3 minute read

danu batur wed prana jagat bali (Sang Ayu Kompyang Widya Laksmi

Artikel

danu batur wed prana jagat bali2

Advertisement

Sang Ayu Kompyang Widya Laksmi

2Artikel puniki kawedar wantah saking kerjasama Suara Saking Bali sareng Balai Bahasa Provinsi Bali.

Danu Batur ring Kecamatan Kintamani, Kabupatén Bangli, wantah danu pinih mageng ring Jagat Bali. Danu puniki satmakaning sekehan toya pinih utama ring Bali, saha danu puniki ngawetuang sarwa prani sané ngawidi ring suter ipun ayat ngebag lintihan sarwa prani ring sajebag Bali.

Danu Batur wantah silih tunggil danu saking limolas danu sané kapucukang ngupapira rusak danuné ring Indonésia manut ring Pararem Bali warsa 2009 ngeninin Pangupapiran Danu Makaterusan. Pararem inucap kawedar sangkaning angen kayun ring kawéntenan sarwa prani danu ring Indonésia sané sayan kalilih antuk rusak miwah letuh wawidangan ring wawidangan basang toya kantos rain danuné.

Pinaka wed prana ring toya, wawidangan Danu Batur mategepan madaging sarwa prani maurip miwah tan maurip sané durung kaparitetes miwah kasurat kadi pabuat ipun sajeroning pawigunan ring pamargi matani miwah maulam. Pamargi matani miwah maulam ring Danu Batur yukti mabuat pisan sajeroning nincapang niaga krama ring suter danu, pamargi ngawerdiang sarwa prani sané mategepan, miwah pamargi nincapang wisata.

Genah ring suter Danu Batur mategepan kawéntenan topografi ipun, séng genahé suter 0 kantos 25 persén, 25 kantos 40 persén, miwah rangkung ring 40 persén. Tios ring punika, manut ring tegehé saking rain segara, Danu Batur mategeh suter 1000m duuran rain segara. Asah tanah suter 3.000 metér kantos 4.000 metér duuran rain segara. Jimbar rain danu kantos 16,05 km² ring jimbar tatak tiis, nganutin pawilangan ring Peta Bakosurtanal kantos 102,50 km² (Dinas PU Prov. Bali).

Danu Batur maduwé bobot sané dahat mabuat ayat kanggén nyungkemin urip sarwa prani. Kawigunan danu tios ring pinaka guna bhuana, taler mategepan madaging sarwa prani, saha madwé kawigunan ayat nyungkemin sarwa maurip ring suter Danu Batur.

Momot tiosan malih sané wénten ring Danu Batur wantah kawigunan hitangkara, dwaning wawidangan Danu Batur yukti danu huluning toya pinih mageng ring Bali, jimbar wawidangan suter 1.667 ha. Tiosan ring punika Danu Batur taler madwé kawigunan pinaka genah sarwa prani sané mategepan, inggihan prani tanah wiadin prani toya.

Mategepan lampahé sané ngawigunayang hitangkara Danu Batur makadi dados genah ngarereh toya ring wawidangan jagat Bali, suter danu kanggén genah matani, ngejuk ulam miwah ngupapira ulam, wisata, wed sarwa prani, genah maurip sarwa tumuwuh miwah sato sané mabuat, genah ngupapira toya, genah nyekeh toyan sabeh, toya sané nénten telas isep tanah, ngupapira dayuh jagat sangkaning sarwa prani ring wawidangan danu sida makta iyus ring dayuh miwah banget sabeh ring wawidangan punika, taler pinaka sarana kaweruhan.

Ngawigunayang Danu Batur pét nénten madaging utsaha ngawerdiang midep ngawetuang pikobet wawidangan ring Danu Batur.

Pikobet sané metu ring wawidangan Danu Batur makadi:

Wawidangan alas rusak miwah ngalitang

Genah magentos guna

Tanah anyud miwah danu sayan dakén

Letuh ring toyan danu

Ngawigunayang toya lintangan ring sané kabuatang

Eutrofikasi

Pamargi miwah rarincikan Pemerintah Provinsi Bali sajeroning ngupapira wawidangan mabuat makadi; ngawerdiang miwah nincapang wiguna miwah patulung hitangkara.

Ngupapira miwah nincapang wiguna wawidangan sajeroning ngupapira niaga provinsi mangdané dampuk, otet, taler sida masaih ring ambek pasar nasional miwah internasional.

Ambil ring tutur agama, kelebutan utawi genah toya mageng kamanggehang dados genah pasucian. Toya sané metu ring kelebutan, danu, campuhan, utawi loloan kawigunayang duk masuci. Toya mabuat pisan sajeroning yadnya ring krama Hindu. Sané kanggén tirta kamét ring kelebutan sané kapiyitang. Rikalaning rainan utawi piodalan (kadi Nyepi) krama Hindu melasti ka genah toyané kadi danu, campuhan, utawi segara (segara kerthi). Toyan tukad utawi kelebutan sané kanggén tirta, sajeroning yadnya kanggén ngetisin duwur, angga, raris katunas. Sangkaning punika, toyan tukad utawi kelebutan ugi tetep ning tur nénten letuh.

Sangkaning kawigunan sané kadi punika kramané setata ngupadiang mangdané kawéntenan toyané kantun manggeh. Sangkaning magumana utawi nénten kramané sampun ngupadi miwah ngemit wawidangan toyané. Ring krama subak toyané mabuat pisan sajeroning swaginan ipun. Toya pinaka wed prana sané mabuat pisan ring ipun mangdané ipun sida matani. Toya sané ngawinang ipun landuh. Indik punikané majanten ring lampah bhakti krama subaké setata ngaruruh pura tampek toya kadi Pura Ulun Suwi miwah Pura Ulun Danu.

Sangkaning punika makawinan ugi katiténin pisan wed toyané ring jagaté. Toya mabuat pisan sajeroning kauripan, tan patoya janten sampun padem sarwa prani ring jagaté. Tan patoya janten para janané kasatan, kirang toya sajeroning angga sané ngawinang ngemasin pati. Tan patoya, soroh sato taler bedak raris padem antuka.

This article is from: