Ruske slovo 02a

СПЕЦИЯЛНЕ ЧИСЛО НОВИНОХ ЯНУАР 2015. РОК

Фото: Борис Биленкий

И. Т.

Б. Б.

Фото: Ивона Торма

СУЧАСНЕ И ТРАДИЦИЙНЕ

■ ДЗЕНЬ РУСНАЦОХ У ВЕРБАШЕ

ЗМИСТ

■ Специял 3–17. Национални дзень Руснацох у Вербаше и очуванє националного идентитета

■ Тижньовнїк 18–19. Питанє власнїцтва Спортскошколскей гали у Керестуре

■ Култура и просвита 20. Завод подаровал кнїжки вербаскей библиотеки

■ Нашо места 24. Анґажованє хасновательох социялней помоци у Шидзе

■ Економия 28–29. Продукция риби у керестурских рибаловох

■ Духовни живот 30. По наших парохийох

■ Людзе, роки, живот 32–33. Вла ди мир Хромиш – при вред нїк з Но во го Са ду

■ Кафа и виключеня 34–35. З Дїдом Мразом

■ Мозаїк 36–37. Активносци младих

■ Информатор

38–40. Оглашки и In memoriam

■ Спорт 41. Зоз наших спортских и риболовних клубох

Фото: И. Т.

На насловним боку – Нєвеста у фитюли. Авторка фотоґрафиї – Ивона Торма. У специялу котри пошвецени Дню Руснацох у Вербаше представени фотоґрафиї и вербаского автора Бориса Биленкого.

Средства за Специялне число новинох „Руске слово” достати на явним конкурсу Городу Нового Саду, як проєкт под назву „Модуси обстояня Руснацох – язик, култура, традиция и економия у функциї очуваня националного идентитета” – додаток новином „Руске слово” ЧИТАЧОМ БЕЗПЛАТНИ ПРИКЛАДНЇК Число ушорели: Мартица Тамаш и Борис Варґа

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/7, 21000 Нови Сад * Редакция: заменїк одвичательного редактора – Михайло Симунович; редакторе/ки – Дюра Винаї, Мирон Горняк-Кухар, Михайло Зазуляк, Александар Паланчанин, Олена Планчак-Сакач, Славица Фейса; новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Мая Зазуляк, Ана Маркович, Иван Сабадош, Танита Ходак * Язична редакторка – Блажена Хома-Цветкович * Лекторка – Ясмина Дюранїн * Подобови редактор – Любомир Сопка * Технїчна редакторка – Люпка Цвеїч; компютерски обробок – Вероника Вуячич, Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa 160-923244-82 * Девизни рахунок Raiffeisen BANK a.d. Београд 26 5100000002458904 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Петроварадин * E-mail: ruske.redakcija@gmail.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 300 *

Direktorka MARTICA TAMA[ *** Odvi~atelqni redaktor dr BORIS VAR]A

2 РУСКЕ СЛОВО

16. ЯНУАР 2015.

СПЕЦИЯЛ НАЦИОНАЛНЕ ШВЕТО РУСНАЦОХ

НАГОДА ОБЄДИНЇЦ ШИЦКИ СВОЙО МОЦИ Пише: Славко РАЦ, предсидатель Националного совиту Руснацох

Н

Фото: Б. Б.

ємилосердни статистични податки указую же нас тельки, учебнїки, оддзелєня, кед нєт дзецох у школских єст вше менєй, же у наших школох єст вше менєй лавкох. Потераз ше вецей раз указало же мож обєдинїц ридзеци хтори ше уча на руским язику. Найлєгчейше ше тому препущиц и нє уписац свойо дзецко до руского од- жних людзох и рижни опциї же би вєдно робели, на задзелєня, нє купиц руску кнїжку, нє провадзиц медиї на єднїцким руским интересу. Други нас видза як вредни, своїм язику, занєдзбац свой национални идентитет. Алє образовани, чесни и орґанизовани народ. Кед и ми сами з тим занєдзбаме и шицких тих котри ше през два и пол будземе так на себе патриц, кед кажде з нас пороби давика, кажде на свой способ, упарто борели и намагали кус, да часточку себе, кед на перше место положиме тоже би Руснаци на тих просторох остали Руснаци и же то найважнєйше, же зме Руснаци, вец зме ше годни набизме мали шицко тото зоз чим ше так дзечнє пред дру- здавац же ше наш национални идентитет отрима ище длуго на тих просторох. гима хвалїме. Того року осми раз означуєме нашо Националне швето. Ми статистику пременїц вельо нє можеме, алє кажде з нас на даяки способ може допринєсц очуваню нацио- Идея же би ше централна преслава отримовала кажди рок у другим месце ше указала як налного идентитета. Упишме свойо дзецко до руского добра, прето же саме пририхтоНационални совит уж рокаоддзелєня, або голєм на годзини виучованя ванє преслави представя „инєкми континуовано руским шкоруского язика, уключме ше до нашей цию” националного идентитета ляром у основней и штреднєй култури як учашнїки, або голєм як у штредку у хторим ше отримує. школи и студентом на Катедри У дньох коло 17. януара по обезпечує стипендиї, учебнїки патраче, провадзме медиї на нашим язику, вимагайме же би ше почитовало нашо шицких местох ше отримую лопредшколским дзецом у рукални преслави, з хторима каских оводох и першим класом право на хаснованє свойого язика жди штредок на свой особени и факултативного виучованя руу державних и других орґанох иншаки способ означує Нациоского язика, финансує голєм по налне швето. єдну културну манифестацию На сам дзень централней преслави попри шветочней у каждим месце дзе нас єст, контакти з локалнима самоуправами функционую вше лєпше, удало ше нам обезпе- академиї, орґанизовани велї рижнородни змисти хтори чиц средства за роботу Националного совиту скоро зоз прицагую вельке число учашнїкох, госцох и публики. У каждей општини. Потераз надосц того поробене, а мож истим дню ше обєдинюю вирски, културни, спортски збуваня, вистави, промоциї... Ту ше зиду велї Руснаци ище вецей. Национални совит зоз шицких местох означиц тото вельке швето, повешеможе обезпечиц ве- лїц ше, постретац, побешедовац и медзи шицкима ше льо того кед ма кому. чувствує велька позитивна енерґия. Постарайме ше же Даремно нам и учи- би ше тота енерґия нє страцела после преслави, алє ю вихаснуйме кажде з нас на найлєпши способ: упишме свойо дзецко до руского оддзелєня, або голєм на годзини виучованя руского язика, уключме ше до нашей култури як учашнїки, або голєм як патраче, провадзме медиї на нашим язику, вимагайме же би ше почитовало нашо право на хаснованє свойого язика у державних и других орґанох. Закон нам дава права, алє на нас стої же бизме их вихасновали. З тей нагоди шицким припаднїком нашей заєднїци и шицким другим людзом з хторима вєдно жиєме и робиме, винчуєм Националне швето, з наздаваньом и жаданьом же би воно и того року було нагода же бизме обєдинєли шицки свойо моци и най кажде з нас да тото найлєпше цо у себе ноши за очуванє нашого идентитета, так як то виками робели нашо предки.■ 16. ЯНУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 3

СПЕЦИЯЛ ЦЕНТРАЛНА ПРЕСЛАВА НАЦИОНАЛНОГО ШВЕТА РУСНАЦОХ И 25. РОЧНЇЦА КПД „КАРПАТИ”

ВЕЛЬКА ЧЕСЦ, АЛЄ И МОТИВАЦИЯ ЗА ИЩЕ УСПИШНЄЙШУ РОБОТУ Пише: Др мед. Деян ЗАГОРЯНСКИ, предсидатель КПД „Карпати”

Я

Фото: Ґ. Добрилович

к познате – централна преслава Националного шве- кладанє и реализация визиї, уключиц цо вецей Руснацох та Руснацох того року ше отримує у Вербаше. Мам же би були часц нашей манифестациї, же би през свою вельку чесц и задовольство же ше 2015. року стретню и роботу збогацели програму и уживали у нєй. З тим думам же ше зобудзи свидомосц при Руснацох у вєдно преславя найвекше швето, шицки Руснаци, нє лєм Вербаше, и чувство же ше шицки бориме за исте – очуу Сербиї, алє и ширше. У Вербаше, понеже жиєме у мултинационалним, а зоз вац идентитет. Думам и же гоч дзе кед би ше отримовало преславу, на тим и мултикултуралним штредку, єст три вельки местаинституциї дзе ше Руснаци сходза, хтори по моїм дума- централней Академиї би требало буц места за представнїкох зоз шицких наших валаню, заслужни за чуванє рускей лох же би указали дацо зоз култури, язика, обичайох, траКПД „Карпати” Дружтво у хторим своєй програми, тото зоз чим дициї, творчосци и шицкого цо робя и творя припаднїки двох националних ше можу пишиц, бо то швето краши єден народ. Институциї, або три найзнач- меншинох, Руснаци и Українци, основане шицких нас, а наздавам ше же тот принцип зажиє и надалєй.

1990. року, а мнє, як дзевятому нєйши „слупи” хтори нас, РуМушиме мац на розуме и тоснацох, отримали на тих пропредсидательови, барз значне тото же сторох по нєшка, то: Грекокато- праве 2015. року преславяме и 25. рочнїцу то же концепция муши буц така же би ше усоглашели пролїцка церква, хтора ма два пароуспишней роботи о хторей найлєпше фесионализем дзепоєдних инхиї, у Старим и Новим Вербаше, шведочи вельке число наступох и вше ституцийох при Руснацох и їх основни школи у хторих ше завекше число аматерох хтори жадаю творчосц зоз широко розширечувало факултативне виучованє свой талант розвивац ним аматеризмом по наших мацеринского руского язика и Дружтвох дзе ше сходза РуснаКултурно-про свитне дружтво ци. Нї ґ да нє тре ба до пу щ иц же би професионализем за„Карпати” у Старим Вербаше. КПД „Карпати” Дружтво у хторим робя и творя при- грожел и гашел аматеризем у рускей култури хтори нас, паднїки двох националних меншинох, Руснаци и Укра- по моїм становиску, и отримал тельо роки у тим мултиїнци, основане 1990. року, а мнє, як дзевятому предсида- културалним штредку. Думам же треба помогнуц каждому хтори домашнї тельови, барз значне тото же праве 2015. року преславюєме и 25. рочнїцу успишней роботи о хторей найлєп- централней преслави, а то, знова, завиши од штредку по ше шведочи вельке число наступох и вше векше число штредок. Барз значне препознац и добре дефиновац проблеми и ришеня, бо даґдзе треба инфраструктурни уклааматерох хтори жадаю свой талант розвивац. Мнє, як членови Орґанизацийного одбору за преславу даня, даґдзе треба обновиц дацо од инвентару, а даґдзе Националного швета, найвекши успих тото же мойо за- заш лєм треба моцну фахову помоц же би ше отримало уровень, алє и подзвигло на висши же бизме мали цо богатшу и цо квалитетнєйшу програму. Кажди штредок у хторим жию и творя Руснаци, муши мац даяки свой печац на преслави, даяку свою особеносц, хтору ше почувствує и хтора вше квалитетнєйша и ориґиналнєйша од прешлей. Зоз тим знїщиме даяки стереотипи, кед слово о орґанизациї и програми. Руснаци у Вербаше у КПД „Карпати” остарали ше направиц цошка иншаке и ориґиналне, та так будземе мац спортски бависка, два вистави и други дробнїци, так ше означованє Дня Руснацох почнє додня рано, а закончи ше зоз святочну Академию. Чувствуєм вельку одвичательносц и чесц же можем, вєдно зоз своїма сотруднїками, аматерами и сонароднїками активно участвовац у означованю того велького датума за Руснацох як у Вербаше, так и у цалей Сербиї.■

4 РУСКЕ СЛОВО

16. ЯНУАР 2015.

СПЕЦИЯЛ НАЦИОНАЛНЕ ШВЕТО РУСНАЦОХ У ВЕРБАШЕ

РУСНАЦИ, ЧУВАЙМЕ И ЛЮБМЕ СВОЙО ационалне швето Руснацох у Републики Сербиї 17. януара славиме у Вербаше, дзе ми, Н Руснаци, указали окремну виталносц и доказали

же ше можеме научиц жиц зоз другима народами, а зачувац и твориц свойо. Руснаци ше до Руского Керестура, до тих крайох у Войводини, до Сербиї, приселєли на основи контракта хтори подписани 17-ого януара 1751. року. Маме историю, маме наш Национални совит и Национални символи – герб и заставу и Шветочну шпиванку. Маме и свидомосц же вельо завиши од нас самих – кажде з нас ма научиц свойо дзеци руски мацерински язик, любиц и почитовац свою културу, традицию, свой народ.

Мартица Тамаш

16. ЯНУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 5

СПЕЦИЯЛ ВЕРБАС – ГОРОД ДОМАШНЇ ТОГОРОЧНОГО

РУСНАЦИ ЧАСЦ Пише: Ана МАРКОВИЧ

После Сербох и Чарногорцох, Руснаци треца найчисленша заєднїца у Општини, зоз 3 375 жителями по остатнїм попису з 2011. року. Найвекше число Руснацох жиє у населєню Коцур и Старим Вербаше

В

ербас городске населєнє у Сербиї, у Општини Вербас, котре ше находзи у ґеометрийним штредзиску Южнобачкого округу. Поверхносц Општини 376 км квадратни километри, а гранїчи ше з општинами Кула, Мали Идьош, Србобран, Темерин, Нови Сад, Бачка Паланка и Оджак. Вербас винїмково мултиетнїчни штредок, у нїм жию Серби, Чарногорци, Мадяре, Руснаци, Українци, Горвати, Роми, Словаци, Македонци, Нємци, Румунє и други. По остатнїм попису жительства котри у Републики Сербиї витворени 2011. року, у Општини Вербас жию 42092 жителє, од чого у самим городзе 24 112. Город Вербас домашнї велїх културних манифестацийох як цо то Фестивал поезиї младих, Подобови салон, Невенов фестивал дзецох поетох, Mемориал „Кароль Сирмаї” и ище велї, а до традицийних манифестацийох учишлєнии Хорски фестивал КПД „Карпати”. У рамикох пририхтованя за централну преславу Дня Руснацох у Републики Сербиї обявена Моноґрафия „Руснаци у Вербаше”, зоз хторей пренєшеме даєдни податки по обласцох, по хторих представени живот вербаских Руснацох. Кнїжку ушорел редакцийни колеґиюм, а тексти писали вецей авторе. РУСНАЦИ У СТАРИМ ВЕРБАШЕ

РЕМЕСЕЛНЇЦТВО У ЧАШЕ ГАБЗБУРҐСКЕЙ И АВСТРО-УГОРСКЕЙ МОНАРХИЇ – Вербас мал розвите ремеселнїцтво уж початком 19. стороча. Познате же медзи доселєнима Нємцами уж було ремеселнїкох и же вони константно розвивали и унапредзовали ремеселнїцку дїялносц. Руснаци ше аж о 80–90 роки по присельованю до Коцура преселюю до Старого Вербасу. У ствари, преселюю ше зоз салашох у вербаским хотаре на його окраїско за беґельом, дзе сную руску часц Вербасу. Були биреше по мадярских, нємецких и сербских салашох и з велькей часци наднїчаре, рисаре у землєдїлстве и роботнїки по фабрикох котри праве у тот час наставаю. Руснацох ремеселнїкох єст аж у остатнїм дзешецрочю 19. стороча, Мирон Жирош (1751–1918). ОБРАЗОВАНЄ ПО РУСКИ – У ОШ „Светозар Милетич” у Старим Вербаше настава ше одвивала и по руски у перших штирох класох у периодзе од 1948. року по 1961. рок. После того периоду руски язик и далєй исновал у школи, алє у форми пестованя. У школи ше учело язик и литературу и нє було звонканаставни активносци. На даскельо заводи ше случело же настава була и претаргнута. Фото: Б. Биленкий

– Федор Лабош наводзи же присельованє Руснацох до Вербасу почало штредком 18. вику у чаше кед почина їх масовнєйше насельованє до Бачкей, окреме до Керестура и Коцура (Лабош 1979:280). И О. Тимко думаня же насельованє дзепоєдних руских фамелийох до Вербасу почало ище под час велькей селїдби Руснацох. После то-

го, окреме под час вельких вилївох у Коцуре, даєдни преходзели до Вербасу, дзе жем у периодох частих дижджох нє була тельо залапена з вилївами – пише Янко Рамач, порядни професор Филозофского факултету у Новим Садзе.

6 РУСКЕ СЛОВО

16. ЯНУАР 2015.

СПЕЦИЯЛ

НАЦИОНАЛНОГО ШВЕТА РУСНАЦОХ

МУЛТИЕТНЇЧНОГО МОЗАЇКУ Значну улогу у порушованю и будзеню рускей свидомосци при Руснацох у Вербаше на концу 20. вику мало и КПД „Карпати”. Тото Дружтво, окрем пестованя и розвиваня рускей култури, закладало ше и за порушованє и орґанизованє порядней факултативней настави пестованя мацеринского язика у основних школох у Вербаше. Зоз вельким ентузиязмом, сцелосцу и виру же заинтересую школярох и прешвеча родичох же настава на мацеринским язику нє терха, орґанизовало ше два Лєтнї школи, и то єдну у Руским Керестуре, а другу у Вербаше. После успишно орґанизованей першей Лєтнєй школи, у шицких штирох школох у Вербаше у октобре 1993. року почина порядна настава пестованя мацеринского язика. Наставу орґанизовала и водзела Славица Мали, зоз потримовку КПД „Карпати” и Дружтва за руски язик, литературу и културу. Славица Мали у Вербаше почала робиц 1993. року и уж вецей як двацец роки трима годзини пестованя руского язика нашим дзецом. Число школярох з рока на рок вше векше, а 2014/2015. школского року ма 96 дзеци. Роби у трох основних школох у Вербаше, а як состойна часц и як дацо цо значне за пестованє язика и култури, Славица уж роками сотрудзує зоз Грекокатолїцку церкву у Старим Вербаше и зоз дзецми рихта програми за швета и рижни забави, Тоту обласц за кнїжку пририхтали Александар Паланчанин, Славица Мали, Гелена Папуґа и Славко Сабо.

Дружтво „Карпати” слуп рускей заєднїци у Вербаше

ФИЗИЧНА КУЛТУРА И СПОРТ ПРИ ВЕРБАСКИХ РУСНАЦОХ

о спортски успихох у периодзе од скоро два вики у Вербаше и так, тоту историю спортских успихох зачувац од забуваня. При тим, треба мац на розуме же Руснаци до спорту унєсли шицко гевто цо нашу нацию краши, цо єй дава окремну вредносц, а то вредносц, витирвалосц, фундаменталносц, даванє максималней моци и схопносци же би ше витворело жадани циль. Плеяда спортистох и спортских роботнїкох и високи процент участвованя Руснацох у спортским живоце нашого Вербасу, мушела по природних законох дац спортистох медзинародного и шветового квалитету и значносци. Тоту часц о Руснацох успишних спортистох пририхтали Владислав Няради, Звонко Сабо и Мирослав Виславски.

– Цалком нєможлїве позберац шицки податки о участвованю Руснацох у спорту, на спортских змаганьох и

ПЕСТОВАНЄ ИДЕНТИТЕТА ПРЕЗ ЦЕРКВИ И КПД „КАРПАТИ”

Руснаци уключени до шицких шорох дружтвеного живота у Вербаше

16. ЯНУАР 2015.

У мултиетнїчним штредку яки Вербас, свойо место пренашли и Руснаци, хтори роками жию у добрих одношеньох зоз шицкима своїма сушедами, и хтори ше имплементовали до дружтвеного, културного, спортского живота Општини. Фундамент на хторим очуваю и пестую национални идентитет, попри школох и образованя, Руснаци маю у обидвох вербаских парохийох, Покрова Пресвятей Богородици у Старим Вербаше (1860), Святого Владимира у Новим Вербаше (1960), як и у Дружтве „Карпати” (1990), дзе ше збераю, творя и даваю свойо доприношенє заєднїци през активносци и секцийох Дружтва. ■

РУСКЕ СЛОВО 7

СПЕЦИЯЛ ПРЕДСИДАТЕЛЬ ОПШТИНИ ВЕРБАС

РОБИМЕ, ШПОРУЄМЕ, Пише: Ана МАРКОВИЧ

Вербас того року домашнї Централней преслави националного швета Руснацох – Дня Руснацох у Републики Сербиї, а Општина Вербас вєдно зоз Заводом за културу войводянских Руснацох и КПД „Карпати” орґанизує и финансує преславу

Н

а схадзки Скупштини општини Вербас, 31. децембра прешлого року, прилапени буджет за 2015. рок, по хторим приходи проєктовани на 1 206 516 804 динари, за коло 223 милиони менєй як за 2014. рок. Розходи и видатки плановани на 1 182 914 946 динари, з тим же за капитални розходи, точнєйше инвестициї, плановани скоро 74 милиони динари. Потримовка у орґанизованю и финансованю Дня Руснацох у Вербаше и приношенє буджета причина за розгварку зоз предсидательом Општини Вербас др Братиславом Кажичом, хтори з тей нагоди сумировал рок за нами и наявел плани локалней самоуправи за 2015. рок. Цо шицко у Општини РС Вер бас поробене у остатнїм року и зоз чим локална самоуправа може буц окреДр Братислав Кажич ме задовольна?

– З нашим приходом на власц, у новембру 2013. ро- сцени ярки, оправени и вибудовани нови дражки, а нєаску, стретли зме ше з велїма почежко сцами котри по- фалтовани драги засипани з каменьчом. Шицки проєкти котри предходна власц нє реализовашлїдок вецей погришних поцагох предходней власци. Застали зме вельки длуства, кредити, нєпрофитабил- ла, пре рижни причини, ми витворели. Як дружтвено одне дїлованє явних подприємствох, хторим снователь вичательна власц, стараме ше о безпечносци, у першим општина. Спатрели зме стан, формовали антикоруп- шоре наймладших гражданох, та положени семафор при цийни тим и намагали ше запровад зиц шор. Догваре- школи „П. П. Нєґош”, тартан дражка у Центре за физичли зме ше з директорами цо треба робиц и у такей ну културу, санировани дражки, вичисцени ярки опрез чежкей материялней ситуациї намагали ше по спишиц хижох, оправени коло 20 дзецински и спортски бавилїфункционованє и направиц условия за напредованє ща, закончена канализация у Блоку 25 и вошли зме до нашей Општини, так же зме задовольни же локална проєктох за явне ошвиценє зоз „лед” шветлами. Поробена скоро комплетна канализация у Равним Сесамоуправа у 2014. року функционовала без єдного лу, Змаєве и Бачким Добрим Полю, а будзе закончена и дня блокади. Цо поробене же би ше злєпшало квалитет у Коцуре и Савиним Селу, дзе потераз вибудоване коло РС живота у Општини?

25 одсто од планованей канализацийней мрежи. По од– Општинска власц занїма ше з локалну политику, а луки Општинскей управи, гражданє буду плациц лєм єдна з найзначнєйших дїялносцох комунална обласц. приключованє на канализацию, без провадзацих таксох. Найчежши стан бул у ЯКП „Стандард” и дзекуюци доПоробели зме надосц у 2014. року. Ушорена централна депония у Вербаше и санировани депониї у шицких пе- брим ришеньом за вецей як рок посцигли зме же цалком йцох валалох у општини. Явне комуналне подприємство пристойно роби, унапредзує дїялносц и квалитет комураз у тижню виноши шмеце зоз шицких населєньох, налних услугох и постава рентабилне и позитивне подмедзитим, нашо гражданє нє почитую тоту одлуку и приємство. Чуваме жридла води за пице, поробена автоознова шицки файти шмеца вируцую на тоти депониї и матизация водоводних залапеньох и єдна зме зоз 16 опто загинути статок, пластику и шицко цо наисце нє шме штинох котра, на щесце ма квалитетну воду за пице. буц на депониї. Очисцени и вецей як 50 дзиви шмеци- Щешлїви зме же маме добри жридла води, бо 21. вик – ска. У каждей месней заєднїци досц того поробене, очи- вик борби за воду.

8 РУСКЕ СЛОВО

16. ЯНУАР 2015.

СПЕЦИЯЛ ДР БРАТИСЛАВ КАЖИЧ

ИДЗЕМЕ НАПРЕДОК РС

Як оценюєце прешли рок?

– Прешли рок бул чежки, а наявене же тот рок будзе ище чежши, так же нам остава пошвецено робиц, шпоровац и намагац ше исц напредок. Маме знаня, фаховцох и порихтани зме зочиц ше зоз чежкосцами, окреме же маме и вельки ентузиязем и жаданє же бизме посцигли, цо лєпше функционованє локалней самоуправи же бизме були цо лєпши сервис гражданом. На тей роботи зме уж досц посцигли, цо гутори и податок же сом у прешлим року нє мал анї єдну заувагу гражданох на услугу локалней самоуправи. Пробуєме обєдинїц шалтери дирекциї и урбанизма и думам же у тим идземе опрез других општинох. локалней самоуправи у спомнутим пеРС риЦо одзе задавало проблеми?

– Найвецей нас шицких терхую три ключни проблеми – безпенєжносц, нєзанятосц и чежки социялни стан велького числа жительох општини. Свидоми того, ми у Општини Вербас мири шпорованя запровадзели скорей як Влада Сербиї рушела з тим. Зменшали зме особни доходки функционерох и директорох явних подприємствох, шпоруєме хаснованє превозкох, трошенє горива у одношеню на предходну власц зменшане 5 раз, утаргнути шицки дньовнїци, огранїчене хаснованє мобилних телефонох, скоро шицки комисиї котри функционую у Општини нє плацени, утаргнути стимулациї на плаци, нєпотребни семинари, а за репрезентацию сом потрошел 20 раз менєй як прешла власц. Зоз новим буджетом предвидзене финансованє народних кухньох, обезпечованє огриви и єднократней помоци, а найхудобнєйши буду у єдней мири ошлєбодзени плаценя комуналних услугох. Бул нам державни ревизор и дал препорученя спрам хторих ше мушиме справовац. Док я предсидатель Општини, нє будзе ше розсиповац.

16. ЯНУАР 2015.

РС

Хтори розвойни плани, проєкти, инвестициї обчекую Општину у 2015 року?

– Основни циль тей управи же би Централне пошоренє за преробок одрутних водох хторе ше будує у нашей Општини рушело з роботу. То нам основни циль а же би бул витворени врацаме ше на бешеду о приключованю на главни колектор шицких фабрикох и валалских канализацийох, попри уж приключеней городскей канализациї Вербасу. Маме добре сотруднїцтво з велькима привреднїками, окрем з Виталом. Правиме условия за злєпшанє живота у општини. Општинска управа у тей хвильки розполага зоз вецей як 50 проєктами хтори порихтани за аплицированє ґу одредзеним секретериятом, фондом, ИПА фондом, закончуєме документацию за индустрийни зони 25, 26, 77, бо сцеме затримац и отвориц условия за нови роботни места. Амбициї єст надосц, будземе и далєй помагац у роботи културних и спортских дружтвох и здруженьох гражданох. Вербас у прешлим року бул домашнї даскельо значним спортским змаганьом у женским боксу, кик боксу, плїваню, кампом за рукометашох, плївачох, малого фодбалу, ґуґланю за шлєпих, и доказал же Вербас город спорту, як го волаю. Тиж так, финансовали зме и културни змисти як цо то Ноц музейох, Невенов фестивал, Фестивал поезиї младих, подобово салони, ґусларски вечари и так будзе и надалєй. Вербас того року домашнї Централней РС пре слави националного швета Руснацох – Дня Руснацох у Републики Сербиї.

– Општина Вербас з вельким задовольством прилапела же би того року була єден з орґанизаторох Дня Руснацох и за нас тота подїя барз значна, з оглядом же яки процент Руснацох жиє у општини. Доказали зме ше по одвичательним одношеню ґу националним заєднїцом, були зме и иницияторе формованя здруженя Подунайских Швабох, помогли зме у снованю Националного совиту Чарногорцох. Пестуєме мултикултуралносц и мултиконфесийносц и добре сотруднїцтво зоз шицкима церковнима заєднїцами у нашей Општини. Мали сце нагоду упознац Руснацох, бо РС сце жили у Коцуре. Яки вашо упечатки и кельо значне пестованє мултинационалносци, язика и култури шицких жительох локалней заєднїци як цо то Вербас?

– У Коцуре сом жил 13 роки, пошол сом там як лїкар робиц на 2 мешаци, а остал жиц 13 роки. Квартель у хторим сом жил затримал сом ище коло 5 роки, так же сом нєпреривно бул у Коцуре коло 18 роки. Я нїґда нє пошол з Коцура. Там сом засновал фамелию, достал свойо дзеци, у Коцуре мам приятельох, моїх найлєпших пайташох з хторима сом и нєшка у контакту. Любим Коцур и можем повесц же сом найлєпши роки свойого живота препровадзел праве там. Цо повесц, Коцур ми у шерцу! ■

РУСКЕ СЛОВО 9

СПЕЦИЯЛ ЗАВОД ЗА КУЛТУРУ

НАЦИОНАЛНЕ ШВЕТО ЯСНИ ВИРАЗ Пише: Мр Серґей ТАМАШ

З орґанизованьом и систематизацию културного нашлїдства Руснацох Завод прави основу за презентованє културних подручох Руснацох у руских штредкох и ширше

К

Од Заводу ше обчекує же би през очуванє жридлових вредносцох хасновал и провадзел сучасни шветово културни тренди и цивилизацийни норми яки поставени у ушорених дружтвох, а руска заєднїца би их требала провадзиц

ед бешедуєме нєшка о Руснацох у Републики Сербиї, перше треба визначиц же маю свой стандардизовани язик хтори заступени у образованю, науки, култури, информованю, литератури. Вец маю церкву, а ту и образовна вертикала од оводи по универзитет, историю хтору пишу жридлово руски историчаре, Одсек за русинистику хтори фундамент и наймоцнєйши слуп руского високообразовного, националного и културного идентитета при Руснацох на тих просторох, и шицки бизме требали буц свидоми того факта. Бо, през историю и сам час хтори за нами, а и опрез нас самих, Руснаци традицийно вредни и валушни школованю, жили и жию од знаня, бо знанє вше остава єдина роба хтору мож здобуц, предац и затримац у будучносци. Улога Заводу за културу войводянских Руснацох праве ту значна як єдна файта конекциї медзи рускима институциями. Завод за културу войводянских Руснацох як професийна нєпрофитна установа котру основали Скупштини АП Войводини и Национални совит Рускей националней меншини 2008. року, ма свойо цилї котри унапрямени на посцигованє и афирмацию найширших сеґментох култури войводянских Руснацох. Свойо цилї посцигує зоз културнима дїялносцами виглєдованя, евалуациї, меморованя, архивованя, систематизованя, продукциї, унапредзованя, едукациї, совитованя и постредованя у култури. ЗАВОД МА ЗНАЧНУ ВИДАВАТЕЛЬНУ ДЇЯЛНОСЦ Завод ше занїма з видаваньом кнїжкох, брошурох, музичних кнїжкох и публикацийох, часописох, каталоґох, периодики и звучних записох. Так Завод 2014. року видал, медзи велїма публикациями, и oстатнї том кнїжки нотних записох „Червена ружа 1962–2011”, Нова музична творчосц у забавним духу, ма капиталну вредносц и значна є нашим институцийом и ширшей публики и другим меншином на тих просторох. Тиж зме видали и перши музични запис, премиєрне виданє ЦД-а Националного ор-

10 РУСКЕ СЛОВО

кестра Руснацох, а од того року зажила и наукова Едиция „Владимир Ґарянски” дзе зме обявели два мастер роботи хтори вшелїяк же представяю значне доприношенє и дальшу афирмацию будуцих младих руских интелектуалних моцох на хторих треба будовац будучносц Руснацох и нашей заєднїци праве през таки и подобни проєкти. Опубликовани и штироязични роман академика Юлияна Тамаша „Центурион - дзешец любовни заповиди” дзе значне наглашиц же то перше таке совиданє Заводу и „Руского слова” на єдним шветовим язику. Поробели зме и архивовали велї значни публикациї у електронским виданю, а даєдни диґитализовани виданя зме виробели и у форми каталоґа як цо то каталоґ „Медзивойнова реклама по руски”, „Дюра Папгараї”, а окремну увагу придаваме стратеґийно значним виданю каталоґ/фото виданє „Кодификованє руского народного облєчива и ношнї”, котри ше у 2015. року планує опубликовац у форми моноґрафиї „Облєчиво, ношня, обичаї и танци бачванско-сримских Руснацох” (троязичне виданє на сербским, руским и анґлийским язику) же бизме представели и зацикавели нє лєм нашого руского читача, алє и приказ руских творох и виданьох звонка нашей заєднїци тото цо характеристика розвитих европских меншинох у Европи и швеце за цо ше наша руска заєднїца заклада и намага – наисце буц европска образована заєднїца хтора чува свойо власни жридлово вредносци. РУСНАЦИ СУБЄКТ МЕДЗИНАРОДНИХ ДОГВАРКОХ Подписани два медзиреґионални спорозуменя зоз Пряшовским самоуправним крайом (Словацка Република) и Закарпатску 16. ЯНУАР 2015.

СПЕЦИЯЛ ВОЙВОДЯНСКИХ РУСНАЦОХ

ОЧУВАНЯ РУСКОГО ИДЕНТИТЕТA обласну администрацию (Україна) наисце позитивни приклад и основа за саму реализацию тих задачох хтори поставени пред руску заєднїцу у будучносци. У тих сучасних европских документох першираз Руснаци фиґурую як субєкт медзинародних догваркох. Єдна од значних активносцох хтору Завод реализує то и фахова помоц КУД/КПД же бизме у першим шоре унапредзели и розвивали квалитет културно-уметнїцких манифестацийох и других програмох котри вшелїяк маю за циль афирмованє рускей културней заєднїци на териториї АП Войводини, а и саме злєпшованє наступох и програмох за фестивали националного и европского значеня/презентовац наисце тото цо найлєпше характеризує руску заєднїцу, без повторйованя истих хореоґрафийох. Єдна од найзначнєйших активносцох и способох пред нами самима и ширшим штредком за очуванє, змоцньованє и предлужованє идентитета то Централна преслава Националного швета Руснацох у Републики Сербиї хтора ше того 2015. року отрима 17. януара у Вербаше (домашнї КПД „Карпати”). Надпоминаме же тот дзень уж вецей децениї прилапели як дзень урядового досельованя Руснацох на тоти простори. През цалодньову културно-уметнїцку програму визначуєме, найдрагшу файту „event”-oх при войводянских Руснацох (коло милион динари), хтора зазберує и традицийно уключує шицко тото цо найквалитетнєйше и найрепре-

зентативнєйше у явним уметнїцким живоце Руснацох на тих просторох, зоз найвисшим ранґом присутних госцох зоз рижних обласцох явного живота АП Войводини и Републики Сербиї. З тей нагоди з нами представителє републичней и покраїнскей власци, ресорни министрове и покраїнски секретаре, посланїки у републичней и покраїнскей скупштини, амбасадоре и високи дипломатични кор, предсидатель нашого Националного совиту и його „естаблишмент”, найвисши представнїки церкви и церковних заєднїцох, и други явни дїяче зоз рускей заєднїци хтори ше уж традицийно стретаю на самей Централней преслави. ЗАВОД ОТВОРЕНИ ЗА СОТРУДНЇЦТВО

Завод зоз своїм найрепрезентативнєйшим простором дзечнє потримує рижни файти едукативно-образовних сходох: фахових роботньох и здруженьох, промоцийох и рижних културних манифестацийох, хтори унапрямени на заєднїцке сотруднїцтво хторе змоцнює и стимулує руску културу и рижни уметнїцки обласци: фолклористику, камеру и ТВ продукцию, музеолоґию, етномузиколоґию, конзервацию, архивистику, сценски уметносци, писанє проєктох, серию кратких видео филмох и др. и праве през сотруднїцтво зоз Катедру за русинистику, Националним совитом, Одбором за младих, Руским словом, МАК-ом, Дружтвом за руски язик литературу и културу, Новинарску асоцияцию Руснацох, Виглєдовацким кругом, Музейом Войводини, Архивом Войводини, Академию уметносцох итд. през орґанизованє рижних кафе-дебатох, промоцийох кнїжкох, Костельникову єшень, Дньовку и други младежски манифестациї хтори приказую тото цо терашня руска младеж, а окремe будуца интелектуална елита ма креативне понукнуц. Циль Заводу же би препознал потреби рускей заєднїци, же би их кодирал, зачувал и презентовал ширшей публики – нє лєм рускей, алє и на державним, реґионалним, европским и шветовим уровню. Праве прето ше Завод будзе закладац за найширши форми сотруднїцтва з окруженьом котре дзечне упознац, потримац, розвиц и прилапиц улогу/концепти будуцого розвою самого Заводу. Визия Заводу за културу войводянских Руснацох у будучносци муши ше реализовац перше през змоцньованє професийних институцийох и можлївосци афирмованя творчих и схопних людзох хтори муша буц авторитети у своїх обласцох нє лєм за нас Руснацох, и стредок у хторим жиєме, алє и за ширшу заєднїцу и окруженє. Шицко тото муши буц потримане зоз запровадзованьом сучасних тенеденцийох дружтва у хторим жиєме и цо актуални тренди вимагаю од нас самих. Найважнєйше вибрац лєм добре и робиц – зробиц тото цо од нас самих завиши, базовац У Заводу отримана едукативна роботня о писаню проєктох на тему „Пририхтованє предкладох проєктох ше на власних моцох. ■ – крочай по крочай”

16. ЯНУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 11

СПЕЦИЯЛ СВЕТА МАТИЧ – РЕДАКТОР ПОРТАЛА И БИЛТЕНА MINORITY NEWS

ВИБЕРАНКИ УКАЗАЛИ ЖЕ СЕРБИЯ Пише: Мартица ТАМАШ

Зоз остатнїма вименками Закона о националних совитох националних меншинох и зоз законченьом виберанкох вибудовани и унапредзени законски и институцийни рамик же би ше лєпше старало о националних меншинох

Р

едактор портала и билтена Minority News, хтори информує о живоце припаднїкох националних меншинох у Сербиї, Света Матич, одлични познаватель роботи националних совитох, цо причина за розгварку о нєдавно закончених виберанкох за национални совити националних меншинох. Як оценюєце найновши виберанки за Национални совити, котри отримани у октобру РС прешлого року?

– Остатнї виберанки за национални совити националних меншинох оценюєм як найзначнєйши потераз. Тримам же ше аж тераз здобули предусловия за векшину националних меншинох у Сербиї же би ше всеоблапно, стратеґийно и конкретно занїмали ясно зоз законом дефинованима компетенциями. Заш лєм, постоя и одредзени зауваги кед у питаню виберанки за хтори думам же су леґитимни и же би требали буц прилапени же би ше шлїдуюци раз нє случело же ше виборни лїстини промовує, а жридла нє ясни финансованя, або же нє постоя явни средства котри обезпечую финансованє представяня шицким виборним лїстином под подєднакима условиями. Попри тим, сцел бим наглашиц же думам же би убудуце представнїки виборних лїстинох требали буц ровноправни члени Републичней виберанковей комисиї, як и општинских виберанкових комисийох и шицких других целох котри участвую у запровадзованю виберанкох. На тот способ би ше звекшало кредибилитет виберанкох и вкупни демократски капацитет и репутация Сербиї.

ПРОЄКТ И МЕДИЙ MINORITY NEWS Minority News проєкт хтори ма даскельо цилї, алє два ключни: же би унапредзел комуникацию и координацию медзи припаднїками националних меншинох хтори представени през национални совити националних меншинох и же би понукнул информациї медийом и конзументом медийох у Сербиї и у реґиону о живоце припаднїкох националних меншинох. Прейґ веб боку и електронского билтена пласуєме информациї хтори позбераме зоз сотруднїцтвом з националнима совитами и медиями националних меншинох, почитуюци новинарску етику и правила фаху. При збераню, обробку и пласованю информацийох тримаме ше принципох нєзависного новинарства и нє пробуєме надрилїц теми або становиска одредзеней заєднїци, алє цалком прилапюєме вибор сотруднїкох зоз одредзеней националней меншини. Думаме же велї, а видвоєл бим насампредз явни сервис РТС, правя гришку праве у приступу ґу темом зоз националних меншинох.

12 РУСКЕ СЛОВО

Света Матич

Чи национални совити добре поробели свою часц роботи, и як свойо длужносци окончели Републична виберанкова комисия, Канцелария за людски и меншински права, Министерство правди?

РС

– Тримам же за одредзени державни орґани було швето кед ше виберанки конєчно закончели. Думам же шицки державни орґани хтори участвовали у запровадзованю виберанкох мали тельо щесца, як и студент хтори на испиту вицагнє єдини три питаня хтори добре научел. Виберанки насампредз нє були нормовани на одвитуюци, демократски и професийни способ, та ше кажда процедура хтора була запровадзена операла на присилне и огранїчене правило, а нє було убудоване до даякого фундаменталного демократского виберанкового принципу. Наприклад, финансийна криза и хибенє средствох ясно огранїчели демократски принцип єднаких шансох, бо нє шицки виборни лїстини мали єднаки шанси представиц ше своїм гласачом, а вельо векши шанси мали гевти лїстини чийо буджети були важнєйши, а ґу тому нє було ясне анї як було можлїве тоти буджету леґално формовац и зоз хторих жридлох их можлїве полнїц. Виберанки за национални совити националних меншинох були одлична нагода же би ше у цалим дружтве порушало диялоґ и приступело редефинованю перцепциї Сербиї, односно вони могли буц добри увод же би Сербию дожили як наисце мултинационалну державу хтора у тим видзи вельку предносц за себе. Тота нагода, 16. ЯНУАР 2015.

СПЕЦИЯЛ

О ВИБЕРАНКОХ ЗА НАЦИОНАЛНИ СОВИТИ

МУЛТИЕТНЇЧНА ДЕРЖАВА нажаль, нє вихаснована. Виберанки, як и шицок информативни змист хтори ше одноши на национални меншини, спаковани до фийовкох хтори доступни лєм припаднїком националних меншинох, так же найвецей гражданох Сербиї анї нє мали чувство же ше пиятини Сербиї случує цошка барз значне. З оглядом же водзацу улогу у тим требали мац явни сервиси ясне же ше найвекша критика одношела праве на нїх, алє и других „my stream” медиї хтори зоз националних меншинох, углавним преноша неґативни становиска, або инциденти. Чи национални совити або держава (КанРС целария, або министерства) требали поволовац припаднїкох националних меншинох же би ше уписовали до окремного виберацкого списку?

– Думам же уписованє до окремного виберацкого списку треба же би було пошлїдок розуменя и свидомосци каждого припаднїка националней меншини, а нє саме себе циль. Верим же кед же припаднїк националней меншини розуми же национални совити ефикасни и же робя пре интерес припаднїкох одредзеней националней заєднїци, а и кед постанє ясне же виберанки фер и демократски, же кажде одлучи же ше упише до окремного виберацкого списку и же на виберанкох будзе участвовац. Вшелїяк же и держава и єй орґани треба же би потримали роботу националних совитох, бо у процивним ше траци смисел виберанкох и националних совитох. Яке Вашо думане о вплїву политичних РС странкох на виберанки за национални совити и по спознаньох, кельо такв. „политизация” националних совитох ище вше присутна и була виражена у тих виберанкох?

– Думам же о тей теми досц поведзене и же часто барз нєправедно положени до фокусу интересованя гласачох, а часто ше анї нє занїмало зоз тоту тему одвичательно, алє популистично же би ше прицагло симпатиї гражданох, односно гласачох, або голєм так верели тоти хтори тоту тему упарто наруцовали. По закону и по принципох сучасней демократиї политичней партиї то учаснїки у политичним процесу и нє можлїве огранїчиц їх участвованє, а же би нє страцело смисел демократиї. Тиж так, нєможлїве огранїчиц особне право поєдинца же би шлєбодно виберал у хторей орґанизациї будзе член, а же би прето нє церпел даяки пошлїдки. Кед у питаню национални меншини ситуация ище зложенша, бо попри „вельких„ политичних партийох хтори ше змагаю на националним уровню, у обегованю участвую и партиї националних меншинох и по правилу нєзависни лїстини хтори спозорюю на „зло” хторе зоз собу ноша лїстини котри потримую политични странки. Мойо думанє же тота тема превозидзена и же ше треба ориєнтовац на програми хтори понукаю орґанизациї и поєдинци пред тим як су вибрани и на активносци хтори запровадзую кед су уж вибрани. Думам же у тим сеґменту єст вельки простор за критику, совит, прицисок або диялоґ же би ше активносци, плани або стратеґиї запровадзовало швидше, лєпше и ефикаснєйше, а тема о 16. ЯНУАР 2015.

ИНФОРМАЦИЇ ПОТРЕБНИ ШИЦКИМ ГРАЖДАНОМ Гражданє Сербиї нє маю достаточно информациї о националних меншинох и веря же то заєднїци хтори ше виключно занїмаю зоз орґанизованьом фолклорних манифестацийох, вареньом специфичних националних єдлох и отримованьом релиґийних обичайох.

Minority News нє потребни лєм припаднїком националних меншинох же би ше представели, алє є потребнєйши припаднїком векшинского народу хтори би ше на тот способ упознали и зоз политичнима становисками, проблемами и темами котри важни у одредзеней националней меншини, бо припаднїки векшинского народу и припаднїки националних меншинох дзеля єден политични простор и єдну будучносц. Пре тото же ше видзиме лєм на интернету, свидоми зме же лєм огранїчене число припаднїкох националних меншинох може поряднє провадзиц наш змист. тим же чи дахто бул кандидат одредзеней партиї за одредзену позицию после виберанкох безпредметна. Як, у одношеню на други национални соРС вити, оценюєце потерашню роботу Националного совиту рускей националней меншини у Сербиї?

– Зоз особного искуства можем повесц же Национални совит рускей националней меншини у Сербиї доказ же система националних совитох националних меншинох ма смисла. Думам же тот Совит цалком хасновал можлївосци же би унапредзел положенє своєй заєднїци, же би очувал шицки значнєйши ознаки културного идентитета, специфични образовни институциї, здогадованє на значни датуми и особи и отримал живи язик и писмо. Попри тим, думам же видлївосц и препознатлївосц Руснацох у Сербиї надпросекова. Кед ше вежнє до огляду численосц тей заєднїци, як и репутация, думам же Национални совит рускей националней меншини ма евидентни резултати. Думам же значна учасц у тим успиху припада Националному совиту рускей националей меншини, хтора єдна од ридких националних меншинох кед ше зяви у медийох зоз националну покритосцу, то углавним у позитивним або нєутрално информативним контексту.■

РУСКЕ СЛОВО 13

СПЕЦИЯЛ ПРЕД НАЦИОНАЛНИМ СОВИТОМ РУСНАЦОХ

БОРИЦ ШЕ ЗА ЕЛИТИЗЕМ

Foto: T. Hodak

Пише: Мария АФИЧ

Тему о вше озбильнєйших проблемох у нашим школстве, о хторих зме писали у остатнїх числох наших новинох, предлужуєме и у новим року. Шицки потерашнї собешеднїки ше зложели же тема образованя єдна з фундаментох нашого националного отриманя, бо кед нє зачуваме руски язик при младих ґенерацийох, скоро же даремни шицки усиловносци на других подручох нашого националного идентитету

Ч

и тота тематика будзе єдна з перших о хторей ше будзе бешедовац и ришовац у новим зволаню Националого совиту, предсидатель Славко Рац гвари: – Борба же би ше цо вецей дзеци уписовало до оддзелєньох на руским язику, будзе єден з приоритетох у наступним периодзе, насампредз його Одбору за образованє. Же би ше то витворело, мушиме мац нашо дзеци у дзецинских заградкох у ґрупох дзе ше бешедує и учи по руски. Правда же кед дзецко од яшелькох уписане до сербских ґрупох, часто свойо образованє на тим язику и предлужи, а ми ше мушиме остарац оможлївиц же би у тих ґрупох було и настави по руски. Лєм так зме годни очековац же нам оддзелєня з рускима дзецми буду численши – трима Рац. ЯЗИК ВШЕ ПРЕДНОСЦ Єдно з ришеньох проблему же нє маме руски дзеци у яшелькових и у ґрупох по предшколски возрост то двоязични оддзелєня, хтори предвидзує Закон. Тоту опцию

14 РУСКЕ СЛОВО

вше баржей потримує и наш Покраїнски секретатият за образованє, бо ше похопело же кед дзеци одмалючка буду учиц и язик других заєднїцох з хторима жию, у зависносци од штредку, буду ше баржей познац, розумиц и мож обчековац же ше буду и баржей почитовац. Дакеди у мишаних штредкох було нормалне же припаднїки розличних народох учели и єден и други язик, як на приклад у Коцуре. Нєшка ше, нажаль, случує же родичи Руснаци мацерински язик нє преноша на свойо дзеци. По словох Славка Раца, родичи би ше нє шмели обавац од того же дзецом будзе чежше кед нараз уча два язики, окреме же мали дзеци лєгчейше уча, а фаховци твердза же то дзецом нє така велька терха як цо старши думаю. Зоз пар годзинами до тижня, дзеци доставаю предносц за цали живот у комуникациї зоз людзми нє лєм свойого окруженя. Замеркованя же шицко цо идзе на хасен уписованя дзецох ду руских оддзелєньох, на родичох нє зохабя досц моцни вплїв, и же тот „тренд” панує уж вецей роки, предсидатель Рац видзи як нову можлївосц.

16. ЯНУАР 2015.

СПЕЦИЯЛ ОЗБИЛЬНА РОБОТА

ПО КВАЛИТЕТУ – Тот неґативни „тренд” треба обрациц на позитивни и наглашовац елитизем. Тото же руски оддзелєня малочислени, та ше родичи опредзелюю за сербски, треба нєпреривно визначовац же праве у малих ґрупох дзеци можу до стац лєпше образованє, бо ше каждому дзецку мож вецей пошвециц. На тот спо соб вони ше годни виражиц баржей од других, та тот елитизем по квалитету може по стац мотивация и родичом – потолковал Славко Рац. ПОМОГНЮ НАМ И ИСКУСТВА ДРУГИХ Хасновите и кед чловек учи з искуства других цо мали подобни проблеми. Писали зме и о тим як мале число школярох на мацеринским язику ришує НС Мадярох... А цо о тим дума предсидатель нашого Совиту?

– Вшелїяк же треба похасновац позитивни искуства других, но кажде ма и свойо специфично сци. Кампанї „од дзверох по дзвери” по наших фамелийох пред уписованьом дзецох до яшелькох и дзецинских заградкох, и ми годни витвориц, и з родичами о шицким озбильно побешедовац. Пред тим Национални совит розроби модели стимулованя наших воспитачкох и наставнїкох же би на тим робели, а треба наградзиц и тих цо у тим найактивнєйши. Предлужиме и финансийно помагац ро-

Славко Рац, предсидатель Националного совиту Руснацох: з родичами будземе бешедовац

МЕДИЇ БУДУ МАЦ ВАЖНУ УЛОГУ – Нєпреривно мушиме визначовац шицки предносци билинґвалного ученя, а ту и нашо руски медиї можу барз вельо зробиц. Сцеме предложиц же би ше на тоту тему виробело одредзени промотивни тексти, або споти, и же би тота „кампаня” була актуална през цали рок, а нє лєм мешац пред уписованьом до школи, лєбо оводи – наглашує Славо Рац.

16. ЯНУАР 2015.

Члени НС а окреме Одбор за образованє ше уж радза о найважнєйших питаньох

ПРЕДНОСЦИ ВЕЦЕЙЯЗИЧНОСЦИ Лайош Ґенц, професор у пензиї хтори на Филозофским факултету Универзитета у Новим Садзе преподавал на Одсеку за психолоґию, у науки барз почитовани кед слово о виглєдованьох психолоґийних аспектох гетероґених стредкох. Професор Ґенц заключел же постої законїта вяза медзи интелктуалним коґнитивним розвойом и вчасним вецейязичним искуством. Вон прешвечени же у билинґвалней комуникациї двоязични дзеци маю вираженшу „метафизичну свидомосц”, дзеци вельо скорей порихтани слова розкладац на фонеми и гласи, а праве тота способносц найважнєйша кед ше учи читац и писац, односно, у початней фази при ученю. Ґенц дошол до заключеньох же вецейязичносц нє вплївує лєм на бешедни розвой дзецка, алє и на вкупну интелиґенцию. Розлични язики унапрямую повагу чловека на розлични ствари. Тот хто учи вецей язики, зоз тим и преширює свой горизонт, меня и перспективу з хторей роздумує, а иншака перспектива дава єдну флексибилносц при роздумованю – твердзи професор. дичом, а у Сриме плануєме обезпечиц комби хтори би одвожел нашо дзеци и на годзини руского язика. То родичом будзе велька помоц, а нє ище єдна обовязка вецей – гвари Рац. Єст предкладанє же би НС оформел и Одбор за демоґрафию хтори будзе мац задаток на одредзени спо соб „провадзиц” нашо руски фамелиї з особним приступом ґу каждей. То значи старац ше о каждим дзецку од його народзена, и прейґ особних контактох з родичами буц им на помоци чи з материялну, чи даяку другу потримовку.■

РУСКЕ СЛОВО 15

СПЕЦИЯЛ СЛОВАЦКА И СЕРБИЯ Пише: Мартица ТАМАШ

УСПИШНО СОТРУДЗУ ЄМЕ

Р

епублика Словацка и Република Сербия маю значне привредне сотруднїцтво. Словацка вецей як Словацка спада ґу 30 найзначнєйшим жемом у поглядзе обсягу дзешец роки у Европскей униї и єдна є зоз значних директних странских инвестицийох у Сербиї. Словацка и Сербия директних странских ин- язично и ґеоґрафски блїзки и културно зродни жеми. Будуце членство ве ститорох у Сербиї. У Сербиї у Европскей униї створи ище лєпши условия за преширенє, Сербиї ма свою дияспору, преглїбенє и интензивованє взаємного сотруднїцтва припаднїкох словацкей националней меншини, а повязую их и Руснаци, бо жию у го формату у обласци социялного диялоґа. Исную и други обидвох державох. Найновши приклад доброго сотруднїц- видогляди сотруднїцтва, насампредз черанє сербских фаховтва Спорозуменє о сотруднїцтве хторе 26. новембра 2014. цох у Словацкей зоз обласци медийох, польопривреди, лєроку подписали началнїк Прешовского самоуправного сарства, вонкашнєй политики и под. Найвекшу перспективу краю, Петер Худїк, и предсидатель Автономней покраїни за словацких вивознїкох и инвеститорох видзиме у уж спомнутих обласцох у транспортней и городскей инфраструктуВойводини Иштван Пастор. О привредним и културним сотруднїцтве вецей нам гва- ри, енерґетики и обновююцим жридлом енерґиї, машинстве рели амбасадор Словацкей Републики у Републики Сербиї, и технолоґийох за защиту животного штредку. Вериме же ше визия Влади Словацкей Републики хтора ше одноши на Його екселенция Ян Варшо. У хторих обласцох Република Словацка и Репу- розвой информацийних и телекомуникацийних технолоґийРС блика Сербия маю привредне сотруднїцтво? ох зоз акцентом на потримовку виглєдованя и розвою, ино– Словацко-сербске привредне сотруднїцтво ориєнтує ше вацийох, науки и технїки, технолоґийох, витвори и у инонасампредз на обласц енерґетики, транспорту, желєзнїцкей жемстве, уключуюци и Републику Сербию. У першей половинфраструктури, финансийох, польопривреди и животного ки 2014. року до Сербиї ше найвецей вивожело електрични штредку. Окреме ше у тих обласцох порушує учасц привред- машини, опрема и телевизийна технїка и технїка за знїманє них субєктох у реализациї проєктох у Републики Сербиї. То- (40%), енерґетски пошореня (9%), драгово и желєзнїцки то сотруднїцтво оценює Мишана комисия за економске со- превозки (9%), пластика и продукти зоз пластики (5%). требне Словацкей а продукує ше у Сербиї? труднїцтво медзи Словацку Републику и Републику Сербию РС Цо– по Република Сербия жем зоз винїмковим привредна своїх порядних зашеданьох. Шесте зашеданє отримане од 1–2. децембра 2014. року у Братислави под руководством ним потенциялом и реструктурализацию у економскей сфери двох подредсидательох: министра привреди Словацкей Репу- уключуюци змоцньованє власци права, цо скапчане зоз проблики Павла Павлиса и подпредсидательки Влади и мини- цесом интеґрациї Сербиї до ЕУ (уводзенє ЕУ стандардох), стерки будовательства, транспорту и инфраструктури Репу- направи тот потенциял же би бул ище атрактивнєйши. Слоблики Сербиї Зорани Михайлович. Остатнїх рокох посцигну- вацки инвеститоре потераз виражели найвекше интересованє ти прилїв директних словацких инвестицийох у Сербиї у су- же би инвестовали до машинскей и енерґетскей индустриї. После обновйованя продукциї у автоиндустриї видзиме тиж ми 130,9 мил. еври. Цо Сербиї потребне, а продукує ше у Словацкей? так можлївосц значнєйшого сотруднїцтва у продукциї часцох РС – У процесу транзициї сербского дружтва и ре- за авта. Вельки потенциял ше находзи у сербскей польоприструктурованю дїловней сфери у процесу европских интеґ- вреди и сербски польопривредни продукти у биоквалитету у рацийох можу ше як найважнєйши тримац трансфери сло- Словацкей уж маю вельо прихильнїкох. Кед бешедуєме о вацкого знаня зоз часу пред уходом до Европскей Униї 1. мая конкретних продуктох хтори ше зоз Сербиї найвецей вивоже2004. року Сербиї. По сербских орґанох Словацка Републи- ло до Словацкей у 2014. року то були тиж електрични машика барз успишно участвовала у формованю Аґенциї за ене- ни и опрема и телевизийна технїка и технїка за знїманє рґетику Републики Сербиї зоз хаснованьом фондох Европ- (60%), потим бакар и продукти зоз бакру (10%), драгово и жескей Униї и у тей хвильки понука свойо знанє у рамикох то- лєзнїцки превозки (6%).

16 РУСКЕ СЛОВО

16. ЯНУАР 2015.

СПЕЦИЯЛ жительством и припаднїками других Котри би туристични дестинационалносцох, уключуюци руску, у нациї могли буц интересантмултиетнїчним и мултикофесийним окруни туристом зоз Сербиї? женю у Сербиї. У поглядзе конкретней по– У першей половки 2014. року Сломоци мож спомнуц софинансованє реконвацку нащивели скоро два милиони нащструкциї будинку Ґимназиї ”Й. Колара” у ивителє и вериме же число нащивительБачким Петровцу од Влади Словацкей ох зоз Сербиї (коло 5.000) у шлїдуюцим Републики и компетентних сербских периодзе будзе лєм роснуц. Република институцийох, або Спомин хижи, икони Словацка понука широки можлївосци наївней уметносци словацкого походзеня странским нащивительом у обласци ґеоМартина Йонаша у Ковачици. Канцелария ґрафского и културного упознаваня єй за словацку дияспору дава тиж так одребогатей историї, опущованя и активного дзени средства за проєкти за потримовку и одпочивку. У центру уваги културни парозвой словацкого идентитета у обласци мятнїки уписани на лїстину шветових образованя, култури, релиґиї, цо источашкултурних памятнїкох UNESKO. 1993. нє доприноши сотруднїцтву зоз компероку уписани на лїстину локациї твердитентнима институциями у Словацкей. ня Спишски город зоз околїском, город Руснацох у Сербиї барз Банска Штиавница и валал Влколинец, Амбасадор Словацкей Републики у РС За важну улогу ма сотруднїцтво 2000. року на лїстину додати историйни Републики Сербиї Й. Е. Ян Варшо зоз Републику Словацку у обласци город Бардейов зоз реґиону Шариш, 2008. року древени церкви Карпатского лука, и 2009. року го- култури, кед слово о нащиви хорох, фолклорних род Левоча зоз реґиону Спиш. Словацка моцнї туризем у тер- ансамблох, писательох, науковцох зоз обласци язика малних баньох котри служа за лїченє специфичних здрав- и литератури, цо у тей обласци треба пестовац?

– Руснаци у Словацкей жию углавним у сиверовосточней ствених проблемох. Окрем шветово познатих баньох Пєштани ту и банї Смрдаки, Бардейов, Дудинце, Раєцке Теплице, часци Словацкей и зоз 24 000 припаднїками спадаю до тринац Тренчянске Теплице, Нови Смоковец, Лучки, Брусно. Високи припознатих националних меншинох. Словацки и сербски и Нїзки Татри (восточна и штредня часц Словацкей) даваю Руснаци поряднє ше стретаю на Шветовим конґресу можлївосц горяцства зоз можлївосцу деґустациї словацкей Руснацох хтори ма широспектралну презентацию. Остатнї ґастрономиї у каждей рочней часци. Окреме, медзитим при- конґрес визначел барз добре положенє сербскей рускей цагую скияшох, напредних и початнїкох, у жимским перио- заєднїци. У Словацкей дзеведзешатих рокох двацетого вику дзе добре опремени скияшски центри на локацийох Штрбско основани даскельо русински здруженя гражданох, асоцияциПлесо, Татранска Ломница, Ясна, Доновали, Хопок, у Малей йох и институцийох, зоз хторима предкладаме же би ше запровадзело активне сотруднїцтво и пририхтало заєднїцки або Велькей Фатри и велї други. У яким би ше напряме могло ище успишнєй- поступок при обробку нарису проєктох за Канцеларию за слоРС ше розвивац привредне сотруднїцтво медзи вацку дияспору. Мило нам же ше Руснаци з обидвох жемох интересую за розвой взаємних одношеньох през орґанизованє Словацку и Сербию?

– Мож повесц же правни и институцийни инструменти за културних програмох, уключуюци фолклорни фестивали, або сербско-словацке сотруднїцтво исную и завиша лєм од обид- змаганя у рецитованю, а тиж и интересованє за интензивнєйвох бокох же як ше вихасную под осторожним надпатрунком Мишаней словацко-сербскей комисиї за економске сотруднїцтво. Свойо место ту маю и комори обидвох жемох, як и Аґенция за странски укладаня и промоцию вивозу (SIEPA), Словацка аґенция за розвой инвестицийох и тарґовини (SARIO), Здруженє дїлодавцох, алє насампрез привредни субєкти. Словацка жада участвовац у процесох обнови реконструкциї сербскей економиї през участвованє у розписаних тендерох и проєктох, у першим шоре при обновйованю и реконструкциї драговей и желєзнїцкей инфраструктури, у енерґетики, индустрийних конарох у обласци машинства, металурґиї, електротехнїки, будовательстве. Република у Сербиї ма свою РС Словацка дияспору, припаднїкох словацкей националней меншини, у хторих обласцох держава Словацка потримує Словацох у Сербиї, хтори манифестациї, ше сотруднїцтво на уровню русинских/руских општинох у хтори активносци?

– Словацка Република потримує Национални совит и култур- Словацкей и у Сербиї. Вериме же ше сотруднїцтво Руснацох ни идентитет Словацох хтори жию у иножемстве уключуюци з обидвох жемох будзе и далєй розвивац и преглїбйовац у Автономну Покраїну Войводину у Републики Сербиї. Окреме рамикох широкого спектра їх културних и дружтвених активоценюєме факт же од приходу Словацох до того амбиєнту пред носцох. Условия за таке сотруднїцтво то и Спорозуменє о вецей як 260 роками остал зачувани язик, обичаї, култура и сотруднїцтве медзи Прешовским самоуправним крайом и вира, насампредз дзекуюци церкви, школом, Матици Автономну Покраїну Войводину хторе за словацки бок подСловацкей и тераз и Националному совиту словацкей нацио- писал (26.11.2014.) предсидатель Краю Петер Худїк и за налней меншини у Републики Сербиї. Окреме позитивно оце- Войводину предсидатель Парламента Иштван Пастор. нюєме лоялносц словацкей меншини ґу жеми їх державней Сотруднїцтво би ше насампредз мало одвивац у обласци кулприпадносци и гармонийну кохабитацию зоз векшинским тури, образованя, социялней сфери и туризма.■

РС

16. ЯНУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 17

ТИЖНЬОВНЇК СПОРТСКО-ШКОЛСКА ГАЛА

ВЛАСНЇЦТВО ПОДЗЕЛЄНЕ, Пишe: Михайло ЗАЗУЛЯК Мария АФИЧ

После скоро дзешецрочней вибудови, 16. авґуста прешлого року под час манифестациї „Днї керстурскей паприґи”, шветочно отворена Спортско-школска гала у Руским Керестуре. Власнїцтво над обєктом одредзене, одлука о хасновательох ище нє, так же окрем менших активносцох, Спортско-школска гала од отвераня по нєшка ище вше нє у функциї

Д

зень пред шветочним отвераньом Гали, цо була велька и значна подїя за Керестур, урядово видата и дозвола за єй хаснованє, у мено главного финансиєра вибудови – АП Войводини, односно єй Фонда за капитални укладаня, галу отворел предсидатель Покраїнскей влади Боян Пайтич, а як урядово инвеститоре проєкта були Месна заєднїца Руски Керестур и Основна и штредня школа з домом школярох „Петро Кузмяк”, хтори би мали буц и конєчни хаснователє гали. После того ушлїдзело одредзованє власнїкох и по нових законских предписаньох, як явна власносц Општини Кула уписани 50 одсто поверхносци, а 50 одсто як явна власносц АП Войводини. Най надпомнєме, Покраїна и Фонд за капитални укладаня до вибудови гали уложели вецей як 142 милиони динари, Општина Кула коло 3,8, а керестурска Месна заєднїца, односно Керестурци зоз самодоприносу вецей як 18 милиони динари. Пред отвераньом гала и опремена, по налогу Надпатраюцого орґану окончени ище дзепоєдни дополнююци роботи, хтори би тиж мал виплациц Фонд за капитални укладаня, алє окрем менших активносцох, Спортско-школска гала од отвераня по нєшка ище вше нє у функциї. Власнїцтво одредзене, но ма буц окончене и ткв. етажированє поверхносци, односно дзелєнє медзи потенциялнима хаснователями, а потим ушлїдза потребни одлуки на Скупштини општини Кула и Покраїнскей влади о преношеню права хаснованя гали на хасновательох. ХАСНОВАТЕЛЄ БУДУ МЕСНА ЗАЄДНЇЦА И ШКОЛА – Дозвола за хаснованє Спортско-школскей гали у Руским Керестуре видата 15. авґуста 2014. року и обєкт уписани до катастра на основи подзелєня о власнїцтве - половка як явна власносц Општини Кула, а половка як явна власносц АП Войводини, з тим же ище нє одредзене же хторей половки обєкта власнїк Општина, а хторей Покраїна. Одредзованє точней власносци поверхносци перши шлїдуюци крочай, а потим Општина и Покраїна вєдно одлуча хто будзе хаснователь обєкта и вец ше и их упише. Гала тераз ма власнїкох, нє и ха-

18 РУСКЕ СЛОВО

сновательох, цо цалком леґалне, а хаснователє вироятно буду Месна заєднїца – за половку хтора општинска, и Школа „Петро Кузмяк” – за половку хторей власнїк Покраїна. Алє ше перше вони муша догвариц и предложиц подзелєнє гали – гварела началнїца Оддзелєня за урбанизем, комунални, квартельни и маєтно-правни роботи Општинскей управи Кула, Славка Кочонда. Одредзованє хасновательох насампредз важне пре дальше финансованє и отримованє гали и, як гварел заменїк предсидателя општини Кула, Велибор Милоїчич, накадзи будзе поробене етажированє, Општина принєше потребни одлуки.

– Нє будзем нїч предвидзовац, алє найвироятнєйше же СО Кула свою власносц на хаснованє пренєше на керестурску МЗ, а Покраїна свою на хаснованє да Школи. Накадзи урядово з МЗ и Школи дознаме як подзелєни обєкт, почнєме з процедуру додзельованя простору на хаснованє. Була би катастрофа кед шицко тото нє будзе покончене того року, бо маме готови обєкт хтори ше нє хаснує за його главну намену и то уж дакус траґикомичне – гварел Милоїчич, заменїк предсидателя Општини Кула окреме наглашуюци же то нє ма нїякей вязи з даякима политичнима одлуками.

– Нє у питаню нїяка обструкция, тераз то лєм технїчне питанє и тото цо будзе општинске, општина за ньго будзе финансовац трошки. Предпоставям же на МЗ пренєшеме дїловни простор у гали, за цо вона Општини нє будзе плациц нїяке надополнєнє, а други простор може видавац як економски, по важацих законских предписаньох, цо будзе приход општинского буджета – гварел Велибор Милоїчич. О ГАЛИ И НА ШКОЛСКЕЙ УПРАВИ У ЗОМБОРЕ Як дознаваме од о.д. секретара Месней заєднїци Руски Керестур, Юлина Медєша, зоз Школу ше праве кончи коло дзелєня поверхносци гали, за цо Месна анґажовала и проєктантску хижу „АРИ инжинєринґ” з Червинки, хтора уж виробела план прижемя Спортско-школскей гали.

16. ЯНУАР 2015.

ТИЖНЬОВНЇК У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ФИНАНСОВАНЄ ОТРИМОВАНЯ КЛЮЧНЕ ПИТАНЄ – На основи того плану, у хторим утвердзена точна поверхносц каждей просториї, тераз ше радзиме о їх подзелєню. Предложене же би хаснователь пейц дїловних просторох на предку гали и часци под ґарадичами, дзе ма буц ґуґларня, та конку по главни уход – була МЗ, а Школа же би була хаснователь самей гали, зоблєкальньох и просториї за судийох. О горнєй часци зме ище нє бешедовали, сцеме перше утвердзиц поверхносц долнєй, та вец увидзиме кельо квадрати кому припаднє – гварел Медєши, припознаваюци же ше з тим пожнї, алє толкує же то пре кадрово пременки и у Месней заєднїци и у Школи.

– Требало нам дакус часу за упознаванє з тоту проблематику, но тераз робиме на тим. Правда, гришка же то нє поробене по Нови рок, бо би вец и финансованє отримованя гали вироятно вошло до општинского буджета и на нас же бизме тото дзелєнє поробели цо скорей, по ребаланс буджета у марцу. Ґу тому, праве тих дньох же ше порадзели зоз

ОД ФЕБРУАРА ПОЧИНАЮ ТРЕНИНҐИ З терашнїма роботами Хелена Пашо Павлович и Юлин Медєши на окремней схадзки упознали и представительох СД „Русин” и, як и после поради о хаснованю школскей физкултурней сали, кед догварени порядок и дисциплина хтори добре функционую, спортисти ше так буду справовац и старац и о гали. Як гварел предсидатель СД „Русин” Драґан Ковачевич, фодбалере, рукометаше, рукометашки и атлетичаре пристали тренирац у жимним, так же од 1. фебруара там почнє пририхтованє клубох за ярню часц першенства.

– Покля нє будзе утвердзени титулар и финансиєр, затераз, прецо менше трошенє струї, воду у бойлерох нє будземе зогривац, минимално зашвициме рефлектори, та увидзиме яке мешачне трошенє струї. Тиж так, догварене же лєбо дахто у мено „Русина”, лєбо з його клубох, будзе пораїц зоблєкальнї. Рахуєм же кажди клуб достанє по єдну зоблєкальню на хаснованє, алє будзе поведзене же ше од початку шицки мушиме старац о чистоти и порядку у гали. Но, знаме же „Русин” кобури з пенєжом и сиґурно же таке отримованє нє може буц на длугши час, та предпоставям же старанє о гали пошвидко тирвацо будзе ришене – гварел Ковачевич.

16. ЯНУАР 2015.

СД „Русин” же ше од 1. фебруара тренинґи почнє отримовац у гали. Фебруар на даяки способ будзе експериментални – най видзиме яки буду трошки за струю и воду, цо будзе плациц МЗ, а пораїц буду сами спортисти – гварел Медєши. Же пред нїма важна и велька робота, доходзенє до нєобходних правно-технїчних условийох за будуце нормалне хаснованє гали, визначує и о.д. директора Школи, Хелена Пашо Павлович: – Понеже ми у Школи урядово нє маме нїяки документи вязани за галу, цо, гоч одредзени документи и подписовал, потвердзел и прешли директор Хома, позберала сом важни информациї у Општини и МЗ, у катастру, упозната сом з власносцу и будземе патриц же би ше тото етажированє покончело цо скорей. Ґу тому, на мою инициятиву найвироятнєйше идуцого тижня будземе мац схадзку з найвисшима представителями локалней самоуправи на хторей би зме мали утвердзиц дальши крочаї вязани за галу, а после того уж догварене же о тих ище нєришених правно-технїчних условийох будзе бешеди и на схадзки у Школскей управи у Зомборе. Насампредз о можлївосци припознаваня гали з боку Министерства просвити пре єй дальше финансованє и отримованє. Мушиме знац одкадз ше то будзе финансовац, як ше ю будзе отримовац, реґуловац з контрактами хто за цо одвичательни, можебуц будзе потреби и за новима роботнима местами. Любела бим кед би ше и то витворело, а о тим будземе бешедовац и у Школскей управи – гварела Хелена Пашо Павлович, и додала же єй у кулскей општини обецали же средства за струю нє буду проблем. Пашо Павловичова окреме визначела и же би галу нє требало хасновац покля ше нє покончи шицки спомнути законски предусловия, а ми додаваме же технїчни проблем и зогриванє на ґаз, бо го ище нєт, цо вина „Сербия ґазу”, понеже ґаз ище вше нє пущени по Керестуре гоч мрежа давно поцагана.

– И мойо, и жаданє шицких нас же би ше галу цо скорей у цалосци почало хасновац и наисце тераз на тим интензивно робиме – же би до нєй вошли нашо дзеци, шицки нашо спортски клуби, най гала останє наша. Добра ствар же є направена у Керестуре, була то велька робота и инвестиция, гала отворена и тераз треба поробиц тиж анї кус нє менєй важни ствари яки робени потераз. Кед будземе шицки вєдно робиц на тим, кажде свою часц, годно ше шицко добре закончиц – наглашела о.д. директора Школи Хелена Пашо Павлович.■

РУСКЕ СЛОВО 19

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ЗАВОД ЗА КУЛТУРУ ВОЙВОДЯНСКИХ РУСНАЦОХ ПОДАРОВАЛ КНЇЖКИ ВЕРБАСКЕЙ БИБЛИОТЕКИ

НАЙНОВШИ ЗАВОДОВО ВИДАНЯ НА ДАРУНОК – Нешкайша нащива тей нашей малей делеґациї роботного характеру, и наява є гевтого цо шлїдзи, а то централна преслава Дня Руснацох у Републики Сербиї. Тот дарунок скромни символ найновших и найзначнєйших виданьох Заводу у предходним периодзе, а Завод и руска заєднїца обчекую ище интензивнєйши одношеня и з локалну самоуправу и з библиотеку, як цо зме мали нагоду и потераз добре сотрудзовац – визначел мр Тамаш. Директорка Народней библиотеки подзековала Тамашови, директорови Заводу, и визначела же тот дарунок сиґурно будзе на хасен хасновательом.

– Будземе промововац тот фонд, же бизме културу Руснацох приблїжели Вербащаном, а думам же бешеди о толеранциї нїґда нє досц, так же тот фонд будзе промововани там дзе будзе потребне – визначела Милияна Радованович. З тей нагоди Тамаш Радовановичовей придал и поволанку за Националне швето.

– Локална самоуправа участвує у орґанизациї тей велькей преслави при Руснацох и намагаме ше виполнїц шицко гевто цо було обовязка Општини Вербас, а участвуєме и у других орґанизацийних пририхтованьох и финансийно потримуєме преславу – визначела Ксения Бенце. Цо ше дотика швета, др Загорянски визначел же преслава сцигла уж по точку реализациї, Орґанизацийни одбор ше зишол вецей як дзешец раз, шицко чече по плану як цо и догварене, а шицки технїчни деталї ришени. Вон додал же нєт почежкосци, институциї и локална самоуправа медзи собу добре сотрудзую, а госци зоз побратимского Свиднїку би мали сцигнуц дзень-два пред преславу. А. Маркович Нащива Библиотеки як наява наиходзацей преслави

Прешлого тижня директор Заводу за културу войводянских Руснацох мр Серґей Тамаш, нащивел Народну библиотеку „Данило Киш” у Вербаше, дзе о.д. директорки тей библиотеки Милияни Радованович придал дзепоєдни Заводово виданя. Вербаска библиотека тераз богатша за тоти кнїжки „Червене пупче 1969–2012”, „Червена ружа 1962–2011”, „Польодїлска лексика Руснацох у Войводини” Александра Мудрого, „Центурион” академика Юлияна Тамаша, „Ґерманизми у руским язику” Андреї Медєши. Окрем мр Серґея Тамаша, библиотеку нащивели и членїца Управного одбору Заводу Александра Лендєр, предсидатель Дружтва „Карпати” др Деян Загорянски и представителька Општини Вербас Ксения Бенце.

КПД „ИВАН КОТЛЯРЕВСКИ” У БИКИЧУ

АКТИВНОСЦИ БЕЗ ПАУЗИ У Културно-просвитним дружтве „Иван Котляревски” у Бикичу з нагоди крачунских шветох нє отримани концерт, бо початком децембра, з нагоди 70-рочнїци од ошлєбодзеня валала отримани цаловечарши концерт, алє паузи у активносцох нєт – гвари нам Деян Бобаль, предсидатель спомнутого Дружтва. Вон наглашує же ше поряднє отримую проби младшей и старшей дзецинскей фолклорней ґрупи, а треба похвалїц же основана и треца фолклорна ґрупа у котрей млади од 20 до 35 рокох, а хтора тераз ма 10 члени. Зоз та-

20 РУСКЕ СЛОВО

нєчнїками проби отримую Борислав Барна, хореоґраф и Бояна Барна, уметнїцка руководителька. Тиж и надалєй успишно тирва сотруднїцтво зоз Драґану Ґлувня Бабич и Бояном Бабичом, хтори задлужени за роботу шпивацкей секциї, односно женскей и хлопскей и мишаней шпивацкей ґрупи.

– Зоз младшу дзецинску фолклорну ґрупу, 18. януара, плануєме пойсц до Сримскей Митровици на означованє Дня Руснацох. Тиж плануєме отримац ювилейни двацети Руски бал хтори рихтаме за 21. фебруар. Тиж ше

будземе пририхтовац и за општинску смотру фолклора, а можебуц порихтаме и рецитаторох за смотру – наглашує Деян Бобаль, предсидатель КПД „Иван Котляревски”. Каждого року у Бикичу главна валалска манифестация „Валянє майского древка” на Русадля. Так будзе и того року, а Бобаль надпомина же будзе окреме шветочно, бо у сотруднїцтве зоз нашу церкву, попри културних змистох, будзе и отверанє Пасторалного центру. Вл. Дї.

16. ЯНУАР 2015.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА НАЙЛЄПШИ СТУДЕНТИ

ВАЖНЕ МАЦ ОБОВЯЗКИ Ана Римар зоз Петроварадину єдна з найлєпших студентох Филозофского факултету у Новим Садзе у 2014. року. Вона у септембру того року закончела основни студиї на Одсеку за русинистику зоз стредню оцену 9,57, а тераз є на мастер студийох на истим напряме на годи означо ва ня 60-роч нї ци исно ва ня и ро боти Фи ло зоф ско го фа кул те ту у Но вим Сад зе, 1. де цем бра 2014. ро ку отри ма на Свя точ на ака де мия на тим фа кул те ту, на хто рей дод зе лє ни при по зна ня и на гра ди на й лєп шим студен том. Ди плому и та блет ра хун кар до стал по єден на й лєп ши студент з ка ждо го зоз 17 од се кох, под усло ви й ом же начас за кон чел студиї зоз стред ню про се ко ву оце ну век шу як 9,00.

З

ВЕЛЬ КЕ ПРИ ПО ЗНА НЄ И ЧЕСЦ З тей на годи, Ана гва ри же то було при єм не нє спод зи ва нє за ню, алє, на сам предз, ве ль ка чесц.

– Кед ме зоз студент скей служби по вола ли на Свя точ ну ака де мию з на годи означо ва ня роч нї ци Фа кул те ту, нє зна ла сом пре цо ва жне же бим там по шла. На про гра ми були ве лї угляд ни про фе со ре зоз шиц ких од се кох зоз то го, алє и зоз дру гих фа кул те тох но во сад ско го Уни вер зи те ту, як и про фе со ре зоз иножем ства. Бул при ка за ни барз ин те ре сант ни до кумен тар ни филм о сно ва ню и ро боти Фи ло зоф ско го фа кул те ту. Де кан ка фа кул те ту др Ива на Жи ван че вич Се ке руш при ви та ла на град зе них студен тох и дод зе лє ла нам на гра ди – при по веда Ана. Окрем же єй то ве ль ка чесц, Ана гва ри же то при по зна нє и за Од сек за ру си ни сти ку.

– Ве цей раз ми по ста ве ли пи та нє: „Пре цо студи раш ру ски язик?”. Ка жди язик єд но бо гат ство, а по не же сом нє ма ла можлї восц школо вац ше на ма це рин ским язи ку, пра ве пре то сом ше упи са ла на тоти студиї. У основ ней школи сом на ре публич них зма га нь ох вше була пер ша. Студи ра нє ше од почат ку му ши похо пиц озби ль но, тре ба ход зиц на шиц ки пре пода ва ня и ве жби и по ряд нє ше рихтац за по кла да нє ис пи тох – гу то ри Ана и пред лужує: 16. ЯНУАР 2015.

– Жиєме у дружтве дзе ше дачий успих чежко препознава, а ище чежше ше го припознава. Алє кед єдна така институция як цо то Филозофски факултет препозна и потвердзи уложене намаганє и посцигнути успих, то наисце велька чесц – толкує вона. ВА ЖНЕ ДО БРЕ ОРҐ А НИ ЗО ВАЦ ЧАС Окрем же є ви нїм ко ви студент, Ану шиц ки по знаю и як уж афирмо ва ну шпи вач ку. Уча ство ва ла на ри жних ру ских ма ни фе ста ци й ох, а то го ро ку Ру сна цох пред ста вя ла на фе сти ва лу у Свид нї ку и участвовала у Жди нї. Уж пе йц ро ки є член Хо ру „Гармо ния”, ве цей як три ро ки ход зи на соло шпи ва нє до Му зич но го и еду катив но го цен тру „Carpe diem”, а шпива и у словенским Хору „Кредарица”. Ана Римар вибрана и за „Най Рускиню” у нашей радийскей емисиї „Останьце нашмеяни”. Сотрудзує з „Руским словом” и младежским часописом МАК, а од нєдавна ушорює рубрику „Мозаїк” у наших новинох.

– Свой час ище од дзецинства орґанизуєм так же себе записуєм хтори обовязки кеди треба же бим поробела и намагам ше притримовац того плану. Думам же барз важне же би дзеци одмалючка, окрем школи, мали и други обовязки и гобиї. Так ше учи добре орґанизовац час, ученє ше нє нагромадзує, а роботни звикнуца ше розвиваю – закончує Ана Римар.■ Ася Папуґа

РУСКЕ СЛОВО 21

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОТРИМАНИ КРАЧУНСКИ КОНЦЕРТ У КОЦУРЕ

ВЄДНО ПРЕСЛАВЕЛИ КРАЧУНСКЕ ШВЕТО Прешлого тижня у Коцуре, у сали Дома култури отримани концерт з нагоди Крачуна, а орґанизовали го вецей коцурски здруженя. На концерту були облапени грекокатолїцки, православни и католїцки обичаї и коляди, хтори преславюю тото швето. Идею о заєднїцким крачунским концерту, хтори прикаже обичаї шицких Коцурцох, прилапели КУД „Жатва” и КУД „Завичайне врело”,

„Жатвово” мали „Бетлегемаре” хторих пририхтал Микола Ґубаш. Два млади шпивачки одшпивали коляду на мадярским язику, а потим ше зоз драмско-музичну точку, хтора описує крачунски обичаї при православцох, представели дзеци зоз КУД „Завичайне врело”, а пририхтала их учителька Миряна Бокан. Зоз цикавим перформансом зоз швичками, коляду одшпивали члени дзецинскей шпивацкей секциї

Дзецинска фолклорна ґрупа КУД Жатва” ” приказала сценску сличку Бетлегем” ”

потим ше приключели и дзеци хтори ходза на виронауку, а учасц у концерту вжал и Хор грекокатолїцкей церкви Успения Пресвятей Богородици. През програму ше преплєтали руски, сербски и мадярски коляди, шицки вєдно з цильом же би возвелїчали тото вельке християнске швето. Церковни хор, под дириґентску палїчку Єлени Алексич одшпивал два коляди, а пред тим зоз дзвоном пацерох, представели ше и

22 РУСКЕ СЛОВО

КУД „Жатва”, а потим зоз колядами наступела и „Жатвова” руска Женска шпивацка ґрупа. На концу ше тиж зоз музично драмску точку представела и ґрупа дзецох хтори ходза на виронауку, а пририхтала их вироучителька Ксения Бесерминї и ч. ш. Михаїла Воротняк. Концерт провадзели медиї, сала була полна, а учашнїки по законченю концерта вєдно предлужели друженє на коктелу. Т. Ходак

ШТРАЙК У ПРОСВИТИ

ЗА ВИЄДНАЧОВАНЄ По тераз нє посцигнути догварки анї о єдней точки од тих хтори синдикати вимагали. Просвитни роботнїки нє нательо инсистую на тим же би ше им нє зменшовало 10 одсто зоз плаци, алє инсистую на колективним контракту и платних класох Понеже ище вше нє по сцигнута догварка медзи представителями синдикатох про свитних ро бот нї кох и Ми ни стер ством про свити, штрайк про свитних ро бот нї кох ше пред лужи зоз скраценима наставнима годзинами и у другим полрочу, гварели представителє Штрайкацкого од бо ру ре пре зен татив них синдикатох з обласци образованя по сле вчерайшей схадзки. Невенка Пєшчич, предсидателька Синдикату Школи „Петро Кузмяк” за нашо новини гварела: – Школа у Руским Кере стуре як и школи, хтори у штрайку у кулскей општини, предлужую штрайк, алє настава ше будзе отримовац у рамикох законских предписаньох. Значи, оцени за перше полроче заключени, годзини у другим полрочу ше будзе поряднє отримовац, алє буду скрацени на 30 минути и нє буду ше отримовац звонканаставни активно сци. Ми ше догваряме и ускладзуєме углавним на уровню општини. По тераз нє по сцигнути догварки анї о єдней точки од тих хтори синдикати вимагали. Ми нє нательо инсистовали на тим же би нам ше нє зменшовало 10 одсто зоз плаци, алє инсистуєме на колективним контракту и платних класох.

16. ЯНУАР 2015.

КУЛТУРА И ПРОСВИТА

ШЕ ПРЕДЛУЖИ

КОЕФИЦИЄНТОХ

Невенка Пєшчич, предсидателька Синдикату Школи „Петро Кузмяк”

То значи же вимагаме же би ше шицким хтори заняти у явним сектору виєдначело коефициєнт и плацу, наприклад, же би шицки хтори маю седми ступень фаховей приготовки мали приблїжно єднаки плаци, без огляду чи робя у про свити, здравству, чи су заняти у право судней системи. Тераз єст барз вельки розлики. Нам од 2008. року нє звекшовани плаци, а у даєдних других обласцох хторим держава роботодавец то зробене. Под час догваркох, Министерство про свити предкладало же би нам виплацели єднократну помоц, коло 7 500 динари, цо синдикат одбил, потим же би нам даскельо раз виплацели по 4 500 динари, цо знова нє прилапене, прето же ми нє сцеме помоц, алє свойо плаци. Затераз нєт напредованя у догваркох, а предпо ставям же вони буду предлужени уж того тижня – гварела Пєшчич. У допису зоз схадзки синдикати виражую револт пре, як гваря, очиглядну обструкцию у вязи з окремним колективним контрактом и же Министерство про свити спреведа явносц же текст контракту усоглашени и порихтани за подписованє. Дру ге пол роче почи на на час, та шко ля ре у Во й во ди ни поч ню ход зиц до шко ли 15. яну а ра, а шко ля ре у Сер биї 20. яну а ра. С. Надь 16. ЯНУАР 2015.

ВИШОЛ „РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР 2015”

ТРА ДИЦИЙНА КОНЦЕПЦИЯ Кнїжка зоз найдлугшу традицию виходзеня, Руски християнски календар вишла з друку остатнїх дньох 2014. року. Здогаднїме ше, перши Календар обявени далєкого 1921. року и од теди установена традиция обявйованя рочней кнїжки, так же Календар виходзи зоз меншима претаргнуцами нєпреривно по нєшка. Од 2000. року, од кеди „Руске слово” тоту рочну кнїжку обявює вєдно зоз християнским часописом „Дзвони”, цо значи же є и секуларного и вирского змисту, мож повесц же ше Календар врацел на традицийну концепцию з яку є и порушани. Зоз тим Редакция указує свидомосц о власней традициї, а концепция нєшкайшого Календара пробує буц ускладзена зоз часом и потребами наших читачох, як и зоз традицию. Новосц у тогорочним и лоньским Календаре у тим же ше тераз обявює лєм нови статї писани за потреби Календара. Шицко гевто цо було попровадзене през новини и нашо други виданя през рок у терашнєй концепциї лєм илустроване зоз фотоґрафиями. Обрацам увагу на даскельо теми яки мож лєм у Календаре пречитац. Наш сотруднїк Славомир Олеяр обя вює статю „Пи сменосц предхристиян ских Ру си нох”, а Иван Поп статю „Русини под час Першей шве то вей во й ни”. Юрий Шипович пише о тим як ше дакеди швецело паску на Карпатох, а Златко Арваї пише о судьби Русинох хтори були интерновани у Канади у пе ри од зе од 1914. по 1920. рок, значи под час Першей шветовей войни. Мартица Тамашова пише о 70-рочнїци „Руского слова”, а нашо сотруднїки психолоґове, Мирко Горняк Кухар и Ана Маркович пишу на тему пребачованя, одно сно о самовитвореню. У Календаре єст надосц литературни прилоги наших писательох, есеї, гуморе ски, поради за обисце як и зоз обласци заградкарскей продукциї и медицини, а ту и прегляд младежских активно сцох, здогадовяня на умартих у прешлим року як и портрети наших визначних людзох. З обласци духовного живота ношаца тема означованє сторочнїци приходу шестрох служебнїцох до Коцура. О тим пишу о. Роман Миз, шестра Євсевия Мудранинец и шестра Владимира Сопка. О двацецрочнїци нашого Каритасу з розличних аспектох пишу о. Владислав Варґа и о. Михайло Малацко, а о. Юлиян Рац и о. Владимир Еделински Миколка обявюю свойо формативни статї з обласци християнского живота. Ка лендар мож купиц при заступнїкох „Руского слова” по наших ме стох, за 500 динари. З купованьом тогорочного Ка лендара оможлївює ше отримованє традициї друкованя тей нашей популарней кнїжки. М. Шанта

РУСКЕ СЛОВО 23

НАШО МЕСТА АНҐАЖОВАНЄ ХАСНОВАТЕЛЬОХ СОЦИЯЛНЕЙ ПОМОЦИ У ШИДЗЕ

ПЕРШЕ ПРОТОКОЛИ, ВЕЦ РОБОТА У Шидзе почнє роботне анґажованє роботно спо собних хасновательох социялней помоци, хторих на евиденциї Центра за социялну роботу єст вецей од 1 200, так як то препоручел ресорни министер Александар Вулин. Превжати перши крочаї же би ше спомнуте министрово препорученє и зисцело.

– Же би роботно способни хаснователє социялней помоци були роботно анґажовани треба створиц, насампредз, правни условия, а то нє идзе швидко. Наша установа потераз подписала протокол о сотруднїцтве зоз Националну службу за обезпечованє роботи. Тиж у наступним периодзе буду подписани подобни прото-

ПОТРИМОВКА ЯВНОСЦИ Гражданє ше складаю же би роботно способни хаснователє социялней помоци требали сами допринєсц дружтвеней заєднїци окончуюци даяку роботу и на тот способ же би „оправдали” средства хтори доставаю. Кед же други гражданє прейґ зменшованя плацох и пензийох помагаю заєднїцу же би вишла зоз кризи, вец би требали и други гражданє у тим участвовац.

Драґана Шинка, директорка Центра за социялну роботу у Шидзе

коли и зоз локалну самоуправу и Домом здравя. Кед ше дефинує шицки питаня, вец годно поволац конкретного хаснователя помоци же би, наприклад, даскельо днї отримовал желєни поверхносци, або бул анґажовани на даякей другей роботней обовязки – наглашує Драґана Шинка, директорка Центра за социялну роботу. Кед слово о надополнєню у пенєжу хтори доставаю хаснователє, ди-

ректорка Шинка додава же нє єдноставне повесц хто кельо достава, з оглядом же то индивидуална ствар, а виплацує ше по предписаньох ресорного министерства з републичного буджета. Кед основне надопольнєнє, наприклад 7 тисячи динари на нєзаняту супругу котру витримує, до става ище 2 тисячи динари, тиж и на кажде дзецко, и вец ше достава конєчна цифра. Наша собешеднїца надпомина же звичайно тоти особи доставаю помоц дзевец мешаци у року, а павза шлїдзи у лєтнїх мешацох кед би требали и сами дацо заробиц, а потим ознова подноша вимогу. Ґу числу роботно способних хасновательох тиж треба додац и скоро тельо роботно нєспособни особи, як цо стари и хори. И им ше помоц виплацує зоз републичного буджета. Цо ше дотика виплацованя помоци нараз ше виплацує зоз општинского буджета як помоц, наприклад, за лїченє, набавку огриви, даяке нєщесце и подобне. З найновшу одлуку СО Шид и тоти виплацованя убудуце буду унапрямени прейґ Центра за социялну роботу цо ше дотика критериюмох и одредзованя конкретних особох. Потераз на вимогу до Општинскей ради, локална самоуправа им сама виплацовала помоц. Вл. Дїтко

ОТРИМАНА СКУПШТИНА ОПШТИНИ ВЕРБАС

ПРИЛАПЕНИ БУДЖЕТ ЗА 2015. РОК Дванаста схадзка локалного парламенту у Вербаше отримана концом прешлого року, а зоз 38 точками дньового шора була єдна зоз найдлугших схадзкох у остатнїм чаше. Прилапени буджет за наступни рок, приходи проєктовани на 1,20 милиярди динари, цо, за коло 220 милиони динари менєй як прешлого року, а розходи 1,18 милиярди динари. Член Општинскей ради Душко Чутило визначел же проєкция моци општинскей каси реална и приноши ґаздовске одношенє ґу заєднїцкому пенєжу, а пре чежку економску ситуацию планує ше вшадзи шпоровац. З другого боку, одборнїки з опозициї визначели же предложени буджет нєреално плановани и же, як и буджет з прешлого року, будзе мац вецей ребаланси. На Скупштини прилапени ище єден ребаланс буджета за 2014. рок, а одборнїки розпатрали и предкладанє

24 РУСКЕ СЛОВО

ришеня о поставяню Правобранителя општини Вербас, та на тото место вибрана Мирна Пароци, хтора потераз була директорка ЯП за информованє „Вербас”. За нову директорку того Подприємства вибрана Весна Роґанович. Тиж так, прилапене и предкладанє одлуки о локалних комуналних таксох, план ґенералней реґулациї за Вербас, одлука о снованю заєднїцкого комуналного подприємства за Централни пречисцовач одрутних водох Вербасу и Кули. Окрем того, прилапени и плани и програми роботи Културного центру Вербас, Центра за социялну роботу Вербас, Туристичней орґанизациї Вербас и других установох, як и шицких явних подприємствох. А. Маркович 16. ЯНУАР 2015.

НАШО МЕСТА КЕРЕСТУРЦОМ ЗОЗ САМОДОПРИНОСУ СКОРО ПЕЙЦ, А З ОПШТИНИ ВЕЦЕЙ ЯК МИЛИОН И ПОЛ ДИНАРИ

СРЕДСТВА ЗА ДРАГИ И АМБУЛАНТУ штини плановани милион 524 072 динари. Так за предлуженє асфалтованя драги до хотара, як и за асфалтованє терашнїх бетонских поверхносцох у парку у центре, зоз самодо при но су пред вид зе ни милион 993 320 динари, а з кулскей општини 854 280 динари. За оправянє закрица на здрав стве ней амбуланти у Керестуре зоз самодоприно су предвидзени 705 600, а з Того року плановане ушоренє парку и фонтани Оп штини Кула у центре Керестура 302 400 динари; ни, так же Совит Ме сней заєднїци за ушоренє сали за винчанє у МеРуски Кере стур то зробел пияток, сней канцелариї Општинскей управи у Старей школи зоз самодопри9. януара. З буджетом Општини Кула кере - носу опредзелєни 119 088, док Опстурскей Ме сней заєднїци опред- штина у тим будзе участвовац зоз зелєни 6 милиони 42 000 динари, а 79 392 динарами, а за оправянє фоняк поведзене на остатнєй схадзки тани у центре валалу зоз самодоСовиту, з його ребалансом у марцу приносу предвидзени 336 000, а з до буджету войду и проєкти за ин- Општини 144 000 динари. Кулска општина би мала участвове стицийни укладаня у Кере стуре у тим року зоз средствох валалско- вац и у чисценю яркох и ушорйоваго самодоприно су, як и проєкт за ню банкинох по Керестуре зоз 144 000, а зоз самодоприносу за тоту надотациї ме сним здруженьом. Гоч є со стойна часц буджета кул- мену предвидзени 336 000 динари. Попри начишлєних, того року скей општини, пенєж зоз самодоприно су кере стурски и може ше предвидзене же зоз самодоприносу трошиц на основи одлукох Совиту будзе ушорени базен, за цо опредзеМе сней заєднїци, так же пияток лєни 180 000 динари; ушорени дзепринєшена и одлука о плану инве - цински парк при церкви, за цо пластицийних роботох у тим року зоз новани 360 000, а за явне ошвиценє средствох самодоприно су, а у дзе- на углє улїцох Йовґена Сивча и поєдних будзе участвовац и Оп- Орос Ґабра, як и у улїци Дюру Киштина Кула. За одредзени комунал- шюгаса предвидзени 440 000 динани, инфраструктурни и други укла- ри. Пре одредзену векшу безпечданя у Кере стуре, вєдно плановани носц, на шицких уходох до Кере6 милиони 478 080 динари, дзе зоз стура зоз самодоприносу буду посамодоприно су за инве стицийни ставени камери, алє и у центре ваопредзелєни 4 милиони 954 008 лала, за цо МЗ опредзелї 480 000 М. Зазуляк динари, а з буджета кулскей оп- динари. Понеже Скупштина општини Кула концом прешлого рока принєсла општински буджет, його хаснователє у чаше од 45 днї обовязни з нїм ускладзиц свойо финансийни пла-

16. ЯНУАР 2015.

ОСТАТНЯ СХАДЗКА ОДБОРУ ЗА ЦЕНТРАЛНУ ПРЕСЛАВУ ДНЯ РУСНАЦОХ

ПРИРИХТОВАНЯ ЗАКОНЧЕНИ, ШВЕТО MOЖЕ ПОЧАЦ У просторийох Културно просвитного-дружтва „Карпати”, пондзелок отримана остатня схадзка Орґанизацийного одбору за Централну пре-

Векшина госцох потвердзела свой приход

славу Националного швета Руснацох. Понеже пририхтованя финализовани, акцент бул на догварки розпорядку шедзеня на святочней Академиї, хтора будзе у сали био скопу „Юго славия”. З оглядом же уж велї го сци потвердзели свой приход, медзи иншим и представителє амбасадох, го сци зоз иножемства, делеґациї Општинох, а тих дньох ше чека и дзепоєдни потвердзеня делеґацийох з републичного и покраїнского уровня, централна точка була виробок плану шедзеня котри по соботу ма буц конєчно дефиновани. Окрем того, Национални орке стер тих дньох ма порядни проби, а на соботу на 16 годзин будзе мац ґенералну пробу, вєдно зоз Хором КПД „Карпати”. Цо ше дотика других змистох Пре слави, пририхтованя углавним позакончовани – за обидва вистави, промоцию моноґрафиї, спортски змаганя, планованє етно столох. А. М.

РУСКЕ СЛОВО 25

НАШО МЕСТА ПРИВАТИЗАЦИЯ ЯВНОГО ПОДПРИЄМСТВА РА ДИО ШИД

ЯВЕЛИ ШЕ ШТИРМЕ ИНВЕСТИТОРЕ Аґенция за приватизацию затераз достала писма о заинтересованосци за приватизацию Радио Шиду, алє нє спомина кеди запровадзи поступок приватизациї

Я

вне подприємство Радио Шид, по законских предписаньох, мало би буц приватизоване по конєц юния того року. Кеди точно, ище нє зна, анї у спомнутим глашнїку, анї у Аґенциї за приватизацию. Як наводза зоз спомнутей Аґенциї, вони 15. авґуста 2014. року обявели явну поволанку за зберанє писмох о заинтересованосци за приватизацию на хтору ше явели штирме инвеститоре. Аґенция нє спомина хто инвеститоре и кеди будзе запровадзени по ступок приватизациї. Ище влонї „Институт за економику и финансиї” зоз Беоґраду преценєл капитал Радио Шиду на 1,917 милиони динари.

– Початна цена за предаванє капиталу виноши найменєй половку од преценєней вредносци. Кед же ше нє преда першираз, о 15 днї Аґенция обяви нову явну поволанку и теди початна цена будНикола Видич, директор ЯП Радио Шид

ПОЦАГИ ЛОКАЛНЕЙ САМОУПРАВИ Штредком януара 2014. року СО Шид отримала схадзку по швидким поступку на хторей ше бешедовало лєм о приватизациї Радио Шиду. Теди заключене же би тот глашнїк требало вихабиц зоз приватизациї пре „защиту маєтку, интересох занятих и информованє на меншинских язикох”. Штредкком новембра тиж 2014. року на схадзки ше ознова на дньовим шоре Скупштини нашла точка о приватизациї Радио Шиду, алє є знята зоз дньового шора пре нєзадовольство зоз, як потолковане, нїзку преценєту вредносц капиталу. Потераз Радио Шид бул вихабени зоз поступку приватизациї праве пре емитованє програми на меншинских язикох, цо теди було оможлївене зоз законскима предписанями.

26 РУСКЕ СЛОВО

зе виношиц найменєй трецину преценєней вредносци капиталу – наводза у Аґенциї за приватизацию. З другого боку, у Радио Шидзе ше ище вше наздаваю же их приватизация заобидзе.

– Наздаваме ше же бизме зоз приношеньом подзаконских актох могли буц вихабени зоз поступку приватизациї. Каждей локалней самоуправи потребна радио станїца пре благочасове информованє гражданох. Нє точне же у Евроспкей униї шицки радио станїци приватни. Наприклад, у Горватскей успишно робя Радио Жупаня, або Радио Вуковар, а нє приватизовани су – гвари Никола Видич, директор ЯП Радио Шид. Вон наглашує же и сами заняти давали зоз своїх плацох же би була запровадзена кабловско-дистрибутивна система, односно кабловска телевизия, хтора приноши заробок и за хтору приватнїки и найвецей зацикавени. Додава и же СО Шид, як снователь Радио Шиду, вецей пенєжи опредзелює за приватни медиї як цо за радио хторому город снователь. Видич надпомина же у прешлим року снователь мешачно опредзельовал лєм 260 000 динари за потреби Радио Шиду зоз буджета, а остаток занаяти сами обезпечовали на тарґовищу, тошнєйше од КДС и рекламох. Од самого початку, од снованя далєкого 1969. року, Радио Шид, окрем на сербским язику, програму пририхтує и на руским и словацким язику. Як би ше приватизация одражела на тот сеґмент дїялносци, односно информованя на меншинских язикох?

– Правда же би нови власнїк пейц роки бул у обовязки нє меняц програмну шему. Алє, то лєм на паперу. Наприклад, кед слово о меншинских емисийох, нови ґазда може емитовац лєм музику и на тот способ сполнї обовязку, а з информованя нє будзе нїч – спозорює директор Видич.■ Владимир Дїтко 16. ЯНУАР 2015.

НАШО МЕСТА ПАРАСТОС ЗА ЖЕРТВИ РАЦИЇ 1942. РОКУ У ДЮРДЬОВЕ

ПРЕМЕНКИ У РУКОВОДСТВЕ О.Ш. „БРАТСТВО-ЄДИНСТВО” У КОЦУРЕ

ЖЕ БИ ШЕ НЄ ПОВТОРЕЛА РАЦИЯ У Дюрдьове 9. януара, опрез памятнїка на будинку Основней школи „Й. Й. Змай”, отримани Парастос жертвом Рациї у януаре 1942. року, а служел го православни жабельски парох. Реферат о тей страшней подїї пречи-

тала предсидателька Совиту Месней заєднїци Леона Виславски, а школяре зоз Основней школи читали писнї. Квеце на спомин таблу положели Радовал Плачкич‚ подпредсидатель Општини Жабель, Леона Виславски, предсидателька Месней заєднїци Дюрдьов и Адил Смайлович, предсидатель месного одбору СУБНОР у Дюрдьове. Означованє Рациї у Шайкашскей почало на Вилїю, 6. януара, при памятнїку Чарни мост на Тиси, и орґанизоване є у шицких местох општини. У Рациї мадярских фашистох страда ло вецей як двацец тисяПарастос погинутим жертвом Рациї чи жертви. С. Барань у Дюрдьове

ДЮРДЬОВ

ГУМАНИТАРНИ ПОЛУДЗЕНОК И ДРУЖЕНЄ Всоботу, у Ресторану „Бачка” у Дюрдьове уж други рок ше орґанизовало гуманитарни полудзенок за гражданох того места котрим то потребне. По луд зе нок Полудзенок и друженє як гуманитарни орґанизовал Содарунок вит Месней заєднїци Дюрдьов и Здруженє пензионерох и инвалидох роботи, а дзекуюци стаємному донаторови котри уж пейц роки кажди мешац дарує прилоги людзом з чежким материялним станом. На полудзенку було коло сто особи, а шицким котри нє могли присц, орґанизаторе до обисца однєсли гуманитарни пакет хтори достали шицки присутни. С. Б.

16. ЯНУАР 2015.

О. Д. ДИРЕКТОРКА СЛАВИЦА БАЙОР

Моника Тамаш, потерашня директорка основней школи „Братствоєдинство” у Коцуре, на остатнєй порядней схадзки школского одбору, хтора отримана 5. януара, дала з а д з е ко ва н є Славица Байор на тото место пре одход до иножемства. На место окончователя длужносци директора школи вибрана Славица Байор. Потерашня наставнїца информатики, Славица Байор на функцию окончователя длужносци официйно ступи початком другого полроча, а єй наставнїцки обовязки превжала Ана Русковски, тиж наставнїца информатики. Нового директора ше муши вибрац прейґ конкурсa у термину од шейсц мешаци, а Школски одбор пошвидко розпише конкурс на хтори ше годни приявиц шицки цо заинтересовани за тоту функцию. Т. Х.

СОВИТ МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ НОВЕ ОРАХОВО

ШИЦКИ ЧЛЕНИ СОВИТУ ЗОЗ СВМ Внєдзелю у Новим Орахове були виберанки за нови Совит месней заєднїци Нове Орахово. На лїстинох були 26 кандидати – по дзевец спред Лиґи социялдемократох Войводини и Союзу войводянских Мадярох и осем як самостойни кандидати спред ґрупи гражданох. Гласало ше на двох местох, у Школи и у Руским доме. На списку були 1 587 гласаче, а вишли 872. После читаня гласох, констатоване же шицки дзевец кандидати Совиту месней заєднїци буду зоз Союзу войводянских Мадярох. Дзешати кандидат мал 120 гласи менєй як остатнї на лїстини СВМ. Лю. Р.

РУСКЕ СЛОВО 27

ЕКОНОМИЯ ПРОДУКЦИЯ РИБИ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ Пишу: Михал СИМУНОВИЧ Сенка НА ДЬ

НА ЦЕНИ ВЕЛЬКА ПОТЬКА

Того року у керестурских рибаловох була добра продукция риби. Керестурци, як и други трошителє, рибу найвецей купую за крачунски и новорочни швета. Вше ше баржей глєда и купує вельки риби, та вец и продукция у рибалове тирва длужей, коло три роки

ЕЧКА НАЙВЕКШИ КОМПЛЕКС РИБАЛОВОХ Перши справени рибалови у Войводини ше споминаю концом 19. вику. Теди справени рибалов Ечка, найвекши у Сербиї и єден зоз найвекших у Европи. Медзитим, найвецей рибалови у Войводини направени после Другей шветовей войни. У Войводини найвецей рибалови єст у Бачкей, алє найвекши комплекси за продукованє риби ше находза у Банату. Tо Ечка котра ма комплекс рибаловох на 2 157 гектарох, потим Баранда, чийо рибалови ше пресцераю на 918 гектарох, та Сут`єска зоз своїма 897 гектарами.

28 РУСКЕ СЛОВО

П

родукция риби у Сербиї остатнї даскельо роки ма обачлїви тренд росту. Рахує ше же з рока на рок вона будзе ище курентнєйша прето же ритска жем, сейки и мочари, кед ше на тей жеми викопе рибалови, по гектаре може дац аж и векши приход як найквалитетнєйша жем. У Сербиї єст коло 11 тисячи гектари рибаловох на хторих ше продукує рибу, найвецей потьки. Заш лєм, з таку продукцию риби ше нє покриє анї трецина нашого тарґовища, бо ше коло два трецини риби увожи. Гоч риби на тарґовищу єст през цали рок, риба найглєданша праве под час крачунских и новорочних шветох, та у рибаловох теди єст и найвецей роботи. По словох продуковательох риби у Руским Керестуре, найглєданша риба то потька, та тота файта и найзаступенша у трох керестурских рибаловох. По поверхносци котру забераю, у валалє єст два менши и єден векши рибалов. Мирко Еделински, власнїк єдного зоз рибаловох гвари же є задовольни зоз тогорочним дїлованьом.

– Пре направени нови базени, або як их у продукциї наволую и озера, мали зме можлївосц и конкуровац за врацанє средствох котри розписал Покраїнски секретарият за польопривреду, так же зме ту достали од-

редзени пенєж. Того року була добра продукция, насампредз прето же то нови базени, а перших рокох вони даваю вельо природней покарми, менєй ше вец уклада до дополнююцей покарми риби, та вец и заробок векши – гвари Мирко Еделински. МЕНЯЮ ШЕ УСЛОВИЯ ПРОДУКЦИЇ Найвекши рибалов у Керестуре то „Русин”, познати як рибалов хтори припадал дакедишньому комбинату „Перши май”. Рибалов ма поверхносц коло 101 гектар, дзе ше вельки рибалов пресцера на 85 гектарох, а коло нього єст и даскельо менши базени. Дипломовани инжинєр статкарства Златимир Рамач, хтори водзи тот рибалов ище од часу пред його приватизацию, гвари же ше продукция риби, алє и поглєдованя людзох пременєли у остатнїх петнац рокох.

– Тераз людзе баржей обрацаю увагу на квантитет. Поведзме, пред петнац роками просекова продукция була 1 200 кили риби по гектаре, а циклус тирвал коло два роки. Людзе скорей нє вимагали же би риба була барз велька, т.є. чежка, а остатнї роки ше идзе на тото же би вона була цо векша и чежша, та ше и циклус єй продукциї предлужел за ище єден рок.

16. ЯНУАР 2015.

ЕКОНОМИЯ Тераз ше просекова продукция по гектаре руша од 1500 до 2000 килограми, а же би риба досцигла чежину од 4 до 5 килограми, яку людзе вше частейше глєдаю, треба ю ховац голєм три, а часто и штири роки – гвари Рамач. МЕНШИ БАЗЕНИ – ЕФИКАСНЄЙШИ Без науки нєт анї квалитетней пракси. Фаховци на польопривредних факултетох у Земуну и у Новим Садзе допринєсли же би ше запровадзовало найновши знаня и технолоґию и у тей продукциї. Сербия медзи даскелїма державами у швеце дзе ше роби на селекциї фамелийох потьки, та з тим створени барз добри условия за продукцию и селекцию малих рибчатох, наглашує др Зоран Маркович, професор на Польопривредним факултету у Земуну. Фаховци твердза же цо менше озеро – ефикаснєйше и економичнєйше ґаздовац на нїм, а найекономичнєйши то рибалови штреднєй велькосци. Кед озеро менше, мож лєгчейше и швидше интервеновац, а здравствена контрола риби ефикаснєйша прето же лєгчейше обачиц пременку на рибох кед их нєт вельо. Тиж так, вироятносц охорйованя векша кед число єдинкох векше. По Рамачових словох, даєдни зоз симптомох же риба охорела можу буц кед є длуго при побрежю и мирує, потим кед вискакує зоз води итд. Кед слово о економичносци, менши рибалови хасную чистейшу воду прето же ше часто подмирюю зоз артейских студньох.

– Кед ше пумпує воду, нєКЕРЕСТУРСКИ РИБАЛОВИ обходне вельке количество енерґиї, та таке подмирйоМедзи двома шветовима войнами ванє з воду вимага и векши за беґельом рибалов мал Давид Ботрошки. Ми нє маме тоти дваї. Други рибалов бул при шлайсу, трошки, алє плациме тро- при Бандура. шки „Водом Войводини“ за Заш лєм, найвекши рибалов виконаводньованє и одводньова- пани пред вецей як трицец роками. нє, и то коло 1 500 000 дина- Була то велька инвестиция дакедири рочнє. Думам же то нє у шнього керестурского Комбината. Вешоре, прето же ми коло 70 льки рибалов ма поверхносц дацо веодсто води хтору береме зоз цей як сто гектари. беґелю на концу рока врацаШицки тоти рибалови хасновали ме назад до водового цеку. воду з беґелю. З оглядом же уровень Кажди штири роки подпи- води у беґелю висши як у тих рибалосуєме контракти о хаснова- вох, углавним нє було потребне пумню тей води, а нїхто нам нє повац воду, алє хасновани природни ґарантує квалитет. Окрем шлєбодни пад. Вода з рибалова одцекала по яркох того, у лєтнїх мешацох прицисок води слаби, та нам Селища, односно Медєшу. доходзи мале количе ство води, цо за тераз нє принєсло даяки векши чкоди, алє нам є значна за ґаздованє. Ту вец мушиме применьовац одвитуюци технолоґийни мири и прилагодзовац их ґу условийом – толкує Рамач. Покарма риби барз значна за єй напредованє, алє пелетирана покарма, котра дава найлєпши резултати, барз драга. Прето продукователє котри нє сцу мац длуства, комбиную пелетирану покарму зоз рижнима житарками же би достали оптимални резултати.

– Обачел сом же у остатнїх двох-трох рокох технолоґия прикармйованя барз квалитетна, алє є и драга та ше продуковательом лєдво уда вимириц шицки трошки, або су нє конкурентни на тарґовищу – толкує Рамач. ПЛАСМАН НА НАШИМ ТАРҐОВИЩУ Же би ше зашпоровало на трошкох транспорту, рибалови найчастейше пласую рибу до рибарньох по околїску, а дакеди и до других часцох Сербиї. Як гваря продукователє риби, под час цалого року цена стабилна, а у найвекшей сезони, вжиме кед починаю пости, вона пада.

– З оглядом на тото же цену нє диктирую лєм трошки продукциї, алє и стандард гражданох, думам же цена реална. Ми рибу пласуєме найчастейше до рибарньох у Кули, Вербасу, Оджаку, Червинки, Бачкей Тополї, Бачкей Паланки и намагаме ше же би трошки транспорту були цо менши – гвари Мирко Еделински. Златимир Рамач гвари же векши рибалов дава и стабилнєйшу продукцию, а тиж так наглашує же зоз пласманом риби нє мали бриґи, бо през цали рок мали надосц купцох риби.■ Фото: Ярослав Пап

16. ЯНУАР 2015.

РИБИ ЄМЕ ЛЄМ У ПОСЦЕ Месо з риби барз здраве, алє гражданє Сербиї нє здобули звикнуце конзумованя риби през цали рок, та рибу найвецей купую и єдза лєм кед пост. Тому шведочи и податок же зме по хаснованю риби медзи остатнїма у Европи, кажди граждан поє коло 4 килограми риби до рока, два раз менєй як други.

РУСКЕ СЛОВО 29

ДУХОВНИ ЖИВОТ КАРИТАСОВ ДЗЕЦИНСКИ КУЦИК У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

СТРЕТНУЦЕ ФОКОЛАРОХ У КОЦУРЕ

ЯК ЖИЦ ПО ПРАВИЛОХ ЛЮБОВИ ше намагали применьовац и правила зоз Коцки любови на хторей виписани виреченя з Евангелиї – любиц шицких, пребачовац..., а свойо пробованя записовали на паперики хтори залїпели на хамер. Остатнї дзень бул диско и наградзени най ак тив нє й ши учашнїки. Най ин те ре сант Найинтересантнєйше було кед нєйша хвильпречитане як жиц ка була кед по виписаних виреченьох Коцки пречитани любови шицки пробоКоло 50 дзеци з основней ваня жиц по Коцки любошколи и младши, кажди ви през тот тидзень, а Кудзень ше приходзели дру- цик закончени зоз поручежиц и бавиц рижни креа- ньом же би кажде продлутивни бависка хтори за жел жиц Златне правило нїх пририхтали волонте- любови. М. Стрибер ре. Окрем бавискох, дзеци

ПРЕСЛАВЕЛИ РОЖДЕСТВО ХРИСТОВО

Од 5. по 9. януар волонтере керестурского Каритасу орґанизовали традицийни Дзецински куцик.

Дзеци отримали пригодну програму

У просторийох коцурского Каритасу, 10. януара отримане стретнуце членох Руху фоколарох, лєбо Марийового дїла, зоз Коцура и Руского Керестура. Стретнуце оґанизоване же би члени вєдно преславели Рождество Христово, та з тей нагоди була и кратка пригодна програма. Влонї таке стретнуце отримане у Руским Керестуре, а того року пришол шор на Коцур. Пред програму, хтора була камерного типу, присутних привитал капелан о. Михайло Шанта, а Микола Шанта пречитал кратку медитацию. Дзеци приказали драмску точку „Бетлегем”. Зоз шпиваньом ше представели члени дзецинскей шпивацкей секциї КУД „Жатва”, а потим и госци зоз Керестура. На концу програми присутни вєдно одшпивали ище єдну коляду. Стретнуце предлужене з аґапеом на хторим ше члени Руху вєдно дружели. Т. Х.

IN MEMORIAM

ВЛАДИМИР АРВАЇ (1943–2015)

Пондзелок, 12. януара, у вербаским шпиталю престало дуркац шерцо длугорочного коцурского дзияка Владимира Арвая у 71. року його живота. Арваї служел дзияцку службу у коцурскей Грекокатолїцкей церкви Успения Пресвятей Богородици од 1973. року, и бул почитовани у валалє. Владимир Арваї народзени 15. новембра 1943. року у Коцуре, у землєдїлскей фамелиї од оца Якова и мацери Серафини Хромишовей. За дзияка ше почал учиц 1953. року при панох дзиякох Янкови Иванови, Вартоломейови Бесерминьови и Янкови Маярошови. Кед ше почал учиц за дзияка, парох у Коцуре бул Дюра Микловш (1950–1967).

30 РУСКЕ СЛОВО

Дзияцки испит покладал под час пароха о. Мирона Гирйоватого (1973–1979). Диплому за дзияка му видал 25. фебруара 1976. року у Руским Керестуре тедишнї войводянски викар о. Михайло Макай. Арваї за собу охабел супругу Єлену, зоз хтору прежил вецей як 50 роки малженства. За собу охабел и дзивку Марию, жеца Славка Булича и тройо унучата, Милоша, Милияну и Милицу. Окрем на Богослуженьох, пан дзияк провадзаци паноца велїм дзияковал на кресцинох, на винчаньох и велїх випровадзел на остатню драгу. Владимир Арваї поховани стреду, 14. януара, на Вельким теметове у Коцуре. Т. Х.

16. ЯНУАР 2015.

ДУХОВНИ ЖИВОТ НАЩИВА СТАРЕЙ БИНҐУЛИ

МАЛИ ВАЛАЛ З ВЕЛЬКИМ ШЕРЦОМ У Старей Бинґули 9. януара ше посходзели велї дзеци, їх родичи, дїдове и баби – озда цали валал, та церква була така полна же велї мушели и стац. Службу Божу служел о. Владислав Варґа, а потим подзелєни 20 пакецики дзецом. Пригодну програму по Служби Божей у церкви св. Петра и Павла отримали „Руски гвиздочки” – шестри Теодора и Ирена Ванчик и Анастасия Будишин, дзеци котри виучую руску язик. Вони одшпивали три писнї по руски, а пририхтала их дириґентка Станислава Будишин. Наступели и дзеци зоз Старей Бинґули котри сцели указац цо знаю. На концу програми Єлена Ящур одшпивала „Народився Исус Христос”. Потим подзелєни и пакецики котри послали дзеци з иножемства. Кельо людзе у Старей Бинґули жадни госцох и яки су госцолюбиви, указали нам кед после Служби Божей велї поприношели домашнї колачи, послужели чай, кафу и напой, а дзеци зоз Сримскей Митровици и домашнї дзеци ше длуго дружели. Вирни у тим месце окреме чекаю паноца за пошвецанє своїх дас 25 обисцох. Стара Бинґула мали валал на Фрушкей гори, од Митровици оддалєни 26 километери, котри припада Сримскому округу. У тим месце дакеди було вецей Руснацох. Тераз там єст коло 70 жительох, медзи котрима и даскельо Руснаци. Углавним то мишани малженства з Горватами, Словацами и Сербами. У тим старим валалє, дакеди до школи ходзели коло 20 школяре од першей по штварту класу. Нєшка их єст лєм штверо. Природни прирос барз нїзки, бо ше велї виселєли до околних местох дзе лєпши условия за живот, окреме за дзеци.

Дзеци зоз о. Владиславом Варґом и дириґентку Станиславу Будишин

Од руских фамелийох зачували ше презвиска: Ящур, Лазор, Кричко и Ценгел, алє и то уж мишани малженства. По руски бешедує лєм уж стара Єлена Ящур котра, як гвари, помали забува язик, бо нє ма з ким бешедовац. Окрем нєй, по руски ище бешедує и єй покойного мужа брат Ящур Владислав. Як нам гварел Емил Лазор, донєдавна предсидатель Месней канцелариї, а тераз поверенїк за позарядово ситуациї у валалє, вони жию з обрабяня oвоцнїкох, a найвецей маю брескинї, алє и другу овоц и желєняву. Вода за пице у Старей Бинґули нєисправна, та им то прави вельки проблем. З тей нагоди поробени даяки проєкти, та ше наздаваю же ше тот проблем риши цо скорей. М. Абодї-Митрович

ПАЛОМНЇЦТВО ДОВИРИЯ У ПРАГИ

НАШО З МЛА ДИМА ЕВРОПИ

Европске стретнуце довирия, 37. по шоре, отримане од 29. децембра по 2. януар, а домашнï була Прага, главни город у Ческей. Як и прешлих рокох, на нїм и того року участвовали и млади з нашого Еґзархату. Паломнïки з Нового Саду, Суботици, Кули, Руского Керестура, Сримскей Митровици и Бачинцох на драгу рушели 27. децембра. Идуцого дня обишли польски город Краков. Пондзелок сцигли до Праги, дзе ше приявели и розподзелєли по школох. У каждей школи були помишани млади зоз вецей жемох, же би ше цо лєпше упознали. През тоти даскельо днï програма починала зоз раншу молитву, а кажда ґрупа ю мала у школи дзе була змесцена. Були орґанизо16. ЯНУАР 2015.

вани роботнї, обиходзенє Праги, нащива музейох, церквох. Фестивал народох, 31. децембра, як и каждого року, почал на 23 год-

зин, дзе ше млади зоз каждей жеми представели: шпивали, танцовали, а на пол ноци ше винчовало Нови рок. Реґионалне стретнуце отримане 1. януара, а мале число паломнїкох зоз Сербиï зишло ше и зоз братом Ришаром у Висшей теолоґийней школи, дзе представена програма за 2015. рок. Того року ше преслави 75 роки заєднïци Тезе и 100 роки од народзеня брата Рожеа, хтори основал Тезе. Пришол и 2. януар, час врацаня дому. Того дня ше нащивело Карлово Вари, єдну од найпознатших баньох на швеце. Ютредзень нащивени городи Братислава и Беч. Шлïдуюце, 37. Европске стретнуце младих паломнïкох будзе у Валенсиї, у Шпаниї. С. Папуґа

РУСКЕ СЛОВО 31

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ВЛАДИМИР ХРОМИШ

ДОБРА ФИРМА Пише: Славица ФЕЙСА

Фирма „Продор Водомонт НС” роби шицко цо вязане за воду, водоводни инсталациї, канализацию и закончуюци роботи у будовательстве. З роками Фирма моцнєла и росла, єй дїялносц ше меняла, а зоз ню и репутация хтора у роботи провадзи лєм озбильних. Хромишово праве таки. Нєшка робя з познатима фирмами у варошу, а пре точносц и квалитет, маю заказани роботи мешацами напредок

С

тредком 90-тих Яким Хромиш, з Нового Саду, отворел фирму „Продор Водомонт”, хтора окрем водоводу и зогриваня робела и зоз керамику, алє и малярством. Мож повесц же Яким ище теди на якиш способ бул визионер, и свойо трицецрочне искуство шефа на отримованю оддзелєня дзе були водоинсталатере и други майстрове на Институту у Сримскей Каменїци, пренєсол и на роботи у власней фирми. Поставел у нєй добри фундаменти, а до роботох анґажовал керамичарох, роботнїкох коло зогриваня, старал ше о тим же би єдни за другима робели же би ше у самим процесу нє ставало з роботу. Спочатку то були менши роботи, услужно oправяли инсталациї, монтировали бойлери, а вец вше частейше реновирали купатила. По точносци и по квалитету були познати вельо ширше од Нового Саду.

– Я у тот час закончел електротехнїчну школу и уписал ше на Машински факултет, алє сом вошол з оцом до роботи – памета Владимир, Якимов син.

– Напущел сом факултет. Оцец на мнє здавал вше чежши роботи, учел ме, добре ме учел, алє и нагварял же бим заш лєм закончел факултет. Бул сом упар-

32 РУСКЕ СЛОВО

ти – нє дал сом ше, алє нє бануєм – гвари Владимир Хромиш, нєшка успишни привреднїк у Новим Садзе. РОБОТИ ЗДАЛ НА СИНА Кед оцец пошол до пензиї, Владимир пребера фирму, а єй основна дїялносц остала иста – шицко цо ше дотика водоводу и канализациї, од сервису, нових инсталацийох, старей и новей преправки. Спочатку робели вєдно, алє понеже було вельо роботи, фирму мушeли прешириц.

– Нєшка кус иншак, маме вецей роботнїкох, пейцме робя нон-стоп, а дзешецме по потреби. Робиме у Беоґрадзе, Подґорици, на Яхорини...

– На Яхорини сом робел електронїку, скапчовал сом и пущал до роботи елементи хтори состойна часц спа центра. Я там нє робел будовательну часц, алє сом капчал туши зоз сензорами, турску сауну, финску сауну, масажни кавчи... КЛЮЧ ДО РУКОХ – Однєдавна робиме и инше. У основи моя фирма и майстрове у нєй ше занїмаю з воду, алє робиме и шицки потребни роботи у квартелю, або у хижи. „Ключ до рукох” – то тото цо нове у фирми, и то робиме у Новим Садзе. Я нє правим будинки, нє поднїматель сом, алє войдземе до квартелю и меняме облаки, керамику, воду струю, дзвери... – гвари Владимир хтори у тей роботи штири, пейц роки.

16. ЯНУАР 2015.

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ПРИВРЕДНЇК З НОВОГО САДУ

НА ДОБРИХ ФУНДАМЕНТОХ У будовательстве, гвари, нє ма тельо искуства, гоч ше пред роком лапел и до тей роботи.

– Дзвигaме цалу хижу, од мулярох, прейґ електричарох, малярох, ґипсарох, майстрох за зогриванє, ентериєристох, керамичарох и столарох... И мушим припознац же барз чежко найсц доброго роботнїка и сотруднїка. Муши прейсц длугши час же бим видзел хто як роби, на кого можем раховац, а на кого нє. Я нє робим нашлєпо, и кед дацо нє мам, або сом до дачого нє сиґурни, я вец єдноставно нє робим – гвари Хромиш. ВАЖНА ДОБРА ПОРАДА У каждей роботи важне добре ше порадзиц, же би на концу шицки були задовольни. Владимирови то єдна з найва-

КЕД ЦОШКА СЦЕШ, МУШИШ И ЗНАЦ Владимир зна же його фирма будзе успишна кед квалитет на першим месце, алє и кед влапи крочай зоз розвиту технолоґию у швеце. Прето ше усовершовал з обласци електронїки и гидраулики, а на два заводи бул у Шпаниї видзиц як ше роби у розвитих жемох. Було то добре и пре клиєнтох. Там упознал велї фирми, почал робиц з Италиянами и фирму „Ґеберит”, а зоз шпанску компанию „Порцеланоса” Хромиш роками добре сотрудзує.

– Шпанци аж и пришли видзиц цо зме поробели, бо їх фабрика нам випоручeла робу. Були барз задовольни, алє и запрепасцени же сом струю, воду, базенску и гидрауличну програму поробел сам. Вони маю даскелїх роботнїкох за тоту роботу, алє там так, а у нас иншак. Я мушел знац шицко кед сом цошка сцел – гвари Владимир.

жнєйших задачох пред тим як почнє робиц, бо гвари, нє шицко єдно чи у квартелю будзе класц керамику за 700 динари по метеру квадратним, чи муштерия сце найсучаснєйшу, алє и найдрагшу.

– За кажду муштерию єст роба, алє я мушим знац цо сцу же бим знал до хторих дутянох их можем послац. А кед ше добре порадзиме, фамелия може и пойсц даґдзе, Фирма „Продор Водомонт НС” надалєко позната по сучасно опремених та док ше враци, будзе купатилох и спа центрох шицко готове. Барз меркуєме же би шицко було совершене, по остатнї милиметер. То нам референца за кажду другу роботу – гвари Владимир хтори водзи роботи, вон як надпатраюци орґан хтори розподзелює хто кеди дзе и цо роби, преверює цо поробене, а дакеди и враца ознова поробиц тото цо нєдобре.

– Мам своїх сотруднїкох, архитектох хторим верим, и тото цо вони здумаю, а я ту же бим шицко запровадзел, и з чогошик справел цошка цо будзе вельо красше и функционалнєйше – гвари Владимир. Скоро же анї нє мож начишлїц шицко цо поробела фирма „Продор Вономонт НС” у остатнїх двох деценийох. Будзе же найвекша єй вредносц то людзе у нєй, хтори на чолє з Владимиром допринєсли же нєшка маю роботи хтори догварени и даскельо мешаци напредок. Добре поробена робота – вше найлєпша реклама, а за тото найлєпши приклад праве Хромишова фирма.■

СТАРЕ

ПОЧАТОК РОБОТОХ

НОВЕ

РОБОТИ ЗАКОНЧЕНИ

РУСКЕ СЛОВО 33

медзи

простор за кафу и виключеня

РОК II ЯНУАР 2015. число 2

Я. К.

Число ушорел: Ян Мезей

ЗАКУКЛИ ЗМЕ ДО ДЇДО МРАЗОВОГО ТВИТЕРА

ЦО ПОЗНАТИ ЗА НОВИ РОК ПИСАЛИ ДЇДОВИ МРАЗОВИ Марадона: Шицко найлєпше за новорочни швета. Нє лєгко то робиц кед ши завяти з билим, начури до це од глави та по бочкори, идз гет. Кед дахто то зна, я педик добре. Коштуница Воїслав: Патрел ши мой новорочни Айс бакет челендж. Цо гвариш!? Бранкица Станкович: На сайту ци нє визначени линк о явних набавкох. Но, тераз уж позно, дистрибуция пакецикох рушела. Вецей о тим можеш опатриц на пондзелок на 22 годзин. Бер Ґрилс: Знам же вельо роботи коло Kрачуна, алє думал сом ци ше „увалїц” голєм на єден дзень док ше шпацирам ту по Арктику. Реку, дацо шорове до пискох най положим. Тота паста зоз пантлїчари и боґарох з волового кравенку, цо ту мам, насправди би ше дала пререзац з даяким реберком ирвасовим. НН твит з гранїци України и Русиї: Гайде, ище раз попробуй прелєциц нам понад глави! Гайде, лєм попробуй... Рафа Надал: Пишем, же кед єст здрави колєна на лаґеру... Воїслав Шешель: Посилам ци мою нову кнїжку: „Дїдо Мраз фалшиви заходнярски бастард вибрехани спод святого карсцеля и поцагнути з Ватикану зоз дєпловами котри веже Вулин червеного носа и други есеї”. Городоначалнїк Сенти: Дзекуєме Вам баааарз. Дзекуюци Вам, по цалим швеце барз вельо писнї вишпивани о Сенти. Шицко найлєпше у новим року. Щешлїва робота! НН твит з Яґодини: Нє дай ше спревесц. Гибай такой до Яґодини. Чекаме це: я, жирафа, Бетовен и Шопен. Лєгко ме препознаш, исти сом як ти, лєм нє мам власи и браду, нє мож погришиц. Ту, ту, тууууу, журка уж почала.

34 РУСКЕ СЛОВО

КОНКУРЕНЦИЯ

БУВШИ ЛИДЕР ДСС ДАЛ НОВУ ДИМЕНЗИЮ „ICE BUCKET” ВИВОЛАНЮ Воїслав Коштуница 29. децембра 2014. на дзевец и трицец рано вжал учaсц, як и велї други популарни особи у „Ice bucket chalenge”, або у прекладу у „кабел жимней води” виволаню. Вон, по словох його ПР-а, вше бул у цеку зоз актуалнима случованями и провадзел културу младих, та ришел учaствовац у дачим цо у тей хвилїки прераста до ґлобалней маниї. „Кеди було лєпше, за таке дацо як тераз спред самого нового року”, вихпал ше споза ПР-ового хрибта и сам дотераз змирени Воїслав, „обовязки ґу животу странки мам кус менєй, понеже сом виступел, та реку гайд, чом би и я нє!? Попри городского зогриваня уключел сом и олєйов радиятор, та сом на себе у купатилє висипал кантичку лїтней води и то ме насправди нїч нє коштало, и нє потрешени сом як сом перше антициповал же будзем”. Заш лєм Воїслав бул обєктивни и покус критични ґу себе и обецал себе и другим же други раз кед будзе дацо таке, та направи и видео запис подїї. Нє станул на тим, алє предлужел цале виволанє и дал предкладанє другим котри ше зосцу опробовац у тим же би ше зняли и додал же би добре було исти знїмки гоч и на интернет квачиц, та можебуц ствар достанє твардейше значенє и постанє ґлобалнєйше. Санда Цмарова 16. ЯНУАР 2015.

... за кафу и виключеня ИДЕЯ РИШЕНЯ ПОЛНИХ СЕПТИЧНИХ ДЗИРОХ У НАШИХ ВАЛАЛОХ – И ЄЙ ПРЕПАСЦ

дзиру? Швайцарци!? Ага, ба купак, и у пшей. Опать лє’ наш буджет, яки маю посланїки плаци, дньовнїци, а цо робя, яке маме одношенє фахових и партийно занятих, або яка потреба за телїма занятима на державним карку, односно карку порцийних обовязнїкох, яку зме приватизацию направели, дзе нам школство, здравство, судство, дзе нам автодраги, а дзе иножемни кредити за нїх, дзе гоч хтори иножемни кредити, або инвестициї, дзе донациї за подручя залапени зоз вилївом? Нє знаце? А з другого боку верице же чарни дзири Швайцарец видумал? Дай, модлїм це, наиво. То нашо видумство и нє даме го! Нє прейдзе! И назад, одбий. Швайцарец єдину дзирку цо ма то под хрибтом, евентуално и у сиру. Аж под хрибтом и на сиру! О, боже, цо ви себе думали, гей, тераз уж мушиме припознац, ми видумали чарни дзири. Верице, або нє, було лоґичне обгрунтованє за шицко и, ниа, ту є пред вами. Ми видумали чарни дзири! А од гевтих з вонка нє треба нам нїч! Здраве Донґовов

ГОЧ ЯК ОБРАЦИШ ...

Тих дньох лєм цо нє ришени проблем канализацийних системох у бачванскей ровнїни. О чим ше роби? У виглєдовацким центре Церн у Швайцарскей, после длугих пробованьох и експериментованьох конєчно конструована чарна дзира котру мож резац на фалати, паковац до ексклузивней амбалажи и дистрибуовац у дунцох ширцом планети. Чарни дзири у першей фази продукованя мали високу цену, алє после даскелїх доробкох, можу буц доступни каждому обисцу. Єст рижни велькосци, од таких за хижне хаснованє, до кус векших за вонкашнє хаснованє, потребне за, поведзме, индустрийни комплекси. Нам на бачванскей ровнїни су интересантни пре даскельо ствари, насампредз пре одрутки шицких файтох. Локална самоуправа би зоз нїмa могла ришиц проблем твардих одпадкох, проблем нєиснованя депониї, тиж и проблем преполнєтих септичних дзирох и жеми напитей зоз тим цо там начури, понеже би ше шицко могло лєм злївац до чарней дзири и проблем би скапал. Кажде обисце би за себе могло вжац по чарну дзиру и, ниа, нє треба ци вецей канти за одпадки, чарни мещки, розкопованя дворох и так далєй. Сам валал би вецей нє мал бриґу зоз допитима питанями валалчанох же: Кеди уж будзе направена канализацийна система? Понеже єдна файта дзирох ше праве лєм за таке випродуковала у Церну. Медзитим, власц законох нашей держави заш лєм вивойовала ище єдну побиду над науку. Министерство финансийох, алє насампредз цала Скупштина Сербиї нє могла прейсц прейґ такого краднуца авторских правох и такой видали огорчене сообщенє: Хто видумал чарну

Я. К.

СОВИТИ ЗА НЄДОБРИ ДЗЕЦИ Дзецко ше надзера и завива як сирена.

–Повесц дзецку же би нє завивало, бо єден хлапец раз так завивал и претворел ше до сирени, та є и нєшка пришвайзовани за повалу огньогасного дома.

16. ЯНУАР 2015.

Дзецко ше гнїва и дури кед дацо нє по його дзеки.

–Повесц му: нє пень ше, бо буду зоз тобу помивац цалого живота! Буду, у ствари, гоч як, та вец голєм буц нє спенєти же биш им нє олєгчовал.

Дзецко розруцує єдзенє и нє почитує ваш труд же сце му обезпечели еґзистенцию.

–Повесц му: нє розруцуй, бо ше нєдоєдзене претвори до боґарох, котри ци войду вноци до боґлї и направя там еквивалент герцеґовского фестивалу „на слункових скалох”, а педик, кому таке треба у тинтари?

Дзецко дре шмати, ходзи розтрешене и полуголе?

Дзецко находзи курячки по дворе и кладзе их до устох?

–Повесц му: охаб ше, бо закончиш на ґранд паради!

–Нє єдз тото, бо вирошнєш до политичара, а вец то будзеш мушиц єсц ровно кед видзеш за скупштинску катедру.

РУСКЕ СЛОВО 35

МОЗАЇК РОЗГВАРКА ЗОЗ МАТУРАНТКУ АНИТУ АБОДЇ ЗОЗ СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

У КЕРЕСТУРЕ НАУЧЕЛА ПО РУСКИ

У школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре у децембру була орґанизована гуманитарна акция „Єдна винчованка, єден ошмих”. Иницияторка того збуваня була Анита Абодї зоз Сримскей Митровици, хтора тоту aкцию порушала прешлого року.

ДНЬОВО ЖУРКИ

ЛЄПША Пред Новим роком шицки роздумую о тим же дзе би могли пойсц, чи лєпше остац дома зоз дружтвом, чи пойсц до даєдного клубу на журку, лєбо даґдзе можебуц и одпутовац. Остатнї даскельо роки ше у кафичох у Новим Садзе 31. децембра орґанизує дньово журки хтори починаю уж на поладнє лєбо кус познєйше, и тирваю до вечара.

–В

Анита матурантка руского

дацо по руски, та сом цалу першу оддзелєня Ґимназиї, класу одвитовала по а професоре и воспитаче у сербски. У другей Школи описую ю лєм зоз класи сом ше краснима словами, як одшмелєла, надумала гуману, позитивну, сом же уж було досц, комуникативну и вше и так сом прегварела порихтану на друженє. Анита Абодї по руски. На годзини – Надумала сом орґанизовац историї сом ше питала акцию, бо то цошка фине и гумане, професорки чи можем пробовац и прето же сцем же би себе людзе по одвитовац по руски, и то було барз пошти посилали винчованки голєм шмишне – здогадує ше Анита и гвари на крачунски и новорочни швета, же ше єй поспишело витвориц тото и так ширели позитивну енерґию. прецо ше уписала до Ґимназиї.

– Инше то кед вам сцигнє винчованка – Задовольна сом як бешедуєм по на адресу и кед вас дахто нєсподзива руски. Тераз углавним вше и зоз зоз таким ґестом, бо себе тераз шестру бешедуєме по руски, а векшина посила винчованки лєм прейґ научели зме и оца повесц даскельо интернета. Наздавам ше же ше тоту виреченя. Тиж так, сцеме и же би акцию и надалєй предлужи орґанизовац шестрово дзивче ище док є мале у нашей Школи – гвари вона. научело по руски. Нє жаль ми же Анита ходзи и на драмску секцию сом пришла до Керестура и любела у Школи, а участвовала и у емисиї бим ту ище остац, бо барз любим тот „Цо ти за фактор”, дзе ґлумела члена валал, нашу Школу, и людзох хторих жирия. Гоч скорей нє знала сом ту упознала. Класа ми супер, бешедовац по руски, надумала ше барз зме зложни, шицки сцу уписац до руского оддзелєня же би помогнуц и були ту за мнє кед ми научела тот язик. дацо требало – наглашує вона.

– И моя старша шестра Моника ту Анита ше уж почала рихтац за закончела штредню школу по руски. примаци испит за факултет, а жаданє Кед мала матуру, першираз сом єй нєкаждодньове – сце буц воячка. пришла до Керестура и теди сом – Плануєм ше уписац на Воєну гварела же и я раз придзем ту. Нам академию у Беоґрадзе. Тота професия дїдо и оцец Руснаци, алє оцец нє зна ме барз прицагує и гварела сом себе бешедовац по руски. Я сцела ту присц же упишем лєбо тото, лєбо нїч – праве прето же бим могла и свойо гвари вона одлучно. дзеци раз научиц по руски. Початок Ма. Зазуляк бул барз чежки. Розумела сом лєм

36 РУСКЕ СЛОВО

елї хтори иду на дньово журки гваря же ше вельо лєпше препровадза як на самим дочеку. Барз ми интересантне же ше шицки пооблєкаю и нашминкаю як за прави виход, а поведзме, лєм поладнє и ище вше дзень. Предносц дньових новорочних журкох то тото же у каждей хвильки можеце пойсц до даєдного другого локалу, цо за дочек нє мож, бо ше карти углавним резервує вельо скорей. Гоч векшина после дньовей идзе и на ноцну журку, шицки гваря же и людзе и цала атмосфера вельо лєпша през дзень.– гвари Татяна Бубало, студентка з Нового Саду. Єдну з числених дньових журкох у Новим Садзе ше того року орґанизовало у клубу Pelican International Social Exchange. За музику на тей журки були задлужени ди-джейове з Drop Sensei орґанизациї, а двоме з нїх Керестурци, Бранимир Боянович – DJ Bozne и Борис Ройко – DJ Rokster. Треци член тей орґанизациї то Лехел Папачек Леон. Drop Sensei орґанизация иснує три роки и за тот час орґанизовала вецей як 30 музични збуваня зоз велїма 16. ЯНУАР 2015.

МОЗАЇК ЗА НОВИ РОК

СТУДЕНТКА ФРАНЦУЗКОГО ЗОЗ КОЦУРА У САН ТРОПЕУ

АТМОСФЕРА домашнїма и странскима продуцентами и ди-джеями. Тоти збуваня познати под назву „Шуренє”, хтори представяю успишни сериял промоциї drum and bass музики на териториї Нового Саду, алє и ширше.

– Нєдавно зме мали нагоду орґанизовац журку праве у тим ноцним клубу, як увод за нашу главну журку хтору ше отримало у Студентским културним центру Фабрика, на хторей нам госцовал у тей хвильки найпознатши и найталантованши DJ на швеце зоз Лондону, DJ A. M. C. Там нас людзе потримали

ЯЗИК ВШЕ ТРЕБА УСОВЕРШОВАЦ

Млади нєшка чежко доходза до роботи, окреме кед закончую студиї котри нє таки популарни як програмованє, комуникациї або информатика. Марина Томаш зоз Коцура, як и велї студенти, прициснута зоз страхом же чи после закончених студийох найдзе роботу. Прето ше под час студийох анґажує на фахових праксох и здобуваню схопносцох котри би ю могли видвоїц на конкурсох за роботу и обезпечиц сиґурнєйшу будучносц. понеже Сан Тропе барз драге место, арина под час студийох алє кед сезона прешла и цени вецей нє французкого язика на Филозофским були таки високи, могли зме нащивиц факултету у Новим Садзе була у и найпознатши места и кафичи. Французкей усовершовац и вежбац Роботу под час студийох злучела зоз язик, алє и чувала дзеци же би там тим цо студира и Марина ше наздава себе обезпечела пребуванє. же єй зоз искуством котре здобудзе – Пошла сом до Сан Тропеа по будзе лєгчейше найсц роботу, а тиж препорученю колеґинї зоз факултету так хасновите є и за биоґрафию (СV). и там сом препровадзела три мешаци.

– Плануєм у фебруару ознова пойсц Була сом у фамелиї Клер и чувала до Французкей, понеже ми барз сом дзецко док вони були на роботи. одвитує бешедовац по французки, бо Сцем лєм наглашиц же моя робота у Сербиї нє мам зоз ким бешедовац, влєце у Французкей нє програма окрем на факултету, а упознавам и нови „Путуй и роб”, алє сом пошла у краї, нових людзох. Медзитим, найвецей власней режиї понеже уж роками жадам пойсц пре усовершованє того студенти французкого язика, якошик конверзацийного язика котри ше заш орґанизовано, а нєформално одходза лєм розликує од гевтого на котрим до Французкей усовершовац язик, бешедуєме на факултету. алє источашнє и заробиц себе кус Марина Томаш закончела Основну пенєжу – гвари Марина. школу „Братство єдинство” у Коцуре, як Марина попри роботи мала и надосц вуковец, а свойо успишне школованє шлєбодного часу котри вихасновала предлужела у Карловацкей ґимназиї у за упознаванє того мондемского и у Сримских Карловцох, а потим и на швеце познатого одпочивалїща. студийох на новосадским Универзитету.

– У Сан Тропеу сом була зоз пайташку Тераз є на мастер студийох французкого и то ми барз значело же бим нє язика и до конца єй остало положиц ище нательо чувствовала носталґию за єден испит и одбранїц мастер роботу. домом. Шлєбодного часу сом мала – Кед сом ше уписовала на студиї, надосц, понеже ми робота була одвесц вельо сом обчековала и думала сом дзецко до школи, пойсц по ньго и буц же ме после закончених студийох зоз нїм кед родичи на роботи, а шлєбодни такой будзе чекац робота. Тераз час сом вихасновала за упознаванє видзим же то нє так лєгко, алє верим того познатого места, алє и за розвагу. же ми таки искуства помогню же Кед сом пошла, сезона ище тирвала бим нашла роботу у Сербиї, алє бим та було вельо людзох и видзело ше ми нє мала нїч процив остац робиц и у Французкей – закончела Марина. же ту людзе анї нє шпя! У лєтнєй сезони нє виходзели зме так часто З. Колєсар

М

у вельким чишлє, та зме ше зоз власнїком клуба Pelican International Social Exchange порадзели же бизме орґанизовали дньову журку за дочек нового року – гвари DJ Rokster. Окрем трох ди-джейох зоз спомнутей орґанизациї, на тей журки госцовали и DJ Focus зоз Заєчару и DJ Nerf зоз Сримскей Митровици.

– Першираз зме мали нагоду наступац на дньовей журки за дочек нового року. Ми барз задовольни и нашо упечатки позитивни бо шицко прешло у найлєпшим шоре – предлужує DJ Rokster.

– Думала сом же ше дньово журки баржей розликую од ноцних, алє у клубу було зацмене, та сом нє почувствовала нїяку розлику. Ди-джейове направели барз добру атмосферу, а медзи нащивителями могло стретнуц и подаєдних Руснацох. – гварела Наташа Колесар. А. Римар 16. ЯНУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО 37

INFОРМАТОР

OGLA[OVANW 021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. януара 2015. року нєсподзивано нас зохабел мой брат и бачи

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. януара 2015. року занавше нас зохабел мой брат и бачи

ЗВОНИМИР СТРИБЕР (1942–2015) з Руского Керестура Памятку на його подобу и доброту чуваю шестра Тереза зоз супругом Янком и сином Жельком и Бучкова фамелия Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. януара 2015. року нєсподзивано нас зохабел мой брат и бачи

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. януара 2015. року занавше нас зохабел и пошол до вичносци наш мили супруг и оцец

ЗВОНИМИР СТРИБЕР (1942–2015) з Руского Керестура

Пошол ши зоз дому, а анї ши ше од нас нє одпитал. Дзекуєме ци за шицко цо ши нам добре подаровал, твою любов и доброту. Вично будзеш у наших шерцох. Вично ожалосцени: супруга Еуфемия и син Златко Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. януара 2015. року занавше нас зохабел и пошол до вичносци наш мили оцец и дїдо

ЗВОНИМИР СТРИБЕР (1942–2015) з Руского Керестура ЗВОНИМИР СТРИБЕР (1942–2015) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ньго чуваю шестра Афия Мелихова зоз свою фамелию Спочивай у мире Божим!

ЗВОНИМИР СТРИБЕР (1942–2015) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ньго чуваю шестра Мария Семанова зоз свою фамелию Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. януара 2015. року наполня ше два роки як нас занавше охабел и пошол до вичносци наш мили оцец, швекор и дїдо

З любову и почитованьом памятку на ньго вично чуваю дзивка Марча, син Владко, нєвеста Славка и унука Даниєла Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

МАРЯ МУДРИ (1921–1995)

з Дюрдьова У наших шерцох ношиме найкрасше здогадованє на вашу доброту и милу подобу. Памятка на вас будзе тирвац занавше. Ваш син Владимир зоз фамелию Спочивайце у мире Божим!

38 РУСКЕ СЛОВО

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. януара 2015. року наполнєл ше жалосни рок як ше преселєла до вичносци наша мила мац, баба и прабаба

ЛЕОНА СЕҐЕДИ народзена Папуґа (1913–2015) з Нового Саду

ЯКИМ ПЛАНЧАК (1940–2013) з Руского Керестура

ВЛАДИМИР МУДРИ (1919–1980)

Мили оцец и дїду, пошол ши од нас нєсподзивано и за собу охабел вельки боль. Дзекуєме ци за шицко, за твою любов и пожертвовносц. Памятку на Тебе вично буду чувац син Яшко, нєвеста Сенка и унуки Дарко и Доминик Спочивай у мире Божим!

Нїґда нє забудземе вельку любов, доброту и пожертвовносц котру нам даровала. Єй наймилши: дзвика Иринка, унуки Оленка и Владко, нєвеста Ясна и праунука Елена Вичная єй памят! Дня 20. януара 2014. року наполнєли ше 20 роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо Чловек зоз шерцом на дланї

ДРАҐУТИН ДРАҐЕН КОЛЄСАР (1929–1995)

З любову и почитованьом памятку на ньго вично чуваю його супруга Мария, дзивка Татяна, жец Милан и унук Коста

16. ЯНУАР 2015.

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 12. януара 2015. року наполнєли ше шейсц смутни мешаци як нас зохабела наша мила супруга, мац и баба

МЕЛАНИЯ ЕДЕЛИНСКИ народзена Буила (1949–2014) з Руского Керестура

З любову и почитованьом памятку на ню чуваю супруг Юлин, дзивка Славка зоз супругом Владом, дзивка Ясминка зоз супругом Славолюбом и унуки Даниєла, Матия и Лука Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. януара 2015. року наполнєл ше рок як нє зоз нами наш

ЮЛИЯН КОЛОШНЯЇ (1931–2014) з Руского Керестура Памятку на ньго чуваю Його наймилши Спочивай у мире Божим! На наших милих

ЯНКО ДЮРКО (1923–2013)

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. януара 2015. року наполня ше осем роки як нас зохабела наша мила супруга, мац, баба и прабаба

ФЕМА БОДВАЇ (1944–2007) з Руского Керестура Памятку на ню чуваю супруг Любо, син Славко зоз супругу Нату, дзивка Таня зоз супругом Йосипом, унуки Мая, Андрей, Серґей и Ваня зоз фамелию з Канади Спочивай у мире Божим!

ГЕЛЕНА ДЮРКО народзена Медєши (1926–1994) з Руского Керестура

ЛЕОНА КИШ народзена Сабо з Руского Керестура Памятку на єй любов и доброту вично чуваю супруг Янко, син Михал, син Янко зоз супругу Ксению и унуки Блаженка и Ванеса Спочивай у мире Божим!

16. ЯНУАР 2015.

INFОРМАТОР

МЕЛАНИЯ ЕДЕЛИНСКИ (1949–2014) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ню чува шестра Марча Кирдова зоз дзецми и їх фамелиї Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. децембра 2014 року наполнєли ше двацец роки, а 12. януара 2015. року штири роки як нє з нами нашо мили родичи

ЯКИМ ПАПГАРГАЇ ЛЕОНА ПАПГАРГАЇ з Дюрдьова Роки преходза, алє памятка на вашу доброту и любов остава у наших шерцох Вашо дзивчата Меланка и Геленка зоз фамелиями Спочивайце у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ

Красни памятки на нїх чуваю їх наймилши НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. януара 2015. року наполнєли ше дзевец смутни роки як нас занавше зохабела наша мила супруга, мац и баба

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 12. януара 2015. року наполнєли ше шейсц мешаци як вецей нє з нами моя мила шестричка

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. януара 2015. року наполня ше два роки як вецей нє з нами наш швекор, дїдо и прадїдо

ЯКИМ ДЮРКО – Кико (1945–1976)

Спочивайце у мире Божим!

* дзе цо будзе * ПРЕСЛАВА НАЦИОНАЛНОГО ШВЕТА У НОВИМ САДЗЕ На пияток, 16. януара 2015. року у просторийох РКЦ, Йована Суботича 8, будзе орґанизована преслава Швета Руснацох у Новим Садзе. На 19 годзин будзе отверанє вистави фотоґрафийох Ненада Илича з нагоди пририхтованя представох драмского студия РКЦ – „Мачка” и „Оркестер Титаник”. На 19,30 годзин заказана културно-уметнїцка програма у котрей будзе участвовац

ЯНКО ДЮРКО (1923–2013) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на ньго чуваю Його наймилши Спочивайце у мире Божим!

Хор „Гармония”, Хлопска шпивацка ґрупа РКЦ, Камерни со став националного орке стру Руснацох, дзеци члени РКЦ, Миро слава Даждиу зоз своїм орке стром, и рецитаторе РКЦ. По сле програми буд зе орґанизовани коктел, на хторим за музику буду задлужени Владимир Сивч, Звонимир Кочиш и други. На пре славу поволани представителє ло кал ней са моу пра ви го роду Но во го Саду, Националного совиту Руснацох, ру ских ин сти ту ци й ох и здруже нь ох, приятелє РКЦ и шицки заинтере совани. Директор РКЦ Владимир Сивч

РУСКЕ СЛОВО 39

INFОРМАТОР * дзе цо будзе * ПРОГРАМИ ПО НАШИХ МЕСТОХ З НАГОДИ НАЦИОНАЛНОГО ШВЕТА РУСНАЦОХ Означованє Националного швета Руснацох у Сербиї по наших ме стох, одно сно у подручних канцеларийох Националного совиту будзе 16, 17. и 18. януара. На пияток, 16. януара, означованє Швета на 12 годзин будзе у Суботици, у про сторийох Дружтва Руснацох, а на 13 годзин у Кули, у про сторийох РКУД „Др Гавриїл Ко стельник”. На пияток, 16. януара, означованє Националного швета на 18 годзин будзе Руским Кере стуре, у про сторийох Дому култури; у Шидзе, у про сторийох КПД „Дюра Киш” и у Новим Орахове, у про сторийох КУД „Петро Кузмяк”. На пияток, 16. януара, Националне швето будзе означене и у Новим Садзе, на 19,30 годзин у про сторийох Руского културного центру, и у Коцуре на 20 годзин у сали Ме сней заєднїци. На соботу, 17. януара, програма з нагоди Националного швета будзе у Дюрдьове, у про сторийох КУД „Тарас Шевченко”, на 12 годзин, а у Ґосподїнцох на 14 годзин у Ме сней заєднїци. На нєдзелю, 18. януара, Националне швето Руснацох у Сербиї вєдно означа подручни канцелариї НС у Сримскей Митровици и Бикичу. Програма будзе на 19 годзин у церковней сали грекокатолїцкей церкви у Сримскей Митровици.

*** НАГОДА КУПИЦ РУСКУ КНЇЖКУ

На соботу 17. януара 2014. року у Вербаше будзе отримана Централна шветочносц означованя Националного швета Руснацох у Републики Сербиї. На манифе стациї Янко Киш будзе предавац найновши кнїжки НВУ “Руске слово” и други виданя на руским язику. ***

СПОРТСКИ БАЛ У НОВИМ ОРАХОВЕ

На соботу, 24. януара 2015. року, у Руским доме у Новим Орахове отрима ше Спортски бал. Уходнїца 300 динари. Зоз собу ше бере єдзенє и напой. Приявиц ше мож Якимови Гайдукови Кикийови на телефон 063/405-377. ***

ЖАТВОВ БАЛ У КОЦУРЕ

На соботу, 7. фебруара 2015. року, будзе отримани „Жатвов бал”. Бал почнє на 19 годзин у Пелетовей сали у Коцуре, а го сцох обчекує вечера „Свята тепша” (забивачка), томбола и танєчни бависка. За музику того вечара будзе задлужени тамбурови орке стер „Коцурски бетяре”. Уходнїца 700 динари, а до нєй нє ураховани напой. Ме ста мож ре зер во вац на те ле фо ни 063/7347-631 и 062/521-729. Уходнїци мож купиц кажди пияток од 8 до 11 годзин у Дому култури у Коцуре.

40 РУСКЕ СЛОВО

MALI OGLA[KI DIHTOVANW oblakoh i dzveroh zoz neopren-}umu.

Telefon: 063/8238-767.

PRAVIME po meri roletni i garmonikovo dzveri.

Tel: 063/8238-767 i (025) 58-27-710 *** Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu na osnovu ~lena 10. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<”, ~islo 135/04 i 36/09) obyvxw

OBVISCENW o podnw{enej vimogi za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl>vu na `ivotni {tredok prowkta No{itelq prowkta “Tелеком Сербия” а.d., Таковска 2, Beo}rad, podnwsol vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS-

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu na osnovu ~lena 10. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<”, ~islo 135/04 i 36/09) obyvxw

OBVISCENW o podnw{enej vimogi za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl>vu na `ivotni {tredok prowkta No{itelq prowkta “TELENOR” d.o.o, Mlade`skih bri}adoh 90, Novi Beo}rad, podnwsol vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci mobil-

ПРЕДАВАМ очувану пейцструнову бас ґитару Фендер, модел “скваєр”, як и змоцньовач “фендер”, модел “рамбол” од 100 вати, вигодно. Футролу и електрични дроти даваме задармо. Телефон: 063/7-301-622.

Паризкей комуни (UMTS)-НСУ144”, u ul<ci Parizkej komuni ~islo 25, u Novim Sadze, na katasterskej parceli ~islo 4944, K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad. Podatki i dokumentacix zoz vimogi no{itely prowkta mo` vidzic u prostorijoh Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu, Ul<ca Rumenacka 110, Novi Sad, robotni dn< od 10 do 15 godzin. [icki zainteresovani, u ~a{e 10 dn< od dny obyvjovany togo obvisceny, mo`u dac svojo dumanw u pisanej formi na adresu Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu.

nej telefoni< “NS Ґрбавица 2” u ul<ci Пушкинова 1, у Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 1373, K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad. Podatki i dokumentacix zoz vimogi no{itely prowkta mo` vidzic u prostorijoh Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu, Ul<ca Rumenacka 110, Novi Sad, robotni dn< od 10 do 15 godzin. [icki zainteresovani, u ~a{e 10 dn< od dny obyvjovany togo obvisceny, mo`u dac svojo dumanw u pisanej formi na adresu Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu.

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu na osnovu ~lena 10. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<”, ~islo 135/04 i 36/09) obyvxw

Gorodska uprava za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu na osnovu ~lena 10. Zakona o precenqovanx vpl<vu na `ivotni {tredok (“Slu`beni gla{n<k Republiki Serbi<”, ~islo 135/04 i 36/09) obyvxw

OBVISCENW

OBVISCENW

o podnw{enej vimogi za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl>vu na `ivotni {tredok prowkta No{itelq prowkta “TELENOR” d.o.o, Mlade`skih bri}adoh 90, Novi Beo}rad, podnwsol vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Спенс”, na katasterskej parceli ~islo 893, K.O. Нови Сад II, Gorod Novi Sad. Podatki i dokumentacix zoz vimogi no{itely prowkta mo` vidzic u prostorijoh Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu, Ul<ca Rumenacka 110, Novi Sad, robotni dn< od 10 do 15 godzin. [icki zainteresovani, u ~a{e 10 dn< od dny obyvjovany togo obvisceny, mo`u dac svojo dumanw u pisanej formi na adresu Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu.

o podnw{enej vimogi za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl>vu na `ivotni {tredok prowkta No{itelq prowkta “TELENOR” d.o.o, Mlade`skih bri}adoh 90, Novi Beo}rad, podnwsol vimogu za odlu~ovanw o potrebi precenqovany vpl<vu na `ivotni {tredok prowkta baznej stan<ci mobilnej telefoni< “NS Новкабел” u ul<ci Индустрийна бб, у Новим Садзе, na katasterskej parceli ~islo 2279/1, K.O. Нови Сад I, Gorod Novi Sad. Podatki i dokumentacix zoz vimogi no{itely prowkta mo` vidzic u prostorijoh Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu, Ul<ca Rumenacka 110, Novi Sad, robotni dn< od 10 do 15 godzin. [icki zainteresovani, u ~a{e 10 dn< od dny obyvjovany togo obvisceny, mo`u dac svojo dumanw u pisanej formi na adresu Gorodskej upravi za za|itu `ivotnogo {tredku Gorodu Novogo Sadu.

16. ЯНУАР 2015.

СПОРТ У ЖАБЕЛЬСКЕЙ ОПШТИНИ КРАЧУНСКИ ФОДБАЛСКИ ФЕСТИВАЛ

ТУРНИР НАЙМЛАДШИХ ФОДБАЛЕРОХ У орґанизациї Спортского союзу Општини Жабель 9., 10. и 11. януара у велькей Спортскей гали у Жаблю орґанизовани Крачунски фодбалски фестивал, змаганє у фодбалу за пионирох и младеж у штирох возростних катеґорийох.

далєй намагали буц добри спортисти. Витомир Лисица и Предраґ Топич, зоз Спортского союзу поручели же ше буду намагац же би таки турнир бул орґанизовани и влєце, алє и жe би ше тот жимски турнир котри того року перши

ШАХ КЛУБ “ОМЛА ДИНЄЦ”

ОТРИМАНЕ ПЕРШЕНСТВО КОЦУРА У ШАХУ У Шаховским клубу “Омладинєц” у Коцуре, внєдзелю, 28. децембра, отримане Першенство Коцура у швидкоцагаюцим шаху, котре ше каждого року отримує концом рока На турнирe мали участвовац двацецеро шахисти, алє нажаль, пре подлу хвилю участвовали лєм дешецеро бавяче.

РАНҐ ЛЇСТИНА ПЕРШЕНСТВА У ШВИДКОЦАГАЮЦИМ ШАХУ У КОЦУРЕ

Наймладши фодбалере ФК “Бачка” зоз Дюрдьова

На турнире участвовали фодбалски клуби зоз шицких штирох местох Општини Жабель, а змагали ше фодбалере народзени од 2000. по 2007. рок. Назберало ше коло 200 младих фодбалерох, а добра дисциплина, жажда за побиду и доказованьом младих фодбалерох прикрашела швeточну атмосферу. Шицки учашнїки котри посцигли добри пласман достали медалї, a змаганя судзел млади судия Борис Барна зоз Дюрдьова. Остатнї дзень на турнирe ше змагали фодбалере зоз першей поставки зоз ЖСК зоз Жаблю и Гайдук зоз Чурогу, змаганє закончене зоз резултатом 2:1. Млади фодбалере мали нагоду патриц як старши бавя и побешедовац з нїма. Тоти три днї турнирa, добре вихасновани же би ше спортисти медзисобно поупознавали и дружели, а медалї котри заслужено достали можу буц своєродни мотив же би ше и на16. ЯНУАР 2015.

раз орґанизовани, нарок преширелo и збогацелo зоз другима спортскима активносцами. Затераз маю план же до того жимского турнирa уключели и други спортски клуби звонка жабельскей општини. Резултати зоз турнирa, Ґенерация 2000/01 за треце место Бачка:Єдинство 2:1, за перше место ЖСК : Гайдук 2:1. Ґенерация 2002/03 за треце место Гайдук:Єдинство 0:0 (пенали 2:1), за перше место Бачка:ЖСК 2:0. Ґенерация 2004/05 за треце место Єдинство:Гайдук 3:1, за перше Бачка:ЖСК 2:1. Ґенерация 2006/07 за треце место Єдинство:Гайдук 1:3, за перше место Бачка : ЖСК 3:0. Орґанизацию помогли шицки штири фодбалски клуби зоз општини: ФК “ЖСК” зоз Жаблю, ФК “Гайдук” зоз Чуроґу, ФК “Бачка 1923” зоз Дюрдьова и ФК “Єдинство” зоз Ґосподїнцох. С. Барань

Споменко Павичевич 7,5 поени Ґавра Коларич 7,5 Никола Тадич 7 Янко Бесерминї 6,5 Стефан Йока 5,5 Дюра Фейса 4 Миряна Шолая 3 Миле Радакович 3 Онуфри Макаї 1 Микола Тамаш без поенох

Партиї були огранїчени на 5 минути по бавячови, а перше место подзелєли Споменко Павичевич и Ґавра Коларич зоз 7,5 поенами. Першенство Коцура було и остатнє шаховске стретнуце у 2014. року, а предсидатель Kлубу, Янко Бесерминї, гварел же гоч 2014. рок бул финансийно найчежши, за тоти 9 роки, одкеди вон предсидатель, Kлуб посцигнул найлєпши резултат потераз.

– Циль нам же бизме обстали у тей лиґи до котрей зме сцигли и же би ше число членох нє зменшало, а достали зме информацию зоз општини Вербас же нам того року средства буду зменшани, та будземе задовольни кед ше нє будземе мушиц бориц за обставанє Kлуба “Омладинєц” – гварел Бесерминї. У Шаховским клубу “Омладинєц” дакеди исновала и шаховска школа котра ше пре чежку финансийну ситуацию у Kлубе загашела, гоч було заинтересовани и талантовани дзеци котри би дзечнє ходзели на змаганя у шаху. З. Колєсар

РУСКЕ СЛОВО 41

СПОРТ ЗМАГАНЄ БОДИБИЛДЕРОХ “КУП СТИНА” У БАЧКИМ ПЕТРОВЦУ

КАРАТЕ КЛУБ “РУСИН”

КОЦУРЦИ ОСВОЄЛИ ДВА МЕДАЛЇ

САРА НАЙЛЄПША КАРАТИСТКА

Любомир Шарик и Алексей Будински на змаганю у бодибилдинґу котри орґанизовал Kлуб спортох моци “Стина” достали медалї

На КУП-у “Стина”, котри отримани 27. децембра у Бачким Петровцу були приявени 83 змагателє, а змаганє ше отримовало у пейцох дисциплинох. На тим змаганю Коцур представяли Алексей Будински и Любомир Шарик. Любомир Шарик освоєл перше место у катеґориї тинейджерох до 100 кили, а змагал ше у паверлифтинґу (powerlifting) дзе ше зоз кукнуца дзвига терху. Шарик дзвигнул 405 кили. Алексей Будински освоєл друге место у катеґориї юниорох до 110 кили, а змагал ше у бенчпресу (bench press) и дзвигнул 125 кили. Змаганє ше отримовало за катеґориї тинейджерох, юниорох, сениорох, ветеранох, як и за жени у истих катеґорийох. З. Колєсар

У просторийох Спортского дружтва “Русин” концом децембра, отримана Рочна скупштина Карате-клубу, на хторей за найуспишнєйшу каратистку у прешлим року преглашена Сара Планчак, хтора у 2014. року мала 25 побиди и освоєла 16 медалї, од котрих 11 златни. Найлєпша каратистка у сениорскей конкуренциї того року була Вероника Юрич, а у катох, у пионирскей конкуренциї Марина Надь. На Скупштини наглашене же у 2014. року КК “Русин” Сара Планчак участвовал на 11 змаганьох, а млади керестурски каратисти освоєли аж 62 медалї. На Купу Войводини КК “Русин” бул осми, на Купу Сербиї 13, на Першенстве Войводини 10, а на Першенстве Сербиї седемнасти. Шлїдуюци, 2015. рок за Клуб ювилейни, понеже ше наполня 40 роки як постої карате у Керестуре, и 35 роки снованя КК “Русин”. Мая Зазуляк

ЗДРУЖЕНЄ КЕРЕСТУРСКИХ СПОРТСКИХ РИБАРОХ “КОЛЯК”

МЕНЄЙ МЛАДИХ РИБАРОХ Здруженє спортских рибарох “Коляк” з Руского Керестура у прешлим

42 РУСКЕ СЛОВО

року мало 152 активних членох, цо дакус вецей як пред роком, алє зазначене менше число рибарохпионирох. У 2013. року пионирох було 23, а прешлого року 15, гварел предсидатель Здруженя, Янко Джуджар Цуки, концом децембра на Шветочней схадзки Совиту Месней заєднїци.

– Рибаре активни цали рок, алє Здруженє худобне и векшином ше финансує лєм з членарини и дотациї з Месней заєднїци – гварел Джуджар, наглашуюци же за прицагованє младших потребни и окремни средства, як цо то було кед пред даскельома

роками орґанизовали Школу рибалова и теди коло 50 дзеци доставали безплатни циґонї, маїци и подобне. Ґу тому, ище вше нє закончена вибудов окремного надкритого простору за рибарох на базену, а за його доконченє потребни ище коло 150 000 динари. Джуджар визначел же керестурски рибаре еколоґийно освидомени, участвовали и жадаю лєпше отримовац и полєшовац беґель и базену, за цо потребна и векша анґажованосц “Водох Войводини”, бо пре напасанє козох на базену и беґелю, шицко цо полєшене, швидко препаднє. М. Зазуляк 16. ЯНУАР 2015.

СПОРТ МИХАИЛОВИ ДУДАШОВИ ДОДЗЕЛЄНЕ ПРИПОЗНАНЄ ЗА ПРОМОЦИЮ АТЛЕТИКИ

НАЙЛЄПШИ И НАЙКРАСШИ АТЛЕТИЧАР

На шветочносци Атлетского клубу “Войводина” концом децембра у Новим Садзе, тот Клуб треци рок за шором преглашени за найлєпши клуб у Сербиї, а його найвизначнєйшим представительом додзелєни припознаня. За найлєпшу сениорку и члена Клубу преглашена репрезентативка у скаканю до далєка Ивана Шпанович, котра того року у Цириху постала вицешампионка Европи, на Шветовим першенстве у завартим, у Польскей була треца, а поставела и нови державни рекорди – у сали 6, 92 метери, а на отвореним 6, 88 метери. Пре операцию, Михаил Дудаш ше того року нє змагал на найвекших спортских змаганьох, медзитим достал припознанє за промоцию атлетики и Атлетского клубу “Войводина”. За найлєпшого сениора преглашени Милош Чович. По думаню Атлетского союзу Сербиї, “Войводина” ма и найлєпшого фаховца у Сербиї, Ґорана Обрадовича, котри ше стара о форми Шпановичовей. По анкети хтору запровадзели новини “24 годзини” наш репрезентативец Михаил Дудаш преглашени за найкрасшого спортисту. Победзел у моцней конкуренциї зоз 33 одсто гласами опрез кошаркаша Бранка Лазича (26 одсто) и одбойкаша Александра Атанасиєвича (10 одсто). За найкрасшу спортистку преглашена Ивана Шпанович, тиж репрезентативка у атлетики. З анкету облапени 2 292 читателє, а интересантне же пияту позицию завжал наш плївач Иван Лендєр хтори освоєл 4 одсто гласох, опрез Янка Типсаревича хтори освоєл 3 одсто гласох. Двацецпейцрочни Михаил єден з наших найлєпших спортистох од хторих ше очекує добри резултати. А. П.

НАГРАДЗЕНИ НАЙЛЄПШИ СПОРТИСТИ ВЕРБАСУ

ЛЮБО ЯЛОВИЙ – ШЕСТИ РАЗ На уж традицийней шветочносци у Скупштини општи- Лука Еракович. Треци раз, за найлєпшого тренера вибрани Вербас тих дньох уручени награди найлєпшим спорти- ни тренер Кик-бокс клубу “Вербас” Душан Килибарда, а стом, тренером, спортским роботнїком и клубом у 2014. исти Клуб преглашени за найлєпши колектив у индивидуроку. Найлєпших вибрала комисия Союзу спортох, а по- алних спортох. Специялну плакету за доприношенє розвою спорту допри плакетох и дипломох, лауреати достали и пенєжни настал Душан Наумов зоз Штреляцкого клубу “Вербас”, спегради. циялну плакету За найлєпшого за розвой женскоспортисту у верго рукомету добаскей општини стал Женски рушести раз преглакометни клуб шени кик-боксер “Вербас”, за найЛюбо Яловий, а лєпши колектив у найлєпша спорхлопскей конкутисткиня плївачка ренциї преглашеИвана Чолакович. ни Рукометни Найлєпша млаклуб “Вербас”, а да спортисткиня у женскей Жену тим року коски кошаркашски шаркашка Маша клуб “Вербас МеЯнкович, а найдела”. лєпши млади А. Маркович спортиста плївач, Найлєпши спортисти прешлого року у Вербаше 16. ЯНУАР 2015.

РУСКЕ СЛОВО

43

СПЕЦИЯЛНЕ ЧИСЛО НОВИНОХ ЯНУАР 2015. РОК

Фото: Борис Биленкий

И. Т.

Б. Б.

Фото: Ивона Торма

СУЧАСНЕ И ТРАДИЦИЙНЕ

■ ДЗЕНЬ РУСНАЦОХ У ВЕРБАШЕ