HIZ 5

Hongarije in Zaken Magyar Ăœzleti Piac

Hongarije

Najaar 2006 Editie: 5 - â‚Ź 5,70

Special: Győr-Moson-Sopron

Thema: Logistiek Artikelen en interviews met organisaties Het investeringsklimaat en de ontwikkelingen

HONGEST REIZEN heeft een aanbod dat recht doet aan de veelzijdigheid van Hongarije.

Wij verzorgen diverse rondreizen met de bus of met uw eigen auto, groepsreizen, kuurreizen, hotelreizen, vliegreizen, wellnessreizen, stedenreizen, zakenreizen en helpen u ook aan een geschikte vakantiewoning in Hongarije.

HONGEST REIZEN is een daadkrachtige reisorganisatie die gespecialiseerd is in reizen naar en van Hongarije.

Hongarije is het land van de poesta’s, de zigeunermuziek, de pracht en praal van Boedapest, het romantische Balatonmeer, de vele kuuroorden, de uitgestrekte wijnstreken, de prachtige landschappen, zon, strand en vele gezellige terrassen.

Met reisbureau’s in Nederland ( Goor ) en Hongarije ( Boedapest ) heeft HONGEST REIZEN alle ingrediënten in huis om u een onvergetelijke vakantie te bezorgen.

Ook voor uw zakenreizen vindt u in HONGEST REIZEN een vertrouwde partner.

Met onze hotels verspreid over heel Hongarije staan wij borg voor kwaliteit en service, u vindt dan ook altijd een hotel van uw keuze in de streek die u wilt ontdekken.

Wilt u reizen per vliegtuig, per luxe touringcar of met eigen vervoer?

U boekt wat u wil bij HONGEST REIZEN! Wist u dat u al vanaf € 29,00 inclusief luchthavenbelasting, vliegt naar Boedapest vanaf Amsterdam en Brussel?

HONGEST REIZEN Schoolstraat 122 7471 XA GOOR Tel: 0547-275908 www.hongestreizen.nl E-mail: info@hongestreizen.nl

In deze uitgave Voorwoord

5

“Győr”, de westelijke toegangspoort

6

De Gouden Driehoek, met Győr als stuwende kracht

9

Van Noordzee naar Zwarte zee, een overbrugbaar traject?

12

6

Jutten langs de Maas en Donau; avant-garde kunst in het nieuwe Europa

14

Thema

Een goed feest bouwen, logisch toch?

15

Nieuws uit de media

16

Op (zaken)reis in Hongarije?

Vergeet je laptop niet!

18

Interview met Nijhof-Wassink

20

Hungarian Business Network

22

Het investeringsklimaat anno 2006

23

Wijnfestivals in Boedapest!

24

Biologische bescheidenheid

26

Boerin op de poesta

27

Bio Cheese Blues

28

Het Agrár Marketingscentrum, voor alle smaken van Hongarije

29

Gastronomische evenementen

30

Dit jaar herdenkt Hongarije de opstand tegen het Hongaarse stalinistische regime en de Sovjet-bezetters

32

De Nederlandse club in

35

Kleintjes

36

Colofon

38

Special: Győr

9 Bedrijfsinterview

20 Culinair

24 Taal en cultuur

32

>> Ê i ÃÊ iÌÊ`iÊ vÊ-V Ài >>ÀÌ /Ê* , / Ê "Ê6"",Ê 1< Ê" Ê Ê -tÊ

iÊ vÊ-V Ài >>ÀÌÊLië>>ÀÌÊÕÊ «Ê`iÊL>> Êii Ê «Ê`i Êi Ê Ài i ÜiÀ °Ê iÌÃÊ ÃÊ >ÃÌ }iÀÊ`> Ê «Ê`iÊ} vL>> Ê`iÊL>> «>ÀÊ >>ÀÊ ÕÜÊ«iÀà iÊ > ` V>«Ê ÊÌiÊ Ài i i °Ê iÌÊLi Õ «ÊÛ> Ê âiÊ vÊ-V Ài >>ÀÌÊLiÀi i ÌÊÕÊ«ÀiV iÃÊ iÛii Êà >}i Êi iÊëi iÀÊ ÛiÀÊii Ê iÊ >}Ê` i °Ê iÌÊ`iÊ vÊ-V Ài >>ÀÌÊÜ À`ÌÊ iÌÊÀi} ÃÌÀiÀi ÊÛ> Ê`iÊ} vÃV ÀiÃÊ ii ÊÃÌÕ Êii Û Õ` }iÀ°Ê,Õ Ê£ÎäÊ } vL> i Êâ Ê «}i i Ê Ê âiÊ`>Ì>L>ÃiÊi Ê`iâiÊÜ À`ÌÊ Û ÀÌ`ÕÀi `ÊÕ« Ì `>ÌiÊ}i Õ`i °Ê

6 ÀÊ iiÀÊ v À >Ì iÊLi Êä£ÈxÊ ÊÎn ÈÇ{]Ê vÊ Ê «Ê

ÜÜÜ°} v ÃV Ài >>ÀÌ° Ê

Voorwoord de ambitieuze Regina Nijhof legt uit wat hun verdere plannen zijn voor Hongarije. Willem van der Vegt gaat eerder alvast in op de stuwende kracht van Győr en weet als geen ander te vertellen hoe vooroordelen over Hongarije bijgesteld worden.

Graag bedank ik ook Nathalie Olijslager en Florence van der Biezen voor hun bijdrage aan dit artikel.

Als eerste mijn excuses voor de vertraging die is ontstaan met het uitkomen van deze editie. We hebben een en ander binnen de organisatie veranderd en ook een nieuw relatiesysteem ingevoerd. Dit is een flinke omschakeling gebleken, maar het is gelukt en nu hebben we een nog beter systeem om mee te werken.

Verder is er binnen het team van “Hongarije in Zaken” ook een en ander veranderd. Na een intensieve startperiode en vier succesvolle edities, zal Rolf Neleman niet langer werkzaam zijn bij Hongarije in Zaken. Met zijn expertise als ervaren uitgever blijft hij echter wel beschikbaar als adviseur.

Vanaf 15 september 2006 zijn ook de resterende werkzaamheden overgegaan naar PublisherPartners.

Graag bedank ik Rolf voor al zijn inzet en het delen van zijn kennis.

Zijn werkzaamheden neem ik graag over en ik zal er alles aan doen om Hongarije in Zaken nog verder uit te bouwen.

Dat Nederland al tijden actief is met het opzetten van handelswegen van West-Europa naar Oost-Europa is bekend. Ernö Petö kan ons hierbij echter uitleggen dat op het gebied van nieuw transport er een “vaste verbinding” is ontstaan tussen de haven van Rotterdam en Győr. De HungaRo-Shuttle staat in dit artikel centraal en verdere uitbereidingen van railverbindingen blijken zelfs het speerpunt.

Rob Geenen kan deze verbinding ook belichten op het gebied van kunst. Door middel van exposities heeft stichting Ataraxi een complete route uitgestippeld. In het digitale tijdperk kunnen internetverbindingen natuurlijk niet uitblijven. Jan van Kuijk gaat hier uitgebreid op in, met zijn debuutartikel in Hongarije in

Zaken, voor de (zakelijke)reiziger.

Het investeringsklimaat in Hongarije wordt verder uiteengezet in de bijdrage van Tomas Rieu. Zijn verhelderende visie staat garant voor een goed beeld hiervan.

Natuurlijk is onze vaste waarde Tom de Smet weer van de partij en geeft ons fraaie beschrijvingen van de vele ontwikkelingen op het culinaire vlak. Bij de herdenking van de opstand tegen het Stalinistische regime, kunnen we in het artikel van Mária Ballendux-Bogyay even ons geheugen opfrissen. Een persoonlijk verhaal dat u zal doen beseffen wat de betekenis is geweest van het jaar 1956. Als laatste komt de Nederlandse Club in Hongarije aan het woord. Jeroen Barwegen geeft tekst en uitleg over de mogelijkheden die zijn club zoal kan bieden.

Graag wens ik u namens ons complete team veel leesplezier toe.

Ook spreek ik graag een woord van dank uit aan alle organisaties, adverteerders en overige relaties die weer hun bijdrage hebben kunnen leveren aan “Hongarije in Zaken”.

Hidde van Erp uitgever

Minder positieve ontwikkelingen hebben zich afgespeeld in Hongarije.

De beelden van de demonstraties tegen de huidige minister-president heb ik op de Nederlandse televisie voorbij zien komen en ik ben op de hoogte gehouden door kennissen ter plaatse. Laten we hopen dat er binnenkort niet enkel veranderingen maar ook verbeteringen doorgevoerd kunnen gaan worden in Hongarije.

In deze uitgave is er naast de Special die over de provincie “Győr” gaat ook het accent gelegd op het thema Logistiek. We hebben de grote transporteur “Nijhof-Wassink” in het midden van onze uitgave en

Hongarije in Zaken was uitgenodigd bij de viering van de allereerste, rechtstreekse vlucht van Eindhoven naar Boedapest.

Kijk voor een impressie op www.wizz-air.nl.

“Győr”, de westelijke toegangspoort De provincie Győr-Moson-Sopron wordt wel de westelijke toegangspoort van Hongarije genoemd. Deze provincie is gelegen in het noordwesten van Hongarije, op de grens met Oostenrijk en Slowakije. Het is ontstaan uit de samenvoeging na 1950 van de provincies Győr, Sopron en Moson; tot 1990 was de officiële naam Győr-Sopron, na de Revolutie en de val van het IJzeren Gordijn, is de historisch meer correcte naam weer in ere hersteld.

Veel Hongaren spreken echter kortweg van “Győr”. Dat is tevens de naam van de provinciehoofdstad, met 128.000 inwoners de 6e stad van het land. De provincie heeft een oppervlakte van 4.062 km2, en een bevolking van circa 424.000 inwoners. De tweede stad van de provincie is het historische Sopron en met circa 57.000 inwoners, een van de mooiste steden van het land.

Moson-Magyaróvár is de derde stad binnen de provincie met ongeveer 35.000 inwoners. Door de gunstige economische structuur, intensief zakelijk verkeer tussen de verschillende landen, goed geschoolde werknemers en voor Hongaarse begrippen een goed ontwikkelde infrastructuur, zo ook de nabije vliegvelden van Wenen (Schwechat) en Bratislava, zorgen voor een goede ontsluiting. De provincie speelt een belangrijke rol bij de buitenlandse investeringen in Hongarije. De zakelijke en financiële infrastructuur wordt steeds verder uitgebouwd. Dit laatste heeft een grote invloed op de hier in snel tempo groeiende dienstensector, het toerisme en de medische industrie. Al in de jaren tachtig zijn buitenlandse investeerders hier begonnen omdat de provincie veel mogelijkheden biedt en er een gunstig investeringsklimaat heerst. Oostenrijk staat natuurlijk bovenaan de lijst als het om buitenlandse investeringen in de regio gaat, 62% van de bui-

De stad is verder gelegen op een belangrijk verkeersknooppunt tussen Wenen (Oostenrijk) en Boedapest en heeft een haven, Gönyö, die gelegen is aan de Donau. Győr heeft rijke historische bouwwerken en veel kunstwerken. De oude kern ligt bij de Kaptalan-heuvel aan de monding van de drie rivieren de Donau, Rába en Rábca.

tenlandse investeringen komt daar vandaan. Daarna volgt Duitsland met 24% en Nederland staat op de derde plaats met 7%. Ruim 40% van de bedrijven heeft zich in en rond Győr gevestigd, de stad Sopron staat met 27% op de tweede plaats. Győr ligt als de hoofdstad van de provincie Győr-Moson-Sopron, aan de “Rába”.

Geschiedenis De Romeinen bouwden hier op de plaats van de Keltische nederzetting Arrabona hun gelijknamige grenspost. De Aziatische Avaren die er tegen het jaar 600 woonden versterkten de nederzetting en de Hongaren stichtten er in de 11e eeuw een bisdom. De nederzetting werd in 1242 geplunderd door de Mongolen en kreeg in 1271 stadsrechten.

In de 16e eeuw kwam Győr aan Oostenrijk, dat er een belangrijke vesting van maakte tegen de Turken.

Deze viel in 1592, waarop Győr tot 1598 korte tijd in Turkse handen was.

De eeuw daarna was een bloeitijd, waaruit de meeste belangrijke gebouwen in het bezienswaardige stadscentrum dateren.

De ontwikkeling tot industriestad kwam in de negentiende eeuw op gang.

Industrie Al in 1992 werd in Győr het “Győri Nemzetközi Ipari Park Kft.” opgezet. Daarmee was dit Internationale Industrie Park het eerste in CentraalEuropa. Győr vormde zo de centrale verbinding tussen Oostenrijk, Hongarije en Slowakije. Met ruim 67 bedrijven waaronder de vestiging van de “Audi Autofabrieken” en “Philips Automotive”, met meer dan zesduizend werknemers voert dit industriepark de toon in Hongarije. Verder vormen elektronische industrie, textielindustrie, voedselindustrie, verwerking van plastic en natuurlijk distributie, logistiek en transport de basis voor de groeiende welvaart. Niet ver van Győr liggen de vliegvelden van Wenen, Bratislava en Boedapest en via het dorp Gönyü, op 20 kilometer afstand, is binnenvaart over de Donau mogelijk. Ook de Universiteit van Győr (Széchenyi István Egyetem) staat hoog aangeschreven. Vooral het wetenschappelijke, technisch en economisch onderwijs is van groot belang in deze regio. Nauw wordt samengewerkt met het bedrijvenpark en in 2000 is er in het kader van het Europese Phare programma het Innovatie- en Onderzoekscen-

trum opgericht. Hier zijn laboratoria, vergaderzalen, kantoren en mediafaciliteiten aanwezig. Samen met de universiteit, het industriepark, de kamer van koophandel en de gemeente Győr wordt continu gewerkt aan de kwaliteit en ontwikkeling van deze regio.

Moson-Magyaróvár is de kleinste stad in dit geheel met ongeveer 35.000 inwoners. Tot het begin van de twintigste eeuw was het een belangrijke havenstad voor de binnenscheepvaart over de Mosoni Donau, (zijrivier van de Donau) en over de rivier de Leitha. Nu richt de stad zich vooral op toerisme, natuurrecreatie, pleziervaart en handel in agrarische producten en de verwerking daarvan. De streek is voor landbouw erg geschikt door de vruchtbare grond tussen de rivieren. Omdat MosonMagyaróvar aan het treintraject tussen Győr en Boedapest ligt pikt het ook van transport en logistiek een graantje mee.

Sopron Belangrijk voor de provincie is ook de stad Sopron met circa 57.000 inwoners. Vlakbij de grens met Oostenrijk, 60 kilometer van Wenen en slechts

200 kilometer van Boedapest heeft Sopron veel te bieden voor investeerders en bedrijven. Bij het onderdeel “Industrie” gaan we hier verder op in.

Geschiedenis Het ontstaan van de stad gaat terug op de Romeinse leger- en handelsplaats Scrabantia. Tussen 1920–1921 was de stad het toneel van strijd tussen de Oostenrijkse machthebber (sinds 1920, Verdrag van Trianon) en Hongaarse vrijheidstroepen.

Een onder internationaal toezicht gehouden volksstemming (dec.1921) bracht de stad weer aan Hongarije.

Sopron is al eeuwen lang de toegangspoort tot Hongarije en daarmee Midden-Europa. Welk nieuws er ook in de tijd van de dubbelmonarchie uit Wenen kwam - goed of slecht - het kwam altijd via Sopron. De stad ligt in een smalle corridor die in het oosten wordt afgesloten door het Fertö-to, Hongaars voor Neusiedler See. Ten westen van deze natuurlijke doorgang waar de Ivka doorheen stroomt, en de spoorweg loopt richting Győr.

Door de gunstige geografische ligging bleef Sopron als een van de weinige oude Hongaarse bolwerken buiten het bereik van de Mongoolse horden en de Turkse sultans.

Sopron is lang een Romeinse vesting geweest. Nadat de bewoners het Romeinse burgerrecht hadden gekregen onder keizer en veldheer Marcus Aurelius (2e helft 2e eeuw), heeft het onder Rome gediend, tot de val van de “Stad van God”. In de 10e eeuw kreeg het de naam Odenburg. De

huidige naam is afgeleid van die van een van de eerste graafschappen in dit gebied. In het Duitse taalgebied houdt men echter nog steeds vast aan de naam Odenburg.

Industrie In navolging van Győr is hier het Soproni Ipari és Innovációs Park Kft. gevestigd. Wederom vanuit het Europese Phare programma zijn dit Industriepark en Innovatiecentrum Sopron tegelijk gebouwd. Ook is er een intensieve samenwerking tussen gemeente, het industriepark, de Nyugat-Magyarországi Egyetem (West Hongaarse Universiteit) en wordt veel aandacht besteed aan kwalitatief hoogstaand technisch, wetenschappelijk en economisch onderwijs. In de hele regio geldt trouwens dat veel van de hoog opgeleide werknemers uit zowel Oostenrijk, Slowakije en Hongarije bij elkaar over de grens kunnen werken.

Bezienswaardigheden Wie deze regio bezoekt zou eigenlijk een bezoek moeten brengen aan de benedictijnse abdij St. Martinus van Pannonhalma. Deze abdij ligt ongeveer 21 kilometer van Győr en is door Unesco tot wereldcultuurmonument verklaard. De abdij ligt op de “Heilige Heuvel” boven de plaats Pannonhalma. Omstreeks het jaar 996 streken hier Franse en Italiaanse monniken neer om de basis te leggen voor de kerstening (red. Evangelisatie) van de tot dan toe overwegend heidense Magyarenland. Pas in de 18e eeuw werd de abdij opnieuw

bewoond door monniken, die met de wederopbouw begonnen, nadat het oude klooster bijna volledig was verwoest tijdens de oorlogen met de Turken. Vandaag de dag leven er nog ongeveer 70 monniken. Achter de muren bevindt zich ook een gerenommeerd internaat. Delen van de abdij kunnen met rondleidingen bezichtigd worden.

Gezien haar rijke verleden heeft Győr veel bezienswaardigheden. Het oude centrum ligt er vrijwel ongeschonden bij met als hoogtepunt de karmelietenkerk. In 1697 vestigden de karmelieten zich in Raab en kort daaropbegon het Oostenrijkse ordelid Martin Witwer met de bouw van de ellipsvormige kloosterkerk, bijna een kopie van de moederkerk in Rome.

Matino Altomonte uit Napels beschilderde de nissen met de zijaltaren vier geliefde thema’s: de dood en de transfiguratie van de Heilige Johannes van Nepomuk, de dood van Jozef en het leven van Theresia van Avila. Het oorspronkelijke altaarstuk van dezelfde meester werd in de 19e eeuw vervangen door een werk van de Wener Johann Kastner.

Ook in Sopron is veel te zien. Onder andere de “Geitenkerk” (Kecsketemplon) met middeleeuwse architectuur en de vuurtoren (Tüztorony).

Sopron telt daarnaast verschillende kleine musea waarvan de belangrijkste zijn gegroepeerd rond het centrale plein van de stad, het Fö tér.

Op dit plein komen de belangrijkste historische straatjes uit, zoals de Templom utca (Kerkstraat), Klostor

ucta (Kloosterstraat) en de oudste straat van de stad die Üj utca (Nieuwstraat) heet. Hier zijn prachtige oude geveltjes en binnenplaatsen te bewonderen. In de Üj utca staat de best bewaarde gotische synagoge van Hongarije, een bouwwerk uit de 12e eeuw. Midden op het Fö tér staat een pestzuil die in de literatuur ‘de mooiste van Hongarije’ wordt genoemd. Hij dateert uit eind 17e eeuw.

Ook heeft deze provincie een aantal bijzondere natuurgebieden. Grotendeels is het er vlak, de zogenoemde “Kis Alföld” (Kleine Laagvlakte) en toont duidelijk overeenkomsten met wat men in de “Lage Landen” gewend is. Een verrassend natuurrijk stiltegebied is de zogenoemde Szigetköz, een delta van de Donau op de grens met Slowakije. Een ander bijzonder gebied is de Fertő (Neusiedlersee in het Duits), waar veel beschermde vogelsoorten verblijven.

Al met al een bezoekje zeker waard!

EvB-TdS 2006

De Gouden Driehoek, met Győr als stuwende kracht Hongarije is als een spin in het Europese web voor transport en logistiek. De driehoek die de steden Győr, Moson-Magyaróvár en Sopron vormen (samen de provincie: Győr-Moson-Sopron Megye) en de grotere driehoek van Wenen, Bratislava en Boedapest daar omheen, zorgen niet alleen voor economische groei in Hongarije maar voor heel Midden-Europa.

steeds Nederlanders die sceptisch zijn over Midden-Europa en Hongarije maar vindt dat niet terecht.

Hongarije was tot de Tweede Wereldoorlog een belangrijke en welvarende natie en dat wordt zij zeker weer.

De stad Győr neemt hierin het voortouw. Met enthousiasme zet burgemeester Balogh József zich in om de stad en omliggende regio tot het belangrijkste handels- en industriegebied van Hongarije te maken, aldus Willem van der Vegt.

Tot 2004 werkzaam als CEO bij Philips Hongarije, nu adviseur bij Rynart-Transport en lid van de HEBC (Hungarian European Business Councel), weet Willem van der Vegt er enthousiast over te vertellen. Toen hem gevraagd werd om na jaren in Azië voor Philips te hebben gewerkt de vestiging in Boedapest, onderdeel van dat in Wenen, uit te bouwen, moest hij wel even een knop omdraaien. Begin jaren negentig was Midden- en Oost-Europa voor veel bedrijven nog onontgonnen gebied.

Vooroordelen van hemzelf over voormalig Oost-Europa in die tijd kan hij dan ook niet ontkennen. Om te zien waar hij in 1994 voor zou kiezen, ging hij eerst naar Boedapest om een beetje te ruiken en te wennen aan het idee dat hij daar zou gaan werken.

Hij ging meteen overstag, want in vergelijking met Azië kwam Hongarije hem helemaal niet zo vreemd voor.

De mogelijkheid om daar van alles te ontwikkelen vormde een grote uitdaging. Hongarije bleek een vruchtbaar stuk grond om op te werken. Hij ontmoet trouwens nog

Taak was om de vestiging in Boedapest te leiden en in in later stadium de productie van automotive producten gericht op de al aanwezige automobielindustrie van Audi op te zetten. Later volgden ook vestigingen in de steden Székesfehérvár en Sárbogárd.

Behalve dat Audi al in Győr zat, werd rond 1997 voor Győr gekozen omdat er een industriepark met goede infrastructuur klaar lag. Ook de toenmalige, en huidige, burgemeester en gemeente werkten intensief mee. Zo deed het Arbeidsbureau van Győr een voorselectie van personeel en werd een grote voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd waarop het nieuwe bedrijf zich aan de werknemers en de stad kon voorstellen. Vroeg het werk in de automobielindustrie vooral om mannenhanden, voor de productie van automotive en elektronische producten waren vrouwen nodig die secuur handwerk konden verrichten.

Deze vrouwen waren hier volop aanwezig en ze konden bij Philips aan het werk.

Niet alleen Hongaren werken in de bedrijven in deze regio, ook uit Slowakije komen werknemers met bussen hier naar toe. De kennis en vakmanschap van deze werknemers is van groot belang. Maar zaken zijn zaken. Natuurlijk zijn kosten van het personeel lager dan in West-Europa, dat is voor veel bedrijven een reden om zich hier te vestigen.

Dat er zoveel kennis in huis is en de centrale ligging speelt ook een rol.

Nu al ontstaan verschuivingen binnen Hongarije. De regio rond Győr richt zich meer en meer op de kennisindustrie en de dienstensector.

De productie verplaatst zich naar andere delen van Hongarije en naar Oost-Europa. Het gaat trouwens zeker niet altijd op om productie naar nog goedkopere landen, bijvoorbeeld Azië, te verplaatsen.

Snelle toelevering en accuraat inspelen op een veranderende Europese markt vragen om productie binnen Europa. In de GMS-regio is nu vooral behoefte aan het gespecialiseerde midden- en kleinbedrijf op het gebied van toelevering, diensten en voor nieuwe producten

die aan de veranderende vraag binnen Hongarije en Midden-Europa zelf kunnen voldoen. De logistieke en transportsector hier heeft de koek al aardig verdeeld, zowel voor Nederlandse als andere buitenlandse bedrijven. Daar valt niet veel meer in te schuiven. Het gaat er nu om dat slimme ideeën en nieuwe strategieën worden ontwikkeld.

Zeker nu Slovenië sterk in opkomst is en de stad Koper (Kopar), aan de Golf van Triëst en de Middellandse Zee een belangrijke transportverbinding in Midden-Europa wordt vanuit het zuiden. Samen met de andere leden van het HEBC, Hungarian European Business Councel, waarin CEO’s uit verschillende Europese en niet Europese landen zitten, geeft Willem van der Vegt nu advies aan de Hongaarse regering om het beleid enigszins bij te sturen, overigens zonder politieke uitspraken. Want achter de Zwarte zee lonkt de Zijderoute naar Azië. Als die aan de route door Midden-Europa te koppelen valt, is er in de toekomst als spil in het Europese netwerk juist voor Hongarije een belangrijke rol te vervullen.

TdS 2006 Met dank aan: Willem van der Vegt, Nathalie Olijslager en Florence van der Biezen Bronnen: Győri Nemzetközi Ipari Park Kft. Soproni Ipari és Innovációs Park Kft.

Voor verdere informatie kun u terecht bij de Tourinform, dit is de Hongaarse VVV. Tourinform Győr Árpád út 32 H-9021 Győr www.gyor.hu

Tourinform Sopron Liszt Frenc utca 1 H-9400 Sopron www.sopron.hu Tourinform Mosonmagyaróvár Kápolna tér 16.

H-9200 Mosonmagyaróvár www.mosonmagyarovar.hu

Hongarije Vakantieland www.HongarijeVakantieland.nl geeft internetgebruikers toegang tot inmiddels meer dan 300 artikelen met relevante Hongarije informatie: Recepten, Geschiedenis en tientallen plaatsbeschrijvingen.

Met ruim 90.000 paginabezoeken door 40.000 bezoekers per maand is www.HongarijeVakantieland.nl de populairste website van Nederland en Vlaanderen over Hongarije. Ook voor uw zakelijk aanbod dé plaats om uw aanbod te tonen. www.HongarijeVakantieland.nl toont de bezoeker op overzichtelijke wijze informatie over o.a. Hongaarse steden en dorpen, musea, natuur en recreatiegebieden, (water)sporten en (verblijfs)accommodaties in Hongarije en het laatste nieuws.

www.HongarijeVakantieland.nl Hungary Holiday Paradise Kft. Hungary Holiday Paradise Kft. is een organisatie met Nederlands management die zich heeft gespecialiseerd in de verkoop van (vakantie) woningen, Tanya’s, Villa’s, Campings, Hotels en bedrijfspanden. Tevens hebben wij een bouwbedrijf dat samenwerkt met de lokale bedrijven zodat de loonkosten laag zijn. Wij zijn gevestigd in het Puszta gebied oostelijk van Boedapest. Op onze site vindt u ons actuele aanbod. Tevens treft u nuttige informatie aan over de Hongaarse regelgeving omtrent de aanschaf van vastgoed en onze werkwijze.

Vinologics, Dé leverancier van al úw Hongaarse wijnen.

Hongaarse wijnen, wijnfeesten, wijnreizen, wijnproeverijen, wijn & spijs momenten, teambuilding, en relatiegeschenken.

Voor alle lezers van Hongarije in Zaken

10% korting (bij aankoop van 12 of meer flessen) *

Nieuwbouw: bouwprojecten al vanaf € 60.000

* Deze actie is geldig tot 1 januari 2007

Makelaardij: voor aankoop van grond, voordelige Tanya’s, Villa’s uit de

Wij leveren door heel Nederland aan de betere slijters en Horeca, ook bij u in de buurt.

hogere prijsklasse en bedrijfsruimten, als ook investeringsprojecten.

Verhuur: van uw woning

Voor verkrijgbaarheid kunt u altijd contact met ons opnemen.

Onderhoud: in en rondom uw huis

www.HungaryEstate.com

Hungary Holiday Paridise Kft. Sarhalom Dulo 107, 6060 Tiszakescke Tel. +36 30 5492669 Fax. +36 76 719716

Mail, bel of schrijf voor informatie, verkooppunten en prijzen naar: Vinologics Gooimeerpromenade 100 1277 ER HUIZEN 0031- (0)35-5336578 0031- (0)6-45084124 www.vinologics.nl info@vinologics.nl

Indien gewenst verzorgen wij een complete wijnproeverij op uw lokatie, een verrassende ervaring om nooit te vergeten.

Van Noordzee naar Zwarte zee, een overbrugbaar traject?

De Noordzee te verbinden met de Zwarte zee, dat is de idee achter het project van het Havenbedrijf Rotterdam en Port of Rotterdam bij het opzetten van nieuwe handelswegen van West- naar Oost-Europa. Dat zo’n groot Europees project niet zomaar op eigen benen staat, al tien jaar is men met de voorbereidingen bezig, beaamt ook Ernö Petö, representative voor Port of Rotterdam in Hongarije.

duren voordat de Donau een druk bevaren rivier in Europa zal worden.

Er varen natuurlijk al wel veel cruiseschepen en pleziervaartuigen heen en weer tussen de steden die aan de rivier liggen, maar dat blijven relatief korte trajecten en deze vaart is seizoensgebonden.

Voor constant vrachtvervoer het hele jaar door heeft de rivier heeft nogal wat beperkingen met haar sterk wisselende waterpeil en regelmatige overstromingen. Ook de verbinding Rijn-Main-Donaukanaal vormt voor de binnenvaart vaak een letterlijk en figuurlijk te nemen drempel. Het zal nog veel investeringen vergen om het hele traject van Rotterdam naar de Zwarte zee voor constante binnenscheepvaart over water te realiseren.

Ernö Petö

Jarenlang was hij werkzaam bij Hungarocamion en Hungarocargo, waarvan vier jaar in Teheran, en werkte hij bij MOL, het Hongaarse olie- en gasbedrijf. Logistiek en transport zitten hem dus in het bloed.

Sinds 2001 is hij verantwoordelijk voor de contacten, voorlichting, samenwerking en afwikkeling van opdrachten tussen Port of Rotterdam en bedrijven in Hongarije.

In 2004 kwamen daar de landen Roemenië en Bulgarije bij, landen die net als Hongarije de rivier de Donau als levensader hebben.

Rotterdam heeft een ideale situering, aan de monding van de Rijn en Maas. Dit geeft de haven een belangrijk natuurlijk voordeel over andere havens in Europa.

Binnenvaartschepen varen al naar Duitsland, Oostenrijk en verder.

Dankzij het Rijn-Main-Donaukanaal zijn bestemmingen in Centraal-Europa en Oost-Europa vanuit Rotterdam steeds beter bereikbaar. Toch realiseert Ernö Petö zich goed dat het nog lang zal

Nieuw transport Het romantische beeld van tientallen schepen en aken op de brede rivier, varend onder willekeurige Europese vlag is dus niet snel te verwezenlijken. Tegelijkertijd is de haven van Hamburg zeer

dominant aanwezig in vooral het noordelijke en oostelijke deel van Centraal-Europa. Extra reden dus voor Port of Rotterdam om een sterke vinger in de pap te steken en zich op een nieuwe vormen van transport naar Midden-Europa te richten. Daarom werd de HungaRo-Shuttle ontwikkeld, een frequente spoorverbinding tussen Rotterdam en Győr. In februari 2006 ging deze shuttle van start.

De Port of Rotterdam, waarbij ruim twaalfhonderd bedrijven zijn aangesloten, biedt zo een tegenwicht aan de haven van Hamburg. Bij de totstandkoming van deze nieuwe railverbinding heeft het Havenbedrijf Rotterdam een belangrijke rol gespeeld. Uitbreiding van railverbindingen naar Oosten Midden-Europa is speerpunt in de achterlandstrategie van het Havenbedrijf Rotterdam. Daartoe heeft het vorig jaar een tender uitgeschreven onder een selectie van railtransportbedrijven. Uniek aan de tender was dat het havenbedrijf een aantal gerenommeerde bedrijven als

Versteijnen Logistics, Nijhof-Wassink en Rynart-Transport op voorhand heeft geïnteresseerd voor de te starten shuttle. Zo is een pakket aan lading verzekerd. De aanbieding van Stinnes is als beste beoordeeld.

Onder meer omdat Stinnes bij de start van de trein vier retourritten per week kon garanderen. Een hoge frequentie is cruciaal bij het opstarten van een nieuwe railverbinding.

Om de aantrekkelijkheid van het railproduct te vergroten worden bestaande conventionele ladingstromen gecombineerd met nieuwe intermodale ladingen. Voor het intermodale deel van de trein treedt Railog op als railoperator.

Railog is een dochteronderneming van Schenker, dat evenals Stinnes deel uit maakt van DB Logistics.

Railion NL, ook onderdeel van DB Logistics, doet de verkoop van de transporten. In Györ wordt het Logistics Center Hungaria Kft. als terminal gebruikt. In Rotterdam is de Rotterdam Pernis Combi Terminal plaats van vertrek en aankomst voor het intermodale deel. Het conventionele deel heeft het grote sorteerstation Kijfhoek bij Rotterdam als begin en eindpunt. In de Hongaarse stad Sopron, tegen de Oostenrijkse grens, bevindt zich het sorteerstation voor dit conventionele deel. De bulkladingen staal, kolen, aluminium, chemische producten,

papier en witgoed komen daar aan.

Al zijn de treinen in dit stadium nog niet allemaal compleet gevuld, daarom zijn de intermodale ladingen zo belangrijk om de bulkladingen aan te vullen, door de samenwerking van de MÁV AG (Hongaarse Nationale Spoorwegmaatshappij), Stinnes, de diverse Nederlandse en andere Europese deelnemende bedrijven begint de shuttle zijn vruchten nu al af te werpen.

vanuit het Hongaarse bedrijfsleven om via de haven van Rotterdam en de HungaRo-Shuttle ladingen te transporteren. De stad Gyõr is voorlopig eindpunt en beginpunt van het traject en tegelijk het middelpunt voor heel Hongarije en een groot deel van Midden-Europa.

De afgelopen jaren is met name hier de automobielindustrie sterk gegroeid en hoogwaardige productie van levensmiddelen, chemische producten en andere handelswaren ontstaan. De aansluiting van Hongarije bij de Europese Unie en de inzet van alle partijen in deze regio heeft deze ontwikkeling een extra impuls gegeven. Hongarije ontwikkelt zich als logistieke draaischijf voor transporten naar de Balkan en verder. De ontwikkeling van de Donau als transportverbinding is de volgende stap, naar de Zwarte zee en misschien wel verder. Zou Europa dan ooit één geheel gaan vormen? Als het aan Erno Petö ligt wel, al is het maar dromend met de atlas op tafel boven de kaart van Europa. Want enige romantiek kan hem niet worden ontzegd. Maar zonder romantische dromerijen geen ideeën en zonder ideeën geen nieuwe ontwikkelingen. De logistieke uitwerking van die ideeën, daar zijn volgens hem de Nederlanders erg goed in. Alle hens aan dek dus, op naar de Zwarte zee!

TdS 2006

Rotterdam aan de Zwarte zee Ernö Petö is zeer tevreden met deze shuttle, want daarmee is de eerste grote stap in het project gezet.

Ook ziet hij veel interesse ontstaan

Bronnen: Port of Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam N.V. Railion Nederland N.V. Met dank aan: Ernö Petö

Jutten langs de Maas en Donau; avant-garde kunst in het nieuwe Europa Dat de verbinding van de Noordzee naar de Zwarte zee niet alleen zakenmannen en handelslui aanspreekt, blijkt uit het onderstaande project van Rob Geenen. Niet alle stoere jongens en meisjes spelen “landje pik met een zakmes” op een zanderig veldje om hun gebieden te vergroten.

Sommigen kiezen voor een andere vorm om mensen en landen met elkaar te verbinden. Het nieuwe Europa inspireert namelijk ook kunstenaars om via Rijn, Main en Donau de kaarten opnieuw te schudden.

daardoor bij uitstek een broedplaats voor creatieve ideeën die vervolgens langs deze rivierenroute kunnen worden ‘getrans- porteerd’, voor dialoog en ideeuitwisseling.

Béla dr. Márias (Hongarije), houtskool op papier Kiscelli Museum, Boedapest, 2006

stond aan de basis van deze presentatie met kunstenaars uit Nederland en Hongarije. (www.wiredbanks.com) - In 2006 werd de vervolgtentoonstelling ‘wired banks – in transit’ gepresenteerd in het Kiscelli Museum in Boedapest. Boedapest is partnerstad van Rotterdam en wordt gezien als het ‘Parijs van het Oosten’. Het ligt in het midden van die vaarroute en was vanuit die optiek de aangewezen locatie voor dit project.

Rob Geenen

Sinds 2001 voert de stichting Ataraxia kunstprojecten uit die zijn gebaseerd op het idee om vanuit de havenstad Rotterdam aan de Noordzee de rivierenroute MaasRijn-Main-Donau te volgen tot aan de Zwarte Zee. Via tentoonstellingen wordt onderzocht en getoond wat zich op het gebied van de beeldende kunst afspeelt in het Europa, dat in deze tijd sterk in ontwikkeling is.

Uitgangspunt is de beeldende kunst, daarnaast worden dwarsverbanden gezocht met aanverwante disciplines, zoals performance, muziek/geluid, beeldend theater.

- In 2002 werd de expositie ‘Oostwaarts’ uitgevoerd in het ‘v.m.

Museum voor schepen uit verre landen’ aan de Wijnhaven in Rotterdam.In dit project werd samengewerkt met de Union Artists uit Constanta, Roemenië. (zie www.dtea.nl) - In 2003 presenteerde de BBK in haar galerie te Frankfurt dit project.

- In 2004 vond ‘Wired banks’ plaats in Las Palmas, Rotterdam.

Een samenwerking met de Magyar Muhely Foundation uit Boedapest

Het idee en aanleiding voor deze exposities is geïnspireerd op de navolgende gebeurtenissen en voortvloeiende mogelijkheden: - De val van de Muur in 1989, dat de mogelijkheid creëerde voor kennismaking en samenwerking met

Diederik Klomberg (NL), videoinstallatie Las Palmas, Rotterdam, 2004

kunstenaars van de landen, die aan deze rivierenroute grenzen, om zo tot nieuwe artistieke energie te komen.

- Opening van het Main-Donau kanaal in 1992 waarmee een open waterwegverbinding ontstond tussen de Noordzee en de Zwarte Zee. Rotterdam ligt aan deze vaarroute en is de transitohaven van Europa.

Zij was Culturele Hoofdstad in 2001.

Rotterdam heeft een sterke culturele diversiteit waar vele nieuwe artistieke initiatieven plaatsvinden. Zij is

- Eind jaren negentig werd archeologisch onderzoek gedaan naar scheepswrakken in de Zwarte Zee, geïnspireerd door het boek “Deep Waters; Ancient Ships”, geschreven door Willard Bacom. Na 1989 ontstond de mogelijkheid om dit onderzoek daadwerkelijk uit te voeren. Naast de gevonden scheepswrakken stuitte men op de zeebodem onverwacht op restanten van oude beschavingen.

Deze ontdekking dwong tot een herdefiniëring van een historisch perspectief. De Zwarte Zee was aanvankelijk een klein zoet-watermeer en stroomde circa 8.000 jaar geleden, door het stijgen van de zeespiegel aan het einde van de ijstijd, via de Bosporus vol met zout zeewater. Dit duurde een jaar en de bewoners die langs dit zoetwatermeer leefden moesten gedurende die periode zo’n 500-1.000 meter per dag vluchten voor het oprukkende water. Men vermoed dat deze gebeurtenis gedurende dui-

Robbert van der Horst (NL), installatie Kiscelli Museum, Boedapest, 2006

zenden jaren in alle richtingen werd doorverteld voordat het als mythe werd neergeschreven: in het Soemerische Gilgamesj-epos (±1700 v.Chr), het nationale heldendicht van Babylonië en Assyrië (het huidige Irak) en in het verhaal over Noach (± 700 v.Chr) dat terugkomt in de drie religiën: het jodendom, het christendom en de islam.

Geschiedenis die door de aderen van de hedendaagse ontwikkelingen

heenstroomt. De vaarroute voert als een culturele bron door een eeuwenoud Europees landschap en verbindt negen landen, elk met een eigen cultuur en verleden. Vanuit deze achtergrond wordt momenteel naar een gemeenschappelijke, nieuwe toekomst toegewerkt.

Hoe kijkt men vanuit een artistiek opzicht tegen deze ontwikkelingen aan en welke nieuwe interpretaties en verwachtingen komen hier uit

voort. Hoe verhouden de culturen zich tot elkaar, wat is hun onderlinge samenhang en verbinding en welke ‘gemeenschappelijke’ toekomst ziet men voor zich. Vragen die via de presentaties aan de orde worden gesteld.

Kunst bestaat bij de existentie van ‘context’. Context, dat perceptie en artistieke autonomie bepaalt en tot wederkerige invloed leidt. Waar

liggen in deze context grenzen en verbindingen en op welke wijze kan dit zichtbaar worden gemaakt.

De vaarroute wordt in etappes gevolgd. Per project wordt vanuit de hiervoor omschreven achtergrond specifiek op de expositielocatie ingezoomd en naar de presentatie toegewerkt. De deelnemende kunstenaars presenteren nieuw werk, gebaseerd op de (artistieke) mogelijkheden die het te bieden heeft en op datgeen wat zich gaandeweg en onverwacht voordoet. Zo ontstaat een fascinerend verbindend proces van autonome presentaties waarmee nieuwe artistieke ontwikkelingen en opvattingen in een visuele dialoog zichtbaar worden gemaakt.

Rob Geenen, Stichting Ataraxia E: ataraxia@dtea.nl M: +31622942420

Een goed feest bouwen, logisch toch?

Dat Hongaren niet bijster goed zijn in logistiek, transport en organisatie wordt vaak beweerd. Inderdaad gaat er op dat gebied wel eens wat fout.

Maar in het organiseren van feesten en festivals zijn ze meester in hun soort! Overal is aan gedacht, mocht er toch iets ontbreken of mislopen dan wordt met een groot vermogen tot improvisatie en flexibiliteit snel een oplossing gevonden. Tijdens de opbouw heeft men al voorpret. En in het afbreken en opruimen zijn ze snel en accuraat. Zo schoon als het na een feest is kun je je in Nederland amper voorstellen. Is het grootste muziekfestival van Europa; Sziget Festival, nu al beroemd omdat het er zo lekker aan kant blijft, terwijl er toch tienduizenden mensen aan het feesten zijn, ook de gastronomische en wijnfestivals mogen er wezen.

Oprichter: De heer Miklós Zsolnay

Zou na afloop van een drinkgelag op een willekeurig braderie in Drenthe er al een berg plastic glazen door het dorp slingeren, hier houdt men de tent op orde. Iedereen ruimt z’n eigen troep op, vaak wordt uit echte glazen gedronken, die laat je niet zomaar vallen. Er is altijd een schoonmaakploeg van de gemeente of organisatie die gewapend met bezem, blik en container op wieltjes tussen de feestgangers bijna ongemerkt papiertjes en peuken opruimt. Schoonmakers hebben een eigen status op het feest, die behandel je beleefd want feesten zijn hier voor iedereen, je houdt dus rekening met elkaar. Als je al dronken bent, zorg je dat je toch hoffelijk blijft.

De altijd mooi verdekt opgestelde toiletwagens en chemische toiletten blijven redelijk schoon. Zelfs aan het bijvullen van wc papier wordt vaak gedacht! Natuurlijk liggen er wel eens elektra-kabels waar je over kan vallen en er is wel eens een stroomstoring. Maar dan nog blijven Hongaren vrolijk en gaat men verder. Alsof er geen organisatie aan voorafgaat, zo vanzelfsprekend ontstaan hier de beste festivals. Een beter land om gastvrij ontvangen te worden en je op je gemak te voelen tussen duizenden feestgangers is bijna niet denkbaar.

Nieuws uit de media Hongarije neemt verantwoordelijkheden over van Nederland Aanleiding “Enduring Freedom” Midden jaren negentig kwam in Afghanistan het Taliban-regime aan de macht. De Taliban legden de bevolking een rechtlijnige versie van de islamitische (shari’a) wetgeving op. Daarbij dwongen zij onder meer een aparte behandeling van vrouwen in de samenleving af. Ook boden de Taliban het terroristische netwerk Al-Qa’ida rond Osama bin Laden de mogelijkheid om te trainen.

Na de aanslagen van 11 september in New York en Washington weigerden de Taliban in te gaan op eisen van de Veiligheidsraad om Osama bin Laden uit te leveren.

Hierop begon op 7 oktober 2001 onder leiding van de Verenigde Staten de internationale operatie ‘Enduring Freedom’ tegen militaire installaties van de Taliban en tegen trainingskampen van Al-Qa’ida.

Nederlandse bijdrage: Nederland heeft vanaf 2002 militair bijgedragen aan de operatie Enduring Freedom. Van oktober 2002 tot oktober 2003 zijn F-16 gevechtsvliegtuigen ingezet boven Afghanistan. Eind 2004 lag een fregat van de Nederlandse Marine in de wateren rond het Arabisch schiereiland.

Hongaarse bijdrage: Nederland nam ook deel aan de ISAF met Apache-helikopters en F16-jachtvliegtuigen. Verder werkt Nederland mee aan de wederopbouw in de Afghaanse provincie Baghlan met een Provinciaal Reconstructie Team (PRT). Hongarije neemt dit team op 1 oktober 2006 van Nederland over.

Bron: regering.nl

Hongarije verhoogt rente naar 7,75 procent BOEDAPEST (ANP-AFX) De centrale bank van Hongarije heeft het belangrijkste rentetarief met een half procentpunt opgetrokken tot 7,75 procent. De hogere rente is nodig om de oplopende inflatie een halt toe te roepen. Verdere renteverhogingen worden niet uitgesloten, aldus een uitgegeven verklaring.

De inflatie komt dit jaar naar schatting uit op 3,8 procent. Volgend jaar bedraagt de inflatie waarschijnlijk 7 procent als gevolg van fikse overheidsbezuinigingen, aldus de centrale bank.

In 2008 moet de inflatie dan weer afnemen tot 4,2 procent. De Hongaarse centrale bank hanteert een inflatiedoelstelling van 3 procent.

Bron: De Telegraaf

PERSBERICHT Hongaars Cultureel- en Culinair Festival in Den Haag van 7 t/m 8 oktober 2006 Ter gelegenheid van de 50-jarige herdenking van de Hongaarse opstand in 1956 wordt in Den Haag op het Goudenregenplein een groot cultureel-culinair festival gehouden. Het gehele plein wordt omgetoverd voor dit feest. Op het grote podium treden afwisselend 10 verschillende zigeunergroepen uit Nederland en uit Hongarije op. Uitgenodigde wereldberoemde violisten (zigeunerprimas) o.a.

Robi Lakatos, Lajos Boros, Florián Lakatos, Bufo Rigó Sándor en Viktor Oláh zorgen voor een vurige Hongaarse sfeer. Als solist treedt de virtuoze cymbalist Sándor Radics op. Eregasten van deze festiviteiten zijn vertegenwoordigers van de Hongaarse stad Balatonlelle. De delegatie bestaat uit een hele groep volksdansers en musici, die hun kunst en oude volkstradities zullen doen herleven met wervelende muziek en dans. Het evenement wordt gecombineerd met een braderie. Hongaarse volkskunstenaars en beoefenaars van oude ambachten zullen hun vaardigheden demonstreren en tevens is er een tentoonstelling en markt met prachtig borduurwerk, houtsnijwerk, porcelein, aardewerk en schilderijen. Heerlijke Hongaarse gerechten en smaakvolle Hongaarse wijnen zullen evenmin ontbreken.

De opening zal op 6 oktober door de Hongaarse Ambassadeur, zijne excellentie Gábor Szentiványi worden verricht tijdens een besloten liefdadigheidsfeest voor bijstandmoeders en hun kinderen.

Op de volgende 2 dagen, 7 en 8 oktober zijn alle liefhebbers van de Hongaarse cultuur en keuken hartelijk welkom.

Hoofdorganisator van dit evenement is het Hongaars restaurant Poestarika in den Haag, dat dan tevens zijn 25 jarige bestaan viert.

Voor nadere inlichtingen en reservering kan men zich richten tot: Hongaars Restaurant Poestarika Goudenregenplein 11, 2565 GJ Den Haag Tel: 070-363 80 25, Website: www.poestarika.nl en e-mail: info@poestarika.nl

PERSBERICHT Trein combineert verschillende soorten lading Nieuwe, hoogwaardige directe railverbinding met Hongarije Logistiek dienstverlener “Stinnes” is gestart met een nieuwe, hoogwaardige railverbinding met Hongarije. Met de nieuwe trein die vier retour ritten per week biedt, speelt Stinnes in op het groeiende economische belang van Hongarije. De afgelopen jaren is met name de automobielindustrie in deze regio sterk gegroeid. Evenals de hoogwaardige productie van levensmiddelen, chemische producten en andere handelswaren. De aansluiting van Hongarije bij de Europese Unie heeft deze ontwikkeling een extra impuls gegeven. Bovendien ontwikkelt Hongarije zich in toenemende mate als logistieke draaischijf voor transporten met bestemming Balkan en verder.

Met zijn vier business units – Schenker, Stinnes Freight Logistics, Stinnes Intermodal en Railion – combineert DB Logistics, de transport en logistiek divisie van Deutsche Bahn, logistieke competentie met railkennis op het gebied van landtransport en global supply chain management. Met een omzet van € 12.4 miljard, 65.000 medewerkers en meer dan 1.100 vestigingen in 110 verschillende landen, is DB Logistics wereldwijd één van de leidende transport en logistiek dienstverleners.

Zie voor meer informatie: www.dblogistics.de www.railog.net www.railion.nl

Nieuws uit de media Eerste zaligverklaring in Hongarije sinds duizend jaar Zuster Sara Salkahazi BUDAPEST Zondag vindt de zaligverklaring van de Hongaarse zuster Sara Salkahazi plaats in Boedapest.

Haar zaligverklaring is de eerste in Hongarije sinds die van de heilige Stefanus, duizend jaar geleden.

De Hongaarse religieuze heeft haar zaligverklaring vooral te danken aan haar hulp aan de joden tijdens de oorlogsjaren. Dat moest ze uiteindelijk ook met de dood bekopen. Op 27 december 1944 werd ze opgepakt, omdat ze joden verstopt had in een gebouw van haar congregatie in Boedapest. Samen met de joden werd ze meegevoerd en aan de oevers van de Donau terechtgesteld. De lichamen werden nooit meer teruggevonden.

Sara Salkahazi werd in 1899 geboren in Kassa, in een gebied dat toen nog in Hongarije lag, maar vandaag deel uitmaakt van Slowakije. Ze werkte eerst als boekbinder, journaliste en krantenuitgever en legde pas in 1930 haar kloostergeloften af.

Bron: RKnieuws.net

Groei van omzet èn van verlies voor SkyEurope BRATISLAVA Luchtvaartmaatschappij SkyEurope Airlines meldt over het derde kwartaal van haar gebroken boekjaar een omzetstijging van 62 procent tot 44,6 miljoen euro. Het verlies groeide echter met 64,4 procent tot 16,5 miljoen euro. Daarentegen steeg de operationele winst met 62 procent tot 44,6 miljoen euro. Dat heeft de in Slowakije gevestigde low cost carrier bekendgemaakt.

procent aan kerosine besteed.

Ondanks de hoge brandstofprijzen, hogere arbeidskosten en investeringsuitgaven wist SkyEurope het operationele resultaat te verbeteren.

SkyEurope maakt een sterke groei door met een passagiersgroei van 45,6 procent tot 702.538 reizigers in de periode april-juni.

De bezettingsgraad zakte echter van 81,3 procent naar 74,6 procent.

De maatschappij is bezig de vloot uit te breiden met nieuwe Boeing 737-700’s. Eerder dit jaar werd een nieuwe basis in Praag geopend.

Bron: Luchtvaartnieuws

De brandstofkosten zorgen ook bij SkyEurope voor kopzorgen.

Van alle uitgaven wordt 28

PERSBERICHT UITNODIGING : DE HONGAARSE FEDERATIE IN NEDERLAND in samenwerking met de AMBASSADE VAN DE REPUBLIEK HONGARIJE IN NEDERLAND nodigt belangstellenden uit tot het bijwonen van een Feestelijke bijeenkomst ter gelegenheid van het 50ste jubileum van de HONGAARSE REVOLUTIE EN VRIJHEIDSSTRIJD 1956 Tevens willen wij onze dank uitspreken jegens Nederland en de Nederlanders voor het feit, dat wij in dit land een tweede vaderland en een nieuw thuis hebben gevonden. DRIE GENERATIES HONGAREN IN NEDERLAND. De vluchtelingen, hun kinderen en kleinkinderen.

Tijdstip: Zondag. 22 oktober 2006, Plaats: Stationsplein 45 (naast het Centraal Station) Rotterdam, Groothandelsgebouw, Grote zaal Zalencentrum Engels.

Programma: 10:00 uur: Zaal open, 10:30 uur: Oecumenische Kerkdienst R.K. Heilige Mis, 12:00 uur: Maaltijd (Het Restaurant Engels zal in de ruimten vóór de Groete Zaal warme maaltijd serveren. Zij, die hiervan gebruik wensen te maken, dienen hun consumpties zelf af te rekenen.) 14:30 uur: Herdenkingsbijeenkomst, gedurende welke door de generatie kleinkinderen de Hongaarse Verzetsvlag 1956, bewaard in het Koninklijk Huisarchief te Den Haag zal worden opgesteld. Na het opstellen van de Verzetsvlag zal er in een aparte zaal een herdenkingsprogramma voor kinderen worden georganiseerd. Na afloop van de herdenkingsbijeenkomst zal er voor alle belangstellenden een TÁNCHÁZ (Hongaarse volksdansen) worden georganiseerd.

Voor kinderopvang (tussen 10 en 17 uur) wordt gezorgd.

Toegangsprijs: 10,- euro p.p. Voor kinderen t/m 15 jaar: gratis In de Grote Zaal vanaf 12:30 uur zullen tafels worden opgesteld, waarop belangstellenden (Hongaarse organisaties in Nederland, resp. particulieren) informatie materiaal, boeken, etc. kunnen tentoonstellen, resp. te koop aanbieden.

Gaarne nodigen wij U, Uw gezinsleden en vrienden uit om deze herdenkingsbijeenkomst bij te wonen.

Bestuur Stichting Hongaarse Federatie in Nederland http://www.federatio.org

INGEZONDEN Waterconferentie 9 & 10 november 2006 De Nederlandse ambassade organiseert samen met Hongaarse autoriteiten een bilaterale conferentie met als thema ‘water’. Voor dit thema is gekozen aangezien zowel Nederland als Hongarije op dit gebied met vergelijkbare uitdagingen te maken heeft.

Bedrijfsleven, overheid en academici krijgen de kans contacten te leggen en kennis uit te wisselen.

Op donderdag 9 november geven de betrokken ministers een aftrap met een keynote speech over nieuwe uitdagingen in de watersector.

Dan volgen er lezingen over de financiering van water, openbare aanbesteding en ‘river basin management’. ’s Middags kan er in themasessies gediscussieerd worden over risicoanalyse, EU-richtlijnen en nieuwe technologieën t.a.v. watermanagement en -zuivering Op vrijdag 10 november vindt er matchmaking plaats op basis van op voorhand ingediende verzoeken/profielen . voor meer informatie: BDP-EA@minbuza.nl of tomas.rieu@minbuza.nl

Op (zaken)reis in Hongarije? Vergeet je laptop niet! maandinkomen. Veel huishoudens hebben wél een pc maar kunnen een internettoegang simpelweg niet betalen.

Jan van Kuijk Redacteur

Dat de behoefte aan internet bestaat bij de Hongaar blijkt alom. Waar een behoefte is en het aanbod te duur creëert een markteconomie nieuwe mogelijkheden. Dat heeft Hongarije gedaan en het land biedt dan ook een mooi pallet van kansen om ‘buiten de deur’ het internet te kunnen benutten.

Hotspots Een hotspot is een locatie waar een draadloze (WiFi) verbinding tussen uw laptop en het internet gemaakt kan worden. Vaak bieden hotels en restaurants dat soort mogelijkheden.

Opvallend is ook dat bij iedere McDonald’s een internetverbinding kan worden gemaakt.

Eén van de meest bijzondere ervaringen is wel het Főtér, in het centrum van Kecskemét, waar je

Onlangs betoogde Thomas L. Friedman, in zijn boek ‘The world is flat’, dat professionals uit alle windstreken kunnen werken vanuit iedere locatie in de wereld, alsof hun kantoren naast elkaar liggen.

Getronics staat Nederlandse klanten te woord vanuit haar dienstencentrum in Boedapest.

De klant weet daarbij niet dat hij vanuit het prachtige Hongarije wordt geholpen. Dat hoeft ook niet want door het internet is onze huidige wereld inderdaad ‘plat’ geworden.

Voor (zaken)reizigers ontstaan, door deze technische ontwikkelingen, tal van nieuwe mogelijkheden.

Zij kunnen tijdens hun reis met hun eigen laptop op het internet en werken alsof ze aan hun eigen bureau in Nederland zitten.

Wellicht is het onverwacht maar die mogelijkheden biedt Hongarije in overvloed!

Internettoegang bij de Hongaar thuis Uit een recent onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat 80% van de Nederlandse huishoudens beschikt over een internettoegang op minimaal één pc. Hiermee nemen wij binnen Europa de nummer 1 positie in. Hongarije behoort, met 18%, tot de onderste 3 landen van de lijst. Dat feit is niet zo moeilijk te begrijpen als je weet dat de maandelijkse kosten voor een ADSL- of kabelaansluiting variëren van ft. 6.000 (€ 24) tot ft. 10.000 (€ 40) en een Hongaars maandinkomen ligt tussen ft. 100.000 (€ 360) en ft. 150.000 (€ 540).

Een abonnement kost voor de Hongaar dus 4% tot 10% van het

De Nederlandse (zaken)reiziger kan hier zijn voordeel mee doen en hoeft dus niets te missen als het om internet en e-mail gaat.

Als eerste zijn er talloze zogenaamde hotspots. Vervolgens kennen vele dorpen en steden internetcafés.

Als derde mogelijkheid kent Hongarije een door de overheid gefinancierde vorm van internet, die aanwezig is in gemeentehuizen en andere openbare gebouwen.

gewoon op het plein, lekker in de zon, kunt internetten.

De website www.hotspotter.hu is de steun en toeverlaat van de laptopbezitter. Hier zijn per plaats alle hotspots te vinden, compleet met plattegronden. Zowel de commerciële als de gratis hotspots worden vermeld. Volgens deze website kent Hongarije bijna 1.000 hotspots (op 10 miljoen inwoners).

Verwonderlijk veel als je bedenkt dat Nederland zich graag presenteert

als handelsland en open staat voor veel buitenlandse zakenreizigers en volgens www.vindhotspot.nl ‘slechts’ 670 hotspots kent.

Van de bijna 1.000 hotspots is ongeveer de helft gratis en de helft wordt betaald aangeboden door vier grote partijen: T-Com, Wiera, Pannon en HuWiCo. De kosten variëren van nihil tot zo’n ft. 300 à ft. 500 forint per half uur. Meer urenkaarten kosten bijvoorbeeld: ft. 1.000 voor 100 minuten op het Wiera netwerk en ft. 3.700 voor 5 uur bij T-Com. Op de locatie van de hotspot kan in de regel ter plekke een toegangskaart worden gekocht.

Het lijkt een nadeel te zijn om meerdere betaalde aanbieders te hebben, waarvoor meerdere verschillende abonnementskaarten gekocht moeten worden. In de praktijk blijkt dat erg mee te vallen immers de helft van de hotspots is gratis en van de betaalde hotspots is T-Com de grootste aanbieder.

Op sommige plaatsen, waaronder de luchthaven Ferihegy 2 in Budapest, blijkt dat er meerdere aanbieders actief zijn. Zowel T-Com als Pannon bieden hier internettoegang aan. De toegang via T- Com is betaald en de toegang via Pannon is gratis!

Met een beetje opletten kun je dus gratis op het internet en voor de overige gevallen koop je een T-Com kaart.

Internetcafé’s Vrijwel in alle steden en dorpen zijn internetcafé’s te vinden. Groot en klein, opvallend of verscholen, maar ze zijn er! Voor een geringe vergoeding kun je gebuik maken van de mooiste pc’s en prima internetverbindingen. De headset om te kunnen skypen hangt er in de meeste gevallen gewoon al naast!

Als je een eigen laptop bij je hebt kun je ook gerust vragen om een netwerkkabeltje want vaak ligt ie gewoon al voor je klaar!

Mijn eigen ervaring I Ga eens binnen bij de Cukrászda van Eleven Lajos in Balatonkenese aan het Balatonmeer. Daar staan 5 pc’s direct en gratis tot je beschikking. Bestel een ‘kávé’ met een heerlijke ‘krémes’, doe je laptop open, zoek verbinding met het draadloze netwerk aldaar, tik het wachtwoord in dat de bediening je geeft, ga aan de slag en ervaar: ‘The world is flat!’.

Openbaar internet Deze laatste mogelijkheid is écht wijd verbreid over heel Hongarije. Onder de naam ‘eMagyarország pont’ biedt iedere stad en dorp (meer dan 3.000 steden en dorpen) op minstens één plek, maar vaak ook op meerdere plekken, gratis internet aan. Zelfs op straat, zoals bijvoorbeeld in Pécs of Gyöngyös, staan weerbestendige openbare pc’s!

De plaatsen, waar openbaar internet wordt geboden, staan met een verkeersbord op de openbare weg met een @ en de tekst ‘eMagyarország pont’ duidelijk gemarkeerd. In deze markering is de Hongaar buitengewoon punctueel.

Zoek direct naast het bord maar naar een openbaar gebouw en daar staan vast een paar pc’s voor je klaar.

Ook hier geldt weer: als je een eigen laptop hebt, schroom niet om naar een netwerkaansluiting te vragen. De Hongaar zal je behulpzaam zijn!

Thomas L. Friedman heeft gelijk: the world is flat! Ook in de omgeving van de rustgevende poesta in Hongarije of het heerlijke Balatonmeer kun je werken alsof je op kantoor bent in Nederland!

JvK 2006 Bronnen: E-Communications Household Survey, Special Eurobarometer van de Europese Commissie, juli 2006 www.janjmvk.nl/janopreis www.hotspotter.hu www.vindhotspot.nl Foto’s: JvK 2006

Mijn eigen ervaring II We gaan kijken in Tiszavalk, een klein landelijke plaatsje met een paar honderd inwoners aan de noordzijde van het Tiszameer. In het gemeentehuis staan, in de eerste kamer rechts, zelfs twee pc’s met internettoegang voor je klaar, check je e-mail, surf over het internet en laat je naam en de tijdsduur achter in het ruitjesschriftje op tafel. Klaar!

In Tiszacsege staan de pc’s in het kantoor van de Tourinform en kun je meteen de folders meenemen om de prachtige omgeving en de poesta te gaan verkennen.

Interview met Nijhof-Wassink Soms komen dromen uit en met de juiste hoeveelheid ambitie en een portie geluk vallen alle stukjes van de puzzel in elkaar. De inspanning waarmee die droom verwezenlijkt werd, valt nu niet van haar gezicht af te lezen. Voor haar werk verhuisde Regina Nijhof van Nederland naar Hongarije. De blijheid waarmee zij nu terug kijkt op het hectische voorjaar 2006, waarin een grote omwenteling plaats vond, is gewoon aanstekelijk.

Wat maakte dat je zo opeens in Hongarije terecht kwam?

Ik was al aan het zoeken naar een baan in Hongarije. Het liefst wilde ik in Boedapest gaan wonen. Tijdens mijn studie Fin-Oegrische talen aan de Rijksuniversiteit Groningen met als hoofdvak Hongaars heb ik er een lange tijd gestudeerd. Omdat ik in Boedapest vrienden heb leren kennen tijdens deze periode en verliefd werd op de stad, besloot ik daar mijn kans te wagen. Een baan in het bedrijfsleven was mijn wens, vandaar dat ik bij IBM in Boedapest solliciteerde. Het liep echter een beetje anders. Misschien nog wel veel spannender dan ik van te voren kon bedenken.

Hoe spannend werd het en waarom?

Sinds ik drie jaar was kom ik al in Hongarije, met m’n ouders op vakantie. Toen is het zaad gezaaid en op mijn elfde dacht ik, als ik eenmaal groot zou zijn, dat ik hier wilde gaan wonen. Nu ben ik vijfentwintig jaar en met m’n neus in de boter gevallen. Opeens ging alles razendsnel. Tijdens de studieperiode in Groningen merkte ik dat de wetenschappelijke en taalkundige kanten van de studie me minder goed lagen en dat ik interesse had in het bedrijfsleven en de Hongaarse cultuur. Ondanks mijn achternaam,

Regina Nijhof, blij in Boedapest

en die van mijn vader (Nijhof) is er trouwens geen familieband met het bedrijf waarvoor ik nu werk.

Het was mijn vader opgevallen op vakantie aan het Balaton dat in Székesfehérvár en omgeving een auto rondreed met de naam Nijhof-Wassink op de zijkant. Toen ik na mijn studie in Groningen even niet wist hoe ik verder moest, tegelijk liep die sollicitatie, heeft mijn vader een beetje voor de grap me naar dat bedrijf gestuurd.

“Ga maar eens praten en doe een open sollicitatie”, zei hij. En dat deed ik. Het vertrouwen en de vriendelijkheid waarmee ik daar werd ontvangen, dat het bedrijf juist iemand zocht en het feit dat ik Hongaars spreek zorgden ervoor dat ik in een paar maanden tijd hier naar toe kwam. Al moest ik naar Székesfehérvár verhuizen en niet naar Boedapest, dit was mijn grote kans.

Dat zal een hele verandering zijn geweest?

Ja, inderdaad. Ik moet er nu om lachen, ik als jonge vrouw zomaar opeens aan het werk bij een internationaal transportbedrijf. En niet zomaar transport, flinke ladingen chemische vloeistoffen, bulk van veevoeders et cetera gaan in tankwagens en containers de deur uit. Niet meteen een product waarbij je een vrouw aan het roer ziet!

Toch was het juist erg leuk tijdens de inwerkperiode. In een maand tijd moest ik namelijk alle facetten van het bedrijf onder de knie krijgen. Een zware en intensieve tijd.

Maar tussen de mannen; de vrachtrijders en automonteurs voelde ik me heel erg op m’n gemak. Ik heb veel plezier gehad en ook dat zogenaamde ‘mannenwerk’ lag me goed. Dat alles in zo’n korte periode op me af kwam was ook prettig. In februari het eerste gesprek, in maart al op pad met een Nederlandse handelsdelegatie, in april de inwerkperiode en toen meteen aan de slag. In Hongarije!

Wat doet Nijhof-Wassink in Hongarije?

Nijhof-Wassink is een transportbedrijf gespecialiseerd in bulk, silo en vloeibare transporten.

Sinds 2000 heeft het een vestiging in Hongarije. Omdat een grote klant die plastic producten maakt, zich in Székesfehervár vestigde, schoof Nijhof-Wassink vanzelf mee. Een al bestaande terminal werd betrokken voor de opslag en vandaar uit is het bedrijf gaan groeien.

Het bedrijf nam daarmee natuurlijk een groot risico maar door de inzet van Hongaarse werknemers is naast deze eerste klant een grote klantenkring ontstaan. Vanuit hier zijn de Balkan-landen en Turkije te benaderen. Zo gaan er al grote hoeveelheden tanks naar Roemenië, Servië en Montenegro.

We regelen ook intermodale transporten vanuit de terminal en we maken gebruik van de treintransporten vanuit Rotterdam naar Győr en dat bevalt goed. Je ziet een betrokkenheid tussen de Nederlandse bedrijven die van en naar Győr transporteren ontstaan.

Verder doe ik hier marktonderzoek, de planning en de klantencontacten en zet ik de ISO rapporten op. Dat is geen makkelijke klus maar ik doe het graag. En als ik m’n Hongaarse Ondernemers Diploma heb behaald kan ik het huidige hoofd vervangen die binnenkort met pensioen gaat.

Zonder zo’n diploma kan dat niet in een Hongaars bedrijf.

Een jonge vrouw in Hongarije, dat zal niet altijd makkelijk zijn?

Wat ik moeilijk vind, is de weerstand die ik van oudere mannen in het Hongaarse bedrijfsleven ondervind.

Na zulke gesprekken kom ik moe naar buiten. Hongaren denken in hiërarchische verbanden, dus als ik met die mannen in pak over treinen en geldzaken aan het praten ben, dan heb ik het zeker niet makkelijk.

Ik voel dat ze op mij neerkijken. Wat komt dat grietje uit het buitenland hier doen. Maar tegelijk vind ik dat ook een uitdaging, net als veel van het andere werk wat ik doe. Er is geen dag saai en elke keer leer ik nieuwe dingen. Voor spanning en lastige zaken blijk ik dus geschikt. Een aantal jaren geleden had ik me dat niet kunnen voorstellen maar nu voel ik me als een vis in het water. Binnen het bedrijf, zowel in Nederland als hier in Hongarije, is een open en vriendelijke bedrijfscultuur. Voor een vrouw is het er niet anders dan voor de mannen.

Hongarije, een land met toekomst voor Nijhof-Wassink?

Ik kan me opwinden en niet alleen ik, voor alle buitenlandse bedrijven en leidinggevenden is dat zo, dat de bureaucratie hier nog steeds overal diep geworteld zit. Ook het moeilijke belastingstelsel drijft mensen soms tot waanzin als ze niet ergens een handige jongen hebben zitten die dat voor hen uitzoekt. De belastingen worden in verhouding tot de omliggende

landen trouwens ook veel hoger. Die landen worden nu aantrekkelijk om naar toe te verhuizen. Toch gaan we hier dapper door want Hongarije blijft een belangrijke spil in het Europese transport. Nu het gelukt is om in Polen, Kutno, een grote hub op te zetten zetten, waardoor we in het noordelijke gedeelte van Centraal-Europa een van de grootste spelers worden, willen we dat ook in Hongarije van de grond krijgen.

Dit is het midden van Europa voor transport en logistiek, zeker naar het oosten en zuiden toe. En ik blijf hier natuurlijk graag wonen, ik voel me hier thuis. Mijn ouders vinden dat heerlijk, die komen hier nog steeds naar toe.

Nu komen ze bij mij op vakantie.

Wie had dat toen ik elf was kunnen bedenken?

TdS 2006

Hungarian Business Network

Advertorial

De stichting ‘Hungarian Business Network’ (HBN) is in 2005 opgericht als zakelijk platform om de handelskennis tussen Hongarije en Nederland te bevorderen. Op structurele wijze wil het HBN een netwerk creëren dat bijdraagt aan kennisuitwisseling, innovaties en ontwikkelingen tussen Nederland en Hongarije.

Grondleggers Eva Fodor en Lucien van Gastel constateerden dat er vanuit het MKB veel vraag was naar een plek waar ondernemers informatie konden verkrijgen over zakendoen in Hongarije. Een plek waar men regelmatig onderling ervaringen kan uitwisselen. Zo ontstond het Hungarian Business Network; een platform dat het eerste jaar al snel gegroeid is tot de Hongaarse Kamer van Koophandel in Nederland.

Het HBN blijft zich ontwikkelen en vernieuwen. Door regelmatige bijeenkomsten te organiseren kan het HBN haar unieke bundeling van kennis en expertise actiever inzetten. Deze inzet zal ook worden aangewend voor diverse acties met maatschappelijke belangen, zoals het ondersteunen van goede doelen in Hongarije.

Het HBN kenmerkt zich door haar informele sfeer en het ontbreken van directe belangen.

In de nabije toekomst wil het HBN haar huidige doelgroep verbreden en een duidelijke positionering ten opzichte van andere - op Hongarije gerichte netwerkorganisaties innemen.

Het HBN biedt haar leden: - unieke toegang tot (nieuwe) zakelijke contacten - forum om ervaringen met elkaar uit te wisselen - platform voor actuele zakelijke informatie over Hongarije - beleving van typische Hongaarse momenten en plezierig netwerken - manier om goede doelen in Hongarije te steunen

Het HBN is afhankelijk van bijdragen door derden en lidmaatschapgelden. Het bestuur streeft er naar de jaarlijkse kosten zo laag mogelijk te houden.

Om tegelijkertijd de hoge kwaliteit te waarborgen, worden actief sponsoren benaderd.

Een greep uit de activiteiten van het HBN tot nu toe: - Diverse themabijeenkomsten - Nieuwjaarborrel en sponsordiner bij de Hongaarse Ambassade - Handelsmissie naar Hongarije - Bedrijfsbezoek bij Voerman Internationaal - Lagerhuis discussieavond

In 2006 organiseert het HBN nog: 10 oktober: ITDH lezing: ”Practical information for a successful entry into the Hungarian market”.

9 november: Themabijeenkomst “Het in dienst nemen en hebben van personeel in Hongarije”. Gastspreker HRM Nokia, Komárom.

15 december: Goede doelen avond. meer informatie: www.huchamber.nl

Het investeringsklimaat anno 2006 Op 15 juni 2006 verloor Hongarije zijn A-status; Standard&Poor’s kende in plaats daarvan een BBB+ notering toe en betwijfelde of die lang kon worden vastgehouden. Op 4 september 2006 sprak ook Moody’s bezorgdheid uit over de kwetsbaarheid van de HUF als gevolg van de onzekerheid over de structurele hervormingen die zullen moeten plaatsvinden.

In de regio scoort Hongarije echter nog steeds relatief goed. De Wereldbank prijst in het ‘Doing Business’ rapport vooral de ‘credit accessibility’, maar “overall” moest Hongarije Roemenië voor laten gaan.

Door: Tomas Rieu

Na de val van de Muur werd Hongarije overspoeld door westerse investeerders. Het land werd als veelbelovend beschouwd en was in de jaren ’90 wat economische ontwikkeling betreft lange tijd aanvoerder in de regio. Hongarije voldeed dan ook als eerste aan de criteria voor toetreding tot de EU, waar het land nu alweer bijna tweeëneenhalf jaar bij hoort.

Afgelopen april vonden er parlementsverkiezingen plaats waarbij voor het eerst een zittende regering werd herkozen.

Het sociaal-liberale kabinet heeft aangekondigd een aantal structurele hervormingen te willen doorvoeren: ontwikkeling van infrastructuur, het creëren van werkgelegenheid, drastische inkrimping van het ambtenarenapparaat, het introduceren van marktwerking in de zorgsector en het wegwerken van het begrotingstekort. Dit laatste heeft hoge prioriteit aangezien Hongarije zo snel mogelijk de Euro wil invoeren. Deskundigen verwachten dat dit rond 2012 zal gebeuren.

Om de Euro in te voeren moet aan een aantal criteria zijn voldaan: een lage inflatie, een lage rente, degelijke overheidsfinanciën en een stabiele wisselkoers. Op 1 september 2006 leverde Hongarije bij de EU het plan in waarin staat hoe het land deze criteria tegemoet wil komen.

Dit ‘convergentieplan’ is sindsdien aan zowel positieve als negatieve kritiek onderhevig. Men reageerde positief op het realiteitsgehalte van de prognoses; voorheen werd vaak een te rooskleurig beeld van de toekomst geschetst. Onlangs zette echter het IMF vraagtekens bij de geloofwaardigheid van de bezuinigingsmaatregelen, en

herinnerde eraan dat Hongarije sterk afhankelijk is van externe financiering.

Investeringen van buitenaf zijn voor Hongarije van groot belang en de huidige regering is de vele buitenlandse bedrijven dan ook gunstig gezind. Toch heeft er een belastingstijging moeten plaatsvinden om het begrotingstekort weg te werken. Zo is per 1 september 2006 onder andere het middentarief BTW gestegen van 15 naar 20%; er is een ‘solidariteitsbelasting’ van 4% ingevoerd en er komt per 1 januari 2007 een ‘minimum corporate income tax’ van 2%.

Deze laatste houdt in dat beginnende bedrijven die nog geen winst maken ook belasting moeten betalen.

De totale reële winstbelasting komt nu neer op naar schatting 27%; nog altijd een stuk lager dan in west Europa.

Als Hongarije concurrerend wil blijven zullen de voorgenomen hervormingen ten volle geïmplementeerd moeten worden.

Hier is men zich terdege van bewust.

Een hardnekkige erfenis uit de communistische tijd blijkt echter het algemene gebrek aan vertrouwen dat resulteert in een contraproductief politiek klimaat en een betrekkelijk grote grijs/zwarte economie.

Dit neemt niet weg dat vooral de jongere generatie die niet door communistische herinneringen gehinderd is volop aan de weg timmert.

Hongarije mag dan wel niet meer aanvoerder zijn in de regio, aanleiding voor vertrek lijkt er absoluut niet te zijn. De op Duitsland na grootste investeerder in Hongarije is nog altijd Nederland en de Nederlandse afzet op de Hongaarse markt (€ 2,4 miljard in 2005) is in vier jaar tijd bijna verdubbeld.

Voor meer informatie: www.doingbusiness.org/ ExploreEconomies/?economyid=87 T. Rieu is momenteel tijdelijk als stagiair werkzaam op de economische afdeling van de Nederlandse ambassade in Boedapest en schrijft dit stuk op persoonlijke titel.

Los van de ‘minimum corporate income tax’ kost het opstarten van een business in Hongarije aanmerkelijk meer tijd en startkapitaal dan in bijvoorbeeld Roemenië.

Deze opkomende zuiderbuur van Hongarije heeft het afgelopen jaar wat het zakelijk klimaat betreft vooral vooruitgang geboekt op het gebied van buitenlandse handel: de kosten en het aantal procedures voor in- en export vanuit Roemenië zijn het laatste jaar sterk gedaald.

Hoewel het daarnaast in Roemenië ook gemakkelijker is geworden werknemers in dienst te nemen en te ontslaan, loopt Hongarije op dit punt nog steeds voor.

Ook eigendomsregistratie, kredietverlening en het sluiten van zakelijke contracten gaat in Hongarije gemakkelijker dan in Roemenië.

€ 1,00 ≈ 250 HUF (september 2006)

Wijnfestivals in Boedapest!

Tom de Smet Culinair redacteur

Een wijntje drinken in Boedapest op een van de grote wijnfestivals is niet zonder politieke bijsmaak Als buitenlandse bezoeker, genietend van het grote en goede aanbod, hoef je je niet druk te maken over het gekonkel en gerommel in de Hongaarse politiek.

Voor de burgers van de stad, de deelnemende wijnmakers en de organisaties ligt het niet zo eenvoudig. Elk festival heeft een eigen sfeer en achtergrond. Mooie kans om voor de kandidaat-burgemeesters vlak voor de verkiezingen hun hoofd aan een festival te verbinden. In Budafok, deelgemeente van Boedapest, zorgde dat voor commotie. Een nieuw festival met wijnen uit de gebieden van voor het Trianon, kreeg steun van de liberalen. De socialistische en huidige burgemeester van Budafok wilde niet dat het samen met haar festival in het centrum werd gecombineerd. Het Trianon en de verloren gebieden liggen gevoelig in de politiek.

Met haar hoofd groot op de affiches achter druiven en wijnflessen vandaan maakte ze haar eigen campagne. De liberale tegenkandidaat regelde een andere locatie in Budafok en kwam met veel pers erbij z’n gezicht laten zien op het alternatieve Karpaten Bekken festival.

Bezoekers daar hadden een hoog snorren en linnen kleding gehalte, tegelijk was het ook een beetje underground en hip!

Het festival werd een luxe, ontspannen tuinfeest. In het centrum van Budafok was tegelijkertijd het volk op de been, tussen de jaren zeventig

flats scharrelend van wijnkelder naar eettent om zich uit plastic bekertjes te laven aan de, volgens andere organisaties, mindere wijnen. En in augustus, op het Borfalu in Pest lieten beroemde wijnmakers het afweten, het zou slecht georganiseerd zijn en er viel niets te verdienen aan de gewone man uit de stad. Daar verbonden ze hun naam niet aan. Maar wel weer de burgemeester van de stad, Demszky Gábor, terwijl die nu echt z’n gezicht te verliezen heeft. Liever staan de meeste wijnmakers en bedrijven, als ze het kunnen betalen, op het grootste en drukst bezochte vijfdaagse festival op de burchtheuvel van Buda. Na vijftien jaar is dit

wijnfeest uitgegroeid tot een van de grootste in Europa. En hoewel daar ook snobs en rijken zich graag laten zien bij de standjes, is iedereen welkom ongeacht politieke voorkeur.

En ach, na een aantal glazen weet niemand meer precies welke wijn te drinken, laat staan welke politieke partij te kiezen.

Overal is wel wat, ieder past zich aan, schikt zich naar de situatie en drinkt broederlijk aan dezelfde tafels.

Dan hoor je luid uit alle monden: “Laat die burgemeesters maar eens echt aan het werk gaan, dan drinken wij wel verder. Nu is het feest en morgen is er een nieuwe dag!”

Het Hongaars Museum voor Handel en Gastvrijheid gaat weer open!

Het nieuwe pand in Budapest

Een mooie reden om een rectificatie te doen. In het tweede nummer van HIZ is per abuis het oude adres van het museum vermeld.

Op 22 september 2006 zijn de poorten van het MKVM weer geopend, niet meer in Boeda maar in Pest, naast de St. István Basiliek.

Met voorafgaand een groot feest op 21 september en de start van de tentoonstelling “The Picture Book of the Street, met Hongaarse reclame posters van rond negentienhonderd tot aan de Tweede wereldoorlog.

Om de verhuizing naar het voormalige bankgebouw met geglazuurde tegeltableaus op de voorgevel van de Zolnay fabrieken uit Pécs mogelijk te maken, is Imre Kiss in 2004 als directeur aangesteld. Met zijn ervaring in het zakenleven, marketing en human resource kreeg hij de opdracht naast de verhuizing het museum als bedrijf te reorganiseren. Met een tintelende energie loopt hij nu door het nieuwe pand rond. Trots en blij als een kleine

jongen, maar altijd secuur. Geen foutje blijft ongezien.

Naast vaste tentoonstellingen worden andere activiteiten opgezet. Er is een zaal met podium voor optredens en congressen. Kleinere seminars kunnen worden georganiseerd in de vergaderzalen. Onder de noemer KULTEA worden twee keer per week concerten gehouden.

Jazz en etnische muziek zullen worden geprogrammeerd, maar ook klassieke en moderne muziek. Met als thema ‘Ramadan Festival’ zal op de eerste vier vrijdagavonden Arabische muziek gespeeld worden.

Muziekgroepen en organisaties uit Nederland worden van harte uitgenodigd om hier aan mee te doen of voor volgende projecten contact op te nemen.

Verder zijn er plannen voor het opzetten van tentoonstellingen en congressen op het gebied van verzekeringen, stock exchange en de Nederlandse handelsgeest en de Gouden Eeuw, iets waar Hongaren met interesse naar kijken, Lag de nadruk van het museum sinds de oprichting in 1966 vanuit de toenmalige horeca vooral op gastronomie, hotellerie en detailhandel, nu wordt het museum breder van opzet met meer aandacht voor handel, financiën, toerisme en cultuur. The Museum for Trade en Tourism, het woord Hospitality is vervangen door Tourism, is in de wereld een van de weinige musea

in z’n soort. Op een minder romantische locatie als in Buda op de burchtheuvel, maar goed aangepast aan de eisen van deze tijd in het bruisende centrum van Pest gaat het museum de nieuwe toekomst in.

MKVM Hungarian Museum for Trade en Tourism St. István tér 15, H-1051 Boedapest

Imre Kiss, directeur MKVM

opbouw tentoonstelling

Biologische bescheidenheid Over alles valt te klagen. Zeker voor een Hongaar. Maar als ze beginnen over de kwaliteit van levensmiddelen, dat groente niet meer is wat ze moet wezen, meloenen te hard en tomaten smakeloos, dan is er echt iets mis. De trots van de Hongaar is in het geding en de tomaat geldt hiervoor, meer nog dan de paprika, als graadmeter.

Niemand weet precies waarom vooral fruit en groente steeds slechter worden van kwaliteit in Hongarije. Wat de deur uit gaat naar het buitenland is namelijk van klasse A. Ook in de biologische sector gaat het niet goed met fruit en groente.

Terwijl biologische zuivel en vlees beter van kwaliteit worden, grote delen van Hongaarse natuurgebieden beschikbaar zijn voor schapen, runderen en varkens en daarmee de grootste en snelst groeiende tak van de biologische agrarische sector vormen, is het met fruit en groente minder goed gesteld.

Margit Gelencsér, coördinator bij de Bio Kultura Egyesület (Biologische Cultuur Vereniging) kan zich er over opwinden.

Zelfs de beroemde Hongaarse tomaten smaken niet meer zoals vroeger. Vergeleken met de jaren tachtig en negentig zit de landbouw in een dip en dat dat zie je in de biologische sector terug. Waren er eerst veel kleine boeren, die vaak van oorsprong al biologische producten teelden of dat de laatste tien, vijftien jaar zijn gaan doen, nu gaan ze over de kop of ze kunnen maar met moeite leveren. Wie er al biologisch teelt, blijft voor de verkoop van de verse waren vaak in en rond de provinciesteden en op het platteland waar op de plaatselijke markten nog wel fruit en groente van ouderwetse kwaliteit te koop zijn.

De grote supermarkten leveren op hun beurt goedkope maar slechte groente en fruit uit zowel Hongarije,

die door slechte logistiek en transport amper klasse B halen, als grote hoeveelheden mindere waar uit het buitenland. Het tegenwicht wat de Bio Kultura Egyesület probeert te bieden is geen makkelijke opdracht in deze tijd.

De Bio Kultura Egyesület komt voort uit de club die in 1983 vanuit een initiatief van een groep betrokken bio-boeren is opgericht. Naar Duits voorbeeld is de eerste jaren vooral geïnventariseerd hoe de biologische landbouw er voor stond en zijn artikelen en wetenschappelijke onderzoeken vanuit het Duits in het Hongaars vertaald. Gestencilde folders werden onder hobby-boeren verspreid. Een soortgelijke beginfase zagen wij in Nederland eind jaren zestig, begin jaren zeventig ontstaan.

Net als toen bij ons, is er in Hongarije nu nog geen grote aanpak van de biologische landbouw te zien, zeker niet wat betreft productontwikkeling.

Wel heeft de organisatie meer de vorm van een vakorganisatie gekregen. De non-profit organisatie is actiever geworden en organiseert congressen en beurzen. Ook zet ze biologische dagmarkten op in Hongarije, waarvan de markt achter het MOM park in Boedapest de grootste en best bezochte is. Toch zou de organisatie wel iets minder bescheiden te werk mogen gaan. Ook al lijkt het een doorbraak, deze bio-markt is moeilijk bereikbaar, ver buiten het centrum van de stad. Mensen die doelbewust biologische producten willen kopen gaan er heen, maar van toeloop van andere consumenten die er in de buurt winkelen profiteren ze niet. Zoiets als de boerenmarkt in Amsterdam op de Noordermarkt bijvoorbeeld, is voor de bio-boeren hier een onbereikbare droom.

Bescheiden nemen zij genoegen met een plaatsje achter een groot kantoorgebouw aan de rand van een park. Ze zouden wel harder aan de bel willen trekken, maar behalve

bescheiden zijn ze ook nuchter.

Zonder geld en de juiste kruiwagens kom je in Hongarije nergens.

Voor samenwerking met buitenlandse biologische organisaties en markten ligt er ook een drempel. Ze zien de supermarkten vol liggen met matige buitenlandse producten en willen niet dat ook de Hongaarse biomarkt overheerst gaat worden door het buitenland.

Als eerste moet de Hongaarse biologische sector sterk worden, anders raken ze de eigen markt kwijt. Maar ondersteuning, scholing en nieuwe technologieën zijn van harte welkom.

Een aantal jaren zal er voor moeten worden uitgetrokken om samenwerkingsprojecten op te zetten. Volgens Margit Gelencsér, zelf hobby-boerin en zoveel mogelijk levend van haar eigen biologische producten, is het begrijpelijk dat er handel in bio-bulk moet zijn om geld te verdienen. Maar aandacht voor de kleine producent, gezonde en oorspronkelijke Hongaarse producten vormen het hoofddoel van de organisatie. Zelf bij toeval in 1998 bij de organisatie terecht gekomen, is ze dapper en overtuigd van de mogelijkheden voor de Hongaarse bio-sector aan het werk.

Dat er nog een lange weg te gaan is en hard moet worden gewerkt is wel duidelijk. Al siert bescheidenheid de mens, als de organisatie niet wat brutaler aan het werk gaat zal ze op de Europese markt worden overtroefd door de meest luid schreeuwende kooplui. Daar loopt de gewone consument toch als eerste heen.

Bronnen en foto’s: Biokultúra, www.biokultura.org Biokontroll Hungária Kht., www.biokontroll.hu TdS 2006

`

Boerin op de poesta Dat je moed en doorzettingsvermogen nodig hebt bij het opzetten van een eigen bedrijf is iedereen bekend. Maar om als vrouw alleen een bio-boerderij op te zetten op het Hongaarse platteland vraagt om nog een aantal sterke eigenschappen!

Zo heeft Svenja Cyrys, opgegroeid in Duitsland met werk in Frankfurt am Main, alles achter zich gelaten en is ze in Boedapest diergeneeskunde gaan studeren. Het beviel haar in Hongarije beter dan in Duitsland, ze werd verliefd op de Hongaarse cultuur en de mensen en ze besloot niet meer terug te keren. Ook het idee om een eigen boerenhof te beginnen was in Hongarije beter te verwezenlijken dan in haar eigen land. Na lang zoeken vond ze in 2000 een grote maar vervallen boerderij met voor biologische landbouw belangrijke schone grond en akkers op de Gyürüspuszta in Vál, niet ver van Boedapest.

Iedereen verklaarde haar toen voor gek, nu heeft zij daar haar paradijs gemaakt. Het werk als dierenarts en het leiden van een boerderij vielen niet goed te combineren, vandaar dat Svenja zich sinds twee jaar helemaal richt op biologische veeteelt en het runnen van haar eigen manege.

Naast de verkoop van het vlees van de in de bossen rond lopende Mangalica varkens, de vele speenvarkens en lammeren, leeft ze ook van het lesgeven in paardrijden.

Kruising tussen vleesvarken en Mangalica

De biggetjes van deze kruising

Op een apart gelegen stuk grond op een kleine heuvel houdt ze nog allerlei soorten kleinvee en pluimvee.

Voornamelijk voor de gasten als vermaak. Maar zo als Svenja zegt, alle dieren hebben hier een prachtig leven, maar uiteindelijk gaan ze in de pan. Of aan het spit! Op de paarden na, daar houdt ze zo veel van dat ze er niet aan denkt om het vlees ooit

te eten. En de ezel wordt natuurlijk niet geslacht, want die gebruikt ze als tractor. Het arme dier, net bevallen van een veulen mag ze een weekje met zwangerschapsverlof, maar daarna moet ze weer aan de slag om gras en andere gewassen van de akkers te halen. Die weer dienen als veevoeder in de winter.

Ter bescherming van het hof lopen er trouwens een aantal zeer gevaarlijke honden rond. In het donker in je eentje even langs wippen voor een kopje kruidenthee is dus niet aan te raden! Ook heeft Svenja een aantal comfortabele gastenkamers laten bouwen. Voor een lang weekend en in vakantieperiodes komen mensen er om bij te tanken en tot rust te komen na de drukte van de grote stad. Het enige comfort wat ontbreekt, is warm water. Iedereen moet zelf hout stoken voor een warm bad of douche. Maar met de schone lucht en het mooie landschap om je heen is dat geen grote moeite.

Om een stukje van het paradijs van Svenja te voelen mag er best even gewerkt worden voor je in het bad gaat zitten. Een aantal malen per jaar organiseert ze ook grote feesten op de boerderij. Dan komen muzikanten in praalwagens met versierde paarden, wordt er Hongaars maar wel degelijk biologisch gekookt en natuurlijk naar goed gebruik gedanst en gefeest tot de haan, als die al niet aan het spit geregen zat, begint te kraaien.

Voor meer informatie over de boerderij en verblijf: Svenja Cyrys: lovasturizmus@hotmail.com

Svenja Cyrys op haar hof

TdS 2006

Bio Cheese Blues Dacht je onderwijzer te worden na de lerarenopleiding in Debrecen, Oost-Hongarije, moet je toch nog in militaire dienst. Je woont echter niet in Nederland maar in Hongarije, midden jaren tachtig, tijdens het communisme.

Daar heeft een Hollander geen kaas van gegeten. opleiding aan de Tejipar Iskola, de zuivel-vakschool, over alles wat maar met zuivel te maken heeft. Daarna volgde hij stage bij Friesland Zuivel in hun hongaarse vestiging en hielp hij anderen in Hongarije bij het opzetten van biologische kaasmakerijen.

Behalve geiten kwamen er ook koeien en met de kaas die hij maakte won hij vele prijzen en werd hij in 2000 bio-boer van het jaar. Maar geen leven zonder schaduw, de blues zijn overal. Door een hernia gedwongen moest hij de koeien verkopen en ging hij werken in Roemenië bij een Zwitsers zuivelbedrijf als manager. De koeien bleven echter loeien en de geur van de boerderij, de vrijheid in de natuur zongen hem terug naar waar hij wezen moest. In de buurt van Szigetvár, net buiten het dorp Voor Zsoltán Méhesi uit Mozsgó zat er als dienstweigeraar niets anders op dan te vluchten om niet in de gevangenis te belanden. Hij vluchtte naar het buitenland, geen pretje in die jaren, om via Frankrijk, Duitsland en Zweden weer in Duitsland terecht te komen. Tot hij naar Nederland ging. Veel van zijn vrienden vertrokken naar Nederland om in een bluesband te spelen.

In Duitsland was dat niet mogelijk.

Zsoltán leerde de taal en hij speelde in deze band op z’n mondharmonica door het hele land.

Na de val van de Berlijnse Muur in 1989 konden de meeste van zijn vrienden weer naar huis, ook Zsoltán vertrok niet lang daarna naar Hongarije. Met de weinige centen waarmee hij terug kwam kocht hij een ezel en een paar geiten om zijn droom, en die van zijn vader, om ooit een eigen biologische boerderij te runnen, te verwezenlijken.

De geiten gaven zoveel melk dat Zsoltán voor raad naar Amsterdam moest en bij kaasboeren van de boerenmarkt in Amsterdam in de leer ging. Een aantal malen ging hij op en neer, daarna ook naar Duitsland voor les en adviezen. Met vakboeken en het juiste gereedschap kon hij aan de slag. In Hongarije volgde hij een

in de ziel. Net als alle tienduizenden andere kleine boeren in Europa moet hij aan de meest vreemde regels voldoen. Zelfs de brandweer weet hem het leven zuur te maken met nieuwe regels. Eén voordeel van die EU regels is wel dat een oude Hongaarse wet niet meer geldt.

Je mag je eigen geproduceerde kaas snijden op de markt. Dat kon daarvoor niet. Kaas van een ander bedrijf mag weer niet, alleen de kaas van jezelf. Anders moet het voorgesneden en verpakt zijn.

Volgens Zoltán moeten de Hongaren eens in Nederland bij een kaaskraam gaan kijken. Dan zien ze dat kaas een levend product is wat niet vacuüm verpakt hoeft te zijn.

Een andere verruiming is dat kleine producenten tot vierhonderd liter melk per dag mogen verwerken en tot twintig kilo aan zuivelproducten kunnen maken. Behalve verkoop vanuit de boerderij staat Zoltán met een paar andere bio-boeren iedere zaterdag in Pécs op de markt en werkt hij samen met wijnmakers uit Villány. Als het mogelijk is om nieuwe producten te gaan verbouwen en toeristische en culturele activiteiten te ontwikkelen maar tegelijk het bedrijf klein en overzichtelijk te houden, dan is Zoltán tevreden. Daarvoor moet in Hongarije wel veel veranderen.

Ondersteuning door de overheid zoals in Italië, met biologisch eten op scholen, in elke belangrijke stad per regio een biologische markt en veel media-aandacht en marketing moet wel gaan komen. Tot die tijd, terwijl de Hongaarse kazen op Hollandse wijze liggen te rijpen, zingt Zoltán zachtjes zijn blues. In hoop op betere tijden en om de zware arbeid te verlichten.

Zoltán Méhesi Alsohegy 5 H-7932 Mozsgo e-mail: 06703814013@vodafone.hu TdS 2006

Mozsgó, verstopt tussen heuvels in een prachtig dal, maakte hij in 2005 een nieuwe start. Naast kaas maken verbouwt hij graan en soja, heeft hij vleesvarkens en Mangalica varkens voor vlees en worst en lopen allerlei soorten pluimvee rond op het erf.

Voornamelijk voor eigen gebruik en verkoop in de omgeving.

Ook nu is het leven niet zonder zorgen. De ‘EU-Blues’ snijden Zoltán

Het Agrár Marketingcentrum, voor alle smaken van Hongarije In navolging van Frankrijk (Terroirs) en Duitsland (CMA), waar al eerder nationale marketingprogramma’s werden opgezet om oorspronkelijke regionale en landelijke agrarische producten, speciale soorten vee en voedingsmiddelen te promoten en producenten te ondersteunen, is in 1996 in Hongarije door het ministerie van Landbouw en Veeteelt het AMC (Agrár Marketingcentrum) opgezet.

Hiermee was Hongarije de eerste in Midden- en Oost-Europa.

Om goed voorbereid te zijn voor de toetreding tot de EU moesten in sneltreinvaart alle typisch Hongaarse producten worden geïnventariseerd en projecten voor marketing en trainingen worden opgezet.

Producenten uit alle Hongaarse regio’s konden zich aansluiten bij het AMC. Doelstellingen van het AMC zijn onder meer de status van Hongaarse agrarische producten, de bekendheid van de producten zowel in Hongarije zelf als in het buitenland en het bewustzijn van de consument voor kwaliteit en oorsprong te vergroten.

Daarvoor worden congressen en beurzen georganiseerd, reclame gemaakt in de media en natuurlijk, vooral nu in de tijd van gen-technologie en vaak onzuivere handel binnen Europa, steeds meer controle uitgevoerd of een product ook echt op de omschreven wijze wordt geproduceerd en werkelijk uit een specifieke regio komt.

Zo mogen de beroemde Mákoi uien alleen maar uit Máko komen, Csabai worst bijvoorbeeld alleen maar uit de streek van Békescsaba.

Ook toezicht op de gezondheid van vee, en de productiewijze van groente en fruit behoort tot de taak van het AMC. Na het starten van het programma Hagyományos Izek in 1998 zijn er inmiddels honderden producenten bij de organisatie aangesloten.

Meer dan 4000 typisch Hongaarse producten en streekgerechten zijn nu vastgelegd in een bijna museale database om deze te behouden voor volgende generaties.

Het AMC is niet zozeer een organisatie als Slow Food, wel vormt dat een onderdeel van het totale pakket. Als het aan Edit Szabó ligt, hoofd Marketing van het AMC sinds 1998, daarvoor jaren werkzaam in de internationale agrarische handel vanuit Duitsland, zal het nog wel een tijdje duren voor er een actieve samenwerking met Nederland komt.

Vanuit Nederland wordt niet echt enthousiast aangestuurd op meer samenwerking en tegelijk is het AMC een beetje huiverig omdat ze denken overdonderd te zullen worden door de Nederlandse handelsgeest en producten.

Net als in andere bedrijfstakken is behoefte aan kennis van logistiek en organisatie vanuit Nederland maar op Nederlandse groente en fruit, en andere mooie, maar vaak smakeloze producten, zit men hier niet te wachten. Wel is er veel samenwerking met soortgelijke orga-

nisaties in andere Europese landen.

Gezamenlijk voeren zij beleid gericht op landen in andere delen van de wereld. Ook met België en Luxemburg is er een intensieve samenwerking aan het ontstaan.

Met Nederland worden nu de eerste voorzichtige stappen in samenwerking gezet.

Het AMC hoopt dat de Nederlandse markt zich daarna ook open gaat stellen voor de goede kwaliteitsproducten uit Hongarije.

TdS 2006

Gastronomische evenementen: oktober - december De zomer met ontelbare festivals is voorbij. Toch vallen er in de herfst een aantal festivals en twee belangrijke beurzen te bezoeken in Hongarije. Voor informatie over de vele wijnfeesten in het land verwijs ik u naar de plaatselijke toeristeninformatie in de betreffende wijnregio’s. Voor meer festivals kunt u kijken op: www.gasztrostudio.hu

OKTOBER

NOVEMBER

DECEMBER

Oogstdagen van Tokaj-Hegyalja.

Tokaj-Hegyaljai Szüreti Napok.

Tokaj, Kossuth tér, 6-8 oktober 2006

Nieuwe Wijn en Ganzenfeest. Újborfesztivál és Libator.

Szentendre, Skanzen, Szabadtéri Néprajzi Múzeum, 9-12 november 2006

Sint Nicolaas dagen en Wijnfeest.

Szent Miklós-napi Borünnep.

Hosszúhetény, 1-3 december 2006

Pompoenlampionnen Festival en pompoengerechten. Töklámpás fesztivál-Tökéletes tökételek.

Balatonboglár, Szõlõskislak, 7 oktober 2006 Hoventa 2006 - Beurs voor Horeca en Catering.

Voor meer informatie over deze beurs zie op: www.hoventa.hu/eng/ Budapesti Vásárközpont „A” pavilon, 10-13 oktober 2006 2e Pálinka Festival in Szeged. II. Szegedi Pálinkafesztivál.

Szeged, Széchenyi tér, 13-14 oktober 2006 4e Internationale Eierfestival Balaton. IV. Balatoni Nemzetközi Tojásfesztivál.

Siófok, Fõ tér és környéke, 13-15 oktober 2006 10e Csabai Worstenfestival.

X. Jubileumi Csabai Kolbászfesztivál.

Békéscsaba, Gyulai úti Sportcsarnok, 19-22 oktober 2006 Wijnfeest en wijnmarkt van Csabai. Csabai Borvigadalom és Vásár.

Békéscsaba, Városi Sportcsarnok zöldövezete, 19-22 oktober 2006

Honingdagen van Bácskai. Bácskai Mézes Napok.

Baja, 10-11 november 2006 8e Internationale beurs voor levensmiddelen- drank en voedingsindustrie. FOODAPEST. VIII. Nemzetközi élelmiszer, ital és élelmiszer-gépipari szakkiállítás.

FOODAPEST. Voor meer info over deze beurs zie op: www.foodapest.hu Budapest, HUNGEXPO Budapesti Vásárközpont, 21-24 november 2006

Bonengoulash Wedstrijd.

Jótékonysági Babgulyásfõzõ Verseny.

Baja, Szentháromság tér, 15 december 2006 Wijding van de Vissoep voor Kerstmis. Karácsonyi Szentölt Halászlé Vásár.

Szeged, Roosevelt tér, 24 december 2006

Tzigane Tzigane is een studenten-zigeunerband en voert een breed repertoire. Al speelt de kapel voornamelijk Hongaarse en Roemeense zigeunermuziek, walsjes, tango’s en (zigeuner)jazz worden ook gespeeld.

Zo kan de muziek van Tzigane vaak dienen als achtergrondmuziek bij recepties of diners, maar daarnaast is het geen uitzondering wanneer de voetjes van de vloer gaan op de opzwepende zigeunerklanken.

Boekingen: J. Lastdrager, 06-13597865 of tziganezigeunerkapel@hotmail.com

www.tzigane.nl

Hongaren in Nederland - Nederlanders in Hongarije

Vijftig jaar na 1956

In ‘Hongaren in Nederland – Nederlanders in Hongarije’ komen Hongaren en Nederlanders aan het woord die hun persoonlijke relaas vertellen. De interviews confronteren ons met de grillige geschiedenis van Europa in de twintigste eeuw. De boeiende verhalen, nog niet eerder verteld en geregistreerd, zijn door Maria Douwes helder en leesbaar opgeschreven waardoor zij Hongarije en de HongaarsNederlandse betrekkingen voor het grote publiek in Nederland toegankelijk maakt. De onderwerpen die in dit boek aan bod komen, vrijheid en vluchtelingen, zijn actueler dan ooit.

Het boek besteedt ook aandacht aan de historische band tussen Hongarije en Nederland,de Hongaarse Opstand en de opvang van de vluchtelingen die naar Nederland kwamen en sluit af met een verhandeling over Nederlanders in Hongarije.

Dit boek levert een waardige bijdrage aan de herdenking van de Hongaarse Opstand van 1956, vijftig jaar geleden, en zal de kennis over het land vergroten bij iedereen die in Hongarije geïnteresseerd is.

Hongaren in Nederland – Nederlanders in Hongarije Vijftig jaar na 1956 Maria Douwes geïllustreerd formaat 22 x 28 cm omvang 144 pagina’s, uitvoering gebonden, verkoopprijs € 24,50 en verschijnt najaar 2006.

ISBN 10: 90 5994 151 9, ISBN 13: 978 90 5994 151 9, NUR 680

Dit jaar herdenkt Hongarije de opsta en de Sovjet–bezetters Mária Ballendux-Bogyay Taal-cultuur redactrice

Hoe kon ik het weten …

Een ongenode gast Het moet 25 oktober 1956 zijn geweest.

Wij zouden net aan tafel gaan voor het avondeten.

Plotseling hoorden we de bel aan de poort. Mijn vader ging kijken wie dat zou kunnen zijn. Gehaast en angstig om zich heen kijkend kwam hij alleen terug de kamer in. Hij was ontzet.

Mijn moeder, mijn grootmoeder en wij jonge kinderen – mijn jongere zus en ik – zaten erg geschrokken midden in de kamer. Ik voelde dat er iets ernstigs aan de hand was maar hoe zou ik kunnen weten waar het over ging. Ik wist niet wie er had aangebeld, wat de oorzaak was van de verbijstering die bij mijn vader teweeggebracht was.

Ik was nieuwsgierig en wachtte vol

spanning de ontwikkelingen af. Het leek erop dat mijn grootmoeder de gang van zaken in handen nam. Mijn zus en ik werden door haar opgevoed omdat mijn moeder een baan had. Mijn grootmoeder heeft in haar leven veel meegemaakt. Zij overleefde twee wereldoorlogen en drie revoluties.

Van het gesprek, dat mijn ouders zeer zacht maar duidelijk nerveus voerden, hoorde ik slechts, dat mijn vader heel rustig maar met bevende stem zei:” Wegsturen kan ik hem niet. Ik kan dat niet met mijn geweten in overeenstemming brengen. Hij smeekte mij om hulp en zei dat niemand hem bij mij zou zoeken. Hij heeft drie kinderen.

Ik moet mij menselijk opstellen”.

Waarop mijn oma kalm maar resoluut antwoordde: “Mijn zoon, je kunt het op één voorwaarde doen: wanneer uitsluitend ik met hem in contact zal blijven”.

Daarna trok mijn grootmoeder haar mantel aan, nam de poortsleutel mee en ging voorzichtig de tuin in.

Het was inmiddels al erg donker geworden en de straatverlichting werkte niet. Men kon slechts het knarsen horen van de verroeste tuindeur die openstond en het voorzichtig schuifelen van voetstappen op de buitentrap, die naar de zolder voerde.

Onze zolder werd niet gebruikt.

Ik zelf, als kind, was er nooit op geweest. Ik durfde er namelijk niet naar binnen te gaan omdat ik doodsbang was voor muizen en spinnen. Wie of wat zou daar nu zoeken - ging het door mijn hoofd.

Het leek wel of die paar minuten voordat mijn grootmoeder weer naar binnen kwam een eeuwigheid duurden. Terug in de kamer zei mijn oma:”’ Iedereen blijft hier en ik breng hem iets te eten en te drinken.”

Gedenkteken in Bioedapest, Szénater, ter nagedachtenis van de revolutie tegen de Russen in 1956.

nd tegen het Hongaarse stalinistische regime 23 oktober 1956 – begin van de opstand tegen de Russische bezetters.

Mijn ouders verzwegen – bezorgd voor de kinderen – de afschuwelijke gebeurtenissen die zich tijdens de oktober dagen in 1956 in meerdere wijken van de hoofdstad afspeelden.

Wij woonden in een buitenwijk - de tuinwijk Zugló – van Boedapest. Daar ben ik opgegroeid.

In deze veilige omgeving had ik niet kunnen weten dat op 23 oktober een grote menigte demonstranten uit solidariteit met stakers in Polen, eerst naar het standbeeld van de Hongaarse dichter Sándor Petőfi ging, wiens naam in Hongarije symbool voor vrijheid staat. Later liepen de vreedzame demonstranten naar het standbeeld van de Poolse generaal József Bem, die de Hongaren in hun vrijheidsstrijd tegen de Habsburgers in 1849 geholpen had.

Toen wist ik ook niet, dat er later, tegen de avond een grote groep mensen in het Városliget (Stadspark) naar het Stalin standbeeld ging.

De opstandelingen haalden de acht meter hoge bronzen figuur van de nog hogere sokkel neer . Het beeld werd onthoofd en verbrijzeld in duizenden stukken die als souvenir werden meegenomen. Natuurlijk wist ik ook niet, dat het afbreken van het Stalin standbeeld - niet ver van ons huis in Zugló - eigenlijk het werkelijke begin vormde van de opstand vijftig jaar geleden tegen het stalinistische Hongaarse regime en de Sovjetbezetters.

Dagen van vreugde en verdriet Rond 26 oktober bemerkte ik, dat iedereen in mijn omgeving heel erg gelukkig was. De radio had namelijk gemeld, dat de liberale communist Imre Nagy premier werd en dat de Russen zich uit het land hadden teruggetrokken en de politieke gevangenen werden vrijgelaten. Op 1 november kondigde Nagy aan, dat Hongarije uit het Warschaupact stapte en neutraal werd. “Ik kan het niet geloven” – zei mijn vader, “dat wij onafhankelijk worden en ik ben bang, dat het niet waar is”.

Dit waren slechts gevoelens van mijn vader, die tot zijn dood in 1983 met het communisme duidelijk nooit iets te maken wilde hebben, maar de feiten kende hij nauwelijks. Hij wist niet dat de Sovjetbestuurders aarzelden of ze de nieuwe status van Hongarije zouden accepteren of niet. Het ging om de Finnlandisering van Hongarije.

Dat hield in, dat het land onafhankelijk zou worden in zijn binnenlands beleid, maar wat de buitenlandse aangelegenheden betrof, zou men samen moeten werken met de Sovjet broeders. Maar de neutraliteitsverklaring van Hongarije was

voor de Sovjet – Unie een signaal zijn troepen terug te sturen naar Boedapest. De Sovjet troepen hadden zich al tussen 2 en 4 november rond het vliegveld van Boedapest samengetrokken.

Het zal 2 of 3 november ‘s-morgens geweest zijn, dat er iemand aanbelde. Mijn vader ging naar de poortdeur. Béla, één van zijn goede vrienden stond voor de deur.

Na een kort gesprek met Béla kwam mijn vader weer stralend binnen en zei: “ De Amerikanen komen ons helpen. Béla heeft het uit

Standbeeld van de Poolse generaal Josef Bem in Boedapest; Hij wordt door de Hongaren liefkozend “Bem Apó” (vadertje Bem) genoemd.

betrouwbare bron vernomen.” Toen ging mijn vader met dit goede bericht naar de buren. Maar toen hij later terug kwam was zijn blik bedroefd. Hij begon zich het waarschijnlijk te realiseren dat die paar gelukkige dagen slechts een droom waren, weliswaar een mooie droom, maar één, waar onvermijdelijk een einde aan kwam.

En mijn vader had gelijk. Op 4 november begon het Sovjet – offensief.

De toenmalige internationale situatie in de wereld was voor de Sovjet-Unie bijzonder gunstig.

Nasser, de president van Egypte had het Suezkanaal genationaliseerd.

Israël, Frankrijk en Groot-Brittannië ondernamen een militaire actie tegen Egypte. De Sovjet-Unie steunde Egypte openlijk tegenover de westerse landen. Beide partijen waren echter bang voor een militaire confrontatie.

Dus de Sovjet-Unie zou geen verdere stappen nemen om Egypte te steunen en in ruil daarvoor zouden de westerse landen zich niet bemoeien met de binnenlandse aangelegenheden van de communistische landen. De invloedssferen in Europa lagen daarmee vast.

Nagy vroeg tevergeefs om internationale hulp. De Amerikaanse radiostations hadden de Hongaren aangemoedigd om in verzet te komen.

Hierbij werd de indruk gewekt, dat de Amerikanen de Hongaren te hulp zouden schieten. Maar dit gebeurde niet. Op die manier werd de weg vrijgemaakt om de Hongaarse vrijheid met geweld weer af te pakken.

Pas later wist ik, ….

Omdat het praten over 1956 bij ons in de familie –waarschijnlijk uit angst- lang taboe is geweest, hoorde ik pas later, dat een deel van de opstandelingen tijdens de stormachtige dagen van oktober 1956, agenten van de gehate stalinistische geheime dienst ( AVH ) heeft vermoord. Dit zou misschien ook het lot zijn geweest van onze ongenode gast van 25 oktober, die mijn grootmoeder in de avondschemering op onze zolder een paar dagen met eten en drinken in leven heeft gehouden.

Pas later kwam ik aan de weet, dat deze bezoeker István was, de personeelschef van mijn moeder op haar werk en een van de agenten van de AVH.

Nationale feestdag Sinds 1989 is 23 oktober een van de Hongaarse nationale feestdagen is geworden. Dit betekent echter geen echte toenadering tussen de verschillende politieke richtingen in Hongarije. Tot op heden is er geen consensus over 1956 in het land. In 1956 hebben de verschillende politieke krachten getoond wel in staat te zijn om samen te werken in zaken die voor de gehele natie belangrijk waren. Het schijnt dat eenheid en solidariteit tussen verschillende lagen van de Hongaarse samenleving slechts bestaan hebben tijdens die paar mooie dagen in de herfst van 1956.

Toekomst Ik weet het niet, maar ik hoop dat Hongarije, ondanks alle moeilijkheden, het weer zal redden.

Ik hoop en geloof het omdat ik weet, dat “het eiland” Hongarije duizend jaar heeft weten te overleven in een “zee” van Slaven en Germanen. Dit getuigt van overlevingsdrang , van geestelijke creativiteit en van aanpassingsvermogen.

Na 1956 werd het volk weer in tweeën verdeeld: aan de ene kant diegenen die geen duimbreed van de idealen van de opstand wilden afwijken en aan de andere kant diegenen die omwille van een zekere levensstandaard of gewoon om te overleven meelopers waren. En 50 jaar na de opstand is Hongarije nog altijd een diep verdeeld land. 1956 ligt politiek nog altijd gevoelig.

Misschien hoopte ook mijn vader op die helpende hand op die ene dag in oktober 1956, toen hij, ondanks de niet geringe risico’s waarschijnlijk het leven redde van István, de AVH agent.

De betekenis van 1956 De opstand was verloren, maar hij heeft een reusachtige uitwerking gehad. Door deze opstand werd Hongarije opnieuw op de kaart gezet en de communistische structuur begon plotseling barsten te vertonen. De geest was uit de fles en geen mens wist hoe hem er weer in terug te krijgen.

Ergens schrijft de bekende Hongaarse schrijver Sándor Márai : “in het leven is er een of andere onzichtbare hand die de regie voert over de dingen die volbracht moeten worden”.

Ik weet het niet maar ik hoop dat deze “onzichtbare hand” ook de Hongaren zal helpen de kracht te vinden om in deze nieuwe fase van de Hongaarse geschiedenis hun weg te vinden.

Tekst en foto’s: Maria Ballendux – Bogyay Hongaarse taal – en cultuurtrainster

Velen hebben het gevoel, dat men in het buitenland tegenwoordig meer waardering opbrengt voor de gebeurtenissen van 1956, dan in Hongarije zelf. In het tegenwoordige Hongarije is het merendeel van de mensen er onverschillig voor. Alsof er een donkere sluier omheen hangt. Hun zorg is het te voorzien in hun levensonderhoud.

Op dit moment zijn ze misschien nog niet arm, maar hun grootste angst is het om het binnenkort te worden.

Inderdaad, na 1989 worden de Hongaren overspoeld met het waarden patroon van de consumptie maatschappij, met de grote rol van het geld en met een steeds meer verhardende en onfatsoenlijke politiek.

Verder gingen de veranderingen te snel en de mensen hebben moeite om die te verwerken.

Gebouw met verleden in Boedapest (1956)

De Nederlandse club in Hongarije

J. Barwegen

De Nederlandse club in Hongarije bestaat sinds 1994. De club heeft als doelstelling het tot stand brengen, houden én verstevigen van de band tussen leden, gezelligheid te bieden en een aanspreekpunt te vormen voor Nederlanders en/of Nederlandstalige mensen in Hongarije. Waar mogelijk probeert de club (nieuwe)leden op weg te helpen in Hongarije.

De club bestaat uit 120 families die lid zijn, waaronder veel leden die slechts voor 2 tot 3 jaar in Hongarije zijn, maar er zijn er ook een aantal die al langer lid zijn of zelfs al vanaf het begin. Elk jaar schommelt het aantal leden rond de 120 tot 130 families, met traditioneel een groot aantal vertrekkende families rond de zomer op hetzelfde moment dat er weer veel nieuwe families aankomen.

Dit heeft te maken met het schooljaar van de kinderen.

Voor de leden organiseert de club nagenoeg elke maand een activiteit; zoals bijvoorbeeld het Koninginnebal, “Het Gala van het Levenslied”, sportevenementen, een wijnproeverij,

een autorally, gezamenlijk voetbal kijken, etcetera. Tevens worden er diverse activiteiten voor kinderen georganiseerd. Daarnaast wordt elke eerste vrijdag van de maand een borrelavond georganiseerd voor leden en andere geïnteresseerden.

Alle activiteiten worden door de leden zelf georganiseerd, met behulp van de “activiteitencoördinator”, die tevens lid is van het bestuur.

Twee maal per maand verschijnt de nieuwsbrief, dit is een clubblad geschreven voor en door leden. Voor de nieuwsbrief en de website is een redactie van vijf leden, waarvan er één tevens lid is van het bestuur.

Verder bestaat het bestuur uit een secretaris, een vicevoorzitter/sponsor coördinator, een penningmeester en een voorzitter.

Hoewel de club in principe los staat van de Nederlandse Ambassade, wordt er nauw samengewerkt met de Ambassade. Op het gebied van gezamenlijke activiteiten en delen van informatie die interessant kunnen zijn voor één van beide partijen.

Voor meer informatie over de Nederlandse club in Hongarije kunt u terecht op de volgende website: www.nlclubhongarije.com Of via e-mail: secretariaat@nlclubhongarije.com Met extra dank aan de heer J. Barwegen, voorzitter Nederlandse club in Hongarije.

MS 2006

De maandelijkse borrel (iedere eerste vrijdag van de maand) vindt plaats vanaf 19.00 uur in: Henry J. Bean’s Bar & Grill, Szt. István Krt. 13, 1055, Budapest, tel.: 06-1-3023112 www.hjb.hu

Kleintjes Hotel

Budapest Hotel Info Secure hotel booking service: get info and book hotels, spa hotels, apartments and any other accommodation in Budapest.

• Non-stop local care while in Budapest, Hungary • Reserve airport hotel transfer to hotels or rent a car • Tickets to concerts, opera, programs booking... even out of Budapest!

• Group hotel reservation: save up to 50%

Culinair

LekkersUitHongarije brengt al het lekkers dat Hongarije op culinair gebied te bieden heeft in Nederland op de markt. Kwaliteit staat bij ons hoog in het aandel en dat combineren wij met een aantrekkelijke prijs. Ons assortiment bestaat uit diverse typisch Hongaarse producten als Szalami, Kolbasz, Paprika poeder en natuurlijk mogen de wijnen en sterke dranken ook niet ontbreken.

Naast de bekende Palinka hebben wij uiteraard ook Unicum en St. Hubertus, voor de Hongarije kenners een begrip! Neem een kijkje op onze website en laat u verrassen door al het lekkers! www.lekkersuithongarije.nl

CRM Consultancy.

Business Consultancy.

Outsourcing and Recruitment.

CRM Task Delegation.

Localization and Translation. info@sapientia.nl T: + 31 ( 0 ) 73 6233833 F: + 31 ( 0 ) 84 8304217 Http://www.sapientia.nl Koop

www.budapesthotels.info.hu

Hier had uw KLEINTJE kunnen staan!

Kijk op www.hongarijeinzaken.nl

Zakelijk

Wij leveren tevens kerstpakketten en relatiegeschenken op maat; geef eens iets anders!

Adresgegevens: Reeweg Zuid 61 3317 NH Dordrecht T: +31(0)78 6148 123 F: +31(0)84 7388 763

www.vastgoedhongarije.nl Vertrouwd zoeken naar koop en huurwoningen in Hongarije.

Taal

Kodex Begeleiding en Advies van Handels- en Cultuurrelaties Alles dat Nederlandse en Hongaarse zaken en mensen dichter bij elkaar brengt: zakelijke relaties, communicaties, onderzoeken, marketing, projecten en organisaties, taal en culturele cursussen en seminars, kunst projecten en toerisme.

Kijk op onze website: www.kodex.nl Tel: + 31 30 2803911 E-mail: contact@kodex.nl Actueel: Nederlandse partner gezocht voor zware industriële diensten, houtskool en BBQ producten, muziektherapie en interieur.

Vertaalbureau Translavic BV verzorgt kwaliteitsvertalingen van en naar alle Oost-Europese talen onafhankelijk van vakgebied.

Het uitgebreide netwerk van specialisten spreekt de (vak)taal van onze opdrachtgevers.

Alle projecten worden vertaald door native speakers en vertalingen worden standaard nagelezen door een 2e vertaler (proeflezer).

Translavic hanteert aantrekkelijke tarieven en levert een kwaliteitsvertaling waarop u kunt vertrouwen. Kijk verder op:

www.translavic.com

Bouwproject van 20 nieuw te bouwen vakantie woningen ten noorden van de hoofdstad Budapest vlakbij Balassagyarmat in een zeer mooie natuur, bos, en waterrijke omgeving, vlakbij de grens met Slowakije. Verder hebben wij nog diverse andere objecten te koop:

www.vastgoedhongarije.nl Voor verdere info: H.J. Vosmeijer: 0512-372723, 06-50654053 M.J. Hegedüs: 0518-411293, 06-54304523

Kleintjes Ingezonden... meer dan houten speelgoed alleen…

Het adres voor alle soorten houten speelgoed. Leuke, schattige en originele cadeau-ideetjes die je in geen enkele andere speelgoedwinkel zult vinden.

10% korting voor alle HiZ-lezers!

Actiecode: HiZ-0608 bij uw bestelling. geldig tot 1-1-2006

www.hetspeelplein.nl

www.belgianheritage.com Unigear Maastricht Tongersestraat 12 6211 LN Maastricht T: 0031 (0)43 321 76 64 F: 0031 (0)43 310 03 83 Unigear Tilburg Wingerhoek 27 5038 SX Tilburg M: 0031 (0)6 43 54 11 48 F: 0031 (0)43 310 03 83 Unigear België Oude Koornmarkt 30 2000 Antwerpen T: 0032 (0)3 233 01 69 F: 0032 (0)3 233 04 69

In de vorige uitgave waren we op zoek naar het verhaal achter het fenomeen uit Pécs. We hebben uit de inzendingen de volgende twee winnaars gehaald.

Allen hebben een fijne fles Hongaarse wijn reeds ontvangen.

Frouke Schouwstra “Ik denk dat de hekken - ja, het zijn er twéé in dezelfde straat - nu zo´n 15 á 20 jaar functioneren als hangplek voor sloten, hangsloten dus. Wie er ooit mee begonnen is? Geen idee....

Het verhaal is als volgt: als twee gelieven besluiten samen verder te gaan, kopen ze een hangslot of misschien hebben ze er nog eentje ergens op zolder (je ziet er hele mooie oude tussen zitten). Bij een hangslot horen altijd twee sleutels, samen bevestigen de minnende het slot aan een spijl van één van de twee hekken en tegenwoordig ook wel om de beugel van een al hangend slot heen omdat de zaak inmiddels aardig dichtgegroeid is. Vaak krassen ze hun namen of initialen plus een datum eerst in het slot, een hartje of ander romantisch symbool komt er ook soms op. Elk van de twee houdt een sleutel(tje). En nu komt de aap uit de mouw: wil één der geliefden de relatie beëindigen dan gaat hij of zij naar het hek en...verwijdert het slot. Een duidelijk signaal voor de ander! Let wel, zo was het, maar tegenwoordig is het verwijderen van een slot een onmogelijke opgave is geworden, de hekken zitten zó vol dat je nergens meer bij kunt en, zoals ik al zei, veel sloten zitten nu om andere sloten heen, je zult dus maar

een eerste slot willen verwijderen...lukt niet! Of de bezoekers uit Pécs Wij hebben het altijd beschouwd als een typische Pécser gewoonte en kunnen het niet laten er altijd weer even met onze neus bovenop te gaan staan en onze gasten en vrienden dit fenomeen te laten zien.

Het roept altijd weer een glimlach en een gevoel van vertedering op.”

Jan en Mariëtte “Wij weten wel waar de sloten in Pécs voor dienen!

Als je van iemand houdt, hang je een slot met namen erop bij deze sloten om je eeuwige verbondenheid te tonen.

Mensen vanuit alle uithoeken van Hongarije hangen hier een slot op!

Ook ‘ons’ slot hang er sinds vorige week!

De sleuteltjes hebben we vervolgens in de Eger in Eger gegooid. Het slot gaat niet meer open!

Viszontlátásra!”

Zie hieronder de passende foto die Jan ons toestuurde.

Colofon Uitgeverij: Hongarije in Zaken Hidde van Erp e-mail: hiz@publisherpartners.com

in de volgende uitgave: Special: Hongarije

Bladmanagement en drukwerk: PublisherPartners Concept en ontwerp: PublisherPartners Behrad Alborz Redactieteam: Tom de Smet (culinair redacteur) Maria Ballendux-Bogyay (taal-cultuur redactrice) Ilja Trines Behrad Alborz Mark Spijkerboer Jan van Kuijk Correspodentieadres: Hongarije in Zaken Luchthavenweg 81.136 5657 EA Eindhoven Tel.: 040-214 69 55 Fax: 084-710 00 91 e-mail: info@hongarijeinzaken.nl Aan dit nummer werkten verder mee: W. van der Vegt N. Olijslager F. van der Biezen E. Petö E. van Beek R. Geenen T. Rieu J. Barwegen H. van Doorn

Thema: Kerst In de volgende uitgave gaan we aandacht schenken aan meerdere regio’s binnen Hongarije. Voor u als adverteerder de kans om alvast na te denken over een plaatsing van een leuke advertentie.

Ook zijn we altijd op zoek naar schrijftalent dus laat eens van u horen als u interesse heeft.

U vindt Hongarije in zaken ook op het internet:

www.hongarijeinzaken.nl Copyright Hongarije in Zaken-PublisherPartners September 2006. Niets uit deze opgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd of anderszins toegepast worden. Aan de genoemde getallen, percentages en gebruikt fotomateriaal in deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

Disclaimer: Hongarije in Zaken besteedt de grootste zorg aan het samenstellen van het magazine, maar de auteurs zijn verantwoordelijk voor de inhoud van hun artikelen en de adverteerders voor de inhoud van advertenties. Hongarije in Zaken kan op geen enkele wijze verantwoordelijk gehouden worden voor de gevolgen die kunnen ontstaan door interpretatie van de beschikbaar gestelde informatie.

Bronnen De uitgevers heeft zo adeguaat mogelijk bronnen laten vermelden bij het betreffende materiaal. Wanneer hier onduidelijkheden over ontstaan, neemt u dan direct contact met ons op.

Overzicht: Hongaars verkeersbureau, EVD, Mediafacts, Emerce, www.hongarijevakantieland.nl, The Budapest Sun, The Budapest Property Finder, Economist Intelligence Unit 2005/06, Budapest Business Journal, Vlaams Toeristisch Informatiecentrum voor Hongarije, huntsman.com, resilux, adpic.de, fastcoolcars.com, Airliner.net, ITDH, TourInform Hungary, Havenbedrijf Rotterdam, regering.nl, De Telegraaf, RKnieuws.net, Luchtvaartnieuws, Nellis Gids, ANWB Goud en eigen materiaal.

Copyright© voorbehouden.

Advies in Communicatie Marketing

Management

Doelgerichte marketing vraagt om accurate informatie over uw doelgroep. PublisherPartners maakt handig gebruik van de mogelijkheden van het internet en de doeltreffendheid van e-mail.U kunt snel en krachtig vanuit uw database uw klanten informeren en deze tot bestellen aanzetten.

Naast het opmaken bestaat er juist behoefte aan een betere controle over de redactionele pagina’s, advertenties en rubriekpagina’s. Controle over de “plank” is onze expertise.

Hiernaast beheersen wij natuurlijk ook: - beeld + tekst - opmaak + lithografie - proeftraject + aanlevering

Drukwerk PublisherPartners heeft verstand van drukwerk en zal er met u naar streven om een zo ideaal mogelijke orderdoorloop te krijgen. Hierbij is het ook mogelijk om binnen een korte doorlooptijd te werken met buitenlandse grafische bedrijven.

PUBLISHER Partners | Luchthavenweg 81.136 | 5657 EA Eindhoven | t (040) 258 03 70 | | f (084) 718 97 86 | e info@publisherpartners.com | | i www.publisherpartners.com | Wij hanteren gunstige tarieven en gaan er vanuit dat u garant kunt staan voor betaling binnen een afgesproken betaaltermijn.

Op deze wijze kunnen we ons richten op onze expertise: perfecte verzorging van uw drukwerk.

/( )! & ',) ',+*+ & !& * )-! '% ')+4

4 * *+ & ) $! % + $2- ,& )! & !)$!& * & ()'6 + ) - & + ),!% & ' - & !) + -$, + & +,** & %*+ ) % & ' ( *+ &+) ## $!"# - )+) # & &#'%*++!" & ! & , &' !

7 /! !$!+ !+ '% !& 22& & '( & ) + -$! & &1 &! ,.*+ ' !& 5* ) & ) & & ,!+*+ # & '% ')+ % + ''# !& '&'%0 $ ** $ ) & *+' $ & ()!% % $+!" * )-! & !& 7 ! + &+ )+ !&% &+ ! + -'') &! +* !* $2- ,!+ )' ( & +'+ *+ $, +- )+% +* ((!" '( #')+ -$, + & !&& & ,)'(

$2- ,& )! & !)$!& * $

%*+ ) % % $ - ,

www.malev.com