RUSKE SLOVO 05

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ДЗЕНЬ СВЯТОГО САВИ

РОК LXXVI ЧИСЛО 5 (3874) НОВИ САД, 31. ЯНУАР 2020.

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ ПОДАТКИ ЗОЗ ПАРОХИЙНИХ МАТРИКУЛОХ

Фото: Вероника Вуячич

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Фотоґрафия: 0284P

Фотоґрафия: 0510P-B1547

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фото: В. Дїтко

Фото: С. Саламун

Фото: О. Русковски

У тижню за нами у наших местох отримани програми зоз хторима ше означело Дзень Святого Сави. У коцурским Доме култури КУД „Завича й не врело” отри ма ло Свя то савски концерт, а попри домашнїх участвовала и Младежска мишана шпивацка ґрупа КУД „Жатва”. Свя то савски концерт на род них танцох отримани у Доме култури у Жаблю, а у културно-уметнїцкей програми участвовали и Културно-умет нїц ке дру жтво „Та рас Шевченко”, хтори одтанцовали руски танци и Етно ґрупа „Василис” з Дюрдьова. У Шидзе на Святосавскей академиї у сали Културно-образовного центра у Шидзе додзелєни Святосавски повелї просвитним роботнїком и школяром.

■ ОЗНАЧЕНА 78. РОЧНЇЦА НОВОСАДСКЕЙ РАЦИЇ

ВИВОЛАНЯ Е-НОВИНАРСТВА Пише: Мирко КАНЮХ, новинар

Нє прешло вельо часу од народзеня интернета, точнєйше

ром як професионалцом остава часу же би преверйовали од його имплементациї до шветовей информатичней мре- правдивосц информацийох у околїску у котрим ше вони вижи (WWW) 12. марца 1989. року, же би ше, медзи иншим, штрелюю у рафалох, а реакциї ушлїдзую уж вельо скорей у нїм препознало нє лєм новинарски алат зоз нєвичерпним як цо ше виштрелї остатня, найновша „кулька”? потенциялом, алє и цошка цо добре претреше фундамен- Традицийни медиї страцели ексклузивносц збераня и плати новинарства на концу 20. вику. Буц активни актер дру- сованя информацийох, а новинаре комодитет чекац же би жтвених мрежох то нєшка conditio sine qua non шицких ше озвали „уж такой” у шлїдуюцим чишлє новинох, у шлїмедийох, без огляду на тото чи ше пред своїм традиций- дуюцей емисиї, з єдним словом – наютре. Лапанє крочаю ним авдиториюмом зявюю жридлово як преса, радио або новинарох зоз вимогами часу подрозумює, як визначую ТВ. Сучасни конзументи продуктох масмедийох нє лєм же дзепоєдни аналитичаре медийох, пасованє зоз голєм штивибераю способ, место, час и змист рома виволанями, а то: провадзенєприєму информацийох, вони их и ослухованє дружтвених мрежох, Лапанє крочаю новинарох зоз сами продукую поставаюци вше ча- вимогами часу подрозумює пасованє промптне участвованє у їх активностейше авторе такволаних висткох сцох, нєпреривне преверйованє инзоз голєм штирома виволанями, дня, гоч су анонимни поєдинци. За формацийох котри ше зявюю на а то: провадзенє-ослухованє таке дацо квалификую их найменєй мрежи и їх кладзенє до одвитуюцодружтвених мрежох, промптне два ствари – сучасни мобилни телего (правдивого?) контексту. Кед слоучаствованє у їх активносцох, фон повязани на интернет, и буц у во о етики новинарского еснафу, вонєпреривне преверйованє правим чаше на правим месце. на би зоз тим можебуц була охранєАматерски знїмки нєщесцох, нєпо- информацийох котри ше зявюю на на, та часто аж и по цену штреляня годох, терористичних нападох при- мрежи и їх кладзенє до одвитуюцого до власней ноги, односно жертвова(правдивого?) контексту значени зоз мобителами часто ноша ня часци ексклузивносци. Алє цо информациї котри валидни, так зоз конзументами без котрих тиж исто як и тоти цо их призначели сателити лєбо професий- нєт шветовей информатичней мрежи? Виглєдованя спозони новинаре, алє за розлику од тих других, „граждански рюю же тота файта актерох на спомнутей мрежи вше меновинаре” нєпоровнуюцо швидши. Интернет тиж оможлї- нєй дзба о квалитету новинарского понуканя, а нє мало и вює и тим котри нє часц „привилеґованих” занятих у ме- власнїки медийох котри место квалитету предносц даваю дию же би, прейґ дружтвених мрежох свойо становиска „лайком” хтори приноша реклами, а вони приноша профит. пренєсли милионом. Дружтвени мрежи на найширши мо- Шицко водзи ґу тому же читаче, патраче и слухаче онлайн жлїви способ афирмую азили рижних файтох, та так у информацийох вше баржей поставаю – публика. блоґох велї новинаре, розчаровани зоз станом на медий- На домашнєй дружтвеней сцени зме шведкове же як каконей сцени, видза способ ратованя своєй души. Алє... фония информацийох и ботизация онлайн простору, подУ онлайн етру привидно нєт цензури, голєм нє у єй кла- плацованє (у обидвох значеньох того слова!), и-барбаризасичней форми, алє тиж так нєт анї контроли правдиво- ция, пребачце, Барбаризация новинарства, а фармизация и сци и кредибилитету информацийох, цо идеални терен паровизация моралу, меґатрендизация интелекту и литизаза дезинформациї, циґанства, фалсификати, увредзова- ция секуларизма знїщую критичну масу медийней писменє, лїченє комплексох... Правда же анї новинарство ста- носци и критицкого роздумованя аж и такей явносци корого кова нє було идеалне, алє є у тим поглядзе, спрам тра за себе трима же є голєм функционално писмена. интернета як мале дзецко. Бо у морю фалшивих онлайн Новинарство пребарз озбильна робота же би ю политичаинформацийох, виреченє „кед же сциґанєли мнє, и я ци- ре препущели новинаром (професионалцом)! Тота параґанїм вам” грожи же би преросло до єдиней мири обєк- фраза и у онлайн медийним, а чом нє и животним простотивносци, а тезу о новинарстве як совисци дружтва зве- ре, остава як найвекша спокуса новинарох котри ше у индло на уровень сказки, басни у найлєпшим случаю! тернет околїску, у тим царстве технолоґийних монополох, Софтвери котри оможлївюю прешвечлїви манипулациї зоз зочую зоз императивом унапредзиц свойо ремесло, свою авдио и видео материялом, а о текстуалним анї най нє беше- схопносц, информатичне образованє, же би нє були руцедуєме, тераз уж доступни каждому и вше су совершенши. ни до истей кошарки зоз тима котри нас, з каждим дньом Зоз уключованьом онлайн информацийох до своїх змистох, вше баржей, пробую уцагнуц до свойого Матриксу момасмедиї ше кладу пред озбильни испит одвичательносци, ралней и вредносней лоботомизациї, з цильом знїщиц и професийней совисци и етики. Одвити на фамозни питаня: найдробнєйши шлїд здогадованя на тото же дзешка, заш хто, цо, дзе, кеди, як и прецо, поставаю вистка аж кед по- лєм, иснує ґомбичка над котру виписане: „Reset”.■ твердзена їх кредибилносц, у процивним су лєм ище єдна Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє громадка информацийох у океану других. А кельо новина- вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

2 РУСКЕ СЛОВО

31. ЯНУАР 2020.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБА ДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 5. Означена рочнїца Новосадскей рациї

■ Нашо места 8. Апатики ДЗ Жабель видати до приватного закупу

■ Економия 10–11. Нови Закон о тарґовини и трошительни права

■ Култура и просвита 16–17. Преславена школска слава Святи Сава

■ Литературне слово 19–21. Нова поезия, проза и подобово прилоги

■ Людзе, роки, живот 24–25. 50 роки малженства Сопкових зоз Вербасу

■ Духовни живот 28–29. Статистични податки зоз наших парохийох

■ Информатор

30–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 36. Роч на скуп шти на ЗСР „Ко ляк” зоз Руского Керестура

■ Интермецо 38–39. Горуци тепши Насловни бок: Кей жертвох рациї у Новим Садзе Авторка фотоґрафиї: Вероника Вуячич

НАЦИОНАЛНА СТРАТЕҐИЯ Тераз уж далєкого 2012. року, пред Крачуном, 22. децембра, на шветочней схадзки тедишнього Трецого зволаня Националного совиту Руснацох у Руским Керестуре єдногласно, з акламацию прилапена, а потим и шветочно преглашена Национална стратеґия Руснацох у Сербиї, чийо важенє орочене по 2020. рок. Значи, праве зме вошли до остатнього року живота и применьованя найвисшого програмского и националного документу тутейшей рускей заєднїци. Место абстрактних и сухих терминох и дефиницийох, Националну стратеґию найєдноставнєйше описац же вона гутори хто зме и цо зме, цо маме и цо нам потребне, кадзи зме рушели и як там думаме дойсц. Нє лєгко буц мудри кед треба дац оцену терашнєй Стратеґиї. Потерашнє искуство двойнїсте, у зависносци од того кому ше питаце. З єдного боку, здобува ше упечаток же часц нашей явносци тот документ похопела як же є сам себе циль, и же з приношеньом Стратеґиї робота коло нєй, у ствари, закончена. З другого, тоти цо лєпше плїваю у нєшка важацим еврократским дискурсу, од початку розумели же права робота аж теди почина, алє як же ше обавали да и їх нє заквачи. Углавним, кед на даскельо заводи „Руске слово” реактуализовало тоту тему, запаметал сом два доминантни становиска. По єдним, Стратеґия ше наисце запровадзує и жиє, лєм ми нєдосц звикли спатрац руски национални живот з того угла, и по другим, же мира успиху такого програмского документу у його витворлївосци – кед є нєприменлїви у пракси и живоце, вец то лєм слово на паперу. Поента у тим же пред руску заєднїцу и єй лидерами нагода же би ше евентуални проблематични точки, препущеня лєбо нєдошлїдносци замерковани у ище вше важацей Националней стратеґиї виправело и ришело у єй „2.0 верзиї”. Часу єст, верим же маме и капацитети и вецей здобутого искуства, а єст и добра основа на хторей мож робиц. Насампредз ту думам на саму Националну стратеґию по 2020. рок, бо и попри шицких критикох, нїхто нє гвари же у нєй баш нїч нє добре. Кажда стратеґия по своєй природи наклада континуитет, голєм у главних напрямкох и цильох. Значи, пред нами нє початок од початку, алє надбудов постояцого, по приоритетох, дефинованих цильох и тирвацих потребох, а у складзе з новима обставинами и трендами у дружтвеней реалносци у хторей жиєме. Найвекша мудросц у тим шицким будзе зачувац ше од меґаломаниї на єдним, и дефетизма на другим боку, добре одмерац же цо сцеме, а цо можеме. А вец подєднак докладац на обидва танєри килашох.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ”Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

31. ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ПОШВИДКО НОВИ ЗАКОНИ О КУЛТУРНИМ НАШЛЇДСТВЕ И ЗАЩИТИ НЄРУХОМОГО КУЛТУРНОГО СКАРБУ

МЕНШИНСКИ ЗАЄДНЇЦИ ВИХАБЕНИ У НАРИСОХ През швета, у децембру прешлого и януара того року, отримана Явна розправа о Нарису закона о културним нашлїдстве и Нарису закона о защити нєрухомого културного скарбу. У нарисох тих значних документох нє розпатрена обласц меншинскей култури, анї улога националних совитох и институцийох хтори по важацих предписаньох з обласци меншинских правох треба же би мали значни компетенциї

П

ерша сесия Явней розправи отримана у Нишу, друга у Новим Садзе, а треца у Беоґрадзе. Розправа о тих значних документох пре вельке интересованє предлужена. Подсекретар Покраїнского секретарияту за културу, явне информованє и одношеня зоз вирскима заєднїцами, Станислав Радулович оценєл же розправа ма вельке значенє, насампредз прето же у нєй чуц думаня фаховцох зоз конкретней обласци, та конєчни резултат з тих диялоґох и предложених суґестийох будзе реалне законске ришенє у значних обласцох култури. У мено Министерства за културу и информованє, совитнїк за правни дїла Предраґ Блаґоєвич, надпомнул же у тей обласци ище актуални законски предписаня зоз 1994. року, и же тераз уж час же би ше их дополонєло и пременєло. ФАХОВО ПИТАНЯ До виробку нарисох нових законских предписаньох о културним нашлїдстве и дїялносци защити нєрухомого културного скарбу були уключени ресорне Министрество за културу и информованє, односно його Роботна ґрупа. На презентациї нарису нових предписаньох у обласци култури, найзначнєйши теми о хторих ше розправяло одношели ше на процедурални питаня и фахову терминолоґию як цо конзервация, рестаурация, археолоґийни резерват, археолоґийне находзиско, археолоґийни викопованя... Порушане и питанє статусу Централного инстититута за конзервацию, доступносц документациї о културним скарбу, предвидзени термини за концесию. Вецей бешедоване и о практичних питаньох премесцаня и склоньованя нєрухомого културного скарбу, каребних одряднїцох кед ше нєпочитує фахову роботу на терену, мирох защити... Зоз спомнутого, очиглядне же теми на розправох були углавним на висшим, науковим уровню. УЛОГА И ПРАВА МЕНШИНОХ НЄ СПОМНУТИ

Фото: М. Афич

Нє уходзаци до фахових обласцох хтори ше дотикаю културного нашлїдства, а хтори, окрем дзепоєдних орґаниза-

4 РУСКЕ СЛОВО

цийних питаньох насампредз значни за узкоспециялистични сфери култури, Нарис закона о културним нашлїдстве окреме проблематични за меншински национални заєднїци, прето же ше их у нїм вообще нє спомина. Тоту ситуацию прекоментаровала директорка Заводу за културу войводянских Руснацох Анамария Ранкович: – За нас значне же сам закон подрозумює преношенє сновательних правох над установами защити културних доброх на Републику Сербию, цо ше одноши и на покраїнски установи, зоз хторима зме потераз мали добре сотруднїцтво и порозуменє коло меншинскей тематики. Преношенє шицких компетенцийох на републични уровень лєм предлужи нєобходни процедури. Повторюєм, национални меншини у презентованих Нарисох вообще нє заступени, а факт же числени национални заєднїци исную уж виками на тих просторох и маю свой национални скарб хтори жадаю защициц. З оглядом на член 10. Закона о националних совитох треба спомнуц же Национални совити национал-

ЧАСЦ ВЕКШОГО ПАКЕТА Явна розправа о Нарису закона о културним нашлїдстве и Нарису закона о защити нєрухомого културного скарбу часц ширшей законодавней инициятиви у обласци култури. На инициятиву Министерства култури и явного информованя, Народна скупштина републики Сербиї прешлого тижня вигласала ище два системно значни документи, Закон о архивних материялох и архивней дїялносци, и Вименки и дополнєня Закона о култури, у обласци реґулованя, одредзованя уметнїцких дїялносцох, критериюмох манифестацийох и подобних питаньох.

них меншинох нє консултовани у процесу виробку Нарису, а требало голєм зоз єдним виреченьом, лєбо клаузулу написац же ше Национални совити буду занїмац зоз своїм нашлїдством. Тиж так, кед слово о интервенцийох на одредзеним „културним добру” хторе од явного интересу за одредзену заєднїцу, з оглядом на член 18. Закона о Националних совитох, потребне визначиц же ше то роби у догварки зоз Националнима совитами и кровнима институциями за защиту култури и културного скарбу у тей заєднїци. Совити муша мац право предкладац защиту „културного скарбу” – визначела директорка Заводу за културу войводянских Руснацох Анамария Ранкович. По Закону о Националних совитох хтори тиж релативно швижи, тота обласц и компетенциї адекватно одредзени. Насампредз ше то одноши на члени у хторих ше дефинує же Совити утвердзую хтори културни добра маю окремне значенє, потим же Совити порушую поступок за утвердзованє статуса културного добра хторе под защиту держави, и предкладаю поднїманє мирох защити, санациї и реконструкциї обєктох хтори од значеня за одредзену А. Паланчанин националну меншину.■ 31. ЯНУАР 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

У НОВИМ САДЗЕ ОЗНАЧЕНА РОЧНЇЦА РАЦИЇ

STANOVISKA

ЗДОГАДОВАНЄ НА ЖЕРТВИ „ЛЯДОВИХ ДНЬОХ”

Пише: Лариса ОНОДИ, новинарка

Фото: В. Вуячич

Зоз покладаньом венцох при памятнїку „Фамелия” на Кею жертвох Рациї, штварток, 23. януара дата почесц нєвиним жертвом у Новосадскей рациї, найвекшим злодїйстве хторе ше случело у историї Нового Саду. Пред 78 роками у тродньовим погрому мадярски фашисти забили вецей як 1 200 жительох городу, насампредз припаднїкох сербского и єврейского народу, як и цивилох хтори означени як нєприятелє окупацийного режиму. На комеморациї на новосадским Кею венци положели представителє Покраїнскей влади, представителє Городу Нового Саду, Скупштини АП Войводини, амбасади Израелу и Мадярскей, Єврейскей општини Сербиї, Матици ромскей, як и потомки жертвох. Спред Сербскей православней церкви панахиду служел епископ бачки Ириней, а потим обряд и бешеду отримал верховни рабин Сербиї Исак Асиєл. У рамикох комеморативней програми „Лядова цихосц – здогадованє на жертви Новосадскей рациї”, у старим центру Нового Саду, на углє Милетичовей и Греческошколскей улїчки поставена инфо-табла о страданю жительох того краю у Рациї, а у Улїци Сонї Маринкович поставена инфо-табла на чесц Єлени Кон, новосадскей добротворки з медзивойнового периоду хтора забита у Рациї. Отримана и наукова конференция, а у вецей културних просторох отримани проєкциї документарних филмох о траґичних подїйох хтори ше случели вжиме 1942. року. Новосадска рация була часц широкей полицийно-безпечносней акциї мадярских окупацийних власцох хтора по плану требала „пацификовац” подруче южней Бачкей, Шайкашскей и Потися, односно през жиму елиминовац нарастаюци народноошлбодительни рух. Медзитим, на терену ше акция претворела до стихийного погрому над цивилним жительством шицких возростних ґрупох и полох, насампредз зоз сербскей, єврейскей и ромскей заєднїци, алє страдали и припаднїки других народох и нєприхилнїки фашистичного режиму. За три тижнї рациї забите коло 4.500 документовани жертви. Я. Дю./И. С.

31. ЯНУАР 2020.

НЄ ШМЕ ШЕ ЗАБУЦ Дня, 27. януара, означени 75 роки одкеди ошлєбодзени концентрацийни лаґер Аушвиц, найвекша фабрика шмерци Другей шветовей войни. Преценює ше же у тим лаґру на териториї окупированей Польскей забити коло милион особи, а под час голокаусту забити коло шейсц милиони Євреє. Католїцка и Проте стантска церква у Нємецкей з нагоди тей рочнїци видали заєднїцке сообщенє у котрим дали почесц шицким жертвом и у котрим прилапели вину шицких гражданох котри сотрудзовали з тедишнїм нацистичним режимом. У сообщеню котре почина зоз словами „Кланяме ше шицким жертвом”, медзи иншим, написане же „дзень комеморациї означує превозиходзенє политичней системи котра нє почитовала живот и до стоїнство людзох и котра преглашела забиванє людзох за програму и то систематично орґанизовала”. Вони источашнє поволали терашнїх политичарох и дружтво же би ше спроцивели антисемитизму котри знова рошнє. Кед 27. януара 1945. року припаднїки Червеней армиї ошлєбодзели Аушвиц, нашли у нїм лєм коло 7 000 особи котри остали живи у тим пеклє. Питанє котре ше и нєшка по ставя то же чи теди „обични“ гражданє знали цо ше случує у їх околїску. Лєгко нам тераз у ери интернету, кед ше шицко дозна о хвильку. А теди? Верим же медиї нє преношели информациї о тим кельо особи кажди дзень преходза през капури шмерци. Алє, заш лєм, чи ше дахто заштудирал кадзи одвожа громади людзох на терховних гайзибанох, и цо ше з нїма случує? Векшина гражданох по сле твердзела же нє знали цо ше случовало у лаґрох. Заш лєм, нє мож було „нє видзиц” комини и напахац шмерц. Озда лєм требало сцец и шмец отвориц очи, пре стац обрацац хрибет и хпац главу до писку. Як и нєшка, кед людзе преходза коло особох у проблему и обрацаю главу, або патра до телефона, думаюци же муши помогнуц дахто други. И кед нє сцу видзиц нєправду и дискриминацию одредзених ґрупох. Прето же нє думаю же би мушели реаґовац. Сообщенє котре видали два найвекши християнски церкви у Нємецкей поволує политичарох и поєдинцох же би ше спроцивели вше вираженшому антисемитизму и ксенофобиї, и же би жертвом указали же християнє на їх боку. „Длужни зме мац таке одношенє пре историю и власни прешвеченя”, стої у сообщеню. Длужни зме прето же зме людзе, додала бим. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА ИНВЕСТИЦИЙНИ ПЛАНИ У ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК”

ЗАКРИЦЕ И ДВОР И ДАЛЄЙ ЧЕКАЮ ОПРАВКУ

У наступаюцим 2020. року у Основней и штреднєй школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре, у финансийним плану предвидзени лєм порядни трошки и отримованє, док за нєобходни вельки инвестициї, як цо оправка закрица и заменьованє плочох у цалим дворе, ище вше ше глєда нємали средства. Финансийни план прилапени и на схадзки Школского одбору, 28. януара, дзе, медзи иншим, прилапени и звит о успиху школярох у першим полрочю школского 2019/20. року, тиж и звит о роботи директора Школи, як и о дуалним образованю за хтори ше Школа пририхтує. До Плану явних набавкох вошла и набавка новей интерактивней табли хтора Школи тих дньох одобрена на конкурсу Покраїнского секретарияту за образованє, предписаня, управу и национални меншини – заєднїци. Интерактивна табла зоз проєктором кошта 100 000 динари, а сцигнє до школи у априлу. За тоту намену, як поинформовала директорка Хелена Пашо Павлович, у школским голу єдна часц будзе преправена до шветочней сали и кабинету зоз интерактивну таблу хтора будзе на розполаганю за шицки предмети и за проєктну наставу. Кед бешеда о приоритених инвестицийох у Школи, а то оправка закрица и двора, директорка Пашо Павловичова гвари: – Того року зме од локалней самоуправи достали средства виробиц проєкт за оправку двора хтори барз нєровни, а за його реконструкцию потребни коло 10 милиони динари. Други приоритет котри чека уж три роки зоз готовим проєктом, то пременка закрица на найвекшей часци будинку, дзе дотирвали плочи хтори би уж и премакали кед би нашо майстрове нє платали кельо мож, а

тиж су и нєбезпечни, бо ше случовало же их буря ношела по дворе. Тота инвестиция тиж нє туня, бо потребни коло 13 милиони динари, и потераз ше нам нє удало достац их на рижних конкурсох. Прето зме уж прешлого року проєкт роздзелєли на основну и штредню школу, та пробуєме так парциялно конкуровац и евентуално достац средства, и од того нє одступаме. На схадзки Школского одбору директорка поинформовала и о одлуки уключованя Школи до дуалного образованя у штредньошколским профилу туристични и готелиєрски технїчар. Як гварела, за тото ше интензивно и пририхтую, гоч витворенє тей пракси нє будзе анї кус лєгке пре рижни причини. По одлуки Покраїнскей влади, школски простор ше од януара того року може видавац и то реґуловане з окремним законом, алє то будзе мушиц буц зоз надополнєньом.

– У случаю нашей Школи то значи же зме и далєй годни видавац физкултурну салу, або єдальню и кухню, алє зоз пенєжним надополнєньом, а нє як було дотераз, без того. Тот пенєж ше будзе уплацац на рахунок Покраїни хтора нам го вона враци прейґ одредзених конкурсох – потолковала директорка Пашо Павловичова. М. А.

МАЙСТОРСКИ БАЛ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ВШЕ ДОБРА АТМОСФЕРА

Майсторски бал у Руским Керестуре, зоз найдлугшу традицию балованя, и того року потвердзел прецо ше за ньго глєда єдно место вецей. Так, всоботу, 25. януара, у Ресторану „Червена ружа”, отримани ище єден успишни Майсторски бал, на хторим були присутни коло 200 го-

6 РУСКЕ СЛОВО

сци, були подзелєни богати томболи, а за добру орґанизацию задлужене було Здруженє ремеселнїкох и приватних поднїмательох. На тогорочним балу, окрем Керестурцох були и госци з Коцура, Дюрдьова, Нового Саду, Лалитю, Кули, як и з других околних местох. Вредни томболи обезпечели приватни поднїмателє, як и шицки хтори нащивели Бал, а хтори жадали помогнуц Здруженю. Перша награда була кавч, даровал ю Иґор Рац, власнїк тапетариї „Комфорд”, а награда остала у Керестуре. Друга награда була телевизор, хтору даровало Здруженє ремеселнїкох, а хтору освоєла госцинска зоз Нового Саду, док трецу награду, фотелю на розцагованє, даровал Тихомир Медич, власнїк тапетариї „Еуро” хтора тиж остала у валалє. Окрем „Пицикато бенду” хтори бул задлужени за веселу и приємну атмосферу, присутним на Балу доброму розположеню допринєсли и интересантни наградни бависка. Ан. М.

31. ЯНУАР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ОТРИМАНА 25. СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ВЕРБАС

ОБНОВА ЯВНОГО ОШВИЦЕНЯ И ЗОГРИВАНЯ

Схадзка Скупштини општини Вербас, 25. у тим зволаню, отримана вовторок, 28. януара, водзела ю предсидателька Марияна Мараш, а 30 одборнїки од вкупно 36, кельо ма локални парламент, розправяли о 11 точкох преширеного дньового шора, а нє о запланованих 5. Даскелї дополнєня дньового шору предложели и одборнїки опозициї, алє скупштинска векшина их нє прилапела. Одборнїки розправяли о Предкладу одлуки о даваню согласносци на конєчни нарис контракту о явно-приватним партнерстве за замену єдней часци лампох з явного ошвиценя зоз новима ЛЕД лампами. Одборнїки дали согласносц на заключованє роботи зоз приватну фирму, з котру предвидзене заменьованє 2 530 лампох з новима ЛЕД лампами, а тиж и замена очкодованих слупох и мерно-управяцких блокох. Представнїки опозициї мали зауваги на вредносц инвестициї и условия розписаней набавки, алє одвит на тото бул же явне ошвиценє урґентни проблем, же подобни проєкти запровадзовани у велїх локалних самоуправох, а з тим ше посцигнє енерґетска ефикасносц и шпорованє. На схадзки прилапени и Предклад одлуки о прилапйованю Проєкту явно-приватного партнерства о випоручованю цеплотней енерґиї за реконструованє системи за продукованє цеплоти. По тим проєкту, енерґент мазуту би требало заменїц з природним ґазом, а тиж и реконструовац блоковски котловнїци у Вербаше. Прилапени и вименки и дополнєня планох детального реґулованя блокох 27, 35 и 36 у Вербаше, а причина вименком було

же би ше оможлївело приватним особом будовац обєкти за колективне биванє зоз вецей поверхами. На тей схадзки Скупштини одлучене же би длужносц правобранїтеля општини Вербас превжала Миляна Томич, а длужносц заменїка правобранїтеля Снежана Йович, обидва дипломовани правнїци. Вименєна и дополнєна одлука о заробкох, надополнєньох и других приманьох вибраних, менованих и поставених особох у орґанох општини. На предклад Комисиї за кадрово, административни питаня и роботни одношеня меновани даскельо локални комисиї, а вименєни и член Школского совиту ОШ ,,Светозар Милетич”. Схадзка СО Вербас закончена зоз ришенима 11 точками дньового шора. О. Р.

ЄВАНГЕЛСКА ЦЕРКВА У КОЦУРЕ

ПОМАГАЮ ТАМ ДЗЕ ПОТРЕБНЕ

З нагоди крачунских и новорочних шветох, зоз Голандиї и Анґлиї до Євангелскей церкви у Коцуре сцигло 2 500 пакецики за дзеци. Тих дньох подзелєни и остатнї дарунки, а дзеци зоз Коцура, алє и тоти зоз Вербасу, Змаєва, Равного Села, Кулпину, Селенчи, Дюрдьо-

31. ЯНУАР 2020.

ва, Товаришева и Бачкого Ґрадишта ше барз зрадовали прето же достали школски прибор, жимски шапки, рукавици, шали, бависка и лакотки. То найновша помоц котру обезпечел священїк Євангелскей церкви Александар Суботин. Як визначел, 2 000 пакецики достали од нєвладових орґанизацийох и Реформатскей Церкви зоз Голандиї, а 500 од Анґликанскей Церкви Святого Марка зоз Анґлиї.

– Голандянє порядно участвую у наших волонтерских кампох од 2009. року, и вше ше ознова врацаю, прето же су одушевени з нашу госцолюбивосцу, як и з тим же гоч зме худобни народ, нє патриме лєм на себе, алє и на других, з котрима дзелїме тото цо маме и тото цо достанєме – гварел Суботин. З помоцу гуманитарцох зоз Голандиї ушорени и камп за худобни дзеци и тоти з окремнима потребами на Косанчичу при Савиним Селу, а тиж обезпечени и числени донациї Общому шпиталю у Вербаше. З їх помоцу

ше тиж, у Коцуре и околних местох, орґанизує раз тижньово у року ученє и костиранє дзецох зоз социялно загрожених фамелийох, углавним ромских.

– У сотруднїцтве зоз Општину Вербас, у Коцуре зме обдумали програму помоци старим и хорим людзом – визначел Суботин. Вон нєдавно порушал и акцию помоци ромским фамелийом, котри з Косова пришли и тераз жию у Бачким Ґрадишту. Помоц облапя зазберованє меблю, а потераз кажда фамелия достала шпоргет, древо за огриву и райбачку. У шицких акцийох зоз священїком Александром участвує и помага и його супруга Даниєла. Так вони двойо, раз у тижню, орґанизую народну кухню и варя полудзенок 30 ромским фамелийом, односно за коло 100 особи. Як гваря, дзекуюци добрим людзом з валалу котри помагаю и дарую поживово продукти, дакеди помогнє и Индустрия меса ,,Карнекс”, та анї єден тидзень нє прешол без увареного полудзенку. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА ПРЕМЕНКИ У ДОМЕ ЗДРАВЯ ЖАБЕЛЬ

АПАТИКИ ЗАКУПЕЛ ЯНКОВИЧ” ” Шицки штири апатики Дома здравя Жабель зоз просториями у Жаблю, Чуроґу, Дюрдьове

и Ґосподїнцох дати под закуп власнїкови ланца „Здравствена установа – апатика Янкович”

У

явней лицитацї закупа апатикох Дома здравя Жабель, котра була остатнїх дньох новембра, єдини лицитовали представнїки „Здравственей установи – апатика Янкович”. Апатики закупени на петнац роки и обовязку превжац занятих. Закупец длужни, як то було наведзене у явней поволанки за лицитированє, же би за тоти петнац роки обавял фармацеутску здравствену дїялносц у апатикох Дома здравя Жабель у шицких штирох општинских местох, односно у Жаблю, Чуроґу, Дюрдьове и Ґосподїнцох. Тиж, же би обезпечел континуовану роботу и функционованє апатикох, односно конктракти о подмирйованю осиґураних особох з лїками и одредзенима помоцнима средствами зоз Републичного фонда за здравствене осиґуранє, а у складзе зоз Законом о здравственим осиґураню за тот час. ШИЦКИ ДЇЛОВНИ ПРОСТОРИ МУША РОБИЦ Под час закупу, закупец нє ма право заврец було котри дїловни простор апатики. Кед же одустанє од окончованя фармацеутскей здравственей дїялносци у даєдним з обєктох, страци право же би ше му врацелоа плацена закупнїна, и теди є длужен же би шицки обєкти врацел ношительови права явней власносци, односно Општини Жабель у року од петнац днї од дня претаргнуца окончованя спомнутей дїялносци. Просториї нє шме видавац на закуп трецей особи. Закупец мал длужносц, цо и окончел, уплациц двацец пейц одсто закупу за шицки петнац роки у суми 5 076 000 динари, так же сума цо остала за закупнїну 1 015 200 динари зоз порцию. Апатики видати од пиятого децембра 2019. року, по пияти децембер 2034. року.

– Шицки заняти у апатикох Дома здравя Жабель останю у роботним одношеню, а плануєме прияц ище роботнїкох. Плановали зме же апатики отвориме и скорей, алє нам ше нє удало, гварел Милорад Янкович, власнїк ланца „Здравствена установа – апатика Янкович”. Вон наявел же апатики почню робиц од пондзел-

Фармацеут мр Марина Боґданов Сеґеди у дюрдьовскей апатики

8 РУСКЕ СЛОВО

ку, 20. януара, цо и потвердзене, понеже заняти у штирох апаткох почали полнїц полїчки з лїками. Шицки су отворени пияток, 24. януара, а лїки по рецепту будзе видавац од 1. фебруара. ЗАНЯТИМ НЄ ПРЕТАРГНУТИ РОБОТНИ СТАЖ Заняти у дакедишнїх апатикох Дома здравя Жабель у шицких штирох општинских местох у нїх нє робели од 6. децембра по 19. януар, бо були заварти. Нови роботодавец, же би им ше нє претарговало стаж, их розподзелєл робиц у апатикох „Здравствена установа – апатика Янкович” у Новим Садзе и у єдней у Жаблю. После преберанє сновательних правох Дома здравля Жабель з боку Автономней покраїни Войводини, Општина Жабель вецей нє ма явну установу зоз дїлованьом апатикарскей дїялносци, алє з ню управя АП Войводина. У поступку лицитациї под закуп дати штири дїловни простори – апатики котри ше находза у рамикох Дома здравя Жабель, односно у Доме здравя Жабель у Жаблю и трох амбулантох у Чуроґу, Ґосподїнцох и Дюрдьове, котри ше находза на главних улїцох такой обок при амбуланти, односно на одличней позициї. Под закуп дата часц дїловних просторийох Дома здравя Жабель у Жаблю у улїци Николи Тесли 66, поверхносци седемдзешат єден метер квадратни, часц дїловного простору Здравстевеней станїци Чуроґ, Святого Сави 83, поверхносци сто двацец пейц квадратни метери, часц дїловного простору у Амбуланти у Дюрдьове, Краля Петра першого 61, штерацец седем квадратни метери и часц дїловного простору у Амбуланти у Ґосподїнцох, Краля Петра Першого 25, поверхносци тридзец дзевец квадратни метери. Окрем превжатих шицких занятих у спомнутих апатикох, у закупу ше бере и залихи лїкох и другей роби у маґацину и рафох апатики по малопредайней цени. Контракт зоз закупцом Милорадом Янковичом заключел Чедомир Божич, предсидатель Општини Жабель, котрого за тото овласцела Покраїна. ■ С. Саламун 31. ЯНУАР 2020.

mesta@ruskeslovo.com

СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ШИД

ПРИЛАПЕНИ ФИНАНСИЙНИ ПЛАНИ МЕСНИХ ЗАЄДНЇЦОХ

На 39. схадзки Скупштини општини Шид, хтора отримана по швидким поступку на вимогу Општинскей ради, бул обсяжни дньови шор, а найвекше число точкох ше одношело на активносци установох хторим снователь локална самоуправа и Месних заєднїцох на подручу општини Скупштина општини Шид прилапела програми роботи за 2020. рок Народней библиотеки „Симеон Пищевич”, потим Музею наївней уметно сци „Илиянум”, Ґалериї малюнкох „Сава Шуманович”, а прилапени и План явного здравя општини Шид од 2020. по 2025. рок. Тиж прилапени програми роботи за тот рок Установи за физичну културу и спорт ску рекре ацию „Партизан”, Центра за социялну роботу, Културно-образовного центра, Туристичней орґанизациї ПУ „Єлица Станивукович Шиля” и Дома здравя. Одборнїки дали потримовку финансийним планом роботи за шицки 19 Ме сни заєднїци на подручу општини Шид. ЗА ДРАЖКИ У ШИД ЗЕ 5 МИЛИОНИ ДИНАРИ Ме сна за єд нї ца Шид будзе розполагац зоз 13 милиони динарами и по словох Милана Ґербера, предсидателя Совиту МЗ, 4,25 ми ли о ни ди на ри буду сидатель Совиту МЗ, найвецей пенєжи пойд зе опред зелєни за отримованє за законченє каплїци на теметове и на отримовапотоку Шидини, пейц минє желєних поверхно сцох у валалє. лиони динари за реконструИ у МЗ Бачинци буду розполагац зоз 4,9 милиованє и будованє дражкох, а о ни ди на рами, а як на гла шел пред си дате ль 200 000 динари ше потроСовиту МЗ, Дьордє Стевич, найвецей буд зе поши за отримованє лавкох и трошене за ушоренє центра валала, у хторим ше другого такволаного мобипокладзе бехатон коцки, потим за реконструовалияру у городских паркох. нє памятнїка погинутим борцом и отримованє Ме сней заєднїци Бикич желєних поверхно сцох у валалє. плановани 2,75 милиони динари, хтори, по словох ДеяПЛАНИ ДИРЕКТНИХ на Боба ля, предсидателя ХАСНОВАТЕЛЬОХ БУДЖЕТУ Вукица Крмек, предсидателька Совиту МЗ, ше потроши за Општинского совиту за здравство отримованє будинкох, жеСкупштина општини прилапела и финансийни лєних поверхно сцох у валалє и други чечуци потреби. плани директних хасновательох буджетних средствох и Ме сна заєдїца Беркасово планує розполагац зоз 4,9 то Скупштини општини, предсидателя општини, Опмилиони динарами. Як гварел Ненад Видович, пред- штинскей ради, општинского правобранїтеля и Општинскей управи. По словох Ядранки Недич, руководите льки Оддзелєня за буджет и финансиї, потераз спомДР БРАНИСЛАВ МАУКОВИЧ У СНС нути хаснователє у явних набавкох ше водзели под општину Шид, а од тераз кажди хаснователь буджетних На початку схадзки предсидатель Скупштини средствох будзе окреме представени. општини Шид Велимир Ранисавлєвич упознал По прилапених документох, СО будзе розполагац зоз присутних же одборнїцка ґрупа СНС од тей схад28,2 милиони динарами, предсидатель општини зоз зки змоцнєта за ище єдного одборнїка. Длугорочни 14,9 милиони динарами, Општинска рада зоз 7,7 миличлен СПС др Бранислав Маукович и бувши предонами, општинске правобранїтельство зоз 6,5 милиосидатель СО Шид, а бул одборнїк СПС, прешол до ни динарами, а Општинска управа зоз милиярду.■ одборнїцкей ґрупи СНС. Вл. Дїтко 31. ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО

9

ЕКОНОМИЯ ЗАКОН О ТАРҐОВИНИ НА ПЕРШИМ ИСПИТУ

ТОТО ЦО У АВЗЛОҐУ, МУШИ БУЦ И У ДУТЯНУ

Пише: Славица ФЕЙСА

Януар, шлєбодно поведзено – мешац знїженьох, акцийох и попустох, скоро нє мож прейсц по городских улїцох и нє обачиц бомбастични надписи по авзлоґох – финална акция, попусти до 70 одсто, розпредаванє, „SALE”... Щиро, потераз за тоти попусти и нє мож було повесц же були нє знам яки, реклами баржей прицаговали купцох до дутяну, а у нїм, анї дзешата часц од наявеного. Чи нови Закон о тарґовини у пракси дацо пременєл?

З

акон о тарґовини почал важиц 30. юлия прешлого року, и медзи иншим подрозумює строгши правила кед слово о знїженьох, акцийох и попустох, алє и о велїм другим. Гоч о його применьованю можебуц ище вчас давац оцени, Марко Драґич, правни совитнїк Здруженя трошительох Войводини и Националней орґанизациї трошительох Сербиї, толкує чом спомнути закон людзом важни.

– Перше важне же би Закон бул ушорени и же би ше тото цо зоз Законом предписане применьовало и у пракси. Значи, кед слово о знїженьох, муши ше почитовац одредзени рок (период) хтори дефиновани у Закону, а то же два раз рочнє можу буц сезонски знїженя, єдно од децембра до януара, а друге у юлию. Тото цо тиж тераз ясне то же муши буц пиятина одредзеней роби на акцийским знїженю, як зоз Законом о тарґовини и предписане, а нє же би лєм з єдней колекциї були два продукти знїжени 70 одсто, а шицка друга роба знїжена лєм 10 одсто. То ше барз часто случовало у нас, при наших тарґовцох – гвари Драґич. Упечаток же велї тарґовци нє знаю, або нє сцу знац розлику медзи „розпредаваньом” и акцию, Марко на кратко потолковал цо Закон подрозумює под сезонским знїженьом, попустом, а цо кед слово о акциї.

– Сезонске знїженє то знїженє у сезони, наприкад, тераз знїжене тото цо ше ноши вжиме, а тирвало по 15. януар. Розпредаванє то термин хтори ше виключно хаснує кед ше завера дутян, бутик, або кед предавальня меня дїялносц, наприкад з погосцительства преходзи на даяку подобну дїялносц. Кед слово о акциї, акция

10 РУСКЕ СЛОВО

минимално муши тирвац два днї, а найдлужей 31 – гвари наш собешеднїк. По його словох, людзе би требали обрациц увагу, окреме кед тирваю знїженя, бо ше случує же єдна цена виписана на полїчки, а друга на каси. Кед слово о облєчиве, обовязно треба почитац декларацию, тото цо з голим оком мож видзиц, а кед слово о дутяну з поживу, покля дацо тирва, одкадз сцигла роба, чи у себе ма даяки алерґени хтори нє за людзох, окреме нє за дзеци. Кажде би требал на тоти дробнїчки обрациц увагу, окреме кед роба на знїженю, а нє лєм патриц на цену, бо часто анї цена нє оправдує квалитет, анї квалитет цену – гвари Драґич. ЛЄПШЕ ПРЕХОДЗА ОНЛАЙН КУПЦИ Кажди купец може врациц продукт кед му вишол рок, кед слово о поживи, и то нє спорне, алє кед то технїчна роба, нє мож ю врациц и за тото достац пенєж. Лєм кед ше робу купує онлайн, мож ю врациц и то у року од 14 дньох без обгрунтованя. Значи, трошитель може уложиц жалбу, алє нє и достац пенєж, а процедура ище вше компликована. Тото цо добра вистка то же би

31. ЯНУАР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

наша жем пошвидко требала мац вименєни Закон о защити трошительох, же би ше тото цо спорне медзи купцом и тарґовцом ришовало звонка суду. Таке зме потераз мали, алє у пракси нїґда нє зажило прето же тарґовец нє мал обовязку участвовац у звонкасудским поровнаню, на вимогу трошителя, купца. Одтераз ю будзе мац.

– Нє будзе ше мушиц одходзиц на суд, а тарґовец будзе мушиц контактовац з медиятором, як поштреднїком медзи нїм и трошительом, же би ше шицко мирно ришело. За лїстину целох за звонкасудске ришованє трошительних спорох (хто состави и обяви), будзе задлужене Министерство за тарґовину, туризем и телекомуникациї – толкує наш собешеднїк.

– Ми барз часто на релациї з тарґовищну инспекцию, та заш лєм у Закону о тарґовини нє прилапене тото за цо ше велї Здруже-

льо тераз кошта – гвари Миячичова обачуюци же и попри Закона велї дутяни и векши и менши, нє вше ше притримую того цо им поведзене.

Даниєла Миячич

– Попусти єст, и видно же ше напредовало, алє вони заш лєм далєко од того як цо то у розвитих жемох у Европи. Я нє гварим же ше з нїма маме ровнац, най би то була лєм нам сушедна жем Мадярска. Видзи ше ми же ми ище прейдзе єден добри час кед зме годни повесц же нам обласц тарґовини ушорена так як треба, на хасен и єдних и других – трима Даниєла. СТАРИХ ЗВИКНУЦОХ ШЕ ЧЕЖКО ОДРЕКНУЦ

Марко Драґич

ня трошительох закладали, а то каребни налог. У Закону о защити трошительох положена и тота ставка, хтора барз важна и помогнє инспекциї же би такой могла покарац тарґовцох кед нє робя як треба, бо тото яке зме по тераз мали – опомнуце, спозоренє, каребни налог хтори закончи на суду, а у судсве застареє, нє водзел нїчому. Даниєла Миячич, тарґовкиня зоз Сримскей Каменїци роками роби у предавальнї обуї у Новим Садзе и нє так давно мала искуство з тарґовищним инспектором хтори купел патики и аж вец ше представел.

– Шицко було у шоре, видала сом фискални рахунох, а знїженя на обуї були шорово визначени. Ми анї нє кладземе на авзлоґ же знїженя, бо на тот способ нє лєм же прицагнєме муштериї, алє и инспекцию. Читац вше же чи маме пиятину знїженей обуї, велька робота, а думаме же є нє потребна. Ми робиме по ПС-у, алє кед слово о знїженьох, або акцийох, лєгчейше нам у периодзе попустох, як тераз коло Нового року, знїжиц обуй и каждей муштериї окреме поуказовац цо знїжене и ке31. ЯНУАР 2020.

Тераз кед нова реґулатива на моци, мож обачиц же у векшини предавальньох у Новим Садзе роба зоз знїжену цену ма свойо окремне место. Оддзелєна є од рафох зоз шматами хтори ше предава по вельо висшей цени, а таки случай и з обую. Алє, нє вшадзи ше почитує нови правила. Нє лєгко пременїц стари звикнуца, та єст надосц дутяни у хторих, правда, туньше, алє знїжени лєм даскельо фалати. Друге, на авзлоґу стої надпис же знїжене до 70 одсто, алє ше тото одноши лєм на мали числа, звичайно то велькосц шматох „S”. У єдней предавальнї обуї пише же попуст од 50 одсто, медзитим, лєм на дзепоєдних рафох, на найвекши и найменши числа обуї и пише же ше попуст обраховує на каси, док на других полїчкох нє пише нїч, та ше нє зна чи и тото на акциї, чи нє. У даєдних предавальньох „шицка” роба на знїженю, звичайно 20 одсто, алє нїґдзе нє пише же тото цо уж кус знїжене, вец нє може буц и 20 одсто на попусту. Видно же роботи за тарґовищних инспекторох єст, їх овласценя вельо векши як скорей, та ше мож наздавац же буду свою роботу кончиц и же их єст досц. Тарґовци, хторим закони нє страни, и далєй годни мирно спац.■

БЕЗ ШКАТУЛОХ Шицким тим цо куповали телевизори и подобне, а вец роками чували шкатули пре рекламацию, нєодлуга одлєгча, бо нє буду мушиц тото робиц. З нарисом Закона о защити трошительох ясно назначене же приношенє амбалажи у хторей купена роба, нє може буц условиє за ришованє рекламациї, анї причина за єй одбиванє. Шкатули такой годно одруциц, або потопиц.

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ MAНИФЕСТАЦИЇ И ТУРИЗЕМ ПРИ РУСНАЦОХ (II)

МЛАДЕЖСКИ ФЕСТИВАЛИ МАЮ ВЕЦЕЙ НАЩИВИТЕЛЬОХ Пише: Яким ВИНАЇ

Кед слово о фестивалох и младих, думам на „Водову фест”, док ше отримовала на базену, а була обдумана по углядзе на нєшкайши Еґзит, вона прицаговала вецей нащивительох як „Днї паприґи” и „Червена ружа” вєдно

П

опри „Дньох паприґи” у Руским Керестуре вшелїяк як єдну з найвекших и наших найстарших манифестацийох треба спомнуц и „Червену ружу”, гоч тоти два манифестациї нє мож барз поровновац. „Червена ружа” наш найвекши фестивал култури Руснацох. Зоз скоро 60-рочну традицию (того року будзе 59. по шоре), то наш найстарши фестивал и роками ше мушел присподобйовац ґу часом и обставином у хторих ше го отримовало. За розлику од „Дньох паприґи”, „Ружа” баржей фестивал Руснацох за Руснацох, а окрем Руснацох може буц интересантна и туристом. „РУЖУ” ЛЮБЯ ШИЦКИ ҐЕНЕРАЦИЇ У остатнїх даскельо рокох мож обачиц позитивни пременки на „Ружи” як цо то нови змисти и пошвеценосц младим на першим месце, а з другого боку ше нє одрека традициї. Попри стандардних концертох єст вельо други случованя у рамикох самого Фестивалу, а мож видвоїц „Саям ремеселнїкох”, дзе наймладши можу видзиц як нашо стари робели, спортски змаганя на хтори приходза госци зоз ино-

12 РУСКЕ СЛОВО

жемства и друге. Мож повесц же ше наисце интензивно роби на тим же би ше прицаглo цо ширши авдиториюм. Вшелїяк, кед слово о традициї, „Ружа” за Руснацох нєзаменлїви фестивал, гоч, остатнї роки мож обачиц зменшане число и нащивительох, и учашнїкох. Нажаль, нашо руски КУД-а у местох дзе жию Руснаци робя у досц чежких и нєвигодних условийох, чежко прицагнуц младих же би ше уключели до секцийох фолклору, хору, а кед ше зоз младима нє роби, вец нє мож приказац анї квалитетну програму на „Ружи”. Праве прето ше у остатнїм чаше интензивно роби на тим, нє лєм кед ше отримує Фестивал, алє ше медзи иншим фахово усовершую хореоґрафи, зєдинюю КУДи и глєдаю нови способи же би ше КУД-ом финансийно помогло. Як позитивни тренд остатнї роки мож видвоїц даскельо приклади як цо то розвага у школским дворе после урядовей програми, а потим и врацанє ґу своїм кореньом з оглядом на тото же Централна манифестация „Червена ружа” орґанизована як змаганє за найкрасши глас, аранжман и наступ за младих до 35 рокох. Зоз такима пременками, нєшкайша „Ружа” ма змисти за публику од 7 до 77 31. ЯНУАР 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

роки и з тим би требала буц интересантнєйша и ширшому кругу нащивительох, а тиж так и туристом. „ВОДОВА ФЕСТ” БУЛА БАРЗ ПОПУЛАРНА Кед слово о фестивалох и младих, муши ше спомнуц и єден свойофайтови феномен хтори у чаше док ше ю отримовало прицаговала вецей нащивительох як „Днї паприґи” и „Червена ружа” вєдно! „Водову фест” ше отримовало на базену, а була обдумана по углядзе на нєшкайши Еґзит. На „Водову” ше зоз Нового Саду могло присц и на ладї, хторa источашнє под час Фестивалу була и електро бина. Тирвала углавним два днї, пияток и всоботу, а у истим чаше и на истим месце було орґанизоване и мото стретнуце и камп. Кед ше лєм спомню даєдни ґрупи и виводзаче хтори наступали на „Водовей” як цо то „Дубиоза колектив”, „Хладно пиво”, „Сарс”, „Бед копи”, „Прти Бе Ґе”, „Сайси МЦ”, „Рамбо Амадеус”, КУД „Идиоти”, „Фрайле” итд. нє чежко заключиц же нащивеносц була велька. Єдноставно, локация Руского Керестура, звучни мена, та и базен як локация дзе ше фестивал отримовало, ґарантовала добре препровадзени час. Тиж так, аж и тоти хтори нє жадали провадзиц наступи на главней бини, могли виберац медзи другима двома, електро и реґе бину. О Фестивалу писали и правели звити нє лєм локални, алє и мейнстрим медиї, а то допринєсло же би ше чуло нє лєм за фестивал, алє и за Руски Керестур и Руснацох вообще. Нажаль, то нє потирвало длуго. Кед сом ше уж дотхнул теми младих, мушим спомнуц и поєдинцох, хтори нїґда нє сцекали од того хто су, цо су и одкаль су и на таки способ нас промововали. На першим месце то вшелїяк чолни людзе орґанизациї „Дроп сенсеи” Бранимир Боянович и Борис Ройко, хтори почали праве на „Водовей”, а нєшка су познати ди-джейове и продуценти нє лєм на „Drum’n’bass” сцени у Новим Садзе и Сербиї вообще, алє и звонка гранїцох нашей держави. Керестурски школяре, ґимназиялци и людзе хтори ше дзечнє врацаю до Керестура и ширя приповедку о Руским Керестуре и Руснацох. Тиж так треба спомнуц и нєдавну музичну сензацию зоз Руского Керестура хтора наступала на змаганю хторе орґанизовала шветова компания „Кока кола”, а то Марина Роман. Марина, тиж тераз уж бувша керестурска ґимназиялка, наступела вєдно зоз беоґрадску меґа популарну ґру31. ЯНУАР 2020.

пу „Сарс”. Интересантне, бо кед им спомла же их першираз видзела на „Водова фесту”, вони ше такой здогадли шицкого у вязи Керестура, и гварели же им то єден зоз наймилших наступох. Без огляду же ше єй нє поспишело буц перша спомедзи штири други шпиванки (гоч мала найвекше число поенох хтори ше зберало зоз конзервох), то заш лєм була нагода же би ше чуло нє лєм за єй феноменални шпивацки схопносци, алє и за Руски Керестур и за Руснацох вообще. ВАЖНЕ МАЦ СТАЄМНЕ ФИНАНСОВАНЄ Як цо мож видзиц, маме и фестивали, и капацитети за їх отримованє. Поєдинци вшелїяк же помагаю, кажде промовованє вшелїяк же ше зда, алє кед приповедку о Руским Керестуре як туристичним месце жадаме дзвигнуц на єден висши уровень, вец треба роздумовац и о векших укладаньох и озбильнєйшим понуканю. А то, вец, виходзи зоз рамикох лєм Туристичного здруженя Руски Керестур, чия предсидателька наисце активна. Же би и тото цо нєшка маме нє дожило исту судьбу як и „Водова фест”, муши буц стаємне жридло финансованя и озбильни приступ ґу самей орґанизациї. Тото же ше „Днї паприґи” од того року буду финансовац директно зоз буджету општини Кула наисце треба похвалїц, алє за вельо озбильнєйшу орґанизацию и дзвиганє Фе стивалу на єден висши уровень, будзе ше мушиц вельо вецей укладац и финансийно, и орґанизацийно. А то, по моїм думаню, нє можу зробиц члени Здруженя паприґарох сами. Нормално, як и зоз „Червену ружу” то нє мож зробиц прейґ ноци, треба часу шицко обдумац, а нє було би подло анї кед би ше виплановало даскельо роки напредок. До промовованя Руского Керестура и Руснацох вообще, чи прейґ фестивалох хтори уж маме, чи до обдумованя нових, муша ше уключиц нє лєм Здруженя гражданох и поєдинци/волонтере, алє и шицки други релевантни структури єдного валалу як тот наш. Од Туристичного здруженя, прейґ церкви, Националного совиту, Месней заєднїци, та и самей Општини. И то нє лєм так же би дали добродзечни прилог, алє же би зоз своїм анґажованьом понукли нови и интересантни змисти.■ (Конєц) Текст пририхтани у рамикох 3. Конференциї о меншинских и локалних медийох, хтора отримана у Новим Садзе 28. и 29. новембра

РУСКЕ СЛОВО 13

КУЛТУРА И ПРОСВИТА КУЛТУРНО-УМЕТНЇЦКЕ ДРУЖТВО „ТАРАС ШЕВЧЕНКО” ДЮРДЬОВ

НАМИРА ОЖИЦ РОБОТУ ДРАМСКЕЙ СЕКЦИЇ Порядна рочна Скупштина Културно-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” з Дюрдьова отримана внєдзелю, 26. януара, у їх просторийох. На нєй прилапени Звит о роботи и Финансийни звит Дружтва, а розвила ше и дискусия и понукнути предкладаня членох Скупштини за роботу Дружтва

С

купштину отворел и шицких привитал предсидатель Скупштини КУД „Тарас Шевченко” Мирослав Чакан. У першей точки прилапени звит о роботи за 2019. року, а у другей финансийни звит за 2019. рок. Дюрдьовске Дружтво и у прешлим року мало замерковани, наградзовани, порядни и позарядово наступи на наших руских фестивалох и манифестацийох у Сербиї, преважно у Войводини и иножемстве. Секциї робели по плану, а наймасовнєйша и надалєй фолклорна секция котра у прешлим року робела у штирох ґрупох, з тим же ше роздумує о формованю ище єдней, понеже єст заинтересованих. Окрем збогаценого и обновеного облєчива за „Закарпатски танєц” виводзацкей фолклорней ґрупи, у Дружтве у прешлим року орґанизовани порядни концерти, литературни сходи, манифестациї и фестивали, отримани два бали, вецей младежски активносци, вигосцели фолклорну ґрупу з Русиї и шпивацку ґрупу з України и Польскей, участвовали на смотрох и рижних спортских змаганьох у орґанизациї СБ „Яша Баков”. Збогацени инвентар пре лєпше функционованє роботи секцийох и Дружтва вообще, купени електрични клавир, вецей електрични апарати до кухнї, направени столи, заменєни циви на будинку и друге цо було потребне, а так ше планує и предлужиц. Як и остатнїх даскелїх рокох, и у прешлим року розподзельоване зоз милион и штиристо тисячи динари, од чого потрошене коло милион тристо штерацец тисячи динари. Представени план роботи за тот рок, а то збогацованє репертоарох шицких секцийох, алє и оживйованє драмскей секциї котра остатнї два роки нє мала активносци, медзи иншим, и порушованє орґанизованого друженя старших дакедишнїх аматерох и їх найблїших, каждого пондзелку од шеснац годзин, як и закладанє за формова-

РОК ОЗНАЧЕНИ ЗОЗ ПОСТАВЯНЬОМ БИСТИ ЯШИ БАКОВА Яким Чапко предсидатель Надпатруюцого одбору Дружтва, позитивно оценєл роботу Дружтва. Окреме похвалєл же ше Националне швето Руснацох у Дюрдьове отримує на традицийни способ и єдинствено з окремну увагу на поставянє трох заставох, и же на преслави присутне красне число школярох, дзекуюци доброму сотруднїцтву зоз ОШ „Йован Йованович Змай”. Наглашене же прешли рок означела подїя поставяня бисти Яши Бакова у дворе Рускей школи у Дюрдьове, и же млади, котри уключени до роботи Дружтва, помали алє успишно орґанизую подїї.

14 РУСКЕ СЛОВО

нє ветеранских секцийох. Виступ на шицких наших манифестацийох и фестивалох, орґанизация порядней дїялносци, предлуженє доброго сотруднїцтва з потерашнїма уметнїцкима руководителями. У плану и пойсц до Польскей на Лемковску ватру того лєта, а догварки ше водза и за госцованє у Словацкей у Земплинских Теплицох. Финансийни план роботи за тот рок котри исти як и прешлорочни – и надалєй ше обчекує помоц од АП Войводини, Општини Жабель и Заводу за културу войводянских Руснацох.

– Барз нам значи же члени секцийох приходза поряднє на проби, фолклорни ґрупи котри наймасовнєйши маю од двацец по двацец пейц членох, цо красне число. Вельки проблем нам же нє маме режисерох котри би робели з дзецми, або младежу, та ше будземе намагац привесц режисера з другого места же би секция предлужела з роботу – гварел Мирослав Такач, предсидатель УО КУД „Тарас Шевченко”. Вибрани нови члени до Управного одбору, та место Блаженски Тимко Станкович и Марини Сабадош, котри дали задзекованє, вигласани Таня Барна и Меланка Хромиш. Под точку рижне винєшени рижни замеркованя и предкладаня, та члени Скупштини, окрем предкладаня же би требало оформиц нову, наймладшу фолклорну ґрупу, бо єст заинтересованих, предложели и же би ше анґажовало режисера котри би почал робиц у драмскей секциї, анимировал младих и поставел нови драмски фалат. Шицки присутни ше зложели же робота драмских секцийох єден з проблемох з котрим ше зочує векшина наших дружтвох. На Скуштини було красне число гражданох зоз валалу, особи котри по походзеню зоз Дюрдьова и Новосадянє. Дискусия о темох на Скупштини предлужена после урядовей часци тиж у просторийох Дружтва, дзе понукнути рижни домашнї швижи дисновторски продукти.■ С. Саламун 31. ЯНУАР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

ГОСЦОВАНЄ РНТ „ПЕТРО РИЗНИЧ ДЯДЯ” У ДЮРДЬОВЕ

„СЛУЧАЙ НЄВИНЕЙ ҐДОВИЦИ” ОДПАТРЕЛИ И ДЮРДЬОВЧАНЄ

Два мешаци по премиєри у Руским Керестуре, представа „Случай нєвиней ґдовици” автора Милоша Николича у виводзеню ґлумцох з Руского народного театра „Петро Ризнич Дядя” з Руского Керестура виведзена и у просторийох Културно-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко” у Дюрдьове

Д

руге виводзенє „Случай нєвиней ґдовици” було всоботу, 25. януара, у дюрдьовским Дружтве, а у нєй ґлумели Оленка Живкович, Владимир Варґа, Емил Няради, Александер Мудри и Яким Винаї. Режию, адаптацию, сценоґрафию и вибор музики окончел Владимир Надь Ачим котри з тей нагоди похвалєл домашнїх котри вше дзечнє волаю РНТ же би госцовал у Дюрдьове.

– По премиєри представа знята за телевизию, а потим наступели швета, та зме ю врацали до кондициї остатнї тидзень пред наступом. Любиме присц до Дюрдьова прето же нас ту добре прилапюю и вельо того з нашого репертоара зме праве ту приказали. З других местох, котри блїжей при Керестуре, нас нє волаю так часто, а ту у Дюрдьове насправди кажда нагода и можлївосц патриц представу вихаснована и добре прилапена – гварел режисер Владимир Надь Ачим. Дюрдьовчанє ше намагаю же би каждого року у їх просторийох були одбавени драмски представи, окреме представи РТН „Петро Ризнич Дядя” о чим ше стара УО

31. ЯНУАР 2020.

Дружтва и Яким Чапко, вецейдеценийни режисер у дюрдьовским Дружтве, а котри и член УО Театра.

– Дюрдьовчанє любя комедиї и драми, прето нам важне же би ше у нас таки представи бавело. Важне нам же би публика була задовольна, та прето и вибераме драмски фалати котри ше на нашей сцени буду бавиц – гварел Яким Чапко. Главна ґлумица Оленка Живкович, котра после трицец рокох павзи ознова почала ґлумиц, нєпреривно зашмейовала дюрдьовску публику. Приповедка о нєщешлївей Верґини котра ше у єдним дню одала и постала ґдовица, мала вельо комични елементи котри главна ґлумица прешвечлїво одґлумела, та шмих при публики чуц було цали час.

– За мнє тото виводзенє премиєра, бо ме дюрдьовска публика наисце позитивно нєсподзивала и крашнє прилапела тото цо зме одґлумели. Бина то єдна чаривносц у чловекови до котрей кед ше раз войдзе з нєй ше вецей нїґда нє виходзи, без огляду чи бави чи нє, остава у нїм и преноши ше на найблїзших – гварела ґлумица Оленка Живкович. Шлїдуюце виводзенє би требало буц у Шидзе.

– Крашнє зме почали тот рок, Дюрдьовчанє найвитирвалши и волаю же би ше кажду представу бавело у нїх. Вше кед зме у можлївосци придземе, бо єст красне число тих котри представи жадаю патриц. Плануєме нащивиц цо вецей нашо места – гварел директор РТН „Петро Ризнич Дядя” Славко Орос. Вивесц представу поволани су и до Пряшова и Мункачова, алє чи ше таке и зисци, найвецей завиши од того кельо будзе пенєжи.■ С. Саламун

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ШКОЛСКА СЛАВА СВЯТИ САВА ПРЕСЛАВЕНА У ШКОЛОХ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ,

СВЯТИТЕЛЬОВИ И ПРОСВИТИТЕЛЬОВИ НА ЧЕСЦ

У голу Основней и штреднєй школи „Петро Кузмяк” у Руским Керестуре, пондзелок, 27. януара, зоз пригодну програму, а потим и зоз славским обрядом ламаня колача, школяре и заняти преславели Школску славу на швето Св. Сави. Пред програму славу шицким повинчовала директорка Школи Хелена Пашо Павлович и зогадла на велькосц особи св. Сави, просвитителя, снователя самостойней сербскей Церкви и держави и основоположнїка просвити при сербскому народу. О шицких часцох живота Растка Неманїча замонашеного як св. Сава, на його духовносц, церковносц, просвитительску дїялносц як у образованю так и у каждодньовимн живоце, през пригодни тексти визначних теолоґох и писательох, та и през народни леґенди, на руским и сербским язику, здогадли школяре основней и штреднєй Школи. У музичней часци наступел хор Основней школи зоз солистом ґимназиялцом Себастияном Надьом, хтори на самим початку одшпивали и святосавску гимну под руководзеньом наставнїци Лидиї Пашо. Попри Пашовей, програму пририхтали и наставнїци Мария Балїнт, Еуфемия Чапко, Люпка Малацко и Єлена Троґерт з Активу наставнїкох язикох.

У другей часци означованя швета, у школским голу двоме священїки Сербскей православней церкви зоз Кули окончели и вирски славски обряд ламаня славского колача на хторим присуствовали просвитни роботнїки Школи. М. А.

ЗДОГАДЛИ НА ЖИВОТ СВЯТОГО САВИ

У голу Основней школи „Йован Йованович Змай”, у Дюрдьове, пондзелок, 27. януара, зоз святочну програму означена школска слава Святи Сава. Пред програму, як и каждого року, православни священїки пошвецали школску икону, а потим славски колач преламали кумово, а того року то були члени школскей рецитаторскей секциї. Школску славу шицким повинчовала директорка Школи Любица Клепич, а потим у програми, хтору пририхтал школски колектив зоз школярами нїзших и висших класох, присутних здогадли на живот Св. Сави през шпиванки, музику и поезию. Присутни на програми були дзеци, їх родичи и заняти у школи, як и предсидатель СО Жабель Радован Чолич, член Општинскей ради задлужени за образованє Лазар Чонкич, заменїк предсидательки СовитУ МЗ Дюрдьов Душко Михелц, предсидатель КУД „Тарас Шевченко” Мирослав Такач, член Церковного одбору Влада Кухар и велї други. У Предшколскей установи „Дзецинство”, у оддзелєню „Дюрдєвак” у Дюрдьове, тиж пондзелок, 27. януара, почала централна преслава школскей слави Святого Сави шицких трох оддзелєньох Прешколскей установи „Дзе-

16 РУСКЕ СЛОВО

МОЦНИ АПЛАУЗИ ЗА РУСКИ ТАНЦИ У викенду за нами, всоботу, 25. януара, у Доме култури у Жаблю орґанизовани Святосавски концерт народних танцох у котрим участвовали пейц дружтва и єдна етно ґрупа зоз шицких штирох местох Општини Жабель, а з Дюрдьова наступели аматере Културно-уметнїцкого дружтва „Тарас Шевченко”. Фолклораше ше представели зоз Руским танцом и Гуцулку, и за обидва, а окреме за перши танєц, у руским народним облєчиве достали моцни аплаузи од публики.

цинство” Жабель. Преслава почала зоз пошвецаньом икони, а потим тогорочни кумово, Дудашова фамелия зоз Дюрдьова, вєдно зоз занятима у ПУ ламали колач. У програми участвовали дзеци зоз шицких ґрупох, а шпивали святосавски шпиванки и були облєчени до войводянского народного облєчива. През драмску сличку дзеци приказали як ше слави славу у православних обисцох и як домашнї дочекую госцох. Дзеци зоз Мишаней ґрупи дзе ше учи по руски були крашнє поприберани до руского народного облєчива. Так дзеци домашнїм у драмскей слички винчовали славу Святого Сави док тамбураше грали. Пред програму шицких привитала директорка ПУ „Дзецинство” Жабель Светлана Бошков, а по законченю програми главна воспитачка у оддзелєню „Дюрдєвак” Даница Андрич привитала госцох и поволала их на коктел. На програми були дзеци, їх родичи и заняти у школи, як и предсидатель СО Жабель Радован Чолич, член Општинскей ради задлужени за социялни питаня Ивица Саламун, предсидатель КУД „Тарас Шевченко” Мирослав Такач, член Церковного одбору Влада Кухар и други. С. С.

31. ЯНУАР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

ДЮРДЬОВЕ И КОЦУРЕ

ЗОЗ СТИХАМИ И БЕШЕДУ О РОЗВОЮ ШКОЛСТВА

ЗАКОНЧЕНИ ПРОЄКТ „ЕНЕРҐИЯ ВШАДЗИ КОЛО НАС”

НАГРАДЗЕНИ ШКОЛЯРЕ КЕРЕСТУРСКЕЙ ШКОЛИ

У Основней школи ,,Братство єдинство” у Коцуре пондзелок, 27. януара, означена школска слава Святи Сава зоз шветочну програму. У Велькей сали Дома култури отримана пригодна програма зоз хтору школяре возвелїчали живот Святого Сави. Програма почала традицийно зоз гимну Святому Савови, а потим ше на бини зменьовали точки попреплєтани зоз стихами и нотами. Зоз писнями, рецитациями и бешеду котру пририхтали школяре зоз своїма учительками и наставнїцами, числену публику здогадли на вредносци котри нам на чуванє охабел Святи Сава. Тиж, визначена була и його улога у розвою школства и образованя у Сербиї. Програму збогацели и школяре члени дзецинскей танєчней ґрупи КУД-а ,,Завичайне врело” зоз єдним танцом, а виведзена була и єдна драмска сличка зоз

хтору представени славски винчованки при Сербох. Кажда точка виведзена на бини пред полну салу Дома култури була наградзена з моцним аплаузом численей публики. Програму провадзели терашнї и бувши школяре, родичи, просвитни роботнїки и други заняти у Школи, як и велї валалчанє. По законченю програми, школски колектив ше зишол на традицийним святочним полудзенку у просторийох школи. Теди стари кум школи Драґан Дакич придал кумство Ненадови Майкичови, котри будзе школски кум у тим року. Парох коцурскей православней церкви Успения Пресвятей Богородици о. Йован Косина пошвецел школу и славски колач котри, як то и звичай, з тей нагоди бул розламани. О. Р.

31. ЯНУАР 2020.

У рамикох закончуюцей манифестациї „Енерґия вшадзи коло нас 2019”, 23. януара у будинку Покраїнскей вивершней ради у Новим Садзе, заменїк покраїнского секретара за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци Милан Ковачевич уручел дипломи и награди найуспишнєйшим школяром, ментором и школом. Медзи наградзенима и школяре Штреднєй школи Петро Кузмяк з Руского Керестура. Медзи наградзенима и школяре и менторе зоз општини Кула, а першу награду и повелю достала Штредня Школа „Михайло Пупин” зоз Кули, а єй професор Марян Иванов достал специялну повелю за длугорочну роботу на обновлївих жридлох енерґиї. У тогорочним проєкту участвовали 80 школи, а медзи нїма и керестурска Штредня школа хтора достала „Награду за масовносц и ґрупну роботу”, а у ґрупи участвовали школяре першей класи Ґимназиї з руского оддзелєня и зоз напряму туристични технїчар – Матеа Джуджар, Мая Ерделї, Валентина Новта, Мария Горняк, Давид Тошич, Желяна Щепанович, Теодора Таталович, Милица Корица з менторками мр Наталию Будински и Бояну Милянич. Керестурски школяре зоз своїма професорками на годзинох математики, туризма и оддзелєнскей заєднїци, виглєдовали обновлїви жридла енерґиї, та у 3Д технолоґиї виробели макети витернїцох хтори ше находза у витропарку у Кули, а проєкт наволали „3d print: energy of wind”. Проєкт „Енерґия вшадзи коло нас” почал ше витворйовац од 2009/10. школского року, под покровительством Покраїнского секретарияту за за образованє, предписаня, управу и национални меншини – национални заєднїци. Орґанизатор манифестациї Центер за розвой и применку науки, технолоґиї и информатики, а спонзоре за 2019. рок Факултет за економию и инженєрски менаджмент у Новим Садзе – ФИМЕК, Технолоґийни факултет Нови Сад и Будовательна индустрия „Симпролит” зоз Беоґраду. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ОСНОВНА ШКОЛА „ЙОВАН ЙОВАНОВИЧ ЗМАЙ” ДЮРДЬОВ

ЛЮБИЦА КЛЕПИЧ О. Д. ДИРЕКТОРКИ Остатнїх дньох децембра директорка Основней школи „Йован Йованович Змай” у Дюрдьове Вукица Петрович пошла до заслуженей пензиї, а у Школи робела вецей децениї на месце школскей педаґоґинї, док остатнї три роки була на месце директорки школи. Теди на єй место поставена о.д. директорки Любица Клепич, учителька по фаху

О

. д. директорки Любица Клепич народзена Ружич довольство шицким нам робиц вєдно – гварела о.д. дизоз Жаблю, одросла у Дюрдьове. Основне образова- ректорки Любица Клепич котрей на першим месце понє здобула у дюрдьовскей ОШ „Йован Йованович Змай”, рада и добре сотруднїцтво, а найважнєйше же би то буҐимназию дружтвено-язични напрям у Бечею, а високе ло на хасен школи, школяром, валалу. Попри тим же лєобразованє на Учительким факултету у Зомборе, напрям дво чека почац з реализацию нових идейох, планує наставнїк класней настави. Дипломовала 2009. року. У предлужиц роботу як и потерашня директорка, котра, септембру 2008. року, як абсолвент почала робиц у дюр- як гвари, синоним за дюрдьовску Школу. дьовскей Школи як учителька у специялно комбиноваУ дюрдьовскей ОШ иснує пестованє ромского язика, ним оддзелєню, а о рок як учителька у порядней настави. алє и традицийне пестованє руского язика. О.д. дирекВиведла єдну ґенерацию, а пошвидко по доставаню дру- торки Любица Клепич планує же би ше таки тренд предгей ґенерациї школярох одходзи на положнїцке. Ма дво- лужело. йо дзеци. Остатнї рок роботи у дюрдьовскей Школи була – Наш колектив ше вше намагал же би на преславох занята на месце педаґоґийного асистента. Гоч длугши бул заступени и руски язик. Досц длуго сом робела зоз час роздумовала чи треба же би окончовала длужносц школярами котри маю рижни проблеми, и учела сом их о.д. директорки, одлучела ше одшмелїц.

– Тото роботне место за мнє виволанє, жадам ГОДЗИНИ МОЖ КОМБИНОВАЦ пробовац цошка цалком нове и иншаке од потерашнєй роботи у Школи. Млада сом, жадна нових – Нашо школяре треба же би учели єдни од других, же спокусох и амбицийна. Мам добру комуникацию би дзеци котри ходза на православну виронауку слухали зоз занятима, зоз шицкима сом у добрих одношень- цо ше учи на грекокатолїцкей, и процивно, и так же би ох у школским колективу. Видзи ми ше же будзе за- ше упознавали, же би ше комбиновало годзини – гварела о. д. директорки Любица Клепич, котра ше будзе закладац же би ше школяре у дюрдьовскей Школи учели на тим язику хтори сами жадаю.

Любица Клепич

18 РУСКЕ СЛОВО

же зме шицки исти. Мило ми кед ше рихта програму и кед после вецей пробох обачим же школяре котрим руски язик нє мацерински, шпиваю з дзецми котри виводза точку на руским язику. То крашнє видзиц. Вони ше з таким найвироятнєйше нє стретню дома, анї случайно, анї нароком. Алє, нажаль, популарнєйше знац странски язики. Руснаци у нашей Школи би требали мац нагоду учиц ше на мацеринским язику, як цо кажде ма право школовац ше на своїм мацеринским язику, та таку можлївосц треба дац и другим. Медзитим, кельо сом упутена, єст надосц мишани малженства у котрих кед мац Сербкиня и вона вецей учи з дзецком, вец школяра даваю до сербского оддзелєня. Теди єдину вязу зоз руски язиком, кед ше дома нє бешедує по руски, а то часто, вец лєм виронаука – гварела о.д. директорки Любица Клепич. Тиж так, гвари вона же, нажаль, обачени тренд, же по першей причасци дзецка родичи го препишу на православну виронауку, гоч и тото шицко завиши од поєдинцох, родичох котри ше за таке одлуча, або закладаю. Свидома є же у тим шицким вельку улогу маю наставнїки, учителє зоз анимированьом школярох зоз добре пририхтану програму. ■ С. Саламун 31. ЯНУАР 2020.

ЯНУАР

2020. рок ЧИСЛО 1

Ася ПАПУҐА

***

После сна, пред будзеньом крочаї по нєпостояцих дражкох Безпростор и Безчас постава реални єдини прави обецаня и дарунки насилно нагромадзени тераз попадани лїсца на дражкох после сна жвир зоз утроби скорчена и змарзнута вода у потоку пред будзеньом владар кладзе коруну наказує и доволує познати глас зоз гроба престань, вецей сом нє твоя. Димензия болю превозиходзи шалєнство рошнє док нє постанє особа панує и руйнує без спозореня капки зною як отрушини драпу и джобу нохци босоркох зоз вичного сна. Гарешт без можлївосци виходу пред будзеньом дурканє шерца и гласни крик.

31. ЯНУАР 2020.

Рано остава замкнуте чекаюци идуци портал окрипеня зоз пахом кафи кладзе маску щешлївей особи.

* * зоз чортом. *Догварка

Злим и безочним. Нє способним любиц. Розумиц. Давац безусловно, без власного хасну. Без емпатиї, чи може буц щири? Чи вец може видзиц цудзу щиросц? Розумиц ю? Познац ю? Нє. Вец го мож спреведнуц. Направиц фалшиву догварку. Щиросц и Правда. Чи правда обєктивна? Чортова и моя. Чортова лєбо моя. Правда ше ровна по совисци. Як и грих. Моя правда. Мой грих. Покаянє ше ровна по пошлїдкох. Як и грих. Чортово покаянє. Чортов грих. Чи чорт ма подобу у жвератку? Чи моя подоба у жвератку завера очи кед их я заврем?

РУСКЕ СЛОВО 19

literaturne@ruskeslovo.com

ПРЕДСТАВЯМЕ ВАМ

ГОРОДИ

Фото: С. Маничанин

З часу на час, глєдам квартель у котрим можем жиц як зазберовач пиря. Шиц заглавки, плївац до городох белавших од дижджу. Городи за котри ме вяже крев уткана до моста на котрим сом охабела фалаток себе за ехо розсипаних душох.

Сузана РУДИЧ Народзена у Руми 1996. року. Закончела штредню школу за дизайн „Боґдан Шупут” 2015. року кед ше уписала на Академию уметносцох у Новим Садзе, подобови департмант – скулпторство. Обявела збирку писньох „Час орхидейох”. Добитнїца є вецей наградох. Наймладша є членїца Литературного клубу „Сцена Црнянски” у Беоґрадзе и член Союзу писательох у отечестве и розшатих у Новим Садзе. Свойо роботи обявює на вецей порталох, як и у фахових часописох за уметносц и културу. Писнї єй прекладани на македонски язик.

20 РУСКЕ СЛОВО

У городох, белавших од дижджу, учим о цихосци хтора шпива о черякох чловековей души. Опрезо мнє слики – слики нїґдзе. Трацим рукопис. Думки руцам до дижджовей барки. Упрекосцим себе, бавим же на жмурки у трецей подоби, розправям же нє може жиц сто вандровкашох у мнє. У городох, белавших од дижджу, учим ноктурно блядого мешачка, Зрозумим иснованє шветлосного живота ґрафиту, валянє и чому служа кишенки з лївого боку кошулї – за упиванє спреведлївосци.

Славко ВИНАЇ

СПОЗНАНЄ

КОГУТ

Вечаром, шейтам ше. Шейтаюци на цверну складам молгу зоз драгох. Вичисцуєм час ушушкуюци до цмоти цепли пребачованя. През носни дзирки ми преходзи влажни воздух. За танталским хрибтом заквачена правда розпущених подобох.

Празни курнїки, кармик, просто загради хлїв без бияли без ластовки аж анї миши вецей у нїм нєт. Рошню нєшка други єства у нїх желєнши пахняцши цихши цо вреща так же лєм ридки их чую кед ше реже и рубе их за хторима лєм дзепоєдни з нас плачу як остатнї мацеров дробни хори когут вжиме без гласа „Когут зоз златнима кридлами стал на дражки у води. Нацаговал ше и трудзел отвориц хоре око. Чекал Слунко”.

Народзуєм ше у пуклєнїни. Похребцина моя игла цо штрика судьбу помедзи жему и нєбом. Поставам блукач читаюци тканї души улятей до цела нєсвидомого иснованя. Водзена, ходзиц у подартих ципелох, забрудзених шнуркох у блаце. Водзена, буц осудзена у тей цмоти за зарно шветла хторе ме народзело. Коренї до жеми закопани. Конари древа спознаня обчекую лїсце. Преходзим през штири обручи води и огня же бим ожила живот зоз пупчеца. Зоз сербского язика преложела Олена Планчак-Сакач

31. ЯНУАР 2020.

31. ЯНУАР 2020.

НОВИ ВИДОГЛЯД Бул сом блуднїк и спреводзкош збойнїк, монструм страшна приповедка за дзеци. Бул сом пшиско цо на систему брехал пищок белави кулька цо скака на воздуху гласна. Бул сом наивни бул сом гласач бул сом гришнїк и паломнїк и провадзел ме смрод виповедзених словох ваших. Нє дзбал сом. Шедлал сом шлєпого коня по рубцу прирви над бездну цму безконєчну. Алє цали час, заквачени як клїщ цицкал сом набабрани нїтки инспирациї и нє пущал их покля ми глава нє спадла

на пластичну имитацию дески з пирню чарну прекриту и шпляхами мутнима нє пущал их покля ме нє руцела нємоц цела нєнакарменого и зунованого до дзверох цо ше колїшу без клянки. Нє пущал сом их; як цо нїґда вецей нє пущим нїтку Арияднову. И без рукох кед останєм зоз зубами грисц ю будзем. И нє дам хмаром сцерац мойо слунка воднє и нє дам клїпком вноци спущиц ше на видогляд мой нови ошвицени зоз гвиздами.

РУСКЕ СЛОВО 21

literaturne@ruskeslovo.com

ПРЕДСТАВЯМЕ ВАМ

ГОРОДИ

Фото: С. Маничанин

З часу на час, глєдам квартель у котрим можем жиц як зазберовач пиря. Шиц заглавки, плївац до городох белавших од дижджу. Городи за котри ме вяже крев уткана до моста на котрим сом охабела фалаток себе за ехо розсипаних душох.

Сузана РУДИЧ Народзена у Руми 1996. року. Закончела штредню школу за дизайн „Боґдан Шупут” 2015. року кед ше уписала на Академию уметносцох у Новим Садзе, подобови департмант – скулпторство. Обявела збирку писньох „Час орхидейох”. Добитнїца є вецей наградох. Наймладша є членїца Литературного клубу „Сцена Црнянски” у Беоґрадзе и член Союзу писательох у отечестве и розшатих у Новим Садзе. Свойо роботи обявює на вецей порталох, як и у фахових часописох за уметносц и културу. Писнї єй прекладани на македонски язик.

20 РУСКЕ СЛОВО

У городох, белавших од дижджу, учим о цихосци хтора шпива о черякох чловековей души. Опрезо мнє слики – слики нїґдзе. Трацим рукопис. Думки руцам до дижджовей барки. Упрекосцим себе, бавим же на жмурки у трецей подоби, розправям же нє може жиц сто вандровкашох у мнє. У городох, белавших од дижджу, учим ноктурно блядого мешачка, Зрозумим иснованє шветлосного живота ґрафиту, валянє и чому служа кишенки з лївого боку кошулї – за упиванє спреведлївосци.

Славко ВИНАЇ

СПОЗНАНЄ

КОГУТ

Вечаром, шейтам ше. Шейтаюци на цверну складам молгу зоз драгох. Вичисцуєм час ушушкуюци до цмоти цепли пребачованя. През носни дзирки ми преходзи влажни воздух. За танталским хрибтом заквачена правда розпущених подобох.

Празни курнїки, кармик, просто загради хлїв без бияли без ластовки аж анї миши вецей у нїм нєт. Рошню нєшка други єства у нїх желєнши пахняцши цихши цо вреща так же лєм ридки их чую кед ше реже и рубе их за хторима лєм дзепоєдни з нас плачу як остатнї мацеров дробни хори когут вжиме без гласа „Когут зоз златнима кридлами стал на дражки у води. Нацаговал ше и трудзел отвориц хоре око. Чекал Слунко”.

Народзуєм ше у пуклєнїни. Похребцина моя игла цо штрика судьбу помедзи жему и нєбом. Поставам блукач читаюци тканї души улятей до цела нєсвидомого иснованя. Водзена, ходзиц у подартих ципелох, забрудзених шнуркох у блаце. Водзена, буц осудзена у тей цмоти за зарно шветла хторе ме народзело. Коренї до жеми закопани. Конари древа спознаня обчекую лїсце. Преходзим през штири обручи води и огня же бим ожила живот зоз пупчеца. Зоз сербского язика преложела Олена Планчак-Сакач

31. ЯНУАР 2020.

31. ЯНУАР 2020.

НОВИ ВИДОГЛЯД Бул сом блуднїк и спреводзкош збойнїк, монструм страшна приповедка за дзеци. Бул сом пшиско цо на систему брехал пищок белави кулька цо скака на воздуху гласна. Бул сом наивни бул сом гласач бул сом гришнїк и паломнїк и провадзел ме смрод виповедзених словох ваших. Нє дзбал сом. Шедлал сом шлєпого коня по рубцу прирви над бездну цму безконєчну. Алє цали час, заквачени як клїщ цицкал сом набабрани нїтки инспирациї и нє пущал их покля ми глава нє спадла

на пластичну имитацию дески з пирню чарну прекриту и шпляхами мутнима нє пущал их покля ме нє руцела нємоц цела нєнакарменого и зунованого до дзверох цо ше колїшу без клянки. Нє пущал сом их; як цо нїґда вецей нє пущим нїтку Арияднову. И без рукох кед останєм зоз зубами грисц ю будзем. И нє дам хмаром сцерац мойо слунка воднє и нє дам клїпком вноци спущиц ше на видогляд мой нови ошвицени зоз гвиздами.

РУСКЕ СЛОВО 21

Сашо ПАЛЄНКАШ

Б

АВЗЛОҐИ

ула єшень. Природа меняла свойо фарби, хвиля свойо розположенє, а превозки... Превозки, вони бегали. Бегали по варошох, по валалох, помедзи вароши, помедзи валали, помедзи валали и вароши. Єдна з числених превозкох праве тераз преходзела през єден валал. Валал як валал. Найобичнєйши валал. Драга була швижо мокра од дижджу хтори до праве падал, а дзень бул пред своїм законченьом. Остатнї зарї слунка ше попредзерали помедзи якиш хмари, розлїваюци нєвироятни ниянси червеней фарби по хмарох, алє и нєвироятну рефлексию шветлосци од мокрей драги, хтора, патраци зоз птицовей перспективи, випатрала баржей як даяки безконєчно длугоки гад, а нє як драга. Превозка преходзела през тот валал, и у моменту виходу зоз нього, пошвидшуюци зоз 50 на 80 км/г, превозка як кед би ше почала давиц. То єй нє була природна швидкосц. Превозка „жадала” отворену драгу же би ше розбегла як даяка жвир на свой плєн. Алє тота превозка нє шмела себе дошлєбодзиц пошвидшованє вецей як 80 км/г, бо у нєй було и дзеци. У ствари, цала єдна фамелия. Просекова фамелия. „Тату... Яки то авзлоґи були ту у тим валалє?” – зачудовано ше опитал мали хлапец свойому оцови, шоферови спомнутей превозки. „Яки авзлоґи? Нє видзел сом нїяки авзлоґи... Ааа! Думаш на бутики? Га, бутики. Предавальнї дзе ше предава шмати. Маш таке и у нашим варошу” – зоз сиґурним гласом одвитовал оцец. „Нє, нє. У тих авзлоґох були людзе!” – упарто предлужел хлапец. „Та гварим ци – бутики. Бабки людзох. Цо же би инше стало у авзлоґох? Нє можу стац животинї. Нє?” – уж зоз благим подшмихом одвитовал оцец. Хлапец нєзадовольни зоз одвитом, кущинандо ше збурел, попатрел през облак превозки и себе под браду сциха одбрушел: „Алє то нє

були бабки у авзлоґох...” Хлапец ище кратко бул збунєти зоз тим цо видзел. Чи то були бабки, чи то були людзе, чи то було дацо треце... Прецо же у каждим авзлоґу була лєм по єдна фиґура? Прецо, же, шицки лєм шедзели? Тото цо му у тим моменту здабало на цошка нєпонятне, щезло зоз уходом до варошу и клїпканьом рижних шветлох хтори вше баржей приходзели до вираженя, бо ше цмота уж вше баржей спущовала, а слунка уж длуго нє було видно. Прешол то уж одредзени час, а роки прицисли. Шофер спомнутей превозки, а оцец спомнутого хлапца, уж длуго бул у пензиї. Супругу зоз хтору ше после одходу до пензиї преселєли до свойого валалу, поховал пред пейцома роками. Дзеци и унучата остали у варошу. Хлапец оца нащивйовал раз тижньово, алє унук кажди дзень. Мал кеди и нє було му чежко. И вон добру часц дзецинства препровадзел праве у тим обисцу на валалє. Кажди дзень би пришол ґу дїдови и побешедовал о скоро вше истих темох. Друженє би ше закончовало зоз укладаньом дїда до комотней фотелї, на манду веранду хтора ше находзела у преднєй часци хижи опрез конку ґу драги. Отамаль видзел заход слунка, алє и же хто преходзи по улїчки. По змерканю би ше вец сам упутел вечерац, та до посцелї. Пред унуковим одходом, обовязно ше му опитал: „...ааа чуєш? Як же сушед Миронь? Видзиш го дакеди?” „Гей, и вон праве вишол на свою веранду як и ти”. – одвитовал сцерпено унук. „А Янка? Цо зоз нїм? Видзиш го?” – предлужел дїдо. „Та, гей! Кажди дзень. И його и стару сушеду Фебронку и там гевтого Мадяра цо ше з Австралиї врацел по сле пейдзешат рокох роботи... Шицки сце тераз таки як єдно, поскладани до тих своїх верандочкох як даяки бабки у авзлоґох, и припатраце ше на улїчку!” – одвитовал унук. Вец ше дїдо здогаднул єдней старей думки. Єдного старого питаня хторе му ище його син, кед бул дзецко, поставел: „Яки то авзлоґи були у тим валалє?” Та, себе штудира: то нє були авзлоґи. То були стари людзе на своїх верандох. То були ми...

Число ушорела Олена Планчак-Сакач, подобово прилоги Силвестер Д. Макаї

22 РУСКЕ СЛОВО

31. ЯНУАР 2020.

kultura@ruskeslovo.com

ВАЛАЛСКА БИБЛИОТЕКА У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЛЮБОВ ҐУ ЧИТАНЮ РОЗВИВАЦ ОДМАЛЮЧКА

На швето школох и школярох, Святого Сави, 27. януара, Народна библиотека у Кули, як и єй оддзелєнє у Руским Керестуре, оможлївела безплатне учленьованє за 2020. рок

П

о остатнїх виглєдованьох Европскей статистичней служби, на кнїжки найвецей троша Словаци, 2,1 одсто вкупних трошкох у обисцу, а найменєй Болгаре и Греки, вкупно 0,6. Жителє Финскей, Польскей и Естониї найвецей часу препровадзую „над” кнїжками, а читаю их у просеку 12–13 минути дньово, док Французи на концу тей лїстини, а читаюци кнїжки препровадзую лєм 2 минути дньово. Гражданє Сербиї ше находза у „златним штредку”, а податки виглєдованя указую же ше у Сербиї чита у просеку 6 минути дньово. По статистики, у шицких жемох ЕУ вецей читаю жени як хлопи, алє хлопи хтори читаю то робя длужей од женох. На вельке швето шицких школох и велї православних вирнїкох Святого Сави, 27. януара, Народна библиотека у Кули, як и єй оддзелєнє у Руским Керестуре, оможлївела безплатне учленьованє за 2020. рок. З тей нагоди Мария Дорошки, занята у Валалскей библиотеки у Руским Керестуре, представела функционованє библиотеки у 2019. року.

– У прешлим 2019. року, мали зме красне число членох, и попри тим же число жительства у Керестуре вше менше. Наздаваме ше же кнїжкови фонд того року будзе збогацени, як и прешлих рокох, и ошвиженши зоз сучаснима писателями и виданями. Як и каждого року, запровадзуєме сотруднїцтво зоз ПУ „Бамби” и зоз школярами основней и штреднєй школи „Петро Кузмяк”. Дзецом хтори хаснователє услугох, у просторийох библиотеки, на розполаганю и безплатне хаснованє интернета, а школяре першей и другей класи, каждого року маю безплатне учленьованє. Орґанизуєме, кед єст даяки стретнуца, и мини вистави кнїжкох, з нагоди нащиви библиотеки, або кед маме означованє даякого датума, шветового або медзинародного значеня. – гвари Мария Дорошки. Упис за нови 2020. рок у цеку, членарина уж даскельо роки иста, та за школярох основней школи вона виноши 300 динари, поєдинєчна 500, а фамелийна 600 динари.

– Практикуєме же бизме звекшали фамелийне уписованє, же би родичи були приклад своїм дзецом, т. є. же би и родичи и дзеци вєдно ходзели и брали кнїжки, и думам же то барз позитивне у нєшкайшим чаше, бо любов ґу читаню и саме звикнуце читаня, родичи треба же би

31. ЯНУАР 2020.

розвивали одмалючка при своїх дзецох. Найвецей читаю школяре, студенти, алє тиж и вельке число старших, окреме пензионере. У Керестуре, а верим и индзей, найвецей ше чита белетристика, тиж досц читани и релиґийни кнїжки, кнїжки з обласцох психолоґиї, филозофиї, и других наукових обласцох. Од домашнїх авторох, досц ше чита кнїжки Весни Дедич, Єлени Бачич Алимпич, од страних авторох то Ґийом Мусо (французки писатель), Сидни Шелдон, чита ше и од Харолда Робинса, Даниєли Стил и други. Скандинавски авторе тиж досц глєдани, окреме норвежски. Цо ше дотика наших руских писательох, найвецей ше глєда руских класикох – Папгаргая, Ковача, досц глєдани приповедки хтори читачох здогадую на дзецинство, на младосц, як ше дакеди жило, а нашо писателє то прекрашнє знаю описац. Кнїжки з таку тематику найвецей глєдаю старши людзе и пензионере. Нови кнїжки затераз зме ище нє достали, алє обчекуєме же их достанєме по марец. У планє и нови виданя руских авторох хтори достанєме од „Руского слова”, а хтори буду доступни нашим читачом – приповеда Дорошкова. Зоз зявеньом интернета и масовней доступносци безплатних кнїжкох хтори мож лєгко превжац з помоцу рижних апликацийох, по словох Дорошковей, число членох Валалскей библиотеки нє опадло.

– Тоти цо нащивюю библиотеку, читаю роками, и вони уживаю у самим „ритуалу” читаня кнїжкох. То значи же себе правя свой швет, дзе маю свой куцик за читанє, а думам же читанє прейґ интернету досц поверхове, швидко ше пребегує през пасуси, слабше ше и памета пречитане, та я верим же кажде волї тримац кнїжку у рукох, дзекеди и подцагнуц дацо цо важне, вецей раз ше врациц на даяки бок. Читанє з папера приємнєйше за очи, нєт нїч цо би читательови скруцело увагу, та думам же читанє кнїжкох нє видзе так швидко „з моди” – заключує наша собешеднїца. ■ Ан. Медєши

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ ВЛА ДИМИР И ЕУФЕМИЯ СОПКОВО З ВЕРБАСУ ПРЕСЛАВЕЛИ 50 РОКИ МАЛЖЕНСТВА

ЖИВОТ БУЛ, И ТЕРАЗ Є КРАСНИ Пише: Мартица ТАМАШ

Же злагода, почитованє, уважованє, пребачованє и любов отримую малженство, потвердзую и Еуфемия и Владимир Сопково з Вербасу, хтори пейдзешат роки заєднїцкого живота пред двома мешацами преславели зоз своїма дзецми и унучатми. Щешлїви су же дожили тот красни ювилей, же го преславели у радосци зоз своїма найблїзшима

С

опково, Владимир и Еуфемия, Фемка, дзивоцке Монар, народзени и жили у Руским Керестуре дзе вєдно ходзели и до оводи, и до основней школи. Полюбели ше и побрали 1969. року, а свадзба була у Мироньовей карчми, вовторок, так як ше правело свадзби у тот час.

– У Вербаше сом закончел за месара и такой после школи сом одслужел войско и достал роботу у „Карнексу”. Теди, кед зме були млади, професия месар була барз глєдана, та ше вельо млади з Керестура виучели за месарох и пришли робиц до „Карнексу”. Шейсц мешаци по свадзби купели зме хижу у Вербаше, у населєню „Виноґради”, пошвидко зме ю одплацели и до нєй ше преселєли, так же зме з моїма родичами жили лєм рок – гутори Владимир. Фемка робела у Керестуре у Конопарнї, а кед пришли жиц до Вербасу, и вона почала робиц у „Карнексу”. У МЛАДОСЦИ ШЕ ВЕЛЬО РОБЕЛО – У новембру зме пришли до Вербасу, у фебруару ше народзел Желько, а у авґусту сом почала робиц. Теди наш син мал лєм шейсц мешаци. Нє було лєгко, бо ше робело по 12 годзини, осем годзини у погону и штири годзини ше ище паковало конзерви, алє ше и заробело, а Желька чувала сушеда. Нєодлуга ше народзел и Саша, та зме

24 РУСКЕ СЛОВО

ше вше добре зорґанизовали, и шицко сцигли поробиц. Дома зме тримали швинї, а ходзели зме и до Керестура, бо зме там садзели паприґу и кукурицу, так же було полно обовязки. Младосц нам була красна, лєм чежка, бо зме нє мали баби хтори би нам чували дзеци, та зме ше знаходзели так як могло. Сушеди зме мали барз добри, крашнє нас прилапели, а нєшка таки и їх дзеци и унучата. Наша улїца нєвелька, а у каждей другей хижи жиє друга нация, алє ше добре розумиме и дружиме. Кед зме ламали кукурицу у Керестуре, та кед нам шофер привез прикоч з кукурицу и висипал опрез хижи, сушедство ше зорґанизовало и такой зме кукурицу уруцали до чардаку. Вечаром сцигол и други прикоч з кукурицу, а гевта уж нє було на драже, бо була уж поруцана – приповеда Фемка. Док оправяли стару хижу, указала ше можлївосц достац кредит за нову, так же стару звалєли и 1976. року справели нову хижу, ґаражу и шицки цо им требало.

– Мали зме лєм двох майстрох з Коцура, а гевто шицко зме робели на мольбу. Пришли мойо браца, вони знаю шицко майстровац, а и Владово шовґрове з Керестура з трактром, шицко цо требало пренєсц – пренєсли. Хижа швидко була подзвигнута. Владимир научел шицки майсторски роботи: и муровац, и малтеровац и класц цегелки, та кед зме дацо робели у обисцу, бу31. ЯНУАР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

ли зме барз задовольни кед зме видзели цо зробене – гутори Фемка. Владимир ма два шестри, Фему Макайову, хтора жиє у Керестуре, и Ану Югикову, хтора при синох у Канади. Фемка з велькей фамелиї, єст их шесцеро шестри и браца, найстарша Амала, вец Феброна, та Йовґен, Любомир, Яким и наймладша Фемка. Шицки з фамелиями жию у Вербаше, у пензиї су, а браца часто у своїх викендицох.

– Слава Богу, шицки зме живи и здрави, и нашо, и їх дзеци, и унучата барз добре. Старши син Желько жиє у Суботици, а роби у Бачкей Тополї у касарнї войска Сербиї, у команди. Кед закончел штредню воєну школу у Райловцу, почал робиц у Винковцох, алє вибухла война. Вец го премесцели до Босни, а пошвидко ше и там войовало. Було барз чежко, а на щесце, шицко ше закончело и прешло добре. Желько ше пошол до Беоґраду далєй школовац, а вец достал роботу у Тополї. Нєвеста Драґана роби у Суботици у єдней приватней фирми на руководзацим месце. Маю дзивку и сина. Младши син Саша роби у „Карнексу”, шеф є у оддзелєню, а нєвеста Драґана тиж у „Карнексу” , алє и дома роби як фризерка. Маю три дзивки.

– Задовольни зме з дзецми и уживаме у наших унучатох. Обидвоме синове маю свойо обисца и обидвоме купели квартелї у Новим Садзе. Обидва нєвесети барз добри, и сами їм мена, Драґана, гуторя же су добри, воспитани, барз нас почитую, а и дзеци барз крашнє воспитали. Старша нєвеста чита „Руске слово” и шицко нам преклада. Вона длуго була у нас, ище кед син бул у войни, та ю воламе Драґана, а младшу „снайка”. Унучата од нас научели по руски, а тоти у Вербаше ходзели и на виборну наставу руского язика при учительки Славици Малийовей – поцешена Фемка. У ПЕНЗИЇ ВЕЛЬО ПУТУЮ Сопково обидвойо у пензиї, Фемка пошла 2002. року, кед мала 53 роки живота и 35 роки стажу, а Владимир 2008. року, кед мал 40 роки стажу. Тераз маю надосц шлєбодного часу, вельо путую зоз Општинским здруженьом пензионерох, алє и сами, и гваря же обишли скоро шицки туристични места у Сербиї.

– Красни нам бул живот и кед зме були млади, лєм теди було и чежко, бо зме мали вельо обовязки, алє и тераз є красни, бо маме вельо шлєбодного часу. Дзечнє ше здогадуєме на дзецинство и младосц у Керестуре, та приповедаме унуком о тим як зме ше санкали на кочу, як ше ходзело по шпиваню, на пратки, на иґранку, а мацери шед31. ЯНУАР 2020.

Еуфемия и Владимир Сопково з дзецми и унучатми

НАШО УНУЧАТА – Жельково и Драґаново дзеци, Александра и Владимир закончели програмованє на Факултету технїчних наукох у Новим Садзе и тераз обидвойо робя у Новим Садзе. Александра закончела и мастер, була одлични студент и єден час робела у Италиї и Французкей, а влєце ше одала за Стефана, хтори у Новим Садзе ма свою фирму за програмованє и там жию. Младши Саша и Драґана маю три дзивчата: Ивана закончела штредню економску школу и роби у „Тривиту”, Єлена закончела осму класу и уписала ше до економскей школи, а Йована ходзи до осмей класи и барз ше добре учи – задовольно приповеда наша собешеднїца.

зели доокола. О дзецинстве и младосци часто бешедуєме и зоз нашима приятелями з Керестура, Амалку и Мироньом Сопковима (нє родзина зме), зоз хторима ше познаме од нашого дзецинства. Вони ше побрали о тидзень после нас и у исти час зме пришли до Вербасу, аж зме и вєдно робели у „Карнексу”. И нєшка ше любиме з нїма дружиц – гваря Сопково.

– Влонї зме вєдно були и на колективней преслави златних и диямантских свадзбох за пензионерох, хтори наполнєли 50, односно 60 роки малженства, а орґанизатор було Општинске здруженє пензионерох Вербасу, и наисце нам було мило же зме часц єдней такей красней подїї – гутори Фемка. Сопково барз любя же и дзеци и унучата напредую у своїх животох и уживаю у нїх. Гваря же паметаю и чежки и лєгки роки, алє же були зложни и роботни, а за злагоду и красни живот у малженстве барз важне красне слово. Треба и розумиц, и пребачиц, и поручую же малженство и фамелийни живот треба чувац и пестовац. ■

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (XXX)

ВИСЕЛЬОВАНЄ З ВАЛАЛОХ, ОДХОД НА РОБОТУ И ПРЕСЕЛЬОВАНЄ ДО АМЕРИКИ Пририхтал: Микола ШАНТА

Руснаци на роботи у Барбертону пред Першу шветову войну

Збиванє жеми у хотарох оможлївело салашске ґаздованє, а тарґованє зоз жему и єй нашлїдзованє були сущни за швидше ґаздовске поднїманє. З другого боку, дзелєнє пашковох, як заєднїцкей власносци, виволало векши маєтни розлики медзи людзми. Зоз очежаних привредних обставинох, за вельочислене жительство з мало жеми и безжемних, виход бул висельованє з валалох, маткох, у Бачкей и одход на сезонски роботи, пресельованє до Сриму и Славониї, як и одход на роботу до Америки

О

дход на роботу до Америки у велькей мири пошвидшало дзелєнє пажицохпашковох. Тоти цо нє мали жеми, ище баржей охудобнєли, бо яраши дзелєни спрам количества орачей жеми. Хто мал вецей жеми достал вецей, а хто нє мал нїч, нє достал анї зоз пашковох и страцел право на нїх тримац и напасац статок. На тот способ настали векши социялни розлики медзи ґаздовствами, социялни нємири, висельованє з валалох у Бачки. Нашо людзе предавали з нашлїдства менєй жеми, же би у Славониї купели вельо вецей, та будовали жем, або хижу. Жичало ше пенєж и за одход до Америки з надїю же ше о даскельо роки змогнє векши „капитал” у Краю. Напредує правенє польопривредних орудийох, машинох косачкох, а тиж и тла-

26 РУСКЕ СЛОВО

чаркох. Зменшує ше обсяг ручних роботох при обрабяню жеми, зменшує ше наднїца и роботи з „рису”, цо у чаше зменьованя XIX и XX стороча пошвидшує социялни нємири и одход на роботу до Америки. АМЕРИКАНСКИ КЕРЕСТУР Ишло ше до Америки „як шашка”, там було роботи, и кед ше шпоровало, могло ше и заробиц, врациц до Краю и звекшац свой маєток як у Керестуре, Коцуре, Дюрдьове, а вельо удатнєйше у Сриме и Славониї и вшадзи там дзе було жеми на предай. Уж од 1820. року провадзи ше насельованє Америки зоз велїх жемох швета. За Австрию и Мадярску розполагаме зоз статистичнима податками од 1861. року по дзешецрочйох по 1920. рок. Шицки податки нам интересантни, бо медзи тима цо одходзели до Америки вельке число було и Русинох, и Руснацох зоз Южней Угорскей. Нашо людзе, як затераз знаме, почали оталь одходзиц од 1891. року по Першу шветову войну, а по войни було вельо огранїченше.

31. ЯНУАР 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

Статистика призначує кельо ше по дзешецрочох усельовало, а конкретни пописни роки мадярскей статистики шведоча яке число, лєм у року пописованя, пребувало у Америки. Нас з тей нагоди интересує лєм АвстроУгорска монархия, бо зоз нєй на америцки континет одселєло найвекше число жительства, конкретно барз вельке число руского и нашого жительства зоз Галичини, Лемковщини, Подкарпатя и Закарпатя, сиверней и южней Мадярскей и Горватскей. Нє розполагаме зоз прецизнима податками о числу наших люзох котри були у спомнутим чаше америцки роботнїки. Податки з пописа жительства АвстроУгорскей од 1900. и 1910. року информую о коло 400 лєм зоз Керестура и Коцура, а вияви информаторох и документи о присельованю до Америки шведоча о вельо векшим числу Керестурцох и Коцурцох у Америки. Маюци у оглядзе же до Америки одходзели нашо людзе и зоз Вербасу, Дюрдьова, Шиду, Бачинцох, Беркасова, Петровцох и других местох, односно же вельке число одходзело и илеґално каждого року од 1892. по 1913. рок, (даєдни у тим чаше були на три и вецей заводи), вериме же нє вельо погришиме кед спомнєме число 2 и 3 тисячи особи. Углавним нашо людзе одходзели до державох Охайо, Пенсилвания и Чикаґо, так повесц, свой ґу свойому. Єден час у Барбитону „исновал” Американски Кере стур, у нїм жили вецей руски фамилиї, котри тримали на биваню и ко стираню вецей дзешатки руских леґиньох и хлопох. ЛЇСТИНА ПУТНЇКОХ Нєшка розполагаме зоз списками путнїкох хтори припутовали до Америки, котри у велькей мири виправяю и нашо помильки скорей написани и друковани. У пиятим тому кнїжки Бачванско-сримски Руснаци дома и у швеце, у часци „Америцки мен”, написане же як перши зоз Кере стура 1900. року пошли штирме хлопи, цо зме дознали од информатора Ґабра Паши, одно сно же мед зи нїма бул и його оцец, а попис лєм шведочи же на тей ладї зоз Кере стура сцигли до Америки 14 оженєти хлопи. Звит зоз ладї виродо стойнєйше жридло, а мед зи нїма бул найстарши Миxал Жирош, у 51. року живота, прадїдо Мирона Жироша, автора того фельтону.

31. ЯНУАР 2020.

Колони у Попису єдинствени за шицких путнїкох приселєнцох до ЗАД з обсяжнима информациями о идентитету, держави з котрих приходза, малженским стану, народносци, здравственим стану, хто их поволал, до котрого места одходза, кельо маю пенєжи и подобне. Приношиме заглавє таких пописох и попис Керестурцох котри 3. марца 1900. року сцигли до ЗАД. Спрам пописних податкох дознаваме же уж єдно число Руснацох жиє и роби у Америки, а за Дюру Бесерминя призначене же уж бул на роботи у Америки од 1893. по 1895. рок, цо значи же тераз одходзи на други завод. То шлїдуюци колони у лїстинох котри, спрам предписаньох, була длужна пописац кажда ладя цо превожела странцох до Америки: Число на лїстини, полне мено, старосц, роки, мешаци, пол, оженєти або сам, занїманє, чи зна читац и писац, националносц, остатнє пребуванє, пристанїще за уход до ЗАД, конєчне место у ЗАД (держава, город, лєбо валал), чи ма карту до того места, хто плацел драгу, чи ма пенєжи, кед гей, чи вецей од 30 долари и кельо, чи 30 лєбо менєй; чи дакеди бул у ЗАД, кед гей, кеди и дзе, чи идзе нащивиц родзину, кед гей, хору родзину, їх мена и адреси, чи бул дакеди у гарешту, широтинцу, чи жил од милосердней подпори, кед гей, навесц хторей; чи є полиґамиста, чи ма контракт, чи виражел лєбо надпомнул же сце робиц у Зєдинєних Державох, здравствени стан, ментални и физични... Зоз того списка уселєних путнїкох дознаваме же у ЗАД на роботи уж були вецей Руснаци ґу котрим приходзела їх родзина, углавним шовґрове, лєбо ше лєм так дали записац же би лєгчейше змогли право уселїц ше и мац обезпечене место дзе маю пойсц. По другираз там одходзи Михал Бесерминї, бо уж бул на роботи у Америки од 1893. по 1895. рок. Велї браца приходза ґу братом.■ (Предлужи ше)

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ ПАРОХИЙНА СТАТИСТИКА У НАШЕЙ ЕПАРХИЇ У ПРЕШЛИМ РОКУ

БОРИМЕ ШЕ ОТРИМАЦ СВОЮ ВИРУ Пише: Редакция и мрежа дописовательох

У Епархиї св. Миколая влонї 121 особа покресцена, умарли 266, а повинчани 32 пари. Треба мац у оглядзе и же ше нашо людзе виселюю до иножемства. Младих нє барз єст, алє треба буц оптимиста же ше, заш лєм, отрима нашу традицию и виру

арохия св. оца Миколая у Руским Керестуре у 2019. року мала 37 покресцени дзеци, 12 повинчани пари и 87 поховани особи. У покресцених ту ураховане и єдно дзецко покресцене у парохиї св. Михаила у Суботици, хтора нє ма свойо матрикулни кнїжки, алє ше податки водза у керестурскей. Як коментарує парох керестурски и суботицки о. Михайло Малацко, число покресцених и повинчаних подобне остатнї даскелї роки, док число умартих опадує, понеже єст и вше менєй старих людзох. Млади, нажаль, вше вецей одходза, алє ше велї врацаю ту покресциц свойо дзеци, та и прешлого року єдна фамелия цо тераз жиє у Будапешту, у Керестуре покресцела свойо дзецко. ВАЖНИ ДУХОВНИ СТРЕТНУЦА – У нєшкайшим материялистичним швеце фамелия барз загрожена и обтерхована, та нє мож од нєй обчековац же будзе преношиц, нє знам яку духовну глїбину, своїм дзецом. Прето думам же барз важни духовни стретнуца за шицки ґенерациї, а окреме за дзеци и младих, яки и ми отримуєме у нашей Водици, бо то єдини способ же бизме их приблїжели ґу Богу, и унапрямели их найсц себе щесце и смисел живота. Цо ше дотика парохиї у Суботици, там зме того року мали єдно кресценє, а у цалей заєднїци хтора приходзи на богослуженя, гоч є нє велька и могла би буц и численша, маме даскельо фамелиї цо поряднє приходза зоз своїма дзецми, цо дава надїю у будучносци. Любели бизме тоти дзеци дакеди привесц и до Кересту-

У ПАРОХИЙОХ ОПШТИНИ ШИД НЄ БУЛО ВИНЧАНЯ У општини Шид, у парохиї у Шидзе, у прешлим року нє було винчаня, осем особи покресцени, а осем особи поховани. У Бачинцох нє було винчаних, було єдно кресценє и шейсц особи поховани. У парохиї у Беркасове винчаня и кресцини нє було, лєм єдно хованє. У Бикичу нє було винчаня и кресценя, а три особи поховани.

28 РУСКЕ СЛОВО

Фото: В. Вуячич

П

ра, праве на даяке стретнуце же би дожили и видзели ширшу заєднїцу хторей припадаю – закончел о. Малацко. У КОЦУРЕ ИСТЕ ЧИСЛО ПОКРЕСЦЕНИХ И ПОХОВАНИХ У коцурскей парохиї 2019. року покресцени 22 особи, повинчани 9 пари, а поховани 22 особи. Як гварел парох коцурски о. Владислав Рац, од вкупного числа покресцених – 20 дзеци до першого року (11 хлапци и 9 дзивчата), а 2 дзеци од 1–7 рока (1 хлапец и 1 дзивче). Умарли 10 хлопи и 12 жени. Найстарши од хлопох котри умар то Янко Иван (81 рок), а найстарша од женох то Павлина Ходак, нар. Маґоч (93 роки) и Марґита Салонтаї нар. Ходак (93 роки). Концом прешлого рока коцурска парохия мала коло 2 410 парохиянох.

– Добра векшина вирних ше намага зачувац и розвивац и духовни живот, а и участвує у церковним живоце – прекоментаровал Рац. У парохиї св. Йосафата у Кули у 2019. року було 8 покресцених, єдна пара повинчана и 33 особи поховани. Прировнуюци тоти податки зоз тима у 2018, влонї було дзевец менєй похованих, исте число покресцених, и єдна пара вецей повинчаних. По словох капелана кулского о. Платона Салака ЧСВВ, статистика подобна уж даскельо роки, понеже и у тим штредку вше менєй єст младих. Як замеркованє кулски священїки визначую и благаю младих родичох же би ше нє подали под вше укоре-

нєнши обичай же ше дзеци приноши покресциц аж кед им прейдзе рок живота. У нашей Церкви, та и у шицких других восточних нє случайно обдумана традиция кресценя дзецох у цо скорейшим чаше од народзеня, точнєйше хлапцох ше покресцовало 8. дзень, а дзивчата 40. дзень живота. Кед родичи потупюю тоти правила робя вельку духовну чкоду свойому дзецку, потолковал о. Платон.

– Ґу тому, кед ше кресци рочне дзецко, воно ше уж однїма и так доживює вельки шок. Тото неґативне дожице ґу церкви и ґу Богу го зна провадзиц цали живот, з чим ше му очежує глїбше стретнуце з Богом. Пракса кресциц дзецко аж кед наполнї рок преширела ше и до нашей Церкви зоз Православней, гоч є и там нєприлаплїва пре исти спомнути причини. А до нєй пришло, нажаль, пре цалком нє духовни, алє материялни причини. Гоч крашнє же ше пре кресценє дзецка повешелї и подзелї радосц зоз родзину, у тим ше часто и превершує, та то родичох обтерхує зоз велькима трошками. Прето ше велї опредзеля нараз преславиц и кресценє дзецка, и його родзени дзень. А приоритет би требал буц духовни хасен зоз материялну скромносц – гварел о. Платон. ВЕЛЬКА РОЗЛИКА МЕДЗИ ЧИСЛОМ НАРОДЗЕНИХ И УМАРТИХ У Новим Садзе влонї покресцени седем особи, повинчани пейц пари, а умарли аж 20 особи.

31. ЯНУАР 2020.

duhovni@ruskeslovo.com Коментаруюци тоти статистични податки и огляднуце на духовни живот у тим месце, парох новосадски о. Юлиян Рац такой акцентовал вельку розлику медзи числом новонародзених и умартих, на цо зме уж и звикли.

– Цо ше дотика пестованя духовного живота, у одношеню на прешли роки, мож повесц же ше нормално ходзи до церкви, споведа и причаща, односно нєт вельки розлики – гварел о. Рац. – Вирни активни у церковним живоце, стараю ше о своєй души и християнских потребох и то найбаржей характеристичне за одроснути, старши особи. Число и присутносц младих то окремна тема, а особнє можем повесц же ми треба помоц. Треба висц вочи младим. У друженю и роботи з нїма потребне уключовац вироучительки и монахинї, цо уж маме, алє мож находзиц и нови змисти. По парохових словох, потребне и анґажованє родичох же би їх дзеци були баржей у церкви.

– Зоз заєднїцкима моцами, єст надїї за церковнєйши живот. Наприклад, колядованє у тим року з вироучительками у Новим Садзе и Руским Керестуре добре орґанизоване. Можлїве и интензивнєйше медзипарохиялне сотруднїцтво и нащиви, окреме у Керестуре и Коцуре, дзе єст вецей дзеци и младих. Маме добри искуства у Водици и з паломнїцтвох – заключел о. Юлиян Рац. У Сримскей Митровици влонї покресцени седем особи, два пари повинчани и 17 особи поховани. Зоз тима податками парохия страцела дзешец особи и тераз ше трима же ма 1 098 вирнїкох, алє нє рахуюци тих котри ше прешлих рокох одселєли до Нємецкей, Америки и Австралиї, та вец статистика вшелїяк иншака. До составу парохиї Сримскей Митровици спадаю ище Латярак, Чалма, Стара Бинґула, Ердевик, Мартинци, Рума, Шашинци, Ярак, Врдник, Ириґ и Прхово. У Новим Орахове у 2019. року була 1 покресцена особа, 1 повинчана пара и 3 поховани особи. У Бачкей Тополї зазначена лєм 1 похована особа. Парох у тих парохийох о. Владислав Рац гвари же ше и там вирни намагаю зачувац церковни и духовни живот.

– Зоз доход зеньом два раз до мешаца и на векши швета, намагаме ше зачувац и церковносц, и традицию. Там наша заєднїца барз мала у одношеню на други заєднїци, алє єст нас – заключел о. Рац. У Старим Вербаше, у парохиї 2019. року покресцени 9 особи, нє повинчана анї єдна пара, а поховани 16 особи. Парох старовербаски о. Алексий Гудак гвари же людзе у тей парохиї пестую церковни и духовни живот.

– Людзе ходза до церкви, и гоч и умераю од тих котри ходза, вше ше зяви дахто хто нє ходзел, а тераз є порядни – толкує о. Гудак. На вельки швета церква вше полна.

– Учиме людзох же, гоч буду розошати по цалим швеце, кед приду дому на вельки швета, най приду до церкви подзековац Богу на шицким – визначел о. Алексий. Парохия Святого Владимира у Новим Вербаше у матрикулох за 2019. рок зазначує 7 покресцени особи, 1 винчану пару и поховани 21 особи. Нововербаски парох о. Иґор Вовк, котри тиж водзи грекокатолїцку парохию у Змаєве, як и римокатолїцку у Змаєве, Равним Селу и Кулпину, гвари же статистика бешедує за себе.

– Вирни ходза до церкви и можем повесц же су досц активни у церковним живоце. Кус проблем зоз младима особами, прето же су нє зацикавени за духовни живот. Вецей су обрацени ґу сучасним технолоґийом и дружтвеним мрежом – толкує о. Вовк и довава же и паноцове муша буц упарти и пробовац уключиц младих до церковного живота.

– Понеже сом парох у вецей парохийох, можем повесц же ситуация вшадзи иста. Там дзе родичи нє ходза до церкви, нє ходза анї їх дзеци. Алє, ми мушиме буц оптимистични, модлїц ше и вериц же ше духовно анґажую и родичи, и дзеци – заключел о. Вовк.

У ДЮРДЬОВЕ ПОКРЕСЦЕНИ 12 ОСОБИ У Дюрдьове у 2019. року покре сцени дванац особи, у року пред тим седемнац, док у предпрешлим року

У ҐОСПОДЇНЦОХ ШЕ ОБАЧИ КАЖДУ ПРЕМЕНКУ У Ґосподїнцох, у 2019. року було єдно кресценє, нє було винчаня, а поховани пейц особи.

– Кед векши швета у Ґосподїнцох на Служби єст красне число вирнїкох. Теди ше чловекови враци оптимизем, роздумує же єст будучносци, парохия жиє. Як умераю старши котри маю звикнуце и потребу приходзиц до церкви, так приход до церкви обачлїво опаднул. У тим и прешлим року поумерали тоти цо поряднє приходзели до церкви. Тото ше окреме обачує у Ґосподїнцох, бо у меншим штредку кажда така пременка приходзи до вираженя – гварел о. Михаил Холошняй.

31. ЯНУАР 2020.

ПОДАТКИ ЗОЗ НАШИХ ПАРОХИЙОХ ПАРОХИЇ У 2019. ПОКРЕСЦЕНИ ПОХОВАНИ ВИНЧАНИ РОКУ РУСКИ КЕРЕСТУР

37

87

12

КОЦУР

22

22

9

ДЮРДЬОВ

12

23

1

ҐОСПОДЇНЦИ

1

5

0

НОВИ САД

7

20

5

СТАРИ ВЕРБАС

9

16

0

НОВИ ВЕРБАС

7

21

1

КУЛА

8

33

1

ШИД

8

8

0

БЕРКАСОВО

0

1

0

БИКИЧ

0

3

0

БАЧИНЦИ

1

6

0

СРИМСКА МИТРОВИЦА

7

17

2

НОВЕ ОРАХОВО

1

3

1

БАЧКА ТОПОЛЯ

0

1

0

СУБОТИЦА

1

0

0

ВКУПНО

121

266

32

покре сцени тиж дванац особи. Пред пейцома и вецей роками у тей парохиї углавним покре сцени мед зи шейц и єденац особи. Влонї повинчана єдна малженска пара, а у року пред тим три, док у предпрешлим року два пари. Тота статитика указує опадованє, понеже даскельо роки пред 2016. роком, рочнє ше узвичаєно повинчали пейц-шейсц пари. У прешлим року поховани двацец три особи, у року пред нїм осемнац, а у предпрешлим трицец, цо найвецей у остатнїх пейц рокох. Роками пред тим штреднє поховани двацец до двацец пейц особи.

– Було мало винчаня, та нє мож обчековац анї вельо потомки. Зменшує ше и число хованьох, нє так давно углавним було мед зи трицец пейц и штерацец хованя. Алє маме менше число грекокатолїкох у валалє, так же єст шицкого менєй. У прешлим року нє була така велька розлика мед зи покре сценима и умартима – гварел о. Михаил Холошняй.■

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Пришла сом ґу тебе, мила мамо, опатриц це, зоз тобу поприповедац, погласкац и побочкац це... Тебе мамо, моя мила, моя анюко

МАРҐИТА ОЛЕАР (6. VI 1941 – 16. I 2020) Заварла ши свойо очи, твойо шерцо престало дуркац док сом була на драги ґу тебе. Кед ши ме чекала, капура стала вше нащежар отворена. Твоя нашмеяна твар и мили глас нас привитали. Тераз цихосц у обисцу, аж и пси и мачки жалую за тобу. Капура була заварта, я ше тресла и тото цо сом чувствовала ше случело, гоч сом у надїї пришла видзиц це нашмеяну. Ходзела ши 21 рок ґу своїм унучатом, помагала нам, була вше ту кед це требало. А дзечнє ши була у нас и ми це любели вше ознова привитац и зоз тобу побешедовац, гоч за бешеду вельо часу нє було, вельо дзеци, вельо роботи... Занавше зацихло у обисцу. Вично це будземе ношиц у наших шерцох. Дзекуєм ци, мила анюко, за шицку твою щиру любов и твою доброту, твойо цепли слова. Научела ши ме буц моцна, и дати ми криж ношиц зоз любову и ошмихом на твари. Дзекуєм ци же сом це мала. Безгранїчна наша любов це будзе и далєй провадзиц. Дзивка Меланка, унук Филип и унуки Силвия, Лорен, Карол и Лаура зоз Швайцарскей. Вичная єй памят! Спочивай у мире Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Подзекованє и здогадованє на тебе, анюко

МАРҐИТА ОЛЕАР (1941–2020) Мила анюко, остатнї роки ши ше борела вельо зоз хоротами и вше ши була моцна и нє дала ше. Дзекуєм ци за твою циху любов ґу мнє и моїм дзецом. Будзе ми хибиц твойо цепле слово. Вично останєш у наших думкох и шерцох. Дзивка Славка зоз супругом Андри, унуку Ясминку и унуком Фаби зоз Нємецкей и Швайцарскей Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

31. ЯНУАР 2020.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

МАРҐИТИ ОЛЕАР (6. VI 1941 – 16. I 2020) Моєй супруги зоз котру зме вецей як 57 роки вєдно прежили. Дзекуєм ци Марґит за твою любов и доброту, нашо мили дзивки Меланку и Славку. Вично останєш у моїм шерцу. Твой супруг Яков

Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. фебруара наполня ше 40 днї як нас занавше охабел у болю и жалосци наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. януара наполнєли ше 40 жалосни днї як нас занавше зохабела наша мила супруга, мац и баба

ВЛАДИМИР НОВАК (1939–2019) з Вербасу, а поховани у Коцуре

ХЕЛЕНА ДУДАШ (1956–2019) з Руского Керестура

Красни памятки на ньго у своїх шерцох навики буду чувац супруга Любица, син Владимир, нєвеста Менда, дзивка Валентина, жец Ґоран, унуки Сандра, Адриана, Санела, Николета зоз фамелиями, Мариєта, унук Деян и праунучата Спочивай у мире Божим!

Красни памятки на ню навики буду чувац єй наймилши – супруг Владимир, син Александар зоз супругу Снежану и дзецми Андєлину и Аурору, син Деян зоз супругу Ясну и дзецми Елеонору и Антонийом и син Желько зоз супругу Марияну и дзивчецом Теодору Спочивай у мире Божим!

31. ЯНУАР 2020.

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 4. фебруара наполня ше 40 днї як нас зохабел наш мили супруг, тато, син, брат, жец, кум и пайташ

ЗЛАТКО РЕГАК (1965–2019) з Руского Керестура Занавше це будземе чувац у своїх шерцох – супруга Сенка, дзивка Кристина, родичи Ганча и Дюра, шестра Весна з фамелию з Нового Саду, швекра Мелана, кумово Рацпетийово и кум Ґажо Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 27. януара наполнєли ше 40 днї як нас занавше зохабела наша мила сушеда

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. фебруара наполня ше 15 роки як нас занавше зохабел наш мили пайташ

ХЕЛЕНА (ГЕНА) ДУДАШ (1956–2019) Щире приятельство и вельорочне сушедство занавше нам буду хибиц. Спочивай у мире Божим! Сушедово Бодянцово

ПРЕДРАҐ НАДЬ (1974–2005) Красни памятки на ньго чуваю пайташе з дружтва Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 31. януара 2020. року, наполнюю ше 6 мешаци як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ЯКИМ РАҐАЇ (1932–2019) з Дюрдьова

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. януара зохабела нас наша мила мац и баба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. януара зохабела нас наша мила мац и баба

МАРИЯ БАЛЇНТ (1931–2020) з Дюрдьова Ожалосцена дзивка Ганча, унук Звонко зоз фамелию и унука Блаженка зоз фамелию Спочивай у мире Божим!

МАРИЯ БАЛЇНТ (1931–2020) з Дюрдьова Ожалосцена дзивка Гелена зоз супругом Силвийом, унук Мирко зоз фамелию, унука Весна зоз фамелию и унук Борис. Спочивай у мире Божим!

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 3. фебруара наполня ше боляци 6 мешаци як нас зохабел наш мили супруг, оцец, швекор и дїдо

МИКОЛА КОЛЄСАР (1961–2019) З любову и почитованьом, у красних памяткох навики це будземе чувац у наших шерцох: супруга Весна, дзивки Люпка и Маґдалена, син Йовґен, жец Томислав, нєвеста Штефания, унучата Михаел, Мария и Христина Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 2. фебруара 2020. наполнї ше рок як вецей нє з нами наш

ВЛАДА НАДЬ (1960–2019) з Дюрдьова

З любову и почитованьом, красни памятки на Вас чуваю супруга Люба, син Яким и дзивки Геленка и Ганча з фамилиями. Спочивайце у мире Божим!

Памятку на ньго чуваю мац Маґда, син Деян, нєвеста Даниєла, унуки Татяна и Николина и шестра Геленка зоз супругом и дзецми Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 4. фебруара ше наполнї рок як престало дуркац шерцо нашей милей мацери, баби и прабаби

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 1. фебруара 2020. року наполня ше штири роки як нас занавше зохабела и преселєла ше до вичносци моя мила супруга, мац, швекра и баба

ИРИНА КОВАЧ народзена Будински (1929–2019) з Кули Памятку на єй доброту вично буду чувац у своїх зармуцених шерцох єй дзеци, унучата и праунучата Спочивайце у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

НАТАЛИЯ РЕГАК народзена Ґовля (1947–2016) з Вербасу Мила Нато! Пошла ши од нас занавше, алє ми це ношиме у наших шерцох навики. З любову и почитованьом твойо наймилши: супруг Яким, синове Звонко и Златко, унуки Дарко, Марина, Даниєла и Никола и нєвеста Лепа Спочивай у мире Божим!

31. ЯНУАР 2020.

informator@ruskeslovo.com

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня, 25. януара наполнєли ше 40 днї як нас зохабела наша мила мац и баба

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

КСЕНИЯ ГАРДИ нар. Барна (1954–2019) з Руского Керестура У красних памяткох це буду чувац твойо дзивки – Зденка зоз супругом Миколом и Терезка зоз супругом Златком, и унуки Даяна, Валентина и Лидия. Спочивай у мире Божим!

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433 ПРЕДАВА ше хижу у Руским Керестуре, на адреси Маршала Тита 30. Велька порта, помоцни обєкти, вигодна цена. Явиц ше на число телефона: 064/42-765-35 РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за транспорт и драги Улїца Жарка Зренянина число 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/488–28–18

ОБВИСЦЕНЄ

о обявйованю Явного конкурса за пополньованє окочовательного роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за транспорт и драги Города Нови Сад Роботне место: окончователь за нормативни роботи и роботи явних набавкох хторе розпоредзене до назви совитнїка, 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного ме ста мож превжац на интернет презентациї Город Нови Сад: http://www.novisad.rs Городска управа за транспорт и драги Город Нови Сад

РЕПУБЛИКА СЕРБИЯ АВТОНОМНА ПОКРАЇНА ВОЙВОДИНА ГОРОД НОВИ САД Городска управа за транспорт и драги Улїца Жарка Зренянина число 2 21000 Нови Сад Телефон: 021/488–28–18

ОБВИСЦЕНЄ

о обявйованю Явного конкурса за пополньованє окочовательного роботного места на нєодредзени час у Городскей управи за транспорт и драги Города Нови Сад Роботне место: окончователь за роботи плаценя хторе розпоредзене до назви сотруднїк, 1 окончователь на нєодредзени час. Текст явного конкурса за пополньованє наведзеного роботного ме ста мож превжац на интернет презентациї Город Нови Сад: http://www.novisad.rs Городска управа за транспорт и драги Город Нови Сад

31. ЯНУАР 2020.

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву и одредзованє обсягу и змисту о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „Ветерник – Драґослава Срейовича” –НСУ278/НСЛ278 Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а. д. Беоґрад, Таковска 2, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта – радио базней станїци мобилнейтелефониї „Ветерник – Драґослава Срейовича” –НСУ278/НСЛ278, у Ветернику, у Улїци Драґослава Срейовича 62, на катастерскей парцели число 3453/1, К.О. Ветерник, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 23. януара 2020. року принєсла ришенє число VI-501-846/19 же потребне превценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву застатого стану и одредзованє обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Телеп” Подприємство „Теленор Комон Оперейшн” Д.О.О. зоз Беоґраду по овласценю ношителя проєкта „Теленор” Д.О.О., Нови Беоґрад, Младежских бриґадох 90, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НС Телеп”, у Улїци Кирила и Методия ґисло 31, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 6169, К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку и предкладу Технїчней комисиї, Городска управа за защиту животного штредку дня 23. януара 2020. року принєсла ришенє число VI-501-569/19 же потребне превценьованє вплїву застатого стану на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org. rs. Процив того ришеня мож порушац управни суд пред Управним судом у чаше од 30 днї од дня його обявйованя о принєшеним ришеню у средствох явного информованя.

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о поднєшеней вимоги за одлучованє о потреби преценьованя вплїву застатого стану на животни штредок проєкта Ношитель проєкта „Телеком Сербия” а. д., Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучовaнє о потреби преценьованю вплїву застатого стану на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС –Руменацка II” – НСУ180/НСЛ180/НСО180, у Улїци Руменацка 2, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 3395 К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. Податки и документацию зоз вимоги ношителя проєкта мож видзиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду, Улїца Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї од 10 до 15 годзин. Шицки заинтересовани, у чаше 10 днї од дня обявйованя того обвисценя, можу дац свойо думанє у писаней форми на адресу Городскей управи за защиту животного штредку Городу Нового Саду.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ СПОРТСКИ СОЮЗ ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ

ОБЕЦАНЕ ЖЕ ТРИБИНИ НА СТАДИОНУ БУДУ У ТИМ РОКУ О розвою спорта у Општини Жабель, як на професийним, так и на аматерским и школским урованю стара ше єй Спортски союз. У тим року, як и у прешлим, планую орґанизовац змаганя, едукациї и спортски активносци за вецей возрости

К

ед слово о розвою спорта на териториї Општини Жабель, у периодзе за нами, поробене вельо того. Конкретно, у прешлим, як и у тим року општина Жабель видвоєла петнац милиони динари за розвой спорту.

– Можеме ше похвалїц же зме у прешлим року орґанизовали вецей як двацец спортски рекреативни манифестациї на котри зме пишни, а за школски спорт, Школу спорта за наймладших, у шицких штирох населєних местох Општини Жабель видвоєни значни средства. Коло осемсто тисячи динари – гварел Зоран Шолая, член општинскей ради котри задлужени за спорт, а котри тоту функцию окончує од остатнїх општинских виберанкох.

ФИНАСОВАНЄ КЛУБОХ И ЗМАГАНЬОХ Вон тиж наглашел же у тим року наменєни пейц милиони динари за спортски клуби на териториї Општини Жабель, а за рекреативни спорт котри реализує Здруженє „Спорт за шицких” Спортского союзу Општини Жабель и його функционованє видвоєни коло три милиони динари. У прешлим року з пенєжом подпомогнути путованя општинских спортских клубох на змаганє звонка териториї општини, купованє спортских реквизитох и опреми за наймладших, орґанизовани вецей турнири у малим фодбалу, шаху, одбойки, борецких схопносцох за наймладших. Но, число таких орґанизацийох и клубох у Дюрдьове менше, найвецей их єст у Жаблю. У прешлим року за наймладших гражданох орґанзовани едукативних и фитнес програмох за жени, а до робонїцкого спорту у прешлим року уложене штиристо тисячи динари.

ЗЛЄПШАНЄ СПОРТСКЕЙ ИНФРАСТРУКТУРИ – На спортскей инфраструктури поробене вельо того. Орґанизовани велї проєкти, медзи векшима и инве стиция од коло штерацец милиони динари за вибудов спортскей гали, спортских теренох на отвореним и атлетскей дражки у Ґосподїнцох котри ше находзи у рамикох валалскей основней школи – гварел Зоран Шолая. Зоз буджета локалней самоуправи у прешлим року видвоєне шейсто тисячи динари за по ставянє

34 РУСКЕ СЛОВО

ОТРИМАНА ПОРЯДНА СКУПШТИНА Порядна Скупштина Здруженя „Спорт за шицких” у општини Жабель, котре дїлує у рамикох Спортского союзу, отримана 26. децембра прешлого року. Предсидатель Здруженя Марко Милетич погуторел цо поробене у прешлим року, и же шицко цо заплановане и витворене, алє и о планох за тот рок, а то предлуженє орґанизациї спортских рекреативних манифестацийох. На Скупштини утвердзени цилї роботи Здруженя, а як єден з приоритетох то предлуженє розвою рекреативного спорту у шицких штирох местох Општини Жабель.

монтажно-демонтажней дражки у Чуроґу, а вецей од три милиони динари до замени паркета у спортскей гали у Жаблю дзе по ставене нове шпоровне „лед” ошвиценє. У прешлих рокох помогнута вибудов трибинох на стадиону спортского клуба у Чурогу и Ґосподїнцох, таки трибини од шицких штирох местох Општини Жабель ище нє ма лєм Дюрдьов, а така файта помоци обецана на вецей заводи, та Дюрдьовчанє на фодбалских змаганьох ище вше навияю опарти на роштель з котрим оградзени стадион.

– У тим року плануєме вибудовац трибини на стадиону Фодбалского клуба „Бачка 1923” у Дюрдьове, як и вибудов мултифункционалного спортского терену у рамикох проєкта вибудови кею на побрежю рики Тиси у Чуроґу – надпомнул на концу Шолая и гварел же и Општина Жабель и Спортски союз Општини Жабель и надалєй планую укладац до розвою спорта и рекреациї, як и до спортскей инфраструктури. ■ С. Саламун 31. ЯНУАР 2020.

sport@ruskeslovo.com

У ШИДЗЕ РОЗПОДЗЕЛЄНИ БУДЖЕТНИ СРЕДСТВА ЗА ОБЛАСЦ СПОРТА

НОВИ УСПИХИ СТОЛНОТЕНИСЕРОХ РУСИНА ЗОЗ РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ПЕРШИ НА ТАБЛЇЧКИ ФК „РАДНИЧКИ” НАЙВЕЦЕЙ ДОСТАЛ На основи препорученя Комисиї за додзельованє средствох за програми и проєкти з обласци спорта, Општинска рада у Шидзе принєсла одлуку о розподзельованю 22 300 000 динарох спортским здруженьом и орґанизацийом на подручу општини Шид. Средства розподзелєни на 44 хасновательох ФК „Раднички” зоз Шиду достал найвецей и то 4,4 милиони динари. Општински фодбалски союз достал 1,2 милиони, ФК „Гайдук” з Вишнїчева 900 000 динари, ФК „Ґраничар” з Адашевцох 500 000, ФК „Сримец” з Беркасова 500 000, ОФК „Бикич” тиж 500 000 динари. ФК „Єднота” зоз Шиду достала 700 000 динари, а ФК „Обилич” зоз Куковцох 500 000 динари. Спортске здруженє „Ердевик 2017” до стало 120 000 динари, ФК „Ґраничар” зоз Ямени 150 000, ФК „Борец” з Илинцох достал 120 000 динари, ФК „Напредак” з Вашици тиж 120 000, а тельо достали и ФК „Синдєлич” з Ґибарцу, ФК „Єдинство” з Люби, ОФК „Бинґула” з Бинґули, ФК „Єдинство” з Моровичу, ФК „Омладинєц” з Батровцох и ОФК „Бачинци”. ФК „Слоґа” з Ердевику достала 900 000 динари, Рукометни клуб „Раднички 1958” зоз Шиду 1,3 милиони динари, Женски рукометни клуб „Раднички” зоз Шиду 250 000 динари, Женски одбойкашски клуб „МАКС” 250 000, Одбойкашски клуб „Вест” 500 000 динари, Одбойкашски клуб „Триюмф” 250 000 динари, Бициґлистични клуб „Єднота” 330 000 динари, Бициґлистични клуб „Шид” 310 000, Спортски союз општини Шид достал 4,4 милиони, Кошаркашски клуб „Партизан” 400 000, Столнотениски клуб „Партизан” 300 000 динари, Тениски клуб „Спин” 180 000 динари, Спортска орґанизация „Асо лер аутомотиве спорт” 150 000 динари. Средства зоз буджету достали и Карате клуб „Шоґун” 100 000 динари, Карате клуб „Шид” 100 000, Каяк–кану клуб „Филип Вишнїч” з Вишнїчева 750 000 динари, Бочарски клуб „Фрушка гора” 180 000 динари, Шаховски клуб „Раднички” 100 000 динари, Спортска орґанизация „Слунко” 170 000 динари, Конїцки клуб „Ґраничар” 60 000 динари, Горяцке дружтво „Желєзничар” 50 000, Спортске здруженє „Спорт за шицких” 170 000, Боксерски клуб „Теретана Пикасо” 300 000, Плївацки клуб „Посейдон” 280 000 динари, ЖТМ „Куковци” 30 000 и Риболовецке здруженє „Смудь” зоз Ґибарцу 60 000 динари. Вл. Дї.

31. ЯНУАР 2020.

Русиново и Оджаково столнотенисере после дербия

На Святосавским турнире за столнотенисерох, 26. януара у Новим Садзе, столнотенисер СТК „Русин” з Руского Керестура Матей Сабадош, освоєл бронзову медалю у катеґориї 7. и 8. класох. Русин после 10. кола, хторе одбавел 24. януара, перши на таблїчки На Святосавским турнире участвовали вецей як 200 змагателє у 5 катеґорийох, а зоз школи столного тенису СТК „Русин” участвовали, попри Сабадоша, и Мартин Пашо, Матей Макаї, Иґор Фейди, и Александер Шанта. Русиново столнотенисере 23. януара одбавели дерби змаганє у 10. колє першенства у Южнобачкей лиґи, у Оджаку з екипу з истим меном и победзели их з резултатом 4:2. Екипа Оджаку по теди була перша на таблїчки, а Русин други, а з тоту побиду Русин превжал перше место. За екипу Русина наступели Деян Надь, Стефан Горняк и Матей Сабадош. Резултати по змаганьох були таки же перше змаганє Деян Надь достал процив Неманї Чирича 3:1, Стефан Горняк процив Мирослава Влайнича 3:2, Матей Сабадош процив Бобана Дюрича 3:0, у дублу Надь и Сабадош поражени зоз 2:3, алє у ище двох партийох и Горняк и Надь победзели зоз 3:0, цо вкупни резултат 4:2 за Русин. Як визначує тренер Русина Драґан Ковачевич, тей побиди найвецей допринєсол искусни и одлични столнотенисер Деян Надь, хтори за Русин ознова почал бавиц по сле 10 рокох. На нєдзелю, 2. фебруара, Русиново кадети буду участвовац на поєдинєчним першенству Войводини у Новим Садзе. После першенственей побиди у Оджаку тренер Русина Драґан Ковачевич наявел нєодлуга задзекованє на тренерске место. М. А.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ПОРЯДНА РОЧНА СКУПШТИНА ЗСР „КОЛЯК”

И ПРЕШЛИ РОК РИБАРОМ БУЛ УСПИШНИ Здруженє спортских рибарох (ЗСР) „Коляк” у Руским Керестуре иснує од 1948. року и каждого року ше намагаю злєпшац природне околїско валалу, а през рижни роботнї и змаганя освидомюю наймладших о важносци чуваня животного штредку

Р

очна скупштина Здруженя спортских рибарох (ЗСР) ,,Коляк” отримана, внєдзелю 26. януара, у Руским Керестуре на Лонґове, а винєшени звит о роботи у 2019. року, плани за тот, як и финансийни звит за прешли рок. Звити за прешли рок, як и план за 2020. Рок, поднєсол член Управного одбору Янко Джуджар хтори заменєл предсидателя Здруженя Михайла Пашу, а хтори пре приватни причини нє присуствовал на Скупштини.

Од активносцох, члени Здруженя за прешли рок видвоєли роботну акцию на лєтнїковцу, орґанизовали „Малу школу рибарства” – водзели ю Мирко Фекете и Михал Костелник, хтори пиониром бешедовали о файтох риби у наших водох, а єдна годзина була пошвецена и очуваню животного штредку, на хторей викладала дипл. еколоґ Светлана Няради. Попри тим, Рибаре участвовали и на манифестациї „Днї керестурскей паприґи”, а були и орґанизаторе двох успишних змаганьох – „Лапанє на дуґов” у юнию и традицийней „Чукияди” у октобру з нагоди Дня ошлєбодзеня Керестура од фашизма. Члени ЗСР „Коляк” участвовали и на змаганю у Миклошевцох дзе освоєли 1. 2. и 3. место поєдинєчно, як и на змаганю у Дюрдьове дзе освоєли екипно 1., а поєдинєчно 1. и 2. место, а хторе отримане у рамикох Спортских бавискох „Яша Баков”. У авґусту члени Здруженя „Коляк” орґанизовали и змаганє у вареню рибового паприґашу. Цо ше дотика Финансийного звиту за 2019. рок приходи Здруженя бул 78 700 динари, дзе од членаринох назберане 53 500 динари, а рефундация пенєжних средствох од рибарских дозволох виношела 25 200 динари, док роз-

36 РУСКЕ СЛОВО

ходи за 2019. рок були 77 000 динари. Оправку лєтнїковцу спонзоровал Звонимир Гайдук, хторому члени Здруженя окреме подзековали. Од Општини Кула по проєкту достати 100 000 динари, од хторих 50 000 потрошени за прибор и ошвиженє у Школи малих рибарох, а 50 000 динари потрошене за прибор за рибалов у предавальнї рибарскей опреми „Тадич” зоз Кули. Купени прибор будзе додзелєни як награда на змаганьох у 2020. року. На Скупштини член УО ЗСР ,,Коляк” Янко Джуджар наглашел же Здруженє ма 120 членох – сениорох, ветеранох и инвалидох, як и коло 50 членох пионирох. Проблеми зоз хторима ше Здруженє у тей хвильки зочує то нєдостаток средствох, як и преберанє места дотерашнього предсидателя Здруженя.

– Здруженє ма проблеми коло того же нам треба вибрац нового предсидателя и же нє маме прилїв средствох. Витримуєме ше лєм од членаринох, хтори нам нєдостаточни. Михайло

Пашо хтори бул предсидатель Здруженя дотераз, пре приватни обовязки нє годзен окончовац свою длужносц, та прето Здруженє нє годно анї вельо напредовац. Прето потребне превжац место предсидателя, гоч младши члени, пре роботу, наприклад нє маю кеди – потолковал член Управного одбору Здруженя Янко Джуджар. За 2020. рок, члени Здруженя планую отримац змаганя як и дотераз – „Лапанє на дуґов” у юнию, традицийна „Чукияди” у октобру, и варенє рибових котлїкох. По законченю урядовей часци Скупштини, за шицких присутних була орґанизована вечера. ■ Ан. Медєши 31. ЯНУАР 2020.

sport@ruskeslovo.com

70-РОЧНЇЦА РУКОМЕТНОГО СОЮЗУ ВОЙВОДИНИ

НАГРАДЗЕНИ И НАШО СПОРТИСТИ З нагоди 70-рочнїци Рукометного союзу Войводини, на Шветочней академиї 24. януара, у конґресней сали Мастер центра у Новим Садзе, уручени вельочислени припознаня рукометним колективом и поєдинцом за доприношенє розвою того спорту у Покраїни. Медзи добитнїками и тройо Руснаци

Н

а єдним месце стретли ше шицки хтори творя ядро рукомету у Во йводини – освойоваче значних медальох, спортски роботнїки, представителє клубох, донаторе, спонзоре, госци и приятелє спорта, а окреме рукомету. Була то и нагода же би ше присутни на преслави велького ювилея здогадли часох кед ше дараз бавело хазену (вельки рукомет) по нєшка кед Рукометни союз Войводини у седем округох и Новим Садзе ма 130 клуби, вецей як 4 000 реґистрованих бавячох и коло 200 службени особи. Як у своєй бешеди надпомнул предсидатель Рукометного союзу Войводини, Борислав Перович, през 70 роки длугу историю було успишни, алє и нє таки успишни роки.

– Медзитим, РСВ у вшелїяк доприношел розвою рукомету у Войводини, Сербиї, та и Югославиї. Рукомет, як и велї други спортски конари, зоз ясну визию бул предводнїк розвою и унапредзеню спорта вообще. Пишни зме на нашо клуби, тренерох, службени особи хтори по цалим швеце репрезентовали наш

31. ЯНУАР 2020.

Петро Файфрич, други з лївого боку, Злата Паплацко, Славко Надь, а з нїма и спортски новинар Мирослав Виславски з Нового Саду и спортски роботнїк Мирко Лазор зоз Лалитю

рукомет, а хтори вше бул препознатлїви и окреме квалитетни. Вше зме були приклад другим союзом у реґионє, алє и препознати як иницияторе случованьох и розвою рукомету. Прешвечени сом же у будучносци, о дзешец роки, на такей шветочносци будземе мац нагоду бешедовац о нових успихох и досягох у рукомету – гварел медзи иншим на шветочносци Борислав Перович. Присутних на шветочносци привитал и Покраїнски секретар за спорт и младеж, Владимир Батез. З тей нагоди РСВ подзелєл 132 специялни припознаня, плакети, шицким потерашнїм предсидательом, секретаром, трофейним ґенерацийом рукометашох и рукометашкох од Олимпийских бавискох у Минхену 1972. року по Шветове першенство хторе 2013. року отримане у Беоґрадзе, спортским роботнїком, тренером, клубом, спонзором ...

У мено наградзених подзековал предсидатель Рукометного союзу Сербиї, Велимир Нарянович. Медзи иншим вон гварел же, насампредз, дзекує рукомету, хтори шицким вельо дал, а окреме же шицки постали лєпши людзе. Од Руснацох тото вельке припознанє достали ґолман Злата Паплацко зоз Руского Керестура, длугорочна репрезентативка хтора зоз свою екипу посциговала и найвисши резултати на шветовим уровню. Припознанє достал и дакедишнї успишни рукометаш Червинки и Металопластики зоз Шабцу Петро Файфрич, родом зоз Беркасова, а тераз жиє у Шабцу. Припознанє достал и дакедишнї бавяч, а тераз тренер и орґанизатор Славко Надь з Руского Керестура за популаризованє и розвой рукомету у заходнобачким округу. ■ А. П. и М. А.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ГОРУЦИ ТЕПШИ (од Люпки Цвеїч)

Цукрарски фил

Цукрарски фил (сластичарски фил) барз подзековни, бо з нього мож приготовиц кремпиту, принцес крофни, овоцови колач. Тот фил єдна файта основи фила у цукрарнї, бо до ньго мож положиц рижни присмачки, як цо то чоколада, какао, била чоколада, и достац цалком розлични смаки и фарбови випатрунок. При вареню фила потребни точни и преверени рецепти, а окреме кед слово о количеству шицких состойкох. Важни и поступок вареня же би фил, гоч го и першираз варице, бул праве таки як треба. Так будзе и ґаздиня задовольна, бо нє будзе мушиц вариц даскельо раз же би достала добри, гладки и смачни фил без грудкох. Шлїдзце процес вареня – ”успих заґарантовани”

Потребне: ■ литру млєка ■ 6 вайца ■ 150 ґрами муки ■ 300 ґрами цукру ■ 5 верхом ложки

ґустина ■ 2 ванилийово цукри

Перше роздвоїц бильчки од жовчкох, витрепац бильчки и кущичко до нїх положиц цукру. Миксовац док ше бильчки нє ствардню. Пол литри млєка зограц, а други пол литри вам будзе требац же бисце до жимного млєка положели вимиксовани жовчки зоз цукром, муку, ґустином и ванелийовим цукром. Кед сце шицко змишали, вец треба помалки усипац до цеплого млєка и вариц на цихим огню. Найлєпша дротова ручна мишачка (видно на слики) бо найлєпше розбива грудки. На цихим огню фил ше помалки згушнє. Кед же сце положели точну ґрамажу наведзеного, вец фил готови и нє мушице додавац млєко. До лїтного филу положце витрепани бильчки. *З искуства вареня того фила указало ше же количество цукру од 300 ґрами мало, та треба додац кущичко вецей, но то уж зробице по вашим смаку.

38 РУСКЕ СЛОВО

31. ЯНУАР 2020.

rusmak.ruske@gmail.com

ГОРУЦИ ТЕПШИ од Славици Фейса

Мафини

Зоз Сучасней рускей кухарки

Место бундави и урмох можеце положиц 2 узрети банани. Тото з блендера умишац до судзини з овсовима пахульками хтори уж мегчейши и упили млєко, додац тото цо помишане у другей судзини (какао, кокосова мука...) З ложку покласц до калупох за мафини, по смаку посипац по нїх упечени и нашекани лїсковци и положиц до релни зогратей на 220 ступнї Ц. Так печиц 10 минути, а вец зменшац температуру на 200 ступнї и печиц ище пол годзини. Мафини маю вельо того цо хасновите орґанизму и одлични су аж и за ужину , окреме дзецом кед уж нє знаце цо порихтац, алє и за фриштик, а здаю ше и после полудзенку. Нє барз су сладки, алє сладосц од урмох мнє праве по смаку. Но, кед дахто волї сладше, може додац ише єдну ложку цукру, або их мож преляц зоз кус чарней розпущеней чоколади. Е, вец добре кед дахто до вас зайдзе, та коло мафинох и кафи – лєм уживац.

Греческа капуста

У шерпенки попражиц 2 главки пошеканей цибулї з єдну варешку масци. Кед цибуля почервенї, дода ше до нєй зомлєте месо, пол шольки умитей ризкаши, посолї ше и закрите динстує, а кеди-нєкеди ше долїва води. Кед рискаша одмекнє, знєє ше ю з огня и охладзи. Потим ше до того розмиша цале вайцо и попопрує. Док ше готує тоту мишанїну, обари ше килу погобльованей квашеней капусти. Кед капуста готова, до тепшички ше кладзе шор увареней и добре одцадзеней капусти, вец шор приготовеней мишанїни, потим заш капуста и так шором. Кажди шор ше прелєє зоз шметанку. Кед ше тепшичка наполнї, положи ше до рерни най ше запече.

31. ЯНУАР 2020.

Потребне: ■ килу млєтого меса ■ 2 цибулї ■ пол шольки ризкаши ■ килу квашеней капусти

Пририхталa: Лю. Цвеїч

Нєт у нїх билей муки, а цукру лєм єдна ложка, и прето ми нєдавно прицагли увагу у єдней емисиї. Випробоване, одлични су, а ниа цо шицко потребне: Два шольки овсово пахульки преляц зоз шольку и пол млєка (я преляла зоз сойовим), и почекац дас 15-20 минути най одмекню. У другей судзини помишац два ложки кокосовей мелкей муки (протеин), з двома ложами какава, додац ложичку пращку за печенє и ложку цукру. То шицок цукер у мафинох, алє вецей анї нє питаю, а знаце же су здрави. До блендера положиц дас 20 деки упеченей бундави и 12 урми (нє гевти з цукром у длуговастей судзинки, алє сирови без маґочкох, доляц пол шольки млєка (ознова сом хасновала сойово), 5 ложки кокосового олєю, хтори сце пред тим розпущели и шицко виблендирац.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

ДЗЕНЬ СВЯТОГО САВИ

РОК LXXVI ЧИСЛО 5 (3874) НОВИ САД, 31. ЯНУАР 2020.

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

■ ПОДАТКИ ЗОЗ ПАРОХИЙНИХ МАТРИКУЛОХ

Фото: Вероника Вуячич

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

Фотоґрафия: 0284P

Фотоґрафия: 0510P-B1547

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Фото: В. Дїтко

Фото: С. Саламун

Фото: О. Русковски

У тижню за нами у наших местох отримани програми зоз хторима ше означело Дзень Святого Сави. У коцурским Доме култури КУД „Завича й не врело” отри ма ло Свя то савски концерт, а попри домашнїх участвовала и Младежска мишана шпивацка ґрупа КУД „Жатва”. Свя то савски концерт на род них танцох отримани у Доме култури у Жаблю, а у културно-уметнїцкей програми участвовали и Културно-умет нїц ке дру жтво „Та рас Шевченко”, хтори одтанцовали руски танци и Етно ґрупа „Василис” з Дюрдьова. У Шидзе на Святосавскей академиї у сали Културно-образовного центра у Шидзе додзелєни Святосавски повелї просвитним роботнїком и школяром.

■ ОЗНАЧЕНА 78. РОЧНЇЦА НОВОСАДСКЕЙ РАЦИЇ