Column

Als vrijwilliger bij KBO-PCOB heb ik regelmatig gesprekken met mensen over levensvragen. Enkele weken geleden werd ik gebeld door een vrouw van rond de zestig. Zij had mijn nummer gevonden in de nalatenschap van haar moeder, die onlangs overleden was. Zij herinnerde zich nog goed hoe tevreden haar moeder een jaar of vijf geleden was over de informatie die zij gekregen had over “een voltooid leven”. Maar er zat haar iets dwars...

Hebben we het niet willen zien?

Na enig doorvragen had ik weer een beeld van haar moeder. Een krasse vrouw, eind zeventig, begin tachtig, zeer zelfbewust, heel vitaal en op het oog nog kerngezond. Niets om je zorgen over te maken. Maar dat deed zij wel. Ze was een aantal jaren ziekenbezoekster geweest namens de afdeling, kwam bij mensen thuis, in het ziekenhuis en andere instellingen. Daar had zij met eigen ogen de aftakeling gezien bij veel van haar “patiënten”. En het idee had bij haar postgevat: ik wil niet als een somber wezen in een verpleeghuis eindigen. Als ik last van dementie of alzheimer zou krijgen, dan ben ik willoos geworden, niet meer in staat om aan te geven of te zeggen, dat ik euthanasie wil. Ik wil zelf bepalen, hoe mijn leven eindigt. Zij wilde een levenstestament opstellen. Zij kreeg het advies om eens met haar huisarts te gaan praten. Bovendien wilde zij ook eens informeren bij de NVVE. Haar dochter vertelde over die tijd.

Moeder was in die tijd een poosje heel onrustig, vol van alle informatie die zij kreeg, ze raakte er niet over uitgepraat. Mijn zussen en ik wisten dus best goed wat haar beweegredenen waren. Op een verjaardag vertelde moeder opeens heel kalm aan haar dochters “dat zij het geregeld had: zij had met haar huisarts gesproken, samen hadden ze een document opgesteld waarin zij alles beschreven hadden. In alle kamers van haar appartementje lag een mapje met een kopie, in haar tassen ook en ze had een niet-reanimeren penning.” Ze leek wel opgelucht. Daarna was het onderwerp niet meer zo vaak aan de orde geweest, hooguit één keer per jaar, want dan ging zij naar haar huisarts om te vragen of alles nog goed geregeld was.

Moeder was begin vorig jaar 85 geworden. Zij maakte zich erg druk over haar gezondheid. Zij hoorde immers tot de risicogroep zoals op radio en tv zo vaak te horen was. Toen zij in het praatprogramma Op1 hoorde dat het helemaal niet erg was voor de maatschappij dat wat “dor hout”, de ouderen dus, gesnoeid werd, was zij in alle staten. Ze belde ons dan zelfs ’s avonds laat nog om haar hart te luchten. Wij namen de tijd om rustig met haar te praten. Toen ook nog de lockdown ingesteld werd, zorgden wij er samen voor dat iedere dag iemand contact met haar had, deden boodschappen voor haar, haalden haar op voor een ommetje op 1,5 meter afstand. In onze ogen genoot zij van onze aandacht en leek weer op te fleuren.

Het werd zomer. De lockdown werd opgeheven. Je mocht er voorzichtig weer op uit. En dat wilde zij ook graag. Soms namen wij haar mee naar een museum, maar ze nam ook zelfstandig de bus naar de stad. Ze leek echt op te leven. Ze leek het zonnetje in huis. Tot die dag in september...

Haar buurvrouw belde. De gordijnen bij moeder waren de hele dag dicht. Dat gebeurde anders nooit. Zou er iets met moeder aan de hand zijn? Ik belde mijn zussen. Dat was niet normaal voor moeder. Altijd vroeg op, gordijnen open. En vandaag zou de werkster er toch zijn? Een angstig voorgevoel besloop ons. We wachtten op elkaar voor we naar binnen gingen. We riepen haar naam en vonden haar levenloze lichaam op de bank. Op de salontafel een doosje met een paar tabletten. En een briefje: “De besmettingen nemen weer toe. Nog een lockdown met al die eenzaamheid trek ik niet. Sorry, dit heb ik niet met iemand afgesproken, maar ik kan niet anders. Het is MIJN beslissing. Ik hoop dat jullie mij begrijpen. Ik heb jullie geen pijn willen doen. Ik houd van jullie, moeder.”

De dochter zuchtte. Begrijpen: ja en toch ook weer niet. Vooral omdat we in de zomermaanden zoveel fijne momenten met haar hebben gehad. Het ergste voor ons is: we hebben het niet zien aankomen. Hebben we het niet willen zien? We praatten nog een tijdje door. Ik wist heel duidelijk, dat ik hierbij niet kon helpen. Dit was iets voor een professional. Zij bedankte me voor de tijd, die ik voor haar genomen had en voor het adres dat ik haar gegeven had. Het is inmiddels alweer een maand geleden. Ik ga haar straks even bellen.

Wim Moll

vrijwilliger werkgroep Columns

Heeft u naar aanleiding van deze column behoefte aan een gesprek? Zoek via de link naar een geestelijk verzorger bij u in de buurt:

Vlamoven 34 6826 TN Arnhem T 026 702 42 60 info@seniorverhuizer.nl www.seniorverhuizer.nl

Ons werk zit er pas op als alles op zijn plek staat, hangt en werkt Senior Verhuizer

Totale ontzorging

Vlamoven 34 6826 TN Arnhem T 026 702 42 60 info@seniorverhuizer.nl Senior Verhuizer, meer dan alleen verhuizenwww.seniorverhuizer.nl Senior Verhuizer, meer dan alleen verhuizen Senior Verhuizer, hét ver- nieuwe woonomgeving.” een klant en dat we diezelfde Senior Verhuizer, meer dan alleen verhuizen huisbedrijf regio Arnhem Flexibel en snel kunnen scha- week nog de verhuizing en Senior Verhuizer, hét verhuisbedrijf regio Arnhem Nijmegen staat voor verhuizen zonder zorgen. Zij doen nieuwe woonomgeving.” Flexibel en snel kunnen schakelen zijn eigenschappen die passen bij het verhuisbedrijf een klant en dat we diezelfde week nog de verhuizing en oplevering hebben gedaan. Flexibel zijn is ook onderdeel Nijmegen staat voor verhuizen zonder zorgen. Zij doen meer dan reguliere verhuisbedrijven en kunnen u alles kelen zijn eigenschappen die passen bij het verhuisbedrijf dat inmiddels acht jaar bestaat. In de huidige woningoplevering hebben gedaan. Flexibel zijn is ook onderdeel van het volledig kunnen ontzorgen.” Senior Verhuizer, hét verhuisbedrijf regio Arnhem Nijmegen staat voor verhuizen zonder zorgen. Zij doen nieuwe woonomgeving.” Flexibel en snel kunnen schakelen zijn eigenschappen die passen bij het verhuisbedrijf een klant en dat we diezelfde week nog de verhuizing en oplevering hebben gedaan. Flexibel zijn is ook onderdeel Senior Verhuizer, hét verhuisbedrijf regio Arnhem Nijmegen staat voor verhuizen zonder zorgen. Zij doen daadwerkelijk kunnen genieten van hun nieuwe woonomgeving.” Flexibel en snel kunnen schakelen werden door een klant en dat we diezelfde week nog de verhuizing en oplevering hebben gedaan. Flexibel meer dan reguliere verhuis- dat inmiddels acht jaar be- van het volledig kunnen ont-uit handen nemen. Zij geloven markt kan de verkoop soms meer dan reguliere verhuis- dat inmiddels acht jaar be- van het volledig kunnen ont-meer dan reguliere verhuisbedrijven en zijn eigenschappen die passen bij het zijn is ook onderdeel van het volledig bedrijven en kunnen u alles staat. In de huidige woning- zorgen.”in het persoonlijke aspect van snel verlopen. Klanten vinden U kunt Senior Verhuizer bedrijven en kunnen u alles staat. In de huidige woning- zorgen.”kunnen u alles uit handen nemen. Zij verhuisbedrijf dat inmiddels negen kunnen ontzorgen.” uit handen nemen. Zij geloven markt kan de verkoop soms verhuizen. het vaak prettig dat alles benaderen in het geval van uit handen nemen. Zij geloven markt kan de verkoop soms geloven in het persoonlijke aspect van jaar bestaat. Klanten vinden het vaak in het persoonlijke aspect van verhuizen. Oprichter en directeur Maarsnel verlopen. Klanten vinden het vaak prettig dat alles rondom die verhuizing uit handen wordt genomen. U kunt Senior Verhuizer benaderen in het geval van een verhuizing, oplevering van uw woning en ook wanOprichter en directeur Maarten Steffen: “Pas als de schilderijen hangen en de televisie rondom die verhuizing uit handen wordt genomen. De woning wordt in één dag schoon opgeleverd en is een verhuizing, oplevering van uw woning en ook wanneer u tijdelijk uw inboedel wilt opslaan. Maarten of zijn in het persoonlijke aspect van verhuizen. Oprichter en directeur Maarsnel verlopen. Klanten vinden het vaak prettig dat alles rondom die verhuizing uit handen wordt genomen. U kunt Senior Verhuizer benaderen in het geval van een verhuizing, oplevering van uw woning en ook wanverhuizen. Oprichter en directeur Maarten Steffen: prettig dat alles rondom de verhuizing uit handen wordt genomen. De woning wordt in één dag schoon opgeleverd U kunt Senior Verhuizer benaderen in het geval van een verhuizing, oplevering van uw woning en ook wanneer u ten Steffen: “Pas als de schil- De woning wordt in één dag neer u tijdelijk uw inboedel en de wasmachine zijn aange- hierdoor direct klaar voor de compagnon Berni komt per-ten Steffen: “Pas als de schil- De woning wordt in één dag neer u tijdelijk uw inboedel “Pas als de schilderijen hangen en volgens de eisen van de verhuurder of tijdelijk uw inboedel wilt opslaan. derijen hangen en de televisie schoon opgeleverd en is wilt opslaan. Maarten of zijn sloten en ingesteld, gaan wij verkoop. soonlijk langs om de mogelijk-derijen hangen en de televisie schoon opgeleverd en is wilt opslaan. Maarten of zijn de televisie en de wasmachine zijn is direct klaar voor de verkoop. Maarten of zijn compagnon Berni komt en de wasmachine zijn aange- hierdoor direct klaar voor de compagnon Berni komt per-weg. Wij bieden een compleet heden te bespreken en vervol-en de wasmachine zijn aange- hierdoor direct klaar voor de compagnon Berni komt per-aangesloten en ingesteld, gaan wij persoonlijk langs om de mogelijkheden sloten en ingesteld, gaan wij weg. Wij bieden een compleet pakket aan, zodat klanten na verkoop. Maarten Steffen: “We hebsoonlijk langs om de mogelijkheden te bespreken en vervolgens een vrijblijvende offerte pakket aan, zodat klanten na de verhuizing daadwerkelijk kunnen genieten van hun Maarten Steffen: “We hebben weleens gehad dat we op maandag gebeld werden door gens een vrijblijvende offerte op maat te maken. sloten en ingesteld, gaan wij weg. Wij bieden een compleet pakket aan, zodat klanten na verkoop. Maarten Steffen: “We hebsoonlijk langs om de mogelijkheden te bespreken en vervolgens een vrijblijvende offerte weg. Wij bieden een compleet pakket aan, zodat klanten na de verhuizing Maarten Steffen: “We hebben weleens gehad dat we op maandag gebeld te bespreken en vervolgens een vrijblijvende offerte op maat te maken. de verhuizing daadwerkelijk ben weleens gehad dat we op op maat te maken.de verhuizing daadwerkelijk ben weleens gehad dat we op op maat te maken. kunnen genieten van hun maandag gebeld werden door Ons werk zit er pas op als alles op zijn plek staat, hangt en werkt kunnen genieten van hun maandag gebeld werden door

Ons werk zit er pas op als alles op zijn plek staat, hangt en werktOns werk zit er pas op als alles op zijn plek staat, hangt en werkt

Vlamoven 34 6826 TN Arnhem T 026 702 42 60 info@seniorverhuizer.nl www.seniorverhuizer.nl Vlamoven 34 6826 TN Arnhem T 026 702 42 60 Vlamoven 34 info@seniorverhuizer.nl 6826 TN Arnhem www.seniorverhuizer.nl T 026 702 42 60 info@seniorverhuizer.nl www.seniorverhuizer.nl

Senior Verhuizer

Totale ontzorging Senior Verhuizer Senior Totale ontzorging Verhuizer

Totale ontzorging