Herfst 2021

herf st 20 21

Mechels Rivierengebied 25

29

3 2

3 2

N atuurwerkdag en

Bos voor I edereen wandeling en

K ijken met je potlood

Warme Winteravonden

 colofon N atuurpunt Mechels R ivierengebied is actief in Bonheiden, Mechelen, Sint-Katelijne-Waver en Willebroek. D ankzij meer dan 4100 leden en een stevige ploeg vrijwilligers werkt N atuurpunt in deze gemeenten aan de bescherming en verdere ontwikkeling van de natuur. L eden van de N atuurpunt Mechels R ivierengebied ontvangen dit driemaandelijks tijdschrift gratis. Andere N atuurpuntleden kunnen voor 2022 een abonnement nemen door 6 euro over te schrijven op rekening BE 42 0013 6 46 8 875 4 met als vermelding ‘ tijdschrift 2022’ .

C ontactpersonen

K ern Mechelen N ils I wens, 046 8 3 6 14 46 , nils. iwens@ natuurpunt. be K ern Bonheiden D iane Appels, 015 5 1 6 9 97, diane. appels@ skynet. be K ern S t.- K atelijne- Waver G odelieve J anssens, 015 20 97 02, godelieve-jans@ telenet. be K ern Willebroek Wim Candries, 0472 29 87 3 2 D iane Appels, Wim Candries, I ne Colpaert, Bert D elanoeije, G lenn D eliè ge, Peter D elvaux, F rank D e R oover, Peter D e R idder, F rank H adermann, Maare H eene, N ils I wens, G odelieve J anssens, Bert Mestdagh, J irka Meulemans, Carla Morlion, Ann Pinceel, Wander R ooze, X avier Suykens, T ony V an den Broeck, Sven V an H aezendonck, Stef V an O sta, Patrick V an H erp, Katrien V erschooten

R edactie: redactie-mrg@ natuurpunt. be orm.be

O plag e: 46 00 exemplaren bundelzwam ©

2

www.natuurpunt.be/controlepaneel/mijn- g eg evens

Contactformulier: www.natuurpunt.be/contacteer- natuurpunt

F acebook en T witter

www.f acebook.com/N atuurpuntMechelsR iviereng ebied twitter.com/N atuurMechelen

Dig itaal af deling snieuws

www.mechelen.waarneming en.be

Activiteitenflits: aanvragen via de startpagina van onze website www.natuurpunt.be/np- mrg

G if ten - R eservatenf onds Schrijf je gift over op rekening BE 5 6 293 0 2120 75 88 van N atuurpunt met vermelding ‘ project 3 799 Mechels R ivierengebied’. Vanaf 40 euro wordt een fiscaal attest afgeleverd.

L id worden

H et lidgeld bedraagt 3 0 euro per jaar en per gezin.

O verschrijven op rekening BE 17 23 00 0442 3 3 21 BI C G E BABE BB van N atuurpunt, met vermelding ‘ (nieuw) lid via Mechels R ivierengebied’ .

T ony V an den Broeck

In dit nummer 2

colofon - inhoud

3

woordje vooraf 4

O nline (geregistreerde leden):

Planten- en dierenwaarnemingen in onze regio:

Werkten mee aan dit nummer

Druk: Buroform nv - www.burof

Adreswijzig ing en

O ntbijt for N ature ©

N atuurpunt

Bezoekerscentrum Muizenhoekstraat 7, 2812 Muizen - www. natuurpunt. be/ bc-mrg Ann Pinceel - 015 43 6 1 09 - bc. mechelsrivierengebied@ natuurpunt. be

terugblik 7

dank je wel

8

nieuwtjes

13

wist je dat

14

beheerteam in de kijker

16

gesignaleerd

18

kalender

20

kinderhoek

23

beheer

26

Barebeekvallei 18de eeuw

28

wandelen in de natuur

3 2

vorming

3 3

natuur. crypto

3 4

waarvan akte

3 5

natuurgebieden

©

D iane Appels

O pen op donderdag van 13 u3 0 tot 17u3 0 en zondag van 10u tot 17u3 0 I n de schoolvakanties ook op zaterdag van 13 u3 0 tot 17u3 0 (gesloten op Kerstmis en N ieuwjaar) - info over de lokale natuurgebieden en activiteiten - wandelbrochures en gezinsspeurtochten - inkijk-veldgidsen en kleine winkelhoek - biosapjes en natuur. bier Parkeren op randparkings Muizen-D orp, Kerkenbos of Karolingenstraat. E r zijn slechts enkele parkeerplaatsen langs de Muizenhoekstraat.

Woordje vooraf...

O

©

ngetwijfeld zagen jullie het ook op het nieuws deze zomer, het geboortefilmpje om van te smelten, van G ru en D ru, de eerste twee wilde kraanvogels, made in Belgium, sinds mensenheugenis. .

E erder waren er al N oë lla en August, ons eerste succesvolle wolvenpaar in L imburg, en bevers en de eerste otters en steeds meer reeë n in ons R ivierenland, die ons vertellen dat natuur herstellen nog kan.

Z o’ n grote zoogdieren hebben vooral met elkaar verbonden natuurgebieden nodig, met proper water waar we ze met rust laten en niet bejagen.

Maar kraanvogels … da’ s nog van een ander kaliber. Z e zijn immers enorm kieskeurig bij het zoeken van een geschikte broedplaats. Z e mikken op een heel hoog “ rustgehalte” en zijn niet snel tevreden als het op natuurwaarden aankomt.

D at ze een veengebied in de vallei van de Z warte Beek, een natuurgebied van N atuurpunt uitkozen als geboortestek is dus helemaal geen toeval. G ru en D ru zijn de ambassadeurs van het succes van ons natuurbeheer en tegelijkertijd hé t symbool van hoop voor onze V laamse natuur.

E n nu we het over natuur-hoop mogen hebben: samen met onze partners van het beschermd N atuurpark R ivierenland diende N atuurpunt op 15 september, veel sneller dan we hadden gedacht, een dossier in bij de V laamse regering om ons R ivierenland als N ationaal Park te laten erkennen. H et zal vandaag nog niet gemakkelijk zijn om die erkenning al te krijgen, er dingen immers nog andere top-natuurgebieden mee en de prijzen zijn erg beperkt.

D iane Appels

Maar alleen al al die positieve energie en het natuur-enthousiasme van een groeiende groep partners om zo’ n N ationaal Park R ivierenland vorm te willen geven, maakt dit hele project nu al super geslaagd. O f het nu “ N atuurpark” of “ N ationaal Park“ R ivierenland mag gaan heten. . . , we maken met jullie steun van deze droom van een grote brok pure topnatuur in de Mechelse regio, realiteit.

N atuurpark R ivierenland is zonder meer ons beste antwoord om onze regio klimaatbestendig te maken en ons te behoeden van het overstromingsleed dat we deze zomer wel heel erg dichtbij ervaarden. We schreeuwen dit niet alleen van de daken, we maken het ook echt waar, daarbuiten in de vallei. We zijn zo blij dat we jullie verderop in dit boekje, als eersten mogen vertellen dat we opnieuw 9 ha D ijlevallei konden aankopen en daar vanaf nu voor altijd een natuurtoekomst kunnen garanderen.

N atuurpark R ivierenland is zonder meer ons beste antwoord om onze regio klimaatbestendig te maken Wij wensen jullie dat we de aankomende nazomer steeds meer covid-perikelen en -beperkingen achter ons kunnen laten. E n dat we weer volop de natuur in kunnen trekken en genieten van het samenzijn en die ontelbare heerlijk warme herfstkleuren en geuren.

H eel dit boekje wil daar graag é é n grote uitnodiging toe zijn.

T ot ergens onderweg allicht, in ons prachtig rivierenland.

3

 terugblik

©

10 juli I nsectensafari Mispeldonk

3 0 juli

D iane Appels

©

T ony V an den Broeck

©

T ony V an den Broeck

Bijenhotelletjes maken tijdens het N atuur. kamp

4

28 augustus

N acht van de V leermuis op het fort van Walem

Terugblik N atuurpunt Mechelen g af workshops insecten bij T echnopolis D eze zomer organiseerde T echnopolis " I nsectopia" , een buitententoonstelling rond het thema insecten. D eze tijdelijke expo in het Z ennebeemdenbos vlak naast de zomerbar stond boordevol uit de kluiten gewassen insecten tot wel 5 meter hoog!

O m de bezoekers warm te maken voor de Mechelse insectenfauna é n de O bsI dentify-app, werd een samenwerking opgezet met N atuurpunt Mechelen. I n twee workshops werd het publiek alvast meegenomen in de wondere wereld van deze " Citizen science" -app. H iermee kan je insec© Chantal D eschepper ten (maar ook andere wilde dieren en planten) herkennen door ze te fotograferen en er de determinatiesoftware op los te laten. Meteen bevorder je er ook het onderzoek mee naar heel wat soorten.

V oor N atuurpunt namen Chantal, Charlotte en X avier de honneurs waar.

Reddingsoperatie amfibieën bouwput Lemanstraat Z es jaar geleden werd in de L emanstraat in het centrum van SintKatelijne-Waver een bouwput gegraven. N iet veel later ging de aannemer failliet waardoor het bouwproject jarenlang stillag. I n die tijd vulde de put zich met water en planten. Sindsdien vormt het een biotoop voor verschillende dieren, waaronder kikkers, salamanders, libellen, zelfs broedende waterhoentjes.

H alf augustus begon een aannemer met het leegpompen van de vier meter diepe put. O p onze vraag gebeurde dat met een pomp die niet © Walter V an Camp zo krachtig is. Er werd ook een fijn gaas over de uiteinden aangebracht om te vermijden dat de kikkers opgezogen zouden worden en dood in de riolering eindigen.

D aarna daalden we - een groep van een 20-tal vrijwilligers uit heel de regio - via ladders af in de put om zoveel mogelijk dieren te vangen. H et kostte heel wat moeite en we zaten tot aan onze oren onder de modder, maar we konden 15 groene kikkers, meer dan 120 reuze dikkoppen, 23 0 salamanders (bijna allemaal kleine watersalamander, vaak met kieuwen) en honderden libellenlarven (glazenmaker en platbuik) redden. I n emmertjes werden ze weggebracht naar de Schrans, waar de vangst weer werd uitgezet.

Dank aan alle helpers - zelfs iemand uit Mortsel - en uiteraard ook aan aannemer IBO voor de fijne samenwerking!

5

 terugblik T eamweekend kern Mechelen 6 tot 8 aug ustus V rijdag 6 augustus was het moment eindelijk aangebroken: het teamweekend van kern Mechelen ging van start! H et werd een weekend vol gelach, natuur, lekker eten en nieuwe vriendschappen.

Z aterdagochtend gingen we een sloot vol parelvederkruid te lijf, een woekerende exoot. Met lange harken trokken we de plant zoveel mogelijk op de oever. E nkele dappere mannen en vrouwen sprongen zelfs in de sloot, om het plantentapijt met hun armen richting de oeverharkers te duwen. Wat een teamwork! © T ony V an den Broeck I n de namiddag was het tijd voor de ultieme natuurstudiebattle: twee teams streden tegen elkaar om het meeste insecten te determineren. E lk team deed uiteindelijk meer dan 100 waarnemingen. Wauw!

D aarna volgde een Superduper N atuurpuntq uiz. We leerden onder andere bij dat een van onze gerespecteerde N atuurpunters verdacht goed het paringsritueel van een hagedis kan nadoen.

D e volgende ochtend volgde er nog een vogelwandeling en vogelspel. We waren weer een hoop vogelweetjes rijker. T raantjes zijn er niet gevloeid tijdens het afscheid (denk ik? ), maar iedereen keerde met een glimlach weer huiswaarts.

T rekvog el inventarisatie D en Battelaer was in augustus opnieuw de thuisbasis voor onze vogelringers. Beter gezegd, het was é é n van de thuisbasissen, want onze afdeling is verscheidene vogelringstations rijk.

O nze ringers zijn erkende medewerkers van het Belgisch I nstituut voor N atuurwetenschappen (KBI N ). Z ij ringen jaarlijks duizenden vogels, van de kleine winterkoning tot de slechtvalkjongen op de Sint-R omboutstoren.

Het ringwerk levert onschatbare informatie over de demografie van de vogels en vooral over de trekroutes en het trekgedrag.

T ijdens demo-dagen in het Mechels Broek en in D en Battelaer konden deelnemers deze ringactiviteit mee beleven. Af en toe zijn er opmerkelijke vangsten. Z o zet een zeldzame nachtzwaluw zijn trek naar tropisch Afrika sindsdien verder met een ring uit Mechelen.

6

E xpeditie N atuurpunt

©

I ne Colpaert

E xpeditie N atuurpunt 2021 was fantastisch. 75 gemotiveerde natuurliefhebbers zamelden dit jaar meer dan 100 000 euro in voor de natuur in het Mechels R ivierengebied en om dat te vieren namen ze allemaal deel aan E xpeditie N atuurpunt!

G etuig enis van een eerste deelname (Sven V an H aezendonck) “ H et Mechels Broek was al een plek waar wij tot rust komen. I n de aanloop naar E xpeditie N atuurpunt kregen we de kans om er eens te overnachten. H et was het weekend dat we de vele vrijwilligers achter deze prachtige plek en veel anderen in onze streek leerden kennen. D e mensen die ervoor zorgen dat vele anderen kunnen genieten van het natuurschoon dat onze regio gelukkig nog rijk is.

D oor deel te nemen aan E xpeditie N atuurpunt ontdekten we dat er heel veel enthousiasme zit achter het team dat zich in Mechelen en omgeving inzet voor de natuur. D e expeditie was een belevenis op zich, eentje waarbij je er samen voor gaat om een doel te bereiken. E en onvergetelijke ervaring. ” ©

Ann Pinceel

dank je wel

KORTING BIJ MECHELSE PARTNERS VAN NATUURPUNT Bij Dille & Kamille, Schoenen Torfs en A.S. Adventure ontvang je als lid korting (op vertoon van een geldige lidkaart).

Voor details raadpleeg de website van onze partners.

-10 %

-10 %

-7 %

OUTDOOR COOKING & GLAMPING www.foresttoplate.shop

7

J ouw advertentie hier?

V oor € 100 of € 5 0 bereik je meer dan 4. 000 lid-gezinnen en steun je de werking van N atuurpunt.

I nteresse? bc. mechelsrivierengebied@ natuurpunt. be of 015 43 6 1 09

Nieuwtjes Z ondag 10 oktober

S tap mee in de K limaatmars Post-corona? T erug naar het klimaat. Stap op 10 oktober met N atuurpunt mee in de Klimaatmars en roep onze beleidsmakers op om natuur nog meer uit te spelen in het klimaat- en waterrobuust maken van ons land. N eem een spons mee om de sponswerking van de natuur te demonstreren.

H et laatste I PCC-rapport van de V erenigde N aties is glashelder: klimaatverandering gaat sneller dan verwacht, is wijdverspreid en intenser. Maar we kunnen iets doen: zo snel mogelijk de uitstoot van fossiele brandstoffen afbouwen.

O ok de natuur kan haar steentje bijdragen om de ergste effecten van klimaatverandering tegen te gaan. Bossen, permanente graslanden, moerassen, venen. Al deze habitattypes houden koolstof vast, zorgen voor waterberging en hebben bij hitte een verkoelend effect.

We verzamelen vanaf 13 u in de Koning Albert I I -laan (Brussel-N oord). Z oek de N atuurpunt-vlaggen en sluit je daarbij aan. O m 14u trekt de klimaatmars zich op gang.

I nschrijven:

www.natuurpunt.be/pag ina/g rote- klimaatmars- 10 - oktober- 20 21- kom- als- een- spons

K alender 20 22 D e N atuurpuntkalender is een verzameling van 13 adembenemende natuurfoto’s van de lens van bekende natuur- en landschapsfotografen.

2022

H ij is overzichtelijk ingedeeld en bevat voldoende schrijfruimte met identieke vakjes voor alle dagen van de week.

Met de aankoop van een N atuurpuntkalender in het bezoekerscentrum of via een van onze vrijwilligers, steun je de aankopen van natuur in het Mechels R ivierengebied. O ok leuk als cadeautje.

Prijs: 10 euro

8

N atuurpark R ivierenland T wee jaar geleden sloegen N atuur en Bos, Stad Mechelen en onze afdeling N atuurpunt Mechels R ivierengebied de handen in elkaar en besloten ze om samen te gaan voor de realisatie van een groot natuurpark in onze regio. Met deze samenwerking trachten we de versnipperde stukken natuur weer te verbinden met elkaar en de klimaat- en biodiversiteitsuitdagingen van deze tijd het hoofd te bieden. Strategisch Project O R I O M en R egionaal L andschap R ivierenland vervoegden als experten de stuurgroep van het park in wording.

O p 19 april 2021 werd door V laanderen de open oproep voor N ationale Parken gelanceerd.

N aast N ationaal Park H oge Kempen moeten er de komende jaren drie nieuwe N ationale Parken

nieuwtjes  uit deze oproep voortkomen. Progressie maak je pas echt als V laanderen ook in je park gelooft en bereid is erin te investeren. N atuurpark R ivierenland kon dus niet achterblijven. D e stuurgroep, die maandelijks samenkomt, besloot aan V laanderen zijn honger naar natuuruitbreiding te tonen en diende daarom zijn kandidatuur in. Plotseling lag er met deze oproep heel wat werk op de plank, want dit betekende dat we tegen 15 september een sterke conceptnota moesten schrijven en onze gebiedscoalitie fors dienden uit te breiden om aan de noodzakelijke oppervlaktes te komen.

I nmiddels startten H ans G ijsbrechts en N ils I wens als respectievelijk bosintendant en coö rdinator, en vormden ze samen met Pascale Priem, Annick Claessens en schepen Princen het coö rdinatieteam. I n de zomermaanden hielden zij gesprekken met potentië le gebiedscoalitiepartners. N aast gemeenten Willebroek, D uffel, Sint-Katelijne-Waver, Bonheiden, Boortmeerbeek, H aacht, Z emst en Stad V ilvoorde, gingen zij ook in gesprek met de N atuurpuntafdelingen uit deze gemeenten en met D e V laamse Waterweg, V laamse Milieumaatschappij, water-link en Sport V laanderen.

O p 11 september 2021 werd door de kersverse g ebiedscoalitiepartners de eng ag ementsverklaring ondertekend aan het Z ennegat.

D oor de samenvloeiing van de Z enne en de V aart in de D ijle, en wat verder de N ete en de R upel, is deze plek symbolisch voor de verbinding binnen de gebiedscoalitie. ondertekening engagementsverklaring © N aomi D om I n de komende maanden zal een onafhankelijke jury van experten uit binnen- en buitenland de conceptnota’s van de negen kandidaatparken beoordelen, waarvan er maximum zeven zullen mogen instappen in het begeleidingstraject voor de opmaak van een masterplan en operationeel plan. D e kandidaten ontvangen hiervoor een subsidie van 100. 000 euro per kandidaat. O p het einde van het begeleidingstraject worden het masterplan en het operationeel plan beoordeeld door de jury. I n een laatste stap, midden 2023 , volgt de eigenlijke erkenning van een kandidaat als N ationaal Park V laanderen.

O ngeacht de uitkomst, zullen we in deze regio, met onze sterke gebiedscoalitie, blijven werken aan N atuurpark R ivierenland en een zo hoog mogelijke erkenning. We houden je op de hoogte.

E en g rote g if t voor de natuur? G ewoon doen!

©

T ot 1 juli 2021 betaalde N atuurpunt 8,5 % erfbelasting op elke erfenis en 5 ,5 % schenkbelasting bij elke schenkingsakte. V andaag is die belasting gelukkig afgeschaft. O p elke euro die wij sinds 1 juli erven of krijgen, hoeven wij helemaal geen belastingen meer te betalen.

Wim D irckx

V oor meer informatie kan je terecht bij J oost V erbeke (015 29 72 49 of 0477 20 47 27, joost. verbeke@ natuurpunt. be) om samen te bekijken welke mogelijkheden er zijn om je geliefde natuur en je erfgenamen optimaal te bevoordelen.

9

 nieuwtjes Z ondag 24 oktober

O N T BI J T F O R N AT UR E

E en lekker ontbijt aan huis g eleverd voor meer natuur in je buurt!

Steeds meer is het duidelijk dat we de natuur hard nodig hebben. O m in onze regio nog meer natuur te kunnen beschermen voor de toekomst, hebben we centen nodig, veel centen.

D ankzij het succes van de eerste editie vorig jaar, het enthousiasme van de ploeg vrijwilligers en de vele complimenten van de ‘k lanten’, zien we het helemaal zitten om dit initiatief te herhalen. We blijven volledig inzetten op een lokaal en biologisch aanbod waar mogelijk, en zorgen op 24 oktober graag voor een lekker coronaproof ontbijt aan huis.

We leveren tussen 8u en 9u of tussen 10u en 11u, in de vier gemeenten van ons afdelingsgebied. J e kan ook zelf je bestelling afhalen tussen 8u en 11u op de speelplaats van het Busleyden Atheneum - Campus Pitzemburg, Bruul 129, Mechelen.

D e prijs is 17 euro voor een volwassene, 9 euro voor een kind.

H et is mogelijk om nog extra’s te bestellen. D e opties vind je op de website.

I N S C H R I J VE N Maak snel je keuze op www.ontbijtnatuurpunt.be en laat je verwennen!

I nschrijven kan tot en met zondag 17 oktober of tot het maximum van het aantal ontbijten bereikt is.

D e opbrengst van dit ontbijt gebruikt N atuurpunt integraal voor de aankoop van natuur in het Mechels R ivierengebied. Per ontbijt kunnen we een extra vierkante meter natuur aankopen!

Meewerken?

Wil je de avond voordien of de dag zelf helpen om alles in te pakken, te sorteren, rond te brengen, … ?

L aat het ons weten via bc. mechelsrivierengebied@ natuurpunt. be.

H aag - en boomplantacties S int- K atelijne- Waver N et als de voorbije jaren verkoopt de kern Sint-Katelijne-Waver in samenwerking met de gemeente haag plantpakketten.

N ieuw dit jaar is een bijenhotel gemaakt uit een boomschijf van 20 tot 25 cm diameter, een aanrader voor wie graag wilde bijen in zijn tuin krijgt.

O phangen kan op een zonnige plek, dichtbij je woning, want deze insecten steken niet. D e bijen zorgen voor de bestuiving van vele bloemen.

I nwoners kunnen tot 20 oktober bestellen via www.skw.be/haag plantactie.

10 bijenhotel ©

‘ Behaag …

F rank H adermann

Afhalen op zaterdag 20 november.

Meer info bij frank. hadermann@ skynet. be.

natuurlijk’ in Willebroek

Willebroek doet al meer dan 25 jaar mee aan deze haagplantactie. Z e moedigt iedereen aan om inheems plantgoed te planten om meer natuur tot in de tuinen te brengen. D e actie loopt in tientallen gemeenten in het westen van de provincie Antwerpen. N atuurpunters E rik D ekeersmaecker en L uk Smets zijn sinds het begin de bezielers en coö rdinatoren geweest van de actie. Z e geven deze nu uit

nieuwtjes  handen en nemen niet langer de trekkersrol op zich. We bedanken E rik en L uk voor hun jarenlange enthousiaste inzet.

O nze kern Willebroek zet de actie verder, samen met de gemeente. J e kan ook dit jaar voordelig inheems plantgoed bestellen.

Bestellen kan tot 29 oktober via

www.willebroek.be/nl/nieuws/behaag - natuurlijk- actie- 20 21.

Afhalen op zaterdag 27 november.

Bonheiden Boomt O ok in Bonheiden is er dit jaar in november een boom- en haagplantactie. E r zullen ook mezenkastjes verkocht worden voor de bestrijding van de eikenprocessierupsen, en fruitstruiken. Bestellen kan tot 3 1 oktober via www.bonheiden.be/bonheidenboomt.

Mechelen - Boom zoekt g rond I n Mechelen konden inwoners bomen en hagen bestellen tot 15 september.

Bashir Abdi

nieuwe ambassadeur van R UN N AT UR E

F O R

Bashir Abdi, bronzen medaillefinalist op de marathon in J apan, wordt dit jaar het gezicht van onze R un for N ature.

Begin september werd al een promofilmpje opgenomen in Mispeldonk. ©

Wim D irckx

Z waluwtelling en Bonheiden I n Bonheiden kunnen inwoners die zwaluwen als huisgenoot hebben een subsidie van de gemeente ontvangen. N atuurpunt voert voor de gemeente de zwaluwtellingen uit.

D e resultaten waren uiteenlopend.

V oor de boerenzwaluw bleek het een succesjaar te zijn met een sterke toename van het aantal nesten.

V oor de huiszwaluw was het veel minder goed, slechts 6 6 koppels, zowat de helft van vorig jaar, maar dit gold eveneens voor nog enke- 11 le kolonies in de regio. R ijmenam kende tijdens de rioleringswerken huiszwaluw © D iane Appels van enkele jaren geleden een uitzonderlijke piek met 113 koppels. H et slijk lag er toen letterlijk voor het rapen. Maar er zijn nog andere redenen voor de afname. D e lente kwam pas heel laat op gang waardoor de zwaluwen veel later toe kwamen of helemaal niet omdat ze onderweg bleven hangen. E r waren ook maar weinig tweede broedsels omdat er te weinig tijd was om nog een tweede gezinnetje groot te brengen.

H opelijk herstelt de populatie zich volgend jaar terug.

 nieuwtjes PF O S in Willebroek E ind juni kwam er verontrustend nieuws over PF O S-vervuiling in Willebroek. I n natuurgebieden Broek D e N aeyer en de Biezenweiden werden er stalen genomen. I n het Provinciaal domein Broek D e N aeyer is verspreid over het gebied ernstige tot zeer ernstige vervuiling vastgesteld. V oor het aangrenzende gebied van N atuurpunt, de Biezenweiden, zijn er op dit ogenblik nog geen resultaten bekend.

H et Provinciaal domein Broek D e N aeyer is een natuurgebied van 6 6 hectare bos, rietvelden en open water. I n de 19de en 20ste eeuw legde papierfabriek D e N aeyer bezinkingsbekkens aan en loosde via de fabrieksloop afvalwater in de R upel. N aarmate de industrië le activiteiten van papierfabriek D e N aeyer afnamen, kon de natuur zich herstellen maar de historische vervuiling met zware metalen in de grond en het slib blijft bestaan en is al langer gekend. N u is er op verschillende plekken ook PF O S teruggevonden. D e zwaarst vervuilde plek is het rietveld dat al jaren gebruikt wordt door de vogelringers. D it stukje was en blijft niet toegankelijk voor wandelaars.

G evolg en voor natuurbeleving U it voorzorg staat de provincie geen enkele georganiseerde activiteit toe in het Provinciaal domein.

D e ringdemonstratie van 29 augustus verhuisde al naar D en Battelaer en de wandeling van 28 november zal niet doorgaan.

Wandelen op eigen houtje mag, maar het advies luidt zoals voorheen: blijf op de paden en laat je hond thuis.

O mdat we voor de Biezenweiden nog geen meetresultaten kennen en het gebied ook een heel andere voorgeschiedenis heeft, neemt N atuurpunt voorlopig geen speciale maatregelen. O nze geplande wandelingen en activiteiten gaan dus wel door, zij het met een aangepast traject. O fwel maken we een (korte) wandellus binnen de Biezenweiden, ofwel volgen we een langer traject door de Biezenweiden en daarna rond de zeilvijver D en Bocht. Welkom wandelaars!

12

PF O S in de bodem (toplaag) (µ g/ kg droge stof) ©

Sertius

wist je dat? 

D

Staycation

aan de MiddellandseZee oor corona hebben we een hele reeks nieuwe begrippen leren kennen. Z o was er voor de zomer de ‘ staycation’ . E en ‘ thuis-blijf-vakantie’ .

T rokken we pre-corona massaal naar het zuiden en de zon, door corona bleven we thuis. V orig jaar kregen we een zuiderse zomer cadeau. D at bleek niet echt een cadeau: extreme warmte en droogte zorgden ervoor dat onze tuin verdroogde samen met de rest van de natuur. D e grondwatertafel is nog nooit zoveel in het nieuws geweest. D at het daar slecht mee gesteld is, weten we in onze natuurgebieden zoals het Mechels Broek al enkele tientallen jaren…

Maar ‘ staycation’ dus. I nderdaad, waarom reizen we nog naar het zuiden? H et zuiden is intussen immers al naar hier gekomen, bedacht ik zo terwijl ik onder onze vijgenboom zat. D e typische geur van vijgenbladeren die opwarmen in de zomerzon, je waant je dan echt aan de Middellandse Z ee. O nze boom is intussen zo’ n twintig jaar oud en levert ons elk jaar in augustus voldoende vruchten voor een half jaar vijgenconfituur. Wij zijn niet de enigen die de vijgen apprecië ren. Merels en vooral zwartkoppen zijn fijnproevers. Sinds onze vijgenboom zo goed ‘ draait’ , hebben wij in onze tuin elk jaar minstens é é n nest zwartkoppen. D e jonge vogels komen met de ouders mee naar de vijgenboom. O ok in de winter hangt hier geregeld een zwartkop rond, die in de narijpende vijgen komt pikken.

zwartkop ©

Peter D e R idder

D e suikers van de rijpende vruchten, en vooral van de overrijpe exemplaren, trekken zo aan het eind van de zomer massa’ s atalanta’ s aan, naast metaalkleurige vleesvliegen en limonadewespen. E r is ook altijd wel een hoornaar. D ie vliegt zenuwachtig van vijg tot vijg zonder echt te landen. H oornaars zijn niet zozeer geï nteresseerd in de vijgen zelf, wel in de bezoekers van de vijgen!

vijgenskeletteermot ©

Peter D e R idder

Sinds kort is er een nieuwe gegadigde. We hadden het al gemerkt aan de vreemde gaten in de vijgenbladeren. D at was de vorige jaren niet. E n dat klopt, want de vijgenskeletteermot heeft nog maar net ontdekt dat hier te lande ook vijgenbladeren te vreten zijn. N et zoals de vijgenboom zelf komt het beestje uit het zuiden.

H et is een mooi (micro)vlindertje dat onschuldig op bloemen nectar zuigt met een buitenmaatse roltong.

H aar nakomelingen leven op en van vijgenbladeren.

Z e schuilen in spinseltjes en doen de naam van hun soort eer aan: ze maken venstertjes in de bladeren. E en skelet van het blad blijft over, of toch van een stuk van het blad. V oorlopig althans is de vijgenskeletteermot geen tweede buxusmot: buiten wat esthetische schade is er geen probleem, er is genoeg om te delen.

E erlijkheid gebiedt te schrijven dat wij deze zomer toch op reis vertrokken zijn. N aar het noorden.

Peter D e R idder

13

beheerteam in de kijker

Stadsbos Kauwendaal,

een stevige brok natuur aan de rand van Mechelen

S

tef an den H artog geeft ons meer inzicht in het beheer van het stadsbos Kauwendael.

V ertel ons iets over de ontstaansgeschiedenis van Kauwendaal.

O m de eerste kiemen van het huidige Kauwendaal terug te vinden moeten we naar 2015 , het jaar waarin het toenmalige O CMW (nu Sociaal H uis) besloot om zijn bosgronden in beheer te geven aan N atuurpunt, waaronder enkele percelen rond de R 6 en de V rouwvliet. E ven later kocht N atuurpunt een aangrenzende wei voor een boscompensatieproject, dat eind 2017 door buurtbewoners, omliggende scholen en jeugdbewegingen beplant werd met inheemse bomen en struiken. Inmiddels werd Kauwendaal ook officieel erkend als natuurreservaat. R ecent kwamen

14

gronden van Woonpunt Mechelen mee onder ons beheer. D eze gronden zijn ingekleurd als bouwgrond, maar van deze bestemming werd met de ondersteuning van de stad Mechelen afgestapt met het doel zoveel mogelijk bosgebied te vrijwaren. Samen met verschillende andere uitbreidingen zijn we inmiddels geë volueerd van 14 ha naar 3 4 ha natuurgebied.

Stadsbossen moeten, meer nog dan natuurreservaten, er in slagen om de b van beleven te combineren met de b van beschermen.

H oe vertaalt men deze uitdaging concreet in Kauwendaal?

I n die zin bekleedt Kauwendaal inderdaad een unieke positie binnen onze afdeling. H et stadsbos waar het allemaal mee begon 6 jaar geleden is eigenlijk een soort Wilde Westen waar vele vormen van recreatie zonder enige beperking samen komen. H et is evenwel niet zo dat stadsbossen geen belangrijke natuurfunctie vervullen. D aarom zal in de komende periode goed nagedacht worden over de meest optimale combinatie van functies. Wij

beheerteam in de kijker zullen hier zo goed mogelijk de beleving hand in hand laten gaan met de ontwikkeling van interessante natuur. H et kan dus inderdaad nodig zijn om weliswaar beperkt ontoegankelijke zones in het project te voorzien, maar de balans zal volledig anders zijn dan wat wij kennen in onze traditionele natuurgebieden.

H oe gaat het met het beheerteam?

G oed nieuws is dat de groei van het beheerteam gelijke tred houdt met de groei van het natuurgebied. Wij zijn gestart met enkele enthousiaste buren die er hun schouders mee wilden onderzetten en uitgegroeid tot een sterke groep van gemotiveerde mensen van diverse leeftijden. N aarmate Kauwendaal meer vorm krijgt, krijgt het ook meer zichtbaarheid en uitstraling. I k word nu regelmatig aangesproken of gemaild door buurtbewoners, dat was vroeger veel minder het geval. We doen elke tweede zaterdag van de maand een beheerdag. O p onze beheerdag van september hebben we met het team het hele stadsbos verkend om werkpunten vast te leggen en ideeë n op te tekenen voor ons toekomstig beheerplan. H et huidige beheerplan dateert van de eerste fase en is aan een grondige opfrissing toe.

Waaruit bestaan de beheerwerken in Kauwendaal?

O p dit ogenblik is het beheer sterk gericht op het onderhoud van de wandelpaden en het verwijderen van invasieve plantensoorten, vooral de Amerikaanse vogelkers. D e deelgebieden van Kauwendaal liggen redelijk verspreid en reiken van de V rouwvliet tot aan het G R O M in Sint-Katelijne-Waver.

E r bestaat binnen deze gebieden heel wat variatie waar wij het toekomstige beheer op zullen afstemmen. D e oorspronkelijke O CMW-

bossen waren populierenbossen op gronden die werden ontwaterd door middel van een uitgebreid grachtensysteem. H ier willen we het water beter kunnen vasthouden. Achter de spoorwegberm groeit beemdkroon die op zijn beurt een habitat is voor de zeldzame knautiabij. D eze populatie willen we alle kansen geven. Kauwendaal bevindt zich gedeeltelijk op een landduin met zijn typische zandflora en -fauna. D at willen we behouden en beschermen tegen verbossing, en recreatie kan ons hierbij zelfs een handje helpen.

Wat wil je tenslotte nog toevoegen?

Wij hebben zeer positieve gesprekken met private boseigenaars die ons steeds vaker het beheer van hun bos overdragen. We hebben een vruchtbare samenwerking met publieke grondeigenaars zoals het Agentschap Wegen en V erkeer en I nfrabel. E n samen met het voormalige militaire domein aan de overkant van de spoorweg, het huidige E sbrouckbos van AN B, zijn er nog vele mogelijkheden om hier aan de rand van Mechelen een stevige brok natuur te realiseren. Binnen het toekomstige Beschermd N atuurpark R ivierenland is Kauwendaal een echte stapsteen voor de natuur in en rond Mechelen. H et feit dat Kauwendaal dit jaar voor de eerste maal een team inspireerde om mee te doen met de E xpeditie N atuurpunt is veelzeggend voor de uitstraling die het reeds heeft verworven.

15

 gesignaleerd

't Ven, een libellenparadijs D at de natuur dit jaar veel water te verwerken kreeg, had ook een voordeel. ’t V en dat vorig jaar bijna helemaal droog stond, was dit jaar é é n grote waterpartij en libellenparadijs. Sinds de herstelwerkzaamheden is het aantal libellen fors toegenomen. V ooral soorten van ondiepe plassen en voedselarme vennen doen het goed.

ei afzettend wijfje tangpantserjuffer ©

D iane Appels

E r werden dit jaar vijf soorten pantserjuffers waargenomen waaronder de zeldzame teng ere, zwervende en tang pantserjuf f er.

O ok de teng ere g rasjuf f er was goed vertegenwoordigd.

D e mannetjes kan je onderscheiden van de veel voorkomende lantaarntjes door het ‘a chterlichtje’ dat meer naar achteren geplaatst is op het achterlijf. D e jonge wijfjes zijn onmiskenbaar door hun fel oranje kleur.

N ieuw was ook het grote aantal koraaljuf f ers. We kennen allemaal de roodgekleurde vuurjuffers die in de lente rond onze tuinvijvers zwerven, maar de ko-

mannetje tengere grasjuffer ©

D iane Appels

raaljuffer zal je niet in je tuin aantreffen. H ij is veel kleiner dan de vuurjuffer en ogen en poten zijn rood gekleurd.

T ot slot werden nog twee zeldzame heidelibellen waargenomen, de zuidelijke heidelibel met gele poten en heel licht gekleurd uitzicht en de zwervende heidelibel met lichtblauwe onderkant van de ogen.

16

koraaljuffer ©

D iane Appels

D iane Appels

gesignaleerd 

Baardmannetjes aan het Zennegat, een geslaagd broedgeval!

Baardmannetjes behoren tot de mooiste vogels die je in ons land kan zien. T ot enkele jaren geleden kwam je ze maar zelden tegen in de regio. J e moest geluk hebben om ze op een winterdag te ontdekken in een rietveldje of langs é é n van onze rivieren.

Sinds de inrichting van het overstromingsgebied aan het Z ennegat namen de waarnemingen van baardmannetjes sterk toe. E lke winter passeerden er wel enkele groepjes.

O ok afgelopen winter was dat zo, maar anders dan de voorbije jaren bleven ze ook in de lente hangen. N a de lente kwam de zomer en ook toen bleven ze baardmannetje © D iane Appels present. D e groep die in de zomer werd gezien, bestond bovendien niet enkel uit volwassen exemplaren. H et ging om minstens twee volwassen vogels met in hun zog vijf jonge baardmannetjes. D it was meteen het bewijs van een eerste geregistreerde broedgeval in regio Mechelen! D at is erg bijzonder omdat bekende broedlocaties zich tot nu toe nagenoeg beperkten tot het Antwerpse havengebied.

We weten nu wel dat de familie baardmannetjes nog steeds aan het Z ennegat verblijft, het is een ander paar mouwen om ze daadwerkelijk in beeld te krijgen. Meestal is er eerst een portie geduld nodig. D an hoor je met wat geluk de kenmerkende roep, een erg helder en vaak herhaald roepje (www.vog elg eluid.nl/baardman ).

Bij het horen van dat geluid, is het 17 zaak om het riet af te zoeken tot je een baardmannetje te zien krijgt, bovenop of tegen een rietstengel. baardmannetje ©

D iane Appels

Bert Mestdagh

Activiteitenkalender september Z A 25 september

Wilde Buitendag Mechels Broek I nfo: www.natuurpunt.be/wildebuitendag en

oktober vanaf WO

6 oktober

C ursus N atuurbeheer ( volzet)

Z A 9 oktober

N acht van de Duisternis in Broek van Blaasveld I nfo: www.nachtvandeduisternis.be

Z O

10 oktober

H erf st in de G asthuisbossen 9u3 0. bunker, Berlaarbaan 297, Sint-Katelijne-Waver I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z O

10 oktober

H et landschap van Mispeldonk 14u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

vanaf DI 12 oktober

C ursus K ijken met je potlood 19u3 0, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

vanaf VR 15 oktober C ursus Uilen ( volzet)

DI 19 oktober

WAR ME WI N T E R AVO N D Biodiverse tuinen om van te smullen 20u, locatie nog te bepalen I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z A 23 oktober

N atuurwerkdag Biezenweiden 9u - 12u, info en aanmelden: ine. colpaert@ gmail. com

Z A 23 oktober

N atuurwerkdag Bonheiden 10u - 13 u, info en aanmelden: diane. appels@ skynet. be

Z O

24 oktober

Z O

24 oktober

Z O

3 1 oktober

H erf st in de Bruinbeekvallei 14u, kerk, D orp, Bonheiden I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg O N T BI J T F O R N AT UR E ontbijt aan huis g eleverd I nfo en inschrijven (tot 17 oktober): www.ontbijtnatuurpunt.be

BO S VO O R I E DE R E E N K auwendaal 14u of 16 u, D uivenstraat 77, Mechelen I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg Bos, bomen en Biezenweiden 14u, ingang Biezenweiden t. h. v. de Z warte Beek, Stuyvenbergbaan, H eindonk I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z A 16 oktober

N atuurwerkdag Waverwoud 9u3 0 - 15 u3 0, info en aanmelden: natuurpunt. skw@ gmail. com

18

november Z O

7 november

Z A 16 oktober

N atuurwerkdag Mechels Broek 10u - 15 u, I nfo en aanmelden: tonynatuurpunt@ gmail. com

Bomen in de stad 10u, ingang Kruidtuin, V iaV ia reiscafé , Z andpoortvest 5 0, Mechelen I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z O

Z O

14 november

17 oktober

Paddenstoelen in Broek van Blaasveld met pannenkoeken 14u, parking Broekstraat, Blaasveld I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Mechels Broek 14u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

herfst 2021  DI 16 november

WAR ME WI N T E R AVO N D I g nace S chops' inzichten voor N atuurpark R ivierenland 20u, locatie nog te bepalen I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z A 20 november

N atuurwerkdag Mechels Broek 10u - 15 u, info en aanmelden: tonynatuurpunt@ gmail. com

Z O

21 november

K auwendaal 10u, D uivenstraat 77, Mechelen I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z A 27 november

DAG VAN DE N AT UUR N atuurwerkdag H eindonk 9u - 16 u, kerk, D orpsplein, H eindonk I nfo en aanmelden: Wim Candries, 0472 29 87 3 2

Z A 27 november

N atuurwerkdag Bonheiden 10u - 16 u, info en aanmelden: diane. appels@ skynet. be

Controleer of de activiteit doorgaat op www. natuurpunt. be/ mechelsrivierengebied.

V oor alle activiteiten is het aantal deelnemers beperkt. Steeds vooraf inschrijven dus!

december Z O

5 december

Z O

12 december

Z O

12 december

Uitwaaien in de Barebeekvallei 10u, parking kerkhof, Kerkenbos, Muizen I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg Z enneg at en overstroming sg ebied 10u, Z ennegatsluis, Battel I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg Winterwandeling Biezenweiden 14u, ingang Biezenweiden thv Z warte Beek, Stuyvenbergbaan, H eindonk I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z A 18 december

N atuurwerkdag Waverwoud 9u3 0 - 15 u3 0, info en aanmelden: natuurpunt. skw@ gmail. com

Z A 18 december

N atuurwerkdag Bonheiden 10u - 13 u, info en aanmelden: diane. appels@ skynet. be

DI 21 december

WAR ME WI N T E R AVO N D Boer zoekt natuur, natuur zoekt boer 20u, locatie nog te bepalen I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg ©

T ony V an den Broeck

19

K I ND E R HO EK Wilde Buitendag in het Mechels Broek Als dit tijdschrif t ( te) vroeg in je brievenbus viel, kan je misschien op de valreep nog inschrijven voor de Wilde Buitendag in het Mechels Broek op 25 september. Kinderen vanaf 8 jaar leren een katapult maken in de workshop ‘ Krachtig katapulten’ . Starten kan om 10u of om 14u.

Alle info op www.natuurpunt.be/wildebuitendag en.

N atuur.kamp in het Mechels Broek V orig jaar moesten we de kinderdriedaagse in het Mechels Broek annuleren door corona.

D eze zomer kon het gelukkig wel doorgaan.

E en traditie van vele jaren die we niet graag onderbreken!

E en team enthousiaste gidsen stond elke ochtend in het bezoekerscentrum klaar om met een dertigtal kinderen, verdeeld in drie leeftijdsgroepen, de natuur in te trekken. Samen op ontdekking, beestjes zoeken, braakballen pluizen, kruidenpannenkoeken bakken, vogels kijken, O bsidentify leren gebruiken met de oudsten, een kikkerkoningfeest voor de jongsten en nog een hele resem andere speelse natuurbelevingsactiviteiten.

20

D e kinderen vonden het zalig en de gidsen ook. Wat is er leuker dan een bende nieuwsgierige gasten enthousiast te maken over de natuur?

D ankjewel aan Anneke, Silke, Carmen, G reet, L iesbet, Ann, Koen, N ik en Myriam voor de voorbereiding en de begeleiding, de ploeg vogelringers van het Mechels Broek en aan T ony voor alle praktische ondersteuning! ©

T ony V an den Broeck

kinderhoek Vlindervinders en Mottenzotten met J @ M Wow een huismoeder! Kijk een populierenpijlstaart en hier een Spaanse vlag! N a hun eerste nacht kamperen ooit, genoten de kinderen van J @ M - een werking voor kinderen die maatschappelijk minder kansen krijgen - van de nachtvlinders die ze in de val vonden.

D e avond voordien startten we met vlindersmeer aanbrengen en vlinderspelletjes.

L ekker samen eten - vlinderpasta uiteraard en een spelletje weerwolven in nachtvlinderjasje maakten het geheel af.

I edereen was enthousiast. N a de nacht van 20 augustus zijn er tien nieuwe vlindervinders en mottenzotten bij in Mechelen! ©

E ls Willemen

S amen met je kinderen op stap in het Mechels Broek H et hele jaar rond kan je tijdens de openingsuren in het bezoekerscentrum terecht voor boeiende D I Y speurtochten in de natuur.

Z o kan je met peuters en kleuters op stap met de rugzakjes voor de Broekbeertjeswandeling , kinderen vanaf 5 jaar vinden de Boeboekstassen zalig en tot eind oktober is ook de speurkaart ‘ Bo is jarig ’ leuk om mee te nemen.

Meer info op

www.natuurpunt.be/af deling en/bezoekerscentrum- mechels- riviereng ebied/ leuk- voor- kinderen ©

Wim D irckx

O p speurtocht met Bossie Vanaf december hangen langs de rode route in het Mechels Broek een reeks foto’s van dieren met kerstmutsen. Benieuwd?

21 Bossie, de koe, is haar vriendjes kwijt. Waar zijn ze toch naartoe? Kom jij Bossie helpen zoeken?

D e bundel voor de speurtocht kan je ontlenen tijdens de openingsuren van het bezoekerscentrum voor 3 euro.

L euk voor gezinnen met kinderen vanaf 5 jaar.

kinderhoek Mechelen L eesstad D it project is een samenwerking van E xCE L , het E xpertisecentrum voor E ffectief L eren van T homas More, bibliotheek H et Predikheren, L igo en een aantal Mechelse partners. D oel is om de leesvaardigheid en leesmotivatie bij kinderen uit Mechelse basisscholen te bevorderen.

D e deelnemende scholen krijgen de mogelijkheid om een bezoek te brengen aan een van de partners. N a de klasactiviteit stelt de bibliotheek een leeskof f er ter beschikking met fictie en non-fictie boeken rond de thema’s die aan bod komen tijdens het bezoek. D e 5 de en 6 de leerjaren kunnen kiezen tussen drie activiteiten. E en natuurwandeling in het Mechels Broek is é é n van die opties.

T ijdens de zomervakantie werkten we met enkele natuurgidsen vanuit het bezoekerscentrum een speelse activiteit uit: ' H et broek door de og en van...' . T ijdens de wandeling bekijken de kinderen de natuur telkens met andere ogen. Z e leven zich in en ontdekken verbanden tussen de bewoners van het Mechels Broek.

We hopen dat heel wat kinderen niet alleen liever gaan lezen, maar dat ze ook de natuur in hun buurt komen ontdekken en beleven!

K en jij J N M Mechelen al?

Kom dat zien, kom dat zien! Ben jij tussen de 7 en 26 jaar oud en op zoek naar een toffe jeugdbeweging? D an is J N M Mechelen D E plaats voor jou! We zijn een toffe bende die op speelse wijze onze natuur op de eerste plaats zet.

©

Mathias E ggermont

E lke zaterdag organiseren we activiteiten waarbij fauna en flora centraal staan en dit combineren we met al het leuke dat een jeugdbeweging te bieden heeft.

22 O p 2 oktober komen we samen in het bezoekerscentrum om zelf papier te maken van papier

dat we eigenlijk wilden weggooien. O p 23 oktober zal onze favoriete J N M-fotograaf een activiteit doen rond zijn andere grote passies: plantjes en tuinieren. N atuurlijk ontbreekt een gekke paddenstoelentocht ook niet in ons aanbod.

We hebben drie leef tijdsg roepen: de piepers (2de tot 5 de leerjaar), de ini' s (6 de leerjaar tot 3 de middelbaar) en de groten/ leiding. Plezier gegarandeerd en misschien leer je zelfs nog wat bij (of leer jij ons iets bij).

Check voor meer info zeker onze website www.jnm.be/af deling /mechelen

Beheer S lecht hooiseizoen D at het een nat voorjaar en zomer was, is niemand ontgaan. N og maar eens is gebleken dat onze natuurgebieden nodig zijn om wateroverlast in bebouwde gebieden te voorkomen.

Probleem was wel dat het dit jaar niet ophield met regenen en de overstroomde natuur niet of niet snel genoeg terug normaliseerde.

D e hooilanden bleven lang onder water © T ony V an den Broeck staan wat de maaiplanning erg in de war bracht. V eel graslanden werden pas in september voor het eerst gehooid en anderen zelfs niet.

H et hooi van de laagst gelegen hooilanden begon ook nog te rotten, heel slecht voor de planten die er groeien en waardeloos als hooi. D it zal jaren gevolgen hebben voor de kwaliteit van de graslanden.

Stof om over na te denken. D e natuur mag dan wel als buffer dienen voor water maar er moet ook dringend werk gemaakt worden van het ophouden van water waar het valt. R egen hoort het grondwater aan te vullen en niet meteen af te stromen richting R upel. O ntharding is dringend nodig.

D oor de overvloedige regen groeiden de grassen in alle weilanden sneller. V eel hooilanden waren hierdoor minder fleurig dan anders. Hopelijk herstelt de natuur zich terug snel en krijgen we volgend jaar een normaal jaar.

Plag werken K rekelberg dit najaar, inrichting Peerlaarven en kapping en letterzetter met vertrag ing D it najaar is fase 2 van de heide-inrichting op de Krekelberg gepland. E en deel van het bos werd in het voorjaar gekapt, nu gaat dit deel geplagd worden. D e humusrijke bovenste laag wordt afge- 23 schraapt en afgevoerd. O p de blote bodem kunnen de heidezaden dan terug kiemen.

N ormaal gezien ging ook Peerlaarven aangelegd worden. D oor de natte toestand van het gebied moeten we deze werken met een jaar uitstellen.

O ok de noodzakelijke kappingen op Mispeldonk in de strijd tegen de letterzetter lopen vertraging op. E en groot deel van de dode bomen werd gekapt, maar op de nattere stukken hebben we de kappingen voorlopig moeten stopzetten. We hopen dat die stukken dit najaar terug droog genoeg zijn om de verplichte kappingen te laten uitvoeren.

beheer Bedankt J N M! J N M moest de plannen voor hun jaarlijks Cassenbroekkamp op de valreep aanpassen.

H et trilveen dat zij elk jaar maaien, stond helemaal onder water door de overvloedige regen. E r werd snel gezocht naar een droger alternatief. ‘t V en in R ijmenam was ook toe aan een maaibeurt en die zou dit jaar ook niet machinaal kunnen gebeuren. E en groot deel van ‘t V en werd door de groep enthousiaste J N M-ers heel secuur gemaaid waarbij de zeldzame planten gespaard bleven. ©

J une H eenen

Z e pakten ook een nieuw ontwikkeld heidegebiedje op Mispeldonk aan. O p een recent geplagd stuk schiet al heel wat heide op maar ook nog veel bramen. O ok daar werd hard gewerkt. D e struikheide kan zo beter uitgroeien.

Bedankt J N M voor het schitterende werk dat jullie leverden!

H eideherstel Mispeldonk levert resultaten op!

De natte zomer deed ook de heide op Mispeldonk flink groeien. Een dagje flink zwoegen om de opslag te verwijderen en je waant je al een beetje op de Kalmthoutse heide. D e heide is niet alleen veel dichter geworden maar ook fors uitgebreid. ©

24

D iane Appels

beheer 

Natuurwerkdagen ©

J immy L uyckx

K om je g raag een handje toesteken? Meld je vooraf aan via het vermelde mailadres. De contactpersoon laat je dan weten waar er af g esproken wordt.

Bonheiden - C assenbroek - Mispeldonk

S int- K atelijne- Waver - Waverwoud

Z A 23 oktober (10u tot 13 u), 27 november (10u tot 16 u) en 18 december (10u tot 13 u) I nfo en aanmelden: diane. appels@ skynet. be

Z A 16 oktober en 18 december, 9u3 0 tot 15 u3 0 I nfo en aanmelden: natuurpunt. skw@ gmail. com

Muizen - Mechels Broek

Z A 23 oktober, 9u tot 12u I nfo en aanmelden: ine. colpaert@ gmail. com

Z A 16 oktober en 20 november, 10u tot 15 u I nfo en aanmelden: tonynatuurpunt@ gmail. com

Willebroek

N aast deze publieke natuurwerkdagen zijn er regelmatig kleine groepjes van beheerteams die in hun gebied een klus klaren. Wil je graag aansluiten bij het beheerteam van een bepaald natuurgebied, kijk dan even in de lijst op blz. 3 5 en neem contact op met de verantwoordelijke. © G odelieve J anssens Z A 27 november, 9 u tot 16 u, Willebroek

DAG van de N AT UUR

N atuurbeheer is een werkwoord. O m onze natuurgebieden in conditie te houden is immers een aangepast beheer nodig. D at beheer gebeurt deels door vrijwilligers en zeker op de D ag van de N atuur is iedereen welkom.

We gaan wilgen knotten. D at betekent dat er veel hout en takken op te ruimen zijn. I edereen kan meedoen. ’s Middags voorzien wij de lunch.

Afspraak om 9u aan de kerk van H eindonk, Willebroek. We werken tot 16 u en sluiten af rond een gezellig vuurtje. V oorzie aangepaste werkkledij. ©

I nfo en aanmelden: Wim Candries, 0472 29 87 3 2 D iane Appels

25

De Barebeekvallei en zijn 10.000 Franse soldaten Een stukje geschiedenis D e idyllische weilanden van N atuurpunt in Muizen tussen Kerkenbos en D ijle vormen een uitgestrekte oase van rust voor mens en dier. Maar in mei 1747 was de rust er ver te zoeken en waren deze weides het schouwtoneel van een groot F rans legerkamp. I n dat jaar woedde de O ostenrijkse successieoorlog in al zijn hevigheid en vielen onze contreien ten prooi aan enkele bloedige veldslagen.

I n 1747 lag het 90. 000 man sterke F ranse leger van L odewijk X V verspreid over gans V laanderen.

D it leger zou uiteindelijk oprukken naar Maastricht om zo de V erenigde Provincië n buiten spel te zetten. O p dat moment had F rankrijk het grootste staande leger van heel E uropa. D e troepen stonden onder bevel van de charismatische Maurits V an Saksen en vormden op dat moment het best getrainde leger van E uropa. Samen met Spanje vechten ze tegen de geallieerde legers van voornamelijk E ngeland, O ostenrijk en de V erenigde Provincië n.

T entenkampen O p de weilanden tussen Muizen en H ever zijn er vanaf mei 1747 ongeveer 10. 000 F ranse soldaten gelegerd in tentenkampen. D eze soldaten vormden een linie langs de D ijle. E en deel van deze soldaten rukt uiteindelijk op tot L afelt bij R iemst, waar het F ranse leger op 2 juli, ondanks grote verliezen de geallieerde legers zal verslaan. D e geallieerden stonden overigens onder leiding van de incompetente Britse hertog van Cumberland, die door sommigen de bijnaam kreeg van “ the blunderer” .

26

V ermits niet alleen soldaten maar ook kleermakers, marketentsters (kampvolgsters die soldaten drank en voedsel mochten verkopen) en logistiek personeel op een relatief kleine oppervlakte moesten leven, werd een tentenkamp compact opgezet. E en F ranse aq uarel uit 1744 toont hoe zo’ n kamp er moet hebF rans tentenkamp 1744 - aq uarel van Martin le J eune, ben bij gelegen. D e tenten werden V incennes, Service historiq ue de la D é fense dicht opeen gezet en regimenten werden van elkaar onderscheiden door een gekleurde strip textiel die op de punt van de tent was genaaid.

uniformknopen

musketkogels kaliber 16 . 7mm

riemgesp

pompstokhouder van een model 1717 musket fragment kleien pijp vondsten in Barebeekvallei 2019 ©

foto Stef V an O sta

E en schare aan bodemvondsten I n 2019 hebben amateur-archeologen enkele metaaldetecties uitgevoerd op deze weilanden in de hoop sporen van dit kamp terug te vinden. I n eerste instantie werden er vele gave musketkogels teruggevonden. V erder werd er een pompstokhouder van een musket boven gehaald. Met een pompstok duwde men het kruit en de musketkogel aan in de loop van het musket. Wanneer er niet werd gevuurd, rustte deze stok via verschillende bevestigingsbuisjes onder de loop van het vuurwapen. Bij het musketmodel waar de gevonden houder toe behoort, hoorde een houten pompstok.

E en verdwaalde musketkogel kon onder optimale omstandigheden een dodelijke verwonding veroorzaken op meer dan 400 meter afstand. I n de praktijk was er van accuraat mikken geen sprake.

I nfanteriesoldaten probeerden de vijand te raken op een afstand van om en bij de 5 0 meter en schoten in salvo om zoveel mogelijk schade te berokkenen.

U niformjassen waren in die tijd voorzien van diverse knopen en er zijn dan ook verschillende knopen teruggevonden. Soldaten moesten toen ook al grote zorg dragen voor hun kleding. Z e kregen immers om de drie jaar een nieuwe uniformjas uitgereikt. E r stonden ook strenge straffen op het verlies van materiaal. D us met al die gevonden kogels op de weide is het maar te hopen dat ze hun musketkogels niet al te dikwijls moesten laten schouwen! Pijproken was in die tijd een populair tijdverdrijf.

G etuige een fragment van kleien pijpje uit G ouda dat tot deze periode kan worden teruggebracht. 27 G oudse pijpjes vonden op dat moment een wereldwijde afzetmarkt.

Kortom, een kleine schare aan bodemvondsten herinnert ons niettemin aan een bewogen tijdvak, waarvan de Barebeekvallei getuige is geweest. U iteindelijk loopt het verhaal van de successieoorlogen af met het verdrag van Aken, een jaar later in 1748. Hierbij komen onze contreien definitief terug bij het O ostenrijk van Maria-T heresia en heerst er weerom rust en vrede. Pas tijdens de F ranse R evolutie zal onze regio in 1794 terug worden wakker geschud door F rans oorlogsgeweld.

Stef V an O sta, amateur-archeoloog

Wandelen in de natuur H onden mogen aangelijnd mee (behalve in Broek D e N aeyer).

E n welke vruchten vinden we nog? Samen met G odelieve ga je op zoek.

Vooraf inschrijven is verplicht voor alle excursies. T enzij anders vermeld, verlopen de inschrijving en via de activiteitenag enda op www.natuurpunt.be/mechelsriviereng ebied.

Z aterdag 9 oktober

N acht van de Duisternis in Blaasveld D e gemeente Willebroek, de V ereniging voor sterrenkunde Klein-Brabant, het Agentschap voor N atuur, de natuurgidsen Broekgebieden Willebroek en N atuurpunt kern Willebroek organiseren samen de N acht van de D uisternis in het Blaasvelds Broek.

T ussen 19u en 22u vertrekt om het kwartier een natuurgids vanaf de parking in de Broekstraat.

T ijdens de wandeling naar het hart van het gebied vertelt de gids over het leven in de duisternis en de effecten van lichtvervuiling.

Midden in het gebied, op het Scheyvaertshof, staan telescopen opgesteld om sterren en planeten te bewonderen. N atuurpunt geeft tekst en uitleg over hoe dieren erin slagen om te ' zien in de duisternis' .

N AC H T VAN DE DUI S T E R N I S 20 21 ' 25 jaar' editie

©

Clem Stas

Afspraak: 9u3 0, bunker, Berlaarbaan 297, Sint-Katelijne-Waver. E inde om 12u.

L engte wandeling: 2 km I nfo: G odelieve J anssens (gids), 015 20 97 02, godelieve-jans@ telenet. be I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z ondag 10 oktober

H et landschap van Mispeldonk T ijdens deze wandeling bekijken we hoe het landschap van Mispeldonk ontstaan is en wat haar mogelijke toekomst is. H oe greep en grijpt de mens in de natuur in en wat is daarvan het effect op het landschap? Kunnen we onze greep op Mispeldonk misschien ook ooit lossen? H oe zou het landschap dan veranderen?

Afspraak: parking Broekstraat, Blaasveld 28 I nfo en inschrijven: www.nachtvandeduisternis.be of www.willebroek.be

Z ondag 10 oktober

H erf st in de G asthuisbossen D oor de natte zomer stonden in augustus al veel paddenstoelen in het bos. Z ullen we er tijdens deze herfstwandeling nog veel zien?

©

Afspraak: 14u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen L engte wandeling: 6 km

D iane Appels

de natuur in I nfo: G lenn D eliè ge (gids), 015 3 3 6 3 06 , glenndeliege@ hotmail. com I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z ondag 17 oktober

Paddenstoelenwandeling met pannenkoeken in het Broek van Blaasveld Paddenstoelen zijn in het najaar vaak veelvuldig aanwezig. D e afgelopen zomer waren ze echter ook van de partij. Z e houden immers van vochtige omstandigheden… en aan vocht hebben we deze zomer geen gebrek gehad.

N u gaan we in het broek van Blaasveld actief op zoek naar die vreemde schepsels. G idsen V era en J os weten bij elke soort wel een boeiend verhaal te vertellen.

Na afloop komen we samen in de blokhut waar we jullie, voor een zacht prijsje, een pannenkoek en warme drank aanbieden.

Afspraak: 14u, parking Broekstraat, Blaasveld L engte wandeling: 2 km I nfo: Wim Candries, 0472 29 87 3 2 I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z ondag 24 oktober

H erf st in de Bruinbeekvallei

D reven kleuren er okergeel en wijnrood. I n het verzonken verleden van haar hoeves en kastelen klinken de roodborstjes net iets melancholischer dan elders. D e winter moet nog even wachten: de herfst past de Bruinbeekvallei als een handschoen!

Afspraak: 14u, kerk, D orp, Bonheiden L engte wandeling: 6 km I nfo: G lenn D eliè ge (gids), 015 3 3 6 3 06 , glenndeliege@ hotmail. com I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z ondag 3 1 oktober

BO S VO O R I E DE R E E N Misschien herinner je je de sms-BO S-actie nog waarbij je voor 4 euro 2m² bos kon kopen?

Wel, deze actie bracht in 2020 maar liefst 170. 000 euro op!

N atuurpunt V laanderen wil de bossen nog dichter bij de mensen brengen en zo staan 3 0 en 3 1 oktober dit jaar in teken van talloze Bosvoor-iedereen-wandelingen.

Z ie www.bosvooriedereen.be.

Wij organiseren op zondag drie Bos- vooriedereen wandeling en, in Mechelen en Willebroek:

K auwendaal T ijdens de wandeling in het prachtige Kauwendaalbos vertellen enthousiaste gidsen toffe weetjes over het bos, over regenwormen en over dood hout dat eigenlijk niet zo dood blijkt te zijn.

N a deze 1,5 uur durende interactieve en educatieve wandeling voor het hele gezin, hebben we nog een leuke verrassing voor jullie in petto!

Afspraak: 14u of 16 u, voetbalveldje Kauwendaalbos (naast D uivenstraat 77, Mechelen, het pad een 25 0 meter volgen) L engte wandeling: 4 km I nfo: Charlotte Spaas, 0478 77 91 43 , charlotte. spaas@ outlook. com I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

©

Bos, bomen en Biezenweiden

T ony V an den Broeck

H oe werkt een bos? Wat leeft er in, op en onder bomen? Wat is de rol van dood hout, de bodem en open plekken? O p deze Bos-vooriedereen-wandeling leer je met andere ogen naar het bos kijken.

29

de natuur in O p vijf boeiende plekken in het bos verwent onze bosgids je met zintuiglijke ervaringen, weetjes en bosbeleving. Z o haal je nog meer uit jouw volgende boswandelingen. D e Bos-vooriedereen-wandeling duurt ongeveer 1,5 uur en is een aanrader voor het hele gezin.

Afspraak: 14u, ingang Biezenweiden, Stuyvenbergbaan, t. h. v. de Z warte Beek, H eindonk L engte wandeling; 3 km I nfo: Wim Candries, 0472 29 87 3 2, wimcandries@ hotmail. com I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z ondag 7 november

I nfo: Marie H eylen (gids), 015 6 3 06 15 , heylenmarie@ hotmail. com I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z ondag 21 november

K auwendaal

We maken er deze keer een wat langere wandeling van in een poging om zoveel mogelijk verschillende facetten te tonen van Kauwendaal.

Stadsbos, spoorbermen, de oevers van de O tterbeek en de boomplantwei.

E n dat allemaal onder begeleiding van een gids die de weg kent!

Bomen in de stad

D eze bomenwandeling in de binnenstad van Mechelen is een klassieker die geen reclame meer behoeft.

©

hemelboom ©

Peter D e R idder

Afspraak: 10u, ingang Kruidtuin, V iaV ia R eiscafé , Z andpoortvest 5 0, Mechelen L engte wandeling: 3 km I nfo: Peter D e R idder (gids), 015 20 5 5 72, peter. petra@ telenet. be I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

3 0

Z ondag 14 november

Mechels Broek

E en wandeling over leven, dood en schijndood in de late herfst.

Afspraak: 14u, bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7, Muizen L engte: 5 ,5 km

Stefan den H artog

Afspraak: 10u, D uivenstraat 77, Mechelen G raag stevig schoeisel, kan slijkerig zijn.

L engte wandeling: 4 km I nfo: Peter D e R idder (gids), 015 20 5 5 72, peter. petra@ telenet. be I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z ondag 5 december

Barebeekvallei

E en klassieke uitwaaiwandeling op de eerste zondag van december, meestal de guurste zondag van het jaar.

D oor de jaren hebben we al sneeuw gehad, striemende regen, overstroming, en ook zon.

Maar laat je niet afschrikken door het weer.

Stevig schoeisel en goede regenkledij zijn zeker nuttig maar breng toch zeker ook een verrekijker mee, want wij garanderen minstens é é n ooievaar en een paar honderd kauwtjes.

Afspraak: 10u, parking kerkhof, Kerkenbos, Muizen

de natuur in

©

Peter D e R idder

©

Wim D irckx

L engte: 3 ,5 km I nfo: Peter D e R idder (gids), 015 20 5 5 72, peter. petra@ telenet. be I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

L engte wandeling: 4 km I nfo: J ohan V erheyden (gids), 0476 75 93 3 3 , johan. verheyden7@ telenet. be I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z ondag 12 december - voormiddag

Z ondag 12 december - namiddag

D e wandeling brengt je eerst langs het Z ennegat met zijn historische sluis, waar J ohan V erheyden vertelt over het historisch erfgoed: de aanleg van de L euvense V aart die L euven met de Schelde verbindt.

D aarna wandel je langs de Sigma-werken die nog volop in uitvoering zijn: de aanleg van overstromingsgebieden langs de D ijle en de N ete, met als doel de stad Mechelen te vrijwaren van overstromingen, en daarnaast, gelukkig maar, ook aandacht hebben voor milieu en recreatie. J ohan vertelt over het waarom en hoe van deze werken en over de functionering van zo een gebied.

I n de winter is de natuur in rust. O f lijkt dat alleen maar zo? H oe dan ook, deze periode van het jaar is de natuur wel de perfecte plaats om zelf tot rust te komen.

T ijdens deze wandeling door de Biezenweiden blijven we niet altijd op de wandelpaden.

V oorzie aangepaste schoenen en kledij.

H onden kunnen deze keer niet mee.

Afspraak: 14u, ingang Biezenweiden thv Z warte Beek, Stuyvenbergbaan, H eindonk L engte wandeling: 3 km I nfo: Wim Candries, 0472 29 87 3 2, wimcandries@ hotmail. com I nschrijven: www.natuurpunt.be/np- mrg

Z enneg at en overstroming sg ebied

Afspraak 10u, Z ennegatsluis, Battel.

E inde rond 12u.

Winterwandeling Biezenweiden

Natuurstudiewerkgroep Beneden-Dijle D eze groep gaat elke dinsdagvoormiddag op stap, meestal in een natuurgebied in de buurt, soms verder weg. I n de herfst wordt vooral naar paddenstoelen gekeken. I edereen is welkom.

3 1

Meer info en aanmelden bij Marie-L ouise, 015 5 1 5 9 02, ml. selleslach@ telenet. be. ©

André Ceulemans

Lezingen en cursussen Voor alle lezing en en cursussen is het verplicht om je vooraf in te schrijven via de vermelde link.

H et aantal deelnemers is beperkt.

C ursus N atuurbeheer - C ursus Uilen D e 10-delige cursus N atuurbeheer en ook de 4-delige cursus U ilen die in oktober starten, zijn allebei volzet.

Vanaf 12 oktober

5 - delig e cursus ‘ K ijken met je potlood’

Maximum 10 deelnemers.

O ktober - november - december

Warme Winteravonden in het R ivierenland

D e Warme Winteravonden worden georganiseerd in samenwerking met Klimaan, V elt Mechelen, Avansa Mechelen, T homas More Mechelen, Mechelen Klimaatneutraal en R egionaal L andschap R ivierenland.

Prog ramma: - D insdag 19 oktober, 20u - 22u: Biodiverse tuinen om van te smullen

I n deze minicursus ontdek je de basis van het ' N ature journallen' : een manier om gericht te kijken en met je waarnemingen en observaties aan de slag te gaan. We gaan letterlijk kijken met ons potlood in de hand. J e krijgt daardoor

©

Katrien V erschooten

meer oog voor de natuur om je heen, niet alleen in natuurgebieden, maar ook in je eigen tuin en omgeving.

I edereen die geï nteresseerd is in natuur en er meer bewust van wil genieten, is welkom. E r is geen enkele (teken)ervaring of natuurkennis vereist.

T ijdens de eerste avond krijg je een startset die je ook de volgende sessies kan gebruiken.

D e cursus wordt begeleid door Katrien V erschooten en gaat door in het bezoekerscentrum, Muizenhoekstraat 7 in Muizen.

3 2 Data: - dinsdag 12 oktober, 19u3 0 - 21u3 0 - zaterdag 23 oktober, 10u - 12u - dinsdag 9 november, 19u3 0 - 21u3 0 - zaterdag 20 november, 10u - 12u - zaterdag 27 november, 10u - 12u Prijs: 45 euro (3 5 euro voor leden), inclusief materiaal.

I nschrijven via www.natuurpunt.be/np- mrg .

- D insdag 16 november, 20u - 22u: I gnace Schops' inzichten voor N atuurpark R ivierenland

©

Wim D irckx

- D insdag 21 december, 20u - 22u: Boer zoekt natuur, natuur zoekt boer D e locatie voor de Warme Winteravonden is nog te bepalen.

D eelnemen is gratis.

Meer info en inschrijven via www.natuurpunt.be/np- mrg .

vorming Vanaf 3 1 januari 20 22

zonder de andere functies in gevaar te brengen.

Maar we gaan verder, met creatieve en inspirerende ideeë n voor een tuin vol leven.

5 - delig e cursus ‘ Meer natuur in je tuin’ Spelen, genieten, ontspannen, groenten kweken, huisdieren houden, uithangbord,… E en tuin kan zoveel verwachtingen inlossen.

egelschuilplaatsen ©

Pixabay

Met een doordachte visie en beheer vaart ook de natuur daar wel bij. N ectarplanten voor vlinders, bessen voor vogels, een bijenhotel, vleermuizennestkast of egelschuilplaats kan je zo integreren

D e cursus wordt georganiseerd in samenwerking met V elt Mechelen. L esgever is J oeri Cortens, medewerker van N atuurpunt CV N .

D e avonden gaan door Z andpoortvest 1, Mechelen.

in

BimSem,

Prog ramma: - Maandag 3 1 januari, 19u3 0 - 22u3 0: I nleiding: de levende tuin - Maandag 7 februari, 19u3 0 - 22u3 0: V ogels in de tuin - Maandag 14 februari, 19u3 0 - 22u3 0: I nsecten in de tuin - Maandag 21 februari, 19u3 0 - 22u3 0: Zoogdieren en amfibieën in de tuin - Z aterdag 19 maart, 14u - 17u: tuinbezoek Prijs: 5 0 euro (40 euro voor leden van N atuurpunt en V elt) I nschrijven kan vanaf 1 november via www.natuurpunt.be/np- mrg .

natuur.crypto 3 L ees eerst de tips op www. cryptochris. be. V anaf 15 oktober vind je daar ook de oplossing.

A gek op koeien

A

B dagelijkse kost voor de baviaan

B

17

C

C

16

een vogel om in te kaderen

12

8 6

D

E

adellijk witte bloem (Dui.)

E

20

11

F

kleinmeubel voor vogels

F

2

23

13

G groenminnend

G

H onvergankelijk, eeuwig gewas

H

23

I

13

pineutduif, klosmus, sigaarmerel

J

... in de vulkaan kwam lava tevoorschijn.

K

L

L

bereider van palingspijs en giften

14

J

K filosoof-bioloog

1

7

3 22

7

18

6

8

22

N regenboogbloem

N

9

O gekookt watje

O

21

3

10

1

19

15

12

12

9

2

20

15

19 5 12 11

21

M

1

10

18

M dolfijn in de turnzaal

5

3

D K80

I

17

2 5

3 3

14 16

4

4

2 9

waarvan akteakte  waarvan

9 hectare akkers in de Dijlevallei veel extra ruimte voor na e natuur

T

©

D iane Appels

oen Pallieter ons tipte dat 9 hectare akkers in de D ijlevallei tussen Muizen en R ijmenam te koop zouden komen, hadden we er natuurlijk wel van gedroomd, maar het alleen maar stiekem geloofd. E en natte zomer later is heel deze plek deel van een van de belangrijke natte natuurkernen in de vallei en blijft ze voor altijd riviernatuur.

Met deze unieke aankoop verbinden we niet alleen Mispeldonk met de Barebeekvallei. We zien hier ook meteen een reuzenkans om een belangrijk natuurherstelproject te starten, waar we veel ruimte willen geven aan natte natuur en uiteraard aan de planten en dieren die daar bij horen, en waar we water kunnen bufferen en laten infiltreren. Dit is zo één van die uitgesproken plekken waar natuur o zo’ n belangrijke en uitgesproken rol kan spelen als klimaatbuffer.

D at de natuur niet de enige kandidaat koper zou zijn voor de laatste grote blok maï sakker in de vallei, beseften we maar al te goed. V oor een aantal snoodaards van meestal ver weg zijn zo’n percelen immers de ideale plek om een groot volume mest op kwijt te kunnen, en laat dat nu net hetgene zijn dat onze riviernatuur kan missen als kiespijn.

We hebben dan ook heel lief naar onze penningmeester gekeken en diep in onze N atuurpuntspaarpot moeten tasten, maar we rekenen erop dat jullie, met ons, vinden dat aankopen de enige juiste optie was en dat jullie zoals zo dikwijls gul zullen zijn voor jullie riviernatuur.

3 4

S torten mag daarom en is deze keer uitermate welkom op rekening nummer BE 5 6 29 3 0 2120 75 88 van N atuurpunt vzw met vermelding “ project 3 79 9 Mechels R iviereng ebied” .

Voor een gift vanaf 40 euro ontvang je een fiscaal attest en sponsort de staat dus een stukje mee en betaal jij in realiteit heel wat minder.

E rg veel dank in naam van de natte natuur in N atuurpark R ivierenland.

natuurgebieden 

Ru pe

l

N1

Zennegat

N14

N16

(Blaasveldbroek)

Mosterdpot

Nete

Biezenweiden Polder (Broek De Naeyer) Heindonk Willebroek Zennegat

Waverwoud

Brede Zeyp Hondsbossen

Goorbosbeekvallei

oude spoorwegberm

Gasthuisbossen Vossenbergbos Zuurbossen

Fort van Walem

Oude Dijlearm

Sint-Katelijne-Waver

N15

R6 Kauwendaal

Peultenbossen (Robbroek) Zuur Bemke

Peulisbossen

Stuyvenberg

Bruinbeekvallei Mechels Broek Betzenbroeck

E19 Zennebeemden

Mechelen

Bonheiden

Mispeldonk Barebeekvallei

Cassenbroek

't Ven

Beneden-Dijlevallei Dijle

bro

Zenne

rt

l sse

Bru

ek-

N1

a va se en uv Le

ille

tW

r Vaa

Pikhakendonk

Bonheiden Bruinbeekvallei G lenn D eliè ge glenndeliege@ hotmail. com, 015 3 3 6 3 06 C assenbroek, Mispeldonk en Pikhakendonk G eert V an D ’ huynslager geert. van. dhuyns@ scarlet. be, 015 5 1 3 1 88 J oost D ewyspelaere joost. dewyspelaere@ skynet. be, 015 5 1 6 9 97 Mechelen Barebeekvallei Philip J ackson philip. jackson@ natuurpunt. be, 0487 3 44 702 Battelaer, O ude Dijlearm en Z uur Bemke Patrick V an H erp, patrick. vanherp@ hotmail. com, 0497 73 5 5 44 Betzenbroeck Bart Callebaut, bart@ wisper. be, 0485 6 2 77 3 8 Bart V an N este vanneste. stynen@ telenet. be, 0472 83 82 96 F ort van Walem F ilip V an den Wyngaert filip.vdw@telenet.be, 0476 25 37 45 K auwendaal Stefan den H artog natuurpunt. kauwendaal@ gmail. com, 0479 95 5 5 09 Mechels Broek T ony V an den Broeck tonynatuurpunt@ gmail. com, 0479 08 3 5 12 G ust D e Weerdt august. de. weerdt@ telenet. be, 015 41 97 27 S tuy venberg R oel Schrauwen roel_ schrauwen@ hotmail. com, 0492 6 1 3 1 96

N26

Z ennebeemden N ic D e Muyer zennebeemden@ gmail. com, 0495 18 22 07 Pieter Schepers zennebeemden@ gmail. com, 0476 98 90 77 Willebroek Biezenweiden Wim Candries, 0472 29 87 3 2 S int- K atelijne- Waver G asthuisbossen, H ondsbossen en Z uurbossen J immy L uyckx, jimmy. luyckx@ gmail. com, 0470 72 6 6 84 Vossenberg bos Simon J acobs, sim. jacobs@ gmail. com, 0495 43 74 98 O ude S poorweg berm F rank H adermann frank. hadermann@ skynet. be, 015 3 1 5 5 05

O P DE G R E N S

N atuurpunt Boortmeerbeek: Pikhakendonk F rans D haenens frans. dhaenens@ telenet. be, 015 6 1 79 6 1 N atuurpunt De Putter:

Peultenbossen T heo V loerberghs vloeberghstheo@ skynet. be, 015 75 5 1 01 Peulisbossen L ucien V erschoren lucien. verschoren@ telenet. be, 0496 98 6 4 3 9 N atuurpunt O ude S poorweg : G oorbosbeekvallei ( bos 3 ) Peter G eschier peter. geschier@ telenet. be, 0477 6 9 96 76

Mosterdpot ( retentiebekken G oorbosbeek en F ermerijbos) L utgarde V an D riessche lutgarde. van. driessche@ telenet. be, 0485 5 5 97 13

3 5

Afgiftekantoor 2800 Mechelen 1 P206 001

bpost pb- pp

belgie(n) - belgique

driemaandelijks tijdschrift van N atuurpunt Mechels R ivierengebied Afzender en V U : Ann Pinceel - p/ a Muizenhoekstraat 7 - 2812 Muizen oktober - november - december 2021

ONTBIJT FOR NATURE

zondag 24 oktober 2021

24kt o

Een lekker ontbijt om de dag mee te beginnen aan huis geleverd voor meer natuur in je buurt! wanneer?

prijs?

levering aan huis tussen 8u en 9u of tussen 10u en 11u of zelf afhalen tussen 8u en 11u

3 6

waar? levering: Mechelen, Bonheiden, Sint-Katelijne-Waver, Willebroek, en alle deelgemeenten afhalen: speelplaats van het Busleyden Atheneum Campus Pitzemburg, Bruul 129, Mechelen

volwassene: € 17 kind: € 9 extra opties mogelijk (zie website) hoe inschrijven? tot en met 17 oktober of tot maximum aantal ontbijten bereikt is via www.ontbijtnatuurpunt.be

De opbrengst van dit ontbijt gaat integraal naar de aankoop van natuur in het Mechels Rivierengebied.

V.U. Ann Pinceel, p/a Muizenhoekstraat 7, 2812 Muizen Beeldmateriaal: Wim Dirckx, Wim Mues