De gedrukte Apache

de gedrukte

Ontdek in deze krant

GRATIS een selectie uit

artikels die eerder verschenen op apache.be

Dit gebeurt er met jouw data op de grootste Belgische websites DOSSIER PAGINA 4

Waarom jouw waterfactuur explodeert

Hoe Jeroen Piqueur zijn eigen bank beroofde

ONDERZOEK PAGINA 12

Hoe De Persgroep zijn journalistieke ziel verkoopt

DOSSIER PAGINA 10

MEDIAKRITIEK PAGINA 14

“Grote

vermogens belasten is enkel een kwestie

van wil ”

Brusselse Financietoren: 1,6 miljoen euro smeergeld foetsie

ANALYSE PAGINA 8

ONDERZOEK PAGINA 16

Intimidatie aan UGent DOSSIER PAGINA 15

lees een week gratis apache* *ALLE INFO OP PAGINA 20

02 apache Beste lezer,

Wat is apache?

Wees een beetje voorzichtig. Je hebt iets unieks in handen: een papieren Apache. Strijk de ezelsoren glad die je gemaakt hebt toen je deze krant meegriste. Stop ze na lectuur in een plastic hoesje en berg ze op in je kluis. Apache is namelijk een internetkrant en een papieren versie maken we maar hoogstzelden. Op www.apache.be vind je dagelijks artikels die je nergens anders kunt lezen. Onderzoeksjournalistiek, doorwrochte analyses, scherpe opinies (met mate), belangrijk nieuws en af en toe een column en een cartoon.

Onze autonome redactie brengt onthullende en actuele onderzoeksjournalistiek die voorbijgaat aan de waan van de dag. We nemen onze journalistieke taak ernstig en controleren de macht, geven tegenwoord en klagen wantoestanden in onze samenleving aan. We brengen onthullend nieuws, diepgravende analyses en geven duiding bij maatschappelijke kwesties.

Een krant op internet heeft alleen maar voordelen. Nu het internet in ieders broekzak of handtas zit, kan je ze overal en altijd lezen. Je hoeft niet naar de winkel te hollen of te wachten op de postbode. Een seconde nadat wij een artikel publiceren, is het nieuws beschikbaar. We moeten geen bomen meer verspillen om de krant te drukken en er moet geen postbode door weer en wind gejaagd worden om ze tot bij jou te brengen.

tement voor straffe onderzoeksjournalistiek, maar kan je zelf de niet-redactionele strategie van Apache bepalen. Coöperant worden, kan al vanaf 150 euro. En je krijgt er een gratis jaarabonnement bovenop.

Er zijn nog andere voordelen. De kosten om een digitale krant te maken, zijn veel lager. Ons budget gaat grotendeels naar journalistiek. Dat maakt dat we kunnen overleven dankzij onze lezers. Inkomsten uit advertenties zijn niet nodig.

Apache is een coöperatie die in handen is van haar lezers. Zij garanderen de onafhankelijkheid van de redactie. Dat is een zeldzame luxe in een medialandschap dat - in Vlaanderen gedomineerd wordt door een handvol rijke families.

Coöperant worden? Meer info vind je op apache.be/cooperatie

Apache bereikte in januari de kaap van de 3.000 leden en daarmee groeien we sneller dan verwacht. Wij hopen binnen enkele jaren zelfbedruipend te zijn. We konden in januari twee nieuwe onderzoeksjournalisten aanwerven waardoor het aanbod van artikels nog zal worden verruimd.

Artikels van Apache maken vaak het verschil. Er worden onderzoekscommissies opgericht wanneer wij berichten over schandalen zoals het Optima-faillissement of de afkoopwet.

Soms trappen we ook op zere tenen. Zo moeten we ons in de rechtbank verantwoorden omdat onze onthullingen over een dubieuze vastgoeddeal in Antwerpen bij een bouwpromotor en een ex-kabinetschef (van Bart De Wever) in het verkeerde keelgat zijn geschoten. De schadeclaim van 350.000 euro die boven ons hoofd hangt, is een regelrechte aanval op de persvrijheid. We trekken ons op aan de massale steun van vele lezers die ons helpen om onze advocatenkosten te dragen.

We zijn vastbesloten om deze tergende rechtszaken te winnen, maar de weg is nog lang.

Klokkenluiders

Om de macht kritisch te bevragen hebben journalisten harde bewijzen nodig. Heb jij bewijsmateriaal dat we dringend moeten bekijken of heb jij gouden tips?

Laat van je horen.

Apache schrijft wat politici niet willen lezen, kranten niet mogen schrijven, en iedereen zou moeten weten. Kortom, inhoud heerst!

In handen van de lezers

Apache steunen is een reële bijdrage leveren aan een betere democratie. Zonder vrije pers is er van een echte democratie immers geen sprake. En in een land waar de mediaconcentratie alarmerende vormen heeft aangenomen, is elke professionele en onafhankelijke redactie een belangrijke steun voor die kwetsbare democratie.

Apache is een onafhankelijk medium én een coöperatie. Dat betekent dat Apache volledig in handen

Kortom: lees deze papieren krant, stop ze daarna goed weg, spoed je naar onze website en word lid van Apache.

We zullen je niet teleurstellen.

NIEUWSBRIEF Schrijf je in op onze nieuwsbrief en ontvang elke week gratis een artikel! Ga naar apache.be/nieuwsbrief

Karl van den Broeck Hoofdredacteur Apache

COLOFON

Hoofdredactie: Karl van den Broeck Redactiecoördinatie & eindredactie: Liesbeth Van Houdt Onderzoeksjournalisten: Tom Cochez, Georges Timmerman, Jan Walraven, Lisa Develtere, Kaja Verbeke Marketing: Glen Joris Layout: Spindokter.be V.U.: Bram Souffreau, Albertlaan 61, 1190 Vorst Apache - De Werktitel cvba, Turnhoutsebaan 110, 2018 Antwerpen Mail info@apache.be Niet op de openbare weg gooien

is van lezers en sympathisanten in plaats van een grote mediareus.

Een unicum in Vlaanderen. Dat vormt overigens de beste garantie op onafhankelijke berichtgeving.

Jij kan ook mede-eigenaar van Apache worden. Als je coöperant wordt, maak je niet enkel een sta-

Je kan de redactie bereiken via redactie@apache.be of per post.

Briefgeheim is nog steeds onschendbaar, dus een ouderwetse envelop zonder retouradres is nog steeds een uitstekende manier om onze redactie te tippen. Via SecureDrop kan je de gevoelige informatie digitaal én anoniem met onze redactie delen.

Meer info over SecureDrop vind je op apache.be/securedrop

ontdek meer op apache.be 03

Afkoopwet: Antwerps parket schakelde diamantlobby in om politici te bewerken Lobbyisten van de diamantsector werden door het Antwerps parket-generaal ingeschakeld om te lobbyen voor de afkoopwet bij politici.

Zo staat het zwart op wit in documenten die Apache kon inkijken. TOM COCHEZ | 29 november 2016 Het lijkt de wereld op zijn kop, maar de ontwerpmemorie van toelichting bij de afkoopwet, en een verslag van een informele vergadering tussen parketmagistraten en ambtenaren van de fiscus spreken boekdelen: “Het Antwerps parket heeft aan de professoren Haelterman en Verstraeten (advocaten en lobbyisten van de diamant, ToC) gevraagd de lobbymachine in de andere richting te doen werken, en dus nu het tegenvoorstel van de magistraten bij de politici te promoten.”

Drafje

Een parlementaire onderzoekscommissie onder leiding van Dirk Van der Maelen (sp.a) zoekt uit hoe de fameuze ‘afkoopwet’ het levenslicht zag en werd toegepast.

Bedoeling is niet enkel klaarheid te brengen in wat er precies gebeurde in het voorjaar van 2011, toen de wet op een drafje werd gestemd. De commissie buigt zich ook over de vraag hoe de afkoopwet er kwam en wie daarbij aan de touwtjes trok.

Documenten die Apache kon inkijken, schetsen een ontluisterend beeld van hoe de afkoopwet werkelijk tot stand kwam.

Documenten die Apache kon inkijken, schetsen een ontluisterend beeld van hoe de afkoopwet werkelijk tot stand kwam. De wet laat fraudeurs toe om hun strafzaak af te kopen: in ruil voor geld behouden ze een blanco strafblad en vervalt de strafklacht. Critici wijzen er al langer op dat de wet de poort wagenwijd open zet voor klassenjustitie. De feiten spreken voor zich: frauderende diamantairs, miljardairs en beursspeculanten kochten de voorbije jaren met succes hun proces af.

Een reconstructie van de gebeurtenissen in de aanloop naar de goedkeuring van de wet leert hoe de afkoopwet fraudeurs niet enkel kon bekoren, ze toont ook hoe het Antwerps parket-generaal de wet schreef op uitdrukkelijke vraag van de diamantwereld en vervolgens de diamantlobby inschakelde om de politieke wereld te bewerken.

Yves Liégeois (Foto Reporters © Jimmy Kets)

Overlegplatform

Begin 2012 ging de top van het Antwerps parket de afkoopwet meermaals promoten op studiedagen en colloquia. Op 7 februari 2012, bijvoorbeeld. Die dag werd aan het Instituut voor Gerechtelijke Opleiding een studiedag georganiseerd. De slides die daarbij werden geprojecteerd onthullen hoe het Antwerps parket-generaal van meet af aan de pen vasthield bij de afkoopwet.

Een ontwerp van memorie van toelichting bij de wet verduidelijkt hoe onder leiding van toenmalig procureur-generaal Yves Liégeois structureel overleg werd georganiseerd tussen de top van het parket, de diamantlobby en het VBO om een “oplossing” te zoeken voor de golf aan gerechtelijke onderzoeken naar fraude in de diamantsector waarbij voor astronomische bedragen werd gefraudeerd. Hoe kon een wet worden geschreven die frauderende diamantairs (en andere fraudeurs) zou toelaten hun proces af te kopen?

‘Promoten bij politici’

Het overlegplatform kwam er na wat in de ontwerp memorie “een eerder ongelukkig wetsvoorstel inzake inbeslagneming van ondernemingsgoederen” wordt genoemd. Waar gaat het over?

In de fameuze fraudezaak Monstrey liet een onderzoeksrechter diamanten in beslag nemen bij tientallen betrokken diamantairs.

Dat zorgde voor onvrede in de diamantwereld.

Prompt werd er politiek gevolg gegeven aan de verzuchtingen van de diamantlobby. Op 30 januari 2008 diende Servais Verherstraeten (CD&V) een wetsvoorstel in op maat van de diamantairs. De wet zou het onderzoeksrechters moeilijker moeten maken om diamanten in beslag te nemen.

Het wetsvoorstel van Verherstraeten werd door de onderzoeksrechters en door de Raad van State echter met de grond gelijk gemaakt en werd nooit wet. Ook niet toen huidig minister van Binnenlandse Zaken Jan Jambon (N-VA) het voorstel nog eens opnieuw indiende.

‘Tegenvoorstel’

Het parket-generaal veranderde het geweer van schouder: de afkoopwet kwam op tafel.

Het verslag van een informele vergadering tussen onder meer mensen van de Antwerpse BBI, het parket-generaal en de FOD Financiën dat Apache kon inkijken, is daarover duidelijk: “Deze wetswijziging (inbeslagname diamanten, ToC) was opgezet door de lobby rond de Antwerpse diamantairs en uitgewerkt door de professoren Haelterman en Verstraeten (…) Het Antwerps parket heeft daarop een tegenvoorstel geformuleerd, dat de

partij van de diamantairs wel kon bekoren, namelijk de ‘minnelijke schikking’.”

Daarna wordt in het verslag verteld hoe de afkoopwet een oplossing zou kunnen zijn voor het probleem van de financiële processen die in België vaak verzuipen in procedureproblemen. Vervolgens komt het ontluisterende zinnetje: “Het Antwerps parket heeft dan aan de professoren Haelterman en Verstraeten gevraagd de lobbymachine in de andere richting te doen werken, en dus nu het tegenvoorstel van de magistraten bij de politici te promoten.”

Het beeld van het Antwerps parket-generaal dat de afkoopwet onder druk van frauderende diamantairs schreef en vervolgens ook politiek doordrukte, staat haaks op wat toenmalig Antwerps procureur-generaal Yves Liégeois altijd heeft beweerd. In een uitgebreid interview met Knack, beantwoordde Liégeois de vraag of hij aanstuurde op minnelijke schikkingen met diamantairs als volgt: “Er is nooit een deal gesloten.

Er is zelfs nooit het begin van een deal gesloten. Op een bepaald ogenblik zijn de advocaten van de diamantairs hier op het parket zelfs buitengezet.”

Wil je meer weten over deze materie?

Ontdek er alles over op apache.be/afkoopwet

04 dossier Aan welke bedrijven geef je tijdens het surfen persoonlijke gegevens vrij en wat doen ze ermee? Een blik op de tien best bezochte websites van België leert dat bedrijven waar je nog nooit van gehoord hebt enorme databanken met persoonlijke gegevens aanleggen. “Niemand zou het aanvaarden mocht de politie zoveel gegevens verzamelen.”

(Foto: © Shutterstock)

Dit gebeurt er met jouw data op de grootste Belgische websites JAN WALRAVEN | 25 oktober 2016 Op het internet zijn we allemaal Kleine Duimpjes. Overal waar we op het wereldwijde web gaan en klikken, laten we stukjes informatie achter over wat we doen en laten; kleine broodkruimels. Van onze locatie, met welke browser we surfen, tot informatie over waar je op klikt. Die informatie is heel erg kostbaar, en er zijn heel wat bedrijven die ze wil hebben.

Naast de eigenaar van de website willen ook “derde” partijen veel over jou te weten komen. Niet zelden zijn dit reclamebedrijven, al dan niet in handen van grote moederbedrijven als Facebook of Google. Zij beperken zich vaak niet tot één website, maar volgen je op alle sites waar ze aanwezig zijn of mee samenwerken. Zo kunnen ze te weten komen waarmee jij je online bezighoudt, om je op basis daarvan vervolgens te overladen met gepersonaliseerde reclame.

‘Behavourial targeting’ in vaktermen.

Is gepersonaliseerde reclame dan zo erg? Toch handig? Nederlands onderzoeker Frederik Zuiderveen Borgesius (Universiteit van Amsterdam) hekelt echter de complete intransparantie als het over verzamelen van persoonsgegevens gaat. “Bedrijven waar je nog nooit van gehoord hebt, leggen enorme databanken aan van persoonlijke gegevens. Je hebt geen idee wat er vervolgens mee

gebeurt. Mocht de politie zoveel gegevens verzamelen over miljoenen mensen: niemand zou dat aanvaarden,” stelt Zuiderveen Borgesius.

“Stel dat ergens een extreemrechtse partij de verkiezingen wint en bij een bedrijf alle trackingcookies van moslims opeist om hen te controleren. Mensen zouden hun gedrag kunnen aanpassen als ze weten dat het wordt geregistreerd. Het gaat dan om de vrijheid van mensen.”

AddThis beschikt over “ongeëvenaarde inzichten in de interesses en het gedrag van meer dan 1,9 miljard webbezoekers”.

De grote drie

Hoe zit het in België? Wat gebeurt er als je naar de tien best bezochte websites van ons land surft? Apache bracht in kaart welke bedrijven persoonlijke gegevens verzamelen via de tien best

bezochte Belgische websites. Eén ding valt daarbij direct op, Facebook, Google en Twitter – de grote drie – zijn alomtegenwoordig.

Door overal te zijn, kunnen ze heel veel informatie verzamelen over heel veel verschillende gebruikers.

Naast de grote drie zijn er nog andere, veel minder bekende bedrijven die jouw gegevens willen.

Rubicon Project bijvoorbeeld, dat zichzelf “de grootste advertentiemarktplaats ter wereld” noemt, zorgt op verschillende sites voor de geautomatiseerde verkoop van advertentieruimte aan de hoogste bieder. Rubicon Project belooft de kopers van advertentieruimte dat hun algoritmes de consumenten vinden die “waarschijnlijk hun volgende klanten zullen worden”.

meer dossiers op apache.be 05 Het verzamelt onder meer de browsergeschiedenis, locatie en de zoekwoorden die gebruikers intikten.

Een andere opvallende speler in de wereld van de persoonsgegevens is Oracle, het moederbedrijf van BlueKai, dat databeheerdiensten aanbiedt. Klanten kunnen eigen data combineren met informatie over meer dan 700 miljoen online profielen, die BlueKai te koop aanbiedt. Oracle verzamelt onder meer naam en adres, maar ook e-mailadres, gebruikersnamen van sociale media, telefoonnummers, gedrags- en demografische kenmerken zoals bijvoorbeeld koopgedrag, ook van ‘offline’ winkels. Oracle belooft wel dat het nooit “gegevens die rechtstreeks een individu kunnen identificeren” aan z’n klanten zal bezorgen.

1,9 miljard gebruikers

Begin dit jaar finaliseerde Oracle de overname van AddThis, dat ‘audience insight’ en ‘activation tools’ (denk aan knoppen om content te delen op sociale media) aanbiedt op maar liefst 15 miljoen websites. Op die manier beschikt AddThis naar eigen zeggen over “ongeëvenaarde inzichten in de interesses en het gedrag van meer dan 1,9 miljard webbezoekers”.

AddThis pronkt met meer dan 100 miljard ‘first party permission data points’, gegevens die ze dus met toestemming van de gebruiker verzamelen.

Zoals het bedrijf Gigya aangeeft is er, omdat we met z’n allen zo gretig online delen, praten en kopen, zodanig veel data beschikbaar, dat er geen nood meer is om stiekem gedrag te gaan tracken. We geven achteloos toestemming in ruil voor gebruiksgemak en daarvan maakt Gigya zijn businessmodel.

Gigya biedt bedrijven zoals het Vlaamse Medialaan toegang tot identiteitsgegevens, waaronder geslacht, verjaardag, interesses. Dat gebeurt via de Social Login van Gigya, waardoor gebruikers via bijvoorbeeld hun Facebookprofiel kunnen inloggen op de website van VTM. Makkelijk, want zo heb je niet langer een aparte inlognaam en wachtwoord nodig. Je geeft in dit geval VTM wel toegang tot bepaalde informatie van jouw Facebookprofiel. Ook de sites van Sporza en deredactie.be delen persoonlijke informatie met Gigya.

Van woonplaats en relatiestatus, tot de likes die je op Facebook uitdeelt, al deze en veel andere gegevens die Gigya verzamelt worden opgeslagen in gebruikersprofielen.

Die profielen worden constant up-to-date gehouden. Wanneer een gebruiker z’n Facebookprofiel update, wordt dat automatisch aangepast in het gebruikersprofiel van Gigya.

Discriminatie

Het verzamelen en gebruik van dit soort gegevens kan potentieel tot problemen leiden. Prijsdiscriminatie bijvoorbeeld. “Wanneer een trackingcookie registreert dat je vaak websites over champagne of Rolls Royce bezoekt, kan een bedrijf daaruit afleiden dat je zeer vermogend bent en je vervolgens 10% meer gaan aanrekenen. Het omgekeerde kan ook. Als iemand vaak naar tweedehandsspullen zoekt of prijsvergelijkingswebsites bekijkt, kan een bedrijf jou als “arm” categoriseren en bepaalde aanbiedingen niet tonen”, legt Zuiderveen Borgesius uit.

“De gegevensstromen zijn zo intransparant dat we niet weten waar gegevens voor gebruikt worden.”

“Dit is een hypothetisch voorbeeld, maar de techniek is klaar voor dit soort praktijken. De gegevensstromen zijn zo intransparant, dat we eigenlijk niet weten waar de gegevens voor gebruikt worden.

Het categoriseren van mensen door anonieme algoritmes op basis van dit soort gegevens, kan bestaande ongelijkheden extra aandikken.”

Toezicht

Het zijn de nationale privacytoezichthouders die instaan voor de controle op de verzameling van persoonsgegevens. “Die doen hun best, maar ze beschikken meestal over beperkte middelen,” stelt Zuiderveen Borgesius, die verwijst naar de rechtszaak tegen Facebook die de Belgische privacycommissie verloor.

De Privacycommissie wou tegengaan dat Facebook ook niet-gebruikers volgde via z’n cookies, maar het Brussels Hof van Beroep achtte zich niet bevoegd, want Facebook heeft zijn hoofdkwartier in Ierland.

“Het is ontzettend moeilijk om te weten wat je deelt, met wie en hoe. Het is quasi onmogelijk om na te kijken wat zo’n cookie precies doet,” legt onderzoek bij imec Rob Heyman uit.

“Met de nieuwe algemene Europese privacyverordening krijgen de toezichthouders er vanaf 2018 wel een sterk handhavingsmiddel bij,” legt Zuiderveen Borgesius uit.

“Het zal mogelijk worden om boetes tot 4% van de omzet op te leggen indien bedrijven grove overtredingen maken.”

Meer cijfermateriaal, gerelateerde dossiers en het volledige artikel op apache.be/privacy

Dit kan je doen om je online privacy te beschermen JAN WALRAVEN | 27 oktober 2016

Privacy is nog steeds een grondwettelijk beschermd en fundamenteel recht. Dit kan je doen om die privacy ook online te beschermen.

Wachtwoord

De belangrijkste sleutel op de deur van apparaten en accounts is nog steeds een goed wachtwoord.

En dan het liefst geen standaardwachtwoord als 1234 of iets met jouw naam in. Gebruik voor je verschillende accounts ook verschillende wachtwoorden. Als je denkt dat je die zal vergeten, installeer dan een wachtwoordmanager zoals LastPass. Dit soort toepassingen genereren ook zelf moeilijk te kraken wachtwoorden. Het enige wachtwoord dat je dan nog moet onthouden is dat van de wachtwoordmanager zelf.

Trackers

Adverteerders installeren terwijl je surft trackingcookies in jouw browser. Er zijn echter apps die dit soort cookies blokkeren. Apps als Disconnect, Ghostery of uBlock Origin kunnen apart of in combinatie gebruikt worden. Ze zorgen er bovendien voor dat je sneller kan surfen, aangezien niet alle reclame (en hun trackers) geladen moeten worden wanneer je een website bezoekt.

Google en Facebook

Google en Facebook zijn de grootste online dataverzamelaars.

Een eerste stap kan zijn om Google te vervangen door een privacyvriendelijkere zoekmachine. Zo is

er DuckDuckGo.com, dat versleutelde verbindingen gebruikt, of startpage.com, dat de zoekresultaten van Google gebruikt, maar wel jouw IP-adres privé houdt en geen persoonsgegevens opslaat. Wil je Google en Facebook wel blijven gebruiken, pas dan jouw privacyinstellingen aan om te beperken welke gegevens ze kunnen verzamelen en gebruiken. Het is belangrijk om in het achterhoofd te houden dat Facebook zoveel mogelijk over jou te weten wil komen. Denk dus goed na welke persoonlijke informatie je op Facebook plaatst.

Updates

Een algemeen geldende regel is om nooit updates over te slaan. Die zijn nodig om de beveiliging van je applicaties en toestellen up-todate te houden. Nog zo’n regel is het gebruik van antivirussoftware, niet alleen op je computer, maar ook in je browser. Het loont ook de moeite om in de browser die je gebruikt de privacyinstellingen aan te passen, bijvoorbeeld door cookies van derden te blokkeren.

Mobiel

Op je smartphone schakel je best locatievoorzieningen uit. Enkel wanneer je die echt nodig hebt, kan je die eventueel tijdelijk terug inschakelen. Je kan ook per app bepalen welke informatie je wil delen.

Een andere tip om je mobiele privacy te beschermen is het installeren van een robuuste berichtenapp.

Vergeet WhatsApp (eigendom van Facebook) of andere messenger-apps, de meest privacyvriendelijke app is Signal, die berichten versleutelt, geen gedragsgegevens verzamelt en geen kopie van je adressenboek opslaat.

(Foto: © Stockvault)

06 onderzoek Is er iemand die de vaderlandse pers beter bespeelt dan Bart De Wever? Apache verzamelde harde cijfers over zijn aanwezigheid in Vlaamse kranten in de periode van 2009 tot 2015 en kraakte het medialogaritme achter de burgemeester van Antwerpen. In deel 1 van de reeks: hoe Bart De Wever kwaliteitskranten inruilde voor populaire titels en De Persgroep boven Mediahuis verkoos.

De mediamacht van Bart De Wever TOM COCHEZ | 3 mei 2016

Dit artikel verscheen op 3 mei 2016 en analyseert de manier waarop Bart De Wever heerst over de Vlaamse media. Zowat alles wat de burgemeester van Antwerpen zegt, krijgt een gigantische weerklank. Apache zocht uit hoe en waarom.

Ooit was Bart De Wever een gewone politicus. Als partijvoorzitter van het toen nog kleine partijtje N-VA was het krabben om de media te halen. Samen met de groei van N-VA en een doortocht bij De Slimste Mens veranderde echter alles: de ster van De Wever rees.

Hij groeide uit tot de belangrijkste politieke speler van Vlaanderen.

Eerst binnen de Wetstraatstolp, maar al snel ook ver daarbuiten.

De Vlaming lustte pap van zijn droge zelfrelativerende humor, van frituur ’t Draakske en van zijn provocatief politiek betoog.

Oppositie

Met die combinatie van politieke troeven slaagde De Wever erin iets te doen wat geen enkele Vlaamse politicus hem ooit voordeed. Stemmenkampioenen als Verhofstadt, Stevaert of Leterme zagen hun aantrekkingskracht samen met hun (uitvoerende) macht afkalven, maar De Wever weet zich tot op vandaag schijnbaar moeiteloos staande te houden.

Met succes meet hij zich de rol van underdog aan. En dat is bijzonder. Hij is namelijk burgemeester van Antwerpen, voorzitter van de grootste partij die Vlaanderen deze eeuw al heeft gezien en op zowel Vlaams als federaal niveau is N-VA de leidende partij aan de macht. Toch lijkt het voor de buitenwereld alsof Bart De Wever op z’n minst met één been stevig in de oppositie staat.

Kreeg dat beeld van de politicus Bart De Wever spontaan gestalte?

Werd het doorheen de jaren magis-

Sommige kranten hebben de naam “een N-VA-gazet te zijn”, anderen zouden dan weer virulent inhakken op Bart De Wever en zijn partij.

traal georchestreerd of speelt een combinatie van beide? Feit is dat “de media” een cruciale rol speelden bij de constructie ervan. Als Bart De Wever spreekt, dan luistert Vlaanderen. Voorstanders zowel als tegenstanders. En om dat te bereiken, moet je niet enkel communicatief heel sterk zijn, je hebt ook kanalen nodig om je boodschap te verspreiden. De media dus.

Over hoe dat gebeurde, doen allerlei wilde verhalen de ronde. Sommige kranten hebben de naam “een N-VA-gazet te zijn”, anderen zouden dan weer virulent inhakken op Bart De Wever en zijn partij. Op zoek naar patronen maakte Apache een uitgebreide analyse van de berichtgeving over de voorzitter van N-VA in zeven Vlaamse kranten: De Standaard, De Tijd, De Morgen, Het Nieuwsblad, Gazet van Antwerpen, Het Belang van Limburg en Het Laatste Nieuws.

Via de zoekmachine van GoPress gingen we na hoeveel berichten er maandelijks verschenen in die zeven kranten. Deze oefening leverde een aantal algemene cijfers op. Zo verschenen er van januari 2009 tot maart 2016 bijna 28.500 artikels over Bart De Wever.

Kwaliteit versus populair

Interessanter dan de precieze cijfers zijn de evoluties. Een eerste opvallende vaststelling is dat in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen in 2012 alles veranderde. Voordien schreven kwaliteitskranten beduidend meer over Bart De Wever dan de populaire kranten Gazet van Antwerpen en Het Laatste Nieuws. Onderstaande grafiek waarin de twee kwaliteitstitels worden vergeleken met de twee populaire titels leert dat de populaire pers vanaf de aanloop naar de verkiezingen in 2012 flink meer inkt laat vloeien over de N-VA-voorzitter dan De Standaard en De Morgen. Ook in de jaren die daarop volgen blijft Bart De Wever verhoudingsgewijs beduidend vaker opduiken in de populaire pers dan in de kwaliteitspers.

Een deel van de verklaring moet worden gezocht bij het burgemeesterschap en de bijhorende “lokale” aandacht voor Bart De Wever (voor de analyse werd, met uitzondering van De Morgen die geen lokale edities heeft, naar de lokale Antwerpse edities van de kranten gekeken, ToC.) Maar tegelijk valt op dat beide populaire kranten ook in de directe aanloop naar de Vlaamse, Europese en federale verkiezingen van 25 mei 2014 beduidend meer dan De Morgen en De Standaard schreven over de N-VA-voorzitter. Bij de verkiezingen in 2010 was dat nog anders.

De cijfers geven nog een andere opvallende trend aan: in 2009 lag de verhouding in berichtgeving over Bart De Wever tussen de kranten die (intussen) deel uitmaken van Mediahuis en de kranten van De Persgroep op ongeveer 70/30. Zeven jaar later is die verhouding bijna 50/50 geworden.

Houden we rekening met het feit dat Mediahuis vier en De Persgroep drie titels heeft, dan schrijven de kranten van De Persgroep verhoudingsgewijs intussen beduidend meer over Bart De Wever dan de kranten van Mediahuis.

Ook sommige andere toppolitici (Kris Peeters, Maggie De Block) zien recent hun naam (iets) vaker opduiken in populaire kranten dan in De Morgen of De Standaard, maar bij niemand is die trendbreuk van dezelfde grootteorde als bij Bart De Wever. Bovendien blijven nagenoeg alle andere toppolitici in de allereerste plaats voer voor kwaliteitskranten. Dat is nog steeds het geval en het was ook al zo toen andere stemmenkanonnen zoals Guy Verhofstadt, Steve Stevaert of Yves Leterme electoraal nog de dienst uitmaakten.

Een belangrijke verklaring daarvoor, ligt bij de opmerkelijke evolutie die de krant Het Nieuwsblad heeft afgelegd wanneer het gaat over berichtgeving over Bart De Wever. Terwijl die krant in 2009 en 2010 een min of meer vergelijkbare hoeveelheid aandacht voor De Wever had als Gazet van Antwerpen en Het Laatste Nieuws, taant het aandeel van de krant in de daaropvolgende jaren wat betreft de berichtgeving over De Wever.

Sinds het najaar van 2015 is het aandeel ten opzichte van de andere populaire titel helemaal “in vrije

De Persgroep en De Wever

BDW in populaire kranten (GvA en HLN) versus DS en DM

Deze grafiek toont hoe de aanwezigheid van Bart De Wever in de populaire kranten Gazet van Antwerpen en Het Laatste Nieuws fors toeneemt, ten opzichte van zijn aanwezigheid in kwaliteitskranten De Standaard en De Morgen. De meest spectaculaire groei situeert zich in november 2012, meteen na de gemeenteraadsverkiezingen.

1100 1000 900

meer onderzoek op apache.be 07 800 700 600 500 400 300

val”. Toeval of niet, op 26 september 2015 schreef hoofdredactrice Liesbeth Van Impe een twee pagina’s tellende opmerkelijk scherpe commentaar over Bart De Wever, naar aanleiding van het meermaals herhaalde forse standpunt van De Wever over de vluchtelingenproblematiek. Ook eerder durfde Het Nieuwsblad al eens de voet te dwarsen tegenover de voorzitter van N-VA. Net zoals De Standaard overigens.

Die andere houding van Het Nieuwsblad valt nog meer op wanneer we de aandacht waarop Bart De Wever mag rekenen naast de aandacht voor Kris Peeters leggen.

Nevenstaande grafiek toont duidelijk hoe Het Nieuwsblad verhoudingsgewijs veel meer aandacht besteedt aan Kris Peeters dan Gazet van Antwerpen en Het Laatste Nieuws.

Het lijkt er dan ook sterk op dat Bart De Wever twee kranten zowat als zijn “huiskrant” beschouwt.

Dat zijn geen kwaliteitskranten meer, maar populaire titels: Gazet van Antwerpen en Het Laatste Nieuws. Vooral die laatste krant spant de kroon als het gaat om aandacht voor de voorzitter van N-VA. Sinds de overname door Mediahuis neemt de aandacht van Gazet van Antwerpen verhoudingsgewijs opnieuw lichtjes af.

200

Bart De Wever in Het Laatste Nieuws, Gazet van Antwerpen en Het Nieuwsblad 1100

850

1000

800

900

2010

2011

2012

2013

2014

2015

700

2011

2012

2013

2014

2015

750 650

800

600

700

550 500

600

450

500

400

400

350 300

300 200

2009

Kris Peeters in Het Laatste Nieuws, HLN GVA HN Gazet van Antwerpen en Het Nieuwsblad

250 2009

2010

2011 HLN

HLN

2012 GVA

GVA

2013

HN

2014

2015

200

2009

HN

2010

HLN

HLN

GVA

GVA

HN

HN

850 800 750 700 650 600

Vlaams als op federaal niveau bestuurt. Integendeel: 2014 was voor de N-VA-voorzitter een absoluut topjaar wat aandacht van de geschreven pers betrof.

Het550lijkt er dan ook500 sterk op dat 450 En toch lijkt er een voorzichtige Bart 400De Wever twee kentering.

Niet in de verhouding 350 kranten zowat als tussen kranten en mediagroepen 300 zijn250“huiskrant” onderling, wel in de totale aan200 dacht die kranten besteden aan de beschouwt.

Dat 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 burgemeester van Antwerpen. Met zijn geen kwaliteitsHLN GVA “slechts” HN 3.072 artikelen was Bart kranten meer, maar De Wever vorig jaar een heel stuk populaire titels: Gazet minder aanwezig in de geschreven pers dan in (verkiezingsjaar) 2014 van Antwerpen en toen er nog 5.132 artikelen over Het Laatste Nieuws. hem verschenen. De jaren daarvoor schommelde dat aantal tus-

sen 4.200 en 4.600. De eerste drie maanden van 2016 lijken de dalende trend van 2015 verder te bevestigen.

Daarmee is niet gezegd dat de houdbaarheidsdatum van Bart De Wever is overschreden. Kranten schrijven vandaag vooral fors minder artikels dan enkele jaren geleden. Bovendien blijft de N-VA-voorzitter met voorsprong de politicus die de krantenkolommen en sociale media beheerst.

Wel lijkt het erop dat de tijd waarin zowat elke uitspraak van Bart De Wever goed was voor een spervuur aan krantenartikelen, politieke reacties en opiniestukken, stilaan achter ons ligt.

Houdbaarheidsdatum

Opvallend is verder dat de aandacht voor Bart De Wever niet afneemt sinds hij zelf lokaal aan de macht is en zijn partij zowel op

Meer ongefilterde analyses over de Antwerpse burgemeester op apache.be/mediamacht bart de

wever

Bart De Wever (Foto: Reporters © Eric Herchaft)

08 analyse Crisis in de Wetstraat. CD&V wil doordrukken voor een meerwaardebelasting, maar botst op veel protest.

Hoe moeilijk of onmogelijk is het om grote vermogens in ons land te laten bijdragen? “Het kan perfect, maar de grote vermogens zijn invloedrijk in ons land.”

“ Grote vermogens belasten is enkel een kwestie van wil”

Michel Maus (Foto: ID PhotoAgency © Lies Willaert)

een belangrijke discussie: de vaststelling dat elke poging om grote vermogens mee te laten bijdragen in ons land op een fiasco lijkt uit te lopen.

DOMINIQUE SOENENS | 12 oktober 2016 “De speculatietaks kost de overheid al 54 miljoen euro”, titelt De Tijd op 3 oktober. De lezersreacties op het artikel zijn niet mals: “We hebben de meest idiote taks ter wereld, die ons nog eens geld kost ook.” Of: “De speculatietaks zorgt ervoor dat Belgen niet meer beleggen in eigen bedrijven.”

Voor alle duidelijkheid: de taks bepaalt dat Belgische particuliere beleggers een belasting van 33 procent moeten betalen als ze binnen de zes maanden na aankoop van financiële instrumenten terug verkopen of overdragen. In de VS bestaat ook zo’n taks, met dat verschil dat verliezen in aftrek genomen kunnen worden.

Symbooltaksen

Op de achtergrond van het fiasco van de speculatietaks speelt

Fiscaal expert Michel Maus: “Elke poging om grote vermogens te belasten draait uit op halfslachtig werk, omdat sommige partijen hun electoraat niet willen treffen en allerlei uitzonderingen willen. Het resultaat is dat je met slecht in elkaar gestoken belastingen zit die hun doel voorbij schieten. Bij de speculatietaks was het echt erg: daar waren er zoveel uitzonderingen dat je op den duur op zoek moest naar een belastingplichtige die er onder viel. Het probleem is dat de speculatietaks, kaaimantaks, fairnesstaks vooral symbolen zijn die zo uitgehold zijn dat ze geen slagkracht meer hebben. Op die manier is het voor tegenstanders heel makkelijk om er op te schieten.”

“ Bij de speculatietaks waren er zoveel uit zonderingen dat je op den duur op zoek moest gaan naar een belastingplichtige die er onder viel.”

Michel Maus

meer analyses op apache.be 09 Eensgezind

Er is nochtans een maatschappelijk draagvlak voor een belasting van grote vermogens. Uit een enquête die KU Leuven-professsoren Swyngedouw, Abts en Meuleman vorig jaar lieten uitvoeren, blijkt dat 78 procent van de Belgen vindt dat grote vermogens meer moeten belast worden. Bijna 80 procent: er zijn weinig onderwerpen waarover zoveel eensgezindheid bestaat.

De Grauwe: “Dat is het probleem inderdaad. De grote vermogens in ons land zijn te invloedrijk op politiek niveau. Ze creëren de mythe dat het onmogelijk is om hen te belasten en dat het heel veel problemen gaat opleveren voor de economie. Onzin, natuurlijk.”

Toch is het perfect mogelijk om grote vermogens te laten bijdragen. Koen Schoors verwijst al

“ Grote vermogens in ons land zijn te invloedrijk op politiek niveau.

Ze creëren de mythe dat het onmogelijk is om hen te belasten en dat het de economie heel veel problemen oplevert. Onzin, natuurlijk.”

Paul De Grauwe

Een grote meerderheid is bovendien van mening dat grootverdieners, bedrijfswinsten, aandeelhouders en vervuilers zwaarder belast moeten worden. Duidelijk.

En toch vertaalt die meerderheid zich niet in een duidelijke politieke aanpak.

CD&V onderneemt nu wel een poging, tot grote onvrede van regeringspartners Open VLD, N-VA en MR. Maar helaas: ook het huidige voorstel rammelt, zegt Michel Maus. “Met een meerwaardebelasting op aandelen, zoals CD&V nu voorstelt, raak je niet aan iemand als Marc Coucke. Hij stopt zijn aandelen in holdingstructuren via vennootschappen. De echte vermogenden blijven daardoor buiten schot. Je treft mensen die veel aandelen hebben, maar niet genoeg om ze in een holdingstructuur te stoppen. Bovendien zijn aandelen maar één vorm van vermogen. Je hebt ook nog kunst, goud, vastgoed. Dat zit niet in het voorstel van CD&V. Het resultaat zal zijn dat mensen anders beleggen. Nee, dit is geen goed voorstel.”

Politieke macht

Econoom Koen Schoors (UGent) benadrukt dat het absoluut niet makkelijk, maar wel mogelijk is om grote vermogens te belasten.

Wie iets anders beweert, vertelt onzin, aldus Schoors. “Natuurlijk is het moeilijk, daar bestaat geen discussie over: vermogens zijn mobiel en bovendien is er geen vermogensregister in ons land. In Nederland bestaat er wel iets dat erop lijkt. Het financiële vermogen en vastgoed wordt elk jaar belast.

Het kan dus. Een derde probleem is dat mensen met veel vermogen ook veel politieke macht hebben.

Daardoor wordt elke poging tot een vermogensbelasting afgeremd of geblokkeerd.” Econoom Paul

naar een vermogensregister, die zo’n belasting mogelijk zou maken. Eén versie daarvan bestaat al in Nederland, en moet dus ook bij ons haalbaar zijn. Michel Maus: “Het opmerkelijke is dat CD&V zelf eerder dit jaar met een goed voorstel kwam. Zij stelden een dual income taks voor, waarbij je arbeidsinkomsten en vermogensinkomsten aangeeft. Voor dat laatste is een vermogenskadaster nodig. Cruciaal als je grote vermogens wil belasten. Maar ze hebben het voorstel laten schieten.

Waarom, dat weet ik niet.” Paul De Grauwe: “Je hebt op zich zo’n vermogenskadaster niet eens nodig.

Je vraagt aan elke belastingplichtige om zijn gehele vermogen aan te geven. Als hij daarover liegt, pleegt hij valsheid in geschrifte.

Daar kan je al mee beginnen.”

Holderdebolder

Volgens Schoors zitten er in het huidige fiscale systeem veel scheeftrekkingen die andere belastingbetalers frustreren. “Wat me het meest stoort, is de manier van werken in België. Er wordt holderdebolder iets in elkaar gestoken omdat de begroting in evenwicht moet worden gebracht.

Maar het gaat helemaal niet om de begroting, of tenminste: het zou daar niet mogen over gaan. De regering zou zich beter een half jaar geven om structureel na te denken over ons fiscale systeem en hoe dat er moet uitzien. Welke principes willen we hanteren en hoe gaan we dat uitvoeren? Op die manier kan je echt op een goeie manier nadenken over hoe je grote vermogens mee in het bad krijgt. Dat is echt een Belgische ziekte: altijd werken tegen een deadline en vlug iets in elkaar steken. Er zijn genoeg mensen in het land die voorstander zijn, laat ons er dan ook de tijd voor nemen.”

Meer over vermogenswinstbelasting en dit volledige artikel op apache.be/vermogens

E-book gemeentefusies: kleine steden, grote dorpen Hoeveel burgemeesters verdraagt Vlaanderen?

Ontdek het eerste e-book van Apache.

Het eerste e-book van Apache ligt in de digitale rekken. Het e-book, geschreven door Michiel Petitjean, pikt in op de oproep van Liesbeth Homans om “de slagkracht van gemeenten te vergroten” en vrijwillig te fusioneren.

Hoewel er een stevige financiële incentive aan wordt gekoppeld, gaven voorlopig slechts twee gemeenten gehoor aan die oproep.

Wat nu, mevrouw Homans?

De verplichte fusiegolf van 1977 ligt nog vers in het geheugen en is zeker nog niet in elke (fusie)gemeente verteerd. De overheid drong toen het aantal gemeenten drastisch terug en maakte daarbij een paar politieke blunders van formaat.

Hoe gevoelig het thema ook is: de meeste experts zijn van mening dat schaalvergroting noodzakelijk zal zijn. De vraag is op welke manier dat precies zal gebeuren, en welke politicus echt de moed zal hebben om die taak op zich te nemen.

E-book gemeentefusies

In het e-book “Kleine steden, grote dorpen” schetst Michiel Petitjean een stand van zaken van de moeilijke verhouding tussen gemeenten onderling, maar ook tussen gemeenten en provincies, het bestuursniveau dat één trap hoger staat in de hiërarchie. Verder geeft het e-book ook een overzicht van de voornemens van de politici en van de resultaten op het terrein. En vooral van de kloof die daartussen gaapt.

“Een must-read voor iedereen die wil weten wat er op de tafel ligt van de volgende Vlaamse regering. Ze kan zich namelijk geen halfslachtige keuzes meer permitteren. Ofwel kiest ze voor krachtige provincies, die de gemeenten kunnen blijven helpen, ofwel geeft ze meer slagkracht aan de centrumsteden.”

Karl van den Broeck, hoofdredacteur Apache

Ben je lid van Apache? Dan lees je het eerste e-book van Apache helemaal gratis. Niet-leden kunnen het e-book aankopen voor slechts vijf euro.

Download het e-book op apache.be/gemeentefusies

10 dossier optima

Hoe Jeroen Piqueur zijn eigen bank beroofde In het voorjaar van 2016 voerde de Nationale Bank een zogenaamde welomschreven inspectie uit bij Optima Bank. De bevindingen waren dermate explosief dat de toezichthouder, na bijna vijf jaar op een schijnbaar untouchable netwerk rond Optima te zijn gebotst, voldoende materiaal had om aan de noodrem te trekken. Alle bange vermoedens over Optima, en eigenlijk nog veel meer, werden bevestigd.

Dit artikel verscheen op 16 juni 2016.

Berichtgeving over de Optima-zaak leidde onder meer tot de oprichting van een parlementaire onderzoekscomissie.

TOM COCHEZ | 16 juni 2016 De documenten die Apache kon inkijken, zoomen in op drie grote dossiers: de fictieve en voor de Nationale Bank verborgen gehouden peperdure consultancy-overeenkomsten en vergoedingen voor (de vennootschappen) van bestuurders en kaderleden, de (dubbele) overname van de Spaanse dochter OPFP en het onwettig uitoefenen van vastgoedactiviteiten.

Onderzoekscommissie

De onthullingen over hoe de Nationale Bank vijf jaar lang door Optima Bank van het kastje naar de muur werd gespeeld en de wijze waarop de noodlijdende en zwaar verlieslatende bank op zoek ging naar vers kapitaal bij onder meer het UZ Gent, beroerden in 2016 de gemoederen in de politieke, financiële en gerechtelijke wereld.

Voldoende om een parlementaire onderzoekscommissie in het leven te roepen.

was er te weinig geld in kas. De Nationale Bank wilde dat, als deel van de oplossing, de leningen die de financiële positie van Optima Bank behoorlijk bezwaarden snel zouden worden terugbetaald.

Jeroen Piqueur en zijn entourage kwamen met een aanpak die, naar gewoonte, over de hele lijn indruiste tegen het verbod van de Nationale Bank en zelfs tegen de basisvoorwaarden voor haar eigen banklicentie: Optima Bank wilde voor ettelijke miljoenen dividenden uitkeren aan haar aandeelhouders waarmee

vervolgens de leningen aan die aandeelhouders terug zouden worden betaald. Die sowieso al ontoelaatbare vestzak-broekzakoperatie kwam in het gedrang door de slechte papieren van de Spaanse dochter OPFP die doorwoog op de balans van Optima Group. De creatieve oplossing bestond erin de dochter, in een eerste fase, door te schuiven van Optima Group naar Optima Bank. De verkoopprijs werd daarbij vastgelegd op 0 euro (terwijl de boekwaarde 950.000 euro was en de geschatte nettowaarde 1,2 miljoen euro). Een achtergestelde lening van Optima Group aan OPFP werd overgedragen aan boekwaarde. De slotsom?

Optima Bank schreef 2.386.616,99 euro over op de rekening van Optima Group.

Een jaar later was het tijd voor de tweede stap. Optima Bank ver-

kocht haar Spaanse dochter (en een achtergestelde lening) verder door aan Optima Global Estate, de vastgoedpoot van de groep. De verkoopprijs: 1 euro.

Conclusie: Optima Bank werd dankzij het geschuif met de Spaanse dochter leeggehaald ten voordele van Optima Group. Of correcter: ten voordele van haar aandeelhouders en bestuurders die de miljoenen, al dan niet langs hun vennootschappen, doorgestort kregen via hun belangen in Optima Group, via spectaculair hoge bestuurdersvergoedingen en via “enorme bedragen aan consultancy vergoedingen”.

Fictieve consultancy

De tweede grote struikelsteen die de Nationale Bank ertoe bewoog om Optima uiteindelijk toch het mes op de keel te zetten, vormden de “consultancy-overeenkomsten

Naast de cruciale vraag hoe Optima Bank vijf jaar lang untouchable kon blijven, blijft het speculeren over de vraag waarom iemand zijn eigen bank berooft.

Naast de cruciale vraag hoe Optima Bank vijf jaar lang untouchable kon blijven, blijft het vooral speculeren over de vraag waarom iemand zijn eigen bank berooft.

Want dat is, afgaand op de documenten van de Nationale Bank die Apache kon inkijken, exact wat Jeroen Piqueur en zijn entourage hebben gedaan.

Fiscal y Patrimonial

Het dossier dat daar mogelijk het meest toe heeft bijgedragen, bleef onderbelicht en draait om onregelmatigheden bij de overdracht van de Spaanse dochtervennootschap OPFP (Optima Planification Fiscal y Patrimonial). De Nationale Bank heeft het in haar documenten over een “zeer ernstige vaststelling”.

Waar draait het om? In de documenten van de Nationale Bank duikt eind 2012 plots de Spaanse dochter van Optima OPFP op. Er stelde zich namelijk een probleem.

Omdat Optima Bank zware leningen had gegeven aan haar eigen aandeelhouders en aan moedervennootschap Optima Group, Jeroen Piqueur (Foto: © Emy Elleboog)

meer dossiers op apache.be 11 die fictief lijken en waarvan het bestaan verborgen werd gehouden voor de NBB”. Volgens de Nationale Bank gaat het om een “constructie die toeliet om op onrechtstreekse wijze te organiseren wat de NBB rechtstreeks had verboden”.

Concreet gaat het ook daar om een constructie waarbij geld uit Optima Bank verdween richting Optima Group om van daaruit door te stromen naar de patrimoniumvennootschap van Jeroen Piqueur, IMACO NV. De dure consultancy-overeenkomsten, onder meer tussen Optima Bank en IMACO NV waren de Nationale Bank van meet af aan een doorn in het oog. Na lang aandringen en een aantal botte weigeringen stemde Optima Bank er uiteindelijk mee in een einde te maken aan die oorspronkelijke consultanc y-overeenkomst met IMACO NV.

Factuur

Maar daar stopt het verhaal niet. Er blijkt ook een consultancy-overeenkomst van onbepaalde duur te bestaan waarbij IMACO NV ingeschakeld werd om de raad van bestuur van Optima Group “te adviseren en bij te staan bij de uitvoering van haar consultancy-opdracht aan haar dochtervennootschap Optima Bank.” Het ging om een opdracht waarvoor IMACO NV maandelijks 31.000 euro opstreek.

De Nationale Bank vond geen bewijs dat er ooit reële prestaties tegenover de miljoenen betaald voor consultancy zouden hebben gestaan, integendeel.

Maar tegelijkertijd, en achter de rug van de Nationale Bank, ondertekende Piqueur via zijn vennootschap telkens nieuwe consultancy-overeenkomsten voor een jaar, deze keer niet met Optima Bank maar met Optima Group. Hij liet die bovendien retroactief in werking treden. Het gaat om forse bedragen: 372.000 euro (2013), 1.200.000 euro (2014) en 780.000 euro (2015). De Nationale Bank vond geen bewijs dat er ooit reële prestaties tegenover zouden hebben gestaan.

Dat klinkt niet alleen vreemd, het is ook vreemd en laat zich min of meer samenvatten als Jeroen Piqueur die zichzelf de consultancy-opdracht geeft om zichzelf te assisteren bij zijn consultancy-opdracht om Optima Bank te ondersteunen. Daar komt bij dat Piqueur zelf voorzitter is van de raad van bestuur van Optima Bank en voorzitter van het directiecomité van Optima Group. Mandaten waarvoor hij ook nog eens flink werd vergoed – 108.000 euro per jaar bij Optima Bank en 606.680 euro, gespreid over drie jaar bij Optima Group – en die eigenlijk het takenpakket omhelzen dat hij als consultant uitvoert. Of beter: zou hebben uitgevoerd, want elk bewijs van een reële prestatie ontbreekt.

Vastgoed eerst

Het derde element dat de Nationale Bank aanhaalt, draait om het bedrijfsmodel van Optima Bank.

De vastgoedactiviteiten van Optima Bank zijn goed voor veertig procent van haar inkomsten en zijn gebaseerd op een samenwerkingsovereenkomst tussen Optima Bank en vastgoedpoot Optima Global Estate. De Nationale Bank ging onder meer via het Beroepsinstituut van Vastgoedmakelaars (BIV) na of die regeling wettig is. Het antwoord is negatief. Niet alleen Optima Bank zelf zou over een BIV-erkenning moeten beschikken, ook al haar zelfstandige agenten zouden over zo’n erkenning moeten beschikken om hun activiteiten uit te voeren. De conclusie van de Nationale Bank is duidelijk: 40 procent van de inkomsten van Optima Bank is onwettig.

Apache moet zwijgen Apache wordt voor haar berichtgeving over de Optima-zaak, de Tunnelplaats en andere vastgoeddeals in Antwerpen voor de rechter gedaagd. Land Invest Group en Joeri Dillen eisen het verwijderen van een tiental artikels en een schadevergoeding van gezamenlijk 350.000 euro.

REDACTIE | 18 oktober 2016

Grof geschut

Land Invest Group en Dillen kiezen onmiddellijk voor het grof geschut. Vier jaar volgt onze redactie de dossiers al op, maar zelden beantwoordden Land Invest Group en Dillen onze vragen tot meer uitleg over hun rol.

Nog nooit hebben we van hen een vraag tot ‘recht van antwoord’ of een klacht bij de Raad van de Journalistiek ontvangen. Maar nu de andere media onze berichtgeving oppikken en er in de Antwerpse gemeenteraad vragen worden gesteld over de nauwe banden tussen politici, ambtenaren en bouwpromotoren, maken ze de zaak bij het Antwerps gerecht aanhangig.

Censuur

Bouwpromotor Land Invest Group dagvaardt onze onderzoeksjournalisten Georges Timmerman en Tom Cochez, hoofdredacteur Karl van den Broeck en de uitgever.

De projectontwikkelaar eist het verwijderen van alle artikels waar hij in aan bod komt en een schadevergoeding van 250.000 euro.

Joeri Dillen, ex-kabinetchef van Bart De Wever, beschuldigt ons dan weer van laster en eerroof en vraagt een schadevergoeding van 100.000 euro.

Persvrijheid staat in de grondwet opgenomen. Vragen om artikels te verwijderen, is extreem verregaand en ruikt naar censuur.

Ontdek meer artikels en lees dit volledige dossier op apache.be/piqueur

De schadevergoedingen – 350.000 euro gezamenlijk – zijn ook buiten alle proporties.

Apache monddood maken

Apache bevindt zich in volle opstartfase en investeert elke euro in onderzoeksjournalistiek, diepgravende berichtgeving en duiding.

Samen met onze lezers-coöperanten bouwen we aan een uniek Vlaams onafhankelijk nieuwsmedium.

De dagvaardingen betekenen echter een fikse financiële aderlating en leggen een hypotheek op het voortbestaan van Apache. Zelfs al winnen we de rechtszaken – en geen haar op ons hoofd dat daar aan twijfelt – dan nog vormen de juridische procedures onverwachte uitgaven. Geld dat nu richting advocaten stroomt in plaats van naar goede journalistiek.

Geen ‘lasterlijk medium’

Wij kunnen tegen een stootje.

Onze berichtgeving is ook 100% correct. Maar we laten ons niet zomaar betichten van laster. Bart De Wever, die al langer weigert om op onze vragen te antwoorden, noemde ons voor het eerst “een lasterlijk medium”. Nu herhalen Land Invest Group en Dillen de aantijgingen in een dagvaarding.

Maar een lasterlijk medium verspreidt leugens. Apache doet dat niet. Wij zullen onze eer beschermen. Vandaag én morgen.

Feiten zijn heilig, commentaren zijn vrij. Dàt is de basis van de persvrijheid.

Lees meer op apache.be/dagvaarding

12 onderzoek

Waarom jouw waterfactuur explodeert

Terwijl watermaatschappijen de drinkwaterfactuur opnieuw willen verhogen, stapelen ze tegelijk winsten en financiële reserves op. Investeringen in onder meer riolering lopen terug omdat meer en meer gemeenten de vinger op de knip houden, terwijl in het verleden ruim 260 miljoen euro als dividenden naar de gemeentekassen stroomde.

JAN WALRAVEN | 28 november 2016 Watermaatschappijen willen de drinkwaterfactuur opnieuw verhogen. Tussen 2010 en 2015 steeg de integrale waterfactuur voor een gemiddeld Vlaams gezin nochtans al met 28%. Via de waterfactuur betalen Vlamingen niet enkel voor hun drinkwater, maar ook voor de afvoer en zuivering van het afvalwater dat ze produceren.

Wendy Francken, directeur van Vlario, het overlegplatform en kenniscentrum van de Vlaamse rioleringssector, plaatst kanttekeningen bij die conclusies. “Bij investeringen in riolering zijn vaak grote bedragen gemoeid, het is dus logisch dat er financiële reserves worden opgebouwd. Gemeenten mogen niet zomaar schulden aangaan.”

gen 2027 naar een riolerings- en waterzuiveringsgraad van 97% te gaan,” legt Erik Grietens van Bond Beter Leefmilieu uit. “Maar daar zijn nog serieuze investeringen voor nodig.” De VMM noemt dit “één van de grootste milieu-uitdagingen voor Vlaanderen in de komende jaren”.

“We hebben inderdaad reserves opgebouwd. Dat is echter geen slapend geld,” stelt woordvoerder van Infrax Björn Verdoodt. “Die middelen zijn meestal al toegewezen aan toekomstige projecten.”

Elk van die drie onderdelen werd de laatste vijf jaar duurder.

Voor drinkwater moest in 2015 gemiddeld 12% meer betaald worden dan in 2010, terwijl de bovengemeentelijke saneringsbijdrage, waarmee de waterzuivering gefinancierd wordt, met 39% steeg en de gemeentelijke saneringsbijdrage, voor het rioleringsnetwerk, met 44% toenam.

Afvoer en zuivering

De continue stijging van de voorbije jaren is vooral te wijten aan de toenemende bijdrage voor afvoer en zuivering. Tussen 2005 en 2015 verdubbelde de waterfactuur zelfs.

De prijs van drinkwater steeg volgens berekeningen van de VMM in die periode met 25%, de bovengemeentelijke bijdrage met 83% en de gemeentelijke bijdrage met maar liefst 789%. In 2016 rekenen 283 Vlaamse gemeenten het maximumtarief van 1,3033 euro/m³ aan, in 2005 was dat volgens de VMM in slechts één gemeente het geval.

Tussen 2005 en 2015 steeg de integrale water-factuur met maar liefst 100%, een verdubbeling dus.

(Foto: © Infrax)

De oorzaak van die enorme tariefstijging moeten we zoeken bij de Europese Waterrichtlijn uit 2000. Die had als doel de waterkwaliteit in heel Europa op te krikken tegen 2015. Vlaanderen haalde die deadline niet, maar kreeg wel uitstel tot 2027. In juli van dit jaar bedroeg de rioleringsgraad in Vlaanderen iets meer dan 86%. “Het is de bedoeling om te-

Watermaatschappijen Pidpa en Farys zagen hun omzetten in 2015 nogmaals stijgen mede dankzij deze toename. Pidpa boekte in 2015 een positief resultaat van ongeveer 13,8 miljoen euro. Ongeveer 9,2 miljoen van die winst werd via de rioleringsactiviteiten geboekt.

Reserves

Al in 2014 merkte de VMM op dat het gemiddelde tarief van de gemeentelijke saneringsbijdrage niet overeenstemde met de gemiddelde kost per kubieke meter water. De opbrengsten uit de bijdrage volstonden ruimschoots om alle kosten te dekken. “Het is echter niet de bedoeling dat intercommunales te veel reserves opbouwen,” legt Hilde Soetaert, afdelingshoofd economisch toezicht bij de VMM, uit. In 2013 bijvoorbeeld waarschuwde de VMM voor de gevolgen van dergelijke opbouw van boekhoudkundige reserves: een systematische onder-exploitatie en onderinvestering in de gemeentelijke sanering, en op middellange termijn een verhitting van de aannemersmarkt.

Dividenden

Zijn die bijkomende middelen ook effectief naar onderhoud, vervanging en uitbreiding van het rioleringsnetwerk gegaan? Dat blijkt lange tijd niet het geval te zijn geweest. In 2013 werd, na onderzoek van de VMM, duidelijk dat een deel van die gemeentelijke bijdragen onder de vorm van dividenden via de rioolbeheerders terugstroomden naar verschillende gemeentekassen.

Volgens de VMM leken gemeenten de intercommunale rioolbeheerders te behandelen “als een soort melkkoe”. Tussen 2005

In 2013 werd duidelijk dat een deel van die gemeentelijke bijdragen onder de vorm van dividenden via de rioolbeheerders terugstroomden naar verschillende gemeentekassen.

meer onderzoek op apache.be 13

Grote Antwerpse bedrijven krijgen forse korting op waterfactuur Bedrijven die in de provincie Antwerpen per jaar het meeste drinkwater verbruiken, betalen vanaf 2017 bij waterbedrijf Pidpa het allerlaagste tarief. Voor huishoudens geldt nochtans een omgekeerde logica: hoe meer je verbruikt, hoe hoger het tarief.

JAN WALRAVEN | 8 september 2016 Rioleringswerken (Foto: © Infrax) en 2011 werd op die manier meer dan 260 miljoen euro aan verschillende gemeenten uitbetaald.

Aan wat de gemeenten dit geld hebben uitgegeven is onduidelijk.

Een omzendbrief van bevoegd minister Joke Schauvliege (CD&V) uit april 2014 zette die scheve situatie recht.

“De investeringsprogramma’s van verschillende opdrachtgevers zijn niet op elkaar afgestemd.

Zo lopen projecten vertraging op.”

Toch blijft er een belangrijk hiaat bestaan. Dat blijkt ook uit het feit dat er nog steeds geld wordt uitgekeerd aan gemeentevennoten.

Achtergestelde leningen en gebruikersvergoedingen worden door de rioolbeheerders nog steeds als kosten gerapporteerd, en die bedragen belanden nog steeds rechtstreeks bij de gemeentevennoten, merkt de VMM op in z’n laatste rapport over riolering.

Teruglopende investeringen

Er werd ook wel geïnvesteerd.

In de periode 2010-2014 werden er 2.421 investeringsprojecten gerapporteerd die niet door Vlaanderen gesubsidieerd werden, goed voor een bedrag van 605 miljoen euro.

Daarnaast werd er in dezelfde periode ook minstens 482 miljoen euro in door Vlaanderen gesubsidieerde projecten geïnvesteerd.

Het Vlaams gewest stond in voor ongeveer 176 miljoen euro van dat bedrag.

Toch liepen bij Infrax, de grootste intercommunale rioolbeheerder van Vlaanderen, de investeringen in riolering in 2015 terug. Infrax wijt die terugval in investeringen aan de budgettaire krapte waar veel gemeenten mee te maken hebben. Hierdoor is er op gemeentelijk niveau minder geld voor wegenwerken. “En zonder wegenwerken kan er ook niet aan de riolering gewerkt worden.

De dalende investeringen in wegenwerken op gemeentelijk niveau hebben dus een negatief effect op de rioleringswerken”, beaamt Verdoodt.

Tekort van 4 miljard euro

“Er zijn nog nooit zoveel middelen beschikbaar geweest voor rioleringswerken, maar ze geraken de grond niet in,” stelt Wendy Francken van Vlario. Investeringsprojecten lopen steeds meer vertraging op. “Er zijn heel veel partijen betrokken bij zo’n project, te veel eigenlijk. Een gemeentebestuur, een rioolbeheerder, en soms ook nog het Agentschap Wegen en Verkeer en Aquafin. Elk heeft z’n eigen prioriteiten, staat op zijn autoriteit. De investeringsprogramma’s van verschillende opdrachtgevers zijn niet op elkaar afgestemd. Zo lopen projecten vertraging op,” legt Francken uit.

Toch pleit bijvoorbeeld Infrax er in de jaarverslagen voor om de saneringsbijdrage nog verder op te trekken. Francken ziet dat niet als prioriteit. “We moeten de middelen vooral efficiënter gaan aanwenden. Daarnaast pleiten we ervoor om de saneringsbijdrage

“We betalen ons gebrek aan ruimtelijke ordening dus cash aan riolering.” te splitsen, waarbij een deel naar het beheer van afvalwater en een ander naar hemelwater gaat. Wanneer een burger dan zelf zijn hemelwaterbeheer doet, zou hij een korting op zijn saneringsbijdrage krijgen.”

Om de Europese doelstellingen te halen, zullen nog heel wat investeringen moeten gebeuren.

Voor de periode 2013-2027 gaat het om een financieringstekort van ongeveer 4 miljard euro. “Die enorme kosten hangen voor een groot deel samen met ons gebrek aan ruimtelijke ordening,” geeft Erik Grietens aan.

“Door de vele lintbebouwing en verspreide verkavelingen in het buitengebied moeten enorme meerkosten gemaakt worden om rioleringen en waterzuiveringsinstallaties aan te leggen, aangezien dat over veel grotere afstanden moet. In steden met een compacte bebouwing liggen die kosten een pak lager. We betalen ons gebrek aan ruimtelijke ordening cash aan riolering.”

Meer duiding, extra grafieken en het volledige artikel ontdek je op apache.be/waterfactuur

Concreet gaat het om “industriële klanten” die per jaar meer dan 100.000 m³ water verbruiken.

Zij krijgen een extra korting van 7% in vergelijking met bedrijven die per jaar minder dan 100.000 maar meer dan 500 m³ water verbruiken. Het tarief dat deze absolute grootverbruikers uiteindelijk zullen betalen, ligt zo flink lager dan het laagste tarief voor de gewone particuliere klant en het vlaktarief voor bedrijven die tot 500 m³ per jaar verbruiken.

Alternatieve kanalen

Pidpa verantwoordt de extra korting voor grootverbruikers door te wijzen op het risico dat deze bedrijven “zich via alternatieve kanalen (gezuiverd kanaalwater e.d.) zouden bevoorraden, mogelijk in vervanging van het drinkwater dat momenteel geleverd wordt door Pidpa.” Mochten deze bedrijven inderdaad beslissen om in hun eigen waterbevoorrading te gaan voorzien en dus niet langer gezuiverd drinkwater willen afnemen bij Pidpa, zouden volgens voorzitter van het directiecomité Eddy Huyghe de particuliere klanten meer moeten betalen.

Pidpa verantwoordt de extra korting voor grootverbruikers door te wijzen op het risico dat deze bedrijven “zich via alternatieve kanalen zouden bevoorraden.”

“Dat is de economische realiteit, gezien de kosten dan moeten verdeeld worden over minder geleverde hoeveelheden drinkwater,” stelde de schepen van de Antwerpse gemeente Rumst tijdens de raad van bestuur.

Particuliere grootverbruikers hebben normaal gezien niet de middelen om met gezuiverd kanaalwater in hun waterbehoefte te voorzien.

Volgens de Vlaamse Milieumaatschappij hanteert Pidpa wellicht de logica dat het gedrag van particulieren voor een deel te sturen valt met een progressief tarief, terwijl dat voor industriële klanten niet of minder het geval is. “Zij zullen uit financiële overwegingen hun waterverbruik zo minimaal mogelijk willen houden”, legt woordvoerster Katrien Smet uit.

14 mediakritiek

Hoe De Persgroep zijn journalistieke ziel verkoopt De Persgroep evolueert van krantenuitgever tot “content brand” waarbij adverteerders als journalistiek verpakte commerciële boodschappen kwijt kunnen. Journalisten zijn de copywriters van dienst. In de krant wordt een ander verhaal opgehangen, maar aan adverteerders wordt het zo verteld. Een aantal filmpjes die Apache online zette, tonen hoe De Persgroep het definitieve einde van de onafhankelijke journalistiek in haar kranten bezegelt.

TOM COCHEZ | 17 maart 2016 Ze zijn niet bestemd voor het grote publiek, maar de zogenaamde “cases” die De Persgroep netjes in beeld brengt om adverteerders te overtuigen, spreken boekdelen.

Senseo

Eerder bespraken we op Apache al een campagne van ING waarbij hele interviews werden gekocht door adverteerders, maar de site van De Persgroep Advertsing leert dat er nog tal van andere voorbeelden zijn die samen een indicatie geven van wat een adverteerder vandaag zoal gedaan krijgt bij De Persgroep.

Neem het filmpje over Senseo.

Daarin krijgen we te horen dat de campagne “de productkwaliteit wilde onderstrepen en aantonen dat goede koffie niet duur hoeft te zijn.” Om dat te bereiken werd gekozen voor een multimediale aanpak via de kranten van De Persgroep “met als basis de jaarlijkse AD Koffietest”.

De Persgroep, zo leert het filmpje, weet van de AD-lezer dat 95 procent koffiedrinker is en dat

61 procent over een zogenaamde “single serve koffiemachine” beschikt. Hoe De Persgroep dat van de AD-lezers weet, is op zichzelf een interessante vraag, maar hier gaat het om de cijfertjes en die tonen aan dat “AD hét platform is om de kwaliteit van Senseo aan te tonen bij de doelgroep koffiedrinkend Nederland.”

Het “creatieve plan” dat vervolgens werd opgezet, omschrijft De Persgroep als volgt: “AD heeft dit jaar speciaal voor Douwe Egberts Senseo een onafhankelijke blindtest uitgevoerd, los van de jaarlijkse AD Koffietest.”

Het resultaat van die onafhankelijke blindtest sluit wonderwel aan bij het originele doel van de campagne “de productkwaliteit onderstrepen en aantonen dat goede koffie niet duur hoeft te zijn”: Senseo werd door de blindproevers van het AD uitgeroepen tot “beste koop, verkrijgbaar in de supermarkt.”

De resultaten van de proeverij werden vervolgens gepubliceerd in de “zeer populaire bijlage AD Koffietest, met drie redactionele pagina’s over de blindtest waarin uitgebreid aandacht wordt besteed aan Senseo.”

Kort samengevat: Senseo slaagt er niet enkel in drie pagina’s redactionele inhoud te kopen, het merk krijgt ook een volstrekt ongeloofwaardige test voor waarheid in de krant.

Kort daarna volgden nog een aantal klassieke advertenties in andere kranten van De Persgroep en een TV-commercial waarin Senseo wordt geprezen als “uitgeroepen tot de beste koop in de AD Koffietest.”

‘De commerciële redactie’

De site van De Persgroep heeft nog tal van andere voorbeelden in petto, maar minstens even interessant om zicht te krijgen op de evolutie die zich voltrekt, is een dubbelinterview met Christel van den Hazel, directeur Advertising bij De Persgroep en Martijn Arts, Digital Innovator bij Total Active Media, een bedrijf dat De Persgroep ondersteunt.

De inhoud van dat interview onder de kop “De Persgroep wordt content specialist” is een behoorlijke schok voor wie nog geloofde in onafhankelijke journalistiek en onafhankelijke redacties. Enkele uittreksels maken duidelijk waarom: Van den Hazel: “De kwaliteit van zijn (de adverteerder, ToC) long read-advertentie wordt geborgd door de ondersteuning van freelance Persgroep-redacteurs, die in staat zijn zowel inhoudelijk als wervend te schrijven.

En hij kan zijn branded content makkelijk delen via zijn social media-kanalen en zo zijn content marketing-doelstellingen optimaliseren.”

Verderop gaat het concreet over de “long reads” van een andere “case”, die van Artsen zonder Grenzen: Van den Hazel: “De blog opende groots en meeslepend met een videoreportage vanaf het reddingsschip, en bood onder meer een interactieve kaart van de AzG-activiteiten in het Middellandse Zeegebied.”

Een dergelijke mix van tekst, video en beeld maakt dat long reads vaak helemaal worden uitgelezen, zo wijzen de statistieken uit. In de “case” van de long read van Artsen zonder Grenzen werd zelfs onverwacht vaak op de Call to Action-button geklikt om online te doneren. “Een longread moet relevant zijn”, stelt Van den Hazel, “dan blijft de afzender beter hangen bij de lezer, en kun je diezelfde lezer zelfs engageren om tot actie over te gaan. Zo simpel is het. Daarom zijn de ankeilers ook inhoud-gedreven.”

“De Persgroep bleek het meest flexibel in het bij mekaar brengen van redactie en commercie.”

Steven Sedee - Sponsormanager ING

En Van den Hazel blikt ook vooruit naar de toekomst: “De volgende stap is dat we samen met de ‘krantenredactie’ een visie ontwikkelen op hoogwaardige branded content, zodat editorial en branded content elkaar echt gaan versterken in perceptie en user experience. Het goede nieuws is dat de krantenredactie hier open voor staat, ze zien dat de Persgroep-nieuwsmerken hoogwaardiger worden van onze long reads.”

Van uitgever tot reclamebureau

“Commerciële redacties”, “freelance Persgroep-redacteurs, die in staat zijn zowel inhoudelijk als wervend te schrijven” en “het goede nieuws dat de krantenredactie daar open voor staat”… Met die ordewoorden hoeft de strategie van De Persgroep niet meer te verbazen: “De Persgroep investeert volop in digitale innovatie, alleen al in 2014 ging het om 19 miljoen euro.

Branded content speelt hierbij een spilrol. Strategisch speerpunt is om in de komende jaren te transformeren van uitgever tot content brand.”

Meer duiding, maar ook film- en beeldmateriaal ontdek je op apache.be/persgroep

dossier 15

Seksuele intimidatie aan de UGent

Na berichtgeving van Apache over een geval van seksuele intimidatie zet de UGent stappen richting een herziening van het personeelsbeleid.

THOMAS VAN DE PUTTE EN JAN WALRAVEN | 16 juni 2016 Verschillende bronnen binnen de academische staf van de UGent maakten in juni gewag van een doofpotoperatie rond een geval van seksuele intimidatie en machtsmisbruik door een professor aan de faculteit Letteren en Wijsbegeerte. De klachten zouden niet ernstig behandeld zijn, en de professor werd aanvankelijk niet gestraft, maar stond wel een deel van zijn functies vrijwillig af.

Hoewel rector Anne De Paepe initieel beweerde onmiddellijk tot actie te zijn overgegaan door het laten uitvoeren van een risico-analyse, kwam ze door haar gebrekkige communicatie toch in het oog van de storm terecht. Ze bleek al veel langer op de hoogte te zijn geweest van de problemen, en ook de resultaten van de risico-analyse bleken al langer in haar bezit te zijn geweest dan ze eerst had verklaard.

Uit verschillende al dan niet anonieme verklaringen bleek bo-

vendien dat het om een breder probleem ging, en vakbond ACOD sprak over een structureel probleem bij een hardnekkige minderheid van professoren en leidinggevenden. De officiële procedures om dergelijke gevallen te melden waren te gecompliceerd en de drempel om klacht neer te leggen te hoog, stelde het ACOD.

Machocultuur

Door de berichtgeving over de zaak wilden verschillende slachtoffers ook anoniem getuigen. Ook zij hekelden de hoge drempel en de heersende machocultuur, en volgens hen liet de communicatie van de UGent te wensen over.

Volgens één anonieme getuige wist iedereen binnen de faculteit al jarenlang van de feiten af. “Als de universiteit nu zegt dat ze van niets weet, kan ik dat moeilijk geloven. Die gevallen waren zelfs ver buiten Gent bekend. Nu zeggen dat je er niets over wist, vind ik niet geloofwaardig.”

Gelekte interne documenten toonden die heersende machocultuur aan. Uit de notulen van een faculteitsraad waar gestemd zou worden over het ontslag van de bewuste professor – die echter al zelf gedeeltelijk van zijn functies had afgezien, blijkt dat de prof in kwestie eerst nog werd geprezen voor zijn uitstekende werk. De beslissing om hem gedeeltelijk te vervangen werd bovendien ge-

Anne De Paepe - Foto: Reporters © Filip Van Roe

nomen zonder inspraak van die Faculteitsraad. Slechts 1 van de 51 aanwezige professoren protesteerde over de ‘autocratische aanpak’ van decaan Marc Boone.

Uiteindelijk besliste rector De Paepe om een onafhankelijke externe commissie op te richten. Onder leiding van Mireille Deziron moest die het algemene beleid rond seksueel overschrijdend gedrag doorlichten. De bewuste prof werd tijdelijk op non-actief geplaatst. In september kwam de betrokken faculteit al zelf met een actieplan.

Personeelsbeleid

Eind december 2016 stelde de externe commissie haar aanbevelingen voor. Er moet een aparte coördinator worden aangesteld, die intern exclusief rond het thema werkt, en een extern servicecentrum in het leven worden geroepen waar slachtoffers en getuigen met hun verhaal terecht kunnen. Het opvallende voorstel om één-op-ééngesprekken zo weinig mogelijk in afgesloten ruimtes te laten plaatshebben, stootte wel op kritiek van de Vrouwenraad. De focus van de externe commissie ligt echter bij het personeelsbeleid van de universiteit.

“Door het HR-beleid aan te passen kan je op lange termijn ook een cultuuromslag bewerkstelligen binnen een organisatie. Het begint al bij de selectie van academisch en leidinggevend personeel.

Nu is er bijna enkel aandacht voor diploma’s en publicaties. Die zijn natuurlijk belangrijk, maar zaken als gedrag of leidinggevende kwaliteiten krijgen hierdoor nauwelijks aandacht,” stelt Deziron.

Apache schreef eerder al over het personeelsbeleid aan de Vlaamse universiteiten. De concurrentie is moordend en de begeleiding van jonge onderzoekers is allesbehalve optimaal. De problemen op dat vlak zijn voor een groot stuk terug te brengen tot de wijze waarop academisch onderzoek in Vlaanderen gefinancierd wordt. Om onderzoeksgeld te krijgen, zijn publicaties van levensbelang. Die focus op publicaties komt vervolgens terug in het personeelsbeleid. “Het is tijd om die financiering te herbekijken,” vindt ook Deziron. “Dat hangt echter af van de Vlaamse overheid. Al zouden de universiteiten wel een gezamenlijk pleidooi voor herziening kunnen houden.”

Het volledige dossier lees je op apache.be/ugent

16 onderzoek

Brusselse Financietoren: 1,6 miljoen euro smeergeld foetsie Meer dan veertien jaar na de verkoop van de Financietoren aan Breevast heeft de Brusselse correctionele rechtbank twee lobbyisten veroordeeld tot lichte straffen. Aan de hand van dit vonnis kan Apache het smeergeldcircuit grotendeels in kaart brengen. Maar wie streek het spoorloze deel van het smeergeld op? En waarom wordt in het vonnis twaalf keer de naam genoemd van politicus Rik Daems, codenaam The Bird?

GEORGES TIMMERMAN | 11 april 2016 Rony Van Goethem, bijgenaamd le Petit Roi, was een aannemer van schilderwerken die in de jaren ’80 overheidsopdrachten kreeg voor de restauratie van het interieur van historische gebouwen: het koninklijk paleis, het Rekenhof, de ambtswoning van de premier en andere huizen in de Wetstraat.

Na een onderzoek door het Hoog Comité van Toezicht liep hij in 1994 tegen de lamp wegens corRik Daems (Foto: Reporters © Danny Gys)

ruptie. In dezelfde periode werd Van Goethem als getuige verhoord in het kader van de obussenaffaire, een corruptiedossier rond de aankoop van munitie door de liberale minister van Defensie Freddy Vreven. Van Goethem bleek immers een goede bekende te zijn van Johan Lampaert, de lobbyist in de obussenzaak. Kortom, Van Goethem “had expertise inzake het omkopen van ambtenaren”, zoals het vonnis over de Financietoren droogweg stelt.

Kort na zijn eerste veroordeling werkte Van Goethem samen met Hugo De Roeck, een schoenenverkoper uit Aalst. In 1995 begonnen ze samen het consultancy- en lobbykantoor Solimo (Société Luxembourgeoise Immobilière) Consult in het Groothertogdom Luxemburg. Een paar jaar later volgde de oprichting van Solimo Consulting Belgium, later omgedoopt tot Caelum. Beide firma’s zochten de eerste jaren tevergeefs naar klanten.

Dat veranderde toen ze gingen samenwerken met Michel Bellemans, een specialist in avontuurlijke fiscale constructies. Deze zoon van een Brusselse onderzoeksrechter verzeilde in diverse criminele dossiers. Volgens een getuige in het Financietoren-onderzoek was het Rony Van Goethem die ervoor zorgde dat Bellemans een functie kreeg op het kabinet van Rik Daems (Open VLD), toen die in 1999 federaal minister werd van Telecommunicatie en Overheidsbedrijven in de eerste regering-Verhofstadt. Kort daarna werd Bellemans vice-voorzitter van de Federale Participatiemaatschappij, telkens “met als doel informatie in te winnen inzake de verkoop van overheidsgebouwen”, preciseerde de getuige. Dat Bellemans in december 2000 werd gearresteerd op verdenking van het witwassen van de criminele winsten van een internationaal cocaïnekartel, was hooguit een kleine tegenslag, zonder impact op de manoeuvres rond de Financietoren.

Kerstboom

Nog voor de verkoop van de Financietoren had Bellemans in overleg met Van Goethem en De Roeck al een kerstboom van vennootschappen opgezet in Groot-Brittannië, Luxemburg en de Britse Maagdeneilanden (zie schema), met als doel het discreet en fiscaal zo interessant mogelijk versluizen van het smeergeld.

Bovendien werden Jan en Diane Daems (de broer en de zus van Rik Daems) begin 2001 benoemd tot bestuurders van Cealum in Dilbeek. Die verlieslatende firma werd door Van Goethem gebruikt om zijn lobbywerk te bekostigen.

Aan restaurants en relatiegeschenken gaf Caelum op twee jaar tijd zo’n 200.000 euro uit.

Volgens Henk Brouwer, directeur van vastgoedgroep Breevast, was hij in de zomer van 2001 in contact gekomen met De Roeck en Van Goethem. Dat gebeurde via een vriend: Frans Beerens, Nederbelg, vastgoedmagnaat en multimiljonair. “Aanvankelijk waren de besprekingen erop gericht dat Beerens en De Roeck zelf als kopers van de Financietoren zouden optreden”, verklaarde Brouwer. “Maar dat ging niet door omdat Beerens in december 2001 afhaakte.” Breevast hield de twee lobbyisten niettemin toch nog in dienst “omdat het de indruk had dat die hen zouden kunnen bijstaan in de aanbestedingsronde en de renovatiewerken.”

Zo kon het gebeuren dat de Financietoren, het grootste overheidsgebouw en de zetel van de FOD Financiën, in handen viel van een offshorevennootschap op de Nederlandse Antillen. Formeel werd de toren op 20 december 2001 door de Regie der Gebouwen (lees: minister Rik Daems) verkocht aan een dochter van Breevast (lees: de Nederlandse miljonair Frank Zweegers). Zweegers is momenteel de enige aandeelhouder van Breevast: hij controleert de vastgoedgroep via Cenocorp, een investeringsmaatschappij die veilig en anoniem in Curaçao onder een trust zit.

De verkoopprijs voor de Financietoren bedroeg 276,5 miljoen euro. Omdat het een sale-and-lease-backoperatie was, sloot de Regie der Gebouwen een huurcontract voor 33 jaar. De huurprijs werd vastgelegd op 42,7 miljoen per jaar, zodat Zweegers zijn investering al dubbel en dik heeft terugverdiend.

meer onderzoek op apache.be 17 Follow the money

Aan de lobbyisten die hadden meegewerkt aan dit succesverhaal van de Financietoren was door Breevast een ‘commissieloon’ beloofd van 5 miljoen euro. Maar hoe moest die betaling gebeuren zonder de Belgische fiscus te alarmeren? Simpel: door valse contracten op te stellen. De Luxemburgse vennootschappen van Van Goethem (American Holding) en De Roeck (Solimo) tekenden op 8 februari 2002 in Eindhoven een contract met Breevast, waarbij ze deden alsof ze de eerste zes maanden van dat jaar voor 35.000 euro per maand advieswerkzaamheden zouden uitvoeren.

De bulk van het smeergeld ging via een nog fantasierijkere overeenkomst. American Holding en Solimo kregen zogenaamd een optie om 25 pct te verwerven van de nv Financietoren, het vehikel waarmee Breevast de toren had gekocht. Alle betrokkenen wisten dat Van Goethem en De Roeck daarvoor de financiële middelen niet hadden. Maar het was ook nooit de bedoeling om hen te laten participeren. Het optierecht werd overgedragen aan Cealum UK, een van de door Bellemans opgezette vennootschappen. En die Britse vennootschap besloot dat optierecht niet uit te oefenen, in ruil voor een vergoeding van 4.995.764 euro, te betalen door Breevast. “De advocaten van Breevast”, aldus het vonnis, “zagen in de betaling aan een buitenlandse vennootschap

Blijft de prangende vraag waarop het vonnis geen antwoord geeft: wie kreeg de resterende 1,6 miljoen euro? geen graten, zolang maar werd bevestigd dat de begunstigden van Caelum UK geen Belgische ingezetenen waren. Nochtans wist men dat de uiteindelijke bestemmelingen van het geld Rony Van Goethem en Hugo De Roeck waren.”

Cealum UK, met als directeur Yves Van Goethem (zoon van Rony), fungeerde als spil van het smeergeldcircuit. Van hieruit werd het geld versluisd naar andere onderdelen van de door Bellemans opgezette ‘kerstboom’. Zo ging er geld naar Wishing Stone SA en Future Spot Ltd., beiden gevestigd op de Britse Maagdeneilanden. Die stap was nodig om te vermijden dat het bedrag getaxeerd zou worden door de Britse fiscus.

Wishing Stone beschikte over een Zwitserse bankrekening en controleerde vijf vennootschappen in het Groothertogdom Luxemburg (Domino, Polarsum, Elokunde, Dayson en Walpole), plus nog minstens vijf andere offshore-vennootschappen die in het vonnis enkel aangeduid worden met Y of H. Over de geldstromen naar, of de begunstigden van die Luxemburgse en andere entiteiten in belastingparadijzen, zijn slechts fragmentarische gegevens bekend. Soms zijn ze van Van Goethem, soms van De Roeck, soms ontbreekt elke informatie. Uit het vonnis blijkt wel dat Breevast in totaal 4,8 miljoen euro betaalde. Ruim een derde hiervan (1,7 miljoen) kwam terecht bij Rony en Yves Van Goethem. De Roeck kreeg 1,5 miljoen. Blijft de prangende vraag waarop het vonnis geen antwoord geeft: wie kreeg de resterende 1,6 miljoen euro?

Onderbroek

In 2006 kwam er als gevolg van een klacht van de Bijzondere Belastinginspectie (BBI) een gerechtelijk onderzoek naar fiscale fraude. Tijdens een huiszoeking werd Yves Van Goethem in zijn onderbroek aangetroffen. In de slaapkamer vonden speurders een riot gun. In de garage stonden een BMW stationwagen, een Harley Davidson en een Range Rover met Luxemburgse nummerplaat. “Het betreft een tot woning omgebouwde boerderij met ruim omliggend terrein en een tennisveld”, preciseert het vonnis. “De woning is heel luxueus ingericht, onder meer met verwarmd binnenzwembad.”

Vader Rony Van Goethem was net als zijn zoon gedomicilieerd in Luxemburg, maar bleek in feite

te wonen in een kasteel in Dilbeek. Hugo de Roeck, officieel wonend in Monaco, werd dan weer aangetroffen in zijn woning in Knokke. Op de oprit stond zijn Porsche Cayenne met Luxemburgse nummerplaat.

Na drie jaar werd het onderzoek afgesloten en besloot het Brussels parket dat er sprake was van een frauduleuze constructie om Belgische belastingen te ontduiken. Michel Bellemans, Rony Van Goethem en Hugo De Roeck werden naar de correctionele rechtbank verwezen. “Er is nooit een onderzoek gevoerd naar de vermeende corruptie”, schreef De Tijd.

De Financietoren werd uiteindelijk voor 276 miljoen euro verkocht.

(Foto: ID © Firmin De Maitre Maîtrise)

The Bird

Het gevecht over de vraag of het onderzoek moest worden uitgebreid in de richting van Rik Daems werd vooral gevoerd voor de Raadkamer en de Kamer van Inbeschuldigingstelling en nam nog eens drie jaar in beslag. Uiteindelijk kwam er geen onderzoek naar het corruptiespoor. Volgens de rechters waren er te weinig elementen om Daems te verhoren.

Het recente vonnis vermeldt echter een verklaring dat met kapitaal van Caelum (75.000 euro) de verkiezingscampagne van Daems deels werd gefinancierd, en een

kreeg achttien maanden met uitstel. Ze werden veroordeeld wegens schriftvervalsing, belastingontduiking en witwassen. De feiten tegen Bellemans bleken verjaard. Geen keiharde straffen dus, hoewel “de beklaagden blijk hebben gegeven van een zeer hardnekkige, weloverwogen en goed georganiseerde wil de plicht tot bijdrage aan de financiering van de overheid, te ontduiken. Ze hebben zich asociaal gedragen en het eigen winstbejag was hun enige oogmerk en drijfveer. Aldus hebben zij grote schade toegebracht aan de maatschappij.”

Zo kon het gebeuren dat de Financietoren, het grootste overheidsgebouw en de zetel van de FOD Financiën, in handen viel van een offshorevennootschap op de Nederlandse Antillen. brief van Rony Van Goethem aan zijn ex-zakenpartner waarin gesproken werd “over alles wat was gedaan voor ‘Bird’ (codenaam van Rik Daems), gaande van kaviaar, champagne, wijnen… tot financiële steun en sponsoring.”

Tik op de vingers

Met het vonnis van 26 februari 2016 van de correctionele rechtbank van Brussel viel het doek over de affaire. Rony Van Goethem is in 2010 overleden. Zoon Yves werd bij verstek veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van een jaar. Hugo De Roeck

Bij het bepalen van de strafmaat hield de rechtbank rekening met het feit dat er al zoveel tijd verlopen is sinds de feiten werden gepleegd. Dat is volgens het vonnis “deels te wijten aan de beklaagden zelf, die estafette hebben gespeeld bij het vragen van bijkomende onderzoekshandelingen en onontvankelijke of ongegronde hoger beroepen hebben ingesteld.

Niettemin moet worden vastgesteld dat het tijdsverloop tussen die hoger beroepen en het arrest onverantwoord lang was.” Met andere woorden: de redelijke termijn werd niet gerespecteerd.

Meer achtergrond over deze en andere onfrisse praktijken ontdek je op apache.be/smeergeld

18 interview

Walter Zinzen:

“ Er is geen geheugen meer”

Walter Zinzen (Foto: © Katleen Gils)

meer interviews op apache.be 19 Ingrid Vander Veken interviewde een aantal ‘tenoren’ van de Vlaamse pers. Piet Piryns, Rik Van Cauwelaert, Bert Verhoye, Tessa Vermeiren, Pol Arias, Hugo Camps en Walter Zinzen. Zij waren de seismografen van hun tijd. Ze stonden op de eerste rij en gluurden in de coulissen. Van media, van politiek, cultuur. Ze sprak hen over hun leven, hun werk, en hoe de wereld veranderde. En zij soms ook.

INGRID VANDER VEKEN | 21 okt 2016

Walter Zinzen (Antwerpen, 1937) begon als journalist bij Gazet van Antwerpen, daarna ging hij aan de slag bij de BRT (later VRT), waar hij tot zijn pensioen in 2002 werkte als presentator, verslaggever en eindredacteur van Het Journaal, Terzake en Panorama. Hij had ook een eigen programma, Zinzen. Voor zijn journalistieke werk ontving hij de Prijs voor de Democratie.

Dat ze de volwassen journalistiek hebben moeten uitvinden, daar aan de Reyerslaan, alles samen een gevecht van wel twintig jaar. En dat je als interviewer vooral moet luisteren, zegt de man die gold als één van de scherpsten van de openbare omroep. Dus doe ik dat, naar hoe hij zijn woorden kiest, bedachtzaam praat. Plots verontwaardigd een toon hoger schakelt, of relativeert met gulle lach. En soms prompt antwoordt met een luid en kordaat “Ja!” Die “Ja!” klinkt voor het eerst als ik wil weten of dat dan misschien een roeping was, die journalistiek die zozeer zijn leven heeft beheerst. Dàt, in tegenstelling tot de keuze die daar aan voorafging, die voor de Witte Paters. Hoewel die laatste, achteraf bekeken, toch ook weer niet zo onbetekenend blijkt.

“Daar,” zegt Walter Zinzen, “is mijn belangstelling voor Afrika geboren. Daar heb ik ook mijn eerste antiracistische lessen gekregen. Men maakte je duidelijk dat die zwartjes heus niet achterlijk waren.” Toegeeflijk glimlachje: “Zwartjes, ja. Zo mocht je ze toen nog noemen. Dat paternalisme, dat zat er zeker in. Maar racisme?

Neen!”

“ Mannekes, veroordeel toch geen mensen die je niet kent!”

Op het college en bij de jeugdbeweging was het hem ingeprent.

“Wie het geluk had te studeren, moest zijn talenten ontwikkelen. Zich verdienstelijk maken, (nadrukkelijk) en niet voor jezelf, maar voor de maatschappij. En bij de paters kwam daar natuurlijk nòg iets bij. Ook voor de kerk…”

Voor wie bij hen wilde blijven, kwam er nog wat meer bij. Ascese, verstervingen, celibaat. Alles, waardoor zijn raadsman sneller dan hijzelf doorhad dat deze toekomstige pater zich van roeping had vergist. Wat bleef, was dat andere aspect dat hem die richting uit had gedreven.

“Goeie preken houden. Mensen beïnvloeden door het woord.” Een beetje missionaris, dan toch? “Ja. Daar hebben ze ons later ook voor uitgescholden. Rooie missionarissen. Misschien was dat niet helemaal onterecht...”

Karl May

Later in het gesprek zal hem invallen dat er daarvoor al een heel andere wake-upcall was. Verslonden had hij ze als twaalf-dertienjarige, alle boeken van Karl May. Wist ik veel dat die kerel nooit een Indiaan van dichtbij had gezien.

Winnetou, zijn schone zus, die nobele wilden…”

“Daar lag, denk ik, het eerste zaadje. Bij het besef dat die onderdrukt werden. Toen in 1958 Ghana als eerste Afrikaans land onafhankelijk werd, vond ik dat geweldig.

En tegelijk dacht ik, als jonge snotneus: jamaar, die mensen kunnen dat nog niet allemaal. Ik moet daar gaan helpen!”

Zo gezegd, zo gedaan. Na de universiteit trok hij naar Congo.

Van ‘63 tot ‘66 was hij leraar in Lubumbashi. “Men spreekt van l’orgasme de l’Afrique, maar het was veel meer dan dat. Ik leerde er de mensen kennen, ontdekte het bastion van het kolonialisme. Van de onrust die zich aankondigde aan de Belgische universiteiten was ik op de hoogte via De Nieuwe, het tijdschrift van Mark Grammens, aangevoerd met de Sabena-vlucht.

Dat las ik dan in een Afrikaanse context waar de problemen heel anders waren.”

“Ik onderwees Germaanse talen in een meisjesschool, die voor de helft bestond uit Afrikaanse meisjes. In het handboek 30 Deutsche Stunden stond een les

over Theophrastus Bombastus Paracelsus, de geleerde die de kruidengeneeskunde onderbouwde.

Waarop een zwart meisje haar vinger opstak: Monsieur, monsieur, c’est comme chez nous!”

“Ik heb mijn boeken weggelegd: raconte! Uiteindelijk heeft zij die les gegeven, en het was de mooiste van mijn leven, nooit ben ik dat vergeten. Mannekes, veroordeel toch geen mensen die je niet kent!”

Drie blokken

Na een kort oponthoud bij Gazet van Antwerpen, belandde hij in 1967 bij de BRT. De naam van de nationale omroep veranderde in VRT, en er veranderde nog veel meer, maar Walter Zinzen bleef.

Tot in 2002, een meer dan goedgevulde loopbaan. Het Journaal, Terzake, Panorama… Politiek en de wereld, dat moest het zijn.

“Buitenland was het meest gegeerd en Afrika stond bovenaan.

Omwille van het klimaat, omwille van de vrouwen wellicht, als ik aan sommigen terugdenk (lacht).

Er heerste veel naijver, buitenland was enkel weggelegd voor de grote namen: Omer Grawet, Julien Peeters, Karel Hemmerechts… Maar ik had één voordeel, ik had daar drie jaar in Congo gewoond. Dus mocht ik ook al eens een keertje…”

Of de wereld eenvoudiger was, toen, wil ik weten. Of liever: of hij hem als journalist eenvoudiger, bevatbaarder voorkwam. “Dat denk ik wel. Het was nog overzichtelijk. Je had twee grote gegevens.

Een: de Koude Oorlog. Twee: de dekolonisering van Afrika. En je had drie blokken. Het Oostblok, het Vrije Westen, en een derde blok dat niet toevallig de Derde Wereld heette. Dat laatste bestond uit landen die zich tot geen van die twee andere blokken wilden bekennen, en waar men dus weinig van moest hebben. Op de grondstoffen na, natuurlijk.”

Post ‘68-generatie

En toen, vertelt hij opgetogen, kwam met journalisten als Liesbet Walckiers en Tony Naets de post-’68-generatie aangestormd.

“Schitterend! Ik voelde me plots veel minder alleen. Ik behoorde daar niet toe qua leeftijd, maar wel van hart.”

“In onze optiek zaten de goeien in die nieuwe landen, de slechten bij de CIA en de multinationals.

De Sovjet-Unie was ook niet goed, maar dat keken we toch meer door de vingers. (Lachend) En dus waren wij agenten van Moskou, mao-

ïsten en trotskisten. Jazeker, de revolutie van ‘68 beïnvloedde de geesten, ook die van mij. En die afkeer van het gezag had ik toch al een beetje.”

En dat gezag liet van zijn kant van zich horen. Een nachtmerrie zoals bij Gazet van Antwerpen was het niet, maar toch. “De media waren gepolitiseerd, maar de BRT was het medium van iedereen.

Alle partijen zetelden in de raad van bestuur, en alle benoemingen gebeurden via partijpolitieke kwalificaties. Opperhoofd was Paul Vandenbussche, een zeer conservatieve katholiek en gewezen medewerker van minister Harmel. In die functie had hij in de Belgische omroepwet laten opnemen dat journalisten van de openbare omroep objectief moesten zijn, en dat in ruil daarvoor de regering geen censuur mocht plegen.”

“Waar dat op neerkwam was: al wat ik denk is objectief, al wat daar van afwijkt niet. Ik overdrijf nu wel een beetje, maar niet veel.

Als iemand het had over de Spaanse dictator Franco, hing hij meteen de lijn. (Roept) En Stalin dan?”

“Ik hoor het Omer Grawet nog zeggen: ‘Er is geen goed of slecht nieuws, dat bestààt niet. Nieuws is nieuws!’”

Dus toch censuur? Formeel: “Neen! Omdat er zowel op de radio als op de televisie eindredacteurs waren die hem trotseerden. Niet altijd tot hun genoegen overigens.

Maar ze déden het wel.”

“Laat me hier even de lof zwaaien van Gust Sutterman, mentor van de nieuwkomers. Een liberaal, die qua ideologie niet eens zo ver van Vandenbussche af stond.

Maar zo keurig, zo professioneel.

Een zaligheid.”

“Politieke benoemingen garandeerden niet altijd grote bekwaamheid, maar die bekwaamheid wàs er wel. Zo was Omer Grawet een barslechte eindredacteur omdat hij liever reportages maakte, maar de principes die hij uitdroeg! Ik hoor het hem nog zeggen, als iemand durfde te opperen dat er ook goed nieuws was.

(Luid orerend) Dat is geen journalistiek! Er ìs geen goed of slecht nieuws, dat bestààt niet! Nieuws is nieuws!”

Dit volledige interview én een hele resem andere interviews lees je op apache.be/zinzen interview

lees een week gratis apache *

*ga naar apache.be/leesgratis/krant Word nu lid van Apache en geniet van deze voordelen:

• • •

• •

Toegang tot alle artikels en het rijke archief van Apache De mogelijkheid om gratis links te delen De kans om in discussie te gaan met onze journalisten en andere lezers Korting op Apache-evenementen en extra producten (bv. e-books) Steun aan Apache zodat we kunnen blijven uitbreiden, vernieuwen, verbreden…

Alle info op apache.be/wordlid

LIDMAATSCHAP 1 MAAND

8 euro

LIDMAATSCHAP 3 MAANDEN

24 euro

LIDMAATSCHAP 1 JAAR

80 euro