RCO Development jaarverslag 2009

Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest Jacob Obrechtstraat 51 1071 kj Amsterdam Telefoon 020 - 3051010 Telefax 020 - 3051001 Theodoor Gilissen Bankiers N.V. rek. nr. 21 18 15 969 t.n.v. Gouden Gilde Fonds

Jaarverslag

2009

in hoofdlijnen

Geachte muziekliefhebber Het gaat meer dan goed met onze Stichting Donateurs, en dat is, gezien de economische situatie, voor ons onverwacht. Niet eerder ontvingen wij zo veel schenkingen. En wat ons ook bijzonder opviel, was de toename van het aantal nieuwe schenkers. Het Gouden Gilde verwelkomde het zeshonderdste lid, het aantal leden van De Salon nam significant toe, en ook de Amerikaanse en de Zwitserse vriendenverenigingen vertoonden een gezonde groei. We kunnen dit niet alleen verklaren uit onze aanpak, al was die gedegener dan voorheen.

Eerder lijkt het erop dat de economische situatie vele bewonderaars van het orkest ertoe bewogen heeft het Concertgebouworkest juist nu extra te steunen.

Voor ons is het zo vanzelfsprekend om jaar in jaar uit te genieten van de concerten van het Koninklijk Concertgebouworkest dat we ons amper realiseren hoe goed dit orkest eigenlijk is. Laat ik voor mezelf spreken. Toen we in het najaar met een dertigtal Nederlandse donateurs in de Musikverein in Wenen ‘ons’ orkest hoorden spelen, besefte ik dat heel sterk. We zaten in deze prachtige intieme zaal op een ereplek vlak op het orkest, tussen de Weners die in mijn ogen keurig en ingetogen zijn en natuurlijk extreem verwend met het geregelde optreden van befaamde orkesten uit de hele wereld. Des te verrassender was voor mij de reactie van het publiek op het spel van ons orkest, zo spontaan, enthousiast en warm. Daar ervoer ik eens te meer dat het Concertgebouworkest van een geheel eigen klasse is.

Onze taak als donateurs zit er nog lang niet op. De Stichting blijft streven naar een financieel endowment dat het orkest ook door financieel zeer krappe tijden heen kan loodsen. En wij blijven instrumenten verwerven die voor de spelers zelf onbetaalbaar zijn en die de bijzondere klankkleur van het orkest versterken. Ik ben u dan ook buitengewoon dankbaar voor uw onafgebroken steun aan ons fantastische orkest.

Alexander van Wassenaer, voorzitter

De Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest is lid van de Vereniging van Fondsenwervende Instellingen (VFI) en hanteert de principes van goed bestuur, zoals vastgelegd in de code Goed Bestuur voor Goede Doelen, ook bekend als de code Wijffels. Deze gedragscode voldoet Foto’s, tenzij anders vermeld - Ronald Knapp

aan de eisen die door het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) worden

Redactie - Marieke de Ridder, tekst & training

gesteld. De Stichting ontving in 2003 het CBF-keur voor Goede Doelen en

Vormgeving en productie - Jubels Grafimedia

mocht dit gedurende heel 2009 voeren.

Concertmeester Liviu Prunaru treedt op als solist bij het Koninklijk Concertgebouworkest (oktober 2009) in Bruchs ‘Schotse fantasie voor viool en orkest’, en bespeelt een prachtige Stradivarius viool die hij vanaf 2008 voor langere tijd in bruikleen kreeg van Stichting Instituut GAK.

1

Jaarverslag 2009

2009 op hoofdlijnen

In 2009 zijn er bijvoorbeeld klarinetarrangementen gemaakt voor Arno Piters waarvan de premièreuitvoering in 2010 zou plaatsvinden. Ook kon hoornist Jasper de Waal een bijzondere cd-opname tot stand brengen.

2009 zal voor het Koninklijk Concertgebouworkest de geschiedenis ingaan als het jaar waarin het van start ging met het grootse Mahlerproject onder leiding van chef-dirigent Mariss Jansons – het uitvoeren van alle tien de Mahler symfonieën –, het jaar waarin eredirigent Bernard Haitink tijdens een concertweek in Amsterdam zijn tachtigste verjaardag vierde, en het eerste jaar van de nieuwe directeur Jan Raes. Bijna honderd concerten gaf het Koninklijk Concertgebouworkest in eigen land; daarnaast is het met groot succes op tournee gegaan naar Azië, NoordAmerika en langs alle toonaangevende Europese podia en festivals.

2009 zal voor de Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest de geschiedenis ingaan als het jaar van het opmerkelijke contrast tussen de economische neergang en de toename van donateurs en van hun donaties.

Educatie De Stichting Donateurs bekommert zich ook om de toekomst van het orkest, om de educatie van toekomstige orkestleden en van toekomstig publiek. Zo zorgt de Stichting al enige jaren voor een structurele financiering van de Orkestacademie, die in 2009 weer vijf talentvolle jonge musici de kans bood om diepgaand ervaring op te doen bij het orkest. En weer maakten duizenden kinderen en jongeren, vaak voor het eerst, kennis met klassieke muziek en met ons orkest.

Endowment Fund blijft groeien Het Endowment Fund is van levensbelang voor de continuïteit van het orkest, zeker in deze tijd waarin de sponsoringkomsten van het orkest onzeker zijn en het politieke klimaat onstuimig is.

Om ervoor te zorgen dat het orkest ook bij tegenvallende sponsor- of subsidie-inkomsten op het allerhoogste niveau kan blijven presteren en voor de toekomst bewaard blijft, is er een aantal jaar geleden voor gekozen om hier bij de Stichting Donateurs een vermogen voor op te bouwen dat in tijden van nood kan worden aangewend, het Endowment Fund.

Beleid Aanschaf instrumenten houdt prioriteit Elk jaar komen er vier of vijf nieuwe jonge musici bij het orkest, en zij beschikken bijna nooit over een muziekinstrument van de door het Concertgebouworkest gewenste kwaliteit. Zo’n instrument is namelijk niet meer betaalbaar voor een jonge musicus.

Inmiddels speelt bijna de helft van de musici van het Koninklijk Concertgebouworkest op een instrument uit de collectie van de Stichting Donateurs of een instrument dat door de Stichting Donateurs wordt beheerd. Echter, onder de andere zeventig musici van het orkest bestaat nog grote behoefte aan verbetering van het instrumentarium. Vandaar dat onze prioriteit de komende periode blijft liggen bij het verder uitbreiden van onze instrumentencollectie.

Op bladzijde 4 kunt u lezen welke instrumenten wij dit jaar weer wisten te verwerven voor het orkest, waaronder nieuwe blaasinstrumenten voor de complete hoorn- en trombonesectie.

De vier doelstellingen van de Stichting Donateurs • Het verder opbouwen en beheren van de collectie hoogwaardige muziekinstrumenten die een fundament legt voor het behoud van de unieke klankkleur en het artistieke topniveau van het Koninklijk Concertgebouworkest; • Het ondersteunen van bijzondere artistieke projecten die passen bij de internationale status van het orkest; • Het ondersteunen van educatieve projecten, waaronder kinderconcerten, muziekeducatie op scholen en de Orkestacademie; • Het opbouwen van een financieel vermogen om de continuïteit van het Koninklijk Concertgebouworkest te waarborgen.

Bijzondere artistieke projecten Elk jaar zijn er een paar bijzondere projecten die zonder de steun van onze donateurs niet zouden kunnen worden gerealiseerd.

Jaarverslag 2009

2

P

erry Hoogendijk

Iedere dag opnieuw

geniet ik van het bespelen van mijn tuba.

En als musicus van het Koninklijk

Concertgebouworkest is het

mijn persoonlijke passie een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van

dit instrument en de muziek.

Foto: Simon van Boxtel

3

Jaarverslag 2009

Bestedingen

Donateurs, die de laatste stem heeft over de aanschaf. De voorzitter van de commissie is altijd een van de directeuren van het Concertgebouworkest.

Nieuwe muziekinstrumenten Het eerste doel van de Stichting is het verder opbouwen en beheren van de collectie hoogwaardige muziekinstrumenten die een fundament legt voor het behoud van de unieke klankkleur en het artistieke topniveau van het Koninklijk Concertgebouworkest.

Dankzij de vele donaties konden we in 2009 de volgende instrumenten aanschaffen:

In 2009 bestond de instrumentencommissie uit: Sjoerd van den Berg, adjunct-directeur PR en voorzitter van deze commissie Hanna Philips, coördinator fondsenwerving en secretaris van deze commissie Joel Ethan Fried, adjunct-directeur Artistieke Zaken Wouter Steijn, manager fondsenwerving Carlo de Wild, orkestinspecteur Hans Alting, trompettist Jan Kouwenhoven, hoboïst Jacques Meertens, klarinettist Henk Rubingh, aanvoerder tweede violen Jan Wolfs, contrabassist

• Es-klarinet, Leitner & Krauss, nieuwbouw, voor Arno Piters • Vier hoorns, Musik Alexander, nieuwbouw, voor Jasper de Waal, Jaap van der Vliet, Sharon St. Onge en Paulien Weierink • Symphonic Gong, Paiste, nieuwbouw, voor de slagwerkgroep • F-Tuba, Melton, 2008, voor Perry Hoogendijk. Geschonken door de Vriendenvereniging • Kleine trom, voor de slagwerkgroep • Twee bastrombones,Throja uit Duitsland, nieuwbouw, voor Raymond Munnecom en Martin Schippers • Drie tenortrombones, Throja uit Duitsland, nieuwbouw, voor Jörgen van Rijen, Bart Claessens en Nico Schippers Werkwijze van de Instrumentencommissie De aankoop van een muziekinstrument verloopt volgens een vaste procedure, die we u graag eens uit de doeken doen. Het vertrekpunt is altijd een aanvraag van een musicus bij de instrumentencommissie. Op basis van vergaarde kennis en ervaring, en na minstens één luistersessie, adviseert deze commissie de directie van het Orkest om al dan niet de Stichting Donateurs te verzoeken tot aankoop over te gaan. Belangrijke aspecten hierbij zijn de klank van het instrument, de mate waarin het instrument past in de klankcultuur van de betreffende instrumentgroep en het totale orkest, de technische staat van het instrument en de verbinding tussen het instrument en de musicus die het zal gaan bespelen.

Na een positief advies voert de Stichting Donateurs zelf nog technisch onderzoek uit en laat het instrument taxeren door minimaal twee onafhankelijke kenners. Daarna wordt het advies voorgelegd aan de bestuursvergadering van de Stichting

Jaarverslag 2009

4

Jörgen van Rijen, Nico Schippers en Raymond Munnecom met de nieuwe Duitse trombones.

Voor specifiek Duits repertoire zoals dat

van Bruckner, Wagner en Strauss is het koper vaak bedoeld om als

één groot orgel te klinken.

Dan is het het mooiste als alle instrumenten van dezelfde makelij zijn. De trompetten waren al van Duitse makelij. Met de nieuwe

trombones

kunnen we in dit repertoire nog beter mengen.

5

Jaarverslag 2009

Educatie van Jong Publiek

orkest. Leden van de Salon en hun kinderen hadden een memorabele voorontvangst, waarbij slagwerkers Herman Rieken en Marc Braafhart de kinderen uitdaagden tot een wedstrijd op de bekkens van het orkest.

De elfjarige Fleur Lubbers streek met de eer en ontving een bekken dat door de slagwerkers was gesigneerd.

Dit jaar waren er weer twee educatieve projecten voor kinderen, het publiek van de toekomst.

Koninklijk Vuurwerk Na het succes van de educatieve projecten Peter en de Wolf en Benjamins Orkest in de voorgaande jaren, organiseerden we in 2009 een groots Koninklijk Vuurwerk.

Eerst verzorgden een tiental musici van het orkest maar liefst 35 workshops voor groep 5 van diverse basisscholen in Almere, Zaandam en Purmerend, dus voor kinderen die doorgaans niet zo snel naar het Concertgebouworkest komen. De Nederlandse muzikaal animateur Eric Robillaard had de musici hiervoor getraind en hij stond ook de leraren van de basisscholen bij. De afspraak was namelijk dat de bijna duizend kinderen op school een lied zouden instuderen dat een prominente plek innam in het concert, een lied gebaseerd op het slotkoor van Beethovens Negende symfonie.

Vervolgens waren er drie concerten, een schoolconcert met duizend kinderen op vrijdag 27 februari en twee uitverkochte familieconcerten op zondag 1 maart 2009. Op deze concerten speelde Robillard de rol van een opstandige slagwerker, tot groot vermaak natuurlijk van kinderen, ouders en grootouders. Na het concert konden de kinderen een handtekening krijgen van solist Gregor Horsch, de eerste ‘klassieke’ hand-tekening in hun leven.

Educatie van Jong Talent - de Orkestacademie Er is maar één orkest in Nederland dat begaafde musici in de gelegenheid stelt een individuele leergang bij een orkest te volgen, en dat is het Koninklijk Concertgebouworkest. De Orkestacademie is vooral te danken aan twee van onze anonieme Fondsen op Naam, die de Orkestacademie structureel in hun doelstelling hebben opgenomen, en dit jaar ook door een belangrijke bijdrage van de Stichting van Rees-Klatte.

In het seizoen 2008-2009 waren er vijf leerstoelen, waarvan twee voor viool en een voor respectievelijk altviool, cello en slagwerk. En in het najaar van 2009 startten er weer zes nieuwe Academisten, na de gebruikelijke intensieve auditierondes: drie violisten, een altviolist, een cellist en een slagwerker.

Academiste Joanna Westers ontving bovendien de aanmoedigingsprijs van het Bernard Haitink Fonds voor Jong Talent, vanwege haar meest aansprekende persoonlijke ontwikkelplan. Het Bernard Haitink Fonds op Naam is in 2006 opgericht, vijftig jaar nadat Haitink voor het eerst het Koninklijk Concertgebouworkest dirigeerde.

Dit project was mede mogelijk door een substantiële bijdrage van de Stichting Turing Foundation. De muzikale leiding was in handen van dirigent Jan Willem de Vriend en bij de realisatie werd samengewerkt met de educatieve afdeling van het Concertgebouw. Het geheel werd gedragen door theatermaker Carel Alphenaar.

Ken je Klassiekers!

Ook de twee familieconcerten Ken je klassiekers! die het Koninklijk Concertgebouworkest in het najaar gaf, zijn weer een echte happening geworden. De grote zaal zat propvol met kinderen, ouders en grootouders, en voor die kinderen is dit vaak een eerste kennismaking met klassieke muziek en met ons Jaarverslag 2009

6

7

Jaarverslag 2009

Donateurs in binnen- en buitenland

ten door een uitzonderlijk duet van een saxofoniste en een slagwerker van de Orkestacademie.

Vele, vele muziekliefhebbers getuigen van hun waardering voor het Koninklijk Concertgebouworkest door te schenken via onze Stichting Donateurs, ook in dit economisch lastige jaar. Zo zijn er de particuliere schenkers die verenigd zijn in het Gouden Gilde, de zakelijke schenkers van de Salon en de schenkers uit het buienland die hun eigen organisatie hebben.

Ook kan een schenker kiezen voor het oprichten van een Fonds op Naam waardoor hij of zij een grotere inbreng heeft in de besteding van de schenking.

Het Gouden Gilde is in 2009 enorm gegroeid. Al tijdens de Gouden Gilde Soiree in mei kon het zeshonderdste lid feestelijk welkom worden geheten. In totaal kwamen er in 2009 maar liefst 76 nieuwe schenkers bij het Gilde, precies twee keer zoveel als het jaar ervoor.

De donateurs in Nederland Het Gouden Gilde De Stichting Donateurs heeft het Gouden Gilde in het leven geroepen om particuliere schenkers op een bijzondere manier te kunnen bedanken voor hun onmisbare steun aan het Koninklijk Concertgebouworkest. Het Gouden Gilde is in de loop der jaren uitgegroeid tot een hecht gezelschap van gelijkgestemde muziekminnende schenkers.

De leden ontvangen twee keer per jaar het Gouden Gilde Nieuws, met achtergrondinformatie over nieuwe aankopen van instrumenten en over de bestedingen van de donateursgelden aan de ontwikkeling van jong talent. Ook krijgen de leden van het Gouden Gilde een voorrangsbehandeling bij de aanvraag van concertabonnementen, en worden zij desgewenst vermeld op de ledenlijst in de seizoensbrochure van het orkest. Maar het aardigste privilege is wel de jaarlijkse Gouden Gilde Soiree exclusief voor de leden, met een programma van ongebruikelijke stukken, gespeeld door verrassende ensembles van orkestleden.

De Gouden Gilde Soiree 2009 vond dit jaar plaats in mei. Harpiste Petra van der Heide toonde in enkele solowerken diverse kanten van haar Camac Harp, die in 2008 door de Stichting Donateurs was aangekocht. En een strijkkwartet onder leiding van plaatsvervangend concertmeester Tjeerd Top speelde een bijzonder werk van Schumann. Het muzikale deel van deze avond werd afgeslo-

Jaarverslag 2009

8

Annabeth Webb (links) en Joanna Westers spelen een duet tijdens de Gouden Gilde Soiree.

Academiste Joanna Westers ontvangt Bernard Haitink Prijs Violiste Joanna Westers nam in het seizoen 2008-2009 deel aan de Orkestacademie. Ze was net een paar weken bezig toen ze met het orkest mee kon op tournee naar China en Japan. Joanna Westers: “In het begin verbaasde ik me over het gemak waarmee de orkestmusici week in week uit een nieuw programma instuderen. Hoe kregen ze dat voor elkaar? Zoiets leer je niet op het conservatorium, maar wel tijdens zo’n reis.’’ Haar prestaties en haar voorstel ter voorbereiding van het proefspel van het orkest, leverden haar een extra beurs op, de Bernard Haitink Prijs. “Na zo’n jaar bij de Academie val je in zekere zin in een gat. De studie is afgerond en het wordt tijd om werk te zoeken. Met deze beurs kon ik na zo’n overweldigend jaar gewoon doorstuderen. Extra lessen nemen bij Henk Rubingh, aanvoerder van de tweede violen, en bij eerste violiste Marijn Mijnders, en deelnemen aan masterclasses bij György Pauk en Rainer Kussmaul. Alles om goed voorbereid de auditie in te gaan, want spelen in het Koninklijk Concertgebouworkest is altijd mijn droom geweest, dat is mijn uiteindelijke doel.’’

9

Jaarverslag 2009

De Salon De Stichting Donateurs heeft in het verleden de Salon en d’Onderneming in het leven geroepen om de zakelijke schenkers op een bijzondere manier te kunnen bedanken voor hun onmisbare steun aan het Koninklijk Concertgebouworkest. In 2009 is besloten om beide gezelschappen, die zo wonderwel bij elkaar bleken te passen, te verenigen in één businessclub onder de naam De Salon. Dit ware netwerk van zakelijke muziekliefhebbende schenkers komt jaarlijks meerdere keren bij elkaar op bijzondere en muzikale gelegenheden.

In 2009 zijn er, naast de succesvolle Salonavonden en de traditionele Salon Picknick, ook extra activiteiten rond de concerten van het Koninklijk Concertgebouworkest georganiseerd. Uit de vele positieve reacties kunnen we concluderen dat het jaarlijkse familieconcert, een repetitiebezoek en het concertbezoek met een exclusieve na-ontvangst bijzonder worden gewaardeerd.

De leden ontvangen twee keer per jaar Salon Actueel, met achtergrondinformatie over nieuwe aankopen van instrumenten en over de bestedingen van de donateursgelden aan de ontwikkeling van jong talent. Ook krijgen de leden van De Salon een voorrangsbehandeling bij de aanvraag van concertabonnementen, en worden zij desgewenst vermeld op de ledenlijst in de seizoensbrochure van het orkest. Maar het aardigste privilege is wel de uitnodiging voor Salonavonden en de jaarlijkse Salon Picknick, exclusief voor de leden. Tijdens deze feestelijke bijeenkomsten is er volop gelegenheid voor onderlinge contacten, afgewisseld door een programma van een uurtje muziek met ongebruikelijke stukken, gespeeld door verrassende ensembles van orkestleden.

Ex-Vliegende Panter Remko Vrijdag en violist Micha Molthof traden op tijdens de Salonavond op 31 maart 2009.

De Prix de Salon werd in 2009 voor de derde keer uitgereikt, en wel aan Arno Piters, es-klarinettist van het KCO, tijdens een avond in de Kleine Zaal. Hij kreeg het geldbedrag voor zijn plannen met de Klarinetsonates opus 120 van Johannes Brahms.

Arno Piters ontving de prijs tijdens de Salonavond uit handen van Marc Bakker, bestuurslid van de Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest. De jury, onder voorzitterschap van Theo Wolters, had uit de ingediende voorstellen unaniem gekozen voor Piters’ project waarbij twee sonates van Brahms voor piano en klarinet door oud-orkestlid Geert van Keulen bewerkt zullen worden tot sonates voor klarinet en strijkkwintet. Resultaat zal zijn een presentatie kamermuziek voor de leden van de Salon en een cd.

Zo was er op zondag 7 juni 2009 voor de leden van De Salon en hun gezinnen een picknick op het landgoed Hilverbeek in ’s Graveland, waarbij de weergoden ons goedgezind waren.

Tijdens de picknick zorgde het duo Johan van Iersel op cello en Dominic Seldis op contrabas voor een verrassend mini-concert.

Jaarverslag 2009

10

A

rno Piters

Ik ben blij en verrast, zowel met de Prix de Salon als met mijn nieuwe klarinet. In werken van Mahler, Stravinsky, Sjostakovitsj en Richard Strauss is de Es-klarinet vaak aanwezig.

Bij ons orkest behoren deze componisten tot het standaard repertoire.

Het is geweldig dat ik daarbij voortaan deze verďŹ jnde Es-klarinet kan bespelen.

11

Jaarverslag 2009

Fondsen op Naam

Van Ees-Havenstein Ter gelegenheid van de geboorte van hun eerste kind Pieter, op 1 mei 2008, werd door Peter van Ees en Sabine Havenstein het Van Ees-Havenstein Fonds opgericht. Het budget van dit Fonds op Naam wordt volledig aangewend voor het Endowment Fund.

Een Fonds op Naam is de meest persoonlijke en ook de meest invloedrijke manier van schenken aan het Koninklijk Concertgebouworkest. Oprichters bepalen namelijk niet alleen de doelstelling van hun Fonds, zij worden ook, desgewenst, betrokken bij de jaarlijkse besluitvorming over de precieze besteding.

Een Fonds op Naam kan anoniem zijn, de naam dragen van de oprichter of van een dierbare. De Stichting Donateurs beheerde in 2009, naast enkele anonieme Fondsen op Naam, de volgende fondsen:

Jacobson Fonds Het Jacobson Fonds is uitsluitend bedoeld voor de educatieve activiteiten van het Koninklijk Concertgebouworkest. Dankzij dit fonds krijgen educatieve projecten die zich richten op de ontwikkeling van jong top talent een extra impuls. De naam van dit fonds is door de stichters gekozen om voorouders in de familie te eren die net als zijzelf grote muziekliefhebbers waren.

Bernard Haitink Fonds voor Jong Talent In 2006 is dit Fonds opgericht ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum van Haitink als dirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest. Jaarlijks krijgen jonge dirigenttalenten de mogelijkheid om repetities en uitvoeringen van Bernard Haitink en het Koninklijk Concertgebouworkest bij te wonen. Zo konden David Afkham en Adrian Prabava in 2009 een week met de Maestro werken.

Daarnaast is er om het jaar een prijsuitreiking bij het Vriendenkrans Concours en elk jaar een aanmoedigingsprijs voor een lid van de Orkestacademie, die dit jaar naar Joanna Wester ging.

Els Mosler Fonds Al bijna twintig jaar is Els Mosler een groot supporter van het orkest en weet zij velen te motiveren om, net als zij, een financiële bijdrage te leveren. In 2009 heeft Els Mosler samen met haar man dit Fonds op Naam opgericht dat zich specifiek richt op het ondersteunen van de koperblazerssectie van het orkest. ,,Ik wilde eigenlijk liever anoniem geven, maar omdat ik hoop dat velen mijn voorbeeld zullen volgen, ben ik uiteindelijk naar buiten getreden en heb ik het fonds, met een zekere schroom, mijn naam gegeven.’’

Willem Mengelberg Fonds Sinds 2006 bestaat het Willem Mengelberg Fonds, bedoeld voor Conservatoriumstudenten die een bijdrage zoeken voor de kosten van een aanvullende opleiding of cursus in binnen- of buitenland.

In 2009 werd er twaalf maal een aanvraag voor zo’n studiebeurs gehonoreerd, met een totale waarde van H 13.064.

Het Els Mosler Fonds is er speciaal voor de koperblazers van het orkest, voor wie Els Mosler een bijzondere voorkeur voelt. Het Fonds is Els gestart met H 50.000, en als ze jarig is vraagt ze haar familie en vrienden als cadeau een bijdrage voor dit fonds.

De H 50.000 was overigens fiscaal grotendeels aftrekbaar, al was het haar daar niet om te doen. Samen met Wouter Steijn vormt Els Mosler de Raad van Advies van het Fonds, maar het is aan de koperblazers aan te geven wat ze willen. Een ander nieuw instrument, een masterclass, een cd, het is allemaal bespreekbaar.

Christiaan Vlek Fonds In 2007 is door de familie Vlek het Christiaan Vlek Fonds opgericht, ter nagedachtenis aan hun overleden zoon en broer, en ten behoeve van de cellogroep van het Concertgebouworkest. De broers van Christiaan, Rutger-Jan en Steven, zitten samen met solocellist Johan van Iersel in de Raad van Advies. Zo zijn zij actief betrokken bij de besluitvorming over de bestedingen.

Jaarverslag 2009

12

Foto: Emelie Schäfer

“Wij zijn bevoorrecht”, zegt cellist Johan van Iersel, tweede van links. “Ik heb nog nooit gehoord van een cellogroep die op deze manier wordt ondersteund. U ziet ons hier bijvoorbeeld optreden in het Muziekgebouw aan het IJ met louter cellisten van het orkest. Dat was in september 2009, met speciale arrangementen voor deze gelegenheid. Zonder het Christiaan Vlek Fonds was zo’n bijzonder concert én het daaraan voorafgaande buitengewoon leerzame oefentraject ondenkbaar geweest.’’

13

Jaarverslag 2009

De donateurs buiten Nederland

Gouden Gilde België Ook in België is er een Gouden Gilde, zij het niet formeel georganiseerd. Het gaat om actieve muziekliefhebbers die een nauw contact onderhouden met de Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest en geregeld de concerten bezoeken van het Concertgebouworkest, in België of in Nederland. In de pauze van het concert in de Bozar in Brussel, in december, werd een speciale ontvangst georganiseerd in de Koninklijke salon waarbij diverse Belgische vrienden en directieleden van het orkest aanwezig waren.

American Friends of the Royal Concertgebouw Orchestra (AF-RCO) Het Koperblazersensemble van het KCO ging van 27 april tot en met 2 mei 2009 op tournee naar New York. Deze tournee stond in het teken van de relatie Amsterdam – New York en sloot aan bij de ‘Hudson 400’ festiviteiten. De organisatie was grotendeels in handen van onze Amerikaanse vrienden, de AF-RCO, en werd mede mogelijk gemaakt door Amsterdam Partners.

Een absoluut hoogtepunt was het concert op woensdag 29 april in de Riverside Church of New York op Manhattan, waar onze koperblazers samen met de koperblazers van the New York Philharmonic onder meer de wereldpremière uitvoerden van een werk dat door de jonge, in New York woonachtige, componist Benjamin Boyle speciaal voor deze gelegenheid was gecomponeerd, met de toepasselijke titel Hudson Symphony. Dit concert in The Riverside Church werd live uitgezonden door de gerenommeerde zender WQXR, de radio 4 van New York.

Freundeskreis Schweiz Ook de Zwitserse donateurs zitten niet stil. Het aantal leden groeide en in dit derde jaar van hun bestaan maakten zij direct al de aankoop van vijf nieuwe hoorns mogelijk. Hiervan werden er drie uit de kas van de Freundeskreis bekostigd en twee door individuele leden. Voor de derde maal vond er na afloop van het concert in Luzern een feestelijke aperó rich plaats, die door zowel de Zwitserse vrienden als door orkestleden goed werd bezocht.

Daarnaast verzorgden de blazers als speciale gast de opening van het galaconcert van de New York Pops op het prestigieuze podium van Carnegie Hall. Op het programma stond de Ceremonial Fanfare van Johan de Meij, de Nederlandse componist die momenteel een groot deel van zijn tijd in New York doorbrengt.

De musici gaven ook acte de présence tijdens de opening van de Nederlandse tulpenbollententoonstelling in the New York Botanical Garden, verzorgden diverse workshops en gaven een concert in Washington in the National Gallery.

Net als het jaar ervoor bezocht een gezelschap Zwitserse vrienden in april 2009 Amsterdam voor het bijwonen van het concert van ‘hun’ orkest. Voorafgaand aan het concert vond een exclusief diner plaats in de Spiegelzaal waarbij onder meer de ambassadeur van Zwitserland en zijn echtgenote aanwezig waren.

Het tweedaagse programma, waarbij diverse bekende plekken en kunstverzamelingen in Amsterdam werden bezocht, sloten zij af met een ontvangst en een diner op de residentie van de ambassadeur van Zwitserland.

Vier Amerikaanse vrienden deden met elkaar een zeer grote schenking die in een volgend seizoen ten goede zal komen aan een bijzondere productie van het Koninklijk Concertgebouworkest. Deze vrienden hebben een bijzondere band met ons orkest. Het gaat om de dochter en de Amerikaanse schoonzoon van een voormalig orkestlid dat nog onder Van Beinum en Mengelberg speelde en om een echtpaar van wie de man Nederlander is en inmiddels 45 jaar in Amerika woont.

Jaarverslag 2009

Emily Beynon verzorgde in september op verzoek van de Freundeskreis een masterclass in Luzern.

14

Foto’s: Michael Weintrob

Concert in The Riverside Church of New York op 29 april 2009 “Een groot succes”, vond trombonist Jorgen van Rijen. “We speelden van alles, van Gabrieli tot een blues, en zowel het publiek als wijzelf waren erg enthousiast”

15

Jaarverslag 2009

Vermogen

Van het totale vermogen is H 2.948.282 geïnvesteerd in muziekinstrumenten, die alle in bruikleen zijn gegeven aan leden van het Koninklijk Concertgebouworkest. Een bedrag van H 706.680 is vastgelegd in zeven Fondsen op Naam.

De Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest investeert in muziekinstrumenten van hoge kwaliteit en belegt in kwalitatief hoogwaardige financiële waarden.

De baten uit eigen fondsenwerving waren in 2009 zeer goed te noemen en noteerden een positief resultaat dat ruim boven de begroting uitkwam. In totaal ontving de Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest in 2009 een bedrag van H 1.227.277 aan schenkingen.

Het bestuur van de Stichting volgt een beleggingsstrategie die is gericht op lange termijn vermogensgroei met een beperkt risico.

Daarbij wordt een vaste verdeling aangehouden tussen aandelen en vastrentende waarden. Dit beleid wordt uitgevoerd door een professionele vermogensbeheerder die binnen vastgestelde bandbreedtes opereert.

Accountantsverklaring De cijfers, zoals opgenomen in dit jaarverslag, zijn op juiste wijze ontleend aan de door PricewaterhouseCoopers gecontroleerde cijfers 2009 van Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest, welke zijn opgenomen in de jaarrekening van Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest waar op 2 juli 2010 een goedkeurende accountantsverklaring bij is afgegeven.

Het beleggingsjaar 2009 was voor het belegd vermogen van de Stichting Donateurs zeer positief. Hiermee werd het ongerealiseerde koersverlies uit 2008 volledig gecompenseerd.

Het in eerdere jaren ingezette beleid van de Stichting om vast te blijven houden aan haar gekozen beleggingsstrategie heeft in 2009 zijn vruchten afgeworpen. Echter, de financiële markten blijven onzeker en wij zullen ons ingezette beleid blijven volgen.

Het volledige jaarverslag conform de CBF-norm kunt u opvragen bij ons kantoor.

Het totale vermogen van de Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest bedroeg op 31 december H 12.127.651.

Toelichting op de lastenverdeling Bestemming

Doelstelling

Lasten

Steun aan St. Kon. Concertgebouworkest

Werving baten Ondersteuning (voormalige) personeelsleden KCO

Totaal 2009

Begroting 2009

Totaal 2008

Eigen fondsenwerving

Personeelskosten

90.094

-

90.094

180.188

169.000

158.634

Kantoor- en algemene kosten

189.725

23.065

21.946

234.736

258.400

197.708

Afschrijving

54.606

-

-

54.606

57.000

53.122

334.425

23.065

112.040

469.530

484.400

409.464

Jaarverslag 2009

16

Balans per 31 december 2009 ACTIVA

31 december 2009

31 december 2008

Muziekinstrumenten

2.948.282

2.951.299

Beleggingen

8.519.346

6.227.988

Vorderingen

130.218

135.483

Liquide middelen

569.170

1.057.879

12.167.016

10.372.649

11.420.971

9.664.427

TOTAAL

PASSIVA Reserves Bestemmingsfondsen op Naam N.N. N.N. Willem Mengelberg Fonds Bernard Haitink Fonds Christiaan Vlek Fonds Van Ees-Havenstein Fonds Jacobson Fonds Mosler Fonds

65.378 72.000 280.000 171.592 68.000 20.500 19.200 10.010

Vlottende passiva TOTAAL

17

706.680

60.378 76.000 280.000 171.592 56.000 10.500 10.000 0

664.470

39.365

43.752

12.167.016

10.372.649

Jaarverslag 2008

Staat van baten en lasten over 2009 rekening 2009

rekening 2008

FONDSENWERVING Baten uit eigen fondsenwerving Donaties, giften en schenkingen

1.154.149

751.934

Bestemmingsfondsen op Naam

47.010

74.500

Nalatenschappen/Legaten

26.118

139.657 1.227.277

966.091

Kosten eigen fondsenwerving (In)directe verwervingskosten

139.733

90.683

Uitvoeringskosten

112.040

100.874

(In)directe verwervingskosten als percentage van baten uit eigen fondsenwerving Netto baten Resultaat beleggingen Overige baten en lasten Totaal beschikbaar voor doelstelling

Jaarverslag 2009

18

251.773

191.557

11,4%

9,4%

975.504

774.534

1.104.398

-1.077.488

76.342

65.783

2.156.244

-237.17

Staat van baten en lasten over 2009 rekening 2009

BESTEDINGEN

rekening 2008

Besteed aan projecten Onderhoud, premie verzekering, afschrijving instrumenten

108.448

90.941

Huur instrumenten

16.959

16.737

Beheer instrumenten

132.724

126.521

Ontwikkeling musici/Orkestacademie

30.166

21.927

Toelagen t.l.v. van Willem Mengelberg Fonds

13.064

13.970

Toelagen t.l.v. overige fondsen

13.425

0

Kinderconcert / Prix de Salon

36.598

17.215

Diverse projecten

6.106

357.490

21.279

308.590

Toegevoegd aan reserves Aangekochte instrumenten (excl. afschrijvingen)

-3.017

Bestemmingsfondsen op Naam Reserves

37.343

42.210

74.500

1.759.561

-657.604

Totaal besteed aan doelstelling

19

1.798.754

-545.761

2.156.244

-237.171

Jaarverslag 2009

Bestuur en Staf

Koninklijk Concertgebouworkest Sjoerd van den Berg, adjunct-directeur (public relations) Koninklijk Concertgebouworkest

Staf en bestuur van de Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest zijn direct betrokken bij alle bestedingen vanuit het fonds en betrachten hierbij de grootst mogelijke zorgvuldigheid. De Stichting Donateurs hanteert het bestuursmodel, waarbij de manager fondsenwerving verantwoordelijk is voor de dagelijkse operatie en rapporteert aan het bestuur. Binnen het bestuur is er sprake van een portefeuilleverdeling, naast de functies van voorzitter en penningmeester.

Werverscomité Monique van de Geijn-Verhoeven Els Mosler-Reiss Julienne Straatman Cees de Vries Maud en Willem Wiarda Ientje Lindenbergh-Sluis

Het onbezoldigd bestuur van de Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest vergaderde ook in 2009 vier keer plenair, en voert verder overleg als dat gewenst is, bijvoorbeeld over de activiteiten van het Gouden Gilde en de Salon.

American Friends of the Royal Concertgebouw Orchestra (AF-RCO) Amb. William vanden Heuvel, chair emeritus Hans Vemer, chairman Caroline van Scheltinga, president Andrea Axelrod, managing director

In de samenstelling van de staf waren in 2009 geen wijzigingen.

De omvang van de staf is 2,84 fte, verdeeld over een voltijd manager, twee coördinatoren en een medewerker in deeltijd.

Sjoerd van den Berg is als grondlegger van het Gouden Gilde en adjunct-directeur pr van het orkest actief en nauw betrokken bij het goede werk van de Stichting Donateurs.

Freundeskreis Schweiz Paul van de Geijn, präsident Ronny van Kralingen, vizepräsident Carel Cohen Tervaert, kassier Nicole Staartjes-Mosler, sekretär

Bestuur Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest Alexander van Wassenaer, voorzitter Emile Lens, penningmeester Nollie van Berge Marc Bakker Kees Dijk (t/m 24 februari 2009) Paul Luijten Jan Wolfs Hans Zwarts

Gouden Gilde België Justus de Visser, contactpersoon

Staf Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest Wouter Steijn, manager fondsenwerving Hanna Philips, coördinator fondsenwerving Tanneke Alpherts, coördinator fondsenwerving Maurits Musch, medewerker fondsenwerving

Jaarverslag 2009

20

Schenken en nalaten aan het Koninklijk Concertgebouworkest

Schenken in termijnen volledig aftrekbaar Kiest u voor een schenking in termijnen, dan is dat fiscaal extra aantrekkelijk; deze zogeheten lijfrenteschenking is namelijk volledig aftrekbaar. Ook regelt én bekostigt de Stichting Donateurs voor u de notariële akte die voor zo’n lijfrenteschenking een voorwaarde is.

Voor de eeuwige schoonheid van muziek Elke schenking aan de Stichting Donateurs is aftrekbaar van de inkomstenbelasting, aangezien de Stichting een door de overheid erkend goed doel is, een zogeheten Algemeen Nut Beogende Instelling. In 2006 is bovendien het successierecht voor erkende doelen afgeschaft, en inmiddels ook de term successierecht. We spreken nu over erfbelasting. Wat u ons ook schenkt of nalaat, een legaat, een deel van uw erfenis of misschien wel een instrument, wij hoeven er geen erfbelasting meer over te betalen.

Uw schenking of nalatenschap komt geheel ten goede aan het Koninklijk Concertgebouworkest, of aan het precieze doel dat u voor uw Fonds op Naam of in uw testament heeft bepaald.

Schenken is maatwerk – wij adviseren u graag We hebben enkele mogelijkheden van schenken en nalaten geschetst, maar we kunnen ons goed voorstellen dat u net iets anders voor ogen heeft en dat u graag een en ander wilt bespreken.

Voor overleg en advies kunt u terecht bij een van onze staf- of bestuursleden. Wij denken graag met u mee.

En mocht u meer willen weten over schenken vanuit het buitenland, dan wijzen u op onze twee actieve donateursverenigingen in de Verenigde Staten en Zwitserland.

• Een eenmalige of periodieke schenking Schenkt u H 5000,- ineens of vijf jaar achtereen H 1000,-, dan treedt u toe tot het Gouden Gilde. Voor het lidmaatschap van De Salon geldt een andere regeling.

U kunt een schenking aftrekken, voor zover deze meer dan 1% en niet meer dan 10% van uw inkomen bedraagt.

• Schenken met een Fonds op Naam Een Fonds op Naam is een apart, en zo u wilt zichtbaar, onderdeel van de Stichting Donateurs, zonder dat het een aparte rechtspersoon is. Het oprichten van een Fonds op Naam, de meest persoonlijke en ook de meest invloedrijke manier van schenken, is gebonden aan een minimumschenking van H 50.000,- ineens of in minimaal vijf jaarlijkse termijnen. Meer over Fondsen op Naam kunt u lezen op bladzijde 12.

Sjoerd van den Berg, Maurits Musch, Hanna Philips, Tanneke Alpherts en Wouter Steijn.

• Schenken met een testament Ook na uw overlijden kunt u de befaamde klankkleur van het Koninklijk Concertgebouworkest voor de toekomst helpen behouden door de Stichting Donateurs Koninklijk Concertgebouworkest op te nemen in uw testament. U kunt denken aan een schenking van een bepaald bedrag, aan de oprichting van een Fonds op Naam, of zelfs aan het schenken van een instrument.

21

Jaarverslag 2009