Ruske slovo 33

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

НАЙКРАСШИ ЗАГРАДКИ

×ÀÐÈÂÍÈ ÌÈÐ Ó ÄÂÎÐÈÊÓ

РОК LXXVI ЧИСЛО 33 (3902) НОВИ САД, 14. АВҐУСТ 2020.

городскей гужви и ґалами, нєдалєко од Футожского пияцу єст єден чаривни дворик у хторим мож найсц оддих од горучави. Любка Малацкова барз люби квеце и, гоч нє ма простор за вельку заградку, у нєй на малим просторе коло мура од велького сушедного будинку рошню и квитню вшелїяки файти рошлїнох. Векшина квеца у черепу, бо го вжиме треба унєсц нука, алє рошнє и таке цо обстава и през жиму на полметеровим фалатку жеми медзи бетоном. У Любки шицко сце роснуц, ту и файта рошлїни адам, а коло нього и ева хтора вигнала нє лєм пейц, алє аж седем лїсца и женє два квитки. Кус далєй нароснул лимун, а мож го и оберац, а Любка ше цеши, бо уж роками ма у дворику свой лимун.

– Мам и стародавну мушкатлу и вецей файти кактуси, мам и фикуси вецей файти, даєдно ше квеце цага, як поведзме марйова слиза, а двор барз пахнє вчас вяри кед розквита ангелска труба (бруґмансия). Ту и тоти два вельки палми крашнє виросли як сом их винєсла зоз тераси на двор. Чкода же нє мам векши простор, бо ми так шицко позбиване, та анї нє видно яке є красне. Мам и папрат у вецей черепох, єст єй и там коло капури у жеми, лєм же им там нє барз одвитує одкеди з тей клими на будинку на нїх капка жимна вода – цеши ше з квецом Любка. На питанє же кельо єст файти квеца на тим малим просторе Любка одвитовала же анї нє зна. Шицко рошнє, вяри го розсадзує, а воно кед сце роснуц, та рошнє... Вєшенї, пред мразом, поуноши квеце на терасу, та єй вец нука шицко полне желєнїдла. В. В.

У

Фото: Саня Тиркайла

дин.

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

500 К: 2 И А Н З Ь ТЕ Л ЛЕТ КОС КОМП И ЦАЛ

Фотоґрафия: 0228P

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фотоґрафия: 0287P

Фотоґрафия: 0288P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох П на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

■ЛЄТНИ „СУПЕР КАМП” НА ТАРИ

ИНТЕРМЕЦО ДОБРОДЗЕЧНИ ОГНЬОГАСНИ ДРУЖТВА

ЖАБЕЛЬ

У

составе Општинского огньогасного союзу Жабель єст пейц Добродзечни огньогасни дружтва, од котрих штири активни, а то у Дюрдьове, Жаблю, Ґосподїнцох и Чуроґу. Кажде Дружтво на териториї Жабель обезпечене зоз огньогасним камионом и новима униформами, а остатнї даскельо роки у Дружтвох ше вельо робело на подмладзованю членох. Огньогасни союз ше намага своїм членом обезпечиц добри условия и опрему за роботу, алє и рижни усовершованя котри каждому добродзечному огньогасцови буду велька помоц. По новим

На змаганю добродзечних огньогасцох Шайкашскей реґиї

єден циль, а то помогнуц другому у нєщесцу. У тей хвильки ДОД Жабель ма 23. активних членох у чиїм составе єст и професийних огньогасцох, и 12 членох котри можу войсц и до оперативней єдинки, а актуални предсидатель Дружтва то Борис Плескович. ДОД Жабель участвовало у велїх акцийох, а под час пандемиї робело ше и на дезинфекциї явних поверхносцох у котрих участвовали 14 добродзечни огньогасци. Цо ше дотика змаганьох ДОД Жабель два раз за шором посилал женску екипу на державне змаганє. Раз були вицешампиони у подмладку, а як юниоре завжали штварте место. Каждого року ДОД участвує на змаганю добродзечних огньогасцох Шайкашскей реґиї, котре би того року требало буц отримане у Ковилю. Л. Кх.

правилнїку кажди добродзечни огньогашец будзе мушиц прейсц обуку и буц осиґурани.

– Опрема у шицких Дружтвох досц стара, алє ше можеме похвалїц зоз новима униформами котри зме достали на конкурсу од Влади Войводини. Достали зме 45 униформи за добродзечних огньогасцох, а плануєме обезпечиц ище опреми и униформи. Наша униформа барз драга и нє так ю лєгко набавиц, алє кед опрема сиґурна, вец и огньогашец сиґурнєйши кед идзе на интервенцию – приповеда Синиша Шавия, предсидатель Огньогасного союзу општини Жабель. Добродзечне огньогасне дружтво Жабель сноване давного 1884. року. През Дружтво прешло вельке число добродзечних огньогасцох, а шицки мали лєм

2 РУСКЕ СЛОВО

14. АВҐУСТ 2020.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБАДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4. Пририхтує ше знїманє настави по руски у наших школох

■ Нашо места 9. У жабельскей општини планую будовац фабрику води

■ Економия 12–13. Продукция Коцуре

паприґи

у

■ Култура и просвита 19. Драґана Иванов, школярка ґенерациї з Ґосподїнцох

■ Руске словечко 20–21. Лєто на Капущаним шоре

■ Людзе, роки, живот 22–23. Наш госц: Йовица Ґецан зоз Руского Керестура

■ Мозаїк 26–27. Тогорочни „Еґзит” будзе онлайн

■ Духовни живот 29. На Преображенє у Водици пошвецена овоц

■ Информатор 30–35. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 36–37. Школяре з АК „Русин” були на Тари

■ Интермецо 38–39. Хладок и горуци тепши Насловни бок꞉ Лєтни „Супер камп” на Тари Авторка фотоґрафиї꞉ Саня Тиркайла

РАТОВАНЄ БУДУЧНОСЦИ По податкох Шветовей здравственей орґанизациї початком того тижня на швеце було вецей як 20 милиони особи хори од оберацей хороти Ковид-19, односно вируса корона, а од початку пандемиї вецей як 735 тисячи особи умарли од пошлїдкох инфекциї. Здравствена криза хтора почала влонї у Китаю, з яри досягла ґлобални розмири. Лєм 12 суверени держави потераз нє приявели случаї инфекциї на своєй териториї – насампредз даскельо еґзотични островка у Пацифику и два-три держави чийо пануюци режими, найблагше поведзено, нє мож класификовац як демократски. Лєм Нови Зеланд уж мешац и пол нє ма детектовани нови случаї Ковиду-19, и тота держава єдинствени винїмок у ґлобалней борби з пандемию. Розумлїве же у тей ситуациї приоритет шицких приоритетох застановиц ширенє вируса, и ратовац животи хорих. Такой ту и превенция, односно виробок ефикасней и безпечней вакцини, а з рижних бокох сцигую оптимистични наяви же фармацеутска индустрия на добрей драги. У мед зичаше, анализує ше и проґнозує ефекти и пошлїдки пандемиї на шветову економию – привреду и тарґовину, животни стандард и будучносц чловече ства. У тим шицким, ґенерални секретар Зєдинєних нацийох Антонио Ґутєреш нєдавно спозорел же пре пандемию вецей як милиярду школярох на швеце од яри нє у порядним режиму школованя, цо описал як найвекшу кризу образованя у историї. Ґу тому, 40 милиони школярох – першокласнїкох, маломатурантох и матурантох, препущели свой тaкв. „критични школски рок”, цо вироятно буд зе уплївовац на цале їх школованє. По його словох, чловече ство и планета ше зочую з „ґенерацийну катастрофу” и траценьом огромного людского и интелектуалного потенциялу, цо загрожи децениї витвореного континуалного проґре су и преглїби укоренєни нєєднакосци мед зи люд зми. У тим контексту, становиско ЗН же нормализованє ґлобалного образованя у цилю ратованя будучносци чловече ства, муши буц перши крочай чим ше пандемия положи под якутаку контролу. Наявени план за наступни школски рок хтори тих дньох у сотруднїцтве з Кризним штабом презентовало нашо Министерство образованя базує ше праве на тих ґенералних и сущних началох, применєних на домашнїм уровню. Нєт дилеми же нє будзе лєгко, и же нормализованє образовней системи будзе найвекше лоґистичне, орґанизацийне и безпечносне виволанє у нашей жеми одкеди почала епидемия, голєм у истим ранґу з формованьом паралелней „ковид вертикали” знука националней здравственей системи. Розлика лєм у тим же нас здравство ратує нєшка, а школство нам ратує ютрейши днї.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe/ки – Олена Планчак-Сакач, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Славица Фейса, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Лидия Кухар, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a.d. Beograd 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Друкує Друкарня ” Maxima graf” Петроварадин * E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

14. AВҐУСТ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК ПРИРИХТОВАНЄ ЗА НОВИ ШКОЛСКИ РОК И ПРЕДЛУЖЕНЄ ОНЛАЙН НАСТАВИ

БУДУ ШЕ ЗНЇМАЦ ГОДЗИНИ РУСКОГО ЯЗИКА Окрем же ше зоз благочасовим знїманьом видео-преподаваньох з руского язика просвитни роботнїки пририхтую за вше извеснєйшу ситуацию же настава и у новим школским року почнє без присуства школярох у школох, односно онлайн, новосц же ше будзе робиц по виєдначеним наставним плану же би нє було розкроку у лекцийох

Н

астава руского язика у основних школох з порядну наставу, за идуци школски рок почнє ше знїмац у другей половки авґуста, а по препорукох зоз Министерства просвити. У тим буду участвовац шицки нашо просвитни роботнїки, догварене на роботней схадзки хтору 6. авґуста зоз наставнїцами и учительками руского язика орґанизовал Национални совит Руснацох. Схадзка отримана у Школи „Петро Кузмякˮ у Руским Керестуре зоз мирами защити, а водзела ю координаторка нашого Националного совиту задлужена за знїманє настави Таня Арва Планчак. Вона з одлуками и препоруками Министерства о тей теми упознала присутних просвитних роботнїкох зоз шицких трох наших школох – „Петро Кузмякˮ зоз Керестура, „Братство єдинствоˮ з Коцура и „Йован Йованович Змайˮ з Дюрдьова, у хторих єст и порядна настава на руским язику. Шицких присутних привитала директорка керестурскей Школи Хелена Пашо Павлович, присутна була и директорка коцурскей школи Сенка Мученски, а з дюрдьовскей директорка була оправдано одсутна. НАДОПОЛНЄНЄ ЗА НАСТАВНЇКОХ

Толкуюци препоруки о знїманю настави, координаторка Таня Арва Планчак, медзи иншим, визначела же з Министерства наявене и пенєжне наградзованє наставнїкох цо буду знїмац годзини у суми од тисяч динари за єдну зняту годзину. У розгварки на схадзки порадзене же ше будзе консултовац з Министерством на яки способ ше окончи знїманє, чи годно робиц и з тв-камеру и у домашнїх условийох на особним рахункару зоз специялизованима програмами, понеже ше нашо просвитни роботнїци заинтересовани за обидва модели знїманя. Углавним, но-

4 РУСКЕ СЛОВО

ве у одношеню на знїманє годзинох котре було у априлу, под час позарядового стану, же тераз у тим процесу буду участвовац учительки и наставнїци зоз шицких трох школох, а нє лєм зоз керестурскей. Спрам того, и саме знїманє будзе орґанизоване у шицких трох школох, чи зоз тв камеру, чи поєдинєчно у своїх домох прейґ окремних програмох котри предвидзело Министерство. ЗАЄДНЇЦКИ ОПЕРАТИВНИ ПЛАН На роботней схадзки тиж догварене же цо скорей сами просвитни роботнїки утвердза и оперативни план настави руского язика хтори будзе шицким заєднїцки, же би нє приходзело до розкрокох у лекцийох хтори на шоре, цо було у прешлим знїманю. У медзичаше, як дознаваме у Служби Националного совиту Руснацох, сами наставнїки уж и зробели оперативни плани хтори Совит далєй прешлїдзел до Заводу за унапредзенє воспитаня и образованя, а вец и до Министерства.

– По тих опе ратив них пла нох за ка жду кла су буд зе орґ а ни зо ва не и знї ма нє год зи нох, а буд зе ше знї мац шиц ки но ви на став ни єдин ки зоз ґра ди ва, а по потре би и да єд ни дру ги, о чим тиж са ми на став нї ки уж вод зе ли ра хун ку – за ключе ла Ар ва План ча ко ва. Як предвидзена динамика у Министерстве, знїманє годзинох за септембер треба поробиц у авґусту, та ше и наша заєднїца нєодлуга влапи до тей реализациї, по словох координаторки, даґдзе о 10 днї же би ше роботу голєм започало, кед нє и посцигло шицко по початок септембра. Треба здогаднуц же знїманє настави за шлїдуюци школски рок на сербским язику, а однєдавна тиж и на дугих меншинских язикох, уж ше єден час одвива у велїх репрезентативних школох у держави.■ М. Афич 14. АВҐУСТ 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

ОД ЄШЕНЇ ШКОЛА ПО КОМБИНОВАНИМ МОДЕЛУ

СКРАЦЕНИ ГОДЗИНИ И ОБОВЯЗНИ МАСКИ Кед епидемиолоґийна ситуация дошлєбодзи, настава у основних школох могла би почац и то у предполадньовей змени за нїзши класи, а пополадню од пиятей по осму класу, наявел министер просвити Младен Шарчевич на конференциї републичного Кризного штабу за борбу процив епидемиї вируса корона вовторок, 11. авґуста. Вєдно з годзинами у школи, плановане же би почала и настава на далєкосц за основни школи, прето же родичом охабена можлївосц же би виберали чи дзеци буду ходзиц до школи, чи буду дома провадзиц онлайн наставу.

Матуранти керестурскей школи школского 2019/2020. року

Преверйованє знаня будзе ше окончовац виключно у школи. Годзини буду тирвац по 30 минути, вельки одпочивок 15 минути, а после каждого блоку настави учальнї буду дезинфиковани, а мири санитарней гиґиєни змоцнєни. Оддзелєня у котрих єст вецей як 15 школяре, буду ше дзелїц на два часци, понеже Кризни штаб препоручел штири квадратни метери по особи як достаточно безпечни простор хтори оможлївює физичну дистанцу. Министер визначел же школски рок почнє з обовязним ношеньом маскох. За штреднї школи плановане же би тидзень провадзели наставу з дому, а тидзень у школи. У фахових штреднїх школох можлїве же би ше настава орґанизовала у континуитету, а министер окреме визначел же теренски пракси у штреднїх медицинских школох нє будзе у здравствених установох, покля ше нє закончи епидемия вируса корона. Я. Дю.

14. АВҐУСТ 2020.

STANOVISKA Пише: Александар САВАНОВИЧ, новинар

ВРЕДНОСЦИ Нєт чловека, кед є розумне єство, без власней системи вредносцох, того прецо є порихтани дараз ше справовац иншак и ирационално у одношеню на остаток швета, пре цошка цо йому важне. Вредносц у тим смислу дараз наисце ирационална катеґория, ствар шерца – кед ю досягнєце и витворице, шерцо вам полне. Дахто ше унапрямює на материялни, други на нєматериялни, а найлєпше, и найпрактичнєйше, комбиновац обидвої вредносци. Медзитим, кед власни вредносци пробуєме проєктовац на державу и дружтво у хторим жиєме, окреме кед зме „погришно воспитани” – ниа, ци, дурнїло донкихотовского типу у штурми на витернїци. Медзитим, у особним кругу, през живот сом якошик вецей окружени з людзми хтори баржей веря до тих нєматериялних вредносцох як цо любов, правда, шлєбода, чловеколюбиє, и баржей ґу нїм чежа. Углавним зме шицки барз подобни – жиєме од нєшка до ютра, углавним од подлого по барз подли материялни статус, алє ше шицки знаме шмеяц и радовац. И то щиро, од шерца, та гоч и у швеце хтори нєбарз дзба за нашо вредносци. Тото пишем праве прето же ше скоро нєпреривно и каждодньово превипитуєм, роздумуєм кельо сом, кельо зме, иншаки и розлични од векшини кед слово о системи вредносцох. И нач и чом трацим час, енерґию и нерви на ствари хтори ме ше особнє директно нє дотикаю, алє би мушели буц домен цалого дружтва? Одвит вше исти – праве прето же сом окружени з людзми хтори ше знаю шмеяц. Кед зме раз, єст тому шейсц-седем роки, шедзели и дискутовали у якей жеми и дружтвеним окруженю вирастаю нашо дзеци, дошло ше по систему вредносцох. Цо з нїх ноша з дому, а цо позбераю вонка, зоз реалносци доокола нїх. Чи ше правдолюбиє, чеснота, солидарносц можу ношиц з тим же ше дипломи купує, знанє компензує з партийну кнїжочку, а способносц з подобносцу? Теди одлучене же будземе контактовац шицки новосадски школи, най представя шицких своїх школярох хтори доставали награди и дипломи на републичних и медзинародних змаганьох. Най буду приклад другим дзецом, другим школяром. Їх портрети зме обявели на билбордох хтори видзели шицки Новосадянє. Нєшка, наша гражданска инициятива „Учим+Знам=Вредзим” и далєй промовує найлєпших и найуспишнєйших школярох, вецей нє з єдней, алє зоз седем локалних самоуправох. Чи лєгко? Нє. Алє у дружтве дзе вам потенциялни донатор нє уплаци обецани, нєвельки пенєж за закуп билбордох, бо милиони мушел уплациц „там дзе треба”, анї нє мож обчековац же нє будзе церня у драже. Медзитим, вше останє тото же зме од 2015. по нєшка випромововали на стотки основцох и штредньошколцох, шампионох науки и уметносци, таланту и знаня, же вони були щешлїви и же сиґурно єст тих хтори по їх прикладу, и сами змогли моци и постали лєпши школяре як цо були. За мнє тоти дзеци права вредносц. Тоти цо крачаю по драги по хторей ше нє часто идзе, алє ю нєобходне виґажиц пре будучносц нашого дружтва. Їх подзековносц и спознанє же дакому їх успих и робота значи, же ше о нїх дзба и почитує их, достаточни мотив же бизме ишли далєй. Хто гвари же то робота и задаток держави? То мисия шицких нас. Вибориц ше же би тоти дзеци з билбордох єдного дня прешли на тв екрани, же би нам злєпшали слику, диктовали свойо вредносци и формовали нашо. Вец и ми як дружтво будземе вецей вредзиц.

Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА ОТРИМАНА 14. СХАДЗКА СО КУЛА

БОБАН ДАМЯНОВИЧ НОВИ ПРЕДСИДАТЕЛЬ СКУПШТИНИ ОПШТИНИ На схадзки Скупштини општини Кула, хтора отримана 6. авґуста, дотедишнї предсидатель СО Кула Велибор Милоїчич поднєсол задзекованє, а место нього вибрани Бобан Дамянович, погосцительни технїчар зоз Сивцу

В

елибор Милоїчич на схадзки СО Кула подзековал одборнїком и колеґом на потерашнїм сотруднїцтве, а потим на його функцию вибрани Бобан Дамянович, погосцительни технїчар зоз Сивцу и дотерашнї шеф одборнїцкей ґрупи Александар Вучич – „Прето же любиме Кулуˮ у СО Кула и секретар Месней заєднїци у Сивцу. Нового предсидателя СО Кула Бобана Дамяновича предложел нововибрани шеф одборнїцкей ґрупи Алекстандра Вучича – „Прето же любиме Кулуˮ Драґутин Медоєвич, а Дамянович бул и єдини кандидат за тоту функцию, та после тайного гласаня за ньго гласали 22 одборнїки од присутних 29. РЕБАЛАНС БУДЖЕТУ Зоз схадзку потим руководзел нови предсидатель Дамянович, а одборнїки по Дньовим шоре розпатрели и прилапели Одлуки о вименкох и дополнєньох Одлуки о буджету општини Кула за период од януара по юний 2020. рок, як и Звит о оконченю Одлуки о буджету општини Кула за исти период. На тот завод, предсидатель општини Кула Дамян Милянич обгрунтовал ребаланс буджету и визначел же после позарядового стану спатрени финансийни пошлїдки на општински буджет. Тоти пошлїдки указую же у буджету, у першей половки рока, єст 70 милиони динари менєй, а придвидзованя гуторя же по конєц рока будзе од 90 по 100 милиони динари менєй приходи до општинского буджету у одношеню на 2019. рок. Милянич, ище додал же средства за здравство и социялну помоц нє зменшани, напроцив, аж и звекшани. Векши инвестициї, як цо вибудов спортского центру „Вашариштеˮ нє заастановени, як и гевти вельо менши, медзи хторима уводзенє лед ошвиценя у школи „Петро Кузмякˮ у Керестуре, за хторе достати средства зоз Покраїни. ЗМЕНШАНИ ТРОШКИ МЕСНИМ ЗАЄДНЇЦОМ У буджету зменшани трошки Месним заєднїцом, а окреме Туристичней орґанизациї општини Кула, понеже шицки манифестациї премесцени або одказани. Їх буджет зменшани за коло 5 милиони динари, док средства коло 4 милиони динари зменшани и комуналним подприємством. По словох предсидателя Дамяна Милянича, општини остали велї вельки инвестициї, як цо реконструкция драги у улїци Маршала Тита у Кули, реконструкция двох школох у Сивцу, у цеку и ришованє проєктней документациї за роботи у Штреднєй економскей школи у Кули, а того року закончена и документация за замену азбестних водоводних цивох на териториї цалей општини. Тоти роботи почню найвироятнєйше у септембру шлїдуюцого року, а средства од

6 РУСКЕ СЛОВО

1,5 милиони евра обезпечела Канцелария за капитални укладаня Републики Сербиї. До инвестицийох хтори одобрени, алє застановени пре епидемию, спадаю и фабрика води у Крущичу и Руским Керестуре, як и реконструкция драги Керестур–Крущич. Цо ше реконструкциї драги Керестур–Крущич дотика, Милянич гварел же тота инвестиция преложена за конєц того, або початок шлїдуюцого року, понеже тоту драгу хасную цукрарнї зоз Червинки и Вербасу за транспорт цвикли, а дньово през ню прейдзе векше число камионох, та би заверанє тей драги у авґусту або септембру ище баржей очежало и так зложену ситуацию зоз транзитом камионох у нашей општини. Одборнїки, зоз векшину гласох потим принєсли Одлуки о – оцудзованю нєрухомосци зоз явней власносци општини Кула, зменшаню єй вредносци, порушованю поступкох за оцудзованє нєрухомосци и розписованю явней оглашки. Потим принєшени Одлуки о – явних припознаньох и наградох општини Кула и вименки Одлуки о финансийней потримовки фамелийом зоз дзецми и злєпшаню условийох за задовольованє основних потребох дзецох при образованю и воспитованю, Рочней програми защити, ушореня и хаснованя польопривредней жеми за територию општини Кула за 2020. рок, прилапйованю Звиту о роботи установох чий снователь општина Кула за 2019. рок, медзи хторима и Дом култури Руски Керестур, о Ришеню о даваню согласносци на Програму роботи зоз финансийним планом за 2021. рок тих установох, Ришеню о даваню согласносци на вименки и дополнєня Програми дїлованя ЯКП „Пречисцовач Вербас–Кула” Вербас за 2020. рок и Ришеню о даваню согласносци за вименки и дополнєня Окремней програми за хаснованє средствох зоз буджету општини Вербас и Кула ЯКП „Пречисцовач Вербас–Кула” Вербас за 2020. рок. Принєшени и Одлуки Ришеньох о – розришованю и менованю членох Школских одборох, розришеню и менованю предсидательох и членох Надпатраюцого одбору ЯКП чий снователь општина Кула, як и менованю Комисиї за утвердзованє назвох улїчкох и одредзованє шветох општини Кула.■ Ан. Медєши 14. АВҐУСТ 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ЯКП „РУСКОМˮ И ЦЕРКОВНИ ОДБОР

ПОСТАВЕНА ВОДОВОДНА МРЕЖА ПО ВОДИЦУ Явне комуналне подприємство „Рускомˮ, початком того тижня приведло ґу концу роботи поставяня водоводней мрежи по Марйово святилїще Водицу у Руским Керестуре. Так, пондзелок, 10. авґуста Явне комуналне подприємство „Комуналацˮ зоз Кули окончело резанє и копанє драгового асфалту же би шлїдуюцого дня ЯКП „Рускомˮ, зоз помоцу членох Церковного одбору, поставело циви за водоводну мрежу. У роботох помогла и фирма зоз Дироню котра була задлужена за швайзованє и на концу загартанє водоводних цивох по Водицу. Длужина цивох 2 километри, їх пречнїк 63 милиметри, а траса ше пресцера по державней жеми коло беґельчика. Вибудов водоводней мрежи тирвала дакус вецей як два мешаци, з тим же ЯКП „Рускомˮ у роботи нє мало стаємно три машини за копанє траси, та ше чекало на помоц других комуналних подприємствох, а случовали ше и гавариї як и рижни други нєплановани препреченя. Роботу коло вибудову водоводней мрежи ЯКП „Рускомˮ окончел у координациї зоз членами Церковного одбору и Комуналнима подприємствами з општини Кула. У копаню траси помогли Комунални подприємства зоз општини Кула хтори донировали машини як и роботну моц, а циви за водоводну мрежу обезпечели ЯКП „Рускомˮ и „Комуналацˮ зоз Кули.

ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ

ВШЕ МЕНЄЙ ИНФИЦИРОВАНИХ

Општина Жабель ше мешацами назадок нє могла похвалїц зоз епидемиолоґийну ситуацию. Було вельо позитивних на вирус корона, алє, на щесце, тота слика у даскелїх дньох злєпшана и тераз єст вше менєй инфицированих. Число позитивних особох на вирус ше у општини Жабель з дня на дзень зменшує и ситуация ше помали стабилизує, гварел директор Дома здравя Жабель Никола Якшич. Наглашел же єст вше вецей вилїчених пациєнтох, а вше менєй людзох котри приходза до ковид-амбуланти зоз симптомами тей хороти, вецей єст одпущених зоз шпиталю, як людзох котри упуцени на таку файту лїченя. Прето ше помали почнє зоз попущованьом мирох и зоз врацаньом до нормалного живота. Зоз општини Жабель нам гварене же достати допис од Министерства здравя у котрим наглашене же ше поступно може почац зоз попущованьом мирох. Перше, то отверанє пияцох у шицких штирох местох тей општини, а друга мира то же будзе дошлєбодзне орґанизованє фодбалских змаганьох на спортских теренох. Зоз Дома здравя апелую на гражданох же би ше ище вше притримовали дзепоєдних мирох як цо ношенє маскох у завартим просторе и триманє дистанци, же би нє виволали ознова ширенє хороти. Л. Кх.

14. AВҐУСТ 2020.

Здогаднїме, у Водици було технїчней води, понеже вибита студня и намесцени гидропак хтори отримовал прицисок, медзитим, водовод нє бул уведзени. Вибудов тей водоводней мрежи окреме важни пре проєкт хтори пририхтани уж два роки, за будованє, за початок лєм сали, а познєйше и санитарних просторийох, хижох за спанє, кухнї и єдного помоцного обєкту. Сала би требала мац капацитет за 200 особи. Плани за тот проєкт уж придати до Општини, лєм ше чека же би були одобрени, а же би ше достало хасновательну дозволу мушел буц поставени городски водовод. Ан. М.

У ОПШТИНИ КУЛА

ЗМЕНШУЄ ШЕ ЧИСЛО ПОЗИТИВНИХ НА ВИРУС По нєурядових информацийох, алє зоз сиґурного жридла, як и у векшини штредкох у нашей жеми, и у општини Кула на початку того тижня ше зменшовало число позитивних особох на корона вирус. Заш лєм, идентификовани коло 60 хори, од чого коло 15 у Руским Керестуре. У Керестуре особи хтори позитивни на вирус углавним нє маю чежку клинїчну слику, окрем єдного хорого хтори бул на респираторе, и на жаль, тих дньох и страцел битку зоз тоту хороту. У других местох општини Кула єст и лєгчейши, и чежши случаї хорих. Особи хтори маю познати и специфични симптоми за Ковид-19, можу ше явиц до ковид-амбуланти хтора у Доме здравя у Кули, у будинку специялистичних службох. Урядово и точни податки о тей теми, як нам одвитовали у Доме здравя, нє мож достац зоз урядових местох М. А.

РУСКЕ СЛОВО

7

НАШО МЕСТА У ШИДЗЕ ОТРИМАНА СХАДЗКА ОПШТИНСКЕЙ РА ДИ

ОДРЕДЗЕНИ СРЕДСТВА МЕНШИНСКИМ ЗАЄДНЇЦОМ Општинска рада тиж принєУ Шид зе пре шло го штварт ку сла и Правилнїк о условийох отримана схадзка Општинскей ради обезпечованя услуги особного (ОР) на хторей принєшени вецей провадзача дзецох, як и критезначни одлуки о хторих на прес конрийох за формованє цени за ференциї новинарох поинформовал тоту услугу. Важна одлука буРомко Папуґа, заменїк секретара СО ла и приношенє Правилнїка о Шид. ОР принєсла Правилнїк о спо обезпечованю и запровадзовасобе и мерадлох за розподзельованє ню услуги помоц у обисцу и средствох зоз општинского буджету одлука о формованю цени за за финансованє роботи Националтоти услуги, цо значи же на них совитох националних меншиподручу општини буду активнох. Ромко Папуґа ни такволани ґеронто ґаздинї На тот спо соб будзе одрезене кехтори помагаю старшим осольо хтори национални совит до станє средства, найвироятнєйше у зависно сци як ше будзе бом у каждодньових роботох у обисцу. Тота услуга була полнїц буджет, алє затерз конкретну суму ше нє споми- запровадзена и прешлих рокох и указала ше як барз добра. нало. Єдна з одлукох ОР була и прерозподзельованє средПо Папуґових словох, на средства годни раховац национални совити Руснацох, Словацох и Горватох, бо у ствох з буджету за орґанизациї у обласци спорту. Пре урядовим хаснованю на подручу општини Шид руски и пандемию вируса корона значно зменшани активно сци словацки язик и писмо, а у Соту и Батровцох у урядо- спортских орґанизацийох, алє нє шицких на исти спо соб и прето средства буду прерозподзелєни. вим хаснованю и горватски язик и писмо. Прелиминарно було слова и о средствох за 2021. рок, – Од средствох хтори буду опредзелєни, 90 по сто будзе подзелєне медзи Руснацами и Словацами, а Горвати понеже од єшенї починаю пририхтованя за конципованє до станю 10 одсто. Средства унапрямени за порядну дї- буджета за наступни рок з хторим спомнути средства буду точно утвердзени. Вл. Дї. ялносц, програми и проєкти – гварел Ромко Папуґа.

НАРОДНA КУХНЯ У ШИДЗЕ

РИХТАЮ ЄДЛА ЗА 370 ХАСНОВАТЕЛЬОХ Ище од 1994. року, кед є основана и почала з роботу, Народна кухня при Червеним крижу у Шидзе нєпреривно роби шицки тоти роки и з єдлами помага худобним людзом. По словох Душици Полетан, секретарки Червеного крижа, тераз ше пририхтує єдла за 370 хасновательох. Кажди роботни дзень доставаю варени єдла, а през викенд ше дзелї такволани ланч пакети.

– Єдзенє за дзевец мешаци у року обезпечує Червени криж Сербиї у сотруднїцтве зоз Министерством роботи, занятосци и социялней политики. Три мешаци помага локална смаоуправа, хтора ше стара же би през рок опредзелєла додатни средства же би єдла були „помоцнєти” з нагоди

8 РУСКЕ СЛОВО

шветох и подобне. Червени криж Сербиї нам помага и же бизме достали гориво з хторим превожиме єдла хасновательом на валалох – визначує Душица Полетан . Наша собешеднїца додава же список хасновательох Народней кухнї направени у сотруднїцтве зоз Центром за социялну роботу. Найчаастейше слово о худобних людзох, хтори остали без роботи, або маю барз мали пензиї и нєт хто их витримовац и помагац им, а ґу тому су, ище и хори. Старшим, нєрухомим, од 65 рокох єдло ше приноши до обисца, а єдло, хлєб и конзерви ше тиж ноша хасновательом у Ґибарцу, Соту, Куковцох, Адашевцох и Ердевику, пондзелок, стреду и пияток. Полетанова гвари же Народна кухня нє преставала робиц анї под час позарядового стану, анї през лєтнї мешаци и стаємно є на услуги хасновательом. Почитує ше шицки епидемиолоґийни мири защити кед слово о пририхтованю и дзелєню єдлох, а хаснователє обовязно муша хасновац защитни маски и тримац дистанцу. Хаснователє Народней кухнї нє порихтани з меном и презвиском дацо повесц за новини, алє кратко визначую же их животна трапеза нагнала же би пришли доставац єдла хтори ше ту пририхтує. Задовольни су же ше о нїх дахто стара, а дзепоєдни гваря же су хаснователє уж даскельо роки. Вл. Дї.

14. АВҐУСТ 2020.

mesta@ruskeslovo.com

ОПШТИНА ЖАБЕЛЬ

Кед у питаню вода за пице, Општина Жабель ше тераз нє може похвалїц зоз єй квалитетом. Окреме у Дюрдьове, дзе вода з часу на час зоз чопа чече у фарби чарней кафи. Людзе застарани пре єй квалитет и питаю ше чи ю вообще мож пиц и кеди вода за пице будзе лєпшого квалитету. Прешлого тижня директор ЯКП „Водовод” Жабель вєдно зоз предсидательом општини Жабель Чедомиром Божичом нащивели водоводну станїцу у Чуроґу и з тей нагоди предсидатель општини виявел же направени план за вибудов фабрики за преробок води, та у наиходзацих двох рокох шицки штири места тей општини буду пиц квалитетнєйшу воду. Божич гварел же за шлїдуюци рок заплановани значни укладаня до водоводней мрежи и тот проєкт будзе єден з найвекших и найзначнєйших у будучносци у тей општини. Радован Плачкич, директор ЯКП „Водовод” Жа-

Фото: www.formatzabalj.rs

ПЛАНУЄ ШЕ ВИБУДОВАЦ ФАБРИКУ ВОДИ

бель, гварел же поробени елаборати за фабрики води у шицких штирох местох општини Жабель, и же тирва виробок проєктно-технїчней документациї. Уж на яр ше обчекує перши резултати тей роботи. Л. Кх.

ДОСТАЛИ НОВУ ОПРЕМУ

ЗАГАШЕНИ ВЕЛЬКИ ОГЕНЬ

Огньогасна станїца у Жаблю од локалней смаоуправи на початку авґуста достала нову опрему у вредносци пол милиони динари. Достати шейсц нови черева за гашенє огня, два турбо млазнїци, два нови пумпи за поцагованє води, дзевец лампи за шлеми, два маски за изолацийни апарати и два плюцово автомати. Огньогасно-ратовацке оддзелєнє у Жаблю ма дзевец членох и находзи ше у рамикох Огньогасно-ратовацкей бриґади Нови Сад, а состої ше зоз 12 општинох. Жабельски огньогасци прешлого мешаца успишно загашели 21 огень у своєй општини. Л. Кх.

14. AВҐУСТ 2020.

Фото: М. Малеш

У ДЮРДЬОВЕ

Фото: www.formatzabalj.rs

ОГНЬОГАСНА СТАНЇЦА У ЖАБЛЮ

Прешлого тижня у пополадньових годзинох у дворе Максимовичовей фамелиї у улїчки Николи Пашича 38 у Дюрдьове, вибухнул вельки огень. Дзекуюци швидкей интервенциї жабельских и новосадских огньогасцох, а котрим помогло и Добродзечне огньогасне дружтво Дюрдьов, зопарте дальше ширенє огня. Згорели 2 000 бали слами, 5 роло бали бетелїни, 400 бали кукуричанки и 400 бали старей слами на поверхносци од 200m2. У гашеню огня участвовали 4 превозки и 9 огньогасци – троме зоз Жаблю, двоме зоз Нового Саду и штирме добродзечни огньогасци зоз ДОД Дюрдьов. Помагало и цале сушедство и товарише. Потрошени 35 000 литри води, а гашенє огня тирвало скоро седем годзини. Л. Кх.

РУСКЕ СЛОВО

9

НАШО МЕСТА ПЛУСИ И МИНУСИ ЖИВОТА У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ДОБРЕ ЗА ШИЦКИХ, ОКРЕМ ЗА МЛА ДИХ... Пише: Мая ЗАЗУЛЯК ГАРДИ

ВШЕ МЕНЄЙ ЖИТЕЛЬОХ Пред 50 роками Руски Керестур мал 5 960 гражданох, а 2011. року, кед бул остатнї попис жительства, у валалє було аж 1 375 людзох менєй. Нарок, док ше ознова будзе пописовац жительство, тото число напевно будзе ище менше, бо ше за тоти роки велї преселєли до варошох, алє и до Нємецкей, Словацкей и других державох. Попри такв. механїчного одлїву, валал ше зочує и з природним, бо морталитет вельо векши як наталитет – влонї 87 особи поховани, а лєм 37 покресцени.

10 РУСКЕ СЛОВО

Док держава прейґ конкурсох за купованє хижох стимулує млади малженски пари же би остали на валалє, лєбо ше до ньго врацели, у велїх з нїх єст вше менєй можлївосци за квалитетни живот. Вецей млади ше одселюю як цо оставаю, а пре таки тренди перспектива менших штредкох нє випатра добра

К

ерестурци нєдавно остали без єдиней банки у валалє, а то лєм єден приклад гашеня таких и подобних службох у валалє у остатнїх рокох. Деталь хтори наганя на роздумованє о тим же чи Керестур у нєшкайшим чаше понука жительом основни и достаточни условия за нормални и комфорни живот, и кельо ше валалски живот розликує од городского. За ве ра нє ве лїх под при єм ствох у Ру ским Ке ре сту ре, а окре ме у окол них ме стох дзе скорей робели и Кере стурци, допри нє сло тому же хто нє ма вла сни бизнис, лє бо нє сце ро биц у тапе та ра и стола ра, або сад зиц паприґу, ско ро же анї нє ма дзе инд зей на йсц ро боту. Пра ве пре то на ва ла лє окре ме нєт ме ста и ро боти за мла ди, школо ва ни осо би, хто ри ше, кед сцу ро биц у фа ху и маю век ши ам бициї, се ля до векших варо шох. То приведло и до пре мен ки со ци ял ней структу ри Ру ско го Ке ре сту ра. До сво йо го род но го ме ста, Ру ско го Ке ре сту ра, ше у пензиї ча сто вра цаю и люд зе зоз иножем ства, бо гва ря же ту маю ла год нє йши и ква литет нєйши жи вот, а єст и ве лїх хто ри жию на ре ла циї го род-ва лал. Предносц у нєшкайшим чаше вшелїяк робота онлайн, з дому, хтору вше частейше применюю и валалчанє, алє ше дахто одлучує и за путованє на роботу, та гоч анї єден

векши варош анї нє так барз блїзко за каждодньову драгу там и назад. МЕНШИ ШТРЕДОК ИДЕАЛНИ ЗА ДЗЕЦИ Гоч ше вельо часу страци у драже, автобуски вязи подли, а каждодньове путованє на длугших дестинацийох ноши свойо транспортни ризики и значни трошки, Миленковичова фамелия заш лєм одлучела же ше враци жиц на валал, одкаль тераз обидвойо путую на роботу – Михаела до шпиталю до Вербасу, а єй супруг Миодраґ до Нового Саду, дзе роби у воєней полициї.

– Знаходзиме ше за превоз и вельо часу трациме у драже, бо драги барз очкодовани. Но, обидвойо зме виросли на валалох и нїґда ше нам нє пачела идея жиц у варошу. Док зме були сами двойо, баржей нам одвитовало цо менєй путовац на роботу и рушац ше у штредку з пошвидшаним темпом живота, алє зме знали же як фамелия сцеме живот у мирнєйшим и цихшим штредку. Жили зме у Новим Садзе як подквартельоше. Кед нам дзивче мало пол рока, и кед зме мушели пременїц квартель, коцочки ше так якош поскладали и указали нам же за нас у городзе нєт будучносци. Знала сом же ме чека пременка роботи и волонтиранє, а зоз тим нашо дзецко трацело право на оводу, Тото на концу и превагло, понеже валал зоз котрого мой 14. АВҐУСТ 2020.

mesta@ruskeslovo.com супруг нє ма предшколску установу, а Керестур ма, и знали зме же ма места прияц нашо дзецко. Кед овода нє роби, ту баба и дїдо хтори го можу причувац. Пачи ше нам и же Керестур векши валал, а заш лєм мирни и приємни за живот – толкує Михаела. Як предносц валала велї фамелиї з малима дзецми би вшелїяк визначели праве тото, же баби и дїдове, та гоч и сушедово, можу причувац дзеци кед треба, цо у варошу часто проблем. У Руским Кере стуре у предшколскей установи єст и яшелька и обданїще, док у велїх околних валалох нєт, єст лєм предшколски ґрупи. Валал ма и основну и штредню школу, и то на добрим гласу. Кед ше тиж поровна з даєднима другима валалами, Кере стур може буц задовольни и з тим же ма двох лїкарох общей пракси, педиятра (штири раз тижньово), стоматолоґа (три раз тижньово) и лабораторию (гоч и лєм раз тижньово), а у валалє єст и вецей апатики.

– Думам же у валалє хиби лєм вецей ушорени желєни поверхносци за шейтанє и зоз бависками за дзеци. Тиж хиби и простор присподобени за дзецински родзени днї – визначує Михаела Миленковичова. ТОТО ЦО НЄТ У ДУТЯНУ, ЄСТ ОНЛАЙН Гоч Керестур тераз нє ма банку, банкомати и далєй єст, а гражданє рахунки плаца на пошти и у меняльньох, док ше даєдни опредзелєли и за електронске банкарство. Автобус до Кули, дзе велї Керестурци часто маю рижни файти конченьох, тераз идзе шейсц раз дньово, алє факт же и у валалє скоро кажде обисце ма голєм єден авто, а остатнї роки вше частейше мож видзиц и такси, хтори нєридко хасную и старши особи. У Керестуре мож реґистровац и авто, покладац за вожацку, єст и матичар, адвокат, осиґуруюци дружтва, польопривредни апатики, фризерски и козметични салони, та и ставяльнї (аж и вецей як треба). Кед ше треба облєчиц, лєбо обуц, муши ше пойсц до даєдного варошу, алє и за тото нєшка уж єст иншаке ришенє, а то купованє прейґ интернета. Но, онлайн ше нє муши куповац основни животни намирнїци, бо валал понука вельо менши, алє и векши дутяни, ту и пияц, а и загради. Нажаль, дакеди полни тарґовински центер на пияцу тераз полупразни. Пре старенє жительства, алє и миґрациї, у Руским Керестуре єст вельо празни обисца. Даєдни з нїх тераз уж лєм руїни и нє за биванє су, а тоти хтори на предай, углавним мож купиц за тунї пенєж, розумлїве, кед ше поровна зоз тим яка цена квадрату у городох. Медзитим, гоч хижу на валалє мож купиц и за, наприклад, дзешец тисячи еври, а и менєй, вона найчастейше у таким стану же до нєй треба ище вельо укладац, а и як гваря, хижа як дзира без дна, та у нєй цали живот мож цошка робиц. У одношеню на скорейши роки, кед млади пари найчастейше правели нови хижи, а у будовательней сезони ше на мольбу ляло и по даскельо дзешатки фундаменти и плочи, нєшка ше велї баржей одлучую за реновиранє старших хижох, а нововибудовани тераз скоро же мож почитац на пальцох єдней руки. Покраїнски завод за ровноправносц полох уж вецей раз розписовал Конкурс за додзельованє безповратних средствох малженским паром на териториї АП Войводини за купованє хижох на валалє, а прешлого року средства достали и Миленковичово.

– Були зме упарти, понеже зме два раз остали под смужку, аж треци раз ше нам удало. Треба вельо папери, з велїх установох, чекац у шорох и толковац цо точно треба и прецо, алє ше виплацело. Думам же у валалє єст вельо хижи хтори сполнюю условия за конкурс, алє ми ше за тоту хи14. АВҐУСТ 2020.

жу одлучели ище пред тим, та зме вецей анї нє опатрали – гвари Михаела. ЛАГОДНИ ЖИВОТ ЗА ФАМЕЛИЮ, АЛЄ... З другого боку, Руски Керестур остатнї роки нє ма змисти за младих и вони нє маю места за виход, та прето велї з нїх дому зоз варошох у хторих ше школую приходза лєм дакеди, и то през викенд, лєбо за векши швета. Но, кед познєйше приоритет постанє фамелия, даєдни думанє о валалу пременя. Так було и з Медєшову фамелию.

– Народзели ше дзеци и требало нам вецей комфору. Жили зме у квартелю, та нам було цесно, требало даґдзе одложиц мобилияр за дзеци. Була нам потребна помоц коло нїх и допило нам ґурац кочики до лифту, до хторого ше змесци лєм єден од разу, а жили зме на дзешатим поверху. Кажди валал ма тоту предносц же то мали штредок. Людзе ше познаю, та ше самим тим и дзеци можу шлєбоднєйше рушац. У Новим Садзе, заш лєм, дзеци барз завиша од родичох. Предносц валала то и двор, алє накадзи ше видзе вонка зоз обисца, дзеци зме водзели лєбо до парку, лєбо на беґель, мало єст вибору, а у городзе шицко доступне, мож вельо видзиц, пробовац, научиц – поровную живот на валалє и у варошу Силвана и Евґениє Медєшово, хтори ше после даскелїх рокох препровадзених у Керестуре, заш лєм одлучели врациц до Нового Саду.

– Предлужела сом робиц у Новим Садзе, та сом путовала. Добре то функционовало єден час, алє после пейцох рокох нас заш обовязки цагали до Нового Саду и тераз зме ознова ту. Цо ше дотика того же чи дзеци маю у городзе векши можлївосци, думам же завиши и од самого дзецка. Ту ше треба вельо вецей доказовац як у малим штредку – приповеда Силвана, а Евґениє додава: – После одредзеного часу постало нам буц монотоне у Керестуре. По моїм, його найвекши нєдостаток то ровнїна, тераз кажду шлєбодну хвильку препровадзуєм на Фрушкей гори. Тиж нєдостаток и тот же блїзко при Керестуре нєт вельки варош, Нови Сад, Зомбор, або Суботица релативно далєко... У квартелю єст менєй роботи як у обисцу на валалє, у нїм ше лєм прешпи, а вельо часу ше препровадзує вонка. У Новим Садзе єст вельки вибор спортских активносцох, гоч нєт таки базен як у Керестуре, алє заш лєм ше муши одвесц дзеци на спорт, през вельку гужву, а нєт ше дзе паркирац. Вецей ше плаци, наприклад фодбал, алє ше и озбильнєйше роби – толкує вон. Кед ше спатри шицко тото, Керестур ище вше нє у такей „еґзистенциялней кризи” як даєдни други валали, а кед би ше подцагло смугу и почитало плуси и минуси за живот на валалє и у городзе, вироятнє би бул цесни резултат, бо, як и у шицким, и ту єст и велї предносци и нєдостатки. Но, же хижа на валалє, вшелїяк, праве богатство, прешвечели зме ше и нєдавно, кед у позарядовим стану, велї зоз городох „сцекали” на валал. Якошик, дома найсиґурнєйше...■

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ ВЛА ДИМИР ЦАП, ПАРАСТ ЗОЗ КОЦУРА

ПАПРИҐА – ВЕЛЬКА ОБОВЯЗКА И КАЖДОДНЬОВА РОБОТА Пише: Оля РУСКОВСКИ

Коцурски хотар и його нєпреглядни поля прекрити зоз златним житом, кукурицу, а слунечнїк обрацени ґу слунку и рижни други култури хтори ту мож видзиц, стоя допатрани пишно як найлєпши знак вредних рукох коцурских парастох. Попри польодїлских културох, у Коцуре ше вше частейше садзи и заградкарски, а паприґа єдна з найчастейших

К

оцурец Владимир Цап ше того року першираз опробовал у продукциї праве тей заградкарскей култури. Одлучел ше на меншу поверхносц посадзиц парадичову паприґу, а на польо слоново ухо.

– Парадичова паприґа култура котра анї нє нательо заступена у Коцуре. Єст єй на пар местох, алє слово о малих поверхносцох и малих количестовох и людзе ю найчастейше продукую за свойо потреби. Того року першираз садзим паприґу, и нови сом у цалей тей продукциї – почина Владимир свою приповедку. Як гвари, парадичову паприґу посадзел лєм до своєй загради, на поверхносц од коло 4-5 ари, а слоново ухо посадзел на польо, на єдним гольту.

– Пресаду за парадичову паприґу сом набавел у Руским Керестуре. Садзели зме ю концом мая, а то було дакус вчас, та паприґа уж дозрела и уж ю обераме. Требало би ю садзиц кус познєйше, же би узрела концом авґуста и початком єшенї, понеже ше вона хаснує за жимнїцу и кладзе ше ю до дунцох. КАЖДИ ДЗЕНЬ НА ПОЛЮ Владимир нам припознал же з тима културами нє ма искуства и же є нови у

12 РУСКЕ СЛОВО

заградкарскей роботи – и же коло паприґи єст вельо обовязки.

– Кед сом вошол до тей роботи, нє знал сом цо ме чека, яка то велька обовязка и каждодньова робота коло нєй. Дакеди сом на полю мал цукрову цвиклу, и теди сом вельо мал роботи, алє то нїч наспрам того кельо треба робиц коло паприґи. Пре паприґу сом кажди дзень на полю, а дакеди идзем и по три раз на дзень – щиро толкує наш собешеднїк. Як гвари, зоз парадичову паприґу под`єднак єст обовязки як и зоз паприґу котра на полю. Шицко як робел зоз файту слоново ухо, применьовал и на паприґи у своєй загради.

– У загради зме пресадзовали сами, а за садзенє пресади слонового уха, котру сом з приятельом випродуковал у своїм пластенїку, на полю сом анґажовал роботнїкох. Пред пресаду ше муши шицко пририхтац, наляц жем. Тераз мойо залїванє паприґи функционує на принципу капка по капка, на обидвох поверхносцох. ХВИЛЯ НАПРАВЕЛА РИЖНИ ПРОБЛЕМИ Як бешедує Цап, пре хвилю було рижни проблеми у паприґи. Обидва файти па14. АВҐУСТ 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

приґи єднак залїва и єднак третира – пирска, защицує од пламенячи, а тиж и од хоротох, и од инсектох. Хаснує окремни хемийни средства котри дошлєбодзене хасновац у заградкарстве, тоти котри нє маю вельку каренцу.

– Мам анґажовану особу хтора задлужена за защиту, та ше зоз ню совитуєм коло прикармйованя и коло шицкого цо потребне, понеже сам ище нє знам. Сотрудзуєм и зоз Польопривредну фахову службу з Вербасу. Понеже парадичова паприґа у Цапа уж дозрела, гвари же бриґи з обераньом нєт, у загради нєвелька поверхносц и шицко можу сами домашнї посцигнуц. Дакус ше обава кед ше будзе оберац слонового уха, покля дозреє.

– Кед придзе час за оберанє на полю, будзем мушиц анґажовац роботнїкох. За гольт ми будзе требац коло 10 наднїчарох, а чул сом же у Коцуре єст коло 70 гольти под паприґу, та будзе требац досц роботнїкох. Алє, озда ше лєм найдзе. ПАРАДИЧОВА ПАПРИҐА МА КУПЦОХ Зоз предаваньом парадичовей паприґи, гвари Владимир, же нєт проблеми. Предава ю дома, понука и на Коцурским оглашнїку, а планує пойсц и до Вербасу на пияц.

– Предаваме ю по 70 динари. Паприґу шицку попребераме и пакуєме лєм першу класу. Плоди котри маю даяки шплях лєбо хибу, охабяме. Потераз зме предали вецей як 100 кили, а кед би остала така цена и таки урожай, було би добре. Увидзиме як будзе док дозреє и слоново ухо, чи будзе купцох, яка будзе цена, понеже там слово о вельо векшим количестве – щири Цап.

но обчекуєм же будзе 30 тони на єдним гольту – бешедує Владимир. Владимир гвари же видзел же дахто кладзе мрежу понад паприґу же би ю защицел, алє то велька инвестиция за котру би мушел видвоїц 1 000 еври. Кед слово о субвенцийох и даяких файтох помоци од општини и держави, Цап ище нїч нє глєдал.

– Паприґу на полю сом осиґурал, а на початку ми ю ляд кус и побил, та сом достал пенєжну помоц од осиґураня. Гваря же єст заробку, а уж кед ше роби, най ше роби так же би було хасну. Я ше ище вше учим, алє идзе помали. Як бешедує Владимир, наздава ше же шицко прейдзе добре, з оглядом и на актуалну ситуацию зоз корона вирусом. Кед би поглєдованє було як и за парадичову паприґу, вон би бул задовольни.

– Перши рок сом у заградкарскей роботи, та увидзим як тераз прейдзем кед ше на концу шицко положи на папер. Кед будзем у плусу, вец сиґурно же зоз паприґу будзем робиц и надалєй – гварел на концу параст, алє и паприґар, Владимир Цап зоз Коцура.■

ЛЄПШЕ КЕД ЄСТ МЕНЄЙ ДИЖДЖУ Як гвари, хвиля барз нє вигодна за паприґу. Вельки дижджи котри падали поваляли паприґу, а понеже плоди уж були вельки паприґа на полю полєгла. А то найчастейше знак же будзе вельо очкодованей, погубеней, и тей котра опечена од слунка.

– Паприґи лєпше кед слунковито и сушно, прето же єй прейґ залїваня мож дац води тельо кельо єй потребне. Од моцних дижджох паприґа ше нагла, а то спричинї и чкоди на самим плоду. Нє добре кед слунко директно на плоди пече, муша буц защицени же би були здрави. Шицко то вплївує на урожай, котри вец зменшани, 14. АВҐУСТ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 13

ЕКОНОМИЯ ПРОДУКОВАТЕЛЬ МАЛИНОХ И ЧЕРНЇЦОХ, ВЛА ДА КУХАР ЗОЗ ДЮРДЬОВА

БОБКАСТА ОВОЦ З ВОЙВОДИНИ ПОСТАВА КОНКУРЕНТНА

Войводина ґеоґрафске подруче познате по плодней жеми хтора вигодна за продукованє насампредз землєдїлских културох и желєняви. У остатнїм чаше дзепоєдни нашо продукователє нєзадовольни зоз їх одкупну цену, пробую найсц нови култури з чию продукцию заробок будзе векши. Єдна зоз таких културох то малина

М

алина то рошлїна чий природни амбиєнт вшелїяк нє войводянска ровнїна. Єй природни штредок то благи горйовити терени южней Сербиї котри ше находза од 300 до 500 метери надморскей висини, гутори дипломовани инжинєр польопривреди и продуковатеь малинох Влада Кухар з Дюрдьова.

– Зоз розвойом ґенетики скорей двацец пейц роки на институту Брезна (Brezna) у Польскей тим фаховцох, на чолє зоз професором дохтором Яном Данеком, направел даскельо нови сорти малини хтори успишно можу роснуц у ровнїни и на нїзких надморских висинох. То сорти хтори квитню и даваю плод на єднорочним конарчку. Технолоґия продукциї тих сортох барз єдноставна, нє вимагаю нїяки окремни укладаня як цо слупи, мрежи, дроти и друге. Перши конарчки малини сорти Полана до Сербиї принєшени 2002. року и засадзени су у Дюрдьове. Уж за два роки сцигла и нова, сучаснєйша сорта, Полка хтора ше указала вельо лєпша и барз ше успишно хова на войводянских польох. Полни дзешец роки Полка и Полана ше продукує лєм у Дюрдьове. Польопривредни продукователє ше аж 2012. року баржей почали интересовац за тоти два сорти малинох. Од 2012. по 2018. рок садзенє малини Полка и Полана ше нєвироятно швидко розширело по цалей Войводини. Нє зна ше точно, алє предпо-

14 РУСКЕ СЛОВО

ставя ше же 2018. року було засадзене од 1 000–1 500 гектари тей култури – гутори Кухар. ПРЕ ГИПЕР ПРОДУКЦИЮ СПАДЛА ОДКУПНА ЦЕНА З другого боку, Поляци тоти два сорти малини предали и другим жемом у околїску, як цо то: Мадярска, Румуния, Босна и Герцеґовина, Болгарска, Горватска.

– Шицко тото приведло до того же ше у нашим околїску створела гипер продукция тей овоци, а з тим єй и цена спадла на нєвироятно нїзки уровень. Сербски продукователє з початку скептично патрели на польски сорти малини и нє верели же вони можу направиц озбильну конкуренцию сербскей малини, котра у швеце позната по добрим квалитету. Одкупни центри (хладзальнї) з початку нє сцели одкупйовац Полку и Полану, под вигварку же вони подлого квалитету и же маю мали процент цукру у себе. Медзитим, о пар роки, кед цена спадла, указало ше же хладзальньом тоти два сорти малини вообще нє були проблем и поряднє ю куповали як и шицку другу малину. У остатнїх двох рокох шведкове зме швидкого зменшованя поверхносцох тей култури, а причина тому же ше продукция економски нє випла14. АВҐУСТ 2020.

ekonomija@ruskeslovo.com

тим „вилєтом” войводянски парасти направели вельки чкоди и себе, а окреме направели чкоду дробним традицийним, длугорочним продуковательом зоз южней Сербиї хтори малини продукую у єй природним амбиєнту, на малих поверхносцох – приповеда дипломовани инженєр Влада Кухар. ЧОМ ТО ТАК?

– Малина Полка направена як конзумна сорта малини и ю требало пестовац на огранїченим про сторе. Продукция тей сорти вообще нє така єдноставна як цо велї думали. Циль успишней продукциї тей сорти малини то 95% плодох у першей класи хтори ше спаковани до амбалажи од 125 ґр и 250 ґр предава по релативно високих ценох. Же би ше то витворело потребне вельке знанє, искуство, закладанє и барз добре познаванє тарґовища. Очиглядно же велї нашо продукователє, нє знаюци шицко тото, вошли до продукциї малинох на векших поверхно сцох зоз минималним познаваньом шицкого того цо потребне за успишну продукцию и, розуми ше, як резултат достали мали урожай и подли квалитет. Зоз другого боку их дочекали барз добре орґанизовани купци хтори им за тот їх продукт понукли барз нїзку цену – гвари Влада Кухар. Вон толкує и же попри шицкого цо ше зоз малину у Сербиї случело остатнїх рокох, ю можеме означиц як високопрофитабилну културу хтора длугорочним и витирвалим продуковательом приноши красни заробок. Же то так шведочи тото же ше малина пестує на цалей жемовей кулї и шицки озбильни продукователє, гоч у хторей часци швета жию и продукую малину, углавном вецей роки, задовольни зоз профитом хтори посцигую.

– Єст два основни ґрупи продуковательох и то ґрупа вельких продуковательох, хтори малини продукую на вецей дзешатки-стотки гектари. Зоз таку продукцию ше занїмаю вельки компаниї и ту углавним заступене механїчне оберанє. Малина з таких поверхносцох закончує у фабрикох за преробок и ма релативно нїзку цену. Трошки продукциї тей малини досц нїзки, та ше таки способ хованя малинох продуковательом и попри нїзкей одкупней цени виплаци. З другого боку маме ґрупу малих продуковательох хотри на малих поверхносцох зоз ручним обераньом посцигую високи урожаї и барз добри 14. АВҐУСТ 2020.

квалитет плоду. Таки малини углавном спаковани до амбалажи од 125ґр и 250ґр и закончую на пияцох и вельких тарґовищних ланцох. Вона ма високу цену, так же ше єй продукция и попри високих трошкох виплаци – гутори Кухар. ШВЕТОВО ТРЕНДИ У шицких розвитих жемох швета малина барз глєдана овоц пре свой прекрасни випатрунок, смак, пах, малу калорийну вредносц, богатство витаминох и минералох и пре лїковитосц. Остатнї роки вше глєданша и чернїца, хтора тиж барз богата з витаминами, минералами, и важи за овоц з найвецей диєтетнима нїтками и позната є як антиоксиданс и же барз поспишує здравє. Жиєме у чаше кед ше вельо дава на имунитет и очуванє доброго здравя, цо з часци и причина за вше векшу популарносц тей овоци.

– Чернїца то овоц котра вєдно зоз малину припада ґрупи ягодастей овоци. Єй продукция вельо менша як продукция малини. Природни амбиєнт чернїци приблїжно исти як и малини и углавним ше за єй продукцию одлучую исти продукователє. Урожаї чернїцох вельо векши як малинох и тиж велька часц тей овоци закончує у фабрикох за преробок. Єдну меншу часц продукователє пакую до менших пакованьох и предаваю ю як конзумну чернїцу. Чернїца у одношеню на малину ма вельо нїзшу цену, окреме у индустриї. З другого боку, єй урожаї по єдинки поверхносци досц вельки, та ше и єй продукция углавном виплаци. Малина и чернїца барз здрави и на шветовим уровню ше и швижу овоц и продукти направени зоз нїх вше вецей глєдаю. Таки тренд би требал длугорочно озбильним продуковательом обезпечиц стабилни пласман и добри заробок – гутори Влада Кухар.■ Л. Кх.

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ИНТЕРВЮ

ПИСАТЕЛЬ ВЛА ДИМИР КОЧИШ

СЦЕМ ОХАБИЦ СВОЙ ШЛЇД

В

ладимир Кочиш пише поезию, прозу, драми, а бул и пририхтовач Антолоґиї поезиї войводянских Руснацох „Жовта причасц” на сербским язику. Вецей раз є наградзовани на литературних конкурсох НВУ „Руске слово”, а за документарни филм „При крижу” достал награду на Медзинародним фестивалу у Ужгородзе. Филм бул приказани на Медзинародним фестивалу у Беоґрадзе и Верони. Писнї и приповедки му прекладани на сербски, словацки, мадярски и українски язик. Його творчосц заступена у вецей антолоґийох поезиї и приповедкох на руским язику. Член є Дружтва писательох Войводини. Зоз Владимиром Кочишом бешедуєме о рускей литератури, єй судьби, як и о єй статусу.

Фото: В. Вуячич

Пише: Олена ПЛАНЧАК-САКАЧ

Владимир Кочиш влонї достал углядну награду ДПВ „Мирослав Стрибер” за кнїжку приповедкох „Марунка”, хтора обявена у НВУ „Руске слово”. Тота награда, хтору ше уручує у пейцрочним периодзе, потвердзенє и рускому творительови Кочишови, як и нашей видавательней Хижи

Цо думаце яки статус руского писателя нєшка у рускей заєднїци, та и ширше, як го ви видзице?

– По моїм видзеню руски писателє нєшка кажде за себе сам, кажде сам себе вибера зоз ким и як будзе сотрудзовац. Хто дума же може сотрудзовац зоз НВУ „Руске слово” будзе сотрудзовац зоз тоту видавательну Хижу, а хто дума же може сотрудзовац звонка наших институцийох, вон будзе сотрудзовац при Сербох, Словацох, або других народох, цо цалком нормалне у такей ситуациї. Ми ше нє остарали у остатнїх двацец рокох орґанизовац свойо здруженє „Пионирску заградку”, як пионире, та, надалєй, помали и же бизме ше на таки способ представели ширшей дру- росли. Пенєж нє бул проблем, шицко цо було добре, цо жтвеней заєднїци, та и у Европи и, же бизме вец на таки мало квалитет, могло буц и видруковане. Тот дух котри заєднїцки способ наступали. Нє остарали зме ше же бизме держава сцела и котри бул у социялизму през тих творчих як таки були евидентовани, же би заинтересовани за нашо людзох и їх творчосц витворйовал ше и профиловал. Каколо 1 000 кнїжки вижде виберал зоз чим ше друковани за вецей як – Ми ше нє остарали у остатнїх двацец рокох у литератури предста100 роки мали можлїорґанизовац свойо здруженє... Нє остарали зме ше ви. У остатнїх трицец восц буц презентовани рокох нова ґарнитура же бизме як таки були евидентовани, ище прейґ живих и руководзацих формоваже би заинтересовани за нашо коло 1 000 кнїжки младших писательох, ла єден други способ за видруковани за вецей як 100 роки мали можлївосц институцийно, дзе ґод тих котри уж творели. буц презентовани ище прейґ живих и младших жию Руснаци нєшка, чи И то нє лєм у литератуписательох, институцийно, дзе ґод жию Руснаци у Мадярскей, чи у Слори, алє и у подобовей нєшка – визначел Владимир Кочиш вацкей, чи у Польскей, уметносци, и у музики, чи на України и ширше. а нови ґенерациї твориСтатус нєшка кажди писатель сам себе одредзує и нє шме- тельох ше профиловали на нови способ. И теди зме ше поме то нїкому зауважиц же то нє добре, бо кажде твори ин- чали дзелїц. Уж ше почали правиц габи, чарна габа, тота дивидуално, а колективней творчосци нєт. Кед нашо писа- драма добра, тота нє добра, тоту мож бавиц, тоту нє мож, телє почали писац, ище под час Австро-Угорскей Mонар- та теди хтошка шицко почал контроловац. Тераз зме у єдхиї, кед було лєм даскельо наших преднякох, од Косте- ним новим чаше, а одвичательни редактор Видавательней льника та надалєй, теди ше кодификовал и наш язик и нїч дїялносци у НВУ „Руске слово” Микола Шанта пред рополитично нє уплївовало на творительох и їх профилованє. ком виявел на РТВ же нєт вецей цензури у писаню, рукоКед зме вошли до часу войнох и револуциї, после шицко- писи ше примаю шицки. Хто як сцел, та так тото и похого социялизем формовал шицких писательох, та так фор- пел. То значи же тота треца габа писательох тих младших, цо мовал и руских писательох. И у тим чаше их и найвецей почали писац пред пейцома або дзешец роками, младши хтори було. Вони були профиловани од самого початку през уходза до швета литератури през младежски часопис МАК

РС

16 РУСКЕ СЛОВО

14. АВҐУСТ 2020.

kultura@ruskeslovo.com

и додаток у тижньових новинох „Литературне слово”, свой швет доживюю цалком иншак, їх инспирация иншака, вона углавном дочасова при велїх, а менше число тих цо ше пренайду, одскоча и останю у нашей литератури. Значи тот писательски статус нєшка випатра так же є нїґдзе.

рунка” вибрана у конкуренциї 24 кнїжкох хтори були обявени у пейцрочним периодзе. Трочлени жири вибрал тоту кнїжку. Даєдни приповедки зоз тей збирки обявел сом и на сербским язику у рижних часописох. Влонї ше нїхто од руских писательох нє явел на конкурс за награду „Мирослав Стрибер”, хтора ше додзелює членом ДПВ, та на предкладанє НВУ „Руске слово” награду достал я. Влонї ше означовало и 20-рочнїцу од бомбардованя, ознова ше ошвижели тоти нєщешлїви памятки, та так тота збирка моїх приповедкох „Марунка” ознова була актуална по своєй тематики. Тоту награду ми дали сербски писателє и прето ми вона вельо значи. Векше припознанє од того нє можем достац.

Цо зоз нашима рускима писателями, дзе вони нєшка, дзе ше збераю, дзе о нїх мож дацо дознац? Цо зоз сайтом руских писательох о хторим сце бешедовали пред велїма роками?

– Кажде културно-уметнїцке дружтво дакеди мало свою литературну секцию. Праве у Руским културним центру шейдзешатих рокох, тедишнїм КУД „Максим Горки” мал важне писац на руским язику нєшка, чом за сом чесц водзиц литературну секцию. Теди Город Нови Сад РС Чом Вас важне писац? Цо Вас дриля до творчосци? тей секциї хтору сом водзел додзелєл награду полнолїтства.

– Вельо раз вежнєм себе за задачу цо будзем шнїц и вец То нє було по ключу. Нєшка маме два три стретнуца до рока, Литературни вечар у Дюрдьове, Културну манифеста- тот сон надбудовюєм у своєй творчосци. Кед заокружим роцию „Костельникова єшень” и „Дньовку”, и ище з нагоди боту як цалосц, як кнїжку, пошлєм до „Руского слова”, а рудаякого швета, або промоция кнїжки, алє орґанизоване, ви- копис там стої три штири роки, бо тераз нє час за таке дацо будоване представянє рускей литератури нєшка нєт. Єст як цо сом написал. Кед же сцем обявиц себе кнїжку у 250 людзох цо пишу и нєшка, старши и младши, алє нєшка ше прикладнїкох, нє треба ми анї цала пензия. Кед же „Руске тото уж так розводнєло же єдни другим, так повесц, нє тре- слово” нє може видруковац кнїжку руских писательох зоз баю. И вец ше надрилює єдно цалком лоґичне питанє, кому 50 000 динари, на сто бокох, котри ище пишу, же би кнїжка писац? Єден мой приятель писатель поставел питанє же ко- сцигла и там до Мадярскей, Словацкей, України, дзе ище му писац кед нїхто нє чита, и чом писац кед нєт хто друко- єст тих цо сцу виучовац наш руски язик и литературу, вец вац. Нас ище вше ту єст голєм 12, 15 тисячи Руснацох и нє цо повесц. И вец чи писатель ма порив писац. Ма порив, бо ше муши писац и пре сеправда же нєт заинтере– Сцем, жадам охабиц яки таки свой шлїд. бе. До ДПВ прияти сом сованих голєм сто читаНєшка технолоґия пошла барз далєко, та кнїжки пред трицец роками, а чох. Алє заправо нє затам ме предложели Штеинтересовани тоти комож архивовац на барз малим просторе як фан Гудак, Михайло Котрим у интересу лєм же ґомбошкова главка. Кед там охабиме двасто, би прешли їх проєкти, тристо, пейцсто кнїжки за будуци поколєня, вец зме вач и Дюра Папгаргаї. бо нєшка шицко на прозаш лєм якиш шлїд охабели за будуци часи – гвари Кочиш Кед вчас рано рушим през поля обачим рижни єктним финансованю, а шлїди животиньох, а томи други най ше знаходзиме як знаме. Ище кед формовани Завод за културу войво- ти шлїди треба знац пречитац. Сцем, жадам охабиц яки-тадянских Руснацох на чолє зоз директором Мирославом Ке- ки свой шлїд. Нєшка технолоґия пошла барз далєко, та веждийом, бешедовал сом же кед ше формує здруженє но- кнїжки мож архивовац на барз малим просторе як ґомбовинарох, маце подобових уметнїкох, кеди уж раз направиме шкова главка. Кед там охабиме двасто, тристо пейцсто дружтво руских писательох. Напишеме Статут як би то мо- кнїжки за будуци поколєня, вец зме заш лєм якиш шлїд охагло функционовац, направме Сайт руских писательох, шиц- бели за будуци часи. Моя кнїжка „Паперови голуб” була роких хтори пишу по руски по принципу хто обявел голєм два зпредата за два мешаци. Дакеди сом думал же мойо кнїжкнїжки и пошоруйме их по обласцох и на таки способ про- ки нє досц добри кед ше муши глєдац спонзор же би були мовуйме руску творчосц. А орґанизовани бизме ше могли обявени. А, нєшка, цензури нєт, кед маш пенєжи, дай и друпорадзиц же зоз хторима проєктами виступиме и обезпечи- куєме. Заш лєм, най час пове цо вредзи. ме средства каждого року за найлєпши кнїжки и так потринєшка ище Владимир Кочиш пише? маме и младих. Тото нє зажило. Прето ше велї вецей нє зяРС Цо– По чал сом писац роман, хтори почина у новосадвюю, нєстали з рускей литератури и нєт их. скей церкви зоз найвисшого облачка на турнї хтори сом наРС Влонї сце достали углядну награду Дружтва пи- месцал кед го буря звалєла. З того облачка сом цошка видзел. сательох Войводини за збирку приповедкох То єден швет Руснацох на тим городским просторе, швет Ру„Марунка”, хтора була наградзена и зоз Костельнико- снацох хтори приходзел до городу. Швет Руснацох зоз салаву награду хтору додзелює НВУ „Руске слово” у пейц- шох, цо свойо дзеци посилали на школованє до велького горочним периодзе, як и ДПВ. Як патрице на тоти два роду, одрекаюци ше вельо того вибудовали у самим центру Нового Саду – свою церкву, дакеди школу, парохиялни дом, значни награди у литератури?

– При мнє ше нїч нє случовало случайно, бо сом ше нє простор за културу. Вошол сом до єдней глїбшей приповедишол школовац на Катедру, нє закончел сом нїяки факулте- ки. Мам 36 наслови, єдну красну рибу хтора на себе нє ма вети дзе ше учи о литератури, алє сом ше сам учел. На конкур- цей нїч, лєм косци. Раз рочнє обявюєм дацо по руски, того росу у НВУ „Руске слово” за награду конкуровали коло трицец ку обявим циклус писньох и прозни записи о жвератку у учашнїки. Док було бомбардованє написал сом тот циклус „Шветлосци”, и ище голєм у трох сербских часописох обяприповедкох под насловом „Марунка”, у едициї „Верхи”, вим дацо по сербски – одкрил нам часточку свойого нового кнїжка була обявена од помоци хтора сцигла з України. „Ма- опусу цо нєшка пише на руским язику Кочиш.■

РС

14 . АВҐУСТ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ПОЧАЛО ПРИРИХТОВАНЄ КАЛЕНДАРА ЗА 2021. РОК

УТВЕРДЗЕНИ НАЧАЛНИ ТЕМИ И ТЕРМИНИ

На парохиї у Руским Керестуре, вовторок, 4. авґуста, отримана схадзка Редакциї Руского християнского календара. На схадзки догварени начални теми и термини, та за Календар за 2021. рок треба же би рукописи були придати по 15. октобер, до друкарнї же би Календар вошол 10. новембра, а з друку вишол 25. новембра. На схадзки були присутни представнїки Редакциї зоз „Руского словаˮ, одвичательни редактор Календара Микола Шанта, редактор Микола М. Цап, и директор Установи др Борис Варґа, док опрез редакциї Християнского часописа „Дзвониˮ були присутни одвичательни редактор о. Владислав Варґа, и главни редактор часописа мр Михайло Малацко. На схадзки бул и капелан рускокерестурски, о. Михайло Шанта. Других членох Редакциї Календара ше поинформує о догваркох и заключеньох зоз схадзки, а источашнє, одвичательни редактор Шанта ше з нїма порадзи о їх сеґменту роботи и одвичательносци. Ношаци теми у нашей найчитаншей кнїжки би були описованє стану у року вируса корона, як ше тота ситуация одражела на наш културни, вирски, национални, образовни, та и индивидуални живот нашого жительства. Од значних рочнїцох маме сторочнїцу першого Руского календара хтори обявени за 1921. рок, а видаватель було Руске народне просвитне дружтво. З тей нагоди ше у рамикох того Календара за 2021. рок обяви фототипске виданє першого Календара. Други значни манифестациї

о хторих ше будзе писац у Календаре то 160-рочнїца Водицовей церкви. Понеже пред нами будовательни роботи у Водици (будованє капацитетох за 60 особи) пред-

стави ше план будованя, як и духовни аспект того проєкта. Пред нами и 150-рочнїца од народзеня Володимира Гнатюка, як и 95-рочнїца од його шмерци, та Календар и о тим будзе писац, як и о 75-рочнїци „Руского словаˮ, и 90-рочнїци иснованя Беоґрадскей парохиї. Календар будзе орґанизовани по уж постояцих рубрикох, так же ше очекує и богатство литературних прилогох, як и прилогох зоз других обласцох нашого културного, вирского, образовного и националного живота. М. Афич

ПОДОБОВА КОЛОНИЯ „СТРЕТНУЦЕ У БОДНАРОВА”

ДОСТАТА ПЕНЄЖНА ПОМОЦ Боднарова” прешлого тижня мали схадзку зоз компетентнима у Оп-

Фото: С. Саламун

Члени Орґанизацийного одбору Подобовей колониї „Стретнуце у

18 РУСКЕ СЛОВО

штини Жабель на котрей принєшене ришенє же ше шеснаста подобова и дзеветнаста дзецинска Колония затераз одклада за октобер, кед ше у наступним чаше витворя условия за єй отримованє. На тей схадзки члени достали информацию же за орґанизацию самей Колониї будзе обезпечена пенєжна потримовка котра достата на Конкурсу, а вона виноши 200 000 динари. Пенєжи буду вихасновани за орґанизацию Колониї, як и каждого року. Людзе зоз орґанизациї, алє и маляре ше щиро наздаваю же ше Колония годна отримац по конєц рока и же будземе мац нагоду уживац у уметнїцких дїлох котри виду зоз тей Колониї. Л. Кх.

14. AВҐУСТ 2020.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

ДРАҐАНА ИВАНОВ, ШКОЛЯРКА ҐЕНЕРАЦИЇ У ҐОСПОДЇНЦОХ

ТРУД ШЕ ВИПЛАЦЕЛ

За тогорoчну школярку ґенерациї у Основней школи „Жарко Зренянин” у Ґосподїнцох вибрана Драґана Иванов. Школярка котра през осем роки свойого школованя зазначела велї одлични резултати на рижних змаганьох и котра зоз своїм добрим справованьом вше була приклад другим школяром.

– Барз сом щешлїва же праве мнє припадла чесц буц школярка ґенерациї, бо то наисце цошка вельке и значне. През осморочне школованє сом ше намагала мац добри оцени, а тот труд ше на концу виплацел и цешим ше зоз тим. Ишла сом наисце на вельо змаганя. Здогадуєм ше же перше змаганє на котре сом пошла було ище у штвартей класи и ту сом зазначела одлични резултат на Општинским змаганю зоз математики, на котрим сом завжала перше место. У истей класи сом тиж перше место освоєла на Општинским подобовим конкурсу „Мойо место: ту ше бавим, шмеєм и рошнєм”. Потим сом у пиятей класи зазначела добри резултат на Општинским змаганю зоз биолоґиї, а истого року сом завжала друге ме сто на Окружним змаганю зоз сербского язика. У шестей класи сом участвовала на Мед зиокружним змаганю зоз руского язика, а у седмей класи сом зазначела перше место на Медзиокружним и на Републичним змаганю зоз руского язика – приповеда Драґана.

Драґана од другей по осму класу ходзела на годзини руского язика и як гвари, барз любела ходзиц на тоти год зини. A яка Драґана була школярка, гварела нам єй класна Ана Юришин.

– За Драґану можем повесц же є єдно цихе, мирне дзецко котре ше нїґда нє любело видвойовац медзи другима школярами. У ше стей и седмей класи вона зазначовала барз добри успих як у школи, так и на змаганьох на котри поряднє ходзела и на котрих вше заберала єдно од перших трох ме стох. Окремни успих зазначела на змаганю зоз руского язика на котрим освоєла перше ме сто. Драґана була свидома свойого знаня и резултатох котри по сциговала, алє ше зоз тим нїґда нє хвалєла, а єй парняки ю вше потримовали и барз им було мило кед чули же школярка ґенерациї будзе праве пайташка зоз їх оддзелєня. Драґана мала щесца же була у наисце добрим оддзелєню, нє було их вельо и були єдна велька фамелия котра ше почитовала и шицки ше єднак радовали успиху своїх товаришох – приповеда Ана. Драґани осморочне школованє останє у красним паметаню пре товаришох зоз котрима ше крашнє скадала и без котрих би тоти днї були празни и цихи. Будзе паметац и наставнїкох котри були вше порихтани помогнуц и вельо того их научели.

Драґана окреме будзе паметац екскурзиї на Златибор и Копаоник на котрих ше барз крашнє препровадзели. По законченей основней школи Драґана мала жаданє уписац ше до Исидоровей ґимназиї, а воно ше єй и виполнєло. И уписала ше, на дружтвено-язични напрям. Л. Кх.

У ДЮРДЬОВЕ

ОДКАЗАНИ ФЕСТИВАЛ ЖРИДЛОВОГО ШПИВАНЯ У општини Жабель, пре позарядову ситуацию котра ище вше тирва, одказани шицки тогорочни манифестациї, та так и Фестивал жридлового шпиваня „Най ше нє забудзе” у Дюрдьове. Фестивал, котри мал буц отримани 22. авґуста, алє пре нєвигодну епидемиолоґийну ситуацию, члени Управного одбору принєсли одлуку же Фестивалу того року нє будзе. Поволанки дружтвом були послати з надїю же ше Фестивал, заш лєм, отрима, медзитим, датум ше приблїжел, алє ситуация ше зоз корона вирусом у векшей мири нє пременєла. Роздумуюци як би могло 14. АВҐУСТ 2020.

отримац фестивал, же би ше нє страцело традицию и континуитет, котри тирва уж осемнац роки, орґанизаторе роздумовали о иншаким способу отримованя фестивалу, як, наприклад, онлайн фестивалу. Кажде дружтво би зняло свойо точки и послало до дюрдьовского Дружтва, а надалєй би ше видзело на яки способ би ше таки материял приказовало. Алє у контакту зоз дружтвами дознало ше же ше вони нє барз зберали на пробох и пририхтовали за тот Фестивал пре иснуюцу ситуацию. Шицки мали порузменя, та ришене же ше Фестивал отрима идуцого року. Л. Кх.

РУСКЕ СЛОВО 19

Число 32

Ушорела: Славица Фейса Пише꞉ Мария АФИЧ

ЛЄТНИ РОЗПУСТ НА КАПУЩАНИМ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

НА ДРАЖЕ НАЙЛЄПШЕ Лєтнї розпуст школяром наймилша часц рока, кед єст найвецей часу бавиц ше, дружиц, служиц у баби и дїда, пойсц з родичами даґдзе на одпочивок... Познате же тогорочни розпуст нажаль, нє таки як други пре нову хороту, т. є. вирус корона, прето ше велїм прикрацели плановани путованя на лєтованє, а нє мож ше анї купац на шицких местох дзе ше звичайно одходзело. Так и у Керестуре

И

попри тим же така ситуация, у розпусту заш лєм уживаю мали Капущанци. На дакедишнїм Капущаним шоре, а нєшка улїци Бориса Кидрича, у часци од Режаковей улїчки по конєц, т. є. по лєшик при беґелю, по драже мож видзиц барз вельо дзеци, и векши и менши, дакеди их єст и двацецеро. Векшина там бива, а дзепоєдни часто служа у баби. Мило их видзиц як ше вожа на бициґлочкох, од наймладших, Андєли и Павла хторим лєм 2 роки, по найстарших дванац-тринацрочних Стефана и Неманю. ГАЛАЙК ВЕЛЬКИ КЕД СУ ШИЦКИ ВЄДНО Нєшкайши Капущанци то браца Еделинсково Дарко (8 роки) и Марко (5), Штранґарово Теодор (11) и Адрияна (7), Сопково Алекса (11), Ана Мария (8) и София (7), Шомодїйово наймладши Михайло (5) ма ище двох старших братох и шестру, вец Тони Сивчов (6), Йована (6) и Неманя (12) Кушичово, и наймладша

20 РУСКЕ СЛОВО

Андєла (2,5) Джуня. Кажди дзень ше до того краю валала приходза бавиц до баби и троме браца Колошняйово – Стефан (13), Марко (11), и Тони (8), и їх братняци Лука (6) и Павле (2) Бандичово, и Андрей (5) Надьов. През лєто зоз Голандиї до свойого дому приходза и шестри Мертеново Александра (12) и Ивона (9 роки), а ту су и тих дньох. Розуми ше же ше трафи же гнєтка ту зайдзе и даєден пайташ чи пайташка, та дзецински галайк ище векши. Питаме ше им чи им нє допито, и як ше найволя бавиц. Бавенє на драже углавним почина у позних пополадньових годзинох, а їх одвити були таки же им наймилше вожиц ше на бициґлох, моторочкох, и других превозних средствох за таку челядз. Добре же на тей часци шора и транспорт нє таки густи, та су досц безпечни. Правда, мерковац ше муши на авта, а родичи наймирнєйши кед воженє и беганє на краткей Резаковей 14. АВҐУСТ 2020.

slovecko@ruskeslovo.com

улїчки. Дакеди ше бави и бадминтон, фодбал, або кошарку, дзивчата ше любя колїмбац опрез Сопкових, барз фине и модерне бавенє скакац на трамболини, а нє забути и бавеня на дутяни, лєбо ше на драже рисує, бави на школи... СТАРШИ МЕРКУЮ НА МЛАДШИХ Вечарами, наймилше бавиц ше на джмурки, цо видзиме же шицки барз любя, а дараз ше бавиц пойду аж и до лєшика. Цикаве видзиц же ше Капущанци бавя шицки вєдно, нє завадза старшим кед ше ту круца и найменши, аж векши и меркую на нїх... Родичи ше цеша же су таки зложни, гоч гваря же ше скорей бавели у двох ґрупох, а тераз ше якош шицки позбераю. Найстарши, кед пополадню ище горучава, найду место дзе мож на телефону лапиц интернет, та вец бавя бависка. Кед слово о купаню, велї ше ходза купац на керестурски базен. През викенди дзепоєни з родичами одходза и до околних местох дзе робя базени, чи на озера, до купелї, а наймладшим сладке купанє и у домашнїм базену у дворе. Нєт милше после лєтнього дижджу почупкац и по заостатих барох, чи боси, чи у чижмох, та гоч мацери буду и дудрац пре змачкани и заблацени шмати. Питаме ше наймладшим Капущанцом чи ше дакеди и поспердаю, а знаже же єст и того, но як то найчастейше у дзецинским швеце, раз два ше коло дачого нє зложа, поспричкаю, дакого вибераю, алє уж о кратки час шицко забуте и бавенє ше предлужує... Видзи ше нам же єст ту дакус и симпатиї, бо мала Андєла гвари же ше люби бавиц зоз Луком, а окремна приповедка скоро нєроздвойни Тони и Йована хтори парняци. Вони двойо ше наисце барз складаю, и двойо ше

14. АВҐУСТ 2020.

найволя бавиц гоч дзе и гоч як, цо шицки знаю, а єст и документоване на фотоґрафийох. Уживаю шицки, ище дакус, бо док ше обрациш, ознова септембер, и будзе трeбац чи до школи, чи до оводи... Та заш лєм, бавенє на драже и далєй наймилша розвага през цали рок. ■

БАРИЩЕ У валалє гваря же Капущани єдине место дзе на таким нєвельким просторе рошню телї дзеци. Єст и обисца зоз старшима, цо паметаю же праве на тим истим месце дакеди давно, од шейдзешатих рокох прешлого стороча та надалєй, тиж бегали громади дзецох розличних ґенерацийох, и кед було найменєй по тройо дзеци у єдним обисцу. Познате же там росли шесцеро Ильково, штверо Винайово, тройо Жирошово, дзевецеро Семаново... Теди давно, кед ище нє було асфалтней калдерми, та беганя по праху, або по води були каждодньова їх „робота”. Праве тот край ше дараз волал барище, а нєдалєко була и долїна дзе нєшка лєшик при валалє.

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ЙОВИЦА ҐЕЦАН З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

МИСИОНЕР И БАЙКЕР

Пише: Мая ЗАЗУЛЯК ГАРДИ

Йовица Ґецан, родом зоз Новей Кули, кажде лєто препровадзовал у Руским Керестуре, а кед ше побрали зоз супругу Катарину, надумали заєднїцки живот започац праве на валалє. Потим даскельо роки жили у Кралєве, алє ше пред двома роками, заш лєм, врацели до Керестура, дзе започали мали бизнис. Ґецанoва фамелия валалчаном добре позната и по своїх гуманитарних активносцох

Р

оздумуюци цо буду робиц док ше враца на валал, Ґецаново одлучели же предаю машину за скраванє кавчох и отворя кафич, у хторим пробую понукнуц тото цо у Керестуре ище нєт.

– Нє ускакуєме нїкому до роботи. Нєдавно зме прешли и до векшого локалу, а уведли зме и дньово полудзенки, бо зме обачели же то у валалє хиби. Щиро, найбаржей сом ту думал на пензионерох, бо знам же єст велїх хтори биваю сами, а ми ношиме єдла и дому. Алє заш лєм, вецей приходза младши, озда маю вельо роботи, та ше им зда готови полудзенок. Кажди дзень єдно варене єдло и подаруєме дакому кому думаме же треба. Нашо муштериї и младши дзеци, тоти хтори ище нє за карчму и за даяки озбильнєйши виходи, та нам мило же и вони маю дзе пойсц. Паметам кед у валалє бул Младежски дом, дзе и я вежбал зоз своїм бендом хтори ше волал „Коктел рок”. Упатраюци ше на ньго, любел бим єдного дня оможлївиц дзецом и младим простор у нашим локалу дзе би мали ин-

струменти и могли ходзиц вежбац грац – приповеда Ґецан свойо плани и додава же хто нє глєда вельо, крашнє може жиц зоз такого бизнису як їх, а крашнє жиц и у вельочисленей фамелиї як Ґецанова, хтора ма аж шейсц членох.

– Маме штверо дзеци, а дохтор супруги гварел же би их, пре даяки здравствени причини, анї нє требала мац. Найстарша Исидора закончує музичну педаґоґию, Дорияна штредню уметнїцку школу, Марко пията класа, а Матея тераз будзе ходзиц до оводи. Кед зме ше врацели до Керестура, Марко предлужел ходзиц до школи до Кули, бо зме ше бали як би ше знашол у рускей школи, понеже по руски нє знал нїч. Медзитим, нє випадло то найлєпше и заш лєм зме го преруцели до Керестура. Нє прешло анї два мешаци, а вон нє же розумел по руски, алє и прегварел без проблема. Видзели зме яки живот за дзеци и у городзе и на валалє, та думаме же мали штредок за нїх заш лєм лєпши, най так повем – здравши – визначує Йовица и франтує же є Мадяр, хтори нє приповеда по мадярски, алє зато зна по руски. ВИРА ИХ ВОДЗИ ПРЕЗ ЖИВОТ Ґецаново ше цалком пошвецели вири, хтора попреплєтана у шицких сеґментох їх живота.

– За нас 2001. рок бул пресудни, бо зме почали читац Библию, хтора нам барз значна. Од теди Вон водзи цали наш живот. Зоз Керестура зме пошли до Кралєва як мисионерска пара, дзе зме були осем

22 РУСКЕ СЛОВО

14. АВҐУСТ 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

роки у мисиї. Баптистични мисионере иду там дзе нєт тей церкви, алє главни циль нє же би ше ю основало, алє бешедовало о Богови. У Кралєве теди було тото жемотрешенє, та зме помагали як зме могли, потим и кед були вилїви. Вон нам дал, та ми можеме дац другому. Материялне нам нє таке барз значне, алє, розуми ше, муши ше мац основни ствари. Думам же чловек таки народзени, водзени од Бога, лєм то дахто препозна, лєбо нє. Кед зме ше побрали, такой зме знали же ту цошка хиби, и видзели зме же то, у ствари, Бог – толкує наш собешеднїк, хтори закончел теолоґийни факултет у Новим Садзе.

– Пред тим зме вєдно зоз супругу були рок на школованю у приватней школи Библиї, перше у Бачким Петровцу, вец у Беоґрадзе. Препознали зме же зме за мисионерох, же любиме помагац, бешедовац о Богови з другима и орґанизовац рижни активносци – гвари Йовица, хтори за два роки у Керестуре орґанизовал вецей гуманитарни акциї, як и „Кантри фест”.

– „Кантри фест” зме орґанизовали два раз, а того року би бул ище векши, алє корона нам нє допущела. Першираз бул концерт музичарох зоз Тенесию, други рок були госци зоз Оклахоми и през даскельо днї, медзи иншим, могло коштовац сербску, руску и америцку кухню. Пред Крачуном зме у нашим локалу дзелєли штрикани ствари, кажде охабял кельо сцел и потим нам Керестурци на Фейсбуку предкладали кому думаю же бизме требали однєсц пакети хтори зме направели з назбераного пенєжу. Любим таки акциї у хторих и други участвую, кед зме шицки повязани. Наприклад, тоти штрикани ствари сцигли зоз Шкотскей до

14. АВҐУСТ 2020.

Трстенику, отамаль до Керестура, а у тей акциї участвовали и шицки хтори дали пенєж, хтори предложели особи котрим пакети потребни, а вец и тоти хтори их достали – визначує Ґецан. Вон участвує и у акциї дзелєня пакецикох зоз Шкотскей, дзецом з керестурскей предшколскей установи. ЧЛЕН ХРИСТИЯНСКЕЙ БАЙКЕРСКЕЙ ОРҐАНИЗАЦИЇ Окрем того же наш собешеднїк супруг, оцец, мисионер, гуманитарец, погосцитель, вон тиж и байкер, а и тоту свою любов повязал зоз християнством.

– Вше сом мал моторки, алє сом нє мал вельки моторки и нє мал сом дозволу. Познєйше сом покладал и нашол сом християнску байкерску орґанизацию „MC. Soldiers For Jesus”, хтори ме поволали до Америки. Упознал сом єдного байкера з Белґиї, хтори ми о даяки час послал фотоґрафию на хторей моторка з вельку кубикажу и гварел ми же є моя. Нє верел сом себе, док вон и цала його екипа нє пришли на гранїцу зоз моторку. Нє муши буц правило, алє випатра же ше добре з добрим враца. Були и у Керестуре и наисце ше им пачел валал, вироятнє би пришли и того року кед би нє була така ситуация. И я того року плановал на моторки пойсц до Мадярскей и до Белґиї, алє кед нє мож. Моторка порихтана за таки драги, рано ю запалїш, а аж вечар загашиш – приповеда наш собешеднїк, а на питанє чи су задовольни зоз животом у Керестуре, гвари: – Теди зме почувствовали же би нам даґдзе исц и препознали зме же Кралєво тото место. Но, кед прешол седми рок, видзел сом же ми там вецей нє место, же сом поробел цо було за мнє и же треба исц далєй, а тото далєй у ствари було врациц ше до Керестура. Так як нам тераз, нє менял бим нїзач!■

ПЕЧАРКИ БУКОВАЧИ ЯК ГОБИ Ґецаново ше занїмаю и зоз хованьом печаркох буковачох, алє им то, затераз, лєм гоби.

– Лєто нє сезона за печарки, алє од септембра почнєме ознова. Маме єдну хижу у Керестуре хтора преправена лєм за нїх, бо вимагаю вельку влагу, же би температура була до 20 ступнї итд. Предаваме их на пияцу и прейґ Фейсбуку, дзе нам ґрупа „Руски Керестур” барз помага. Плановал сом и реґистровац фирму, алє думам же нам будзе вельо и же нам то останє лєм гоби – гвари Йовица.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ 75 РОКИ „РУСКОГО СЛОВА” 1945–2020 (VII)

КОЛЕКТИВ ВЄДНО ДИХАЛ Друга розвойна фаза (1955–1965) почина з дальшима чежкосцами материялней природи. И попри вельких усиловносцох же би ше проблеми превозишло, наставаю ище векши материялни чежкосци за видаванє новинох. Виостава и потримовка Покраїни. Аж початком 60-тих рокох, чежка ситуация у видавательстве ше помали обраца Пише: Дюра ЛАТЯК

24 РУСКЕ СЛОВО

У

дру гей полов ки 1955. ро ку на чоло под при єм ства, но ви нох и ви да вате ль ней дї ял но сци при ход зи Дю ра Ва рґа, котри по теди ро бел як се кре тар Сек циї за Ру си нох при Со ю зу кул тур но-про свит них дружтвох Во й води ни, а теди у його ком пе тен циї була ско ро ца ла ви да вате ль на дї ял носц, окрем но ви нох „Ру ске сло во” и дзе цин ско го ча со пи су „Пи о нир ска за град ка”. Ви роят но ин спи ро ва ни и зоз ре а ґ о ва ня ми на ших ин те лектуал цох, спомед зи котрих ви шло и огляд ну це Ште фа на Гуда ка, вон коло се бе по збе рал но ви творчи потен ци я ли з котри ма укла да ве ль ки уси лов но сци же би ше мате ри ял ни чеж ко сци цо ско рей пре во зи шло и ство ре ло лєп ши усло вия за да ль ши ро звой ви да вате ль ней дї ял но сци. Мед зи тим, то нє ишло лєг ко. У пер ших ро кох по його при ходу на чоло ви да вате ль ней хи жи на ста ваю ище век ши мате ри ял ни чеж ко сци. Ви о ста ла фи нан си й на по три мов ка По кра ї ни за ви да ва нє но ви нох. Пре по ру че не теди шнь ому Сре зу Вер бас, на чи їм под ру чу теди жи ло на й век ше чи сло при пад нї кох ру скей на ци о нал ней мен ши ни, же би вон од лу чел чи му та ки но ви ни потреб ни и, кед же та ку по тре бу утверд зи, най

спрам сво їх можлї во сцох уча ствує у со фи нан со ва ню їх ви да ва ня. Ро зу ми ше, Срез нє шмел до пу щ иц га ше нє єди них поли тич но-ин форматив них но ви нох на ру ским язи ку, та при лапел їх со фи нан со ва нє, алє зоз скром ни ма фи нан си й ни ма сред ства ми, котри нє за кри ли анї пла ци но ви на рох. Зоз по кра їн ских жри длох ше у тим ча ше фи нан со ва ло лєм ви да ва нє „Пи о нир скей за град ки” и пода єд но го учеб нї ка. ФИНАНСИЙНА ПОТРИМОВКА ВАЛАЛСКИХ ЗАДРУҐОХ У та ких об ста ви нох було потреб не мац вельо схопно сци и витирва ло сци же би нє пришло до да льшого назадо ваня. Теди ше Редакция на чолє з Дю ром Варґом обраца з молбу ґу самоу правним орґаном у селянских роботних и землєдїлских задруґох по наших ва ла лох и упознава их зоз чежко сцами до яких западла видавательна дїялносц на ру ским язику, окреме новини. Тоти орґани по розумели намаганя Редакциї же би зо парла гашенє видавательней дї ялно сци на руским язику, та, у склад зе зоз сво ї ма можлїво сцами да ли нє лєм мо ралну, алє и финансийну потримовку. Чеж ки

14. АВҐУСТ 2020.

ljudze@ruskeslovo.com

мате ри ял ни об ста ви ни под при єм ства на й лєпше илуструє факт же у 1956. и 1957. року новинаре „Руского слова” ма ли менши плаци од курира у кере стурскей селянскей роботней задруґи! Та и попри тим, роботни колектив бул пре швечени же тоти чежко сци лєм доча сово и же ше их зоз тварду дзеку и робот ну витирва ло сцу годно превозисц. Познєйши розвойни цек укаже же ма ли пра во. МЕНЯ ШЕ ОДНОШЕНЄ ВЛАСЦОХ Концом пейд зешатих и початком шейд зе шатих рокох створени шветлєйши перспективи за да льши розвой видавательней дїялно сци. Уж концом 1956. року, дзекуюци финансийней помоци задруґ ох з наших ва ла лох, поча ло пририхтованє Народного ка лендара за 1957. рок, котри концом децембра нашо читаче з радо сцу привита ли. Од того часу вон виход зи кажди рок. На початку шейд зешатих рокох одношенє власцох спрам рускей националней меншини ше меня и финансованє ви даваня наших новинох знова пребера на се бе Покраїна. Економске положенє под при єм ства по ста ва ста бил нє й ше. Почи на ше витворйовац значнєйши финан си й ни ре зул тати зоз дру кар ских услугох. По гашеню видаваня кнїжкох и часопису оста ли шлєбодни капацитети за ри жни комерциялни услуги. То оможлї ве ло и звек шанє числа занятих ґрафичних роботнїкох, а звекшани доходок

оможлївел и набавянє нових друкарских машинох. По ступно ше звекшова ло и число новинарох и административних роботнїкох. Нє ридко до помоци друкаром приход зели и новинаре и административни роботнїки, особлїво кед були у питаню велькотиражни комерциялни друкарски роботи. Ца ли колектив дихал як єдно цело, окупировани зоз єдну думку – витвориц цо вецей фондовски средства за нови машини и нови роботни про стор. У пер ших пе й цох ро кох тей ро зво й ней фа зи, по при но ви нох „Ру ске сло во”, „Пи о нир скей за град ки” и да ске лїх учеб нї кох, ви ход за лєм ка лен да ри. У дру гей полов ки, по при спом ну тей пе ри оди ки, ви ход за и 38 кнїж ки, пре ва жно бе ле - Дю ра Ва рґа, директор и редактор тристика и литература за дзеци. Оп ти ми стич нє й ша пер спекти ва ше ука за ла зоз ви да ва нь ом збор нї ка при по вед кох „Од гук з ров нї ни 1941–1961”, котри по шве це ни означо ва ню два цец роч нї ци повста ня. По при тей кнїж ки у тим ча ше ви дати ище 7 на сло ви ори ґ и нал ней ли те ратур ней творчо сци, 4 пре кла ди ли те ратур них тво рох за дзе ци зоз язи кох юго сла вян ских на родох и на род но сцох, 7 сли ков нї ци, 6 на род ни ка лен да ри, 3 на сло ви поли тич ней ли те рату ри, 5 нау ко во-по пулар ни ви да ня и 5 дру ги на сло ви.■ (Предлужи ше)

Колектив друкарнї у Руским Керестуре

14. АВҐУСТ 2020.

РУСКЕ СЛОВО 25

МОЗАЇК РЕТРОСПЕКТИВА ЕҐЗИТ ФЕСТИВАЛА

ТОГО РОКУ – ОНЛАЙН

У септембру, од 3. по 6. будзе отримани Еґзит, алє онлайн з тей нагоди. На просторох познатей ,,Dance Areni” на Петроварадинскей твердинї у Новим Садзе будзе отримани такв. ,,Life Stream” хтори прейґ интернета пренєше збуванє милионскей публики Пише: Лидия КОСТЕЛНИК

Я

ПОЧАТКИ Еґзит лєтни музични фестивал хтори бул вецей раз наградзовани як найлєпши у Европи. Отримує ше раз рочнє на Петроварадинскей твердинї у Новим Садзе. На Фестивалу мож послухац рок музику, техно, елекронску, метал, гип-гоп, реґе, панк, драм енд бейс и други жанри.

26 РУСКЕ СЛОВО

Нулти Еґзит 2000. року тирвал 100 днї през лєто на розличних сценох змесцених медзи будинками Филозофского факултету у Новим Садзе и лївого побрежя Дунаю. После догварки зоз городскима власцами коло хаснованя Петроварадинскей твердинї, Еґзит преселєни на други бок Дунаю. Перши урядови Фестивал 2001. року тирвал дзевец днї на нїм ше позберало коло 30 000 людзох. Наступели странски виводзаче як цо Roni Size, Bob Sinclar, Kosheen, Manchild и други хтори грали на главней ди-джей сцени. Попри музики, на першим Еґзиту ше отримовало и

Фото: Архива „Руске слово”

к наявене, того року Еґзит фестивал у партнерстве зоз Шветову програму за поживу Зєдинєних нацийох, найвекшу гуманитарну орґанизацию на швеце, порушує проєкт ,,Life Stream” же би зоз заєднїцкима моцами могли помогнуц велькому числу людзох ширцом планети, хтори пре пандемию Ковид-19 пришли на рубец екстремного гладованя. Окремни сеґмент проєкта будзе пошвецени и представяню туристичних местох у Новим Садзе и Сербиї. Тогорочни проєкт лєм увод за 2021. рок хтори будзе представяц и двацецрочнїцу Фестивала на хторим буду наступац шветово гвизди як David Guetta, DJ Snake, Tyga, Eric Prydze и други.

представи числених реґионалних театрох, як и рижни роботнї. Други Еґзит ше нє вельо розликовал од першого, а слоґан Фестивалу бул: ,,Сербийо, порихтана ши за будучносц?”. Нащивеносц була вельо векша, а думанє тедишнїх еґзиташох було же дзевец днї Фестивалу може лєм страциц вкупни ефект цалого збуваня, цо ше з роками и уважело, та нєшкайши Еґзит тирва штири днї.

ГВИЗДИ На трецим Еґзиту орґанизаторе уведли концептуални пременки уводзаци шветово и реґионални гвизди хтори народ жадал слухац. Року 2002. наступел Антониє Пушич зоз препознатлївшим псеудонимом як Рамбо Амадеус. Його писнї комбиную сатирични тексти о природи обичного чловека и безсмисленосци локалней политики, хаснуюци мишанїну музичних стилох од драм енд бейса до турбо-фолка. Препознатлїви писнї Амадеуса то ,,Urbano, samo urbano”, ,,Halid invalid, Hari”, ,,Brod budala”, ,,Sokolov greben” и други.

14. АВҐУСТ 2020.

mozajik@ruskeslovo.com

Фото: Мирослав Майсторович

Року 2004. по першираз на Петроварадинску твериню пришол MTV же би зняли документарни филм о Фестивалу и о Новим Садзе. Того року уведзена и Balkan Fuision сцена за наступи реґионалних виводзачох, а на главней бини наступели Massive attack, Cypress Hill, Партибрейкерс а на ди-джей сцени бул наступ и Звонка Боґдана. На Dance Arenи хтора достала оцену за найлєпшу бину наступали David Guetta, Eric Prydz, Dave Clarke, Jeff Mills и велї други. Седми Еґзит у Лондону вибрани за найлєпши музични фестивал у Европи на церемониї Фестивалских наградох Зєдинєних Кральовствох. Теди наступели Besement Jaxx, Snoop Dogg, Laurin Hill и други.

Snoop Doog америцки гип-гоп музичар, продуцент и ґлумец. Його писнї ,,Sweat”, ,,Wiggle”, ,,Countdown”, ,,Smoke weed everyday” и велї други.

Звучни виводзаче на осмим Фестивалу були Manu Chao, французки музичар шпанского походзеня. Вон шпивач, композитор, и музични продуцент, а грає на клавиру, бас-ґитари и ґитари. Шпива по французки, шпански, галицийски, арабски, анґлийски, портуґалски и волоф язику, а часто хаснує вецей язики у истей писнї. Manu Chao автентична особа хтора постала препознатлїва по своєй музики, як и по мишаним походзеню. Слухаю го числени ґенерациї, а познатши писнї му: ,,Me Gestas Tu”, ,,Clandestino”, ,,Bongo Bong” и велї други. Тринасти по шоре Фестивал отримани од 12. по 15. юлий, а участвовали Guns N’ Roses, Gossip, Richie Hawtin и други. Того року Еґзит постал єден од дзешец найлєпших фестивалох у Европи хтори треба нащивиц. На тринастим Фестивалу, додало ше ище два бини за вирнїкох рок и панк музики. 2014. року Еґзит освоєл

завидну награду за ,,Найлєпши Вельки Европски Фестивал” зоз вецей як 620 000 гласами публики ширцом швета, змагали ше вецей як 300 фестивали зоз 34 жемох.

БИНИ Тот значни Фестивал, як за Нови Сад так и за Сербию, почал зоз протестох, а вибудовал ше до єдного з найквалитетнєйших на шветовим уровню. З роками, орґанизаторе Фестивала правели вше вецей бини же би за кажду индивидуу було дацо за слуханє. Кажди рок єст иншаке число и розпорядок бинох, алє даєдни з нїх ше окреме визначую як цо: главна бина, Main Stage хтора ма капацитет од 35 000 людзох и найвекша є на Еґзиту, Dance Arena єдна з найвекших аренох за танцованє у Европи з капацитетом од 25 000 людзох, дзе ше пуща шицки форми електронскей музики. Тиж познати и Eksplosive Stage, Fusion Stage, No Soleep NS Stage, Regge и други.

DROP SENSEI

Фото: Мирослав Майсторович

14. АВҐУСТ 2020.

На новей бини ,,Cockta Beats&Bass” 2017. року представели ше и нашо Бранимир Боянович и Борис Ройко спред орґанизациї Drop Sensei хтори були два днї задлужени за одличну атмосферу на Фестивалу. ■

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ

ЗОЗ ПАРОХИЇ СВ. ОЦА МИКОЛАЯ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

У ВОДИЦИ ОЗНАЧЕНА ШНЇГОВА МАРИЯ У нашим Марийовим святилїщу Водици, 5. авґуста означене швето Шнїговей Мариї, т. є. Kирбай Церкви Мария Маджоре у Риме, под чиїм покровом од 2016. року и наша Водица вєдно з другима 300 Марийовима святилїщами по цалим швеце, та так то и Водицов Кирбай. Службу Божу у Водици на 8 годзин предводзел парох керестурски о. Михайло Малацко, а капеланє о. Владимир Медєши и о. Михайло Шанта споведали, бо у Водици теди бул и одпустови дзень. Присутни були коло сто вирни, а попри домашнїх були поєдинци и з Коцура. У казанї о. Малацко потолковал значене того швета хторе помали заживює и у нашей Водици, Як здогаднул, наша Водица прията до заєднїцтва зоз найстаршу Марийову церкву на швеце, хтора збудована пред коло 1700 роками, на єй интервенцию. Там Мария обявела тедишньому папови збудовац єй церкву на месце дзе спаднє шнїг, и то ше стало 5. авґуста. Прето на тот дзень, Кирбай у римскей базилики Мариї Маджоре хтора сликовито як церква мац, так и у шицки других святилїщох хтори як єй дзивки, та так и у нашей Водици.

Парох потолковал значенє полного одпусту хторе мож достац на кажди Кирбай, а то же бизме освидомели свою гришну природу, а св. Споведз, поготов на окремни днї ласки, нагода почац духовно ознова, намагаюци ше виправяц свойо слабосци. Отец Малацко тиж наглашел наздаванє же и тот дзень будзе прилапени при вирних, та же постанє традицийни. По Служби парох о. Малацко одслужел Молебен до Богородици, кед пред олтар винєшени и образ Богородици и фотоґрафия церкви Мария Маджоре. М. А.

ПРЕСЛАВЕНЕ ПРЕОБРАЖЕНЄ ГОСПОДНЄ И ПОШВЕЦЕНА ОВОЦ У Парохиї св. оца Миколая шлїдуюцого дня, после швета Шнїговей Мариї, 6. авґуста пре славене и вельке християнске швето Преображенє Господнє, на трох Службох Божих, а у шпиваней, велькей Служби, хтора була у Водици на 10 годзин тиж пошвецена овоц. Шпивану Службу служел парох о. Михайло Малацко, а вирних споведал о. Владимир Медєши. У казанї парох потолковал значенє швета и євангелскей подїї кед ше Исус Христос на гори Тавор преображел пред трома ученїками и указал им свойо божество.

– Преображенє Исусово нам нєпреривно надпомина же нєбо постої, а гоч ми до ньго и вериме, часто думаме же

28 РУСКЕ СЛОВО

ми з тим нє маме нїч, нє можеме до того дойсц, можебуц дакеди, даяк... Боїме ше од пекла и тот живот нас нательо обнєє же нє роздумуєме о Богови як о своїм щесцу. Правду вичней награди треба паметац, бо Бог обецал же тоти хтори жили и робели добро буду мац вичносц, алє Царство Боже у себе уж на тей жеми – визначел о. Малацко у казанї. По Служби парох пошвецел овоци хтори вирни принєсли, як подзекованє Богу за тоти жемски плоди.

Oбидва Служби Божо преношени и на Фейсбук боку катедралней церкви. М. Афич Фото М. А. и М. С.

14. АВҐУСТ 2020.

duhovni@ruskeslovo.com

АКТИВНОСЦИ ЦЕРКОВНОГО ОДБОРУ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ОПРАВЯЛО ШЕ ХИЖУ ЗА ГРОБАРА Тих дньох предлужело ше реновирац дакедишню хижу за гробара, або як ю волали гробарня, а роботи орґанизує Церковни одбор Парохиї св. оца Миколая у Руским Керестуре, у чиїм власнїцтве и компетенциї теметов и його отримованє. Як дознаваме од тутора теметова и члена Церковного одбору Михайла Раца, на тот завод на гробарнї на сучасни способ поробена вонкашня изолация мурох хтори обложени зоз стирипором и мрежочку. Попри членох Одбору, хтори робя волонтерски, даяки роботи окончели и плацени майстрове, а финансоване зоз парохийного пенєжу. По словох тутора Раца, то ище єдна ґарадича же би ше обновело тоту хижу хтора була барз запущена, та ше влонї звалєло помоцни обєкти, хлїв и шопу, положело ше нове закрице, вимуровало нови кибли и предок, и заменєни облаки.

– Тото зме мушели поробиц же би ше гробарня на концу нє звалєла. Ище ше планує нука ушориц туш-кадзу, бо вода уж єст од скорей уведзена, и нукашнї просториї ушорени, шицко як ше тераз сучасно роби.

Наздаваме ше же кед ше обезпечи условия за нормални живот, же там поставиме и домара котри би там бивал, и так би баржей мерковал и на общи шор на теметове. Ми старши ище паметаме же так було у прешлих часох, док у тим доме бивали особи цо окончовали гробарску роботу – заключел тутор Рац. М. А.

СВИДОМОСЦ О НАСИЛСТВЕ НАД ХРИСТИЯНАМИ

ВИСОКИ СТУПЕНЬ ПРЕШЛЇДЗОВАНЯ Румунски предсидатель Клаус Йоанис у юлию подписал декрет зоз хторим преглашел 16. авґуст на Национални дзень свидомосци о насилстве над християнами и здогадованя на святих мученїкох Константина Бранкована и його синох. Тоту информацию пренєсли и други нєрумунски медиї, а у Сербскей Православней Церкви є акцентована на вецей заводи. Тиж, обнародоване же християнє скоро найзагроженша вирска ґрупация на швеце и ґлобално су „жертви найменєй 75 одсто шицких релиґийно мотивованих прешлїдзованьох и насилствох”, як визначене у виглєдованю орґанизациї „Помоц Церкви у нєволї”, з додатком же медиї у велькей мири иґнорую обсяг того прешлїдзованя. Добродзечна орґанизация „отворени дзвери”, у своєй Шветовей лїстини за провадзенє 2020. року, одкрила же – зоз вецей як 260 милиони християнами хтори зочени зоз „високим ступньом прешлїдзовня” – страданя християнох ширцом швета досцигли нєзапаметани уровнї. У Румуниї констатоване же запровадзованє Националного дня ма за циль информовац явносц, уключуюци младих, о улоги християнства у историї Румуниї и константним и обсяжним прешлїдзованю християнох у швеце. Як знак означованя Националного дня свидомосци о насилству над християнами, румунска Влада зоз червеним шветлом ошветлї Парламент Румуниї, Владу Румуниї, централни и локални явни орґани, Триюмфалну капуру и Моґосоаиа палату.

14. АВҐУСТ 2020.

Посланїк Даниєл Джордж гварел же ше наздава же Закон ошмелї християнох же би бранєли свойо право практиковац свою виру без страха лєбо знємирйованя. Фото: www.spc.rs У нас, наприклад, маме право практиковац свою виру, аж и модерне жегнац ше же би други то видзели як моралносц, цо може отверац можлївосци пендраня на висше дружтвено-економске положенє. Мед зитим, правдиве притримованє християнских принцопох и началох, без уходзеня до интересних ґрупох, у сущносци чежке, и може барз вельо коштац, материялно и ментално. Розпатраюци нукашнї мотиви прешлїдзованя, о. др Роман Миз акцентовал же сама природа християнства виволує нєнависц и гнїв йово процивнїкох.

– То прето, бо християнство твардо стої на принципох правди и воно процив каждей нєправди и насилства. Правда може буц лєм єдна. Праве прето ше вше буду зисцовац слова Исуса, снователя Церкви: „Як мнє прешлїдзовали, так буду и вас прешлїдзовац” (Йо 15, 20) – констатовал о. Миз. М. Г. К.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. авґуста занавше ме зохабел мой мили супруг

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашей милей шестринїци

МЕЛАНИЇ ЧИЗМАР (1947–2020) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки будземе чувац на це. Меланка, Томислав и Андєла Кривокуча и Владо и Оленка Кишпетьо Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

ЮЛИЯН ДУДАШ (1943–2020) з Руского Керестура После кратшей и чежкей хороти без слова и поздраву преселєл ше до свойого вичного дому. З любову и почитованьом найкрасши памятки будзе чувац у своїм шерцу супруга Єлена Спочивай у мире Божим! До воскресеня! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. авґуста престало дуркац шерцо мойого милого оца

МЕЛАНИЯ ЧИЗМАР (1947–2020) з Руского Керестура Красни памятки на ню будзе чувац кума Натала Будинскова з фамелию Спочивай у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 3. авґуста 2020. року занавше нас зохабел наш мили дїдо и одпутовал до вичносци

ЮЛИЯН ДУДАШ (7. VI 1943 – 3. VIII 2020) З любову и почитованьом красни памятки на милого дїда завше буду чувац його мили унуки Тамара и Андрея Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Милому шовґрови

ЮЛИЯН ДУДАШ (1943–2020) з Руского Керестура Пошол ши без слова и поздраву. Свою чежку хороту ши сцерпезлїво подношел. Твоя подоба и цихи глас нам останє у паметаню. З любову и почитованьом будземе це вично ношиц у своїх шерцох. Ожалосцена твоя мила дзивка Весна зоз супругом Йошком Спочивай у мире Божим!

30 РУСКЕ СЛОВО

ЮЛИЯН ДУДАШ (1943–2020) з Руского Керестура Дня 3. авґуста нєсподзивано ши пошол на драгу з хторей ше нїґда вецей нє враца. З любову и почитованьом вично це будзе ношиц у шерцу нина Мелана Регакова зоз Якимом Спочивай у мире Божим!

ДВОРОЧНИ СПОМИН

РУДОЛФ МЕЗЕК – РУДИ (1955–2018) Забуце нїґда нє прекриє анї щешлїви, а анї чежки днї з наших прежитих рокох Супруга Слободанка з Ясмину

14. АВҐУСТ 2020.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. авґуста 2020. року занавше нас зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ДУШАН КОВАЧЕВИЧ (1946–2020) з Руского Керестура Памятку на його любов, доброту и заєднїцки препровадзени живот у своїх шерцох навики буду чувац – супруга Ирина, син Синиша зоз супругу Биляну, дзивка Сладяна и унуки Неманя, Марко и Лена Спочивай у мире Божим!

OСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашому милому шовґрови Дулетови

ДУШАН КОВАЧЕВИЧ (1946–2020) з Руского Керестура У красних памяткох го вше буду ношиц Етела Планчакова зоз супругом Якимом и дзецми Дюром зоз супругу Таню, Терезу зоз супругом Ромком, як и їх дзеци Най спочива у мире Божим!

OСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашому милому шовґрови Дулетови

ДУШАН КОВАЧЕВИЧ (1946–2020) з Руского Керестура

OСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашому милому шовґрови Дулетови

ДУШАН КОВАЧЕВИЧ (1946–2020) з Руского Керестура У красних памяткох го вше буду ношиц Гелена Дудашова зоз дзецми, Наташу зоз супругом Педьом, жец Дзвоно Колошняї и унучата Яна, Стефан и Ивона Най спочива у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 9. авґуста занавше нас зохабел наш товариш

ДУШКО КОВАЧЕВИЧ (1946–2020) У красних памяткох го вше буду ношиц Ганя Ковачова з дзецми – Памятку на ньго навики буду Зораном зоз супругу Таню и Златком зоз супругу Зденку, як и їх дзеци чувац товарише Михал Козар и з Канади Йовґен Ковач з фамелиями Най спочива у мире Божим! Спочивай у мире Божим!

14. АВҐУСТ 2020.

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 19. авґуста наполня ше 20 роки як нє з нами супруг, оцец, швекор и дїдо

ЯНКО САБАДОШ (1929–2000) Ожалосцени – супруга Ганя, син Славко, нєвеста Хелена, унуки Лидия и Кристина зоз супругом Иваном Спочивай у мире Божим!

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Занавше нас зохабела наша мила мац и баба

АМАЛА ПЛАНЧАК народзена Салонски (1932–2020) з Вербасу

ЗЛАТКА РУСКАИ народзена Надь (1942–2020) зоз Сримскей Каменїци

З любову и почитованьом на твою доброту, нєсебичну помоц, потримовку и любов вично буду чувац твоя дзивка Славица, жец Жика и унукове Милян и Микола Спочивай у мире Божим! Нашей уйни

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ

Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 13. авґуста наполнєли ше шейсц мешаци як нас занавше зохабел

Красни памятки на ньго навики буду чувац – Блаженка и синове Славко з фамелию и Александар з фамелию Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Наполнюю ше у тим мешацу 15 и 12 роки як вецей нє з нами нашо мили мац и оцец, баба и дїдо, прабаба и прадїдо

ВЛАДИСЛАВ НАДЬ (1921–2008)

з Руского Керестура Красни памятки на їх любов и потримовку навики чува син Дюра зоз супругу и дзецми Спочивайце у мире Божим!

32 РУСКЕ СЛОВО

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. авґуста занавше нас зохабела наша мила

З любову и почитованьом памятку на це чуваю: шестра Любка, Милорад, Илия и Ивана СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 14. авґуста наполнюю ше 9 роки як нас занавше зохабел наш мили швекор, дїдо и прадїдо

ВЛАДИМИР КОЧИШ (1930–2011)

ВЛАДИМИР АФИЧ (1958–2020)

ТЕРЕЗА НАДЬ народзена Карпа (1936–2005)

Красни памятки буду чувац: син Владко, дзивка Славка, нєвеста Зденка, унуки Мелита и Андреа

ЗЛАТКА РУСКАИ народзена Надь (1942–2020) зоз Сримскей Каменїци

АМАЛИ ПЛАНЧАКОВЕЙ (1932–2020) з Вербасу Од Йовґена и Агнети

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 10. авґуста занавше нас зохабела наша мила

Красни памятки у своїх шерцох чуваю вашо наймилши – нєвеста Живана, унук Александар з фамелию, унук Владимир з фамелию и унука Маринка з фамелию Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня. 12. авґуста 2020. року Дня 5. новембра 2020. року наполнєли ше 10 жалосни роки наполня ше 12 жалосни роки як як вецей нє з нами наша мила вецей нє з нами наш мили шовшестра и тета ґор

ЯНКО КУХАР ЕУФЕМИЯ КУХАР (1930–2008) народзена Гарди (1930–2010) з Руского Керестура Красни памятки на нїх чуваю їх наймилши Спочивайце у мире Божим!

14. АВҐУСТ 2020.

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 16. авґуста ше наполня 4 смутни роки як нас занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо

ВЛАДИМИР ЮГАС (1945–2016) з Руского Керестура З любову и почитованьом красни памятки на ньго навики чуваю його наймилши Спочивай у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 17. мая 2020. року наполнєли Дня 16. авґуста 2020. року наполнюю ше 6 роки як нас зохабела наша ше 47 роки як нас занавше зохабел мила мац, баба и прабаба наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ВЛАДИМИР ХОМА (1930–1973) з Руского Керестура Нашо мили родичи, памятки на вашу любов и доброту чуваю вашо дзеци: Владимир, Елемир, Славка, Марика, Дюри и Яни зоз фамелиями, та унуки Мая и Юлин зоз фамелию Спочивайце у мире Божим! КСЕНИЯ ХОМА (1930–2014)

ЦЕНОВНЇК КНЇЖКОХ НВУ “РУСКЕ СЛОВО” Юлиян Тамаш: ТРИСКИ З ВЕЛЬКЕЙ ДУШИ . . . . . . .300 дин. Гавриїл Костельник: ЧЛОВЕК И ШВЕТ . . . . . . . . . . . . . 500 дин. Анамария Фурман и др Борис Варґа: БУКВАР . . . . . . . 300 дин. ГУМНО 2 Дзеци з дружтвених мрежох . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Дюра Латяк: РУСНАЦИ (II том) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 ДИН. Любица Фа-Гарди: ЯК ШЕ ТРОЙО ПРАШАТА РИХТАЛИ ЗА ЖИМУ . . . . . . . . . . .300 дин. Юлиян Тамаш: ЇЖИК ГОЛИК . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Силвестер Д. Макаї: БОСИ ПО ПРАХУ . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Ирина Гарди-Ковачевич: ЗА ГЛАВКИ У ЛАВКИ . . . .300 дин. РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР 2020 . . . . . . . .500 дин. Славко Роман Рондо: ОДНЯТИ ОД ПСОХ . . . . . . . . . . . .300 дин Звонимир Павлович: ЗАЗБЕРОВАЧЕ ТРУПЛОХ . . . . . .500 дин. Олена Планчак-Сакач: ВЕЦЕЙ ОД БЕШЕДИ . . . . . . . . .500 дин. РУСКИ ХРИСТИЯНСКИ КАЛЕНДАР 2019 . . . . . . . .500 дин. Мелания Римар (вибрала и пририхтала): ДРАГА ДО ШВЕТА . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Агнета Бучко Папгаргаї: ТАМ ДЗЕ СЛУНКО ВИХОДЗИ . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин Яким Чапко: ЦЕРЕНЬ СПОД НОХЦА . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Тамара Хрин Рончевич: КАПКА НА КОНЦУ НОХЦА . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Михал Рамач: ДУГА НАД ДУНАЙОМ . . . . . . . . . . . . . .300 дин. Владимир Ґарянски: КОНЬ ЗОЗ ЧУДЕСНЕЙ НОЦИ . .400 дин. Дюра Латяк: РУСНАЦИ (I том) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .500 ДИН. Мелания Римар (вибрала и пририхтала): КОГУЦИК ЯРАБИК . . . . . . . . .200 дин. Юлиян Тамаш: СКЛАДАНЄ ИДЕНТИТЕТОХ . . . . . . .500 дин. Себастиян Няради: ИНИСУР – РИКА КНЯЗА . . . . . . .300 дин. Саша Сабадош: ДАРМОЄДИ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .200 дин. Гавриїл Костельник: РОСА И СЛУНКО . . . . . . . . . . . . . .500 дин.

14. АВҐУСТ 2020.

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. авґуста наполнї ше рок як ши пошол, а нє врацел ше. Наш мили оцец, супруг и син

ДЕЯН ШКОРИЧ ВИБА У наших шерцох и думкох ши ту, чекаме це най ше врациш, алє тебе нєт. Твойо ожалосцени: супруга Николета, син Милан, дзивка Деяна, мац Ирина, оцец Маринко, брат Владко, бачи Владо Пушкаш и нина Мелана Болтич

Општинска управа Вербас на основи члена 102. Закона а о занятих у автономних покраїнох и єдинкох локалней самоуправи („Службени новини РС” чс.

21//2016, 113/2017, 113/2017 – др. закон и 95/2018) обявює ОБВИСЦЕНЄ О огласу о Явним конкурску за пополньованє окончуюцого роботного места у Општинскей управи општини Вербас Явни конкурс за пополньованє окончуюцого роботного места службенїк за роботи информованя у Оддзелєню за урбанизем, бивательни роботи, защиту животного штредку и енерґетски менаджент обявени на интернет презентациї Општини Вербас www.vrbas.net.

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ

– ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433

#останьме одвичательни ПОСИЛАЙЦЕ НАМ СВОЙО РЕЦЕПТИ rusmak.ruske@gmail.com

РУСКЕ СЛОВО 33

informator@ruskeslovo.com

34 РУСКЕ СЛОВО

14. АВҐУСТ 2020.

ИНФОРМАТОР

ОДВИТИ, РЕАҐОВАНЯ И ПИСМ@

ЦО РОБИЦ?

Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 29. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву и о одредзованю обсягу и змисту студиї о прецeньованю вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС1486_02 НС_Нови_Сад_Ротквария” Подприємство „KODAR ENERGOMONTAŽA„ d.o.o. зоз Беоґраду Беоґрад по овласценю ношителя проєкта „VIP MOBILE” d.o.o., Нови Беоґрад, Милутина Миланковича 1ж, поднєсол тому орґану вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта радио базней станїци мобилней телефониї „НС1486_02 НС_Нови_Сад_Ротквария”, у улїци Темеринска 8, у Новим Садзе, на катастерскей парцели число 9091/1, К.О. Нови Сад I, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 7. авґуста 2020. року принєсла ришенє число VI-501-134/20 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www. environovisad.org.rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше од 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

CENOVN>K MALIH I POSMERTNIH OGLA[KOH – mala ogla{ka do 20 slova ko{ta 200 dinari – mala ogla{ka vecej yk 20 slova ko{ta 300 dinari – uramikovani tekst ogla{ki, abo vin~ovanki ko{ta 500 dinari – posmertna ogla{ka na wdno polqo ko{ta 600 dinari – posmertna ogla{ka na dva poly ko{ta 1 200 dinari.

Cenovn<k va`i od 1. мая 2015. roku Ogla{ki mo` poslac na mejl office@ruskeslovo.com лєбо informator@ruskeslovo.com i uplacic na rahunok Novinsko-vidavatelqnej ustanovi “Ruske slovo” u banki Inteza ~islo 160-923244-82.

Informaci< mo` dostac na telefon 021/ 6613-697 роботни дзень од 9-14 годзин 14. АВҐУСТ 2020.

Пише: дипл. инж. Михайло КATОНА, Руски Керестур

Тримам же себе кажди добронамирни Руснак поставел тото питанє кед чул же после утаргованя руских оддзелєньох у основней школи у Дюрдьове, практично исте о кратки час чека школу у Коцуре, а источашнє, судьба руского оддзелєня у ґимназиї у Руским Керестуре и самей Ґимназиї, пре нєдостаток руских школярох, цалком нєизвесна. Найгорше у тей ситуациї же ше у нашей явносци пре тото, як ше мнє видзи, нїхто од одвичательних нє зрива. Як то же зме пришли до ситуациї же Руснаци нє жадаю же би їх дзеци ходзели до основней школи по руски, же би учели читац и писац на мацеринским язику, односно, же би були Руснаци? Кед то так, вец цалком лоґично же нєт школярох за руску ґимназию. Цо зме то у рокох за нами нє поробели, лєбо поробели погришно? Чом зме престали буц горди на свою рускосц та олєгко приставаме буц гоч цо, лєм нє Руснаци? Напевно же кажде з нас на тоти и велї други питаня котри ше сами надрилюю, ма даяки власни одвит. Найважнєйше же бизме у тей ситуациї цо скорей дошли до заєднїцких одвитох и до плану цо нам треба робиц. Часу за вельки филозофованя и надмудрованя нєт. И так уж позно. Нам проблем же роками и децениями о озбильних питаньох нашого националного живота нє водзиме, практично, нїяку озбильну бешеду. Трациме час и простор у шицких медийох по руски на вшелїяки, часто и нєважни и марґинални ствари и поєдинцох. Сцекаме од проблемох, а вони ше лєм нагромадзую и поставаю вше векши и вше чежши за ришованє. О нєприємних питаньох за нашо орґанизациї и институциї нєт дзе явно и отворено бешедовац. Критика справованя вибераних особох, орґанизацийох и институцийох у нашим явним живоце нє постої. При нас, достаточно безочни поєдинци, кед ше найду у позициї, уж роками можу робиц буквално цо сцу, а цала заєднїца цихо и прави ше глуха и шлєпа. Допущели зме же би ше политика отворено ухпала до наших орґанизацийох и институцийох од националного значеня. У складзе зоз общу ситуацию у дружтве, од дзеведзешатих рокох и ми достали нєодвичательних, нєморалних и нєкомпе-

тентних поєдинцох на местох дзе вони нє припадаю. Стараюци ше о своїм политичним рейтинґу, вони национални интереси иґноровали лєбо кладли до другого плану, а наш национални живот им служел лєм за власну политичну промоцию. У такей ситуациї ми роками нє маме отворени диялоґ зоз власцу о наших потребох, о тим цо нам хиби, лєбо зоз чим зме нєзадовольни. Кадровску политику у интересу нашей заєднїци нє водзи нїхто. Фамилиярни вязи, а нє способносц, фаховосц и компетентносц уж роками, а окреме у остатнїх 10 рокох, постали скоро єдини критериюм за запошльованє младих у наших институцийох, медийох... Нашо медиї и їх вредносна система хтори каждодньово заступаю и фаворизую обрацени ґу прешлосци, ґу за наш угляд у окруженю и за реалне вреднованє нашого народу, нєважним стваром. Огромни резултати котри у своїм школованю посцигую нашо млади людзе, у нашей явносци и медийох занєдзбани, та место же би служели за мотивованє других и за подзвигованє националного достоїнства и свидомосци, таке одношенє одбива их од заєднїци котра их иґнорує. Препущели зме скоро 10 роки же бизме у складзе зоз опредзелєнями у Националней стратеґиї вельо векшу увагу пошвецели образованю на рахунок гиперпродукциї у култури и же бизме орґанизовано на шицки способи и прейґ шицких орґанизацийох, институцийох и медийох, моцнєли националну свидомосц и идентитет младей ґенерациї. Одуперанє ґлобализациї котра сцера национални идентитети треба же би постало важне опредзелєнє воспитаня нашей младей ґенерациї. Муши буц ясне же кед страциме основне образованє наших дзецох по руски, о єдну-два ґенерациї нєстанє и векшина нашого народу. Прето образованє по руски фундамент нашого руского националного идентитета и найважнєйши фактор нашого отриманя. Ми лєм на мали крочай од препаданя. Кед за кратки час нє направиме заобраценє ґу шицким аспектом образованя по руски, шицко цо зме як народ вецей як 100 роки робели, будзе даремне.

Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ ЛЄТНИ „СУПЕР КАМПˮ НА ТАРИ

КВАЛИТЕТНО ПРЕПРОВАДЗЕНИ ШКОЛСКИ РОЗПУСТ Атлетски клуб „Русин” и того року за школярох основней школи з Руского Керестура по други раз орґанизовал одход на лєтни „Супер кампˮ на гору Тару до населєня Митровец

Фото: Саня Тиркайла

К

амп бул отримани од 29. юлия по 4. авґуст, на нїм участвовали школяре возро сту од 1. по 8. класу основней школи и вони мали нагоду седем днї препровад зиц на чистим воздуху, у рижних спорт ско-рекре ативних и едукативних активно сцох. Камп бул обдумани так же би дзеци препровад зели седем днї у природи, же би ше дружели, алє и же би здобули нови знаня и схопно сци, и же би розвили свою кре ативносц, тимски и змагательни дух. По словох орґанизаторки одходу на Камп и предсидате ль ки Атлет ско го клубу „Русин” Санї Тиркайла, пре шветову пандемию зоз виру сом ко ро на, то го ро ку „Су пер камп” бул кус скромнєйшого, алє и далєй ква литетного змисту, а за дзеци бул цалком безпечни з оглядом же ше отримовал у природи зоз предвид зенима мирами защити. МИРИ ЗАЩИТИ БУЛИ ВИПОЧИТОВАНИ – Камп вкупно тирва 45 днї, у согласно сци зоз Министерством туризма и Мини стер ством обра зо ва ня, орґанизаторе до стали допущенє же би павильони могли робиц, и попри тим же

36 РУСКЕ СЛОВО

ше досц длуго нє знало чи камп буд зе отримани. Орґанизаторе до ста ли допущенє же би ше отрима ло камп, мири защити були випочитовани – дезинфекцийни средства було на каждим крочаю, у хижох було по менєй дзецох, а з оглядом на тото же ше камп отримовало на отвореним, у природи, дзеци були на безпечним – приповеда орґанизаторка одходу, Саня Тиркайла. Понеже вирус корона ище вше актуални, того року, по словох Тиркайловей, було кус менєй роботнї, одно сно даєдни роботнї ше за седем днї повторели два раз, або аж и три раз, док прешлого року змист бул рижнороднєйши. Но, и попри тим дзеци були задовольни, а одпочивок им прешол активно, бо час бул виполнєти з рижнима активно сцами. ВЕЛЇ СПОРТСКИ АКТИВНОСЦИ И ШЕЙТАНЄ ПРЕЗ ЛЄС – На роботньох могло наисце вельо того научиц – були орґанизовани рижни креативни роботнї, як цо рисованє, алє вельо вецей були спортско-рекреативни як купанє на базену, штрелянє зоз стрилу ткв, стриляшство, бавенє тенису, руцанє фризбию, потим такволани „zip-line” односно спущованє на сайли. Було вельо шейтаня по природи, а уходзели зме и глїбше до лєса дзе анима14. АВҐУСТ 2020.

sport@ruskeslovo.com

торка през рижни едукативни змисти дзецом представела рошлїнски и животиньски швет на Тари. На каждей роботнї дзеци научели дацо нове, а остатнього дня, за дзеци бул орґанизовани фото-сафари на хторим през єден тест през коло 20 питаня дзеци указали кельо того научели на кампу – задовольно приповеда Саня, и додава же и нарок вшелїяк планує орґанизовац одход на камп, з тим же би любела пременїц де стинацию, же би дзеци ище вецей преширели и збогацели знанє и искуство пребуваня у природи.

ОФК „БИКИЧ” ВОЧИ ПОЧАТКУ ПЕРШЕНСТВА

ПРИРИХТУЮ ШЕ ЗА ВЕРХ

Славко Дупаль

ПРЕЛОЖЕНА ШКОЛА АТЛЕТИКИ Лєтна школа атлетики хтора була наявйована за початок авґуста, премесцена до дальшого. Конкретни датум отримованя Лєтней школи орґанизаторе ище вше нє знаю, а таку одлуку принєсли пре забрану отримованя шицких манифестацийох у општини Кула хтори були наявени за тот рок. О точним датуме родичи и їх дзеци хтори заинтересовани за тоту файту рекреациї, буду благочасно обвисцени

Остатнього дня шицким нащивительом подзелєни рижни дарунки зоз лоґом лєтного Супер кампу, а задовольни школяре врацели ше дому богатши у знаню, у добрей физичней кондициї, полни упечаткох и свидомши важно сци власного здравя и здравого спо собу живота. Програма „Супер кампу” и того року витворена по проєкту хтори потримало Министерство про свити и Аґенция за безпечносц у транспорту, як и други институциї.■ Ан. Медєши 14. AВҐУСТ 2020.

Єшеньска часц першенства у Медзиопштинскей фодбалскей лиґи Срим, ґрупа Заход, у хторей ше змага и ОФК „Бикич”, почина на нєдзелю, 16. авґуста. Фодбалере нєсцерпезлїво чекаю початок першенства з оглядом же пре пандемию вируса корона одбавене лєм єдно коло у ярнєй часци першенства и вец шицко застановене. Бикичанє ше добре порихтали за нову сезону, за цо бул задлужени тренер Славко Дупаль зоз Шиду. Вон нам гварел же на розполаганю ма 20 бавячох и же през лєто достали и помоцнєня.

– Слово о младших фодбалерох, седемцме нам нєдавно пришли зоз Шиду, Ердевику и Ґибарцу. У прешлей часци першенства зме мали проблем зоз ґолманом и тераз зме то ришели. Тиж нам пришли и двоме фодбалере зоз Радничкого зоз Шиду. Екипа подмладзена, досц зме тренирали же бизме посцигли векши квалитет убавеносци, а прето мали

и лєпши резултати – оптимистично гвари тренер Славко Дупаль. Вон додава же претаргнуце першенства направело досц проблеми, нє було змаганя, та ше анї нє тренирало поряднє, алє тераз стан вельо лєпши.

– Екипа ма тренинґи два раз у тижню и то стреду и пияток. На нєдзелю до Бикичу як госц приходзи Єднота зоз Шиду, а потим одходзиме ми госцовац до Ердевику, дзе будземе бавиц зоз Ердевиком 2017. Добре зме ше порихтали и лєдво чекаме змаганє. Наздавам ше добрим резултатом и плануєме ше пласовац на верх таблїчки – гвари Дупаль. Бикичанє помали ушорюю свой Спортски центер „Стеван Бобаль”. Покладли за публику бетоново трибини за шедзенє, на єдней часци єст и карсцелї и над тоту часцу будзе и закрице. Шлїдуюца робота будзе електрификация терену, положи ше ошвиценє, же би фодбалере могли тренирац и вечар. Вл. Дї.

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ХЛАДОК И ГОРУЦИ ТЕПШИ коляре зоз руских оддзелєньох Ґимназиї „Петро Кузмяк” вєдно зоз професорку Ш руского язика и литератури, Люпку Малацко

под час позарядового стану кед наставу провадзели онлайн, мали задаток записац рецепт по руски, меркуюци на правопис, а вец и висликовац тото єдло. Рецепти подзелєни на три ґрупи: єдла хтори рихтаме за фриштик, за полудзенок, и лакотки. Тоти рецепти обявени

и у окремним онлайн виданю Кухарки. Марина Надь дизайновала кухарку „Фриштик”, Сара Планчак „Полудзенок” а Силвия Маґоч „Райски лакотки”. Ґу тей редакциї ше приключела и професорка Тереза Катона так же школяре мали задаток вираховац калорийну вредносц єдзеня. У шїдуюцих числох „Руского слова” на бокох „Хладок и горуци тепши” буду обявени смачни школярски рецепти.

Ивана Планчак

Чоколадово мафини

Состойки: ■ 2 вайца ■ пол марґарину ■ 100 ґрами цукру ■ 200 ґрами муки пращок за печенє ■ ванелийов цукер ■ 5 ложки млєка або води ■ 50 ґрами чоколади

Вимишац марґарин и вайца док ше нє зєдиня. Додац цукер, муку, пращок за печенє и млєко/воду. Чоколаду порезац на мали фалатки и умишац. Фурми за мафини намасциц зоз ценким пасмом олєю и усипац до нїх тото цо зме змишали. Печиц на 180 ступнї док нє буду мац жовкаву фарбу. Єден мафин ма 160 кило-калориї.

Валентина Фейди

Хроно хлєб Состойки: ■ 200 милилитри квашней (ґазираней) води ■ 400 ґрами (2 шольки) спелтовей муки ■ вайцо ■ ложичка солї ■ ложичка соди-бикарбони

38 РУСКЕ СЛОВО

Уключиц релну на 200 ступнї пред тим як цо ше направи цесто. Поступок готовеня: Шицко одмерац, усипац до єдней судзини и розмишац з ложку. На тепшу положиц папер за печенє же би хлєб могло лєгчейше виняц. З ложку класц на тепшу (я правела поґачи, та сом кладла з ложку). Печиц 10-15 минути. Виду 6-8 поґачи. Вєдно 1 010 кило-калориї, а 144 кило-калориї по фалатку.

14. АВҐУСТ 2020.

rusmak.ruske@gmail.com

ХЛАДОК И ГОРУЦИ ТЕПШИ

Пририхтали: Лю. Цвеїч и Т. Салонтаї

Андрей Роман

Печене пульче сцегно Сцегно премасциц зоз цеском, маслиновим олєйом и присмачками по смаку. Най одстої годзину и вец положиц печиц до релни, закруценей до алуминиюмскей фолиї дас годзину и пол на 180 ступнї, (у зависносци Состойки: ■ пульче сцегно ■ маслинов олєй ■ три струча цеску ■ попер, соль, ориґано ■ 1/3 главки капусти ■ огурка ■ два мархви ■ цибуля

як моцно пече релна). После того виняц и сервирац. Потрец капусту и мархву, порезац огурку и цибулю и додац соль, маслинов олєй и лимунов сок. Кажду желєняву присмачиц окреме, та най вибера хто цо люби. Єдло ма 1 667 кило-калориї за 3 особи, а єдна порция ма 556 кило-калориї.

Марина Надь

Америцки бухти (donuts) Состойки: ■ 300 милилитри млєка (лєбо 200 милилитри млєка и 100 милилитри води) ■ 2 ложки квасу ■ 3-4 ложки цукру (у зависносци яке любице сладке) ■ 5 ложки олєю ■ 2 вайца ■ натарта скорка зоз помаранчеца або лимуна ■ дакус солї (до пальцох) ■ 520 ґрами муки

14. AВҐУСТ 2020.

До цеплого млєка положиц квас, ложку цукру, ложку муки и охабиц же би викисло (коло 15 минути). До ньго положиц цукер, вимишани вайца, олєй, скорку зоз лимуна або помаранчеца, соль, и помали додавац муки. Закриц цесто и охабиц го на цеплим месце же би накисло, дас 30 минути. Потим цесто положиц на поверхносц дзе посипана мука и кус го ище загнєсц. Розогнац цесто на грубину 1 цм и зоз округлу фурму (або погаром) виштухац бухти и поскладац их на тацну. Бухти прекриц з хлєбовку дас 10 минути. До глїбшей шерпенки усипац коло 700 милилитри олєю. Кед ше олєй зогреє, зменшац температуру и пражиц бухти. Бухти класц до олєю так же ше их обраци наспак, односно, бок хтори бул обрацени на горе положиц до олєю. Готови бухти класц на паперови убрус же би упили олєй. Шицко вєдно 1279,65 кило-калориї.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

НАЙКРАСШИ ЗАГРАДКИ

×ÀÐÈÂÍÈ ÌÈÐ Ó ÄÂÎÐÈÊÓ

РОК LXXVI ЧИСЛО 33 (3902) НОВИ САД, 14. АВҐУСТ 2020.

городскей гужви и ґалами, нєдалєко од Футожского пияцу єст єден чаривни дворик у хторим мож найсц оддих од горучави. Любка Малацкова барз люби квеце и, гоч нє ма простор за вельку заградку, у нєй на малим просторе коло мура од велького сушедного будинку рошню и квитню вшелїяки файти рошлїнох. Векшина квеца у черепу, бо го вжиме треба унєсц нука, алє рошнє и таке цо обстава и през жиму на полметеровим фалатку жеми медзи бетоном. У Любки шицко сце роснуц, ту и файта рошлїни адам, а коло нього и ева хтора вигнала нє лєм пейц, алє аж седем лїсца и женє два квитки. Кус далєй нароснул лимун, а мож го и оберац, а Любка ше цеши, бо уж роками ма у дворику свой лимун.

– Мам и стародавну мушкатлу и вецей файти кактуси, мам и фикуси вецей файти, даєдно ше квеце цага, як поведзме марйова слиза, а двор барз пахнє вчас вяри кед розквита ангелска труба (бруґмансия). Ту и тоти два вельки палми крашнє виросли як сом их винєсла зоз тераси на двор. Чкода же нє мам векши простор, бо ми так шицко позбиване, та анї нє видно яке є красне. Мам и папрат у вецей черепох, єст єй и там коло капури у жеми, лєм же им там нє барз одвитує одкеди з тей клими на будинку на нїх капка жимна вода – цеши ше з квецом Любка. На питанє же кельо єст файти квеца на тим малим просторе Любка одвитовала же анї нє зна. Шицко рошнє, вяри го розсадзує, а воно кед сце роснуц, та рошнє... Вєшенї, пред мразом, поуноши квеце на терасу, та єй вец нука шицко полне желєнїдла. В. В.

У

Фото: Саня Тиркайла

дин.

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

Даєдни фотоґрафиї обявюємє вецей раз, понеже за нїх дотераз нєт нїяки податки.

500 К: 2 И А Н З Ь ТЕ Л ЛЕТ КОС КОМП И ЦАЛ

Фотоґрафия: 0228P

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

Фотоґрафия: 0287P

Фотоґрафия: 0288P

оволуєме читачох новинох „Руске слово” же би помогли препознац особи на старих фотоґрафийох. Пре точне идентификованє особох П на сликох, хтори маю окремну музейну вредносц, потребна помоц од ширшей явносци. Шицки фотоґрафиї настали у дакедишнєй фотоґрафскей роботнї Бруґошових у Руским Керестуре. Кажду фотоґрафию ше подпише зоз одредзену шифру, та кед же препознаце даєдну, лєбо вецей особи на фотоґрафиї, модлїме Вас же бисце явели до Заводу на число телефона 021/548-421, лєбо на мейл: zavod.rusini@gmail.com.

■ЛЄТНИ „СУПЕР КАМП” НА ТАРИ