Concerttoelichting GrandeFinale vr9juni2023 •20.15uur zo11juni2023 •14.15uur
PROGRAMMA
dirigent LahavShani piano Seong-JinCho
AaronCopland 1900-1990 FanfarefortheCommonMan (1942)
MauriceRavel 1875-1937 PianoconcertinG(1929–1931)
•Allegramente
•Adagioassai
•Presto
pauze
PjotrIljitsjTsaikovski 1840-1893 Symfonienr.6inb,op.74 ‘Pathétique’(1893)
•Adagio-Allegronontroppo
•Allegrocongrazia
•Allegromoltovivace
•Adagiolamentoso
Eindeconcertcirca
22.20/16.20uur
Vorigeuitvoeringdooronsorkest: CoplandFanfareforthe
CommonMan:mei2001,dirigent GianandreaNoseda
RavelPianoconcert:feb2022, pianoMarthaArgerich,dirigent LahavShani
TsjaikovskiSymfonienr.6:sep2021, dirigentValeryGergiev
Eenuurvooraanvangvanhet concertgevenWimRuitenbeek enGalahadSamsoneeninleiding ophetprogramma,toegang€5. Kaartjeszijnaandezaalte verkrijgentegenpinbetaling.Voor Vriendenisdeinleidinggratis.
Cover:Tuileries,Parijs.
FotoLucaDugaro
AaronCoplandvoordemicrofoonvanradiostation WQXR,NewYork1942.FotoHaroldStein.
Degrote verbinder
AaronCoplandwordtwelgezienalseenvande aartsvadersvandeAmerikaansemuziek.Datkon hijwordenomdatzijnouderseindnegentiende eeuwhunOost-Europesegeboortegrond verlietenominNewYorkeennieuwbestaanop tebouwen.Haddenzijdiereisnietgemaakt, danzouhunzoon–alsdiedanookcomponist wasgeworden–waarschijnlijkdetraditievan Tsjaikovskihebbenvoortgezet.
Vanimmigrantenzoontot toonaangevendAmerikaans componist:decarrièrevanAaron Coplandiseentoonbeeldvan The AmericanDream.Eendroombeeld wasookdeinspiratievoor Coplands FanfarefortheCommon Man uit1942.Datbeeldwerd verwoorddoordeAmerikaanse vicepresidentHenryWallacein eenbaanbrekendetoespraak. DevolopwoedendeTweede Wereldoorlog,sprakWallace, zouuiteindelijkwereldwijd totwelzijnvan‘TheCommon Man’moetenleiden,dusookin Duitslandencommunistisch Rusland.Gedurfdetaal.
Wallace’redeoverde gewonemansloegaanbijde idealistischeCopland,diemaar deconcertmuziekaltegraag vanhaarelitaireimagowilde ontdoen.Hijreageerdemeteen kortenkrachtigblazersstukwaar
jeeenvoudigwegnietomheen kunt.Depaukenslagenende openakkoordengevenheteen bijnaritueelkarakterenhet kreegdanooksneldestatus vanonofficieelAmerikaans volkslied:hetklinktsteedsweer opnationalegedenkdagenenbij gewichtigetv-momenten.Enhet vondzijnwegnaarpopmuziek,in eencovervanEmerson,Lakeand Palmerenalsinspiratiebronvoor Queens WeWillRockYou.
Divertissement
Muziekals GroteVerbinder,zo zoujeookhet PianoconcertinG vanMauriceRavelkunnentyperen. Ravellietzichbeïnvloedendoor veruiteenlopendemuziekculturen, vanWeensewalsenenzigeunerwijsjestotmuziekuitAziëenjazz.
Daarnaastwaszijnsublieme orkestratiekunststerkbeïnvloed DoordeRussischemeester-
instrumentatorNikolajRimskiKorsakov.Het PianoconcertinG begintmeteenBaskischgetint fiedeldeuntje(eenhintnaarzijn moedersgeboortegrond);hetgaat naadloosoverineenflamencoachtigmotiefvandepianoen jazzyblazerspartijen. Nogverbazingwekkenderisde stilistischesaltoinhet
middendeel: Ravelmodelleerde hetnaarhet LarghettouitMozarts Klarinetkwintet, meteen engelachtigemelodieboveneen wiegendebegeleiding.Bijmindere componistenzouzulkzapgedrag toteenonsamenhangende ratjetoeleiden;bijRavelisheteen onweerstaanbarecocktail.Hetis eenstrenge,oerklassiekevormdie deboelbijeenhoudt-ietswatdoor allesprankelenkleurnauwelijks opvalt.
Vanwiegtotgraf
Muziekvoor ‘degewone man’,dat warensymfonieën oorspronkelijk helemaal niet.Mozart,Haydnen hun tijdgenotencomponeerden zetervermaakvanadelijke opdrachtgevers.Maardat veranderderond1800:concerten werdenpubliekeevenementenen daarmeeveranderdede aardvan de symfonie.DievanBeethoven weerspiegeldende maatschappij endemenselijkegeest.Enin Tsjaikovski’shandengroeidenze uittot epische werkenmeteen sterkautobiografischeinslag. Zevolgen alseen seismograaf hetheftigegevoelslevenvande componist,maarpreciezedetails overdeinhoud verstrektehij zeldenof nooit. Geenvan Tsjaikovski’s symfonieëniszobeladen
latendoorschemeren aaneen requiem te werken;anderen verteldehijdatzijnnieuwe symfonieeenonderliggend ‘programma’had dathijniet wildespecificeren.Sommigen vermoeddendat hijzijneinde voorvoelde,anderen dathij zelfmoordpleegdeofzelfsdoor eengeheimtribunaal terdood wasveroordeeldvanwegezijn homoseksualiteit.
Nu,een ontnuchterendeeeuw later,isergeensteekhoudende reden omte twijfelenaan deofficiëledoodsoorzaak:
Eenconcert,vondRavel,moet bovenallichtvoetigenbriljant zijn.Aanvankelijkhadhijhet
Divertissement willennoemenamusementsmuziekdus.En amusantishetzeker,nietalleen doordeacrobatischepianistiek maarookdoordebigband-achtige functievanhetorkest,met glansrollenvoortrompet,klarinet enpiccolo.
alsde Zesde.Hetdesolate, wegstervendeslotdeelwekte bevreemding-gewoonlijk eindigden zijnsymfonieën energieken opgewekt- enhet plotselinge overlijdenvande componistvlakna depremière zetteeen stroomvanspeculaties ingang. Daarhadde componist zelfaanleidingtoe gegeven.Een paarmaandeneerder hadhij
Tsjaikovskidronkgedachteloos eenglasongekooktwater tijdenseen cholera-epidemie enbezweek. Maar datmaakt demuziek nietminder mooi, endeenormedramatiek van desymfonieontsproot deels uitTsjaikovski´seenzijdige verliefdheidopzijndertig jaar jongereneef.Maarniemand inzijn omgevingbetrapte hem opfatalisme.Sterkernog,hij zatvol plannenvoor nieuwe composities.Vanwaardandat morbideslotdeel? Hetzal een uitvloeiselgeweestzijnvan hetplandathem vanmeetaf aanvoorogen hadgestaan:een symfonieschrijven die ‘Leven!’ zouheten enallestadia vanhet bestaandoorloopt.Vangeboorte totgraf.Deweg die weallemaal afleggen,ofwenu eencomponist zijn ofeen CommonMan.
MichielCleij
Tsjaikovski’ssymfonieënvolgen als eenseismograafhetheftige gevoelslevenvandecomponist
LahavShanichef-dirigent
Geboren: TelAviv,Israël
Huidigepositie: chef-dirigentRotterdams
PhilharmonischOrkest;musicdirectorIsrael PhilharmonicOrchestra
Eerder: vastegastdirigentWienerSymphoniker
Studie: pianoaandeBuchmann-MehtaSchoolof MusicTelAviv;pianoendirectieaandeHochschule
fürMusik‘HannsEisler’Berlijn;mentor:Daniel Barenboim
Doorbraak: 2013,nahetbehalenvandeeerste prijsvanhetGustavMahlerDirigentenconcoursin Bamberg
Daarna: gastdirectiesBerlinerStaatskapelle, BerlinerStaatsoper,WienerPhilharmoniker, SymphonieorchesterdesBayerischenRundfunks, StaatskapelleDresden,TonhalleOrchesterZürich, Rundfunk-SinfonieorchesterBerlin,Philharmonia Orchestra,PhiladelphiaOrchestra,Pittsburgh SymphonyOrchestra,SeoulPhilharmonicOrchestra, KoninklijkConcertgebouworkest
DebuutRotterdamsPhilharmonisch: 2016
Seong-JinChopiano
Geboren: Seoul,Zuid-Korea
Studie: eerstepianolessenopzesjarigeleeftijd, studiebijMichelBéroffaanhetConservatoire NationalSupérieur,Parijs,enondermentorschap vanAlfredBrendel
Prijzen: HamamatsuInternationalPiano Competition2009(alsjongstewinnaarooit), InternationalTchaikovskyCompetition,2011
Doorbraak: 2015:eersteprijsinhetInternationale Chopin-concours,Warschau,exclusiefcontractbij DeutscheGrammophon
Gesoleerdbij: BerlinerPhilharmoniker,London SymphonyOrchestra,MünchnerPhilharmoniker, DeutschesSymphonie-OrchesterBerlin,Orchestre deParis,PhiladelphiaOrchestra,LosAngeles Philharmonic,MariinskyOrchestra
Solorecitals: CarnegieHallNewYork,Philharmonie
Berlijn,ConcertgebouwAmsterdam,SuntoryHall Tokio,festivalsvanLaRoqued’Anthéron,Verbier, Gstaad
DebuutRotterdamsPhilharmonisch: 2021
Foto:MarcoBorggreve
Foto:ChristofKobl
Orkestleden Agenda
vr8september2023•20.15uur
dirigent ManojKamps
sopraan KatherineDain
zang DiamandaLaBergeDramm
VanVeldhuizen undeimberetignes
Debussy Préludeàl’aprês-midid’un
faune
Debussy UitNocturnes:Fêtes
Björk Songs
Sondheim Songs
vr15september2023•20.30uur
dirigentTarmoPeltokoski
viool SimoneLamsma
HermannVertigo:suite
KorngoldVioolconcert
Williams StarWars:suite
zo17september2023•14.15uur
dirigentTarmoPeltokoski
viool SimoneLamsma
Hermann Vertigo:suite
KorngoldVioolconcert
WagnerTannhäuser:Ouvertureen
Venusberg-muziek
Kodály DansenvanGalanta
Doornroosje(4+)
zo24september2023•13.15 en15.15uur
dirigent BertieBaigent
regieentekst LottevanDijck
filmanimatie CamilleScherrer
Tsjaikovski Doornroosje(delen)
do28september2023•20.15uur
vr29september2023•20.15uur
dirigent LahavShani
piano MarthaArgerich
Gardiner EveningSong(arr.Shani)
Stravinsky Psalmensymfonie
Sjostakovitsj Eerstepianoconcert
Prokofjev RomeoenJulia(delen)
Chef-dirigent
LahavShani
Eredirigent
YannickNézet-Séguin
Assistentdirigent
BertieBaigent
Eersteviool
IgorGruppman, concertmeester
MariekeBlankestijn, concertmeester
QuirineScheffers
HedYaronMeyerson
SaskiaOtto
ArnoBons
MireillevanderWart
CorvanderLinden
RachelBrowne
MariaDingjan
Marie-JoséSchrijner
NoëmiBodden
PetraVisser
SophiaTorrenga
HadewijchHofland
AnnerienStuker
Alexandravan
Beveren
KoenStapert
Tweedeviool
CharlottePotgieter
CeciliaZiano
FrankdeGroot
LaurensvanVliet
TomokoHara
ElinaStaphorsius
JunYiDou
BobBruyn
LetiziaSciarone
EefjeHabraken
MaijaReinikainen
WimRuitenbeek
BabettevandenBerg
MelanieBroers
Altviool
AnneHuser
RomanSpitzer
GalahadSamson
KerstinBonk
LexPrummel
JanineBaller
FrancisSaunders
VeronikaLénártová
RosalindeKluck
LeónvandenBerg
OlfjevanderKlein
Cello
EmanueleSilvestri
JoannaPachucka
DanielPetrovitsch
MarioRio
GévanLeeuwen
EelcoBeinema
CarlaSchrijner
PepijnMeeuws
Yi-TingFang
Contrabas
MatthewMidgley
YingLaiGreen
JonathanFocquaert
RobertFranenberg
HarkeWiersma
ArjenLeendertz
RicardoNeto
Fluit
JulietteHurel
JoséphineOlech
DésiréeWoudenberg
Fluit/piccolo
BeatrizDaBaião
Hobo
RemcodeVries
KarelSchoofs
AnjavanderMaten
Hobo/althobo
RonTijhuis
Klarinet
JulienHervé
BrunoBonansea
Klarinet/ basklarinet
Romke-JanWijmenga
Fagot
PieterNuytten
LolaDescours
MariannePrommel
Fagot/ contrafagot
HansWisse
Hoorn
DavidFernández
Alonso
WendyLeliveld
RichardSpeetjens
LaurensOtto
PierreBuizer
Trompet
AlexElia
SimonWierenga
JosVerspagen
Trombone
PierreVolders
AlexanderVerbeek
RemkodeJager
Bastrombone
RommertGroenhof
Tuba
Hendrik-JanRenes
Pauken/slagwerk
DannyvandeWal
RonaldEnt
MartijnBoom
AdriaanFeyaerts
Harp
CharlotteSprenkels
