RUSKE SLOVO 28

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

КОЦУРСКА ЖАТВА 2019 Програмаː Пияток, 12. юлий 2019. року

РОК LXXV ЧИСЛО 28 (3845) НОВИ САД, 12. ЮЛИЙ 2019.

16,00 – Руски дом – Вистава старих фотоґрафийох (Олория, Дюрдьов) и вистава малюнкох Серафини Макаї и Силвестера Макая 16,30 – Лєтня учальня у Школи – Промоция кнїжки „Корея, post scriptum" Радмили Ґикич Петрович, о кнїжки бешедує Ирина Гарди Ковачевич

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

17,30 – Млади тамбураше КУД „Жатва" 18,00 – Литературни портрет Ирини Гарди Ковачевич, драмска сличка приповедки „Дзвонїца” (Дзецинска драмска секция, Шпивацка ґрупа и Миле и Владо Тамаш) 19,00 – Стретнуце младих руских писательох 19,45 – Ритмична ґрупа КУД „Жатва" 20,30 – Кафич Оаза 2 – Квиз „З нами у слами" 22,00 – Журка

Собота, 13. юлий 2019. року 17,00 – Площа опрез Руского дома – Уручованє хлєба и наступ дзецинских ансамблох

2019

18,00 – Школска сала – Вистава фотоґрафийох з нагоди 40-рочнїци манифестациї „Коцурска жатва” (автор Коцана Колєсар) 20,00 – Дом култури – Святочни концерт госцуюцих ансамблох и госцох зоз Словацкей – Дзецински фолклорни ансамбл „Венчик” з Бардейова После програми на площи опрез Дома култури жива музика!

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

Фотоґрафия: 0422P

Фотоґрафия: 0369P

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

Фото: Любомир Дудаш

18,30 – Етно столи

■ ЯК БУЛО НА „ЧЕРВЕНИМ ПУПЧУ”

ИНТЕРМЕЦО

ДЗЕ ШЕ ПОДЗЕЛИ ВАЛАЛСКИ КАРЧМИ

РУСКИ КЕРЕСТУР (4) МЕНЄЙ ЛЮДЗОХ, ИЩЕ МЕНЄЙ КАРЧМИ

Н

є лєгко шицко доволац зоз паметаня, алє помага прейсц ше пешо и помали по керестурских улїцох. Поставаш шведок же и там дзе дакеди була карчма, тераз єй нєт анї у паметаньох... Приходзаци од Кули, на правим боку валала, окрем на Вельким шоре, було досц локали дзе мож було шеднуц, попиц, за дакедишнї танци, оддих лєбо даяки олдомаш. Янко Бодянец, качмар, тримал карчму на вецей местох, кельо ше памета, за Буячу долїну, на Лонґове, у ище вше постояцей хижи на Вепровацкей драги. Такой прейґ драги була Бобикова карчма, дзе отримовани и танци. Будинок потим мал аж три локали, древарню, платнярню и дутян, дакеди Колониял. Ту ше скоро, крем рокох, нїч нє пременєло, ознова роби дутян. Новим шором, од центра ґу беґелю, перша була Стричкова карчма, а потим уж спомнута Андичова и Стари Лонґов. Старого Лонґова давно нєт, чкода аж на то и пре сам млїн котри там бул, преводнїцу, алє и аґреґат за струю котри бул добри и моцни. Шицко тото розбите, рознєшене и скапало у бурйох повойнових часох.

Дакедишня Стричкова карчма на Новим шоре

Надьордьова карчма ище витримує терху часу

За Лонґов остало запаметане и же, з оглядом яки тедишнї качмаре були школовани, заш лєм, були знаходлїви. Кед правели инвентар, а пред Новим роком лєгко було розчитац и пописац пице у фляшох, алє... У Бобиковей карчми, окрем до дутяну, Цо зоз вином у гордовох? Чи би то тераз дахто знал ходзело ше и на танєц вираховац? Робели и други крем Опеку и Гарвильчака, та ше нє зна хто предложел же би вино попили зоз гордовох, а комисия, док придзе, най вирахує кельо чого було... Так и було. Зраховане, виплацене и шицким душа на мире. Нє мож нє спомнуц и новши Карпати, котри робели за пияцом у найгорших рокох инфлациї и ембарґох, а нє шме ше забуц анї Желєна башта, як гуторели Керестурци, у центру, за Майсторским домом. Нє мож, а треба лєбо нє, забуц и же свойофайтово карчми робели и у самим Майсторским, Огньогасним и дзе шицко нє... Паметаня остали, лєм таки карчми, анї часи, а анї таких людзох – вецей нєт!■ Лю. Дудаш У паметаню и Давидова карчма на Вепровацкей драги

2 РУСКЕ СЛОВО

12. ЮЛИЙ 2019.

ЗМИСТ

УВОДНЇК Пише: Иван САБА ДОШ, главни одвичательни редактор

■ Тижньовнїк 4. Зоз 15. Шветового Руснацох/Русинох/Лемкох

конґресу

■ Нашо места 8. Рухоми мамоґраф општином у Войводини

на

вислуги

■ Економия 10–12. Косидба жита у наших хотарох

■ Мозаїк 14–15. Упечатки зоз 19. Музичного фестивалу ,,Еґзит”

■ Култура и просвита 18. Резултати закончуюцих испитох у наших школох

■ Руске словечко 20–21. ,,Червене пупче” у сликох и словох

■ Людзе, роки, живот 24–25. Стретнуце: нутриционистка

Наташа

Роман,

■ Духовни живот 29. Перша причасц у Суботици

■ Информатор

30–33. Мали оглашки и In memoriam

■ Спорт 34. Боди билдерка Шейлa Зарубицa успишна на змаганьох у Италиї

■ Интермецо 38–39. Хладок и горуци тепши

Насловни бок: Атмосфера на ,,Пупчу” Автор фотоґрафиї: Любомир Дудаш

УПЕЧАТКИ И ЗАКЛЮЧEНЯ Кед зме у редакциї закончовали предходне ,,Руске слово” и источашнє плановали шлїдуюце число, хторе тераз пред вами, якошик нам ше видзело же чкода нє вихасновац и презентовац читательом вецей фотоґрафиї на хторих зазначена атмосфера зоз ,,Червеного пупча”, нашей найвеселшей манифестациї. Прето тераз у рубрики ,,Руске словечко” даваме фото репортажочку пошвецену наймладшим, алє хтори ютре-поютре буду ношителє и главни гвизди ,,Червеней ружи”. Тим кус старшим наменєни ,,Мозаїк”, хтори у тим чишлє цали о Музичним фестивалу ,,Еґзит. Питали зме ше нащивительом як ше им пачел тогорочни фестивал. Розумлїве, упечатки розлични, кельо людзох, тельо смаки, а красота у оку припатрача... алє шицки єдинствени же то окремне искуство, нєповторлїве и кажди рок иншаке. Медзитим, два конкретни ґенерациї младих – тоти хтори после осмей класи покладали закончуюци испит и конкуровали до штреднїх школох, и матуранти хтори виберали и уписовали ше на факултет, тото лєто тиж запаметаю за цали живот. Наздавац ше же ше им плани витворели и же им то буду красни памятки – у тим чишлє даваме звити зоз наших школох о резултатох. Централна тема того ,,Руского”, заш лєм, косидба жита. Як на найважнєйшу польодїлску роботу у року уплївововала наисце нєпредвидлїва хвиля – од пекельних горучавох по библийни дижджи, призначене у звитох зоз наших хотарох. Заключенє таке як цо и живот, нєт ложки меду без ложки жовчу. А исте заключенє применлїве и кед слово о наших фодбалских клубох хтори подцагую смужку под закончену сезону. На концу, вашей уваги окреме препоручуєм лєтню акцию ,,Руского слова” хтора почала на ,,Керестурским сайме”, а тирвац будзе по початок школи. Вецей деталї можеце опатриц на бокох ,,Информатора”, а сущносц же маце нагоду пополнїц библиотеку кнїжкох нашей видавательней хижи по вигодних ценох. А вец, до хладку лєбо на слунко, хто уж як волї.

* ”РУСКЕ СЛОВО” – гласнїк по руски * Виходзи каждого пиятку * Снователь Национални совит рускей националней меншини * Видава НВУ ”Руске слово”, Нови Сад * Перше число вишло 15. юния 1945. року у Руским Керестуре * Адреса: НВУ ”Руске слово”, Булевар ошлєбодзеня 81/VII, 21000 Нови Сад * Редакция: одвичательни редакторe – Славица Фейса, Ясмина Дюранїн, Микола М. Цап, Микола Шанта * редакторе/ки рубрикох – Мирон Горняк-Кухар, Александар Паланчанин, Мартица Тамаш, Олена Планчак-Сакач, Вероника Вуячич * новинаре/ки – Мария Афич, Влада Дїтко, Сандра Саламун, Андреа Медєши, Оля Русковски * лекторка – Блажена Хома-Цветкович * ґрафична редакторка – Люпка Цвеїч * ґрафични дизайнерки – Мария Гудак, Таня Салонтаї * Телефони: 021/6613-697, 021/6624-708, 021/6623-076; 021/6621-433 * Телефакс 021/528-083 * Предплата за цали рок: у жеми 1 500 динари, а у иножемстве 100 евра * Жиро-рахунок Banca Intesa a . d . B e o g r a d 160-923244-82 * Девизни рахунок 160-0050870024999-53 * Рукописи ше нє враца * Д ру ку є Д ру ка р н я graf” П е т р о ва р а д и н * ”Maxima E-mail: redakcija@ruskeslovo.com * Web site: www.ruskeslovo.com * YU ISSN 0350-4603 * COBISS SR-ID 15915778 * Друковани тираж 2 000 *

Директор др БОРИС ВАРҐА *** Главни одвичательни редактор ИВАН САБАДОШ

12. ЮЛИЙ 2019.

РУСКЕ СЛОВО 3

ТИЖНЬОВНЇК 15. ШВЕТОВИ КОНҐРЕС РУСНАЦОХ/РУСИНОХ/ЛЕМКОХ У СТАРЕЙ ЛЮБОВНЇ У СЛОВАЦКЕЙ

ПРИРИХТОВАНЄ ЗА ПОПИС ЖИТЕЛЬСТВА У ЕВРОПСКИХ ДЕРЖАВОХ

У Старей Любовнї у Словацкей, од 4. по 7. юлий отримани ювилейни, 15. Шветови конґрес Руснацох/Русинох/Лемкох (ШК РРЛ), и 9. Форум русинскей младежи. На нїх активно участвовали 80 делеґати, медзи нїма и делеґация Рускей матки (РМ) зоз Сербиї, на чолє з предсидательом и членом Шветовей ради ШК Дюром Папуґом осле прилапйованя звитох о роботи Шветовей ради ШК медзи двома конґресами предсидателя ШК Штефана Лявинца и звиту Ревизорней ради, найвекша увага у дебатох на Конґресу пошвецена протестней резолуциї хтору Конґрес пририхта и пошлє на найвисши адреси до України и ЕУ, а з нагоди нового закона у тей держави хтори як єдини урядови язик предвидзує лєм українски. Вельо ше бешедовало и о пририхтованьох за наиходзаци пописи жительства у шицких державох одкаль членски орґанизациї Конґресу. Пописи буду у узвичаєним термину, 2021. року, лєм у України жительство будзе пописане уж нарок, 2020. Як потолковал предсидатель РМ Дюра Папуґа, Конґрес вшадзи инсистує на окремней пописней рубрики за Русинох, за националну припадносц и за їх язик.

– Тиж констатоване же прейґ членских орґанизацийох Конґресу треба информовац шицких гражданох же єст можлївосц на попису ше вияшньовац за свою националносц и язик. Констатоване и же у остатнїм периодзе, поготов у жемох ЕУ, барз присутна денационализация Руснацох, алє и других народох, и муши ше найсц можлївосци и тото превозисц – визначел Папуґа. На предкладанє РМ на Конґресу участвовали и делеґациї русинскей орґанизациї з Москви та прилапене же би ше ознова почало процес приманя до членства и їх, и орґанизациї з Молдавиї. БЕЗ ВЕКШИХ КАДРОВИХ ПРЕМЕНКОХ На Конґресу отримани и виберанки за нових членох Шветовей ради и нового предсидателя Конґресу. До Ради вибрани исти члени, дотерашнї предсидателє членских орґанизацийох (зоз Сербиї то Дюра Папуґа), винїмок лєм Джим Карински з русинскей орґанизациї у ЗАД хтори будзе єдина нова особа у членстве Ради.

НАГРАДИ

Награду ШР у обласци русинскей култури з меном Василя Турока Гетеша за 2019. рок достали Ана Кузмякова з Прешова и проф. Иван Поп з Праги. Уручени и 9 грамоти подзекованя пресидателя ШР Стефана Лявинца, а достали их Иґор Лата з Прешова, Мария Саґен и Светлана Муреша з Румуниї, Валерий Падяк з Ужгороду, Андрей Манайло з Мадярскей, Културне товароштво Русинох з Румуниї, Институт русинского язика у Прешове, Карпато-русински центер у Америки и Канади и о. Франтишек Крайняк з Камйонки. Нарок першираз будзе уручена и нова награда за подобову творчосц.

Потим, з членства предложени и кандидати за предсидателя Микола Бобинец и Штефан Лявинец, а зоз тайним гласаньом з вельку векшину гласох знова вибрани Лявинец. За нового подпредсидателя вибрани Андрей Копча з Польскей, за другого Ґеорґий Фирчак з Румуниї, а за секретара Владимир Противняк зоз Словацкей. Вибрана и нова Реви-

4 РУСКЕ СЛОВО

Фото: В. Няради

П

зийна рада, з истим предсидательом Иваном Петрецким, а до нєй вибрани и наш Владимир Бучко з Кули. Одлучене же наступни Шветови конґрес РРЛ будзе концом мая 2021. року у Кринїци у Польскей. На Конґресу активно зашедали и його Комисиї, у хторих тиж окончени ревибор членох и предсидательох, та з нашей делеґациї за предсидательох Комисиї за културу знова вибрана Саня Тиркайло зоз Шиду, а Комисиї за историю Борис Фейди з Коцура. До Комисиї за просвиту и язик за члена знова вибрани Славко Пап, до Комисиї за информованє и видавательну дїзлносц Мария Дорошки, а до Комисиї за

ДЕЛЕҐАТИ

На Шветовим конґресу и Форуму младих у Старей Любовнї, спрам предходних заключеньох УО РМ участвовала дванацчлена делеґация у хторей були: Дюра Папуґа, Саня Тиркайло, Борис Фейди, Мария Дорошки, Славко Пап, Лябица Няради, Наташа Макаї Мудрох, Владимир Бучко, Владо Няради, Владимир Джуня, Любомир Медєши, и як госц делеґациї Душанка Костич.

туристику и ґранти Любица Няради, шицки з Руского Керестура. Источашнє зашедал и Форум младих, дзе представитель РМ Любомир Медєши з Коцура. Млади за нового предсидателя Форуму вибрали Петра Яриника зоз Словацкей, а подпредсидатель будзе Иван Лїкар зоз Горватскей. ОЗНАЧЕНИ И ДЗЕНЬ РУСИНОХ СЛОВАЦКЕЙ Шветови конґрес РРЛ привитани и з поздравнима писмами од предсидательки Словацкей Зузани Чапутовей, и од предсидателя Влади Петера Пелеґрина, а делеґатох привитали державни секретар у Министерстве школства СР Петро Крайняк з Прешова, предсидатель Старей Любовнї Любош Томко, предсидателька Прешовского самоуправного краю Емилия Дорикова и посланїца у Народней скупштини Републики Сербиї Олена Папуґа, хтора була госц орґанизатора Конґресу, Русинскей оброди. Под час Конґресу у валалє Камйонка означени Дзень Русинох Словацкей, на хторим шицки конґресни делеґациї положели венци на памятнїк погинутим борцом.■ М. Афич 12. ЮЛИЙ 2019.

tiznjovnjik@ruskeslovo.com

РОБОТНЕ ЦЕЛО ЗА МЛА ДИХ

РОЗПОДЗЕЛЄНИ ПЕНЄЖ ПО КОНКУРСОХ Пондзелок, 8. юлия, у просторийох Подручней канцелариї Националного совиту Руснацох у Коцуре отримана друга порядна схадзка Роботного цела за младих, на чиїм дньовим шоре було и одлучованє о розподзельованю средствох по Конкурсу за проєкти младих. Зоз схадзку предшедовал предсидатель Роботного цела Иван Канюх, а и того року по Конкурсу розподзелєни 300 000 динари, цо исти конкурсни буджет як и влонї. На схадзку були поволани и представнїки шицких здруженьох котри послали прияву на Конкурс. Попри членох Роботного цела, присутни були и секретар Совиту Таня Арва-Планчак, член Националного совиту и представнїк Здруженя младих КУМ Стеван Самочета, потим Любица Няради, предсидателька Туристичного здруженя Руски Керестур и предсидателька Здруженя младих „Pact Ruthenorum” Ясна Медєши. Здруженє младих „Pact Ruthenorum” зоз Руского Керестура вкупно до станє 65 000 динари за два проєкти, 15 000 за „Дньовку 2019” и 50 000 динари за „Младежски дом”, а за треци Paktov проєкт, котри бул финансовани прешлого року, „Руска по журки”, тераз нє опредзелєни средства. Туристичне здруженє „Руски Керестур”

за уж реа лизовани проєкт „Днї и ноци музея 2019” до ста нє 30 000 динари, а за проєкт ,,За красши Руски Керестур – волонтерски камп” 50 000 динари. КУД „Жатва” Коцур за проєкт „Тамбурованє – квиз” достанє 15 000 динари, а за „Вишиванє квиткох” 10 000 динари. Коцурскому здруженю младих КУМ за проєкт „Стретнуце младих Руснацох – Акция 2019” опредзелєни средства у виносу 50 000 динари. Младим Руснацом у Новим Садзе, хтори конкуровали спред Руского културного центру, буду додзелєни 40 000 динари за „Маткованє”, КУД ,,Тарас Шевченко” зоз Дюрдьова будзе реализовац проєкт ,,Литературни вечар за младих” з потримовку од 20 000 динари, а КПД ,,Дюра Киш” Шид проєкт ,,Дзень за младих” з 20 000 динарами. Шицки приявени проєкти на младежским конкурсу того року були у обласци култури, єдини проєкт ,,За красши Руски Керестур – волонтерски камп” у обласци образованя. О. Русковски 12. ЮЛИЙ 2019.

STANOVISKA Пише: Мирослав ЗАДРЕПКО, новинар

О УВАРЕНЕЙ ЖАБИ Явна сцена у тей жеми нательо постала хаотична, же чежко вибрац лєм єдну тему и озбильно ше єй прилапиц. Лєм цо ше почнєш розпитовац, виглєдовац, а воно – гоп! Вецей нє актуалне, бо сцигла нова афера, нова вистка, нова криза, нова инвестиция, нови аеродром лєбо дацо подобне. ОК, капирам я, а розумице и ви, то так треба, нєпреривно трепеш людзом цошка нове – фабрики, камиони, авиони, нови стадиони, людзе бешедую до ютра о тим, а вец им долєєш дакус Косова, злей опозициї, тих и гевтих хтори му грожа, а вон ше, нормално, нє бої, и вец, гайд, ознова. И добре, розумим, хто на власци у тей жеми, зоз медиями може робиц цо сце. У даєдней другей и иншакей жеми, дзе ше демократия прияла дакус скорей, нє так. Нє ма то вязи зоз комунизмом и другима подлима вигварками за нєдороснуте дружтво, кед ми нє верице, пречитайце Арчибалда Райса, алє то уж нє тема того тексту. Тема того тексту же покля то пришло, и кеди ше одняло контроли. На друге питанє нє мам одвит, вироятно зме були як тота жаба зоз анеґдоти, та зме як дружтво анї нє похопели цо ше случує док нє було позно. А покля пришло, е, то би анї Орвел нє верел. Пришло потамаль же дзепоєдни явни особи у предходней предвиберанковей кампанї куповали карти за метро хтори нє постої. Гало, метро хтори ище лєм у планох. И нїхто нїч, цихосц. Остали людзе без слова, без тексту. Добре, дзепоєдни ше бунєли, спердали ше на тоту тему, алє дружтво, нїч. Медзитим, кед уж так добре ишло предаванє картох за метро хтори нє постої, цо можебуц аж и було симпатичне, гайд направме ми и подприємство хторе ше будзе старац о тим метроу. И, ниа, уж маме ЯКП „Беоґрадски метро и гайзибан”. И знова, нїкому нїч. А влонї тото подприємство дїловни рок закончело зоз минусом од 109 тисячи динари... Пришло потамаль же нєдавно отворени аеродром у Кралєве чий роботни час стреду од 12 до 14 годзин. Браво. Нє знам цо плановали тоти цо го будовали, реконструовали и отворели, алє знам же тот аеродром ма два вельки хиби. Перша, же нє може прияц боинґ 737, а то значи штварцину шветовей комерциялней авио флоти, хтора го у старту будзе заобиходзиц. Друга, вироятно озбильнєйша хиба, то же Морава, як ше тот аеродром вола, досц блїзко Беоґраду и Аеродрому „Никола Тесла”. Тото анї толковац нє будзем прецо нєекономичне. Пришло потамаль же бим до рана могол чишлїц приклади ситуацийох же дацо подобне сообщене, обявене, наявене, поробене, отворене, и, окрем даскельо медийох и дзепоєдних осамених фаховцох, нїхто нїч нєзвичайне нє замерковал. А було би цо повесц и прецо реаґовац, алє випатра же зме уж уварени. Не реаґовало ше кед требало, док ше шицко ище нє одняло контроли, и тераз ше мервиме у тих висткох як галушки у врацей юхи. Пришло потамаль же ше вше частейше ганьбим повесц же робим як новинар. Становиска висловени у тим тексту виключно авторово и нє вше одражую ушорйовацку политику новинох „Руске слово”

РУСКЕ СЛОВО 5

НАШО МЕСТА ОТРИМАНА СХАДЗКА СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ШИД

ВИГЛАСАНИ РЕБАЛАНС БУДЖЕТА Прешлого пиятку отримана схадзка Скупштини општини Шид на хторей главна точка дньового шора бул Предлог одлуки и вименкох и дополнєньох Одлуки о буджету за 2019. рок. Уводнїчар по тим значним питаню була Ядранка Недич, руководителька Оддзелєня за буджет и финансиї. Вона одборнїком гварела же з предлогом плановани приходи одредзени на 1.400.789.000 динари. З того виносу до чечуцей буджетней резерви плановани 18 милиони динари, а до стаємней резерви пейц милиони динари так же вкупно розпоредзени средства од милиярду 400 789 милиони динари. Ребаланс потребни пре посцигованє ровноваги медзи приходами и розходами, а на схадзки гварене же потребни пейц милиони динари за проєктну документацию за будинок новей дзецинскей заградки, потим три милиони динари за виробок ґенералней реґулациї Шиду, як и 12 милиони динари за трафо станїцу на студньох з хтору ше обезпечує вода за водоводну мрежу. Тиж потребни и додатни средства за занятих у предшколскей установи з оглядом же звекшанє процента їх приманьох вировнати зоз приманями занятих у основним и штреднїм образованю, а потребни средства и за плацу єдней роботнїци хтора з одлуки Апелацийного суда врацена на роботне место до Народней библиотеки „Симеон Пищевич”. Без розправи одборнїки вигласали предлог ребалансу буджета. Єдна з одлукох була и одлука о виробку вименкох плану ґенералней реґулациї Шиду. Як наглашел уводнїчар Драґан Петрович, руководитель Оддзелєня за урбанизем и квартельни дїялносци, вименки були

потребни пре вубудов биоґазней електрарнї, а тиж и у Блоку 63 при ОШ „Бранко Радичевич”, дзе на єдней парцели будзе вибудовани будинок дзецинскей заградки. Тиж принєшена и одлука з хтору одборнїки дали согласносц же би при авто-драги Беоґрад–Заґреб подприємство „Интеґрал инженєринґ” будовало кружни цек пре безпечносц у транспорту, а одноши ше на драгу по котрей ше вожи у напряме виходу на автодрагу або предлужує у напряме Моровичу. Медзи питанями и предкладанями було питанє одборнїка Драґана Радовановича (СНС) з Вишнїчева хтори гварел же поплатани дзири на драги до Вишнїчева ґу Босуту на подручу општини Шид и опитал ше чи можлїве же би були поплатани коло осем дзири на асфалту хтори ше находза на часци драги хтора припада подручу Сримскей Митровици, а пре безпечносц транспорту на тей драги. Вл. Дї.

ЗОЗ ЗАШЕДАНЯ СКУПШТИНИ ОПШТИНИ ВЕРБАС

НОВИ ОДЛУКИ НА ДВАЦЕТЕЙ СХАДЗКИ Концом юния, у Вербаше отримана двацета схадзка Скупштини општини Вербас. Гоч плновани лєм три точки дньового шору, на предклад предсидателя и заменїци предсидателя општини Вербас, Милана Ґлушца и Миляни Штулич, дньови шор преширени з додатнима темами, та одборнїки розправяли о вкупно осем точкох. Медзи иншим, Скупштина општини прилапела Одлуку о закончуюцим рахунку буджету општини Вербас за 2019. рок, нову Одлуку о максималним числу занятих на нєодредзени час за орґанизацийни форми у системи локалней самоуправи општини

6 РУСКЕ СЛОВО

Вербас за 2017. рок, потим Звит о реализованю рочного и финансийного плану роботи Предшколскей установи „Бошко Буха” за 2018/2019. рок, Ришенє о даваню согласносци за Програму роботи ПУ „Бошко Буха” зоз финансийним планом за 2019/2020. рок. На предклад Комисиї за кадровски, административни питаня и роботни одношеня, место Моники Гарди, членїци Школского одбору ОШ „Братство єдинство” у Коцуре, до того цела вибрана Аранка Медєши, як представнїца локалней самоуправи. Тиж, за место од. директора ЯАЗИП-у Скупштина општини вибрала Драґана Михайловича.

O. Р.

12. ЮЛИЙ 2019.

mesta@ruskeslovo.com

ВОЧИ ЮВИЛЕЮ 75-РОЧНЇЦИ АКТИВА ЖЕНОХ ЗОЗ КОЦУРА

ПОТРЕБНА ПОМОЦ ЗА ДРУКОВАНЄ КНЇЖКИ Актив женох КУД „Жатва” зоз Коцура ше рихта 2020. року преславиц вельки ювилей, 75-рочнїцу свойого постояня. Предсидателька Активу Коцана Колєсар, у сотруднїцтве зоз Мартицу Тамаш, зложела кнїжку хтора документує шицки активносци и роботи хтори тот актив витворел за шицки роки своєй роботи. Як гвари предсидателька Колєсарова, дзекуюци информацийом хторе тото виданє понука, вєдно зоз кнїжку хтора видрукована кед Актив означовал 60 роки своєй активносци, тота кнїжка заокружує єден значни часови период дїйствованя, активносц женох котра тирва ище од 1945. року.

– У тим мултикултуралним стредку, Актив женох зоз своїм активним участвованьом на каждим случованю як у валалє, так и ширше, здобул и вибудовал велї приятельства хтори з численима фотоґрафиями илустровани у тей кнїжки. Прешли зме през цалу Войводину, участвовали на рижних манифестацийох у Сербиї, а и у реґиону. Сприятелєли зме ше з активами и орґанизациями женох, здруженями гражданох, локалнима заєднїца-

ми Сомбора, Суботици, Бачкого Петровцу, Бачкей Паланки, Воґню, Оджакох, Беочину, Нового Саду – визначела Коцана Колєсар. Сама кнїжка представя намиру хтору мали авторки, а то же би од забуца зачували мена женох, случованя на хторих участвовали, манифестациї, опис часу у хторим ше шицко случовало. А у каждей подїї мож препознац зложносц и заєднїцтво сербского, руского, мадярского и других народох котри жию на тих просторох.

– Тота кнїжка може шицким похасновац за приклад. Сама бешедує о єдним красним чувству, амбиєнту, о културному и ушореному валалу. И праве прето, же би кнїжка дошла до цо вецей рукох и же би ю цо вецей людзе мали нагоду пречитац и видзиц, замодлєла бим шицких котри добрей дзеки, котру можу и жадаю, най нам помогню же бизме ю цо скорей могли друковац и зоз кнїжку у рукох дочекац наш вельки ювилей – закончела з молбу наша собешеднїца, предсидателька Актива женох зоз Коцура, Коцана Колєсар. О. Р.

У ВЕРБАШЕ АКЦИЯ „ТИДЗЕНЬ ЗА ЧИСТЕЙШУ ВОЙВОДИНУ”

УШОРЕНЕ ПРАВЕ ПОБРЕЖЄ КАНАЛУ

Фото: vrbas.net

Концом прешлого тижня Вербас участвовал у широкей акциї под назву „Тидзень за чистейшу Войводину”. Як єдна зоз 36 локацийох у 20 општинох, у Вербаше ушорене праве побрежє Велького бачкого каналу з початку Улїци Народного фронту. Коло пейдзешат волонтере пришли участвовац у тей акциї, з потримовку функционерох локалней самоуправи и роботнїкох ЯКП „Комуналєц”. Позберани вецей стотки килограми шмеца и рошлїнского одпаду и пошорена драга ґу побрежю канала. На акциї у Вербаше присуствовали и Бранкица Табак, подсекретар у Покраїнским секретарияту за урбанизем и защиту животного стредку, як и предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац. Подсекретар Табак визначела же тота акция состойна часц Декларациї о защити

12. ЮЛИЙ 2019.

животного стредку и до нєй ше з подобнима активносцами уключели 20 локални самоуправи.

– У Вербаше зме ушорели дзиву депонию коло Велького бачкого каналу и наздаваме ше же Вербащанє, алє и шицки други жителє Войводини, обача же нє проблем и же бизме ше сами старали о животним стредку. Наздаваме ше же таки акциї постаню традиция и же ше у будучносци и гражданє сами зорґанизую. Волонтере хтори ту нєшка робели то людзе з нашого околїска, людзе з општини и явних подприємствох, хтори сцели указац же ше о своїм животним стредку можеме шицки вєдно старац -–гварела Табак. Предсидатель Ґлушац подзековал Покраїнскому секретарияту за урбанизем и защиту животного стредку на нєпреривней потримовки у проєктох котри ше реализию у Вербаше и околїску. Тиж визначел же сотруднїцтво општини зоз шицкима секретариятами Покраїнскей влади вше допринєше злєпшованю квалитета живота шицких гражданох.

– З тоту акцию зме послали порученє явносци о тим яка значна робота у обласци защити животного стредку. Значне и тото же источашнє робиме и на едукациї наймладших ґенерацийох, же бизме ютре мали одвичательних гражданох – гварел предсидатель општини Ґлушац. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 7

НАШО МЕСТА КАМПАНЯ ПОКРАЇНСКЕЙ ВЛА ДИ АП ВОЙВОДИНИ НА ПРЕВЕНЦИЇ У ЗДРАВСТВЕ

РУХОМИ МАМОҐРАФ У ЄДЕНАЦ ОПШТИНОХ Першого юлия почала кампаня Покраїнскей влади и Секретарията за здравство АП Войводини под назву „Перша мамоґрафия” хтора будзе запровадзена у 11 општинох Войводини. Кампаня почала у општин Шид, у валалє Вишнїчево, а потим будзе предлужена и у Адашевцох, тиж у шидскей општини. З тей нагоди, на початку кампанї до Вишнїчева пришол и др Зоран Ґойкович, покраїнски секретар за здравство, представнїки локалней самоуправи зоз Шиду и др Крсто Куреш, директор Дома здравя у Шидзе. Рухоми мамоґраф 15 днї будзе стационовани опрез амбуланти у центре Вишнїчева, а препатрунок окончую дохторе зоз Клинїчного центру Войводини з Нового Саду. Др Зоран Ґойкович гварел з тей нагоди же каждого року од тумора першох у Сербиї умру 1 600 жени, а рочнє ше похори 4 600. Прето наглашел же ше зоз тоту кампаню у валалских штредкох жада подзвигнуц свидомосц женох же би водзели вецей рахунка о своїм здравю.

– Слово о найсучаснєйшим мамоґрафу хтори реґиструє аж и найменши пременки и три рокипред тим як би ше во-

ВАЖНА И ПОТРИМОВКА МЕДИЙОХ Др Зоран Ґойкович тиж наглашел и важну улогу медийох у тей кампанї. Як гварел з початку на уровню Сербиї на такволаним националним скрининґу одволанє женох було лєм дзевец одсто, цо було барз мало. После медийней презентациї скрининґа, тот процент ше звекшал на 30 одсто.

ни одкрили зоз самопрепатрунками. Кед ше благочасово пременка одкриє, вец вилїченє 100 одсто. Жадали зме присц до валалских штредкох же бизме женом старшим од 40 роки без заказованя, здравственей кнїжочки або плаценя оможлївели препатрунок першох – гварел покраїнски секретар др Зоран Ґойкович. Далєй додал же ше знїмки такой прешлїдзи до Клинїчного центру Войводини на читанє и пошвидко ше доставаю резултати. Вон потим додал же ше кампаня витворює у сотруднїцтве зоз локалнима самоуправами и здравственима установами у тих штредкох. Кампаня будзе тирвац шейсц мешаци и за тот час буду нащивени 11 општини. У Вишнїчеве ше на препатрунок приявели 220 жени. На тей акциї Покраїнскей влади и ресорного секретарията подзековали Зоран Семенович, заменїк предсидателя општини Шид и др Крсто Куреш, директор Дома здравя Шид. Медзи першима хтора покончела препатрунок була Милица Баштованович и вона нам кратко гварела: – Першираз сом пришла на препатрунок першох и думам же то барз добре же ше шицко швидко покончело без заказованя и чеканя. Добре же рухоми мамоґраф пришол ту до валалу, бо хтора би ше жена одлучела заказац препатрунок даґдзе у варошу и мушела го заплациц, як и пойсц и присц. На шоре за препатрунок була и Ґордана Шкорич, хтора нам гварела же слово о барз добрей акциї и же би ше шицки жени требали препатриц, бо на таки способ годни виратовац живот кед ше благочасово утвердзи пременка на першох. Вл. Дї.

ЗОЗ ОПШТИНИ КУЛА

ПОТРИМАНА ВИБУДОВ ДРАГИ ВЕРБАС–БАЧКИ БРЕҐ Општина Кула, односно предсидатель Општини Дамян Милянич, концом юния була домашня схадзки представительох општинох Кула, Вербас, Оджак, Апатин и городу Зомбор, а з нагоди виробку идейного проєкту за державну драгу Вербас–Кула–Зомбор–Бачки Бреґ. На схадзки роботней ґрупи зоз штирох општинох були присутни и помоцнїк покраїнского секретара – сектору за просторне и урбанистичне планованє Светлана Килибарда, як и

8 РУСКЕ СЛОВО

началнїк Заходнобачкого управного округу Душан Мариян. Як пишу кулски медиї, бешеди було о пририхтованьох за вибудов тей траси за хтору ше шицки учашнїки на схадзки зложели же ма вельке значенє за велїх. Вони тиж наглашели же при виробку того проєкту мали потримовку и з компетентного Министерства и од Покраїнскей влади. Як пише кулски општински сайт, у заключеню же роботна ґрупа пошлє заєднїцки допис компетентним орґа-

ном же би ше цо скорей почало реализацию того проєкту хтори будзе значни за цали округ. У одношеню на стратеґийни приоритети хтори дефиновани през Просторни план Републики Сербиї, реконкструкция и вибудов державней драги I шора Вербас–Кула–Зомбор – державна гранїца Бачки Бреґ, то витални драгови напрям хтори задумани як вяза Коридора 10 и Коридора 7, а тиж и виход на плановану южну автодрагу през Мадярску. М. А.

12. ЮЛИЙ 2019.

mesta@ruskeslovo.com

ВИЛОЖЕНИ ИКОНИ У МЕСНЕЙ ЗАЄДНЇЦИ ДЮРДЬОВ

ПЕРША САМОСТОЙНА ВИСТАВА ВУКА КОСТИЧА У святочней сали Месней заєднїци Дюрдьов, пияток 28. юния, отворена перша самостойна вистава иконох Дюрдьовчаня Вука Костича. Виложени седемнац икони, а автор ше намагал випочитовац обидва стили иконописаня, односно русийску и греческу школу. Вистава отворена з нагоди промоциї його роботи у хторей му, як автор Костич гварел, барз помогол дюрдьовски грекокатолїцки священїк и иконописец о. Михаил Холошняй. У програми пред тим як отворена вистава присутним пречитане по чим святи на иконох припознати, а тото возвелїчала Шпивацка ґрупа „Василис” зоз Дюрдьова котра виведла вецей сербски жридлово шпиванки. Вук Костич закончел Штредню уметнїцку школу „Боґдан Шупут” у Новим Садзе, а потим пренашол напрям котри го найбаржей зацикавел. Опробовал ше у вецей напрямох на студийох уметносци, медзи нїма малярство и скулпторство. Талантовани є за рисованє, та робел у єдней компаниї котра конструує компютерски

ПРЕСЛАВЕНИ КИРБАЙ У ЗМАЄВЕ

МИРОВАНЄ НА ХРАМОВЕ ШВЕТО

Внєдзелю, 7. юлия, у Змаєве у филияли нововербаскей парохиї, на швето Рождества Йоана Хрестителя – Яна по юлиянским календаре, преславени Кирбай. Вельке число вирнїкох пришло преславиц тото храмове швето. Службу Божу з тей нагоди служел парох о. Иґор Вовк. По законченю Служби, о. Вовк шицких присутних вирнїкох и помировал. На Яна, Церква преславює чудесне народзенє найвекшого старозавитного пророка, сучашнїка и нєпоштредного нависцителя Исуса Христа як Месиї. Йоан Хреститель єдини святи чийо ше народзенє слави як швето. О. Р.

12. ЮЛИЙ 2019.

бависка, дзе бул задлужени за уметнїцки концепт. Мальованє виложених иконох почал пред роком, а наздава ше же єдного дня у даєдней церкви намалює цали иконостас. Вистава була предайного характеру, та ше присутни и о тим могли информовац, а з тей нагоди видата кнїжочка виробених иконох. С. С.

У КОЦУРЕ ОЗНАЧЕНЕ ШВЕТО ЯНА

ОБИЧАЙ ЗАЧУВАНИ ДЕЦЕНИЯМИ Внєдзелю, 7. юлия, у Грекокатолїцкей церкви Успения пресвятей Богородици у Коцуре означене швето Рождества Йоана Хрестителя по юлиянским календаре. З нагоди того швета, вирнїки у красним числу пришли до Велькей Служби Божей. През Службу Божу ше здогадли же Йоан Хреститель, святи, бул родзина Исусови Христови, покресцел го на рики Йордан, през живот наказовал о приблїжованю Царства нєбесного, поволовал на покуту и пременки у живоце. Як то уж традицийно каждого року на швето Яна, по законченей Служби Божей пошвецани числени букети Янового желя. Того року квеце пошвецал о. Владимир Мудри зоз Канади. По бешеди старших вирнїкох, таки обичай тирва децениями, а у Бачкей ше затримал лєм у Коцуре. О. Р.

РУСКЕ СЛОВО 9

ЕКОНОМИЯ ЖАТВА ЖИТА У КОЦУРСКИМ ХОТАРЕ

МЕНШИ УРОЖАЙ ЯК ПРЕШЛОГО РОКУ Вчасни сорти жита узрети и викомбайновани, познєйши сорти пре високи температури тиж пошвидко дозрею и косидба будзе закончена до конца того тижня

К

онцом прешлого тижня у коцурским хотаре почала косидба жита. У розгварки зоз Миколом Фейсом, польопривреднїком зоз Коцура, дознали зме його упечатки о тогорочней косидби, урожаю и цени жита.

– Жито економски нє рентабилна култура, алє є хасновите за жем, же би ше могло влєце зугориц и попирскац од коровча, же би ше жем поправело, же би ше ю очисцело од коровча и же би ше одпочинула – гвари Фейса. После ярцу приходзи жито, вчасни сорти уж узрети, познєйши сорти пре вигодну хвилю и високи температури тиж пошвидко дозрею, и як гвари Фейса, пре добру механїзацию, моцни превозки и моцни комбайни, цала косидба будзе закончена за тидзень.

– После перших одкосох з поля, указало ше же урожай того року за 1015 одсто менши як прешлого року,

жито ридше и гоч є красне на око, но, нє було тельо метери. То пре суху єшень, яка була кед ше шало жито. Длуго було сухо и жито нє могло зисц, та коло 10 одсто нашеня препадло у жеми. Анї яр нє була одвитуюца, було влаги, алє були нїзки температури, та му анї тото нє одвитовало же би росло. Шицки условия вплївовали же би бул слабши урожай – гварел тот коцурски польопривреднїк. Як гварел, то нє значи же зоз шицкима сортами будзе так, можебуц даєдни котри ше лєпше розконарчкую даю урожай на прешлорочним уровню, хтори бул барз добри, алє, заш лєм – як випатрало, ище и добре зродзело. Кед слово о цени, Фейса гвари же и нє обчековал даяки новини, углавним цена ту коло 16-17 динари, такповесц – иста каждого року. Ту проблем же ше цена нє меня, а укладаня польопривреднїкох каждого року вше векши.

– Дараз житу нє требала хемийна защита од хоротох, зарна ше попращковало зоз вапном и белавим каменком, розправело, намачало, помишало, так ше шало и нє було проблеми. Тераз мушиш купиц уж защицене нашенє жита, плациц, або дац 4 кг меркантилного жита за 1 кг нашеньского. Дараз ше давало дупло менєй – гвари вон и предлужує розгварку о нових сортох, хтори ше шею, и хтори селек-

товани, же би дали цо векши урожай, алє зоз тим ше траци на квалитету муки, а звекшана им и чувствительносц на хороти.

– Скорей сорти нє були таки чувствительни на хороти, а тераз ше муши голєм два раз пирскац зоз фунґицидами, инсектицидами и гербицидами же би ше могло обчековац даяки урожай. Кед ше на яр нє попирска од хоротох и коровчох, урожай будзе вельо менши. Кед жито почнє квитнуц, муши ше третирац и зоз фунґицидами, а пирскац го треба и кед 30 одсто жита виквитнє, же би ше лїсце нє похорело, прето же вец рошлїна нє будзе мац як викармиц зарно и нє будзе урожаю – щиро толкує Фейса, хтори того року на полю попри жита ма и сою и слунечнїк и кукурицу. Як нам гварел, гектолитерска чежина того року досц нїзка, аж на гранїци медзи статковим житом и тим за млїнску индустрию. Тому допринєсли части дижджи котри вплївовали на тото же би у зарну було менєй муки, а вецей отруби.

– За таки польопривредни култури, як жито, барз значна хвиля. Ми, продукователє, можеме лєм зробиц шицко цо потребне и чекац як ше рок намесци, яка будзе хвиля и на концу, яки будзе урожай – визначел Микола Фейса.■ О. Русковски

Микола Фейса

Жито ше муши голєм два раз пирскац з фунґицидами, инсектицидами и гербицидами

10 РУСКЕ СЛОВО

12. ЮЛИЙ 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

КОСИДБА У ОПШТИНИ ШИД ПРИ КОНЦУ

ЖИТО СЛАБШЕ ЗРОДЗЕЛО

На подручу општини Шид под меркантилним житом було 5 700 гектари, косидба хлєбового зарна при концу и остало можебуц 10 або 15 одсто поверхносоци на менших польох, або на окраїскох хотара. Як нам гварел Воїслав Степанчевич зоз ЗЗ „Аґропромет”, урожай жита нєвиєдначени и руша ше од 3,5 тони по гектаре, по аж 7,5 тони, алє нєт вельо поверхносци з таким високим урожайом.

– Урожай завиши од того яки аґротехнїчни мири запровадзени, алє ище баржей од хвилї. Тей яри, после моцних дижджох, нїзких температурох и досц влаги у жеми, нагло приграло и зарно ше нє могло добре розвивац. Пре таку хвилю пришли хороти и хто пирскал лєм раз, а требало пирскац трираз, нє прешол добре, бо и хороти досц зменшали урожай – наводзи Степанчевич и гвари же одкупна цена

нєодвитуюца, та анї цена хтору держава понукла од 20 динари за килограм жита за одкуп, за потреби Робних резервох. Вон додава и же ярец того року бул лєпши як жито, же ше урожай рушал и по седем тони по гектаре и же є задовольни кельо зродзело на його власних польох, а тиж на на польох кооперантох, хтори у задруґи законтрачели ярец. Кед слово о олєйовей цвиклочки, ситуация ище подлєйша. Спрам податкох општинскей Канцелариї за польопривреду, з тоту олєярку були зашати 2 243 гектари, алє, пре подле зиходзенє, преорана аж половка, та остало дакус вецей як тисяч гектари. По словох Воїслава Степанчевича, урожай олєйовей цвиклочки ше рушал од найнїзшого, од 500 килограми по гетаре, по три тони, тиж у зависносци од аґротехнїчних мирох и хвилї у часци хотара дзе олєйова цвиклочка була пошата. Вл. Дї.

ТЛАЧИДБА ЖИТА У ДЮРДЬОВСКИМ ХОТАРЕ

БАРЗ ЗАРОСНУТИ ПАРЦЕЛИ На початку прешлого тижня почала тлачидба жита и у дюрдьовским хотаре и уж по перших одкосох видно же тогорочни урожай будзе менши за коло трицец одсто, цо пошлїдок жимскей и ярнєй хвилї. Жито вєшенї, пре сушу, пожнєло зоз розвойом, а вец после дижджох интензивно росло, крашнє ше розвило и тераз є добре дозрете. Медзитим, вельки и части дижджи завадзали шицким польопривредним рошлїном у хотаре, та и житу. Почали ше розвивац хороти, а у житу, на велїх поверхносцох, на класки ше зявела хорота фузариюм. Пре дижджи ше нє могло войсц до поля, опирскац жито и так го защициц од спомнутей хороти, алє и од коровчох. Пре дижджи, скоро кажде польо зоз житом ма дзивого цирку и другого коровча. У периодзе кед бул час за пирсканє – коровча нє було, а познєйше, кед коровче почало сходзиц – було позно за пирсканє. За тидзень, або два, насходзело тельо коровча же польопривреднїки нє могли познац свойо поля, а пирскац ше нє могло, бо жито було високе. На початку сезони тлачидби жита начурело медзи двацец пейц и трицец пейц тони зарна по ланцу. Польопривреднїки бешедую же того року тварди сорти лєпше зродзели, гоч по нєписаним правилу вони даваю менши урожай. Жито у Дюрдьове одкупюю, або чуваю у своїх силосох и складзискох: Подприємство за польопривредну продукцию и одкуп „Дьордє Зличич”, Обща землєдїлска 12. ЮЛИЙ 2019.

задруґа „Чуроґ”, Млїн „Суботин”, „Брамар плус” ДОО Дюрдьов, Силос „Врбашки”. Цена жита ше ище вше нє зна, алє и продукователє и одкупйоваче у бешеди споминаю 17 динари, зоз чим продукователє жита нєзадовольни. У дюрдьовским хотаре того року од житаркох найвецей єст сої и кукурици, вельо менєй жита, а ище менєй желєняви и бостану, котри ше з рока на рок садзи вше менєй. Того року заградарски рошлїни и бостан, у дюрдьовским хотаре, засадзени на подєднаких поверхносцох. С. Саламун

РУСКЕ СЛОВО 11

ЕКОНОМИЯ У РУСКИМ КЕРЕСТУРЕ

ЗАКОНЧЕНА КОСИДБА ЖИТА

Урожай жита у Руским Керестуре ше руша од 2 500 по 4 800 кили по гольту, гектолитерска вредносц од 72 по 80, а аконтна одкупна цена виноши 16,5 динари зоз ПДВ-ом

Ж

атва жита у Руским Керестуре закончена и по словох польопривредних фаховцох зоз одкупних местох у тим нашим валалє – и квалитет и урожай жита нє єднаки и указало ше же тот рок нє бул таки вигодни за жито як лоньски.

– Квалитет жита у хотаре барз рижнородни, а вельки осцилациї кооперанти мали и при урожайох. Поведзме, при єдному кооперантови на єдней парцели жито лєпше зишло, а на другей слабше и шицко то завишели од аґротехнїчних мирох хтори продукователь применєл. У исти час пошате жито, исте шаце, єднак порихтане и загноєне польо, лєм нє пирскане од хоротох и коровча у исти час. Єдна парцела опирскана кус скорей як друга, дзень або два, а розлика у урожаю велька. То лєм гутори же найвецей хвильово условия уплївую на квалитет урожаю, алє завиши и кеди жито квитло, кеди є пошате, а тиж и од файти. Кед жито зишло указовало ше як добре, а вец у самим квитнуцу хвиля нє була одвитуюца, або термин пирсканя нє бул потрафени, та то приведло до значного зменшаня урожаю – потолковала економистка Мария Майхер зоз одкупного центру „Юарбис”. Вона визначела же у спомнутим одкупним центру було урожаї менєй як 3 тони по гольту, а тиж и урожаї хтори понад 4 тони по гольту. Влага була од 12 по 13 одсто, а гектолитерска вредносц коло 72, 74, а було и коло 80. Аґроном Славко Малацко спред одкупного места „Аґрохомаˮ у Руским Керестуре за „Руске словоˮ виявел: – Урожай наисце рижнородни и руша ше од 2,5 по 4,5 тони, а даґдзе и 4,8 тони по гольту. Шатва окончена на час, алє вєшенї нє було дижджу, жито почало сходзиц аж у януару, а и теди нє єднак сходзело. Защита тиж нє була єднак поробена. Можебуц у маю требало и треци раз защициц жито од хоротох, алє пре дижджи то нє було

ОДКУП ЖИТА ЗА РОБНИ РЕЗЕРВИ Влада Републики Сербиї штварток, 11. юлия, мала принєсц одлуку о одкупней цени жита за Републичну дирекцию за робни резерви, хтора будзе 20 динари за килограм меркантилного жита. Тарґовищна одкупна цена жита ище вше коло 16 динари за килограм, та ше очекує же одкуп жита за робни резерви будзе вплївовац же би и тарґовищна цена була висша. По словох министра польопривреди, водопривреди и лєсарства Бранислава Недимовича, держава за одкуп жита видвої пол милиярди динари, а одкупна цена од 20 динари за 2 динари висша як влонї. На коло 570 000 гектарох под житом у Сербиї того року зродзело коло 2,7 милиони тони, так же будзе достаточно жита за домашнї потреби, а и коло милион тони за вивоз. М. Т. виводлїве, так же присуство фузариози, хороти класки, направело вельо чкоди, зменшало и урожай и квалитет зарна. Давно нє бул таки широки дияпазон квалитету урожаю. Зарно дробне, худобне, нє ма чежину. Гектолитерска чежина углавним менша и руша ше од 70 по 74, а єст кус и такого цо ма гектолитерску чежину 76 – гвари Славко Малацко. И продукователє и одкупйоваче гваря же тот рок барз специфични и по квалитету и по урожаю. Продукователє, розуми ше, нє задовольни анї з урожайом, анї зоз цену, и пре таку ситуацию, годно ше случиц же ше жито на єшень зашеє на вельо менших поверхносцох.■ Ан. Медєши

12 РУСКЕ СЛОВО

12. ЮЛИЙ 2019.

ekonomija@ruskeslovo.com

З КЕРЕСТУРСКОГО ХОТАРА

ПАПРИҐА ДОБРЕ ВИПАTРА Барз цепла хвиля, температури од коло 35 ступнї, а потим вельки дижджи, нє одвитую паприґи, хороти обачени лєм на дзепоєдних парцелох

В

ельки дижджи и високи температури правя оптимални условия за инфекциї и розвой бактериозней пламенячи, хтора и главни проблем при паприґи. Но, по словох инженєра защити рошлїнох мср Радована Беґовича, хтори заняти у подприємстве „Кемикал Аґросава”, як реґионални менаджер за Бачку, паприґа у Керестуре тераз добре випатра. Бактериозна пламеняча на паприґи лєм на даєдних парцелох, дзе ю пре вельки дижджи людзе нє могли на час опирскац.

– Векшина продуковательох на час и квалитетно поробела защиту, та бактериоза присутна лєм на дзепоєдних лїсцох и нє преширела ше на здрави лїсца. Найвироятнєйше же по конєц веґетациї будзе шицко у шоре, без хоротох – толкує Беґович. Паприґа вимага досц води же би ше правилно розвивала и мала красни и квалитетни плоди, та важне мерковац и

по цалей парцели, а вец залапени рошлїни формую деформовани плоди, хтори маю обачлїви симптоми вирози и найчастейше су нє за хаснованє – гвари Микола Винаї, вецейрочни продукователь паприґи з Керестура. По його словох, и попри дижджовних периодох, у котрих зазначени и вельки осцилациї у температури, за тераз паприґа на векшини польох досц добре випатра.

– Часточно ше у хотаре, там дзе нїзши терен, зявело и бактерийне охореМикола Винаї

Анкица Бркич

Радован Беґович

на залїванє. Влєце температури знаю прейсц и 35 ступнї, та рошлїни троша вецей води як цо им людзе даваю. Прето на залїванє треба окреме обрациц увагу, дакеди треба залївац у интервалох на кажди два днї, а дакеди на дзень и пол – єден дзень рано и шлїдуюци дзень вечар. По словох Беґовича, високи температури вигодни и за розвой инсектох, як цо рошлїново уши и трипс.

– Проблем при ушох и трипсу, нє лєм у тим же директно уцицую соки рошлїни и правя єй вельку чкоду, алє и прето же преноша опасни вируси. З рошлїни на рошлїну вируси лєгко мож пренєсц, часто их и людзе зоз роботу, або рижнима алатами розноша 12. ЮЛИЙ 2019.

нє, алє випатра ми же то нїч нє таке страшне. Критични период за охореня преходзи, та годно шлєбоднєйше залївац и прикармйовац. З оглядом на хвилю, на плодох єст дакус и шпляхи од пирсканя з калциюмом, алє, по шицким, паприґа ше барз добре заклада. Щиро ше наздаваме же нас нє знайду нєпогоди зоз каменцом, як цо нєдавно було у околїску Бачкей Паланки и Футоґу. Пред паприґарами остава лєм отримац паприґу и дочекац оберачку – гварел Микола Винаї и визначел же паприґи векши и красши як прешлого року у тот час. У наиходзацим периодзе, пре температурни осцилациї и пре дижджи, хтори наявюю, треба превентивно опирскац паприґу процив бактериозней пламенячи. Тиж, треба водзиц рахунку и о порядним фолиярним и фертилацийним прикармйованю зоз калциюмом, понеже ше симптоми нєдостатку калциюму годни манифестовац у наиходзацим периодзе, од тераз та по конєц веґетациї.

Як визначує дипломовани инженєр защити рошлїнох Анкица Бркич, занята у подприємстве „Аґрохома”, на паприґи у керестурским хотаре замерковане зявенє бактериозней пегавосци лїсца, а части паданя и нїзки температури вигодни за дальши розво тей хороти. Вона препоручує продуковательом же би пред наявенима паданями опирскали паприґу процив бактерийох з препаратом на бази бакру, а од печаркових хоротох з даякима од реґистрованих фунґицидох. Тиж, обачене же єст и чкодлївци – уши, трипси и ваїчка рижних инсектох, та паприґу треба третировац з даяким од реґистрованих инсектицидох, на бази активней материї метомил. Третман лїчинкох и ваїчкох инсектох за тераз ше нє препоручує. Як Бркичова наводзи, паприґа тераз ма звекшану потребу за калциюмом, та продукователє треба же би и на тото обрацели увагу и же би применєли вибалансоване прикармйованє.

– При нєдостатку калциюму зявює ше гнїце на верху плодох. Калциюм ше нєдостаточно абсорбує на високих температурох, та найлєпше же би ше тото прикармйованє зробела рано, за хладку. Тераз, у хотаре Руского Керестура, єст барз красней и здравей паприґи, алє при даєдних продуковательох мож найсц бактериозну пегавосц. Тиж, треба зменшац интервал медзи двома третманами и патриц же би ше до поля вошло скорей дижджу – совитує дипломовани инженєр защити рошлїнох Анкица Бркич. Ан. Медєши

РУСКЕ СЛОВО 13

МОЗАЇК

ЗАКОНЧЕНИ 19. ЕҐЗИТ

АНЇ ДИЖДЖ, АНЇ БУРЯ НЄ МОГЛИ МУ НЇЧ Гоч ше нагадовало же тогорочни Еґзит, за розлику од даскельо остатнїх фестивалских виданьох, будзе баржей фокусовани на танєчну музику як на рокенрол, ище раз ше у пракси потвердзело же фестивал, як и на початку, подєднак „електични и електронїчни” и же на нїм места єст и за ґитари и за ди-джейох

З

а розлику од узвичаєних „лакировкох” на общи теми хтори кажди дзень можеме провадзиц у медийох, випатра же Музични фестивал Еґзит (Exit), котри од 4. по 7. юлий отримани на Петроварадинскей твердинї у Новим Садзе, наисце з рока на рок досцигує нови историйни максимуми, и рекорди. Насампредз, по виводзацких менох хтори наступели, и у чишлє нащивительох, а нащивели го тераз коло 200 000 людзе. Тиж, давно ше нє случело же такой перши дзень, штварток, на Твердинї уж було 55 000 нащивительох. Обща согласносц же за тото найвекша заслуга шлїдзи бенду The Cure, хтори после штирох деценийох чеканя, конєчно сцигол до реґиону, и то праве на Еґзит, дзе нафарбени, набилєни и буртави Роберт Смит зоз своїм составом отримал концерт за паметанє. Скоро два и полгодзинови наступ по дижджу єдного з найзначнєйших бендох у дотерашнєй историї рок-музики, по квалитету, атмосфери и значеню за

14 РУСКЕ СЛОВО

публику хтора их тельо чекала, експресно уходзи до самого верху потерашнїх Еґзитох.

АКТИВИЗЕМ Перши вечар Еґзиту бул пошвецени ОПЕНС-у и Новому Саду як Младежскей престолнїци Европи. На Фестивалу интензивно промовована контроверзна алє упечатлїва национална кампаня процив наркотикох ,,Останьме чисти”. Вєдно з Фондацию Новака Дьоковича, Еґзит порушал гуманитарну акцию ,,Вибудуйме дзецински заградки вєдно”, як и кампаня ,,Врац природи, придруж ше и посадз древо”, як акция ожелєньованя и садзеня древох на даскельо локацийох у Войводини тей єшенї котру орґанизує Делеґация Европскей униї у Сербиї з потримовку Еґзита, ОПЕНС-а и покраїнских институцийох.

Тогорочни Еґзит отримани под паролу „Summer of Love”, на чесц пол вика од Лєта любови, и шицкого цо тот феномен дал ґлобалней култури. Озда найлєпши омаж тому дал соботови наступ єдного з найквалитетнєйших и найпопуларнєйших ґитарских бендох нашого часу, составу Greta Van Fleet. Глїбоко зачирени до винилней историї, алє и абсолутно сучасни и актуални у диґиталней ери, Greta Van Fleet на Твердинї доказали же су есенциялна рокенрол ґрупа за милениялну публику. Познавателє гваря же на Денс Арени, хтора виросла до єдинственого Еґзитового феномену, програма того року була кус комерциялнєйша и присподобена ґу младшей публики, алє гужва и попри тим була спектакуларна. Попри числених шветових наградох и припознаньох хтори Еґзит з рока на рок достава у релевантних виборох за найлєпши музични фестивал на планети, його права и вироятно найвекша вредносц же дава простору за толерантне коеґзистованє найрижнороднєйших музичних жанрох и їх публики. Видзиц исти вечар, на истей бини, Фила „Пантеру” Анселма и Чейнсмокерс, нє мож гоч кеди и гоч дзе. Попри рокерох, рейверох, реперох и гип-гоперох, и панкере и металци 12. ЮЛИЙ 2019.

mozajik@ruskeslovo.com того року ознова мали цо видзиц и слухац. На Експлозив бини хтора место за твардейши звук и гласнєйши музични жанри, у широким спектру од стрит-панку по слем-метал, вредзело видзиц у Новим Садзе уж скоро домицилни P.T.T.B., нємецких ветеранох Spermbirds, лєм кус младших Total Chaos, лєбо чежку скандинавску металурґию Entombed... На Фюжн бини, як єй и назва гутори, узвичаєно ше пестує богата фузия жанрох и виводзачох з реґиону, як и шветових менох з хторима нє знац кадзи – од Басивития и Звонка Боґдана, по „Найтвиш” Тарю и Сайси еМСи. Того року, плато опрез Музею бул у знаку ювилейох. Перше новосадски Атеист Реп у скоро ориґиналней постави преславел 30 роки на сцени, а птим и класични британски ска-состав Селектер свойо 40 роки. Розумлїве, було ти ище стотки концерти, мена и состави, дзешатки бини по лаґумох и декунґох Твердинї, хтори нє мож анї начишлїц, а дзе ище и попровадзиц и обисц за штири вечари и ноци. Нарок, чека нас 20, ювилейне виданє Еґзиту. Нєт дилеми же то будзе спектакл епских пропорцийох, и же фестивал знова звалї рекорди хтори сам поставел. Остава лєм чекац и видзиц же як ше то случи. ■ И. Сабадош Фото: М. Гудак

12. ЮЛИЙ 2019.

АНКЕТА

ЯК ВАМ БУЛО НА ЕҐЗИТУ?

Питали зме ше нашим младим як ше препровадзели на тогорочним фестивалу на Петроварадинскей твердинї Андрей Канюх: Того року ми нє першираз же сом бул на Еґзиту, алє першираз же сом нє бул шицки штири днї. Бул сом лєм други дзень, пияток, прето же пайташ и я сцели слухац Philipa Anselma and The Illegals. Обишол сом главну бину – Main Stage, Dance Arenu, No Sleep, Cocta Beats, Karaoke Stage и As Fm Stage. Найбаржей ми ше пачела атмосфера на Karaoke Stage-у. Людзе шлєбодно, без ганьби виходзели на бину шпивац и давали вельку потримовку каждому хто станул на бину. И я ше ошмелєл и вишол сом на бину шпивац и можем повесц же то наисце єдно красне искуство. Нє пачело ми ше єдино тото же пре вельке число людзох на даєдни стейджи нє давали войсц. Наташа Джуджар: На Еґзиту сом була и скорей, нє першираз ми. Того року сом була шицки штири днї слухац вецей виводзачох и обишла сом релативно шицки стейджи, алє найвецей часу сом препровадзела на Main Stage-у и Latino Stage-у. Нє пачело ми ше лєм тото же думам же того року було звекшане хаснованє наркотикох у одношеню на скорей. Давид Салаґ: Першираз сом бул того року на Еґзиту, алє сом бул робиц. Робел сом на главней бини – за шанком. Наш задаток за шанком бул сипац напой, полнїц фрижидери, наплацовац, и гоч зме мали вельо роботи, нє було ми барз чежко. Понеже сом бул на добрей позициї и мал барз добре дружтво, можем повесц же сом и уживал. Сцел сом обисц и даєден стейдж, поготов Dance Arenu, алє пре вельо роботи за шанком, нє сцигол сом. Мило ми же сом робел на таким вельким фестивалу, же сом упознал велїх нових людзох и здобул нове красне искуство.

Кристиян Маґоч: То ми уж пияти рок же сом ишол на Еґзит, и кажди мал дацо по чим ше визначує. Углавним, на Еґзит пойдзем слухац даяких шветових познатих диджейох и бенди хтори нє маме нагоди слухац так часто. До тераз зме, мойо дружтво и я, упознали наисце вельо людзох зоз других державох, углавним зоз Балкану. Найвецей ми ше на тим фестивалу пачи тото же ше пущаю розлични файти музики и кажде може пойсц там дзе му найвецей одвитує. Найвецей часу зме препровадзели на Dance Areni, алє тиж так и на Main Stage-у, As Fm Stage-у и Latino Stage-у. Того року ми ше нє пачело лєм тото же остатнї дзень падал диждж, же було дакус блата, алє без огляду на шицко, могло нас видзиц у першим-другим шоре на Dimitri Vegas & Like Mike. Марина Роман: Того року сом була кажди дзень на Еґзиту и можем повесц же нє знам вибрац хтори дзень ми бул наймилши. Од виводзачох сом плановала видзиц лєм ,,The Chainsmokers” и наисце сом ше одушевела зоз їх наступом. Упознала сом велїх нових товаришох зоз швета, а бина на хторей сом препровадзела найвецей часу то ,,ASFM” прето же там мож чуц велї жанри музики и нє велька гужва як на даєдних других бинох. То ми други рок же сом була на Еґзит, и плануєм исц и далєй. Лука Вуячич: Тогорочни Еґзит ми бул перши и бул сом шицки штири днї. Кажди дзень бул дахто кого любим слухац, алє сом карту купел найбаржей пре перши два днї. Виводзаче хторих сом пошол послухац були вельо лєпши як цо сом обчековал. На фестивалу ми ше пачело пре вельки вибор музики, а бини хтори охабели на мнє окремни упечаток то ,,Addiko Fusion” и ,,Explosivе”. Кристина Афич: На Еґзиту сом була перши, други и штварти дзень, нє пре виводзачох, алє прето же сом тоти днї була у Новим Садзе. Думам же ми то треци раз же нащивюєм тот фестивал. Любим ходзиц од бини по бину, любим послухац рижни жанри музики, так же то наисце за мнє барз интересантне дожице. Тамара Салаґ Лидия Костелник

РУСКЕ СЛОВО 15

КУЛТУРА И ПРОСВИТА ШКОЛЯРЕ ПРИ ПРЕДСИДАТЕЛЬОВИ ОПШТИНИ ВЕРБАС

ЛАПТОП РАХУНКАРИ НАЙЛЄПШИМ

Предсидатель општини Вербас Милан Ґлушац, вєдно зоз своїма сотруднїками, 5. юлия орґанизовал приєм за найлєпших школярох основних и стреднїх школох тей општини. Вкупно 88 школяре ношителє Вуковей дипломи того школского року, а дзепоєдни з нїх вибрани и за школярох ґенерациї. Помоцнїца предсидателя општини задлужена за просвиту, Даница Парошки, привитала школярох и їх наставнїкох.

– Зоз свою роботу, трудом и розвиту интелиґенцию сце заслужели почитованє. Попри тим, винчуєм и вашим наставнїком, директором и окреме родичом, прето же шицки вони були потримовка без котрей би нє було такого успиху – визначела Парошки. Предсидатель Ґлушац тиж винчовал шицким на посцигнутим успиху и визначел же локална самоуправа з окремним задовольством привитує найлєпших школярох, сиґурна же успишна будучносц општини Вербас праве у младих людзох котри ше образую, прилапюю нови знаня и поставаю успишни людзе.

– Посцигли сце винїмково резултати и заслужуєце кажду похвалу. Похвали припадаю вам и вашим професором, вашим родичом, шицким котри вас потримую и даваю вам моци же бисце предлужели зоз ученьом. Знанє, як нєпресушни ресурс, представя ключ розвою каждей локалней самоуправи и каждей держави, а нашо жа-

данє же бисце и после школованя остали у Вербаше, же бисце ту сновали фамелиї, же бизме вєдно будовали Вербас, за цо лєпши живот – гварел Ґлушац. Општина Вербас того року обезпечела дарунки за шицких школярох ґенерациї и Вуковцох. Обезпечени 16 лаптоп рахункари и 88 кнїжки „Шветлосни чуваре нашого дому”. Дарунки уручели предсидатель општини Милан Ґлушац и заменїца предсидателя општини Миляна Штулич.

У Основней школи „Братство єдинство” у Коцуре за школяра ґенерациї вибрана Катарина Кулич, школярка руского оддзелєня, а ношителє Вуковей дипломи и Наташа Тамаш, Марян Шанта, Лара Абрагамски, Невена Бокан, Мирослава Ґайдош и Душица Керкез. О. Р.

ГОРВАТСКЕ КУД „ШИД” ОЗНАЧЕЛО РОЧНЇЦУ ИСНОВАНЯ

И РУСНАЦИ НА КОНЦЕРТУ

На швето Пре святого Шерца Исусового, Римокатолїцка парохия у Шид зе означела свойо храмове швето, Кирбай, а источасно то и

дзень кед горватске КУД „Шид” означує свой дзень, з оглядом же велече сни о. Никица Бошнякович пред дзевец роками бул порушовач

16 РУСКЕ СЛОВО

снованя Дружтва. З тей нагоди, вечар на лєтнєй бини у дворе хижи котру хасную церква и Дружтво, отримани концерт. Нащивительох привитала Зорица Шафарик, предсидателька Дружтва, потим велечесни о. Никица Бошнякович, а Аница Пинтерович пречитала єдну свою писню, после чого наступела младша танєчна ґрупа домашнїх. Потим шлїдзел наступ госцох, словацкого СКУД „Єднота” зоз Шиду, хторе ше представело зоз младшу танєчну ґрупу, а потим и зоз

шпиванками Женскей шпивацкей ґрупи. Окрем Словацох, як госци наступели и Руснаци. Перше ше представело КПД „Дюра Киш” зоз Шиду зоз обичаями на праткох, а тиж и КПД „Иван Котляревски” зоз Бикичу, чия Женска жридлова шпивацка ґрупа одшпивала „Вежнї зайду”, „Пред нашима дзверми” и „Дай нам Боже добри час”. Удатни наступ мали и госци зоз иножемства, з Републики Горватскей, зоз КУД „Тканица” з Винковцох. Зоз венчиком горватских шпиванкох представела ше їх женска шпивацка ґрупа. Концерт закончели домашнї, Старша танєчна ґрупа хтора одтанцовала „Танци зоз Ґибарцу”. През конферансу було слова и о историяту Шиду и о складним живоце нацийох хтори ту жию. После концерта була вечера за учашнїкох, дзе ше тиж дружело, танцовало и шпивало. Вл. Дї.

12. ЮЛИЙ 2019.

kultura@ruskeslovo.com

КУЛТУРНО-УМЕТНЇЦКЕ ДРУЖТВО „ТАРАС ШЕВЧЕНКО” ДЮРДЬОВ

НОВИ ИНСТРУМЕНТ ЗБОГАЦИ РЕПЕРТОАР Познате же єдно з найактивнєйших наших дружтвох Културно-уметнїцке дружтво „Тарас Шевченко” з Дюрдьова. То так, медзи иншим, и прето же Управни одбор добре сотрудзує и слуха потреби уметнїцких руководительох, алє и членох. Прето дюрдьовске Дружтво богатше за ище єден инструмент, електрични клавир, з чим збогацени и репертоар. У Дружтве єст оркестер котри провадзи шицки музични секциї, а робя штири фолклорни, штири шпивацки ґрупи, а потим и соло шпиваче. Ище влонї Управни одбор КУД „Тарас Шевченко” порушал инициятиву же би ше купел електрични клавир и на тот способ поєдноставел орґанизацию пробох шпивацких ґрупох и солистох.

– У тим року ше указала нагода, та одлучене же би ше купел електрични клавир. Уметнїцка руководителька шпивацких ґрупох и солистох Сенка Станковч го вибрала, понеже ше розуми до того, а нам було найважнєй-

ше же би добре хасновал. Вецейфункционални є и нови, а по тераз ше добре указал, та и ми задовольни, гварел Мирослав Такач, предсидатель Управного одбору КУД „Тарас Шевченко”. Сенка Станкович у дюрдьовским Дружтве як уметнїцки руководитель роби коло двацец роки. Дзекуюци єй анґажованю и Михала Лїкара основани нови шпивацки ґрупи котри активни и поряднє виступаю, як и соло шпиваче, а їх наступи вше обачлїви и часто наградзовани.

– Зоз електричним клавиром зме поєдноставели орґанизацию пробох шпивачох и шпивацких ґрупох. Нє мушиме ше уклапац з оркестром, алє

их орґанизуєме як векшини одвитує. Младшим ґрупом котри ше ище нє знаходза у виводзеню а капела, потребне провадзенє з инструментом, так же нам клавир олєгчує роботу у вецей напрямох. З тим же робота и сотруднїцтво з оркестром нє престава, понеже их вон провадзи на виступох, та и з нїма ше отримує проби же би виводзенє було цо лєпше и ускладзене – гварела Сенка Станкович, професорка музичней култури и уметнїцка руководителька у дюрдьовским Дружтве. Клавир рухоми и по потреби го виноша. Перше виводзенє на новим инструменту було за Осмомарцовски концерт, а потим на Вельконоцним концерту дзе точки з провадзеньом електричного клавира були барз обачени, понеже забавни писнї на таки способ ище нє були виводзени на концертох Дружтва. Електрични клавир з финансийну потримовку помогли Национални совит рускей националней меншини и Општина Жабель. С. С.

КЕРЕСТУРСКИ ШТРЕДНЬОШКОЛЦИ НАЩИВЕЛИ МАДЯРСКУ

ПЕСТОВАНЄ ЗАЄДНЇЦКОГО ИДЕНТИТЕТА Школяре керестурскей Штреднєй школи „Петро Кузмяк” участвовали у проєкту „Interreg – IPA CBCˮ Мадярска – Сербия под назву „Стари звикнуца, нови облєчива”, котри отримани од 24. по 27. юний у Калочи у Мадярскей. Попри школярох керестурскей Школи, у тим проєкту участвовали и школяре зоз Економско-тарґовецкей школи зоз Кули, члени мадярского Културного дружтва „Непкер”, тиж зоз Кули, як и школяре зоз Калочи зоз Мадярскей – вєдно 40 школяре штредньошколского возросту. Зоз керестурскей Школи участвовали школяре зоз I1 и III2 оддзелєня, а зоз нїма були професор историї Деян

12. ЮЛИЙ 2019.

Бучко и директорка Школи Хелена Пашо Павлович. Як професор Бучко виявел за „Руске слово”, роби ше о проєкту хтори финансує Европска уния и представя програму прейґгранїчного сотруднїцтва у погранїчним реґиону Мадярскей и Сербиї.

– Тот проєкт потримує розвой стабилного реґиону обраценого ґу сотруднїцтву, як и унапредзованє вкупного квалитета живота у погранїчних обласцох. Тиж, оможлївює економске сотруднїцтво орґанизацийох зоз двох державох, пестує заєднїцки идентитет, як и културне и историйне нашлїдство погранїчних обласцох. Школяре були змесцени у месце Дунапатай, такой при озеру Селид, нєдалєко од Калочи, дзе були орґанизовани рижни роботнї на котрих могли виражиц и розвиц свойо способносци у тимскей роботи, а тиж през танєц, шпиванє, ґлуму и рижни бешедни бависка мали нагоду представиц културу штредку у хторим жию. У шлєбодним чаше ше могли купац на озеру, а за шицких учашнїкох була орґанизована нащива Ерґели, дзе домашнї отримали интересантну представу зоз конями – толкує Бучко и визначує же представнїки зоз Калочи у септембру того року планую нащивиц Кулу и Руски Керестур, та на тот завод керестурска Школа будзе мац нагоду указац свойо госцопримство. Ан. М.

РУСКЕ СЛОВО 17

КУЛТУРА И ПРОСВИТА У ШТРЕДНЄЙ ШКОЛИ „ПЕТРО КУЗМЯК” ЄСТ ШЛЄБОДНИ МЕСТА

ДО РУСКОГО ОДДЗЕЛЄНЯ ҐИМНАЗИЇ УПИСАНИ ДЗЕВЕЦЕРО ШКОЛЯРЕ Упис до штреднїх школох за школярох хтори закончели основну школу почал пондзелок, 8. юлия, у цалей Сербиї, та и у керестурскей Школи „Петро Кузмякˮ, и тирвал по стреду, 10. юлия. До руского оддзелєня Ґимназиї Штреднєй школи „Петро Кузмяк” у першим уписним кругу уписани 9 школяре, од хторих 7 зоз Керестура, єдна школярка зоз Вербасу и єдна зоз Дюрдьова, хтора и перша на лї-

стини розпоредзених школярох. До сербского оддзелєня Ґимназиї уписани 19 школяре, а на напрям туристични технїчар уписани 20 школяре. З оглядом же за кажде оддзелєнє предвидзени 30 места за будуцих штредньошколцох, шлєбодни места будзе и надалєй. Попри керестурскей Ґимназиї, седмеро школяре осмих класох розпоредзени до Технїчней школи „Михайло Пупин” у Кули, потим штверо

школяре до Економскей школу у Кули, штверо до Штреднєй фаховей школи „4. юлий” у Вербаше, пецеро школяре розпоредзени до штреднїх школох у Зомборе, двойо до Нового Саду, двойо до Оджаку, а по єден школяр до Футоґу и Вербасу. Школяре по окремней програми ИОП-у розпоредзени скорей. Двоме школяре до Кули, а по єден до Оджаку и Нового Саду. Ан. М.

РЕЗУЛТАТИ ЗАКОНЧУЮЦИХ ИСПИТОХ У ОШ „БРАТСТВО ЄДИНСТВО” У КОЦУРЕ

КОНЄЦ ЕТАПИ ОСНОВНОШКОЛСКОГО ОБРАЗОВАНЯ

ДОБРИ УСПИХ ОСМАКОХ

УРУЧЕНИ СВИДОЦТВА

Концом юния обявени конєчни резултати закончуюцих испитох у Основней школи „Братство єдинство” у Коцуре з мацеринского язика, математики и комбинованого тесту з биолоґиї, хемиї, физики, историї и ґеоґрафиї. По конєчних резултатох, у 81 класи за руски язик просеково посцигнути 13,59 боди. Найменше число бодох витворених на тим тесту у руским оддзелєню то 11, а найвекше 17,5. На уровню школи за тест з мацеринского язика резултат 10,59. Тест з математики на уровню школи закончени з резултатом 11,63 боди. У руским оддзелєню просекови резултат 13,55 боди. Найменше число посцигнутих бодох на тим тесту то 10, а найвекше 18. Комбиновани тест школяре у руским оддзелєню закончели з посцигнутим резултатом 13,32 боди. Найменше число бодох у тим оддзелєню то 10, а на йвекше 15. На уровню школи резултат 12,43 боди. Як гварела директорка коцурскей ОШ, Славица Байор, задовольна є зоз резултатами хтори школяре посцигли.

– Успих витворени на закончуюцих испитох на уровню прешлорочних. По обявених конєчних резултатох шлїдзело пополньованє лїстини жаданьох 28. и 29. юния. Розпорядок упису школярох до школох будзе обявени познєйше,як и упис до стреднїх школох. Други уписни круг за школярох хтори ше нє уписали у першим кругу почал 8. юлия, кед ше и придава лїстина жаданьох – визначела директорка Славица Байор. О. Р.

18 РУСКЕ СЛОВО

Пияток, 28. юния, у Велькей сали Дома култури отримана шветочносц на хторей малим матурантом Основней школи „Братство єдинство” з Коцура подзелєни свидоцтва о законченим основним образованю, дипломи котри здобули под час школованя, як и Вуково дипломи.

На початку шветочносци, директорка школи Славица Байор привитала шицких присутних, а школяром котри закончели свойо образованє у тей школи повинчовала на посцигнутим успиху и пожадала им вельо щесца у дальшим образованю и у живоце. Школяре седмих класох пририхтали тиж пар слова за своїх товаришох з хторима ше розиходза, а класни старшинове им уручели свидоцтва и дипломи. Кажди матурант достал и ружу, а найуспишнєйши школяре достали и кнїжки. Цала ґенерация похвалєна як успишна по резултатох у тей етапи образованя, а окреме похвалєна школярка ґенерациї, школярка руского оддзеленя, Катарина Кулич. О. Р.

12. ЮЛИЙ 2019.

kultura@ruskeslovo.com

ЮВИЛЕЙНА, 40. „КОЦУРСКА ЖАТВА” 12. И 13. ЮЛИЯ

БОГАТА ПРОГРАМА Ювилейна, 40. манифестация „Коцурска жатва” будзе тирвац два днї. Орґанизацийни одбор Манифестациї „Коцурска жатва” пририхтал богату програму з нагоди того ювилею. Перша програма у рамикох тогорочней манифестациї будзе вистава старих фотоґрафийох хтори принєше Здруженє женох „Олория” зоз Дюрдьова и вистава малюнкох коцурских уметнїкох Серафини и Силвестера Макая, на пияток 12. юлия, на 16 годзин. Потим, на 16,30 годзин, у Лєтнєй учальнї у Основней школи отрима ше промоция кнїжки Радмили Ґикич Петрович „Корея, post scriptum”, о котрей будзе бешедовац Ирина Гарди-Ковачевич. Тоту кнїжку обявело КУД „Жатва”. Од 17,30 годзин, тиж у Лєтнєй учальнї, представя ше млади тамбураше КУД „Жатва”, котри буду грац вєдно з равноселскима и першираз ше у таким составе представя публики. На 18 годзин, на истим месце почнє Литературни портрет Ирини Гарди-Ковачевич, а у рамикох того портрета Дзецинска драмска секция, Шпивацка ґрупа и Миле и Владимир Тамаш представя драмску сличку приповедки „Дзвонїца”. Потим, на 19 годзин, орґанизация КУМ-а пририхтала Стретнуце младих руских писательох, а за конєц програми

У рамикох манифестациї „Коцурска жатва”, котра

у Лєтнєй учальнї, на 19,45 годзин, Ритмична ґрупа КУД „Жатва” ше представи з даскелїма танцами. На 20,30 годзин, у кафичу „Оаза 2” ше отрима квиз „З нами у слами”, котри будзе тирвац по 22 годзин, и потим ше ту предлужи журка за младих, а забавни вечар за старших будзе на Площи опрез Руского дому, дзе будзе грац оркестер „Жатви” вєдно з оркестром „Карпатох” з Вербасу. Други дзень „Коцурскей жатви”, на соботу 13. юлия, почнє зоз традицийним уручованьом хлєба на Площи опрез Руского дому, на 17 годзин, и з наступом дзецинских ансамблох. Потим, на 18 годзин, у Школскей сали будзе представена Вистава фотоґрафийох з нагоди 40-рочнїци манифестациї „Коцурска жатва”, чий автор Коцана Колєсар, длугорочна активистка того Дружтва и предсидателька Активу женох. На истим месце, на 18,30 годзин буду представени етно столи. На 20 годзин, у Велькей сали Дома култури почнє Святочни концерт госцуюцих ансамблох и госцох з Бардейова зоз Словацкей – Дзецинского фолклорного ансамблу „Венчик”. По законченю програми, на Площи опрез Дома култури будзе жива музика и друженє. Орґанизацийни одбор „Коцурскей жатви” поволал шицких же би пришли на тоту традицийну манифестацию. Єй отримованє помогли Општина Вербас, Покраїнски секретарият за културу, явне информованє и одношеня з вирскима заєднїцами, Покраїнски секретарият за образованє, предписаня, управу и национални меншини-национални заєднїци, Национални совит Руснацох, Туристична орґанизация Општини Вербас, Месна заєднїца Коцур и привреднїки з валалу. О. Р.

ДРУЖЕНЄ МЛАДИХ НА „ЖАТВИ”

ма буц отримана 12. и 13. юлия, млади поволали екипи за участвованє у квизу „З нами у слами”, котре ше отрима першого дня манифестациї, на пияток 12. юлия, з початком на 20,30 годзин у кафичу „Оаза 2”. Млади зоз Коцура кажди рок пририхтую програму у рамикох тей манифестациї у котрей понукаю нови и интересантни змисти хтори зацикавя младеж з Коцура, а тиж и з других местох. Як гваря орґанизаторки Мелания Мали и Емилия Чизмар, того року пририхтали змаганє у знаню информацийох зоз рускей традиционалней и поп култури. Члени екипох котри ше буду змагац буду одвитовац на питаня зоз обласци литератури, музики, обичайох… Побиднїцка екипа достанє пригодни награди. Екипи котри ше жадаю змагац можу ше приявиц при орґанизаторкох до инбоксу на їх Фейсбук налогох. Потребне написац мено екипи, число учашнїкох (найменєй двойо, найвецей штверо) и место одкаль екипа приходзи. Приявиц ше мож по сам початок квизу. Проєкт у орґанизациї младежи КУД „Жатва”, здруженя КУМ, а потримани з боку шицких котри софинансовали проєкти вязани за манифестацию тогорочней „Коцурскей жатви”. О. Р.

КВИЗ „З НАМИ У СЛАМИ”

12. ЮЛИЙ 2019.

РУСКЕ СЛОВО 19

Число 21 Ушорела: Вeроника Вуячич Фото: Мария Афич

çäðàâî!

Âèòàéöå íà ïåéäçåøàòïåðøèì „×åðâåíèì ïóï÷ó”!

íà 51. „×åðâåíèì ïóï÷ó”, ìóçè÷íî-òàíº÷íåé ìàíèôåñòàöè¿ äçåöîõ, õòîðå îòðèìàíå 28. þíèÿ, íà ëºòíºé áèíè ó äâîðå Øêîëè „Ïåòðî Êóçìÿê” ó Ðóñêèì Êåðåñòóðå áóëî âåëüî ó÷àøí¿êîõ, à ïîáåäçåëà Êîìïîçèöèÿ „Êóðà è âàéöî”, õòîðó îäøïèâàëè Èñàê Íîâòà, Ñèëâèÿ Ïàïó´à è Ñòàíèñëàâà Íîâàêîâè÷ ïëþñêàíº...

êóïàíº...

êóïàíº

ïëþñêàíº

Òàê áèì óæ íà áàçåí ïîéñö...

ÒÀÊÀ ÍÀØÀ ÏÀͯ ÌËÎÄÀ

øêîëÿðå Îñíîâíåé øêîëè „Ïåòðî Êóçìÿê” Ðóñêè Êåðåñòóð îäøïèâàëè äâà øïèâàíêè

ôîëêëîðàøå çîç Âåðáàñó îäòàíöîâàëè òàíºö „Êîçà÷îê”

äèºòà...

Èâàí Ôåéäè, Ðåáåêà Ñàáàäîø è Ñòàøà Ìàëèíîâè÷

Ìëàäøà äçåöèíñêà ´ðóïà ÊÓÄ „ßêèì ¥îâëÿ”, çîç Ìèêëîøåâöîõ, ó òàíöó „˺ñàðå”

Òèÿíà Áó÷êî, Ñàðà Ãàðäè è Ëàíà Øîìîä¿

Ïî÷àòí¿öêà äçåöèíñêà ´ðóïà Äîìó êóëòóðè Ðóñêè Êåðåñòóð, îäòàíöîâàëà òàíºö „ØÀ ß ÒÅÁÅ ÄÀÌ”

òàíºö „ÊÎÇÀ×ÎÊ” Äçåöèíñêåé Èñàê Íîâòà, Ñèëâèÿ Ïàïó´à ´ðóïè ÊÏÄ „Èâàí Êîòëÿðåâñêè”, è Ñòàíèñëàâà Íîâàêîâè÷ ãîñöîõ çîç Áèêè÷ Äîëó

20 РУСКЕ СЛОВО

12. ЮЛИЙ 2019.

slovecko@ruskeslovo.com òàíºö „ÌÀËÀ ÁÀÁÀ ÒÐÈ ÑÈÍÈ” îäòàíöoâàëà Ìëàäøà äçåöèíñêà ´ðóïà ÊÓÄ „Òàðàñ Øåâ÷åíêî” çîç Äþðäüîâà

ÿêè òî âåëüêè ìóêè ëþáîâíè! äîáðå æå ëºì øïèâàìå î òèì!

Èâàí Ôåéäè è Àíäðåé Ðàö

Ìëàäøà äçåöèíñêà ´ðóïà Äîìó êóëòóðè Ðóñêè Êåðåñòóð ïðåäòèì ÿê îäòàíöîâàëè Òàíºö „ÄÎ ØÀØÓ”

„ÃÎÐͯÖÊÈ ÒÀͪ֔ îäòàíöîâàëà Øòðåäíÿ äçåöèíñêà ´ðóïà ÊÓÄ „ßêèì ¥îâëÿ” çîç Ìèêëîøåâöîõ

„ÄÇÈÂÀ ÄÇÈÂÊÀ” òî íàçâà øïèâàíêè õòîðó îäøïèâàëà Êðèñòèíà Êîâà÷

Òàíºö „ÒÎÊÀ, ÒÎÊÀ” îäòàíöîâàëà Ðèòìè÷íà ñåêöèÿ ÊÓÄ „Æàòâà” çîç Êîöóðà

Äîðèÿíà Ïàï è Êëàðà Êàòðèíà ëºì öî øå øêîëà çàêîí÷åëà, à ìè øïèâàìå „ÇÍÎÂÀ ªÄÅÍ ØÊÎËÑÊÈ ÐÎÊ”

Òåîäîðà Ôà, Ìàÿ Ñèâ÷ è Áîðèñ Æèðîø

Ñòàðøà äçåöèíñêà ´ðóïà Äîìó êóëòóðè Ðóñêè Êåðåñòóð, Êÿðà Áóäèíñêè, Åëåíà Øîìîä¿ è Äàíèöà Ïëàâøè÷ ïîðèõòàëà õîðåî´ðàôèþ „ÃÀÞ ÌÎÉ ÆÅ˪ÍÈ”

Íàéñòàðøà äçåöèíñêà ´ðóïà Äîìó êóëòóðè, Ðóñêè Êåðåñòóð âèâåäëà òàíºö „ÎÉ, ÂÅÐØÅ ÌÎÉ, ÂÅÐØÅ”

ãîñöè çîç Äþðäüîâà, ÊÓÄ "Òàðàñ Øåâ÷åíêî", îäòàíöîâàëè „ÑÈËÜÑÊÓ ÏÎËÊÓ”

´îë, ´îë...

´îîîë...

Ëóêà Ôà, Ìàðêî Êîëîøíÿ¿, è Àäðèàí Ãàðäè

íºøêà çìå øå íàèñöå è íàòàíöîâàëè è íàøïèâàëè

èùå êóñ îñòàíºìå ó äâîðå ïîáàâèö øå.

Õîð „Øêîðâàí÷êè” è øïèâàíêà „ÒÈÑß× ÐÀÄÎÑÖÈ”

12. ЮЛИЙ 2019.

êîíºö

РУСКЕ СЛОВО 21

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ НАШ ГОСЦ: ВЛАДИМИР ВАРҐА З КОЦУРА

ПУТОВАНЯ – НЄВИЧЕРПНЕ ЖРИДЛО ЩЕСЦА Пише: Оля РУСКОВСКИ

ЛЄГЧЕЙШЕ НАЧИШЛЇЦ ДЗЕ НЄ БУЛ На питанє чи би могол начишлїц шицки держави котри обишол, Владимир ше нашмеял и припознал же, голєм кед бешеда о Европи, можебуц лєгчейше начишлїц дзе нє бул.

– Нащивел сом Шведску, Данску, Финску, Русию, Литванию, Летонию, Польску, Словацку, Ческу, Нємецку, Мадярску, Румунию, Македонию, Греческу, Чарну Гору, Босну и Герцеґовину, Горватску, Словению, Италию, Малту, Швайцарску, Монако, Ватикан, Сан Марино, Французку, Голандию, Америку, Турску, Австрию и Британию. Наздавам ше же сом даєдну нє призабул – пофрантовал млади путнїк.

22 РУСКЕ СЛОВО

Владимир Варґа з Коцура, од вчасней младосци мал вельку жажду за путованьом, за виглєдованьом и одкриваньом нових державох и нових местох. Сцел видзиц потамаль нєвидзене, дожиц нєдожите... Мал вельку дзеку, а то було досц. Сни ше єден за другим зисцовали, а печаци у пасошу ше шоровали єден за другим дмалючка сом бул активни у Каритасу, там сом чул за путованя котри ше орґанизую прейґ тей орґанизациї, и то ме такой зацикавело – так Владимир почина свою приповедку. Ище як школяр висших класох основней школи, мал нагоду пойсц на свойо перше путованє. Нє ишло лєгко, прето же бул малолїтни и мушел мац одредзени документи, подписани допущеня, алє накадзи шеднул до автобуса и рушел ше на драгу, його щесцу нє було конца.

О

ПЕРШЕ ПО ЕВРОПИ – Перше путованє було до Милана за дочек Нового року. Гоч сом теди бул, такповесц ище дзецко, нїч мнє нє було страшне, лєм сом чувствовал вельку радосц. Теди сом уж знал же таки путованя будзе ище вельо – щири Владимир. Шлїд зели путованя до Французкей, Швайцарскей, а як гвари тот млади шветови путнїк, барз интересантне було и тото же ше на таких путованьох става на велїх станїцох, та ше на тот способ обидзе ище велї други места, вароши... Владимир спомина одход до Риму 2006. року, на церемонию преглашованя папи Бенедикта XVI, прето же то було наисце окремне дожице. По законченим стредньошколским образованю, рушел на Факултет технїчних наукох у Новим Садзе. Шлїдуюци пар роки му фокус бул на преподаваньох, испитох и обовязки коло ученя, а кед слово о путованьох, направел кратку паузу. Алє, як ше число положених испитох звекшовало, так ше звекшовала и його жажда же би вишпиртал пасош зоз фийовки, спаковал куфри и рушел на даяки нови, ище нєвиглєдани драги. Пошвидко ше указала нагода,

та 2013. року одходзи до Америки, прейґ програми Work and travel, котра позната велїм студентом.

– У Америки, на Флориди сом робел 4 мешаци. По законченим роботним контракту сом ище 2 тижнї путовал, обиходзел менши и векши вароши. Рушел сом од Нюйорку, дзе сом препровадзел 5-6 днї, одпутовал до Вашинґтону, Филаделфиї, Бостону... Обишол сом и Нияґарово водопади, бо то було мойо вельке жаданє, и насправди, то дацо цо нє мож анї описац – пробовал нам потолковац наш собешеднїк, и як гвари, з ладьочку ше вожели блїзко коло тей води котра пада, и то таке огромне, таке гласне, аж застрашуюце у тей своєй велькосци и красоти. Отамаль, на авиону одлєцел до Истанбулу, дзе остал 7 днї, и под упечатками є и нєшка, гвари же то сиґурно єден од варошох до котрого би ше ознова любел врациц.

– Мал сом упечаток же цали варош у хаосу, гужви у транспорту, алє и попри шицким тим, нїґдзе ше длуго нє чека. Барз є интересантни, и наисце сом вельо того видзел и обишол, гоч сом з азийскей часци варошу нє видзел анї половку од того цо 12. ЮЛИЙ 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

сом заплановал – гвари Варґа и предлужує приповедку о Истанбулским базару, о нашмеяних тарґовцох хтори аж цагаю за рукав же би дакому предали злато, скоряни якни, присмачки, ратлук... За єднанє су вше розположени...

– Можем повесц же турски єдла смачни, а коштовал сом и їх нєзвичайни лакотки, баклави, колачи, ратлуки... И гоч шицко подобне як и у нас, заш лєм ше шицко спомнуте розликує. Алє наша домашня сладка баклава заш лєм, наша – гвари Коцурец. Накадзи ше врацел дому, положел испити котри му остали и дипломовал Мехатронику на ФТН-у. Пошвидко ше и указала нагода за роботу, та уж шлїдуюцого лєта достал роботу у Нафтовей индустриї Сербиї у Новим Садзе. Роби на випитованю ґеолоґийних параметрох у вартанїнох и найвекшу часц роботи окончує на терену, у рижних местох по Сербиї. Так же, аж му роботне место нє статичне и вше исте, бо през роботу вшадзи путує.

ДАЛЄКА И ЖИМНА РУСИЯ – Нєодлуга як сом почал робиц, пре роботу сом пошол до Русиї на 3,5 мешаци. Була то обука у заходним Сибиру, у стред жими, и то сиґурно єдно з моїх дожицох котре будзем длуго паметац – припознава Владимир. Гвари же там барз жимно, просеково температури були коло –30–35 ступнї, а дакеди ше спущовали аж по – 48 ступнї, и за нїх то було барз нєзвичайне. На теренох у тундри були по 5–6 днї, и мушели себе масциц нос и уха зоз лойом же би ум нє спукали пре барз вельку жиму.

– Права красота дожиц и поларни ноци, кед нєпреривно цма. Єдини период кед було кус видно, таке як змерк, лєбо барз похмарене, то час од пол єденастей предполадньом до пол другей пополадню. У маю ше шицко зменєло и вец нєпреривно бул дзень, а исто у тим периоду то таке як змерк. Щесце, мали зме ролетни на облакох, алє нє могли зме ше лєм звикнуц на тото же ше зобудзиш у стред ноци, а вонка

12. ЮЛИЙ 2019.

дзень – з ошмихом толкує Владимир. Єдно з нєзвичайних дожицих хторе тиж нє забудзе, то и обегованя ирвасох на залядзеним озеру, кед упознал Хантох. Гвари Владимир же барз красни тоти бунди котри вони ноша, а и шицки прикраски хтори маю на себе.

– Побешедовали зме, З приятельом на далєким Сибиру упознали ше, людзе наисце приязни, алє добре и тото же зме мали МАРКИ ИЩЕ ВШЕ годзини русийского язика скорей як зме АКТУАЛНИ пошли, прето же там барз ридко мож збераня печацох стретнуц дакого хто зна бешедовац по анґ- Попри у пасошу, Владимир лийски. ище як малючки хлапец

ПЛАНИ ЗА НОВИ ДЕСТИНАЦИЇ Остатнї пар роки Владимир себе вше випланує рочни и шлєбодни днї же би даґдзе одпутовал. Гвари же на шицких путованьох збогацує себе, дознава и видзи велї нови места, ствари, култури, обичаї, а упознава и людзох зоз цалого швета, з хторима є и дзень-нєшка у контакту.

– Од шицких державох котри сом обишол, видвоєл бим Америку. Пачело ше ми як там людзе функционую, дружелюбиви су, сцу чуц и научиц и нашо слова, нашо писнї, аж були зацикавени и за нашо филми. Цала Америка, а окреме Нюйорк, фасцинантни, огромни, швидки, кажди кварт ма дацо интересантне, як и места хтори зме мали нагоду видзиц у даєдним филму. Шлїдуюци дестинациї котри планує обисц то Индокина, Африка, Южна Америка, гвари же го прицагую и еґзотичнєйши места. Потамаль, док нє резервує авионску карту за лєт до тих крайох, Владимир ужива у своєй роботи, у своїм куцику, у друженю зоз своїма приятелями, у своїм шлєбодним часу. А ми му пожадали ище вельо, вельо печаци у його пасошу. ■

почал зберац поштански марки и анї нєшка нє престал.

– Кед мам шлєбодного часу, я их сортирам, складам, правим албуми. Мам вецей як 10 000 марки, зоз 116 державох швета. То насправди велька колекция, мам и стари зоз 1930/1940-тих рокох. Нє знам анї сам як ше зявело интересованє, алє ниа, и як одроснутого чловека и далєй ме тото интересує – припознава наш Коцурец.

РУСКЕ СЛОВО 23

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ СТРЕТНУЦЕ З НУТРИЦИОНИСТКУ НАТАШУ РОМАН З РУСКОГО КЕРЕСТУРА

ЗОЗ ШИЦКОГО ПО ДАКУС

Пише: Оленка ЖИВКОВИЧ

ВАЖНЕ ОСЛУХОВАЦ СВОЙО ЦЕЛО При велїх хоротох мож померковац – кед дакого болї жовч, померкує на намирнїци хтори му завадзаю, окреме масне, та их нє будзе хасновац. Нє треба упрекосц єсц и так малтретовац свойо цело. Цо нє одвитує, тото ше нє є. Нєт ту даяки правила як ше точно и прецизно костирац, цо єсц, а цо нє, алє потребне ослуховац свойо цело, и тото єсц.

Тото цо научела о правилним костираню, Наташа перше применьовала у своїм власним обисцу хаснуюци совити правилного костираня праве там. Заш лєм, кед приходзи сезона рочних одпочивкох, вше частейше ю нащивюю нашо жени з истим проблемом – як схуднуц, а остац здрави

Н

аташа Роман, дзивоцке Надь, основну школу закончела у Руским Кере стуре, у котрим и нєшка жиє. Була школярка и кере стурскей Ґимназиї, а вец ше уписала до висшей медицинскей школи, занїманє – висши нутрициониста диєтетичар. Наташа даскельо роки у здравству у своїм фаху, сотрудзовала и у диспанзеру за диябетичарох у Кули, потамаль покля функционовал. Теди було роботи по Домох здравя, було и роботи за нутриционистох, а кед ше диспанзери погашело, и вона нє мала нагоду дзе робиц. Теди ше пошвецела фамелиї. А Наташова фамелия на перши погляд така як и шицки други. Супруг Славко Роман обрабя жем, син Андрей ходзи до штваретей класи Ґимназиї, а младши Алексей на єшень руша до пиятей класи Основней школи „Петро Кузмяк” у Руским Кере стуре. Тото цо научела о правилним ко стираню, Наташа перше применьовала у своїм власним обисцу хаснуюци совити правилного ко стираня праве за своїм столом. ПРАВИЛНЕ КОСТИРАНЄ ЗДРАВЕЙ ОСОБИ – Правилне ко стиранє то кед особа здрава, кед єй нїч

24 РУСКЕ СЛОВО

нє хиби и може єсц шицко лєм у гранїцох нормали. Цо то значи? Кед чловек є, кед почувствує же є засицени, а нє преєдзени, нє чувствує вецей глад, гоч би могол ище, ту би требало пре стац з єдзеньом, охабиц у танєру. Треба поєсц и шкварку, и сарму и сланїну, значи шицко цо коло нас, лєм, най то нє будзе три раз на дзень тоти исти шкварки, алє най у танєру будзе рижнородни єдла, у трох, штирох фарбох... Здрава особа треба же би єдла покус зоз шицкого – совитує Наташа. Тераз, уж кед ше почина думац на рочни одпочивки и на облєканє лєгчейшого облєчива, дзивком и женом на розуме рижни диєти. Звичайно ше по интернету глєда совити як ше цо скорей ментовац того цо ше „залїпело” коло пасу и на сцегнох. Но, чи то так добре?

– Кажде, кед ше спомнє диєту, дума же то лєм диєта за худнуце, а диєта значи ко стиранє котре ше применює при даякому охореню, або иншакому стану хторе ма нєздрави чловек. У диєти вше по стої даяка ре стрикция, зависно спрам хороти, точнєйше, здравственого стану. Правилне ко стиранє би значело розподзелїц єдзенє пейц раз на дзень, без фриштика нє рушац з дому (лєпше вихабиц вечеру), ужину мац при себе... Даяка основа здравого ко стираня би була фриштик, ужина, полудзенок, друга ужина и вечера, аж кед єст потреба ище даяка 12. ЮЛИЙ 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

ужина. Шицко то завиши од возро сту особи, од єй роботи, здравственого стану, и вшелїяк, од рокох. ЛЄМ ОЧИ БИ ЄДЛИ...

– При хорих особох – толкує Наташа – яка хорота, така и ре стрикция. Ре стрикция часто значи вельку часц вилїченя даякей хороти. Зоз правилним ко стираньом мож ришиц вельо того без лїкох. Кед чловек присподоби ко стиранє, мож вилїчиц масци у креви, прицисок, та и початни фази диябете су, цо хорота число 1 на тих про сторох. Диябетес нє дурка на дзвери як други, нєт симптоми и нє обачує ше такой же орґанизем охорює. А кед слово о количе стве поєдзеного, то тиж так подложне пременком. Дакому єдна порция дачого вельо, а дакому мало. Шицко завиши од особи, ша анї води людзе нє єднак попию, анї нє робя исте, а анї каждому иста хвиля нє одвитує. А жиєме на таких про сторох дзе ше вари и ко стира моцне єдзенє котре нє вше и каждому одвитує гвари наша собешеднїца и предлужує зоз совитами.

– Кед поєме дацо, а вец нас болї жалудок, ми часто и други раз тото исте поєме, бо любиме. Треба буц дакус дисциплинованши и строгши ґу самому себе. Часто би очи дацо єдли, а целу тото нє пасира. То нє лєгко, алє кед ше случи же почнє барз завадзац целу, „обачиц шора” при єдзеню, то єдине цо найєдно ставнєйше мож зробиц и ришиц проблем. Чежко, бо потребна дисциплина, алє кед нє мушиме рушиц далєй од обисца же бизме ришели здравствени проблем, чом то нє зробиц – прешвечена Наташа. По Наташових словох физична активносц барз значна. Нєшка ше то наисце барз пременєло, бо вше вецей мож видзиц и старших людзох, хторим то здравє допущує, же ше шейтаю. Мож повесц же то перше було модерне, а тераз уж вше людзе видза же то потреба. То уж вецей анї нє ганьба, анї нє шмишне, так же и на валалє мож стретнуц нє лєм младих, алє и особи штреднїх рокох, та и старших же ше шейтаю. ДИЄТИ – СХУДНУЦ ДО ТИЖНЯ Велї диєти за худнуце нєшка популарни, ище вецей ше диєти хасную „на свою руку”, а маме фаховцох, нутриционистох котри точно можу одредзиц кому яке ко стиранє потребне.

– Думам же би нїхто од дохторох нє препоручел анї єдну од тих познатих ди12. ЮЛИЙ 2019.

єтох на интернету, котри углав ним пре по ру чую вируциц дацо цалком зоз ко стираня. Нє може єдна намирнїцу заменїц другу. Нє мож ви ру циц анї овоц, анї ме со, анї дацо друге. Зоз шицкого хасновац покус, лєм ше количе ство зменша, порахує ше калориї спрам рокох, висини, чежини, роботи, кельо треба вкупно схуднуц. Нє вируцує ше нїч, лєм ше обраца увагу на количе ство – совитує наша собешеднїца. Кажде з нас ше жада ко стирац здраво, алє ше то нє каждому удава. Дакому прето же нє ма досц информациї, дакому прето же є нє сцерпезлїви и витирвали, а дакому то анї нє барз значне. З оглядом же ко стиранє директно уплївує на нашо здравє, Наташа совитує же би заш лєм о тим требало водзиц рахунку.

– Шицко завиши од того цо по сле фриштику будзеце робиц. Кед идзеце даґдзе до канцелариї, до стац за фриштик поєсц єден лєгки мусли зоз йоґуртом. Кед дахто чежше роби, вшелїяк же ту муша буц уключени и вайца, може буц и сланїна, и желєнява, можебуц аж и овоц, млєко або йоґурт. По сле того за ужину добре вжац лєбо овоц лєбо ознова даяки сендвич – завиши од робити и од рокох. За полудзенок нєшка барз велї нє варя юшку. Гоч яка юшочка, чи зоз желєняви або бундавки, вона орґанизму на хасен. По сле того ознова даяке ме со зоз желєняву, лєм нє єсц пражене, бо нє треба обтерховйовац жалудок и цали орґанизем. Пополадньова ужина дакому одвитує, дакому нє. Хто нє може без нєй, добре поєсц даяки житарки, млєков продукт або овоц. Иншак, овоц ше препоручує до поладня, анї вечар нє барз позно, пред спаньом, пре цукер. Вечар препоручена даяка блага вечера зоз протеинами, риба або биле ме со зоз желєняву, же би нас тримало ситих до ютрейшого рана – совитує нутриционистка. Ко стиранє през лєто и през жиму розличне. Попри тим, жиєме у подручу дзе клима нє вше иста и требало би цо вецей єсц сезонски намирнїци. Як желєнява и овоц дозреваю, так их треба и мац на столє, бо вони праве теди найбаржей на хасен чло ве ко вому орґ а ни зму. Ви патра компликоване, бо ше треба одрекнуц дачого цо любиме, и ту прави проблем. Алє, кед роздумаме яки хасен з того можеме мац, вец анї нє так чежко.■

ДО СЕБЕ ВРЕДЗИ УКЛА ДАЦ – През лєто нє треба уношиц тельо калориї як вжиме. Прето треба єсц цо вецей овоци и желєняви котри у себе маю вельо води. Но, кед дахто роби чежку роботу, нє може без протеинох и масцох, алє то анї теди нє муши буц моцне єдзенє. Нє траба хасновац пражене – анї през жиму, анї през лєто. У танєру най будзе биле месо и желєнява, даяка шалата, а житарки, слунечнїк и сусам, вше добре доложиц до шалатох пре добри олєї, и добри угльово гидрати. Тот хто дума на себе, на свойо здравє, вше найдзе драгу по хторей руши, у гоч котрим периоду свойого живота – твердзи Наташа Роман.

РУСКЕ СЛОВО 25

ЛЮДЗЕ, РОКИ, ЖИВОТ МИРОН ЖИРОШ: ПРИВРЕДНИ ЖИВОТ РУСНАЦОХ (II)

НАСЕЛЬОВАНЄ КЕРЕСТУРА И КОЦУРА Пририхтал: Микола ШАНТА

По пописох, перших Русинох у Кули було 1743. року, а їх презвиска ше находза и медзи першима приселєнцами зоз Кули до Велького Керестура 1751. року. Кед ше, тиж по попису зоз 1762. року, видзело же жительство вше векше, а младе, уж теди ше раховало на красшу будучносц наших людзох, хтори свойо доми охабели на Горнїци. Року 1763. на Горнїцу ше пошло по нових приселєнцох хтори мали населїц пустару Куцуру, дзе теди жили Серби

П

осле воєней побиди над Турками при Сенти, а конкретно од подписованя Беоґрадского миру, пространство южней Угорскей постало шлєбодне за насельованє зоз жительством зоз Габзбурґскей монархиї. Дакедишнї мадярски панове, окрем єдного, нє мали документи о своїм власнїцтве, та Войводина „постала” габзбурґска и о єй насельованю мал ше старац Беч. Насампредз, плановане насельованє Нємцох, алє пре їх одцагованє, бо нє були сполнєти їх вимоги, прилапело ше насельованє Мадярох, Словакох, Русинох (униятох), алє з правом шлєбодней селїдби, значи „странцох” зоз дальшого подруча, зоз сиверних жупанийох Мадярскей.

РУСИНИ У БАЧКЕЙ И БАНАТУ У насельованю Войводини охудобнєна Габзбурґска монархия видзела и поднїманє власней каси. То бул главни мотив населїц тот запущени край з новим, а „своїм” жительством, дац му перши роки порцийни олєгчаня, або их аж и ошлєбодзиц од шицких обовязкох, а вец помали пренєсц на нїх рижни обовязки од витвореного урожаю, викарменого статку, у ручних и запрагних роботох спрам поверхносцох жеми котру достаню на обрабянє. У колони приселєнцох до „обецаней жеми” нашли ше и Русини. Перше їх насельованє було безправне (илеґалне) кед слово о Кулянским панстве. Медзитим, ґроф На мапи штири пустари, патраци з лїва на право: Ґрашалкович, совитМедєш, Керестур, Брестовец (горе) и Била нїк Бечского двору, Раданова (долу). Русини ше по контракту населєли уж 1750. року насена пустару Вельки Керестур. Ту основали лює Русинох „папии свой валал. Желєни (шиви) платки на мапи указую нїзшу и подводну часц хотара стох” на свойо маєтки

26 РУСКЕ СЛОВО

коло Зомбора зоз обовязку же би постали правдиви католїки и вирни поданїки – Мадяре. О насельованю „папистох” шведочи контракт о насельованю Дорослова, Кулпина, Лаличу, Вепровачу, о чим єст писани жридла. Интересантне, наприклад, же перше таке насельованє ище у чаше блуканя, до Дорослова у велькей мири щезло, односно приселєнци ше розселєли индзей. Праве пре тот момент же су населєни же би вирски и национално скапали, вони ше найвироятнєйше у векшим чишлє познєйше приключели ґу своїм Русином до других местох, найскорей до Керестура. Поровнуюци списки перших приселєнцох до Дорослова зоз приселєнцами до Керестура, то по презвискох лєгко констатовац. Правда, нє шицки перши приселєнци напущели Дорослово, цо видно зоз попису у котрим облапени и нови приселєнци 1763. року, бо як нас информовал Янош Ковач, историк и виглєдовач кореньох своїх перших населєнцох, при бивательох Дорослова, затримали ше нєзвичайни обичаї, женски червени чижми, надписи на гробох зоз идентификованьом супругох, односно записованя на надгробних памятнїкох и дзивоцке презвиско жени, цо при Мадярох католїкох и реформатох нє обичай. Кулянске панство на вимаганє Михайла Мункачия прилапело насельованє Русинох на свойо панство на пустару Вельки Керестур 1751. року. Русинох населєл зоз горнїх крайох, найскорей зоз свойого краю Ужскей жупаниї, бо и сам бул зоз Червенова, або уж зоз южнєйших жупанийох дзе скорей преселєло-сцекло його жительство пре вирски войни, повстанє Текелиї и Ференца II Ракоция, та и вимсценє Австриянцох, руйнованє и знїчтожованє їх краю пре участвованє у войни на боку мадярских панох. Спрам пописох, перших Русинох у Кули єст уж 1743. року. Їх презвиска ше находза и медзи першима приселєнцами зоз Кули до Велького Кере стура 1751. року. Медзи тима презвисками и дзепоєдни з тих цо „бивали” на Косцелїску, о котрих 12. ЮЛИЙ 2019.

ljudze@ruskeslovo.com

пише др Г. Костельник и др Ф. Лабош, алє и ту нєт подполного складаня особох по презвискох. Перши урядови попис населєнцох з 1752. року нє одвитує числу вимаганих приселєнцох, бо у нїм облапене вельо менше число як бивательох и приселєни особи по рокох насельованя. То би значело же приселєнци по контракту – цо их мал привесц-приселїц М. Мункачи –нє сцигли нараз, алє на вецей заводи у 4-5 рокох, лєбо ше лєм так дали записац пре порцийни олєгчаня на котри мали право по контракту о насельованю. Уж други попис керестурского жительства зоз 1756/57. року богатши з податками и шведок є руского материялного поднїманя, цо виражене у числу обисцох, статку и витворених польодїлних урожайох. Зоз того маєтного попису дознаваме же у Керестуре єст 127 обисца, фамилиї, и коло 500 бивательох. У валалє було 124 воли за цаганє, 93 конї, 128 крави лєбо яловки, 78 швинї и 53 овци и кози. Стреднє кажде обисце мало свойо конї лєбо воли за праганє и по єдну краву. Польодїлна продукция була ище на барз нїзким уровню. Цали валал випродуковал лєм 1 370 пожунски мери жита, 226 пожунски мери ярцу, 212 п. мери овса, 312 п. мери проса и 57 п. мери кукурици.

РОСТ КЕРЕСТУРСКОГО ЖИТЕЛЬСТВА Попис зоз 1762. року нове шведоченє о керестурским жительстве. Характеристични є пре старосц фамилийох, а дава и демоґрафийни обставини, младосц и виталносц. З нього обачлїва шветла будучносц, бо вецей од половки младе жительство. У 1762. року у Керестуре уж єст 194 збудовани хижи. У тих хижох жию 207 фамилиї: 194 селянски и 13 жедлярски зоз шицкого 832 жителями. Значи, у одношеню на 1756. рок у Керестуре биваю 80 фамилиї зоз 332 жителями вецей як цо их було пред шейсцома роками. Барз интересантни за розпатранє роки живота валалского жительства з оглядом на дальшу перспективу валала и звекшанє числа жительох. Розуми ше, тота анализа облапя лєм оженєти особи, ґдовици и ґдовцох. Од таких 406 особох, 200 особи младши од 35 рокох, а од того 95 жени до трицец рокох живота, односно до двацец пейц рокох 54 жени. Дальша анализа указує же без дзецох у Керестуре 1762. року було 52 фамилиї, з єдним дзецком 45 фамилиї, з двоїма дзецми 38 и зоз троїма 39 фамилиї. По штверо дзеци було у 21 фамилиї, пецеро дзеци у дзевец фамилийох, шесцеро дзеци у єдней и по седмеро у двох фамилийох. По седмеро дзеци було у фамилиї Янка Колесара и Дюри Мудрого. Наймладша малженска пара були двацецрочни Палко Турински зоз шеснацрочну жену, а найстарши у валалє були 110-рочни Янко Фаґараши зоз 90-рочну жену. Прировнуюци два пописи, од 1756. и 1762. року можеме констатовац же єдно вельке число жительох нєт у Керестуре од тих цо були у валалє пред шейсцома роками. Значи, вони ше одселєли. Затераз знаме же єдно число одселєло до Обровцу, и пре воду и пре вирски нєзлагоди медзи керестурским жительством. Єдно число з нїх ше познєйше врацело до Керестура. Од новоприселєних фамилийох котри пренаходзиме на попису 1762. року споминаме шлїдуюци презвиска: Балїнт, Бакo, Барна, Биреш, Бучко, Бланар, Дайко, Данко, Дудаш, Фа, Фаркаш, Гудак, Кетелеш, Кошарко, Лазар, Легки, Липенко, Мадяр, Мали, Нота, Нїряк, Паулинко, Петри, Петровци, Поляк, Сеґеди, Семан, Шандор, Войтко, Загорски и други.

12. ЮЛИЙ 2019.

На мапи облапени два пустари: пустара Стуб (Ступ) и населєнє Куцура. То урбариялна мапа уж зоз 1764. лєбо 1765. року, бо валал обєдинєни. Руску часц твори урбанизованша часц валалу зоз хижами по шорох, а сербску южна часц зоз розруцанима хижами. Вельки, главни шор найширши и од нього на право водзи драга ґу Вербасу

У 1763. року шлїдзи нови одход по приселєнцох на Горнїцу, цо их ма привесц Керестурец Петро Киш. А маю населїц пустару Куцуру, дзе жию Серби. У пресельованю и насельованю нових подручох Русини ше вше намагали жиц у своєй громади, мац свою „власц” и нє мишац ше зоз народом другей вири. То вони вимагали и при насельованю Коцура. Найскорей же им то обецане, бо шлїдзи и таки попис першого коцурского жительства зоз 1764. року, алє о рок, 1765. року уж направени заєднїцки попис у котрим облапене руске и сербске жительство, з єдним бировом и пришагнїками. У тей другей официйней селїдби, як указує попис Керестура и Коцура з 1764. року, пришло вельо векше число приселєнцох як предвидзене, алє у истим чаше єдно число и виселєло зоз Керестура. Єдни населєли Вельки Керестур, коло 600 и коло 500 особи Коцур. Розуми ше, зоз контрактом зоз предвидзенима олєгчанями док себе нє збудую хижи и материялно ше нє поднєю. Сербска Куцура була обтерхована зоз порциями, руска вецей роки ошлєбодзена и то постала нагода за медзинационални нєпорозуменя и нєскладаня, можебуц подпомогнути и з управу Кулянского панства, бо гроженє же Серби напуща валал и витворене 1779. року, та Коцур остал чисти руски валал зоз векшим количеством жеми и можлївосцами за швидше ґаздовске поднїманє. З присельованьом коло 600 особох до Велького Керестура 1763. и 1764. року, як и пре його розвиток у тим чаше, 1765. року Керестур бул спрам числа жительох и збудованих хижох єден з найвекших валалох у Бачкей. Народ бул роботни и млади, ошлєбодзени єден час од порцийох. Жеми за обрабянє було надосц, та условия за його напредованє були вигодни. Так ше, медзитим, нє збуло. З попису з конца 1766. року дознаваме же у Вельким Керестуре єст шицкого 1 306 особи. То значи же ше число керестурского жительства од 1765. по 1766. рок зменшало за 137 особи. ■ (Предлужи ше)

РУСКЕ СЛОВО 27

ДУХОВНИ ЖИВОТ ДУХОВНА ЛИТЕРАТУРА ПО РУСКИ (II)

НАУКОВО И ПОПУЛАРНИ СТАТЇ До продукциї духовней литератури уключени найвецей священи особи, алє и лаїки дали и даваю вредни доприношеня. За озбильнєйши роботи и проєкти потребна орґанизацийна и финансийна потримовка и Церкви и держави

Пише: Мирон ГОРНЯК КУХАР

ПРЕЛОЖЕНИ СТАРИ И НОВИ ЗАВИТ Року 2006. тедишнї Апостолски еґзархат за грекокатолїкох у Сербиї и Чарней Гори видал Нови завит, хтори зоз жридлового греческого язика преложели тераз покойни францискан о. др Тадей Войнович, Михал Рамач и др Янко Рамач. Прешлого, 2018. року, др Янко Рамач и Михал Рамач придали владикови кир Георгийови Джуджарови преклад шицких 47 кнїжкох Старого завиту. Руски текст доручени членом Библийней комисиї и шицким священїком Еґзархата, односно Епархиї. Цале Святе писмо по руски видруковане и представене на промоцийох, а цали тираж за людзох, на библийним паперу, будзе видруковани на єшень 2019. року. Пред тим, „Илустрована Библия младих” вишла у Заґребе 1988. року, прекладатель о. Михайло Малацко. Тиж, 2003. року, „Псалми” у прекладзе Михала Рамача видруковани у виданю НВУ „Руске слово” и „Дзвонох” з Руского Керестура.

28 РУСКЕ СЛОВО

О

тец Роман Миз бул и надпросекови прекладатель. Прекладал зоз польского, росийского, билоруского и латинского язика на українски, руски и сербски язик. У його прекладох вишли штири окремни кнїжки. Бул сотруднїк шейсцох авторитативних енциклопедийох и лексиконох, як цо то Енциклопедія українознавства, Енциклопедія української діаспори, Encyklopedia of Ukraine, Leksikon Podunavskih Hrvata-Bunjevaca i Šokaca. На їх бокох обявел дзешатки одреднїци. Вон сам зложел Енциклопедийни прегляд поняцох християнскей култури (Нови Сад, 2011). Понад тисяч науковопопуларни статї обявел у коло пейдзешат руских, українских и сербских часописох, при чим у даєдних руских новинох и часописох („Руске слово”, „Нова думка”) мал свойо рубрики, цо ше без прерви обявйовали по цали роки, а познєйше даєдни з нїх виходзели и як окремни кнїжки. КАЛЕНДАРИ И МОЛИТВЕНЇКИ ПОПУЛАРНИ У НАРОДЗЕ Кед слово о молитвенїкох по руски, у остатнїх сто рокох видали их вецей авторе, а окрем спомнутих, перши бул о. Спиридиона Петрановича под назву „Християнски вояк”, котри вишол 1916. року, у Заґребе. Далєй, мож спомнуц о. Дюри Биндаса „Молитвенїк за руски дзеци”, котри вишол 1938. року у виданю РНПД. У новши час то и „Молитвенїк” хтори пририхтал и уметнїцки илустровал о. Михаил Холошняй – Матїйов, а видала Грекокатолїцка парохия Рождества Пресвятей Богородици у Дюрдьове 2007. року. Парохия Дюрдьов видала и вредни „Зборнїк карпаторуского церковного шпиваня”, з нагоди 250-рочнїци приселєня Руснацох до тих крайох. Остатнїх деценийох и рокох, у народзе популарни практично применлїви Руски

християнски календар у виданю НВУ „Руске слово” и часописа ”Дзвони” и Календарчки о. Михайла Режака. ВАЖНА ПОТРИМОВКА ВЛАДИЧЕСТВА У своїм огляднуцу на духовну литературу по руски у остатнїх 100 рокох, историчар др Янко Рамач констатовал же за Руснацох грекокатолїкох Крижевскей епархиї по розпадованє Австро-Угорскей видана лєм єдна кнїжочка – катехизис др Дионизия Нярадия „Правди католицкей вири”, хтори мал два виданя (Жовква 1912; Беч 1920). По його словох, на сновательней схадзки РНПД 1919. року ясно винєшене же воно будзе видавац и духовну литературу, цо воно и робело у чаше медзи двома шветовима войнами. Векшу часц насловох духовней литератури пририхтал владика Д. Няради, алє нє мож повесц же у медзивойновим чаше Крижевске владичество мало орґанизоване видавательство за Руснацох грекокатолїкох. По Другей шветовей войни у Социялистичней Югославиї спочатку видаванє духовней литератури було барз онєможлївйоване и огранїчоване, та так длуго нє було таки виданя за Руснацох грекокатолїкох. Пионир пририхтованя и видаваня духовней литератури за Руснацох Крижевскей епархиї у повойновим чаше о. Михайло Макай, од 1966. року керестурски парох, кед практично и почина тоту роботу.

12. ЮЛИЙ 2019.

duhovni@ruskeslovo.com

– Импозантне число виданьох о. Макая кед ше ма на розуме же то зробел єден чловек попри своєй порядней роботи на парохиї и без церковного фонду котри би тоту роботу провадзел – наглашел др Рамач. Кед о. М. Макай пре старосц и хороту претаргнул свою видавательну дїялносц, о. Роман Миз ю розпочал у Новим Садзе. И знова на исти способ: без векшей потримовки Крижевскей епархиї и єй ординария, знаходзаци ше за средства, о. Роман Миз зоз даскелїма грекокатолїцкима священїками и представнїками рускей интелиґенциї основал видавательство „Библиотека 250” же би ше з тоту дїялносцу означело 250-рочнїцу од початку присельованя Руснацох до Бачки. Так у тей едициї виходзели публикациї духовного и шветовного змисту – гварел Рамач. У своїх закончуюцих розпатраньох, вон наводзи же знова слово о вельким ентузиязму єдней особи, пароха Р. Миза, котри, правда, знал коло себе позберац и своїх собратох священїкох и представнїкох рускей интелиґенциї, алє без потребней потримовки Крижевскей епархиї, котра би и финансийно и орґанизацийно станула як патрон того видавнїцтва.

– Нє мам намиру судзиц або глєдац прецо так було. Нє твердзим анї же би було лєпше кед би за таку видавательну роботу стала Крижевска епархия. Лєм ми нє ясне прецо епархия нє указовала векши интерес прейґ видавательней дїялносци кончиц свою духовну мисию медзи своїма вирнима. Еґзархат за грекокатолїкох у Сербиї и Чарней Гори на чолє з преосвященим др Георгийом Джуджаром щиро потримовал роботу на прекладаню перше Нового завиту, а вец и Старого завиту и обезпечел средства за їх видаванє. Верим же новооснована Епархия св. Миколая будзе мац добре орґанизовану и розвиту видавательну дїялносц котра будзе дзбац о духовних потребох вирних – заключел др Янко Рамач. МАМЕ ШИЦКО ЦО НАЙВАЖНЄЙШЕ Декан беоґрадско-банатски, протоєрей ставрофор Владислав Варґа оценєл же маме добру, обсяжну и рижнородну духовну литературу по руски хтора на задоволююци способ може покриц потреби и оспособиц вирних за квалитетне пестованє и розвой духовного живота.

– Маме Святе писмо на мацеринским язику, кнїжки, часописи, брошури и шицко цо нам найважнєйше за вирски живот. Маме побожносци призначени ище од владики Нярадия, а од о. Романа Миза о екуменизме, о нашей вири, традициї, священїкох, шветох... Мож повесц же вирни углавним провадза духовну литературу и маю тото цо им доступне. Наприклад, вишло уж треце виданє кнїжочки о Водици за хаснованє у народзе, а предходни два виданя давно розпредати. Скоро же тото мож повесц и за треце виданє. Календари, часопис „Дзвони”, як и молитвенїки тиж популарни у народзе и познати, аж и гевти хтори видруковани медзи першима и хтори могло доробиц, алє су заш лєм на задоволююцим уровню – гварел о. Владислав Варґа. ■ (Конєц) 12. ЮЛИЙ 2019.

ЗОЗ ГРЕКОКАТОЛЇЦКЕЙ ПАРОХИЇ У СУБОТИЦИ

ДВОМЕ ШКОЛЯРЕ ПРИЯЛИ ПЕРШУ ПРИЧАСЦ

Концом юния, двоме школяре у Грекокатолїцкей парохиї св. Михаила у Суботици приступели ґу Тайни св. Причасци. На Служби Божей, котру служел о. Михайло Малацко у Францисканскей церкви, першу св. Причасц прияли браца Филип и Иґор Дюмич. На тей шветочней подїї були присутни їх родичи, родзина, шестри Служебнїци зоз Руского Керестура хтори шпивали, и други вирни з тей нєвелькей церковней заєднїци. По словох о. Малацка, пароха керестурского, (суботицку парохию обслугую керестурски священїки), тота подїя велька радосц за шицких, понеже ше нє случує кажди рок. Иншак, браца Дюмичово поряднє приходза на Службу Божу, та як о. Малацко наглашує же од шицкого коло 25 вирних котри участвую у духовним живоце тей парохиї, єдна трецина дзеци.

– За тоти, ниа, 15 роки од кеди основана парохия у Сутотици, уж зме мали даскельо першопричашнїкох, було и коло 20 кресценя, а полу менєй од того хованя. Но, сиґурно же у тим городзе єст ище наших грекокатолїкох за хторих ми нє знаме, та и з тей нагоди поволуєм шицких котри жадаю приходзиц на Служби Божо, каждей остатнєй нєдзелї у мешацу на 16,30 у Францисканскей церкви – гварел о. Малацко. М. А.

У СРИМСКЕЙ МИТРОВИЦИ

ПОШВЕЦЕНИ ВЕНЧИКИ НА ЯНА

На швето Рождества Йоана Хрестителя, у народзе познате як Яна, у церкви Вознесеня Господнього було окреме святочно. Гоч Служба Божа була годзину скорей як обично, вирни ше посходзели у вельким чишлє и шицки шейдзешацецеро принєсли прекрашнє виплєцени венчики зоз польского и янового квица. По першираз венчики принєсли и дескелї Русини, велї глєдали преклад прекрасних молитвох зоз котрима паноцец пошве-

цал польске квице и модлєл за благослов за кажди дом дзе ше положи тот венчик, котри, вєдно зоз молитвами домашнїх и їх добрима дїлами – чува кажде обисце нє лєм од злого, алє и дава окремне чувство Божей присутносци у їх живоце. Окрем векшини старших, були присутни и дзеци котри тото видзели по першираз и годни пренєсц тот обичай на нови поколєня. С. В.

РУСКЕ СЛОВО 29

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили супруг, оцец, дїдо и прадїдо

ВЛАДА САБАДОШ (1925–2019) з Дюрдьова Памятку на ньго вично буду чувац: супруга Амала, син Мирко, син Влада зоз супругу Гелену, унуки Мирослав зоз супругу Олю, Иван зоз супругу Марину, Лидия зоз супругом Драґаном, Геленка зоз супругом Йованом и праунуки Влада, Максим, Марко и Андрей Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили дїдо и прадїдо

ВЛАДА САБАДОШ (1925–2019) з Дюрдьова Памятку на ньго вично буду чувац: унук Мирослав зоз супругу Олю и праунуки Максим и Андрей Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили дїдо и прадїдо

ВЛАДА САБАДОШ (1925–2019) з Дюрдьова Памятку на ньго вично буду чувац: унук Иван зоз супругу Марину и праунуки Влада и Марко Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили дїдо

ВЛАДА САБАДОШ (1925–2019) з Дюрдьова

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ВЛАДА САБАДОШ (1925–2019) з Дюрдьова Памятку на ньго вично буду чувац: син Мирко, унуки Мирослав зоз супругу Олю, Иван зоз супругу Марину и праунуки Влада, Максим, Марко и Андрей Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили оцец и дїдо

ВЛАДА САБАДОШ (1925–2019) з Дюрдьова Памятку на ньго вично буду чувац: син Влада зоз супругу Гелену, унуки Лидия зоз супругом Драґаном и Геленка зоз супругом Йованом Спочивайце у мире Божим! ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 5. юлия 2019. року занавше нас зохабел наш мили дїдо

ВЛАДА САБАДОШ (1925–2019) з Дюрдьова Памятку на ньго вично буду чувац: унука Лидия зоз супругом Драґаном Спочивайце у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ

СЛАВИЦА ИЛИЧ народзена Страценски (1948–2009)

Памятку на ньго вично буду чувац: унука Геленка зоз супругом Нє забута ши анї после 10 рокох. Жиєш у шерцох мацери Маґдалени, сина Мирослава, супруга Боґдана и шестрох Мартици и Нади зоз Йованом Спочивайце у мире Божим! фамелиями

30 РУСКЕ СЛОВО

12. ЮЛИЙ 2019.

informator@ruskeslovo.com ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 26. юния 2019. року занавше нас зохабела наша мила мац, баба и прабаба

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Дня 24. юния 2019. престало дуркац шерцо нашей милей мацери

ЕУФЕМИЯ САБО народзена Сопка (1934–2019) Памятки и красни здогадованя на ню буду чувац: син Ярослав, нєвеста Славка, унук Желько, унука Нена зоз супругом Деяном Йоличово, як и праунуки Урош и Виктория Спочивайце у мире Божим!

ЕУФЕМИЇ САБО народзеней Сопка (1934–2019) Ваша мила подоба и доброта останю нам вично у паметаню. Ожалосцени син Злато зоз супругу Веселку Вичная памят!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 18. юлия 2019. року наполнєл ше рок як нас занавше зохабела наша мила мац, баба и прабаба, а 25. авґуста 2019. року наполня ше два роки як нас занавше зохабел наш мили оцец, дїдо и прадїдо

ЦЕЦИЛИЯ (1930–2018)

ПОЛДРУГИ з Коцура

ЮЛИЯН (1931–2017)

З любову и почитованьом, у красних памяткох, навики Вас буду чувац Вашо наймилши дзивка Мария и син Юлин, унуки: Мирелка, Саня, Татяна и Валентина, жецове Борис, Марко и Йоаким, праунуки: Владимир, Калина и Валентина Спочивайце у миру Божим!

ОСТАТНЇ ПОЗДРАВ Нашей милей баби

НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. юлия 2019. року наполнї ше рок як вецей нє з нами наш мили оцец

ЕУФЕМИЇ САБО МИРОН ОРОС народзеней Сопка (1930–2018) Мила наша бабо, спочивайце у з Руского Керестура мире Божим! Твоя любов и доброта занавше остаВашо ожалосцени унуки: нє у наших шерцох. Андрейка Оросова зоз фамелию и Син Юлин и нєвеста Ґенка Ванька Яричова зоз супругом Спочивай у мире Божим! НА ЗДОГАДОВАНЄ Дня 15. юлия 2019. року наполнї ше рок як вецей нє з нами наш мили дїдо и прадїдо

МИРОН ОРОС (1930–2018) з Руского Керестура З любову и почитованьом памятку на тебе, дїду, вично чуваме. Унука Весна зоз супругом Драґом и дзецми и унука Ясна зоз дзецми Вичная памят!

OGLA[OVANW 021/6613-697, 021/ 6624/708 e-mail: ruske.redakcija@gmail.com informator@ruskeslovo.com

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ SMUTNE ZDOGADOVANW Дня 17. юлия 2019. року наполня ше Дня 27. септембра 2019. року наполня Дня 9. юлия 2019. року наполнєли ше дзевец смутни роки як нас пейц роки як нас занавше зохабела ше штири роки як нас занавше зоха- занавше зохабел наш мили супруг, оцец и дїдо бел наш мили оцец, дїдо и прадїдо наша мила мац, баба и прабаба

ВЛАДИМИР НАДЬ НАТАЛИЯ НАДЬ (1933–2015) Митьово (1935–2014) з Руского Керестура Памятку на нїх занавше чуваю нєвеста Геленка, унука Наташа Фейдийова зоз супругом Ярославом, унука Весна Медєшова зоз супругом Деяном и праунучата Иван, Даниел и Катарина Спочивайце у мире Божим! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 12. юлия 2019. року наполнєл ше Дня 15. авґуста 2019. року наполня ше жалосни рок як вецей нє з нами наша 20 жалосни роки як вецей нє з нами наш мили оцец, швекор, дїдо и прадїдо мила мац, швекра, баба и прабаба

МЕЛАНИЯ САБАДОШ ВЛАДИМИР САБАДОШ народзена Ликов (1931–1999) (1931–2018) з Руского Керестура Зоз любову и почитованьом красни памятки на Вас чуваю вашо наймилши Спочивайце у мире Божим!

12. ЮЛИЙ 2019.

ВЛАДИМИР МЕДЄШИ (1957–2010) z Novogo Sadu З любову и почитованьом памятку на ньго чуваю супруга Мария и синове Дарко и Деян зоз супругу Весну и унукa Катаринa Спочивай у мире Божим!

SMUTNE ZDOGADOVANW Dny 9. xliy 2019. roku napolnєли {e дзевец roki yk nas nwspodzivano zohabel na{ dlugoro~ni kole}a i redaktor

VLADIMIR MEDW[I (1957–2010) z Novogo Sadu

Vi~no nam ostanx krasni pamytki na nqgo.

Kolektiv NVU “Ruske slovo”

РУСКЕ СЛОВО 31

informator@ruskeslovo.com СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. юлия 2019. року наполнєли ше два жалосни роки як вецей нє з нами наш мили

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. юлия 2019. року наполнєли ше два жалосни роки як вецей нє з нами наш мили син и брат

ЕЛЕМИР ДЖУДЖАР (1950–2017) з Руского Керестура Вично ожалосцени, мац Гелена, шестра Марча зоз фамелию и брат Янко зоз фамелию Вичная памят! СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Прешли штири смутни роки як нас занавше зохабела наша мила

ЕЛЕМИР ДЖУДЖАР (1950–2017) з Руского Керестура Зоз любову и почитованьом красни памятки на це чуваю и нїґда це нє забуду твойо наймилши Спочивай у мире Божим!

ИРИНА КОЛОШНЯЇ (1955–2015) з Нового Саду

Твоєй любови и доброти вично ше буду здогадовац супруг Владимир, син Никола и дзивка Наталия зоз мужом Хрвойом Спочивай у мире Божим!

СМУТНЕ ЗДОГАДОВАНЄ Дня 9. юлия 2019. року наполнєли ше седем смутни роки одкеди ше упокоєл наш добри оцец, дїдо и прадїдо

МИКОЛА ШАНТА (1922–2012) з Коцура Мили мой! Зоз своїм одходом за собу ши зохабел пражнїну до слизи претворену, алє жиєш и далєй у молитви и красней памятки хтору ши зоз свою любову и доброту за живота украшел. У шерцох це чуваю, твой син Славе зоз фамелию и твойо найблїзши Спочивай у мире Божим! Забуце нє иснує! Городска управа за защиту животного штредку Городу Нового Саду, на основи члена 10. Закона о преценьованю вплїву на животни штредок („Службени глашнїк Републики Сербиї”, число 135/04 и 36/09) обявює

ОБВИСЦЕНЄ

о принєшеним ришеню же потребне преценьованє вплїву и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НСУ258/НСЛ258 НС Футожска” Ношитель проєкта „Телеком Себия” а.д. Таковска 2, Беоґрад, поднєсол вимогу за одлучованє о потреби преценьованя вплїву на животни штредок проєкта базней станїци мобилней телефониї „НСУ258/НСЛ258 НС Футожска” у Улїци Футожска число 37, на

32 РУСКЕ СЛОВО

катастерскей парцели число 3477, К.О. Нови Сад II, Город Нови Сад. После запровадзеного поступку, Городска управа за защиту животного штредку дня 5. юлия 2019. року принєсла ришенє число VI501-109/19 же потребне преценьованє вплїву на животни штредок и о одредзованю обсягу и змисту студиї о преценьованю вплїву на животни штредок. Увид до предметного ришеня мож окончиц у просторийох Городскей управи за защиту животного штредку, Руменацка 110 а, Нови Сад, роботни днї у чаше од 10 до 15 годзин, на сайту Городскей управи за защиту животного штредку www.environovisad.org.rs. Заинтересована явносц може виявиц жалбу процив того ришеня у чаше 15 днї од дня його обявйованя у средствох явного информованя, по тим орґану.

МАЛИ ОГЛАШКИ ДИХТОВАНЄ облакох и дзверох. Щици од витру, жими, праху, галайку, праху, инсектох. МОНТИРАМЕ: – РОЛЕТНИ – ГАРМОНИКОВО ДЗВЕРИ – ПАНТЛЇКОВО ДЗВЕРИ – МРЕЖИ ОД СУНЬОҐОХ – ВЕНЕЦИЯНЕРИ – ОПРАВКИ 025/5827-710, 060/5088-433 12. ЮЛИЙ 2019.

ИНФОРМАТОР

УВАГА!

30% ЛЄТНЇ ПОПУСТ НА КНЇЖКИ „РУСКОГО СЛОВА” Вельки лєтнї попуст на шицки кнїжки у периодзе од „Червеней ружи” по перши школски бренчок 1. септембра 2019. року. Кнїжки мож купиц у представительствох НВУ „Руске слово” у Новим Садзе (Булевар ошлєбодзеня 81/VII) и Руским Керестуре (Дописовательство у бувшей Друкарнї, други поверх), при колпортерох, або наручиц прейґ пошти на тел: 021/6613 697.

* дзе цо будзе * дзе цо будзе *

НА НЄДЗЕЛЮ ДРИНҐАЦКИ ОБЕГОВАНЯ НА ГИПОДРОМЕ „ЛЕЇ” Дринґацки обегованя коньох котри орґанизує Конїцки клуб „Русин” буду отримани на нєдзелю, 14. юлия на 14,30 годзин, на керестурским Гиподроме „Леї”. Предсидатель Конїцкого клубу Желько Папуґа наявел пейц обегованя, у медзипрограми за публику предвидзени дефиле парадних запрагох, рижни други интересантносци, а за наймладших заплановани змагательни бависка зоз символичнима наградами, цо уж вецейрочна традиция.

ПОСИЛАЙЦЕ НАМ СВОЙО РЕЦЕПТИ Як и прешлого року, „Руске слово”, як часц лєтнєй шеми, предлужи зоз рубрику „Хладок и горуци тепши”. Поволуєме вас шицких же бисце зоз читачами „Руского слова” подзелєли рецепти, дали поради коло вареня, як лєгчейше и швидше увариц полудзенок, упечиц колачи и справиц даяки интересантни єдла. Пишце нам на адресу – РУСКЕ СЛОВО (ЗА РУСМАК), Булевар ошлєбодзеня 81, Нови Сад 21000, лєбо на емаил rusmak@gmail.com. Можеме сотрудзовац и пейґ Вайберу 069 67 33 15. Пошлїце нам идеї и висликуйце свой стол, окреме кед є креативни, бо зоз тим, єдни другим даме дзеку и вариц, и аранжирац.

пишце дзуймреу, цих у р т о с , з Ище раи най нам з мгоно пахнє! нам урт приє тепшох ф

12. ЮЛИЙ 2019.

ТРИНАСТИ ПО ШОРЕ ВОЛОНТЕРСКИ КАМП

ЗАИНТЕРЕСОВАНИ ВОЛОНТЕРЕ – ПРИЯВЦЕ ШЕ Тогорочни, тринасти по шоре Медзинародни волонтерски камп, прейґ проєкту „Млади то законˮ Министерства младежи и спорта Републики Сербиї, а прейґ орґанизациї „Млади виглєдоваче Сербиїˮ, отрима ше од 22. юлия по 3. авґуст. Реализатор на терену Туристичне здруженє „Руски Керестурˮ, орґанизаторка Кампу Любица Няради, а лидер Йован Живкович, котрому ше волонтере заинтересовани за Камп можу приявиц на телефон 065/254 03 32 и на имейл адресу zivkovic.jovan34@gmail.com. На Камп ше можу приявиц волонтере зоз валалу и других наших местох – одредзене число 15 волонтере. Зоз иножемства за тераз приявени шесцеро волонтере, як и двойо зоз Сербиї. Того року плановане робиц естетске ушорйованє спортских теренох у валалє, та простору коло теренох. Финансийни средства порихтани, порихтани план роботи, и з тей нагоди орґанизаторка и лидер Кампа поволую младих же би ше приявели волонтирац на тим Медзинародним кампу.

ЛЄТНЄ ДВОЧИСЛО МАК-у Концом юния видруковане нове число младежского часопису МАК, тераз як двочисло за мешац юний и юлий. У рубрики „У фокусу” зазначена розгварка зоз виолинистку Наташу Джуджар зоз Нового Саду, потим ту и огляднуце на промоцию кнїжки Славка Романа Ронду „Одняти од псох”, як и звит зоз вистави младих руских и словацких авторох у новосадским Младежским креативним центру. На бокох „Мак-ового колажу” интервю зоз уметнїком Петром Медєшом и зоз Катарину Кочиш. „Упечатки” на кратко пишу о програми на Оддзелєню русинистики на Филозофским факултету. У „Куцику совитох” Себастиян Надь пише власне искуство зоз препровадзеного школского рока у Америки, на бокох рубрики „Швет науки и технолоґиї” вас упознаваме зоз младим науковцом Деяном Павловичом и представяме вам СТЕМ промоцию у керестурскей школи, а „Спорт и рекреация” вас упознава зоз младима рукометашами „Русина”. Попри тим, ту и порядни рубрики „АЛТ шоу”, дзе пишеме о даскельо авторских рубрикох, потим „Кинотека”, ту и нагода же бисце ше препознали на нашим тесту зоз обласци филма, а „Так и нїяк иншак” знова приноши едукативни змисти о нашим мацеринским язику. М. Дж.

РУСКЕ СЛОВО 33

СПОРТ ЕВРОПСКЕ И ШВЕТОВЕ ПЕРШЕНСТВО У БОДИ БИЛДИНҐУ

ШЕЙЛА ЗАРУБИЦА „АБСОЛУТНИ” ПОБИДНЇК Шейла Зарубица зоз Руского Керестура на Европским и шветовим першенстве у фитнесу и бодибилдинґу, хторе отримане 29. и 30. юния у месце Таранто (Италия), освоєла перше место у катеґориї „Фиґура” („Ms figure”) и тиж перше место у катеґориї „Фитнес модела” прейґ 168 цм („Ms. Fitness model tall”). Катеґориї „Фитнес модела” и „Фиґури”, як потолковала Шейла, досц узко повязани. За обидва важне же би ше видзели мускули, же би цело було складне, медзитим, фитнес модел муши мац висину вецей як 168 цм, мускули муша буц наглашенши, а руки и ноги муша буц єднак розвити. Окрем у тих двох катеґорийох, Шейла достала и титулу „Абсолутного” побиднїка, за хтору ше борели шицки найлєпши змагательки зоз каждей спомедзи дзешец катеґорийох и зоз Европского и зоз Шветового першенства. Як гвари, вельо труду и одреканя стої споза тих наградох, а найчежши период єй остатнї мешац кед угльово гидрати зведзени на минимум.

– Мам тренинґи нєпреривно, остатнї три мешаци пред змаганьом кус звекшам кардио-тренинґ, медзитим найриґорознєйши тот остатнї мешац. Ту мушим барз мерковац на костиранє, єм лєм протеини, кажди дзень исте у исти час, а то углавним варена риба, скуша або ослич, або месо на пари без

присмачкох, и нормално, без олєю, а нє єм анї овоци анї желєняви – так кажди дзень. Тот остатнї мешац и нервоза векша, цо пре способ костираня, цо пре тото же нє мож спац, ище кед ше роби и з людзми, цо зна буц досц напарте, вец тота нервоза зна буц ище векша понеже и ти сам правиш таку атмосферу, а ту и горучави, и паданє имунитету пре спомнути кост – гвари Шейла. Попри тим, змагала ше и у ґрупи „Про елити” гоч єй ище вше нє припада понеже є аматер, та освоєла друге место, а награду „про кард” („pro card”) достала змагателька зоз Южней Африки. Тота награда представя символ припознаня и престижу у швеце бодибилдинґу. На змаганє до Италиї ишла и Шейлова мац, позната и тиж барз успишна бодибилдерка Илона Зарубица, хтора гвари же ше барз цеши зоз успихом своєй дзивки, алє єй жаль же тот спорт у Европи баржей нє заступени, понеже ше вона у своєй катеґориї уж нє ма анї з ким змагац.

– У катеґориї бодибилдинґу нєт уж вельо жени хтори би були порихтани на таку жертву професийно тренирац тот спорт. У Америки тот спорт вельо заступенши як у Европи. Бодибилдинґ уж помали вимера, окреме при женох, понеже то барз чежка катеґория и потребни огромни труд и одреканє – визначує Илона Зарубица. Ан. М.

ОТРИМАНИ 10. РУКОМЕТНИ КАМП У ОДЖАКУ

ЗА ДЕЦЕНИЮ ШЕ УКАЗАЛИ ВЕЛЇ ДОБРИ БОКИ Уж дзешате лєто ше у Оджаку отримує Рукометни камп под назву „Оджак 2019” у орґанизациї Рукометного клубу „Оджак”. Ювилейни, 10. камп почал 30. юния и тирвал по 8. юлий. Того року ше приявели коло 90 дзеци, а спомедзи нїх и 14 хлапци и дзивчата зоз Руского Керестура хторих предводзи їх тренер Славко Надь.

– Маме 14 дзеци з Керестура и кажди дзень зме ходзели на тренинґи. Циль кампу же би дзеци тренирали рукомет и же би цо лєпше научели бавиц на своїх позицийох у рукомету у своїм клубу, од контри, полуконтри, добрей одбрани, напад на одбрану зоз бавячом вецей, зоз бавячом менєй, шицки ситуациї хтори можу мац на змаганю. Дзецом то зна

34 РУСКЕ СЛОВО

буц дакеди напарте, алє орґанизовани нам були и полудзенки, а попри тим ходзели зме и два годзини на купанє на базен же би дзеци кус опущели свойо мускули – гвари тренер Надь. Попри керестурских дзецох, у кампу участвовали и екипи зоз Бездану, Кляїчева, Ловченцу, зоз местох општини Кула и Оджак. Камп за дзеци школского возросту и уж даскельо роки ма медзинародни характер понеже участвую дзеци и тренере зоз околних жемох. Финансийно и того року Камп потримала Општина Оджак и єй Спортски союз, спонзоре и родичи. Ювилейни Камп нащивели предсидателька Општини Оджак Латинка Василькович зоз сотруднїками, ґенерални секретар РС Войводини Слободан Вишекруна, предсидатель Тренерскей орґанизациї Войводини Йован Павлов и други. Учашнїки Кампу на памятку достали сувенири и рижни дробни дарунки, а Камп закончени з огньометом. Як надпомина тренер Славко Надь, Камп ше указал як оправдани, бо за 10 роки на нїм було вецей як 800 дзеци, од котрих дзепоєдни доросли до суперлиґашских екипох, а тиж у младших катеґорийох у тих двох општинох сцигую и велї медалї зоз турнирох. Ан. М. и М. А.

12. ЮЛИЙ 2019.

sport@ruskeslovo.com

ОТВОРЕНИ ОБНОВЕНИ СПОРТСКИ ТЕРЕН У ШИДЗЕ

ПОКРАЇНА ПОМАГА РОЗВОЙ СПОРТУ Покраїнски секретар за спорт и младеж Владимир Батез, прешлого штвартку нащивел Шид и урядово отворел обновени терен у Установи за физичну културу и спортску рекреацию „Партизан“. По конкурсу за санированє спортских теренох, АП Войводина видвоєла штири милиони динари, а три милиони динари обезпечела локална самоуправа у Шидзе. З тих средствох вибудовани сучасни терен за фодбал, рукомет, кошарку и други спорти. Покладзена сучасна атлетска подлога – тартан, пременєти ґоли и коши и обезпечени условия за одвиванє тренинґох и змаганьох за вецей спорти.

– Пред даскельома мешацами сом нащивел Установу за физичну клутуру и спортску рекреацию „Партизан” у Установи за физичну културу и спортску рекреацию „Партизан” хтори гварел же после 30 рокох спортски Шидзе и видзел сом як шицко теди випатрало. терен ґенерално обновени спрам Мило ми же сом нєшка ту и же спортски терен ЛАБДИ МАЛИМ шицких стандардох и же будзе на обновени по найвисших стандардох, а на хасен шицким спортистом, а насамФОДБАЛЕРОМ хасен шицким спортистом. Лєм вєдно можеме предз младима. З його словами ше вецей зробиц. Покраїна уж три роки запровадзложел и Зоран Семенович, заменїк Под час нащиви Владимира зує конкурси за санированє спортских теренох Батеза Установи за физичну предсидателя општини Шид хтори и то ше указало як барз добре ришенє – виявел културу и спортску рекреацию привитал покраїнского секретара и Владимир Батез. „Партизан”, на теренє у приПо його словох, АП Войводина и ресорни ятельским стретнуцу бавели додал же општина Шид водзи рахунку о спорту и младежи. секретарият у 2019. року за тоти намени фодбалере, пионире ФК Зоз средствами зоз буджету опредзелєли вкупно 66 милиони динари. Тиж „Раднички” и ФК „Єднота”. локалней самоуправи санирована по другей основи вєдно зоз покраїнску Управу Батез до Шиду нє пришол за капитални укладаня, опредзелєни вкупно „празних рукох”, алє им на сала „Партизана”, зоблєкальнї и 460 милиони динари за седем капитални теренє подаровал комплет фод- санитарни ґузел и на тото способ спортски проєкти на уровню Войводини. балских лабдох и висликовал оможлївени добри спортски условия за тренинґи и змаганя. Вл. Дї. Задовольни бул и Никола Тараїч, директор ше зоз малима фодбалерами.

СПОРТСКИ СОЮЗ ОПШТИНИ ЖАБЕЛЬ ОБЕЗПЕЧЕЛ СРЕДСТВА

ДЗИВКИ И ЖЕНИ МОЖУ ВЕЖБАЦ Спортски союз Општини Жабель, дзекуюци потримовки и помоци Општини Жабель, обезпечел простор и шицки потребни реквизити, як и спортского фаховца же би ше здобули условия за популаризованє вежбаня при женскей популациї на териториї Општини Жабель. Тота програма ше запровадзи у Дюрдьове и Жаблю. Тренинґи ше отримую три раз до тижня, алє и у зависносци од потребох учашнїцох, бо насампредз найважнєй-

12. ЮЛИЙ 2019.

ше же би цо векше число женох и дзивкох було присутне на тренинґох. У Дюрдьове ше отримую у спортскей сали валалскей Основней школи, а у Жаблю у будинку Спортского союза. На мешац ше плаци тисяч тристо динари, а тренинґи ше буду отримовац през цали рок.

– Важне нам же би нашо гражданє, а окреме жени без огляду на роки були физично активни и вежбали. Прето зме ше опредзелєли потримац програму нашого Спортского союзу. Мило ми же у ґрупи єст вше вецей жени, а то потвердзенє же зме принєсли праву и добру одлуку. Зоз тоту програму сцеме застановиц неґативни социялни тренд и злєпшац здравє наших гражданох – гварел Зоран Шолая, член Општинскей ради општини Жабель задлужени за спорт. Зоз Спортского союзу поручую же вежбанє, спортски способ живота, физична активносц, вообще, барз значни за особне здравє, лєпши стан цалого чловекового цела, од духовного по физичне, за лєгчєйше посцигованє цильох як цо худнуце, допатранє цела, злєпшованє общого стану орґанизма и кондициї. С. С.

РУСКЕ СЛОВО 35

СПОРТ НА КОНЦУ ФОДБАЛСКОГО ПЕРШЕНСТВА

ЗАШ ЛЄМ, НАШО ЕКИПИ, ДОБРЕ БАВЕЛИ Пишу: Александар ПАЛАНЧАНИН Златко КОЛЄСАР

Други рок за шором ФК „Искра” виборела бараж за пополньованє Войводянскей лиґи – сивер, алє анї того року нє витворела сон и историйни успих. Бачка и Русин бавели стандардно, спрам можлївосцох, и попри велїх почежкосцох виборели оставанє у своїх подручних лиґох. Бачка, тиж направела историйни успих, бо бавела у финалу КУП змаганя. Чесно бавели и страцели од вельо лєпшей екипи ФК „Кабел”

СТАТИСТИКА УСПИХУ Поровнуюци посцигнути успих у прешлей и тей першенственей сезони, нашо фодбалски клуби можу буц задовольни. ФК „Искра” прешлого року була треца на таблїчки зоз 58 бодами. Од 28 стретнуцох Искра победзела на 18, на 4 бул нєришени резултат, а 6 страцела. Искра дала 85 ґоли, а прияла 32, та су у плусу од 53 ґоли. У тей сезони були други на таблїчки и сцигла по финални змаганя за бараж. ФК „Русин” прешлого року змаганє закончел на 13. Месце. Од 28 стретнуцох седем победзела, тиж тельо бавел нєришено, а страцел 14. Русиновци дали 46 ґоли, а прияли 67. Призначели неґативни скор од 21 ґола. Того року завжали шесте место на таблїчки, а витворели позитивни скор од 14 ґоли. Бачка зоз Дюрдьова сцигла по финале КУП змаганя, цо вельки успих за Клуб.

36 РУСКЕ СЛОВО

П

решлого, а и того року, Искри ше нє удало зазначиц найвекши успих у потерашнєй историї. У прешлим першенстве у полуфиналу баража випадли од ФК „Червинка”. Того року, Искра ознова мала нагоду прейґ баражу войсц до Войводянскей лиґи, а процивнїк у финалу на тот завод була екипа ФК „Кридла Країни” зоз Бачкей Паланки. Перше баражне стретнуце бавели у Коцуре, дзе победзели зоз резултатом 1:0 и мали нагоду звекшац резултат зоз пеналу. У Бачкей Паланки, на реванш змаганю страцели зоз 2:0. СОН ЗА НОВУ СЕЗОНУ Бавяче коцурскей екипи того року до баражу вошли з вельким искуством зоз прешлого року и тото искуство видно було на першим змаганю баража, котре Искра одбавела на високим уровню, бо цалком надбавела процивнїка и победзела екипу ФК „Герцеґовац” зоз резултатом 2:1. Процивнїцка екипа ФК „Кридла Країни” зоз хтору Искра бавела у финалу, була лєпша од екипи ФК „Пролетер” зоз Равного Села, та з тим бул познати и други финалиста. Пеше стретнуце бавене у Коцуре, дзе Искра победзела зоз 1:0, гоч могла победзиц з векшим резултатом, алє нєреализовани пенал.

Реванш стретнуце було у Бачкей Паланки. Искра на тим змаганю була ослабена, понеже бавела без стандардного першотимца, а домашнї од самого початку превжали бависко. Мали и помоц судийох, насампредз пре, по думаню публики, престрого пискани пенал за Кридла Країни, котри домашнї вихасновали. Питанє побиднїка було ришене у другим полчаше, кед домашнї зоз єдним евроґолом дали други ґол и пласовали ше до Войводянскей лиґи – сивер.

– Гоч зме ше нє пласовали до Войводянскей лиґи, мушиме буц задовольни. Кед би нам дахто на початку сезони гварел же будземе други на концу и же будземе бавиц у финалу баражу за Войводянску лиґу нїхто од нас би до того нє верел, а праве тото ше случело, цо наисце вельки успих. Нє знам як би нам було у Войводянскей лиґи, я думам же би було вельо компликациї, алє жадали зме тот пласман гоч було питанє чи то було наисце реалне. Успих ище значнєйши кед вежнєме до огляду же сезону винєсли 13-14 бавяче. Ми на паперу мали вецей як 20 бавячох, медзитим пре рижни причини велї бавяче под час цалей сезони одбавели лєм даскельо змаганя. У планє нам у шлїдуюцей сезони звекшац бавяцки кадер же би нам ше нє случовало же на змаганє пойдземе зоз 12 бавячами. Ниа, на концу тей сезони пред12. ЮЛИЙ 2019.

sport@ruskeslovo.com

сидатель управи клуба Радислав Сталевич пре здравствени причини поднєсол зад зекованє на свою функцию и то тераз вельки гендикеп за клуб, медзитим ми ше будземе намагац робиц як и по тераз гоч будзе чежко, думам же маме достаточно искуства надополнїц и тото и витвориц свойо зарисовани цилї – гварел подпредсидатель ФК „Искра” Михайло Варґа Пеле. РЕОРҐАНИЗАЦИЯ ЯК ПОМОЦ Фодбалски клуб „Бачка 1923” зоз Дюрдьова после одбавених шицких першенствених стретнуцох, на дзевятим ме сце на таблїчки Подручней фодбалскей лиґи Нови Сад. Одбавела 27 змаганя, од хторих на 7 була побиднїк, 10 бавела нєришено и 10 страцела. На стретнуцох фодбалере Бачкей дали 34, а прияли 45 ґоли.

– У ярнєй часци першенства зме мали ослабену екипу. Можебуц аж пейдзешат одсто екипа була слабша у одношеню на єшеньску часц першенства. Мушим припознац же зме ше дзекуюци резултатом зоз єшеньскей часци и надалєй добре котировали. Ґенерално, чежко повесц чи тот найновши состав першого тима ма потенциял за посцигованє лєпших резтултатох. Насампредз же екипу творя млади бавяче котри на животним роздражу и питанє чи вообще буду бавиц фодбал. Кед так останє, у тим составе Бачка чежко вибори лєпшу позицию и у предстояцих сезонох – гварел Раденко Шарович, тренер першого тима ФК „Бачка 1923” з Дюрдьова. Но, заш лєм, вон оптимиста и у тим напряме очекує даяки пременки и реорґанизацию у тиму.

– Реорґанизация и змоцньованє тима у нашим случаю барз потребна. Насампредз думам на способ бавеня и орґанизацию у Клубу. Єст на чим робиц. У опциї и нови бавяче, алє понеже тото з чим тераз розполагаме, зоз власнима моцами и бавячами зоз подростку, нє порихтани зме адекватно реаґовац и лєпше бавиц – гварел тренер Раденко Шарович.

12. ЮЛИЙ 2019.

У тей сезони останє запаметани вельки, можебуц и историйни успих ФК „Бачка 1923” зоз Дюрдьова, а то же бавели у Финалу Купа процив ФК „Кабел” з Нового Саду. Чесно ше борели и бавели, алє то екипа хтора вельо моцнєйша и лєпша, а з другого боку були обачени числени орґанизацийни нєправилносци хтори уплївовали на конєчни резултат того змаганя. НОВИ ТРЕНЕР И БАВЯЧЕ На концу тей сезони, ФК „Русин” ше нашол на пиятим месце. Освоєл 45 боди, а одбавел 30 стретнуца, од хторих на 22 бул побиднїк, 4 бавел нєришено, а 4 страцел. Русиновци на стретнуцох дали 71 ґол, а прияли 36. З оглядом на резултати хтори екипа посцигла прешлого року, мож повесц же тота сезона за екипу ФК „Русин” зоз Руского Керестура була успишнєйша. Лєм як илустрацию похаснуєме єден податок же прешлого року скор посцигнутих и приятих ґолох бул неґативини – аж 21 ґол у минусу, а того року екипа ма позитивни скор од 35 ґоли.

– Полусезону зме закончели на 2. месце, на таблїчки. Под час першенства, у єшеньскей часци, зме мали досц покалїченя, тренер нам бул одсутни єден час, та зме закончели на 5. месце. То за нас вельки успих, а окреме кед ше вежнє до огляду же шицки екипи зоз општини хтори були у лиґи випадли. Пре шицки тоти обставини у Клубу, ми барз задовольни. Потерашнї тренер Ранко Делич Тако задзековал, та тераз глєдаме нового тренера. Уж маме даскельо мена у оглядзе, так же и то ришиме. Будземе мушиц глєдац и помоцнєня у екипи, бо зоз терашнього составу одходза Кочиш и Саянкович, алє то тиж ришиме так же приведземе бавячох зоз околїска. Уж зме почали роздумовац о предстояцим першенстве и о два тижнї почню пририхтованя – гварел член Управного одбору ФК „Русин” Денис Югик.■

Раденко Шарович

РУСКЕ СЛОВО 37

ИНТЕРМЕЦО

ХЛАДОК И ГОРУЦИ ТЕПШИ

Шалати ШАЛАТА ЗОЗ ПРАЗИЛУКОМ, СИРОМ И ШМЕТАНКУ На дробно пошекац струче празилуку, додац єден погарик купчей шметанки и 300 ґрами сира. Шицко розмишац, посолїц и додац кущичко попру.

ПАСУЛЬОВА ШАЛАТА Увариц пасулю (количество по жаданю), додац на дробно пошекане струче празилуку и положиц присмачки: соль, олєй, есенц и млєти чарни попер.

ЛЄТНЯ ШАЛАТА ЗОЗ КРОМПЛЬОХ Очисциц 2 кили кромплї, 3 мархви и єден менши целер. Шицко вєдно увариц. Виняц зоз води (воду можеце вихасновац за варенє юшки) же би ше охладзело. Пошекайце копер (дас 4 звязки), 3 млади цибулї, єден менши празилук. До векшей судзиниу натрице кромплї, мархву и целер, додайце шицко пошекане цо сце пред тим порихтали и сциха премишайце. На концу додайце майонез, есенц и посольце.

КРОМПЛЬОВА ШАЛАТА ЗОЗ ШПИНАТОМ Килу и пол кромплї уварце у лупи и охабце же би ше охладзели, а вец их очисцце и пошекайце на коцочки. Шпинат умийце и пошекайце. На зограти маслинов олєй (може и обични) положце на дробно пошекани цеснок, кущичко го попражце, посольце и додайце порихтани шпинат. Премишайце, положце верх на шерпенку и на цихим огню охабце же би ше пражело дас 8 минути. На тото шицко усипце кромплї и сок з лимуна, премишайце и на виключеней ринґли охабце най одстої ище дас 10 минути. (позберани рецепти зоз Редакциї)

38 РУСКЕ СЛОВО

12 ЮЛИЙ 2019.

ИНТЕРМЕЦО ХЛАДОК И ГОРУЦИ ТЕПШИ

преверени

(од Люпки Цвеїч)

Полнєти фашири Потребне: ■ 700 ґрами млєтого меса ■ 200 ґрами качкавалю ■ 2 варени кромплї ■ звязка лїсца зоз петрушки ■ 1 вайцо ■ 1 ложка присмачки (веґета) ■ 1 ложка млєтей сладкей паприґи ■ 1 пращок за печенє ■ 3 ложки олєю ■ соль ■ млєти попер

Варени кромплї натрец, положиц млєте месо, присмачки, пращок за печенє, мелку паприґу, пошекане лїсце зоз петрушки, посолїц, попопровац и мишац зоз руку. Порихтац тепшу, премасциц ю зоз олєйом. З руку брац, поприцискац на дланї так же бисце до штредку положели фил зоз качкавалю и вайцом и вец з руку формовац як лабдочку. Таки направени лабдочки покласц на тепшу (а будзе их дас 9), и печиц дас пол годзини на 200 ступнї, а найлєпше док увидзице же су упечени, бо нє єднак каждому робя релни.

Поради обисцу

Кед дома маце менши батериї, а требаю вам векши, док нє пойдзеце до дутяну можеце на менши батериї накруциц фолию тельо кельо вам хиби по контакт, односно же би батериї функционовали. *** Нє погришице кед ключи префарбице зоз лаком за нохци зоз рижнима фарбами, так их лєгчейше будзеце розликовац. *** Кед же ше лаптоп прегреє, а нє маце кулер за хладзенє, положце под лаптоп тот вельки паперови калуп за вайца, так достанєце циркулацию за хладзенє. *** Кед сцеце зачувац швижосц хлєба, коло нього положце и менши фалаток целеру. *** Апарат за зогриванє води цо роби на струю („кувало”) можеце од каменку умиц так же налєєце до поли есенцу, а вец води, по смужку, дзе пише максимум. Уключце апарат и каменок ше розбиє. *** У води у хторей сце варели кромплї, цесто лєбо рискашу, єст состойки хтори добри за залїванє рошлїнох. Причекайце же би ше вода охладзела, а вец з тоту воду залєйце квеце. ***

Поволуєме вас на сотруднїцтво за рубрики Горуци тепши” и Поради обисцу” и на ” ” посилац на вайбер на rusmak@gmail.com, лєбо число 069 67 33 15. Напишце, висликуйце, пошлїце и порадзце и нас самих!

12. ЮЛИЙ 2019.

Шалата останє длужей швижа кед ю положице до фрижидера, а пред тим ю закруцице до паперових салветох. *** Кед єдзенє пресолїце, полудзенок можеце виратовац так же до вареного положице кромплї, лєбо рискашу, хтора позбера звишок солї.

РУСКЕ СЛОВО

39

ИНФОРМАТОР, ОГЛАШКИ, ИНТЕРМЕЦО

ГЛАСНЇК ПО РУСКИ

КОЦУРСКА ЖАТВА 2019 Програмаː Пияток, 12. юлий 2019. року

РОК LXXV ЧИСЛО 28 (3845) НОВИ САД, 12. ЮЛИЙ 2019.

16,00 – Руски дом – Вистава старих фотоґрафийох (Олория, Дюрдьов) и вистава малюнкох Серафини Макаї и Силвестера Макая 16,30 – Лєтня учальня у Школи – Промоция кнїжки „Корея, post scriptum" Радмили Ґикич Петрович, о кнїжки бешедує Ирина Гарди Ковачевич

ЦЕНА 30 ДИНАРИ

17,30 – Млади тамбураше КУД „Жатва" 18,00 – Литературни портрет Ирини Гарди Ковачевич, драмска сличка приповедки „Дзвонїца” (Дзецинска драмска секция, Шпивацка ґрупа и Миле и Владо Тамаш) 19,00 – Стретнуце младих руских писательох 19,45 – Ритмична ґрупа КУД „Жатва" 20,30 – Кафич Оаза 2 – Квиз „З нами у слами" 22,00 – Журка

Собота, 13. юлий 2019. року 17,00 – Площа опрез Руского дома – Уручованє хлєба и наступ дзецинских ансамблох

2019

18,00 – Школска сала – Вистава фотоґрафийох з нагоди 40-рочнїци манифестациї „Коцурска жатва” (автор Коцана Колєсар) 20,00 – Дом култури – Святочни концерт госцуюцих ансамблох и госцох зоз Словацкей – Дзецински фолклорни ансамбл „Венчик” з Бардейова После програми на площи опрез Дома култури жива музика!

У проєкту идентификованя особох и подїйох зоз склєняних плочох фотоґрафох Будински зоз Руского Керестура, котру орґанизує Завод за културу войводянских Руснацох (ВР), а котри уж длугши час обявйовани на остатнїм боку новинох „Руске слово”, потребна векша помоц ширшей явносци. Велї од обявених фотоґрафийох уж идентификовани, алє о даєдних потераз зазначене барз мало податки. На Фейсбук боку Заводу за културу ВР до окремного албуму положени тоти фотоґрафиї, та ше модлї шицких котри дацо знаю о особох, подїйох,

Фотоґрафия: 0422P

Фотоґрафия: 0369P

ОГЛЯДНУЦЕ НА ПРЕШЛОСЦ

часу, обставинох, обичайох, облєчиве и инши податки хтори вязани за тоти фотоґрафиї же би ше явели. Явиц ше мож прейґ порученя на Фейсбуку або коментару на фотоґрафиї, на имейл zavod.rusini@gmail.com лєбо на телефон 021/548-421. Кажда информация значна. Дзекуюци фотоґрафийом хтори настали у фотоґрафскей роботнї Будинскових, а котри диґитализовани на склєняних плочох, зачува ше шведоченє о живоце людзох и подїйох и велїх податкох цо припадаю културно-историйному скарбу Руснацох на тих просторох.

Фото: Любомир Дудаш

18,30 – Етно столи

■ ЯК БУЛО НА „ЧЕРВЕНИМ ПУПЧУ”