WHAT ARE WE DOING
วาหากเกดความไมปลอดภยขนกบเราแลวสามารถทําอะไรไดบาง รวมไปถงขอมล
ทควรร เชน เบอรโทรศพทเพอขอความชวยเหลอฉกเฉน
ออกแบบความปลอดภยในชมชน:
และนําไปปรบปรงแกไขเพอสรางผลลพธในกระบวนการตอไป ทําคมอและตดปาย: หลงจากปรบปรงแกไขและไดขอมลททางชมชนเหนดวยแลว พวกเราจะนําขอมลนนมารวบรวมจดทําเปนรปเลมคมอเพอใหความร รวมถงนํา
ผลงานของเดกและเยาวชนไปจดทําเปนกราฟค
ลงพนทชมชน: เราไดลงพนทชมชนเพอทํากจกรรมรวมกบเดกและเยาวชนภายใน นน มการจดกจกรรมดานความปลอดภย และรบขอมลเกยวกบชมชนจากเดก และเยาวชนเพอมาจดทําเปนขอมลตอไป โดยในกระบวนการนจะแบงออกเปน การทําความเขาใจภายในชมชน: ใหเดกและเยาวชนแนะนําพวกเราวาจากมมมอง ของพวกเขา จดไหนในชมชนทไมปลอดภย และตองการอะไรเพอทจะใหชมชน ปลอดภยมากขน แบงปนความรเรองความปลอดภย: จดกจกรรมเพอใหเดกและเยาวชนไดลองคด
ใหเดกและเยาวชนออกแบบความปลอดภยใน ชมชนดวยตวเอง โดยจะออกมาในรปแบบของปายตามจดตาง ๆ ในชมชน สรปและคนขอมลใหชมชน: หลงจากทไดขอมลมาจากกระบวนการแรกแลว พวก เราจะทําการรวบรวมและจดเรยง รวมไปถงออกแบบกราฟคคราว ๆ เพอนําไป ปรกษาและคนขอมลใหกบกรรมการและผใหญในชมชน เพอขอความเหนเกยว กบขอมลทไดมา
และนําปายทไดไปจดทํากจกรรม ตดปายรวมกบเดกและเยาวชนในชมชน เพอสรางกระบวนการเกยวกบความปลอดภยทเปนของคนในชมชน และใหคนใน ชมชนมสวนรวมในการลงมอทําจรง เราจงไดออกแบบกระบวนการทแบงเปน 3 สวน หลก ๆ
1.
2.
3.
JUNE 23.07.22 30.07.22 07.08.22 08-19.08.22 21.08.22 22.08.2216.09.22 OCTOBER ออกแบบกระบวนการ และเตรยมการจด กจกรรม กจกรรมท 1สงเกตความไมปลอดภย ในชมชน กจกรรมท 2สถานการณสมมต การรบมอ กบความไมปลอดภย กจกรรมท 3ความปลอดภยออกแบบได! สรปขอมลจากกจกรรม นําเสนอขอมลแกชมชน ขอรบความคดเหน ทําคมอและ ปายความปลอดภย กจกรรมตดปายและ คนขอมลสชมชน
เนองจากมกลมคนทหลากหลายเขามาอาศย เชน ผทเกดในชมชน ผอพยพยายถนจากพนทหรอภมภาคอนมาเปนประชากรแฝง ผเชา
เปนตน ชมชนมการขยายตว คนในชมชนมการปรบตวใหเขากบวฒนธรรม และยคสมย ในขณะเดยวกนกเกดเยาวชนรนใหมหลายชวงอาย ดง นนจงเกดเปนความทาทายใหม ๆ ทงการพฒนาคณภาพชวต หรอ แมแตความปลอดภยทเทาเทยมกนของคนทกกลมในชมชนดวย ดงนน ทางผจดทําคมอฉบบนจงเลอก "ชมชนตรอกสลกหน" เปน พนทตนแบบในการเสรมสรางความปลอดภยใหแกชมชนตาง ๆ โดยหวงวาคมอฉบบนจะสามารถตอยอดและนําไปปรบใชกบ ชมชนอน ๆ ไดตอไปในอนาคต
ชมชนตรอก
ทาไมถงเลอก ตรอกสลกหน
สลกหน
บานใหม ผลงทนจากภายนอก และผคนทสญจรผานไปมา
หาโอกาสใหม ๆ ในการประกอบอาชพและทพก พง ดวยเหตนชมชนตรอกสลกหนจงมความ หลากหลายทางวฒนธรรม โดยเฉพาะอยางยง วฒนธรรมไทย-จน ปจจบนภายในชมชนกยงคงเอกลกษณของ วฒนธรรมไวผานสตรทอารทบนกําแพงตามบาน ศาลเจาขอชมชน รวมถงงานหตถกรรมของ คนในชมชนตงแตรนอามาอยาง การเยบกระดม จน การพบกระดาษไหวเจา เปนตน hello@reallygreatsite com จดทงขยะยงไมเพยงพอ เครองเลนสนามเดกเลนและประตชํารดหลายจด ไฟไมคอยสวางในบางจด ไมมกระจกสะทอนรถมอเตอรไซค, จดจอดรถ มอเตอรไซคไมเปนหลกแหลง กายภาพในชมชนอาจกอใหเกดอนตราย (กําแพงมหนาม โครงสรางเกา) ทางเทาชํารด เสยงตอการเกดอบตเหต ปญหาทเจอ | สงทอยากพฒนา
ชมชนขนาดเลกใจกลางเมองทอยใกลกบ สถานรถไฟหวลําโพง ซงตงแตอดตจนปจจบน ถอเปนจดเปลยนผานของผคนตางถนเพอเขามา
1) สขภาพ (health)
2) โครงสรางพนฐาน (infrastructure)
3) ดจตอล (digital)
4) สภาพแวดลอม (environment)
5) ความปลอดภยเนองดวยปจเจก (personal)
โดยหากพจารณารากฐานการสรางชมชนหรอเมองทปลอดภย
ความปลอดภย หากองตามความหมายทนยามใน เฉดศกด สบทรพย (2555 : 23) กาหนดวา ความปลอดภย หมายถง การปราศจากภยหรอสงทนากลว รวม ถง ปราศจากอนตรายทมโอกาสจะเกดขน โดย Safe City Index (2021) อธบายวาความปลอดภยในเขตเมองมดวยกนอย 5 รปแบบ ไดแก
คอการสราง ความรสกปลอดภยใหแกปจเจกบคคล (personal security) ดงนน จงเปน เรองสําคญมากทจะใหคนในชมชนนน ๆ เปนผนยามคําวา “ภย” และ “ความ ปลอดภย” ในแบบทพวกเขารสกหรอไดรบผานประสบการณในพนทนน ๆ เอง จากการสํารวจความเหนของประชาชนในชมชนตรอกสลกหน พบวาคําวาความ ปลอดภยของชมชนคอการทผอยอาศยไมประสบกบเหตการณหรอสงทสราง อนตรายให โดยเฉพาะความปลอดภยในชวตและทรพยสนของตน เชน การเดนชน วตถขนาดใหญเพราะไมมแสงสวางในชมชนทเพยงพอ การถกโจรกรรมหรอกอ อาชญากรรม เปนตน ซงสวนใหญเปนเรองกายภาพพนทและภยจากภายนอก
ความปลอดภยในชมชนจากมมมองเดก
และเยาวชนในชมชน
สนามเดกเลน หรอ สนามบอล - เนองจากพนหญามกลนเวลาเปยกนาฝน เครองเลนบางชนชํารดจนทําให เกดเปนเหลกหรอพลาสตกคม ๆ สามารถทําใหบาดเจบได รวมถงยงเปนททมกมคนแปลกหนาผานไปมา
จงเปนแหลงสะสมของเชอโรคและกลนไมพงประสงค ศาลเจา - เปนสถานททพอแมของเดกในชมชนไมประสงคใหไปเทาไหรนก
ในตอนกลางคน จงทําให เปนสถานททนากลวมากยงขน และนอกจากนยงมอนตรายทเดก ๆ อาจไดรบจากรถไฟตอนจะขามทาง
อยเนองจากเปนจดทมการคาขายและผใหญรวมตวกนอยเสมอ ทางมาลายและบรเวณททงขยะ -
รวมถงเปนทททงขยะ
เนองจากเปนสถานทรวมตวของ กลมผเสพยาเสพตด และนอกจากน โคมไฟภายในศาลเจาเคยตกลงมาพงเสยหายดวย จงอาจเกดอนตราย หากมผเดนผานไปมา ซอยลมเยน
หากพงหรอเดนเขาไปใกลอาจเกดการบาดเจบได สถานรถไฟกรงเทพฯ (หวลําโพง) - แมจะเปนสถานทสําคญของกรงเทพฯทมคนพลกพลาน แตกมความ อนตรายอยมากเชนกนเนองจากเปนจดทคนไรบานมกมาอยอาศยกนจํานวนมาก
รถไฟ หรอรถยนตตอนจะเดนขามถนนอกดวย สรปอนตรายจากแผนท จากการทํากจกรรมทใหนอง ๆ ในชมชนตรอกสลกหนวาดแผนทจากความคดตนเอง (Mental Mapping) พบวามพนททรสกไมปลอดภยอย 5 จด ไดแก 1. 2. 3 4 5 แผนทชมชนจากภาพวาดในกจกรรม
เสมอเพราะถอเปนจดศนยกลางสําคญของชมชน อยางไรกตาม พนทแหงนเดก ๆ ยงคงมองวาปลอดภย
เปนบรเวณทรถแลนบนถนนดวยความเรวสงแมจะมทางมาลายกตาม
- เปนซอยทมกําแพงเตมไปดวยหนามแหลม
"ฮโร" ปกปองชมชน จากการทํากจกรรมวาด-ปน-สราง ฮโรทเดกและเยาวชนอยากใหม พบวาหลายคน อยากใหฮโรมพลงวเศษ คอ ชวยเกบขยะใหเปนทเปนทางและชวยจบโจรผราย สะทอน ใหเหนถงมมมองตอความปลอดภยดานการจดการขยะ ปญหาโจรกรรม อาชญากรรม นอกจากนยงมบางคนทตองการใหฮโรมพลงในการเปนทนงเพราะทนงไมพอ มพลงไฟ สองสวางในตวใหชมชน ปลอยอากาศเยนในสนามเดกเลน เปนสะพานขามถนนและ คลอง หรอแมแตพลงบนได เพอชวยใหเดนทางไปโรงเรยนไดเรวขน
ความไมปลอดภยในชมชนเมอง
กจกรรมนํ าทวมกรงเทพ
นนกคอปญหานาทวม สาเหตท
ทําใหเกดนาทวมในกรงเทพฯ นนมาจากหลายสาเหต ทงเหตผลทางภมศาสตรและสาเหตทเกดจากการกระ ทําของมนษย
ดงนนการแกปญหาและปองกนนาทวมไมใชเรองไกลตว
แตจรง ๆ เปนเรองททกคนในสงคม สามารถรบรและชวยกนปองกนแกไขได
รวมมอกนกบคนในชมชน การชวยเหลอคนในชมชนใหปลอดภยจากอนตราย พาคนทประสบภยนาทวมมาในจดทปลอดภยจากนา
สรางความตระหนกรถงปญหาหลกสําคญอยางหนงของเมองกรงเทพ
สามารถรบมอปญหาตาง ๆ
ความตระหนกรดานการรวมมอกนของคนในชมชนมาใหเยาวชนไดรวมกจกรรม วธการรบมออนตราย
การรวมมอกนแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขนในชมชนกเปนพนฐานทสําคญททําใหชมชนเขมแขงและ
ไดอยางทนทวงท เราจงใชกจกรรมนาทวมกรงเทพมาเปนเครองมอในการสราง
สงทนาจะนํามาเปนเครองมอในการทํากจกรรมไดและทําใหเดกและเยาวชนในชมชนเหนภาพมากทสด คงจะเปนการจําลองสถานการณเพอใหไดลองคดรบมอกบปญหาทอาจเกดขนในหลาย
เราไดใชเกมบนไดงเขามาเปนตวกลางในการจําลองสถานการณในครงน เราไดพาเยาวชนในชมชนเดนไปตาม ทางบนไดง ใหทกคนไดเจอกบอปสรรคทเปนอนตราย เยาวชนเองกมไอเดยทดในการรบมอกบปญหาเชนกน วธการรบมออนตราย
ขอความชวยเหลอจากคนรอบขาง โทรศพทแจงหนวยงานทเกยวของกบเหตการณฉกเฉนหรอเหตการณทเปนอนตราย เดนทางไปกบเพอน
ๆ ทําใหการเดนทางปลอดภยยงขน กจกรรมบนไดง หากพดถงความไมปลอดภยในชมชนแลว
สงทสําคญอยางหนงคอการแกไขปญหาเฉพาะหนาอยางถกวธ ใหสามารถรบมอ ปญหาเหลานนไดอยางทนทวงท ในขณะทเราใชชวตประจําวนอยในชมชน กอาจจะมอนตรายเขามาหาเราได อยางไมทนตงตว
คงจะมหลายอยางมากกวาปญหานาทวม และมากกวาการรจก รบมอดวยการรวมกนแลว
รปแบบ โดยพวก
ๆ
จะชวยใหเมอเกด เหตแลวทกคนสามารถวงไปหาจดวางถงดบเพลงทใกลทสดไดอยางรวดเรว
พบการใชยาเสพตดในชมชน: แจงคนในชมชนหรอกรรมการชมชน มการใชรถจกรยานยนตในทางเดนชมชนซงคบแคบ: ตดปายระวงเดก หรอหามขบรถ จกรยานยนตผาน มสายไฟไมเรยบรอย / สายไฟตกลงมา ดอนตราย: แจงหนวยงานทรบผดชอบในพนท ชมชน (การไฟฟาสวนภมภาค/การไฟฟานครหลวง) 1669 สายดวนการแพทยฉกเฉน 1554 หนวยแพทยวชรพยาบาล 1129 การไฟฟาสวนภมภาค 1200 กจการกระจายเสยง โทรทศน โทรคมนาคมแหงชาต 191 แจงเหตดวนเหตรายตํารวจ 199 แจงเหตไฟไหม วธการรบมออนตรายอน ๆ ยกตวอยางสถานการณและวธแกไข เบอรโทรศพททควรร เมอเกดอบตเหต มคนไดรบบาดเจบ เมอเจอสายไฟตกลงมากดขวาง เหตดวนอน ๆ นอกจากนการทําความคนเคยและจดจําตําแหนงของถงดบเพลงชมชน
เพอคนในชมชน และรบผด ชอบโดยคนในชมชน
ทกเพศ ทกวยในชมชนเปนผทมสทธในการเสนอความ คดเหน และควรไดรบการรบฟงอยางเทาเทยมกน เพราะถงแมความปลอดภยของแตละคนจะ แตกตางกนแตจําเปนตองมความสําคญเทากน
การออกแบบ เนนการคดและแสดงออกอยางเปดกวาง เพอใหไดคําตอบทตอบโจทยทสด การออกแบบความปลอดภย เปนกระบวนการหาคําตอบหรอแนวทางวาความปลอดภย (และความไมปลอดภย) คออะไร มทมาอยางไร และทําอยางไรจงจะปลอดภย การออกแบบความปลอดภยในชมชน จงเปนการทํากระบวนการโดยคํานงถงชมชนเปนหลก เปนการพดถงความปลอดภยในมมมองของชมชน โดยคนในชมชน
มทงผใหญและเดก
การออกแบบความปลอดภยในชมชน
กจกรรมออกแบบปาย
ใหเดกและเยาวชนในชมชนไดมสวนในการออกแบบปายตามจดตาง ๆ ของชมชน โดยเรมจากการระดม ความคดว่าจากกจกรรมทงหมดทผานมา มประเดนและพนทจดไหนบาง
-ปายหามทํา
-ปายอยาทํา /ปายระวง
-ปายอยากใหทํา
-ปายอยากบอกอะไร
การออกแบบปายจะชวยใหเดกและเยาวชนไดลองคดถงการลงมอทําจรง
ปรากฏอยในปายจํานวนมากทไดจากกจกรรมครงน นอกจากนยงมการเขยนเรองสขภาพปอดทไมดจากการสบบหรดวย อบตเหต เปนประเดนทถกพดถงจากทงเดกและผใหญในชมชน โดยผใหญจะมองเรองรถมอเตอรไซคท ผานเขาออกชมชนไมระวง และชวงกลางคนทมดไมปลอดภย ในขณะทมมมองของเดกจะเปนเกยวกบ การเลนในสนามเดกเลนแบบไมระวง
ความสะอาด เปนประเดนทถกพดถงบอยทสด มการหามทงขยะทวไปและหามทงลงตนไม รวมถงการ รณรงคใหชวยกนรกษาความสะอาด การทงขยะใหถกท และหามขดเขยนบนผนง การสบบหร โดยเฉพาะการหามสบในพนทชมชน
เครองเลนทชํารดจนทําใหบาดเจบ และการเจอคนแปลกหนา
แลวจงชวนใหลองออกแบบปาย ทงหมด 4 ประเภท ตามทตองการ โดยตองคํานงถงพนททตองการตดในชมชนดวย
เมอตองการสอสารประเดน ความปลอดภยใหคนอน ๆ ในชมชนฟงจะตองสอสารอยางไร และสามารถสอสารไดหลายวธ ไมวาจะเปนการ หาม การเตอน การบอกเลา หรอการรองขอ ซงหากปายนไดรบการสานตอและจดทําเพอตดในชมชนจรง ๆ จะเปนการสรางความรสกมสวนรวมและเปนสวนหนงกบชมชนใหเดกและเยาวชนไดอยางแนนอน ผลงานการออกแบบปาย
สงทตองคํานงถงในการออกแบบกจกรรม
1.
เปนการสรางโอกาสใหไดสํารวจชมชนและถายทอดออกมาในแบบทแตละคนรบร
ปายบอกประเดน
และเขยนประเดนบนโพสทอทเพอระบตําแหนงประเดนตางๆ จาก การรบรของแตละคน
2. วางแผน 5 ภาพ : เปนการคยในแตละประเดนแบบลงรายละเอยด ชองท 1 ประเดนทเลอกมา ชองท 2 สาเหตของปญหา ชองท
วาดภาพ 5 ภาพโดยแบงเปนหวขอ โดยวาดและเขยนอธบายทละภาพ
อาย จํานวน และสดสวนอายของผเขารวม (สดสวนของการอานออกและเขยนได) ระยะเวลาทํากจกรรม สถานททํากจกรรม ความสนใจและความถนด การวาดภาพเปนการสอสารทไมจํากดอาย แตตองอาศยการสนบสนนใหกลาแสดงออกและกลาใสความคดเหน สวนตวของแตละคนเขาไปใ บางกจกรรมตองใชเวลาเปนพเศษเพอรบฟงและถามตอบในสงทเดกๆ ตองการสอ ทําแผนทเดนดนชมชน แบงกลมใหเดนสํารวจตามประเดนตางๆทกําหนดรวมกน ถายรปสถานทตามประเดนนนๆมา สามารถใชอปกรณเพอชวยในการถายรป เชน กรอบรปทําเอง หรอ
ชในพนทแลวถายมาพรอมกน กลบมาวาดแผนทเดนดนรวมกนในกลม
ตามลําดบ
แลกเปลยนในวงรวม
ตวอยางกจกรรมสําหรบเดกและเยาวชนในการออกแบบความปลอดภย
สนามเดกเลนทวาดโดยเดกอาจ มขนาดใหญกวาของผใหญ ในขณะเดยวกนสถานทวงคยของผใหญกอาจไมปรากฏในแผนทของเดก
3 ผลกระทบทตามมา ชองท 4 วธการแกปญหา ใหคดแกทสาเหตหลก และระบเปนขนตอนทละขอวาเรมตนการแกปญหาอยางไร ชองท 5 ภาพฝนทอยากเหนจากการแกปญหานน
ตางเพศ ตางความสนใจ คอยๆ ทําความเขาใจวาเมอแตละคนเจอเหตการณแบบเดยวกนจะม
วาดภาพและอธบาย “ชมชนของฉนในทกวนน” วาดภาพและอธบาย “ชมชนของฉนในอนาคต ถาไมมการเปลยนแปลง” วาดภาพและอธบาย “ภาพฝนชมชนของฉนในอนาคต” รายชอกจกรรม ทชมชนดําเนนการไดเอง และเปนแผนชมชน รายชอกจกรรม ทชมชนเสนอขอรบการสงเสรม สนบสนนจากองคกร รายชอกจกรรม ทชมชนจําเปนตองหาทรพยากร และอาศยความรวมมอจากทอนๆ ใหแตละคนจบฉลากเปนบทบาททแตกตางจากตวเอง เชน เดกผชายรบบทเปนคณปาแมคา เดก ผหญงรบบทเปนวยรนในชมชน กําหนดสถานการณใหมตวละครตางๆ มารวมเหตการณเดยวกน ใหแตละคนแสดงบทบาททตวเองไดตามความเขาใจ ไมมผดถก รวมกนตงคําถามวาจรงไหม และ ทําไม แตละคนถงเลอกแสดงออกแบบนน
มองอนาคตไวแบบไหน โดยกําหนดระยะเวลาทชดเจน เชน อก 10 ปขางหนา และใหนกภาพตามวาแตละคนจะมอายเทาไหร เรยนอยระดบชนไหน ใชชวตอยางไร สดทายใหวาดภาพฝนชมชนในอนาคตของทกคนรวมกน โดยใหเสนอ ความคดและมตวแทนวาดหรอจดลงบนกระดานกลาง 4. สรางแนวทางปฏบต : เปนการเรมตนดําเนนการตามแผนจากประเดนตางๆ ทชมชนรวมกนเสนอ แบงออกเปน แลวมอบหมายใหสมาชกชมชนไมวาจะเปนเดกหรอผใหญ เปนผรบผดชอบตามความสนใจ 5 การสวมบทบาท เปนการสลบมมมองตามบทบาททไดรบ
คนตางวย
การแสดงออกทแตกตางกนอยางไร เปดโอกาสใหลองเปดรบความแตกตางในชมชน
3 แลกเปลยนมมมอง ปจจบนสอนาคต เปนการทบทวนมมมองของแตละคนวามองชมชนตวเองในปจจบนเปนอยางไร
เพอใหแตละคนไดใชเวลาทําความเขาใจถงบรบทของการเปน
การปรกษาหารอ : ผใหญเรม ผใหญนํา ผใหญคม เดกไมไดรวมคด/ตดสนใจ การมสวนรวม : ผใหญเรม เดกไดรวมคดในระหวางทาง แตไมไดตดสนใจ การรเรม : เดกเปนคนตงประเดน ไดคด ไดตดสนใจ มผใหญคอยสนบสนน แนวทางการมสวนรวมของเดกในชมชนรวมกบผใหญ แบงเปน 3 ระดบการมสวนรวม 1. 2 3.
WORK WITH US!
ขนตอนการวางแผน กระบวนการ
1 2 3 สํารวจพนทรวมกบทางรทศนบางกอก ระบปญหา ทบทวนวรรณกรรมพนทเมองกบสนามเดกเลน ทบทวนวรรณกรรมการพฒนาเเดก Phase 1 : สํารวจพนทวางกรอบความคด และระบปญหา ระยะเวลา : 4 สปดาห ตงคําถามการวจย ออกแบบคําถามวจย สมตวอยางประชากร (School age) คอ ชวงอาย 6-8 ป (Preadolescence) คออายชวง 9 – 14 (Adolescence) คอชวงอาย 15 – 19 ป ผปกครอง 5 คน กรรมการชมชน 5 คน Phase 2 : วจยทางสงคมวทยาและออกแบบเครองมอรวมกบชมชน ระยะเวลา : 2 สปดาห การสมตวอยางแบบบอลลหมะ (Snowball sampling) : 25 คน 4 กจกรรม 1 : ทําความเขาใจความปลอดภย : ปรกษาผเชยวชาญในพนท, กจกรรม 2 : ตรงไหนไมปลอดภยพาพวกเรา ไปดหนอยนะ + Hero พทกษชมชนในฝน กจกรรม 3 : ลกเตาเตอนภย กจกรรม 4 : ออกแบบความปลอดภย Phase 3 : กจกรรมออกแบบความปลอดภย ระยะเวลา : 4 สปดาห มลนธเพอการพฒนาเดก (มพด.), CROSS Phase 4 : การจดกจกรรมนําเสนอผล+แผนอนาคต