5704378 mantana thanapipatnasiri proposal

บ้ า นอิ� ม ใจ

The Homeless

ชื�อโครงการ :

โครงการช่วยเหลือและพัฒนาคุณภาพ ชีวิตของคนไร้ บ้าน

ประเภทงาน :

งานออกแบบภายใน

ผู้ดําเนินงาน :

นางสาวมัณฑนา ธนพิพฒ ั นศิริ รหัส 5704378 ชันปี � ที� 4 สาขาวิชาออกแบบภายใน คณะศิลปะและการออกแบบ

ที�ปรึกษาโครงการ : อาจารย์ อรรถกฤษณ์ อุทยั กาญจน์

Content คนไร้ บ้านคือใคร

1

8 มายาคติที�มีตอ่ คนไร้ บ้าน

2

Background project

7

Object - Expectation

8

Keywords

9

Target

10

บ้ านอิ�มใจ

11

site anaysis

17

case study (Crisis)

33

Mood & Tone

37

คนไร้ บ้านคือใคร ? คนไร้ บ้าน

ความแตกต่างระหว่าง

บุคคลที�ออกมาใช้ ชีวิตในพื �นที�สาธารณะ หรื อบนท้ องถนน อันเนื�องมาจากผลกระ ทบจากปั ญหาในด้ านต่างๆ ทําให้ ไม่ สามารถมีบ้านได้ แต่คนกลุม่ นี �ยังคงมี ความต้ องการที�จะมีบ้านเป็ นของตนเอง

คนเร่ร่อน

คือ กลุม่ คนที�ประสบกับปั ญหาที� กระทบโดยตรงทางจิตใจประกอบ กับความรักอิสระโดยส่วนตัว ทํา ให้ เลือกที�จะออกมาใช้ ชีวิตเร่ร่อน และไร้ บ้าน

1

อ้ างอิงข้ อมูลคํานิยามจาก มูลนิธิอิสรชน

8

มายา คติ

ที�มีตอ่ คนไร้ บ้าน

งานวิจยั การสํารวจข้ อมูลทางประชากรเชิงลึกของคนไร้ บ้ านในเขตกรุงเทพมหานครและพื �นที�ที�เกี�ยวข้ อง ปี 2559 โดย สํานักงานกองทุนสนับสนุนการสร้ างเสริ มสุขภาพ

2

01

คนไร้ บ้านส่วนใหญ่เป็ นคนพิการ 100 80

90.50%

100 80

66.80%

60

60

40

40

20 0

92.70% 59.40%

20

3.90%

1%

0

ไม่มีโรคประจําตัว

ไม่พิการ

เป็ นคนพิการ

สรุป คนไร้ บ้านกว่า 90% ไม่ใช่คนพิการ และมากกว่าครึ�งไม่มีโรคประจําตัว

02

คนไร้ บ้านไม่ใช่คนไทย ในศูนย์พกั พิงต่างๆ

100%มีบตั รประชาชน

หรื อเอกสารรองรับความเป็ น คนไทย

ในพื �นที�สาธารณะ

96.5% มีบตั รประชาชน หรือ

เอกสารรองรับความเป็ นคนไทย

3

03

คนไร้ บ้านไม่มีครอบครัว 80 70

80

71.70%

70

60

60

50

50

40

40

30

30

20

20

10

6.00%

68.80%

10

0

4.20%

0

คนไร้ บ้านส่วนใหญ่มีครอบครัว กลับบ้ านไม่ได้

กลับบ้ านได้

04

74.0% มีทกั ษะอาชีพ เช่น เกษตร ประมง ช่างก่อสร้ าง กรรมกร ค้ าขาย และพนักงานโรงงาน

43.0%

90.8%

90.8% มีทกั ษะอาชีพ เช่น เกษตร ประมง ช่างก่อสร้ าง กรรมกร ค้ าขาย และพนักงานโรงงาน

คนไร้ บ้านไร้ ศกั ยภาพทํากิน

74.0% 4

43.0% เขียนหนังสือคล่อง

ในพื �นที�สาธารณะ ในศูนย์พกั พิงต่างๆ

05

คนไร้ บ้านขี �เกียจทํามาหากิน 40

35.70%

สรุป คนไร้ บ้านส่วนมากมีอาชีพ

35 30

24.40%

25 20 15

11.30%

57.6%

10 5 0

รับจ้ าง

ขายของเก่า

ค้ าขาย

มีรายได้ ไม่เพียงพอต่อ การยังชีพในแต่ละวัน

06

เป็ นคนไร้ บ้านเพราะจนเท่านัน� ปั ญหาเศรษฐกิจ เช่น ผู้สงู อายุ พิการ เป็ นโรคร้ าย ต้ องคดี เคยติดคุก

สังคมกีดกัน เช่น ผู้สงู อายุ พิการ เป็ นโรคร้ าย ต้ องคดี เคยติดคุก

ปั ญหาครอบครัว

พ่อแม่เสียชีวิต หรื อ ความรุนแรงในครอบ ครัว

40%

52%

8%

สรุป คนไร้ บ้านกว่า 90% ไม่ใช่คนพิการ 5

07

คนไร้ บ้านเป็ นคนอันตราย เสี�ยงต่ออาชญากรรม

ไม่เคยขอความช่วยเหลือ

เคยตกเป็ นเหยื�อ

26.10% 32.50%

เคยขอความช่วยเหลือ เคยขอความช่วยเหลือจากตํารวจ คนไร้ บ้านด้ วยกัน และเจ้ าหน้ าที�รัฐ

เคยตกเป็ น เหยื� อ ของการละเมิ ด และความรุ นแรงจากคนในสังคม เช่น ผู้ใช้ สารเสพติด วัยรุ่นที�คกึ คะ นอง หรื ออันธพาล

41.40%

08

30

ความต้ องการการช่วยเหลือในด้ านต่างๆ 27.70%

25

22.70%

20

18.80% 16.20%

15

13.70% 11.70%

10 5 0

อาหาร

ที�พกั อาศัย รักษาพยาบาล 6

เสื �อผ้ า

ที�อาบนํ �า

สวัสดิการ ทางสังคม

ปั จจุบนั จํานวนคนไร้ บ้านเพิ�มขึ �นทุกปี ปี ละ 2-3% พบว่า จังหวัดที�มีจํา นวนคนไร้ บ้านเยอะที�สดุ ในประเทศไทย คือ กรุงเทพฯและปริ มณฑล ถึงร้ อยละ 30.6 การเพิ�มขึ �นของจํานวนคนไร้ บ้านแสดงให้ เห็นถึง ความล้ มเหลวทางสังคมในหลายๆด้ าน เช่น ด้ านเศรษฐกิจ ความ เหลื�อมลํ �าทางสังคม การศึกษา การเข้ าถึงสิทธิขนพื ั � �นฐาน เป็ นต้ น

แม้ วา่ พวกเขาส่วนต่างก็มีศกั ยภาพในการประกอบอาชีพ แต่ด้วย สถานภาพของเขา ทําให้ เขาไม่เป็ นที�ยอมรับในสังคมไม่มีที�ยืน โครงการนี �จะเป็ นพื �นที�แสดงศักยภาพเพื�อที�จะชุบชีวิตเขาขึ �นมา ใหม่อีกครัง� หนึง� เปลี�ยนแปลงพัฒนากลับสูว่ ิถีชีวิตปกติได้

7

Object

$

มีที�อยูศ่ ยั เป็ นหลัก เป็ นแหล่ง

สร้ างโอกาสในการทํามาหากิน จนมีรายได้ ที�มนั� คง

อยูใ่ นสังคมได้ อย่างปกติสขุ

Expectation

เปลี�ยนมุมมอง ของคนภายนอก

คนไร้ บ้านกลับคืน สูว่ ิถีชีวิตปกติ

8

คนไร้ บ้านมีชีวิตที�ปลอดภัย ได้ รับโอกาส มีรายได้ ที�มนั� คง

KEY

WORDS

Revive

Receive

Rejoice

Re-educate

9

Revision

Redraw

Target groupe 15%

2%

28% 28%

28%

Age

83% เพศชาย

เพศหญิง

28% มีอายุระหว่าง 40-59 ปี วัยแรงงาน (19-39 ปี ) ผู้สงู อายุ (60 ปี ขึ �นไป) พิการ

ไม่สามารถระบุเพศได้

อื�นๆ 8.22 % หาของเก่าขาย 3.45 %

ลูกจ้ างเอกชน 31.20 %

เกษตร ประมง 8.49 %

ค้ าขาย 11.14 %

ว่างงาน/ไม่อาชีพ 11.67 % ทํางานรับจ้ างทัว� ไป 25.73 %

10

บ้ านอิ�มใจ

ศูนย์คดั กรองและช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาส

ความเป็ นมา

คุณสมบัติของผู้รับบริ การ

ผู้บริ หารกรุงเทพมหานคร มอบนโยบายให้ สํานักพัฒนาสังคมดําเนินการ จัดตังบ้ � านอิ�มใจขึ �น บริ เวณแม้ นศรี เพื�อเป็ นศูยน์คดั กรองช่วยเหลือและแก้ ปั ญหาคนไร้ บ้านและบุคคลหรื อครอบครัวที�ประสบความเดือดร้ อน ไร้ ที�พงึ� หรื อมีรายได้ น้อยเพื�อให้ ความช่วยเหลือด้ านสวัสดิการและการสงเคราะห์ แก่ผ้ รู ับบริ การ โดยมีรูปแบบการดําเนินงานในลักษณะบ้ านเปิ ด

- เป็ นผู้มีสญ ั ชาติไทย มีความสมัครใจ - สามารถช่วยเหลือตนเองในการดํารงชีวิตประจําวันได้ - ไม่เป็ นโรคติดต่ออันตรายร้ ายแรง หรื อติดยาเสพติด - ไม่เป็ นผู้วิกลจริ ต หรื อจิตฟั� นเฟื อน - ไม่เป็ นผู้ต้องหาว่ากระทําผิดอาญาหรื ออยูใ่ นระหว่าง การสอนสวนหรื อถูกดําเนินคดีอาญา - ประสบปั ญหาความเดือดร้ อน ได้ รับผลกระทบจาก ความรุนแรง ยากจน มีรายได้ น้อย ไร้ ที�พงึ� ไม่มีที�อยู่ เป็ นหลักเป็ นแหล่ง อาศัยอยูใ่ นที�สาธารณะ

กลุม่ เป้าหมาย คนไร้ บ้าน และบุคคลหรื อครอบครัวที�ประสบความเดือดร้ อน ไร้ ที�พงึ� หรื อมีรายได้ น้อย ทังที � �มีภมู ิลําเนาในกรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด 11

อัตราการเข้ าพักซํ �า เปอร์ เซ็นต์

50 40 30 20

เดือน

ปี 2556

ปี 2557

ปี 2558

ปี 2559

จากจํานวนคนไร้ บ้านที�เข้ าใช้ บริ การในบ้ านอิ�มใจ 1462คน ในปี 2556-2559

เพศหญิง 394

ส่วนใหญ่มีอายุ 41-59 ปี ถึง 54%

เพศชาย 1,068

12

จํานวนผู้ลงทะเบียนเข้ าพักเป็ นรายวัน (ราย) เดือน ต.ค. 59 - ส.ค. 60

5000

ราย 4465

4000

4410

4346 3968

3815

3778

3502

3000 2000

ต.ค.

พ.ย.

ธ.ค.

ม.ค.

ก.พ.

มี.ค.

เม.ย.

2873 2831

2879

2935

2906

พ.ค.

ก.ค.

ส.ค.

ก.ย.

เฉลี�ยมีผ้ เู ข้ าพักอาศัย วันละ 117 ราย

13

มิ.ย.

เดือน

ส่งต่อหน่วยงาน ในสังกัดกระทรวง การพัฒนาสังคมฯ 50 คน

กลับภูมิลําเนา /ครอบครัว 120 คน

ออกไปประกอบ อาชีพ 560 คน ไม่ระบุ 16 คน

ออกกลับไปใช้ ชีวิตอิสระ 122 คน

เหตุผลการไม่เข้ าพักซํ �า

เข้ าบ้ านพักของ มูลนิธิพฒ ั นา ที�อยูอ่ าศัย 40 คน

ปี 2556-2560 จํานวน 948 คน

เสียชีวิต 3 คน

ถูกดําเนินคดี 10 คน

14

ยุตกิ ารให้ บริ การ 27 คน

Exsiting Program & New Program

ที�พกั + อาหาร

ฝึ กอาชีพ (ส่งไปตามศูนย์ตา่ งๆ)

ฝึ กอาชีพ (ภายในบ้ านอิ�มใจ)

Shop , restaurant&cafe

ขันตอนการคั � ดกรอง เปิ ดรับลงทะเบียน 15:00 - 22:00 น. ทุกวัน

สังเกตุพฤติกรรม และตรวจร่างกาย

ผ่านการคัดกรอง/ ตรวจร่างกาย

แจ้ งความประสงค์ เข้ าพักได้ เลย

พบสารเสพติด, วิกลจริ ต หรื อเป็ นโรคติดต่อ

ส่งไปยังหน่วยงานที� เกี�ยวข้ องดูแลต่อ

15

ทําบัตรประจําตัว

Connection ศูนย์สวุ ิทย์ วัดหนู

เครื อข่ายสลัม 4 ภาค

มูลนิธิพฒ ั นาที�อยูอ่ าศัย มูลนิธิกระจกเงา

16

Site

ถนนวรจกั ร

ถนน จักรวรรดิ แขวง บ้ านบาตร เขต ป้อมปราบศัตรูพา่ ย กรุงเทพมหานคร

ตึกแถวบ้ านบาตร บ้ านช่างคาด

ือง ํารุงเม ถนนบ

แยกแม้ นศรี

ตรอกเซี�ยงไฮ้

ตึกแถวบ้ านบาตร บ้ านช่างคาด

17

10 อันดับ เขตที�มีคนไร้ บ้านเยอะที�สดุ ใน กทม.

3

2 10 1

5

9

4

8

7 6

1. เขตพระนคร 595 คน 2. เขตบางซื�อ 296 คน 3. เขตจตุจกั ร 235 คน 4. เขตปทุมวัน 215 คน 5. เขตสัมพันธวงศ์ 195 คน 6. เขตคลองเตย 152 คน 7.เขตราชเทวี 144 คน 8. เขตบางกะปิ 137 คน 9. เขตบางรัก 134 คน 10.เขตพญาไท 133 คน ข้ อมูลจากการสํารวจของมูลนิธิอิสรชนร่วมกับกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมัน� คงของมนุษย์ ปี 2559 18

ทางเข้า

ทางเข้ า

ที�ทําการประปาแม้ นศรี (เดิม) บ้ านอิ�มใจ บริ เวณทํากิจกรรมต่างๆ ลานจอดรถ 19

อาคารบ้ านอิ�มใจ

+10.60 rooftop fl.

ที�ตากผ้ า ช - ญ โถงนอนรวมชาย โถงนอนรวมหญิง สํานักงาน ศูนย์คดั กรอง 20

+7.10

3th fl.

+3.60

2nd fl.

+0.10

1st fl.

อาคารบ้ านอิ�มใจ

1

st fl.

อาคารบ้ านอิ�มใจ

ห้ องอยูเ่ วร ญ

เก็บเอกสาร โต๊ ะเจ้ าหน้ าที�

ทางขึ �นผู้รับบริ การชาย

ห้ องอยูเ่ วร ช

ตู้ฝากของ ห้ องคัดกรอง

Pantry

ผู้รับบริ การ/เจ้ าหน้ าที�

ห้ องนํ �า ส่วนต้ อนรับ

office equipment

ทางเข้ าสํานักงาน

ทางเข้ าสํานักงาน

ทางขึ �นผู้รับบริ การหญิง

2

nd fl.

อาคารบ้ านอิ�มใจ

ห้ องนํ �า/ซักล้ าง โถงนอนรวมหญิง

21

3

อาคารบ้ านอิ�มใจ

th fl.

อาคารบ้ านอิ�มใจ

ห้ องนํ �า/ซักล้ าง

โถงนอนรวมชาย

Rooftop อาคารบ้ านอิ�มใจ

ที�ตากผ้ าฝั�งหญิง ที�ตากผ้ าฝั�งชาย

22

Exsiting pic

23

1st fl.

Exsiting pic

2nd fl.

24

3th fl.

Exsiting pic

rooftop 25

ที�ทําการประปาแม้ นศรี (เดิม)

storage

training area

shop , restaurant&cafe

26

+7.75

3th fl.

+3.95

2nd fl.

+0.05

1st fl.

Book Store

W/C

Shop

Stock

office

Cafe

Restaurant

1

st fl.

ประปาแม้ นศรี เดิม

27

Training

food and beverage

W/C

office

Training

artwork&craft

Restaurant

2

nd fl.

ประปาแม้ นศรี เดิม

28

Storage

Storage

3

th fl.

ประปาแม้ นศรี เดิม

29

Exsiting pic

30

Exsiting pic

31

Exsiting pic

32

Case study

33

ภาพจาก www.crisis.org.uk

Case study

What they do

เป็ นองค์กรเพื�อช่วยเหลือคนไร้ บ้าน ให้ ผ้ คู นสามารถสร้ างชีวิตใหม่ ช่วยเหลือในเรื� องของที�พกั อาศัยการฝึ กทักษะต่างๆในการทํางาน หรื อช่วยเหลือด้ านสุขภาพและความเป็ นอยู่ โดยการช่วยเหลือขึ �น อยูก่ บั ความต้ องการและสถานการณ์ของแต่ละคน

History

ก่อตังขึ � �นเมื�อปี พ.ศ.2510ท่ามกลางการตระถึงความสําคัญ ของวิกฤตการณ์คนไร้ บ้านในอังกฤษ นักการเมือง กลุม่ คนไร้ บ้าน และนักเครื� องไหวเพื�อสังคม ได้ ร่วมมือกันระดมกําลังช่วยเหลือกลุม่ คนไร้ บ้านและรณรงค์ เพื�อยุตเิ หตุการณ์นี �

Impact

34

ภาพและข้ อมูลจาก www.crisis.org.uk

Case study

Shop from Crisis

ในปี 2002 Crisis ได้ เปิ ดตัวศูนย์ฝึกอบรมอาชีพแห่งแรกในกรุงลอนดอน เป็ นการเติมเต็มช่องว่างทางการศึกษา และประสบการณ์การทํางาน ศูนย์ได้ รับรางวัล Charity Awards ประจําปี 2004 ในฐานนะผู้ริเริ� มสร้ างสรรค์ในการแก้ ปัญหาคนไร้ บ้าน และใน shop ต่างๆ ถูกดูแลโดย สมาชิกที�ผา่ นการฝึ กอบรมมาแล้ ว

35

ภาพและข้ อมูลจาก www.crisis.org.uk

Case study

Cafe from Crisis

เริ� มต้ นร้ านแรกที�ลอนดอน โดยมีการจัดฝึ กอบรมสําหรับคนที�สนใจ และมาบริ การจริ ง ปั จจุบนั มีสาขาที� Newcastle และ Oxford

36

ภาพและข้ อมูลจาก www.crisis.org.uk

Color mood

37

Mood

Yaya

Amstelveen Winkelcentrum Stadshart Amstelveen Binnenhof 25 1181 ZH Amstelveen

แนวคิดไม่ได้ เป็ นเพียงแค่ร้านค้ า แต่เป็ นเหมือนกับการไปเยี�ยม เพื�อนของคุณซึง� ทําให้ คณ ุ รู้สกึ เหมือนอยูบ่ ้ านคุณสามารถนัง� พักผ่อนบนในโซฟาหรื อดื�มชาที�โต๊ ะในห้ องครัวได้

38

ภาพจาก http://www.paulinaarcklin.net/yaya/

Mood

Midland 8634 Washington Blvd.

Culver City, CA 90232

39

ภาพจาก https://shop-midland.com/

Mood

Organic Supply 148 ถนนนาคนิวาส แขวงลาดพร้ าว ลาดพร้ าว กรุงเทพมหานคร 10230

เกิดจากการรวมตัวของคุณนํ �าตาล คุณทราย คุณก๊ อต และคุณเล็ก (Greasy Café) “เราจะนําของที�คนอื�นมองข้ ามนํากลับ มาใช้ ใหม่โดยไม่ก่อขยะเพิ�ม” 40

ภาพจาก https://www.bkkmenu.com

อ้ างอิง สํานักกองทุนสนับสนุนการสร้ างเสริ มสุขภาพ. 2559. การสํารวจข้ อมูลเชิงลึกของคนไร้ บ้านในเขต กรุงเทพมหานคร และพื �นที�เกี�ยวเนื�อง (งานวิจยั ). www.thaihealth.co.th พรรณราย เรื อนอินทร์ , 2560. 90% คนไร้ บ้านไม่ตกงาน. www.matichonweekly.com อนรรฆ พิทกั ษ์ ธานิน, 2558. คนไร้ บ้าน:จุดเริ� มต้ นการสํารวจและต่อยอดสุขภาพคนไร้ บ้าน(เอกสาร ประกอบการเสวนา) สุดารัตน์ แก้ วกําหนด, 2557. ปั ญหาทางกฎหมายในการคุ้มครองคนเร่ร่อนตามราชบัญญัตคิ ้ มุ ครอง คนไร้ ที�พงึ� พ.ศ.2557. สาขากฎหมายมหาชน คณะนิตศิ าสตร์ มหาวิทยาลัยศรี ปทุม เหมพรรษ บุณย้ อยหยัด และเพิ�มศักดิ� มกราภิรมย์, 2555. สิทธิมนุษยชนกับกระบวนการต่อสู้ของคน ไร้ บ้านในเขตพระนคร. สถาบันสิทธิมนุษยชนและสันติศกึ ษา

End homelessness