HIZ 2

Hongarije in Zaken Magyar Ăœzleti Piac Hongarije In Zaken

Winter 2005/2006 â‚Ź 4,75 Jaargang 1 - Nummer: 2

Special:

Boedapest

Hotels onder Westers management Informatie over subsidies en kredietverzekeringen Interessante interviews met Nederlandse bedrijven Uitgave ter bevordering van de internationale samenwerking

Zorgeloos ondernemen in Hongarije

Hongarije Partners ondersteunt bedrijven in het zakendoen met Hongarije. Voor het luttele bedrag van maar € 25,- wordt u lid van Hongarije Partners en wordt het zakendoen met Hongarije eenvoudiger: √ Documenten archief online √ Maandelijkse nieuwsbrieven met tips en wetenswaardigheden √ Bemiddeling mèt lidmaatschapskorting binnen een ruim netwerk van deskundigen √ Toegang tot seminars of bijeenkomsten over Hongarije

aar m r o Vo € 25, ar a j r e p

Hongarije Partners Postbus 1431 5602 BK te Eindhoven Telefoon (+31) 40 2580375 Fax: (+31) 40 2580333 E-mail: info@hongarijepartners.nl

4x per jaar

www.HongarijePartners.nl

In deze uitgave Special: Boedapest

6 Bedrijfsinterview ING

18 Culinair

Voorwoord

5

Boedapest, onbeminde stad aan de Donau

6

De trots van Hongarije

9

Op zoek naar kantoorruimte in Boedapest? 12 Walhalla voor de “mobiele shopper” 14 Vervoer in Hongarije 15 Facts & Figures 16 Hongarije presenteert zich op de zakelijke reismarkt 17 ING eerste West-Europese bank in Hongarije 18 Zakelijke hotelmarkt groeit flink 20 Subsidies voor Oost-Europa 23 De nieuwe lidstaten bieden u kansen én risico’s

24

De kracht van de Hongaarse keuken 26 Vakantieliefde op het eerste gezicht 28

26 Internationale betrekkingen

De duif als bindende factor om internationale betrekkingen te bevorderen 30 Gooi niet onvoorbereid “het roer om” 32 Een interessante ontmoetingsplaats 33 Kleintjes 34

30 Taal en cultuur

Invloed van de geschiedenis op de nationale cultuur en werkcultuur 36 Hongaars –Nederlandse contacten tijdens de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën 37 Hongarije in de media 38 De Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel 39 Het oprichten van een BV in Hongarije 40

36

Colofon 42

Hongarije in Zaken

3

w w w. v a s t g o e d h o n g a r ij e. n l www.vastgoedhongarije.nl: Uw hulp bij het vertrouwd zoeken naar koop en huurwoningen in het mooie Hongarije.

Het “Europahotel” in Hongarije is te koop.

Hotel en restaurant “Europahotel” in Hongarije is te koop. Dit hotel is een ** sterren hotel met 60 luxe, zeer ruime en gezellige kamers voor 2, 3 en 4 personen. De entree is ruim van opzet en heeft een klantvriendelijke balie. Europa hotel heeft verschillende vergaderruimtes met diverse kleinere en grote ruimtes voor diverse doeleinden te gebruiken. De internetruimte met bar is zeer modern.

De ligging van dit hotel restaurant in het oosten van Hongarije, is te vinden in een grote plaats, die Hongarije verbindt met Slowakije, Roemenië en Oekraïne.

Er zijn 3 inpandige winkels, die worden verhuurd. Dit is het meest luxe hotel in de omgeving.

Voor meer informatie, prijs etc. kunt u mailen naar: info@vastgoedhongarije.nl U kunt ook bellen naar:

M.J. Hegedus 0031.518.411293 0031.6.54304523

of

H. J. Vosmeijer 0031.512.372723 0031.6.50654053

Voorwoord Voor u ligt de alweer de tweede editie van Hongarije in Zaken, het zakelijke magazine dat Hongarije en Nederland dichter tot elkaar wil brengen. We zijn er trots op dat ons initiatief en onze eerste editie van het magazine, zo enthousiast ontvangen is. Een woord van dank is dan ook op zijn plaats aan alle mensen die ons hierbij geholpen hebben.

In deze editie nemen wij u mee naar de stad Boedapest, de hoofdstad van Hongarije en het absolute zakencentrum van het land. Wij vertellen iets meer over de stad, de bezienswaardigheden, welke wijken het meest interessant zijn en hoe u het beste een kantoorruimte kunt huren. Daarnaast geven we handige tips op het gebied van vervoer en telecommunicatie.

Ook komen wij terug met een aantal vaste rubrieken. Zo laten we u weer interessante Facts & Figures zien, verwelkomen we Tom de Smet, die vertelt over de Hongaarse keuken en worden u diverse bedrijfsinterviews aangeboden. Voor het opzetten van een bedrijf in het oosten van Europa en Hongarije, kunt u subsidie krijgen. De heer Roelofs geeft een korte opsomming van de mogelijkheden. En Pataricza Gyรถrgy vertelt hoe u een Hongaarse BV kunt opzetten.

In onze taal- en cultuurrubriek vertelt Mรกria Ballendux-Bogyay over de verschillen tussen de Hongaren en de Nederlanders en waar de communicatie kan stagneren. Ook hebben we in deze rubriek nog een leuke leessuggestie.

Tenslotte hebben onze persoonlijke bezoeken aan Hongarije geresulteerd in een serie interviews met toonaangevende hotels in Boedapest en een verhaal over de bijzondere ervaringen die zijn opgedaan bij een bezoek aan de Delta-Club.

Wij wensen u weer veel leesplezier toe.

Rolf Neleman & Hidde van Erp

Hongarije in Zaken

5

Boedapest, onbeminde stad aan de Donau Veel mensen denken bij Boedapest aan een grijze, grauwe, Oost Europese stad. Een stad waar je twintig jaar terug in de tijd gaat. Niets is minder waar. Boedapest is momenteel een van de meest bruisende en culturele steden van Europa. De stad heeft veel geschiedenis en cultuur en sinds de toetreding tot de EU wordt dit alles weer prachtig in ere hersteld. Het is geen wonder dat men Boedapest ook wel Parijs aan de Donau noemt. Voor veel Nederlanders is Boedapest een onbekende en onbeminde stad aan de Donau.

Boedapest is de hoofdstad van Hongarije en heeft ongeveer 2 miljoen inwoners (Hongarije heeft circa 10 miljoen inwoners). De stad ligt in het noorden van Hongarije op de grens van het bergland in het noorden en de laagvlakte in het zuiden.

De stad heeft een gematigd landklimaat, met een gemiddelde jaartemperatuur van 11 graden. In de zomer wil de temperatuur nog wel eens oplopen tot 30 graden. In januari is het gemiddeld 1 graden Celsius. Per jaar valt gemiddeld 600 mm neerslag. Ten zuiden van Boedapest liggen de vliegvelden Ferihegy 1 en 2.

Op terminal 1 vliegt Malev en op de andere terminal vliegen de low-cost carriers als Sky Europe, Berlin Air en vanaf januari ook Wizz Air. Ten oosten van Boedapest ligt de Hungaroring, het formule 1 circuit.

Boedapest is een belangrijk economisch centrum. Het is de grootste industriestad van Hongarije. De industrie is vooral aan de rand van de stad gevestigd, waar men in

6

Hongarije in Zaken

het Noorden vooral scheepswerven en textielfabrieken aantreft en in het zuiden juist veel chemische industrie. Het district Ujpest is een belangrijk centrum van de hout- en leerindustrie. Leuk te vermelden is dat 1/3 van alle handelstransacties in Hongarije in de Hoofdstad wordt afgesloten.

Hoe is Boedapest ontstaan?

De geschiedenis van Boedapest gaat heel ver terug. Het land kent dan ook veel meer geschiedenis als Nederland. Het gebied was al bewoond vanaf de 3e eeuw voor Christus. Keltische stammen en daarna Romeinen woonden aan de Boeda zijde van de Donau.

Boedapest kent een roerige geschiedenis, de stad is vaak bezet en overvallen. In 1541 zijn zowel Boeda als Pest door de Turken in bezit genomen, in 1686 is de stad door de Habsburgers veroverd. In deze periode zijn de steden Boeda en Pest dan ook samengevoegd. Na de eerste wereldoorlog is de stad in

handen gevallen van Bela Kun en zijn Raden Republiek. Deze is in 1919 weer beĂŤindigd wegens onvoldoende steun uit andere delen van Hongarije. In de tweede wereldoorlog heeft Hongarije de zijde van de Duitsers gekozen en tijdens de oorlog werd de stad zwaar gebombardeerd. In 1945 in de stad in Russische handen gevallen. Bijna een derde van de huizen en gebouwen was toen verwoest en van de bruggen over de donau was er niet een meer heel. De Hongaren kregen een communistische regering en Boedapest werd de hoofdstad van de Volksrepubliek Hongarije.

Tot en met 1989 was Hongarije een socialistische volksrepubliek, daarna werd Hongarije een onafhankelijke democratische staat, gebaseerd op een meerpartijenstelstel. Een belangrijke datum in de geschiedenis van Hongarije en Boedapest is het jaartal 1956. In dat jaar vond de Hongaarse opstand plaats, die bloedig is neergeslagen door de Russen.

Een waar Mekka voor cultuurliefhebbers De stad Boedapest bestaat feitelijk uit twee of ook wel drie steden: Het oude Oboeda en Boeda met een oppervlaktie van 172 km2 en Pest met een oppervlakte van 352 km2.

De stadsdelen zijn heel verschillend van elkaar en hebben hun eigen karakter. Boeda is heuvelachtig en behoort tot het sjieke deel van de stad. Pest heeft brede en lange boulevards en hier speelt het uitgaansleven vooral plaats.

De steden worden gescheiden door de rivier de Donau. De oevers van de rivier zijn door zeven verkeersbruggen en twee spoorbruggen met elkaar verbonden. Midden in de rivier ligt het Margareten Eiland, een van de mooiste parken van de stad.

Het heeft een lengte van bijna 3 km en heeft verschillende sportvelden, zwembaden en openluchttheaters.

Veel geld is in Boedapest besteed aan het behoud van kunstwerken uit het verleden. De gebouwen en monumenten die in WO II en de opstand van 1956 verwoest of beschadigd werden, zijn voor zover mogelijk weer in de oude stijl gerestaureerd.

De stad is in 23 districten verdeeld, deze worden in de adressen met een Romeins cijfer aangegeven. Er zijn 11 spoorlijnen en 7 autosnelwegen die vanuit alle richtingen uitkomen in Boedapest. Het panorama van Boedapest staat op de lijst van het Wereldcultuurgoed van de Unesco: dit door de indrukkende gebouwen als het Parlement, de Koninklijke Burcht en het Vissersbastion.

Boedapest is een waar Mekka voor cultuurliefhebbers. Boedapest bezit 223 musea en tentoonstellingsgebouwen, 40 schouwburgen, 7 concertzalen, 2 operagebouwen. De staatsopera behoort tot de mooiste gebouwen van deze tijd.

Ook is het de stad met de meeste thermaalbaden ter wereld. Er bevinden zich in Boedapest bijna 50 baden, die door natuurlijke geneeskrachtige bronnen of geboorde warmwaterputten worden voorzien van water. Al in de Romeinse tijd was Boedapest befaamd om zijn geneeskrachtige bronnen. Meer dan 100 warme bronnen geven water dat bij uitwendig of inwendig gebruik ten goede komt aan de gezondheid. Het is vooral van belang bij de behandeling van gewrichtsontsteking, spierpijn en nerveuze aandoeningen.

Het bekendste in Jugendstil gebouwde bad is het Gellért kuurbad, gelegen naast het gelijknamige hotel. Op deze plaats zijn 2000 jaar geleden al geneeskrachtige bronnen gevonden. Het water komt met een gemiddelde temperatuur van 80 graden naar boven! Verder een van de mooist overgebleven baden uit de tijd van de Turken is het Király fürdo, het Koningsbad. Deze moet u zeker bezoeken als u in Boedapest bent.

Hongarije in Zaken

7

De stad van de koffiehuizen

Verder zijn er ruim 20 musea in de stad. In de Nationale Galerij worden de werken van Hongaarse schilders uit de 19e en 20e eeuw tentoongesteld, terwijl het Nationaal Museum een grote verzameling vondsten uit de prehistorie en de Romeinse tijd herbergt.

Het Hopp Férenc Museum is vooral bekend om zijn verzameling OostAziatische kunst.

waren de koffiehuizen 24 uur per dag geopend en elke literaire groepering, politicus of kunstenaar had zijn eigen favoriete koffiehuis.

Die sfeer van vroeger ziet u nog terug bij Gerbeaud in de binnenstad, het New York palota (paleis) of in het Astoria. Verder heeft het Lukács Cukrászda, te vinden op het statige Andrássy ut, het Champs Elysee, zijn oude zalen en ameublement behouden.

Boedapest wordt ook wel de stad van de koffiehuizen genoemd. Zeker in de tweede helft van de 19e eeuw

Vele nationale wetenschappelijke en culturele instellingen zijn gevestigd in Boedapest. De stad heeft een uni-

8

Hongarije in Zaken

versiteit, de Eötvös Lóránd Universiteit (gesticht in 1635, ca.

10.000 studenten) en enkele andere instellingen voor hoger onderwijs.

Tweederde van alle Hongaarse studenten wordt hier opgeleid.

Naast twee operagebouwen telt de stad vele theaters waaronder het Erkel Theater een vooraanstaande plaats inneemt. Er zijn meer dan duizend sportaccommodaties, waaronder het grote Volksstadion, het Kleine Stadion en het Nationale Zwembad.

(Bronnen: www.boedapest.nl, www.budapestinfo.hu)

De trots van Hongarije De trots van de voormalige koninklijke hoofdstad van Hongarije ligt op een heuvel in Boedapest: De Burcht van Boeda. Het Koninklijk paleis neemt het zuidelijk gedeelte van de burchtheuvel in beslag. In de loop van de geschiedenis is deze burcht twee keer verwoest geweest. Tijdens de tweede wereldoorlog brandde het zelfs in z'n geheel uit. Na de restauratie werden hier musea en de Nationale Bibliotheek gevestigd.

Het burchtkwartier is één van de meest romantische plekken in Boedapest. De kronkelende straatjes en de smalle gebouwen stammen uit de middeleeuwen, de elegante paleizen in barokke- en pruikenstijl zijn uit de tijd van de wederopbouw na de Turkse overheersing.

Hier bevindt zich ook het "Huis van de Hongaarse wijnen", schuin tegenover het Hilton hotel.

Dit gehele complex met zijn machtige koninklijke paleis, zijn smalle straatjes, oude huizen en prachtige kerk staat als beschermd gebied op de monumentenlijst van de UNESCO. Een belevenis: wandelen door de kleine straatjes, binnenkijken in de schaduwrijke binnenplaatsen, rondlopen in de gotische Matthiaskerk of in het onderaardse labyrint. Winkelen in de kleine souvenirwinkeltjes, koffie drinken met een stuk taart of de fantastische collectie van schilderijen, beeldhouwwerken in de machtige museumzalen in het voormalige Koninklijke Paleis bezichtigen.

Vanaf de Burchtheuvel zie je de blauwe Donau door de stad slingeren. Van de bruggen die beide stadsdelen verbinden, is de oude Széchenyi Kettingbrug, gebouwd in 1849, de meest indrukwekkende.

wen in de oude stad kun je ook een wandeling maken op de vestingwallen.

Pest Aan de overkant van de rivier, in Pest, kun je ook het oude stadsdeel bezoeken, met veel 19e eeuwse woningen. Hier staan mooie kerken, zoals de Sint Stefanus Basiliek, de grootste kerk van Boedapest, die in 1905 werd voltooid. In dit stadsdeel zijn ook de markthallen gevestigd, die begin 1900 zijn gebouwd. Eén van de mooiste musea is het nationaal museum. Andere bezienswaardigheden zijn het gezellige Vörörosmartyplein, het parlementsgebouw en het volkenkundig museum.

Het Heldenplein Op het Heldenplein heeft Koningin Beatrix een krans gelegd bij het graf van de onbekende soldaat. Twee militairen houden daar steeds de wacht en het lijkt, alsof ze een soort balletopleiding gevolgd hebben. De bewegingen die zij maken om even de benen te strekken, zijn adembenemend gelijk. Het plein is zo groot

dat in de communistische tijd soms meer dan een half miljoen mensen hier bijeen kwamen om verplicht hun steun te betuigen aan een of andere communistische leider. In de buurt is ook een wel erg brede straat, waar steeds de parades werden gehouden en daar moest je destijds als burger van Boedapest ook voor komen opdraven. Nu hebben bussen vol toeristen uit heel Europa hier een riante parkeerplaats.

Achter het Heldenplein is een groot park, waar je heerlijk kunt wandelen.

Er is ook een kasteelachtig bouwsel waarin alle Hongaarse bouwstijlen zijn verenigd. Het ziet er daardoor nogal rommelig uit. Een replica van een kerkje uit de 13e eeuw dat nog steeds ergens in het land staat, is de moeite waard om even te bekijken.

Zoals eerder besproken heeft Boedapest maar liefst 160 koffiehuizen, waarbij 'New York' (genoemd naar een Amerikaanse verzekeringsmaatschappij die eerst in het pand zat) een van de oudste is.

Op de Burchtheuvel ligt het Budavári Palota, het koninklijk paleis, waarin zich een aantal musea heeft gevestigd, zoals het historisch museum en de nationale galerie. Midden in Boeda ligt een steile rots, de Gellért heuvel, met een prachtig uitzicht over de stad.

Naast 18e en 19e eeuwse gebou-

Hongarije in Zaken

9

Bezienswaardigheden Aan de buitenkant wordt de zaak nu opgeknapt, maar binnen hangt de sfeer als van de koffiehuizen in Wenen. De plafonds met veel bladgoud zijn prachtig beschilderd, de pilaren zijn mooi gedraaid, de kroonluchters overweldigend en de koffie is van de allerbeste kwaliteit.

Wie de Hongaarse hoofdstad bezoekt, moet beslist de kathedraal in het stadsdeel Pest bezoeken. De koepel is maar liefst 96 meter hoog en zeker vijftig verschillende soorten marmer zijn in de kerk verwerkt. In een aparte kapel is de vuist van de rechterhand van koning Stephan te zien, die op 15 augustus 1038 overleed. Hij werd later heilig verklaard en zijn vuist wordt als relikwie elk jaar op 20 augustus in een processie meegedragen.

In het kapelletje is het nogal donker en het gemummificeerde lichaamsdeel van de koning is helaas nauwelijks te zien. Maar als je een paar muntjes in een automaat gooit, gaat er gelukkig een lampje branden waardoor je alles wat beter kunt bekijken. Zo is deze kerk jammer genoeg op de commerciële toer gegaan.

Thermaal baden In Boedapest zijn meer dan 100 thermaal bronnen, die meer dan 50 baden van warm water voorzien. Het waren de Romeinen die de eerste badhuizen bouwden in Boedapest.

Op het Florián plein kunt u nu nog de plek zien waar een Romeins militair bad gebouwd was. Maar gedurende de 150 jaar lange bezetting door Turkije, 400 jaar gelden, kwam de badcultuur echt tot bloei.

Drie badhuizen uit die tijd zijn tot op de dag van vandaag in gebruik: Császár, Király en Rudas.

De bronnen welke het eerste bad vullen waren al bekend bij de Romeinen. Een ander historisch bad, Rác, is ook nog steeds in gebruik en werd

10

Hongarije in Zaken

100 jaar voordat de Turken binnenvielen gebouwd.Het was het Koninklijke bad van Koning Mátyás.

De Turken hebben hier hun stempel achtergelaten door een achthoekige hal te bouwen aan dit bad waardoor Rác een exotische atmosfeer heeft.

De mooiste baden van Boedapest werden echter gebouwd tijdens de gouden tijden tijdens het einde van de 19e en begin van de 20e eeuw.

Lukács was het eerste grote badcomplex welke dichters, schrijvers en componisten aantrok zoals Zoltán Kodály.

Het Szechenyi-bad ziet er aan de buitenkant als een paleis uit, maar ook het badhuis Gellert is erg mooi.

Rondom het bad staan marmeren zuilen en via gebeeldhouwde leeuwen wordt vers water aangevoerd.

De gekleurde ruitjes in het plafond hebben Jugendstil-motieven en de vloeren zijn opgebouwd met mozaïek-steentjes. Het bronwater komt met een temperatuur van 36 graden Celsius uit een berg naast het bad.

Zieke Hongaren komen hier om weer gezond te worden en wie gezond is, komt regelmatig om gezond te blijven De Hungaroring De Hungaroring, even ten oosten van Boedapest, is het meest bekritiseerde circuit van de laatste jaren, maar het heeft ook enkele van de mooiste races laten zien. De pitboxen worden na afloop nogal eens door overenthousiaste fans bestormd, wat uiterst gevaarlijke situaties op kan leveren. Het circuit is er één van veel bochten, met twee rechte stukken.

Goed kwalificeren is hier belangrijk want inhalen is hier een ramp. Door het hobbelige en vooral stoffige oppervlak eindigt een inhaalactie al snel met een spin in het grind. Veel coureurs hebben daarom ronduit een hekel aan deze baan.

Magyar Kereskedelmi és Vendéglátóipari Múzeum

Oude geheimen in het Huis van Geluk "Magyar Kereskedelmi és Vendéglátóipari Múzeum" in het Hongaars. Het adres is: Boedapest I., Fortuna u. 4.

Voor de liefhebber van oude spullen en rariteiten is het museum Huis van Geluk een echte aanrader. Het pand, dat in 1777 gebouwd is, bevindt zich in het Boeda-district, midden in het centrum van Boedapest.

Het ‘Huis van Geluk’ doet tegenwoordig dienst als museum, maar dit is niet altijd zo geweest. Sinds de bouw in 1777 heeft het onder meer onderdak geboden aan een universiteit, hotel, restaurant, school, drukkerij en een rechtbank. Verspreid door het museum treft de bezoeker tal van kleine cafeetjes en barretjes aan.

In de literaire en politieke cafés hangen tal van posters en aankondigingen van variété, cabaret en gastoptredens van lokale, nationale en internationale beroemdheden in clubs als de Moulin Rouge, Arizona en de Royal Orfeum.

Verder biedt het museum nog een keur aan speeltafels, een winkel van Sinkel en tal van andere oude, lang vergeten artikelen. Het museum is het hele jaar open. Woensdag tot en met vrijdag van 10.00 uur tot en met 17.00 uur. Zaterdag en zondag van 10.00 uur tot en met 18.00 uur.

Csodák Palotája

Een museum voor kinderen: Het Wonderpaleis (Csodák Palotája) Een windkanon die metaalstrips in beweging zet, of twee piramiden die, ook met een luchtstroom, een bal stabiel in de lucht houden. Of een fiets waarmee de kinderen op drie meter hoogte boven alles uit kunnen stijgen. Fascinerend is ook een waterloop waarin de kinderen hun eerste ervaringen op het gebied van hydrodynamica kunnen opdoen.

(Handdoek meenemen!)

Daarnaast zijn er nog vele verschillende speelmogelijkheden in het museum te vinden. Een klimwand, een elektronische piano, een tafel met veel kleine speelmaterialen.

Klap op de vuurpijl is een “haal-uitelkaar”-werkplaats waar een wasmachine of een winchester gedemonteerd kunnen worden en bestudeerd kan worden hoe deze stukjes vernuft werken.

(Bron: Hongaars verkeersbureau)

Hongarije in Zaken

11

Op zoek naar kantoorruimte in Boedapest?

Als u op zoek bent naar kantoorruimte in Boedapest hoeft u zich niet in allerlei bochten te wringen en te haasten. Er is behoorlijke overcapaciteit op de markt en niet alleen voor grotere bedrijven. Een paar jaar terug was het alleen mogelijk vanaf 500m2 te huren, nu zijn er ook al ruimtes vanaf 200m2 te huur. De experts stellen dat het nu een mooi moment is om te gaan huren, omdat de prijzen nu min of meer gestabiliseerd zijn, dus het risico dat men verstrikt raakt in een lange termijn contract is vrij laag. De termijnen zijn vergelijkbaar met de termijnen in Nederland, er wordt getekend voor minimaal 3 jaar, maar in de regel tekent men voor 5+5 jaar.

De Boedapest Research forum, een denktank van vijf international onroerend goed bedrijven heeft Boedapest in vier Hoofdsectoren onderverdeeld. Het Central Business District is vooral een district van banken en allerlei financiële instituten. De ligging en bereikbaarheid van dit district is zeer goed te noemen, de huren liggen daarom aan de hoge kant. Het Research forum heeft verder de “central market” benoemd, een gebied waar momenteel de beste deals gesloten kunnen worden. Dit gebied reikt van de CBD aan de Pest zijde tot de derde ring weg (Hungária körút) en aan de Boeda zijde tussen de Margit en Lágymányosi bruggen.

Ondanks het feit dat dit district niet in het hart van het centrum ligt, kan zij via het openbaar vervoer goed bereikt worden en er is voldoende keus tegen betaalbare prijzen. Het gebied dat bekend staat als de “Váci corridor” is momenteel veelbelovend te noemen. Omdat hier 400.000 m2 binnen afzienbare termijn ontwikkeld gaat worden, liggen hier interessante mogelijkheden voor huurders.

Kwaliteit van het onroerend goed De eerste generatie gebouwen in Boedapest is matig gebouwd en is niet mooi oud geworden. Makelaars refereren vaak aan de Klasse A of Klasse B gebouw, terwijl er geen echte standaard is. De tweede generatie gebouwen is prima te noemen. Deze bevatten systeemplafonds, liften, airconditioning, veilig parkeren en een beveilingsdienst.

12

Hongarije in Zaken

Op zoek naar ruimte hanteert menig werkgever een werkruimte van 1415 m2 per medewerker, dit uiteraard afhankelijk van het type kantoor dat men nodig heeft. Een advocatenkantoor wil veel aparte kamers en een call-center juist een open ruimte. Het is goed te realiseren dat u onder de 200 m2 in Boedapest niet snel iets zult vinden, in ieder geval niet dat aan de Westerse kwaliteitsnormen voldoet. De huur wordt in Boedapest afgerekend in Euro’s, waarbij ook rekening gehouden wordt met inflatiecorrectie in euro’s.

Naast de kale huur worden er veelal extra kosten in rekening gebracht.

Zo wordt er een servicetoeslag in rekening gebracht, die betrekking heeft op de managementkosten van het gebouw. Het is echter vaak onduidelijk wat hiervoor gedaan wordt. Ook zie je vaak de zogenaamde ”Add-on factor”. Dit is een bijdrage die in rekening gebracht wordt voor het gebruik en het onderhoud van de gemeenschappelijke ruimtes als de lobby, de toiletten, etc. Dit percentage kan variëren tussen de 3% tot 10% van de huursom, maar kan in sommige gevallen zelfs

oplopen tot 20%. Laat u altijd door een externe partij adviseren om dit soort verrassingen te voorkomen.

Voor het parkeren wordt vaak iets in rekening gebracht.

U kunt hierbij uitgaan van € 75 tot € 130 per parkeerplaats. Zo altijd probeert een verhuurder natuurlijk u de maximale prijs te berekenen. In deze kantoormarkt kunt u echter behoorlijk onderhandelen. Een partij die de markt, de gebouwen en de verhuurder kent, kan u goed helpen.

Het is vandaag de dag ook mogelijk huurvrije periodes af te spreken of te onderhandelen over extra parkeerruimte of andere diensten.

(Bron: The Budapest Sun)

Tot slot nog een paar tips: - Let op de kleine lettertjes en zorg dat u alle passages goed begrijpt - Contractbreuk: U kunt zich altijd terugtrekken na een bepaalde periode. Als u eerder afbreekt, wat is dan de boete?

- Recht van weigering: Stel u huurt een deel van de kantoorruimte en een andere huurder wil het andere deel huren, heeft u dan eerste optie het deel te huren of het recht op de huurder te weigeren?

- Deposit: Zelfs iedere bekende firma zal een bankgarantie moeten afgeven, meestal gelijk aan drie maanden huur en servicekosten en inclusief BTW. Kunt u echter rente krijgen over dit bedrag?

- Rechten/plichten: Als u weer gaat verhuizen, wie is dan verantwoordelijk voor de schoonmaak en verbouwingkosten?

Uit een recente studie is naar voren gekomen dat in Boedapest de downtown Váci utca, momenteel de sterkst groeiende winkelstraat van Centraal Europa is. Het afgelopen jaar is een groei van 9,9% geweest in verhuurder vierkante meters en het huurbedrag bedraagt inmiddels 120 euro per m2. Het nadeel is dat de verhuurruimtes op Váci utca vrij gelimiteerd zijn en geen mogelijkheden bieden voor grote warenhuizen die vanaf 1000 m2 willen huren. Momenteel zijn de internationale merken als Swarovski, Douglas, Mango, Foot Locker en Springfield al Váci utca gevestigd. Maar ook andere partijen willen graag hier vestigen zoals de duitse Peek & Cloppenburg, Tommy Hilfiger en Hugo Boss.

Waar kunt u op het moment als particulier onroerend goed kopen?

Boedapest is verdeeld in verschillende wijken, in dit artikel geven wij aan welke wijken momenteel het meest interessant zijn. Zoals altijd met onroerend goed draait alles om locatie. Bekijkt u hierbij ook het overzicht aan de linkerzijde.

Een zeer populaire wijk is wijk 2, op de Buda heuvel. De rijkere Hongaar en expatriate resideert graag op deze heuvel. Ook veel international scholen huisvesten zich momenteel in wijk 2. Door de enorme vraag stijgen de prijzen hier momenteel het sterkst. Maar ook de wijken 12, 11, 22 en 3 zijn zeer populair bij deze groep.

Maar ook in andere districten ligt momenteel veel potentieel. Met het centrale business district, het winkelgedeelte en de universiteiten in de buurt, zijn de districten 5 en 11 zeer in trek. En de kleinere appartementen in district 1, 2, 5, 6, 7, 11 en 13.

De experts verwachten hier sterke prijsstijgingen.

Voor de koop van te renoveren appartementen raden wij de districten 8 en 9 aan. Let echter op: het prestige varieert sterk per wijk.

Al deze gebieden zijn prima bereikbaar per tram, bus of metro, met uitzondering van de districten 1,2 en 11.

Het meest populaire deel van de stad is het centrale district (wijk 5) en de snel ontwikkelende wijk 6.

Speciaal de straten in de buurt van Andrassy Ut zijn zeer in trek.

Andere gebieden met investering potentie zijn de districten 7 en delen van het verjongde district 9 (bij Raday) en district 13 tussen de Donau en het West-End City Center.

Buitenlandse investeerders en verhuurders voelen zich sterk aangetrokken tot wijk 6, met de bekende Andrassy Boulevard, Heroes' Square, Oktogon en Liszt Ferenc De afgelopen jaren is er behoorlijk geïnvesteerd in het zevende district, het traditionele joodse kwartier achter de Great Synagogue.

Voor kleinere investeringen zijn de wijken 5, 6, 8, 9 en 11 aan te raden.

In deze wijken zijn de universiteiten gevestigd en deze wijken zijn zeer populair onder de vele buitenlandse studenten, zeker langs de blauwe metro lijn.

(Bron: The Budapest Property Finder)

Hongarije in Zaken

13

Walhalla voor de “mobiele shopper” Onderzoek van het instituut Mediafacts, de EVD en de publicatie “ Emerce Top 100”, heeft uitgewezen dat Hongarije meer mobiele aansluitingen heeft dan Nederland. In Hongarije heeft circa 90 procent van de inwoners een mobiele aansluiting. Met ongeveer 81 procent, scoort Nederland aanzienlijk lager.

In Hongarije is ook het aantal vaste lijnen, flink gegroeid en in 2005 heeft 70 procent van de huishoudens een vaste aansluiting. Dit geeft aan dat Hongarije, een prima communicatie infrastructuur heeft.

(Bronnen: Mediafacts.nl, EVD en publicatie “ Emerce Top 100 in 2004.)

Telecommunicatie De telecommunicatie is heel goed georganiseerd in Boedapest.

Zo bent u direct bereikbaar in alle openbare telefoons in Boedapest (U vindt het nummer op de telefoonkast).

De landen code is +36 en de regiocode is 1 voor Boedapest. Men moet 06 kiezen om Hongaarse nummers buiten Boedapest te bellen!

Omdat de vaste telefonie in Boedapest duurder is dan de mobiele telefonie, hebben veel mensen alleen nog maar een mobiele aansluiting. De aanbieders in Boedapest zijn: T-mobile, Westel, Pannon en Vodafone.

Tot slot zijn de volgende telefoonnummers belangrijk om te weten, als u in Boedapest bent: Politie: 107 Brandweer en Alarm: 105 Ambulance: 104

14

Hongarije in Zaken

Winkelen In Boedapest wisselen de openingsuren van de winkels behoorlijk. Voor supermarkten, voedings- en kruidenierswinkels zijn de normale openingstijden: maandag tot vrijdag van 07:00 tot 19:00 uur, zaterdag van 07:00 tot 14:00 uur. De grote megamarkten zoals Auchan en Tesco zijn over het algemeen 24 uur per dag, 7 dagen per week geopend.

Bovendien kent Hongarije een netwerk van zelfstandige zogenaamde “éjjel-nappali” winkeltjes die in ieder geval in de dagelijkse levensbehoeften kan voorzien, u vindt ze in geheel Boedapest.

De meeste andere winkels (mode, boeken, etc) zijn geopend van 10:00 tot 18:00 uur gedurende werkdagen en van 10:00 tot 13:00 uur op de zaterdagen. Er zijn tal van nieuw gebouwde winkelcentra in Boedapest die gewoonlijk tot laat in de avond geopend zijn (Bijv: Duna Plaza bij de M3 Gyöngyösi utca).

Nationale feestdagen Hongarije en Boedapest kennen min of meer dezelfde feestdagen als wij in Nederland kennen: 1 Januari, Nieuwjaar 15 Maart, Nationale Feestdag Paasmaandag Pinkstermaandag 1 Mei, Dag van de Arbeid 20 Augustus, Koningsdag 23 Oktober, Dag van de Republiek 24/25/26 December, Kerstmis

Let wel: als een feestdag valt op een donderdag of dinsdag, dan werken de Hongaren vaak de week ervoor of erna op een zaterdag, om zo een lang weekend te creëren. Dit geldt vooral voor de overheidsinstellingen, maar ook bedrijven doen dit.

Vervoer in Hongarije Het is niet moeilijk om in Hongarije te rijden, het is alleen wat inspannender dan rijden in bijvoorbeeld Nederland. Hongaren rijden hard en zijn niet zo secuur met verkeersregels. In Hongarije kun je overal diesel, loodvrije en normale benzine tanken, ook autogas wordt steeds meer populair. U kunt de adressen van LPGstations op de volgende website opvragen: www.mpe.mtesz.hu.

De verkeersregels wijken iets af van Nederland. Zo bent u verplicht buiten de bebouwde kom met dimlicht te rijden en mag u slechts stapvoets over spoorwegovergangen gaan. De politie controleert streng op nakoming van deze regels.

Tegemoetkomend verkeer waarschuwt u vaak met lichtsignalen als er een politiecontrole is.

In Boedapest is het lastiger rijden dan in andere Europese steden. Er rijden veel trams, trolleybussen en er zijn straten met eenrichtingsverkeer, waar u extra rekening mee moet houden. Ook is links afslaan op doorgaande wegen vaak verboden. Het is makkelijker een taxi te nemen of gewoon de bus.

In Boedapest zijn circa 200 buslijnen. De bussen rijden tussen half vijf in de ochtend en half twaalf in de avond. De lokale bussen met zwarte nummers zie je het meest. Bussen met een rood nummer zijn expresbussen, zij volgen bijna altijd dezelfde route als de lokale bus met hetzelfde nummer, maar stoppen minder.

Het is beter om tijdens de spits niet de bus te nemen, deze staat ongetwijfeld overal vast. Het is verstandiger om met de metro te gaan.

Metro Het metrosysteem is zeer goed georganiseerd. De metro’s rijden om de 3 tot 5 minuten, tussen half vijf in de ochtend en half twaalf in de avond. De drie lijnen worden onderscheiden door kleuren, geel, rood en blauw. Officieel hebben ze ook nummers (respectievelijk 1, 2, 3), maar de meeste Hongaren hebben het over de kleuren.

De gele lijn (1) is de oudste metro op het Europese continent. De metro werd gebouwd in 1894, als onderdeel van het duizendjarige bestaan van Hongarije. De stations zijn heringericht en gerestaureerd en zijn nu weer in de originele staat teruggebracht. Een kaartje voor een ritje kost 170 Ft.

vermeld met vertrektijden. De tijden vermeld op de borden geven de vertrektijden weer van het beginstation, u moet dus het aantal minuten optellen dat vermeld staat bij uw halteplaats, aangegeven met een zwarte punt.

Tram Het netwerk van trams biedt een snelle, frequente manier van reizen door de stad. De ruim dertig tram lijnen steunen de 200 buslijnen in de stad. Beide bieden ook een nachtservice aan op de belangrijkste verbindingswegen.

De gele trams rijden over de belangrijkste straten aan beide zijden van de Donau. Om mee te reizen heb je een kaartje nodig dat 170 Ft kost.

Dit kaartje kun je afstempelen in de stempelautomaat aan boord van de tram. Bij elke halte staat een bord

Taxi Een zeer populair vervoersmiddel in Boedapest is de taxi. Het basistarief van een taxi is ongeveer Ft. 300 (06.00 – 22.00), de kilometerprijs bedraagt Ft. 250 en wachttoeslag bedraagt Ft. 55. Als je van tevoren (per telefoon) een taxi bestelt, liggen de kilometerprijs en het wachttarief vaak lager dan wanneer je een taxi op straat aanhoudt. Houd er ook rekening mee dat niet alle chauffeurs Engels spreken, sommige spreken wel Duits.

De kaartjes zijn maar voor één rit geldig en je moet je kaartje zelf afstempelen aan boord van de tram.

De trams stoppen bij elke halte, of er iemand staat te wachten of niet.

De knoppen bij de deuren zijn voor noodstops, niet voor stopverzoeken.

Om de stad te leren kennen zijn de lijnen 4 en 6 en lijn 2 een aanrader.

Let op bij het overstappen bij het knooppunt Deak. Hier moet u opnieuw een kaartje afstempelen.

Als je je bij gerenommeerde taxibedrijven als Fotaxi (Tel: 2 222 222), Budataxi en City Taxi (Tel: 2 111 111) houdt, is de kans klein dat de chauffeurs te veel voor je rit rekenen. In het centrum is geen tekort aan taxi’s. Zorg er wel voor dat de chauffeur de meter aanzet voor hij gaat rijden.

(Bron: www.boedapest.nl)

Hongarije in Zaken

15

Facts & Figures Kansen en bedreigingen Het gemiddeld bruto maandloon in Hongarije is aantrekkelijk te noemen, In de periode januari tot en met september bedroeg het gemiddelde maandloon Ft 154,631. Dit is een stijging van 9,7% ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Het gemiddeld netto inkomen bedroeg Ft 101,299 (bron: Central Statistics Office (KSH))

Bouw en infrastructuur De omzet in de bouwsector bedroeg in 2004 meer dan 6 miljard euro. De groei is de afgelopen jaren wat afgenomen. De groei zal zich vooral voordoen in de woningbouw en dan vooral in de renovatie van oudere appartementen. Per jaar moeten 40.000 tot 50.000 woningen worden gemoderniseerd, deels met overheidssteun.

Voor de middellange termijn zijn er voldoende hotelfaciliteiten in Boedapest. Ook de maximale capaciteit van winkelcentra in Boedapest is bereikt. De groei hiervan zal vooral uit overige Hongaarse steden moeten komen. Sinds 2001 is er ook een overschot aan kantoorgebouwen in Hongarije, zodoende vinden hier momenteel weinig bouwactiviteiten plaats.

Toeristische sector De Toeristische sector draagt jaarlijks bij tot gemiddeld 10% van het bruto nationaal product en voorziet 240.000 mensen van een baan. Het percentage bezoekers dat voor een vakantie naar Hongarije gaat bedraagt 53%, het aantal bezoekers voor een conferentie 13%, voor zaken 21%, voor medische behandelingen 7% en van 6% is de reden van het verblijf onbekend.

De afgelopen jaren trekt het toerisme weer sterk aan. Sinds de low cost carriers is het aantal vluchten op Boedapest enorm gestegen. In Boedapest heeft dit geleid tot een uitbreiding van 26 hotels, waardoor er nu 776 hotels zijn die tezamen 46.000 kamers aanbieden. Hierbij is duidelijk een vraag naar kwalitatief betere accommodatiemogelijkheden.

De bezettingsgraad van duurdere hotels en kuurhotels ligt ver boven de gemiddelde bezettingsgraad.

Ook worden vakanties in kastelen, landhuizen, luxe kuuroorden steeds populairder.

Vervoer en logistiek Door haar ligging speelt Hongarije een belangrijke rol als distributieland. Zij grenst aan zeven landen, verbindt oost/west en noord/zuid.

Sinds de toetreding tot de EU is een toename van 16% geweest in het international goederenvervoer.

Vooral het aandeel wegvervoer is heel hard gegroeid (2 keer zoveel als het vervoer over spoor). Er is behoorlijk ge誰nvesteerd in nieuwe opslagruimtes. In Boedapest bedraagt de opslag oppervlakte momenteel 556.000m2.

Buitenlandse samenwerkingsverbanden In Hongarije staan momenteel meer dan 30.000 joint ventures en buitenlandse vestigingen geregistreerd.

Meer dan tachtig multinationals hebben een hoofdkantoor dat als uitvalsbasis dient voor Oost Europa.

De Top-5 van investerende landen is: 1. Duitsland (29) 2. Nederland (20) 3. Oostenrijk (11) 4. Verenigde Staten (5) 5. Frankrijk (4) (Bron: Economist Intelligence Unit 2005)

16

Hongarije in Zaken

Hongarije presenteert zich op de zakelijke reismarkt In het Budapest Congress & World Trade Center werd op 23 en 24 november jongstleden, voor de derde maal de Business Travel Show georganiseerd. Aan deze vakbeurs werd deelgenomen door 122 exposanten uit de reisbranche (hotels, reisbureaus, conferentie- en congrescentra, horeca bedrijven, luchtvaartmaatschappijen en andere toeristische dienstverleners).

Op uitnodiging van de buitenlandse vertegenwoordigingen van het Hongaars Verkeersbureau waren er meer dan 80 “hosted buyers” uit 9 landen aanwezig om het Hongaarse aanbod te aanschouwen en zakelijke contacten te leggen. Vanuit Hongarije zelf bezochten 1.500 “corporate buyers” de beurs. Op 18 en 19 oktober 2006 wordt de 4e Business Travel Show georganiseerd, dan in het Hunguest Hotels Europa Congress Center.

Voor meer informatie kunt u kijken op www.businesstravelshow.hu Inschrijvingen voor 2006 kan via Mevr. Angéla Dedák van het Hongaars Verkeersbureau te Den Haag, info@hongaarsverkeersbureau.nl tel. 070-3209092.

Hongarije in Zaken

17

ING eerste West-Europese bank in Hongarije!

De heer Schouten en De heer De Haes

Wat velen niet weten is dat ING als eerste West-Europese bank in Oost Europa is gestart. In het jaar 1991, slechts twee jaar na de val van de Berlijnse muur, werd de ING onder de naam ING Bank Magyarország Rt , met een startkapitaal van 18.588.600.000 HUF (nu ong. 73 miljoen euro), ingeschreven bij de Kamer van Koophandel in Hongarije.

In de afgelopen jaren is de ING Bank uitgegroeid tot een van de grootste zakenbanken in Hongarije, actief op het gebied van bankieren, verzekeren en vermogensbeheer. In Hongarije adviseert de ING (Nederlandse) ondernemingen bij overnames, handelscontacten en “greenfield investeringen”. Hiertoe heeft de ING een one-stop-shop model geïmplementeerd.

ING beschikt inmiddels over een uitgebreid netwerk van partners en bedrijven in alle sectoren. Al zeven jaar lang is de ING Bank uitverkozen tot de beste Cash Management Bank in Centraal Europa.

Hongarije in Zaken heeft een exclusief interview met de CEO van ING Bank Hongarije de heer Schouten en de heer De Haes, voormalig CEO van de ING Bank in Hongarije.

18

Hongarije in Zaken

Meneer De Haes, wat heeft de ING Bank destijds doen besluiten om in 1991 als eerste West-Europese Bank een vestiging te openen in Boedapest?

Voor de ING Bank was de toetreding tot de Hongaarse markt een zogenaamde “greenfield investering”, waarbij we geprofiteerd hebben van de eerste privatiseringsgolf na de val van het communisme. Zoals u weet hebben wij veel internationale klanten. Om hun expansie naar Hongarije en Centraal-Europa te faciliteren hebben wij deze stap genomen. Leuk daarbij te melden is dat alle multinationals van het eerste uur nog steeds klant bij ons zijn.

Sinds 1991 hebben we ons dienstenpakket behoorlijk uitgebreid.

Lokaal zijn we inmiddels uitgegroeid tot één van de belangrijkste banken voor de Hongaarse “Blue Chip” ondernemingen zoals MOL en BorsodChem. En we merken dat ook andere Hongaarse bedrijven steeds meer kiezen voor de ING Bank als hun huisbankier. Onze beslissing om zo vroeg in deze markt te stappen, is dus een hele goede geweest.

Hoe kijkt u terug op uw jaren in Hongarije?

Ik heb een uitstekende tijd gehad in Hongarije. Om succesvol te kunnen ondernemen zijn informele contacten van groot belang. Zo organiseerde ik vele informele bijeenkomsten voor onze key-accounts en Hongaarse counterparts, deze hebben hun nut zeer bewezen.

Als ING Bank hebben we zelfs de Hongaarse overheid meerdere malen van advies mogen dienen bij beslissingen in de transitie naar een markteconomie.

De stad Boedapest is natuurlijk een zeer prettige stad om in te leven. De Hongaren zijn open en onderhoudend en als er eenmaal wederzijds vertrouwen is ontstaan gaan ze door het vuur voor je. Ik ben nog steeds heel enthousiast over Hongarije.

Zelf was ik voorzitter van de “Netherlands Hungarian Chamber of Commerce”. Nu terug in Nederland ben ik betrokken geraakt bij het HBN (Hungarian Business Network), een vereniging die zich in Nederland richt op het bevorderen van de zakelijke contacten tussen Nederland en Hongarije. Het netwerk organiseert maandelijks bijeenkomsten met interessante sprekers en hier wisselen we informatie uit over het zakendoen met Hongarije.

De bijeenkomsten worden, onder auspiciën van de Hongaarse Ambassadeur, georganiseerd op de Hongaarse Ambassade in Den Haag.

De heer Schouten is sinds 2004 de CEO van de ING Bank in Hongarije.

Waarin onderscheidt uw bank zich in ten opzichte van uw concurrenten?

Het is belangrijk te benadrukken dat de ING Bank met de beste lokale mensen wil werken in de sector.

Onze mensen zijn getalenteerd, gemotiveerd en goed opgeleid. In tegenstelling tot onze concurrenten weten wij onze mensen te behouden. Wij merken dat Hongaren graag werken voor internationaal gerenommeerde bedrijven. Onze mensen zijn er trots op om bij de ING Bank te werken, meer dan 50% van het management is al meer dan 8 jaar bij ons in dienst! Dit geeft ook stabiliteit richting onze klanten.

Wij doen er alles aan om mensen betrokken te houden bij onze organisatie, zo heb ik het door Pieter de Haes geïntroduceerde concept van “Breakfast with the Boss” (elke donderdag nodig ik mensen uit om samen met mij te ontbijten en hun ervaringen uit te wisselen) voortgezet. We proberen de beste mensen voor “de job” te vinden en ervoor te zorgen dat we toegevoegde waarde kunnen bieden. Vanwege het feit dat we al bijna 15 jaar op de Hongaarse

markt actief zijn, beschikken wij inmiddels over een uitgebreid contacten netwerk. Veel oud-ING werknemers vervullen nu belangrijke posities in de Hongaarse politiek en economie. Hierdoor zijn wij een soort “spin in het web” geworden als het gaat om zakendoen met Hongarije.

Heeft u nog adviezen voor Nederlandse bedrijven die de Hongaarse markt op willen, zowel op het gebied van outsourcing als op het gebied van handel?

Ik denk dat Hongarije nog steeds een interessant land is voor buitenlandse (Nederlandse) investeerders.

Hongarije blijft aantrekkelijk door haar 2% extra economische groei ten opzichte van de Euro zone.

Als het op het “outsourcen” in de ICT sector aankomt is Hongarije een zeer aantrekkelijk land. De kennis op het gebied van ICT, maar ook de talenkennis is zeer goed te noemen.

Zo heeft TATA Consultancy Services zich in Hongarije gevestigd vanwege deze voordelen. Vorig jaar zijn we gestart met een Lease maatschappij op het gebied van onroerend goed, auto’s, en corporate lease, speciaal gericht op het MKB. Ook zij zijn zeer enthousiast over de mogelijkheden in de Hongaarse markt.

Als ondernemers meer willen weten over de kansen die zich in Hongarije voordoen, kunnen ze uiteraard altijd met ons contact zoeken. Wij staan hun graag te woord.

Erick van Egeraat associated architects (EEA) ontwierp een gebouw met 40 duizend vierkante meter vloeroppervlakte, inclusief 25,000 m2 kantoorruime voor ING Real Estate Hungary Development, onderdeel van de Nederlandse ING Groep.

Het gebouw ligt aan de Dósza György út, een prominente locatie aan de oostkant van het centrum van Boedapest. De gebouwmassa is verdeeld in drie volumes die met glazen atriums zijn verbonden. Het concept is afgeleid van de stedenbouwkundige situatie: het creëert een eigentijdse overgang met de naast het gebouw gelegen rechthoekig modernistisch gebouw uit 1949 (dat in 1999-2001 door EEA is gerenoveerd) en de voor de omgeving kenmerkende eclectische villa's uit de 19e eeuw.

De filosofie van de ING Bank is om gebouwen met toegevoegde waarde te realiseren met onderscheidende en functionele architectuur. Erick van Egeraat ontwierp eerder voor ING de verbouwing en uitbreiding van een kantoor van ING aan de Andrássy út in het centrum.

Tips voor zakendoen met Hongarije Tot wie kunnen Nederlandse ondernemers zich richten m.b.t. Hongarije: 1. Informatie a. EVD b. ING Bank c. HBN Hungarian Business Network d. Netherlands-Hungarian Chamber of Commerce e. ITDH (Hongaarse Handelsafdeling) 2. Partners/match making a. ING heeft actief programma’s (“spin in the web”) b. ING Handelbemiddeling

ING Bank (Magyarország) Rt. hoofdkantoor: H-1068 Budapest Dózsa György út 84/b.

Hongarije Postadres: Pf. 320, H-1461 Budapest Telefoon: (0036-1) 268 0140 (0036-1) 235 8700 Fax: (0036-1) 268 0159 (0036-1) 269 6447

Hongarije in Zaken

19

Zakelijke hotelmarkt groeit flink De hotelbranche in Boedapest zit in de lift. De low cost airlines brengen vele mensen naar Boedapest en ook de toetreding tot de EU heeft een positieve werking op het aantal bezoekers. Het valt op dat vooral de luxere hotels hiervan profiteren.

In de periode van januari tot en met september dit jaar zijn 5,5 miljoen gasten geregistreerd (toename van 4,6% t.o.v. 2004), in totaal hebben zij 15,8 miljoen overnachtingen afgenomen (toename van 1,9% t.o.v. 2004). Het aantal hotelgasten steeg in deze periode met 7%, waarbij de vijfsterren en viersterren Hotels respectievelijk 17% en 15,3% voor hun rekening namen.

In deze periode hebben de hotels een inkomen van 87,2 miljard forint gegenereerd (groei van 12,6% t.o.v. 2004).

Hongarije in Zaken vroeg een aantal Westerse hoteliers, actief binnen het vier- en vijfsterren segment, naar hun mening en hun verwachtingen voor de toekomst.

De heer Raoul Gransier General Manager van het Andrássy hotel

U bent sinds mei 2004 general manager van het vijfsterren Andrássy hotel in Boedapest, gaat het werkelijk zo goed met de Hongaarse hotelbranche zoals de cijfers suggereren?

Sinds mijn aantreden heeft het Andrássy hotel een bruto winststijging van 148% kunnen realiseren en een bezettingsgraad van 60% gehaald.

Mijn conclusie is dat het inderdaad goed gaat met het luxe hotelsegment, maar zoals altijd is er ruimte voor verbetering. Zo willen wij ons steeds aantrekkelijker maken voor individuele gasten. Het merendeel van onze gasten zijn zakenmensen (60%). We willen echter ook meer “leisure”gasten aantrekken.

Omdat ons hotel relatief klein is (70 kamers), kunnen wij iets extra’s bieden aan onze gasten. Zo krijgen onze gasten bij aankomst een glas champagne, de dames een gele roos en kunnen onze gasten ’s avonds in de lobby gratis kennis maken met Hongaarse kwaliteitswijnen. Hiermee zijn wij onderscheidend van de andere hotels. Meer dan 30% van de boekingen vindt plaats vanuit een vaste klantenkring.

20

Hongarije in Zaken

Wat ziet u als uw grootste uitdaging voor de nabije toekomst?

Een prachtig hotel is niet voldoende om gasten naar Hongarije en naar Boedapest te trekken. De mensen komen niet vanwege „het bed”, maar voor wat de stad te bieden heeft; iets dat de stad anders en bijzonder maakt. De stad Boedapest heeft veel te bieden, het merendeel van de mensen is daar echter niet van op de hoogte. Zodoende hebben we dan ook een programma gestart voor journalisten en uitgevers, zodat zij in hun publicaties aandacht gaan besteden aan Boedapest. In de toekomst willen wij ons tevens meer gaan richten op het culinaire Boedapest. Ik zou graag zien dat een gedeelte van de Andrássy boulevard op bepaalde dagen omgetoverd zou kunnen worden tot een autovrije „culinaire avenue”. Zo zijn we bezig met het “Kogart”(een galerie en restaurant aan de overkant van de straat) om samen culinaire evenementen te gaan organiseren.

Daarnaast liggen op een steenworp afstand van ons hotel de twee belangrijkste musea van Boedapest, het pas gerenoveerde Széchenyi bad, het stadspark en de dierentuin.

Voor onze hotelgasten is er dus veel te zien en te doen.

Het bewerkstelligen van een samenwerking tussen deze instellingen is één van mijn grootste uitdagingen in de nabije toekomst. Met deze initiatieven verwacht ik een omzetstijging van 20% voor 2006.

De heer Dieter H. Prachner Vice President van het Ramada Budapest.

Uw collega’s spreken over succesvolle cijfers en ontwikkelingen in de hotelbranche.

Onderschrijft u deze mening?

Het Ramada hotel maakt onderdeel uit van Cendent, de grootste hospitality groep ter wereld. Wij hebben gekozen voor Boedapest als uitvalsbasis voor de uitbreiding van onze activiteiten in Oost-Europa.

In mei 2007 willen we een hotel met 240 kamers openen in Zalakaros, een kuuroord nabij het Balatonmeer en verder willen we een tweede hotel in Boedapest gaan openen; een vijfsterren Ramada Plaza, met 12.000 m2 aqua park. Kortom, wij zien voldoende groeimogelijkheden om deze investeringen te doen.

Op het moment dat er een stabilisatie optreedt willen we een comfortabele basis hebben om de concurrentie met de andere hotels aan te kunnen gaan. Onze grootste uitdaging is het verbeteren van de dienstverlening voor onze gasten.

Alleen dan kunnen we een constante groei garanderen en onze concurrentie voor blijven.

En daarnaast wordt in het voormalige balletinstituut een vijfsterren Hotel ingericht, tegenover de Opera van Boedapest.

De heer John G. Buyse Regional General Manager van het Art’otel

Wij stellen ook aan u de vraag of de positieve cijfers zoals gepresenteerd door het Hongaarse CBS, overeenkomen met uw ervaringen in de afgelopen jaren?

We zien inderdaad ook een groei in onze hotelgasten. Doch we doen het al enige jaren goed op de hotelmarkt. We hebben een vrij uniek concept en ook onze ligging in Boedapest is heel gunstig. Het afgelopen jaar hebben we een bezettingsgraad van 94% gerealiseerd.

Ons valt op dat steeds meer boekingen via het internet plaats vindt en dat ook grote bedrijven steeds meer via het internet boeken; van al onze boekingen gaat 25% via het internet.

Gezien het succes van ons concept is besloten om in de nabije toekomst nog een Art’otel in Boedapest te bouwen.

Waarin onderscheidt het Art’otel zich van de andere hotels in Boedapest?

Ons hotel is volledig ingericht door de Amerikaanse kunstenaar Donald Sultan. Hij heeft de hele inrichting van het hotel, van meubels, vloerbedekking tot aan de kunstwerken aan de muur verzorgd. Zo is elke kamer verschillend en uniek qua uitstraling en inrichting. Tevens beschikt ons hotel over allerlei technische voorzieningen, zo hebben onze gasten beschikking over een wireless LAN Internet verbinding. Het belangrijkste waarin wij onderscheidend zijn onze mensen. In onze branche is het verloop van personeel heel hoog, wij constateren juist veel loyaliteit.

Men is er trots op om bij het Art’otel te mogen werken en deze sfeer brengt men over op onze gasten.

Wij worden vaak beoordeeld als vijfsterren hotel, ondanks het feit dat wij maar een viersterren hotel zijn.

De heer Alexander Fischer General Manager van het NH Budapest

U bent manager van NH hotel in Boedapest. Dit hotel is pas drie geleden geopend. Is er nog wel behoefte aan nog een vijfsterren hotel met 160 kamers?

Natuurlijk, de vraag naar hotelkamers is nog steeds groeiende.

De afgelopen maanden hebben we een bezettingsgraad van 97% gerealiseerd. NH heeft daarom ook plannen om een tweede hotel in Boedapest te openen. Van al onze gasten is ca. 60% als zakelijk aan te merken en 40% als toerist. In de toekomst willen we deze verhouding brengen naar 70% zakelijk en 30% toerist.

Hierbij willen we eveneens de bezettingsgraad naar beneden bijstellen en de inkomsten per kamer laten toenemen (RevPar).

Hongarije in Zaken

21

De heer Eric Montagnon Directeur van MaMaison Apartment Hotel Residence Izabella 4*

Alle Westerse hotels in Boedapest doen goede zaken. U bent een manager van een appartement hotel. Is hier veel vraag naar en hoe verwacht u dat deze markt zich gaat ontwikkelen?

De Residentie Izabella is voor meer dan 90% afhankelijk van zaken-

mensen. Het betreffen veelal mensen die voor langere tijd in Boedapest verblijven en een eigen appartement willen hebben, waar ze eigen spulletjes kunnen neerzetten.

In 2004 hebben we een bezettingsgraad van 83% gerealiseerd, wij verwachten dat dit voor 2005 hoger zal liggen. Als ik kijk naar de cijfers van de Hongaarse CBS, dan staat ons appartement Hotel in de top 7 (RevPar) van alle hotels. Dit betekent dat wij het beter doen dan veel andere vijfsterren accommodaties.

Omdat Boedapest zich als economisch centrum sterk aan het ontwikkelen is, verwachten wij alleen maar een toename aan zakenmensen.

Toename vluchtbewegingen In de periode van januari tot en met oktober 2005 zijn er 7 miljoen passagiers geland op de twee vliegvelden van Boedapest.

Ten opzichte van 2004 is dit een stijging van 1,5 miljoen reizigers.

Meer dan 36% van het totale aantal PAX komt voor rekening van de low cost airlines. In de maand oktober is het aantal passagiers dat vloog met één van de low cost airlines zelfs met 50% gestegen!

Hiermee groeit Hongarije en vooral Boedapest uit tot een steeds populairdere bestemming. Vanuit Nederland verzorgen Sky Europe en per 1 december 2005 ook WIZZ air, goedkope vluchten vanaf Schiphol naar Ferihegy 1. Om de groeiende stroom passagiers te kunnen verwerken is de voormalige cargo luchthaven (Ferihegy 1) volledig gerenoveerd.

PERSBERICHT

MALEV HUNGARIAN AIRLINES TOETREDING TOT ONEWORLD De nationale Hongaarse luchtvaartmaatschappij, Malév, staat aan de vooravond van de toetreding tot Oneworld. Deze toetreding biedt Malév een groot aantal nieuwe kansen en bestemmingen.

Door de toetreding van Malev tot Oneworld wordt het netwerk uitgebreid met 11 bestemmingen; Bourgas, Canstanca, FlyBalaton, Ljubljana, Odessa, Podgorica, Sarajevo, Skopje, Timisoara, Tigru-Murs en Zagreb.

22

Hongarije in Zaken

In deze samenwerking worden drie nieuwe territoria ontsloten: BosniëHerzegovina, Macedonië en Slovenië.

In mei van dit jaar is er een na uitnodiging van Oneworld een “memorandum of understanding” tussen Oneworld en Malév getekend. Sindsdien heeft Malév de verschillende stappen, om aan de hoge kwaliteits- en veiligheidseisen van Oneworld te voldoen, succesvol

doorlopen. Dit betekent dat Malév nu de service en andere voordelen van Oneworld kan bieden. Op dit moment wordt er hard gewerkt aan het invoeren van E-ticketing, een van de eisen van Oneworld. De verwachting is dat vanaf februari Eticketing zal zijn ingevoerd.

Voor meer informatie over dit persbericht kunt u contact opnemen met Malév: amsterdam@malev.hu of bel naar 020-316 3201

Subsidies voor Oost-Europa No Cure, no pay Eurocon Management Consultants is een kleinschalig en flexibel adviesbureau, gespecialiseerd in subsidiebemiddeling. Inzake subsidiebemiddeling bieden zij u ondersteuning vanaf het moment van de eerste projectidentificatie tot en met de laatste uitbetaling; full-service dienstverlening tegen het aantrekkelijke principe van no cure, no pay. U betaalt pas voor de kosten van de subsidieadviseur op het moment dat u een positieve subsidiebeschikking heeft ontvangen.

In de loop der jaren heeft Eurocon ruime ervaring opgebouwd in met name subsidietrajecten in Oost– Europa. Het gaat hierbij voornamelijk om haalbaarheidsstudies en investeringsprojecten. Als gevolg van de verschillende projecten waarvoor succesvol subsidie is aangevraagd, beschikken ze over uitstekende contacten met de subsidieverstrekkende instanties EVD en SenterNovem. Hieronder worden enkele interessante subsidieregelingen in het kort gepresenteerd.

Collectieve Promotionele Activiteiten (CPA) Dit subsidieprogramma is gericht op het bevorderen van handel, investeringen en samenwerking van Nederlandse bedrijven op buitenlandse markten.

Het programma biedt Nederlandse bedrijven de gelegenheid om deel te nemen aan handelsmissies, gezamenlijke beursinzendingen en andere collectieve promotionele activiteiten in het buitenland.

Programma Economische Samenwerkingsprojecten (PESP) Het Programma Economische Samenwerkingsprojecten heeft als doelstelling de export naar en de economische samenwerking met niet – geïndustrialiseerde landen te bevorderen.

Consortia van Nederlandse bedrijven kunnen projectvoorstellen indienen inzake financiële ondersteuning van haalbaarheidsstudies en investeringsvoorbereidingsstudies.

Het gaat hierbij dus om subsidiëring van het voortraject van het uiteindelijke investeringsproject, of de exporttransacties.

De resultaten van deze studies moet de aanvrager in staat stellen een goed onderbouwde investeringsbeslissing te nemen. Het moet hierbij gaan om concrete projecten, die op korte en lange termijn een positieve invloed hebben op de Nederlandse export naar het betreffende land.

Programma Samenwerking Opkomende Markten (PSOM) Het Programma Samenwerking Opkomende Markten heeft als belangrijkste doelstelling het stimuleren van duurzame economische ontwikkeling in opkomende markten (bijvoorbeeld Roemenië, Bulgarije, Kroatië, Rusland en Oekraïne).

Hiermee wordt een bijdrage geleverd aan armoedebestrijding en tevens aan de positionering van het Nederlandse bedrijfsleven op deze markten.

Uw bedrijf moet samen met een lokale partner een nieuwe activiteit opzetten in de opkomende markt, waarvoor u geen financiering van een bank kunt krijgen. Het projectvoorstel moet op termijn commercieel haalbaar zijn een een positief effect hebben op de lokale economie (nieuwe werkgelegenheid, positieve milieu-effecten, nieuwe kennis en technologie).

De subsidie omvat maximaal tweederde van de kosten tot een maximum van € 140.000.

De subsidiebijdrage bedraagt de helft van de projectkosten, tot een maximaal subsidiebedrag van € 750.000.

De subsidiebijdrage wordt, zonder direct budgettair plafond, per projectvoorstel vastgesteld.

Mocht u naar aanleiding van dit artikel mogelijkheden voor uw bedrijf zien, dan kunt u contact opnemen met de heer Roelofs van Eurocon Management Consultants. U krijgt dan een geheel vrijblijvende inventarisatie van de subsidiemogelijkheden.

Eurocon Management Consultants BV, Postbus 99, 7580 AB in Losser Voor meer informatie kijkt u op www.eurocon.nl of belt u 053-5388485

Hongarije in Zaken

23

De nieuwe lidstaten bieden u kansen én risico’s Het is alweer ruim een jaar geleden dat de Europese Unie (EU) er tien nieuwe lidstaten bij kreeg. Zonder twijfel hebben de nieuwkomers profijt van hun toetreding. Terwijl de economie van de ‘oudjes’ in 2004 maar een bescheiden vooruitgang liet zien, wisten de nieuwelingen indrukwekkende groeicijfers te behalen. Waaraan is dit succes te danken? En waar liggen als Nederlandse ondernemer uw kansen en waar moet u op letten? Bij Nederlandse grootste kredietverzekeraar Atradius, die dagelijks het betalingsrisico analyseert van OostEuropese bedrijven, weten ze er meer van.

Ook dit jaar doen vooral de Oost-Europese toetreders het veel beter dan hun concurrenten elders op het continent (zie tabel).

Hongarije staat op de vierde plaats als het gaat om economische groei.

Dit geeft u als Nederlandse exporteur prachtige afzetmogelijkheden.

Vooral de structurele hervormingen blijken het investeringsklimaat ten goede te zijn gekomen. Ook de lagere productiekosten hebben veel westerse bedrijven ertoe gebracht zich hier te vestigen. Dat alles heeft niet alleen direct bijgedragen aan de economische bedrijvigheid ter plaatse, maar ook zeer moderne en concurrerende exportsectoren opgeleverd. Deze dynamiek is overgeslagen naar de binnenlandse markt: de Oost-Europese consument is aan het kopen geslagen, wat weer bijdraagt aan de groei van het bbp.

24

Hongarije in Zaken

Achterstand Het klinkt allemaal veelbelovend.

Bedenk echter wel dat de levensstandaard in de nieuwe lidstaten nog altijd niet het niveau heeft van de andere EU-landen. Zeker in sectoren als de landbouw, mijnbouw en sommige industrietakken is er sprake van achterstand. Nationale steun, en soms ook subsidie uit Brussel, is nodig om de boel overeind te houden. Sanering zal onvermijdelijk zijn. Sommige verouderde staatsbedrijven zullen failliet gaat. En ook niet alle nieuwe ondernemers zullen de concurrentieslag overleven. De hoogconjunctuur in Oost-Europa gaat dus – paradoxaal genoeg – gepaard met een verhoogd commercieel risico. Vooral in Polen en Hongarije is de betalingsmoraal vaak niet zoals wij gewend zijn.

Overgewaardeerde valuta Bij het zakendoen met deze opkomende markten dient u bovendien een ander risico in het oog te houden: de meeste valuta’s van deze landen zijn overgewaardeerd.

Het niveau aan buitenlandse investeringen overtreft namelijk het binnenlandse besparingstekort. Als beleggers op de internationale financiële markten nerveus worden, kunnen ook de zloty, forint, kroon en wellicht zelfs de Baltische munten kwetsbaar worden voor het negatieve sentiment. Die kans wordt groter naarmate de regering van de betreffende landen blijft volharden in een politiek van overbesteding en steeds oplopende begrotingstekorten.

EU-lidstaten: van de tien nieuwkomers zijn Polen, Tsjechië en Hongarije de grootste opkomende markten Dit risico treft vooral Polen en Hongarije. Van de overige nieuwe EU-lidstaten bereidt een aantal zich nu voor op aansluiting bij de eurozone. Estland, Letland, Litouwen en Slovenië nemen al deel aan ERM2, het voorportaal voor de Europese Monetaire en Economische Unie. Zij zullen als eerste tot de EMU toetreden; iets later dit decennium volgen waarschijnlijk Tsjechië en Slowakije.

Atradius en Oost-Europa: Feiten en cijfers • EU-lidstaten: van de tien nieuwkomers zijn Polen, Tsjechië en Hongarije de grootste opkomende markten; • Onze risicoacceptatie op deze landen blijft sterk stijgen: ten opzichte van december 2004 is onze dekking per mei 2005 met een kwart gestegen; • Aantal uitgekeerde claims: over 2004 is 1% minder schade uitgekeerd dan in dezelfde periode in 2003.

De vooruitzichten voor dit jaar zijn gunstig: tot 31 mei 2005 hebben wij slechts 24% uitgekeerd van de totale uitgekeerde schade in 2004; • Premieontvangsten: de verwachting is dat de premieopbrengst voor deze landen in 2005 met ongeveer 40% zal toenemen.

Atradius in vogelvlucht In 2001 ging de Nederlandsche Credietverzekering Maatschappij, opgericht in 1925, samen met het Duitse Gerling Credit Insurance. In 2003 besloot het ‘nieuwe’ bedrijf zijn naam aan te passen aan de vooraanstaande positie op de wereldmarkt (24% aandeel) die inmiddels was bereikt. De internationale naam Atradius zag het licht. Atradius heeft in 2004 een omzet van € 1.243 miljoen gerealiseerd, met 3.600 werknemers in 40 landen. Het concern beschikt over de financiële gegevens van meer dan 45 miljoen ondernemingen en is gespecialiseerd in kredietverzekeringen, het afdekken van het risico dat een afnemer niet betaalt en incasso.

Economische groei in 2005 Land Polen

% per jaar 4,4

Tsjechië

4,0

Slowakije

5,1

Hongarije

3,6

Slovenië

3,8

Estland

5,6

Letland

6,3

Litouwen

5,7

Cyprus

3,6

Malta

1,8

Gemiddelde 15 oude EU-staten

1,5

Hongarije in Zaken

25

Stampot Europa Om de eetcultuur van MiddenEuropa, en die van Hongarije in het bijzonder, in Nederland op de kaart te zetten en de plaats te geven die zij verdient, is Stampot Europa opgezet.

Op de website www.stampoteuropa.nl zijn, als in een virtueel tijdschrift, achtergrondartikelen, interviews met bedrijven en personen, nieuwsberichten en verhalen over de MiddenEuropese eetcultuur te vinden.

Hongarije staat hierbij centraal omdat juist daar zo duidelijk trots, traditie en nieuwe culinaire energie te proeven zijn.

Maar natuurlijk ook omdat ik Hongaars spreek, het land goed ken en de eetcultuur al sinds midden jaren tachtig volg en onderzoek. De eetcultuur van Hongarije valt echter niet los te zien van die van de landen er omheen. Vandaar dat er verbanden worden gelegd tussen de verschillende eetculturen.

Bijdragen over Hongarije en de andere Midden-Europese landen zijn natuurlijk van harte welkom.

Voor plaatsing van artikelen, nieuwsberichten en banners kunt u contact met mij opnemen via info@stampoteuropa.nl.

Veel lees- en kijkplezier, Tom de Smet

26

Hongarije in Zaken

De kracht van de De kracht van de Hongaarse keuken Soms zou ik wel op mijn lippen willen bijten. Want voor ik het weet heb ik een gastvrouw of gastheer in Hongarije beledigd omdat ik te snel constateer dat het typisch Hongaarse gerecht, waarvan ik lekker zit te smikkelen, helemaal niet typisch Hongaars is. Dat ik hetzelfde gerecht in Noord-Bohemen al eens heb gegeten en dat ik daar juist te horen kreeg dat het typisch Tsjechisch is.

Het is me wat voor de Hongaren, heb je eeuwen moeten vechten voor een eigen nationale identiteit, komt er zo’n betweterige Hollander bij je eten. Geef mij zo’n gast aan tafel!

Booming Boedapest Als je de huidige culinaire ontwikkelingen volgt, zie je dat er vanuit deze identiteit weer flink geklopt en geroerd wordt in de pannen. Vooral in Boedapest is dat goed zichtbaar.

Overal schieten nieuwe en hippe restaurants uit de grond.

Maar toch voeren zij vaak een Hongaarse of ‘huiselijke’ keuken.

Ook in Italiaanse, Franse en internationale restaurants staan Hongaarse specialiteiten op de kaart. Het lijkt alsof de enorme energie van de vorige eeuwwisseling, toen er op het gebied van cultuur en architectuur ook bewust werd terug gegrepen naar de Hongaarse geschiedenis en identiteit, weer overal bruist. Tegelijk zie je een samensmelting van verschillende keukens ontstaan. Dat die vermenging niet altijd even goed uitpakt, komt misschien door overmatig enthousiasme. Een Hongaar houdt wel van een portie franje en theater.

Maar een berg vers fruit en een plas mangosaus bij het kleine puntje ganzenlever zijn eigenlijk overbodig. En een half bord vol gefrituurde knolselderij naast het stuk Mangalica varkensvlees heeft beslist geen meerwaarde. Ook vraagt iemand die goed Hongaars wil eten niet om satéstokken met parten citroen bovenop de stoofschotel van wild en zigzaglijnen van sojasaus op de rand van het bord.

Hongaarse keuken Aan tafel in Hongarije, waar de smaken van Midden-Europa samen komen.

Juist de eenvoud en diepte van de Hongaarse smaken is waar de gast om vraagt. Zelfs de zogenaamd snobistische Italiaanse en Franse toeristen zijn in Hongarije oprecht op zoek naar de geuren en smaken van de Hongaarse keuken. Verzeild geraakt in een matig toeristenrestaurant zullen zij, met in elk gerecht een cocktailprikkertje met de Hongaarse vlag, niet snel van de kracht van de Hongaarse keuken worden overtuigd.

Gelaagd karakter Misschien kunnen we ook niet altijd precies benoemen wat typisch Hongaars is of niet. Want alles wat in Hongarije samen kwam en samen komt, vormt een voedingsbron voor de huidige Hongaarse identiteit. De Hongaarse keuken heeft natuurlijk een zeer eigen karakter, maar dit karakter is niet eenvoudig te duiden.

Net als in een grote soeppan, geografisch bepaald door het Karpatenbekken, zijn de smaken van de omringende landen in Hongarije samen gekomen.

Verschillende etnische bevolkingsgroepen brachten er hun eetcultuur, waardoor de huidige Hongaarse keuken uit meerdere en soms moeilijk herleidbare lagen bestaat. Vooral ten tijde van de OostenrijksHongaarse monarchie zijn er veel verschillende ingrediĂŤnten door de Hongaarse melting-pot geroerd.

Deze samensmelting van smaken zouden we nu fusion cooking noemen. Toch is de eigenheid van regionale producten en oorspronkelijke gerechten in Hongarije ook bewaard.

Trouw aan eenvoud Zaken die in Hongarije nog steeds vanzelfsprekend zijn, vanwege kwaliteit en smaak, beschouwen wij in Nederland nu als luxe slow food.

Huisgemaakte worsten, zelfgestookte brandewijn van abrikozen en pruimen, gedroogde paddestoelen en schalen vol zelfgebakken kerstkoekjes, een kip met de smaak van kip of een speenvarken boven een open vuur, sappige tomaten en walnoten van eigen boom, het is er allemaal te vinden. Hoewel nu ook veel waterige kipfilet met kant-en-klare sauzen wordt gegeten, worden nog veel gerechten op oorspronkelijke wijze bereid. Weten wij hier soms van gekkigheid niet meer welke trend op eetgebied we moeten volgen, in Hongarije kijkt men, zeker wat de keuken thuis betreft, trots op eigen waren de relatief nieuwe katjes uit de boom. Zij zijn trouwer aan hun eigen nationale keuken gebleven dan wij hier aan de onze. En terecht.

Want eenvoud betekent niet dat er concessies hoeven te worden gedaan aan smaak en genot. Onder de schijnbare eenvoud van Hongaars eten liggen, net als in het karakter van een Hongaar, diepere, weemoedige en tegelijk smaakbepalende lagen. Deze onderliggende lagen maken dat er veel valt te genieten van een simpel gerecht.

Meer nog dan als klakkeloos nieuwe smaaksensaties en snelle trucjes voor een imponerend hippe maaltijd worden gevolgd. Als je bij mensen thuis een derde keer mag, moet zelfs, opscheppen van de schalen met geurige gerechten, zou je willen dat men in Nederland er ook zo trots en vrolijk lachend bij zou kijken. En natuurlijk dat ondergetekende aan tafel zijn mond eens houdt!

Tom de Smet, december 2005

Hongarije in Zaken

27

Vakantieliefde op het eerste gezicht Sebastiaan Koppers

Sebastiaan Koppers is sinds 2002 directeur van Vinologics, een jong bedrijf dat zich gespecialiseerd heeft in Hongaarse kwaliteitswijnen. Hongarije in Zaken vroeg hem naar zijn drijfveren om iets met Hongaarse wijnen te gaan doen.

Wat heeft u doen besluiten u volledig te richten op de import van Hongaarse wijnen?

Mijn liefde voor Hongarije is acht jaar geleden ontstaan toen ik voor het eerst in Hongarije op vakantie was. Ik was aangenaam verrast door de gastvrijheid van de mensen, de uitstekende keuken en natuurlijk de Hongaarse wijn.

Op ons vakantieadres, in een klein dorpje vlakbij Boedapest, raakten wij bevriend met Jóska & Magda, de wijnmakers van het dorp. Zij hebben me destijds heerlijke wijnen laten proeven en tot de dag van vandaag genieten we nog steeds van hun wijnen en feesten in hun wijnkelder.

Door deze ervaringen en het vakmanschap van Jóska en zijn overtuigende kennis van wijn, is mijn passie voor Hongaarse wijn ontstaan.

Hongaarse wijnen zijn relatief onbekend in Nederland. Waarom?

Het aanbod van Hongaarse wijn in Nederland was voorheen heel klein, langzamerhand zijn onze wijnen terrein aan het winnen bij wijndrinkend Nederland. Wij vechten tegen het credo; onbekend maakt onbemind, door iedereen kennis te laten maken met Hongaarse wijnen. Misschien zijn deze nooit echt goed in de markt gezet, wat jammer is voor een land met een dusdanige rijke wijnbouwgeschiedenis.

28

Hongarije in Zaken

Een klein onderzoek toonde aan dat er eigenlijk maar drie Hongaarse wijnen landelijk verkrijgbaar waren: een Bikavér, een Tokaji 3 Puttonyos en een simpele Chardonnay. Eind 2002 heb ik alles in Nederland achtergelaten, mijn huis, mijn baan en mijn auto. Mijn inboedel heb ik laten opslaan en met mijn gespaarde geld ben ik naar Hongarije vertrokken.

Vervolgens heb ik acht maanden in Hongarije doorgebracht om onderzoek te doen naar Hongaarse wijnen. Ik ben door Hongarije getrokken van Sopron naar het Balatonmeer, via Villanyi naar Szekzárd, de Alföld over richting Tokaj, om op de terugweg in Eger een bezoek te brengen aan Tibor Gál. Na het proeven van ruim 200 wijnen is een selectief assortiment ontstaan van exclusieve Hongaarse kwaliteitswijnen.

Met contracten en proefmonsters onder mijn arm ben ik naar Nederland teruggegaan om Vinologics op te richten. Nu drie jaar later is Vinologics uitgegroeid tot een succesvolle groothandel in Hongaarse wijnen. Onze wijnen worden selectief verspreid. Wij richten ons op mensen die kwaliteit belangrijk vinden. Dat zijn de betere Horeca zaken, de zelfstandige vakslijters en het bedrijfsleven. De consument verwijzen wij vaak door naar deze relaties.

Welke wijnen heeft u in uw assortiment?

Dat zijn er behoorlijk wat, de mooiste wijnen in ons assortiment zijn: - Domaine Edegger Badacsonyi Jakob Barrique Selection 2004 - Domaine Edegger Badacsonyi Helbeck Cuvée 2004 - Takler Trio Cuvée - Kopár 2002 Voor een uitgebreid overzicht verwijs ik u naar de volgende pagina.

Richt u zich alleen op de verkoop van wijnen?

Nee, we organiseren met regelmaat luxe wijn– en spijsavonden. Dit is heel interessant voor bedrijven die iets met teambuilding willen doen of hun relaties willen verwennen.

Tevens verzorgen wij wijnproeverijen, Hongaarse wijnfeesten, wijnreizen en relatiegeschenken.

Ons is opgevallen dat mensen na afloop altijd aangenaam verrast zijn over onze Hongaarse produkten.

Hoe ziet u de toekomst voor de Hongaarse wijnbouw in het algemeen en de kansen op de Nederlandse markt in het bijzonder?

De Hongaarse wijnbouw is zich zeer positief aan het ontwikkelen. Er komen nieuwe productietechnieken en materialen van buitenlandse investeerders en internationale wijnmakers, alles wordt zeer professioneel aangepakt.

Ik verwacht dan ook dat de Hongaarse wijn een flink aandeel gaat veroveren op de Nederlandse wijnmarkt.

Welke plannen heeft u zelf voor de toekomst?

Voor 2006 verwachten we te komen tot een landelijke dekking van de door ons aangeboden Hongaarse kwaliteitswijnen.

Wij hebben service en vernieuwing hoog in het vaandel staan en bieden een mooi product aan tegen een scherpe prijs.

Mijn persoonlijk doel is om de wijnacademie, in Amsterdam, af te ronden en me te ontwikkelen tot Vinoloog. En misschien zelfs door te groeien richting Oenologie, om zo als wijnbouw ingenieur aan het werk te gaan.

Ik zou het leuk vinden mijn kennis over te dragen aan wijnagenten en wederverkopers en uiteindelijk aan cursisten van de wijnacademie.

Wijnassortiment Vinologics Voor een compleet overzicht en prijzen kunt u zich tot ons wenden.

Fehér Borok (Witte wijnen) Domaine Edegger Badacsonyi Olaszrizling 2003 Domaine Edegger Badacsonyi Helbeck Cuvée 2004 Chardonnay 60% en de Gewürtztraminner 40%

Domaine Edegger Badacsonyi Kápolna Cuvée 2003 Zenit 40%, Muscatonnel 20% en Olaszrizling 40%.

Domaine Edegger Badacsonyi Jakob Barrique Selection 2004 100% Chardonnay.

Chapel Hill Balaton Boglár Chardonnay 2003 Domaine Edegger Caroline Selection 2002 Deze zeer exclusieve Trockenbeerenauslese, doet in niets onder voor een echte Tokaj dessert wijn. Er zijn slechts 500 flesjes van 0.375 Liter geproduceerd.

Hungaria Grande Cuveé Brut Mousserende wijn geproduceerd volgens de methode classique.

Als u meer wilt weten over de wijnen van Vinologics, neemt u dan een kijkje op www.vinologics.nl. U kunt hier ook een contactformulier invullen, zodat u op de hoogte gehouden wordt van aankomende evenementen, proeverijen etc.

Meer achtergrondinformatie over onze wijnen: http://www.domaine-edegger.com http://www.chapelhillwine.com http://www.gere.hu http://www.tiborgal.com

Vörös Borok (Rode wijnen) Chapel Hill Pinot Noir Rosé 2003 Chapel Hill Pinot Noir 2003 Georg Selection 2002 Cabernet Sauvingon 40% Kékfrankos 60%

Takler Szekszárdi Trio Cuvée 2001 Cabernet Sauvignon, Kékfrankos en Merlot.

Gere Villanyi Kopár Cuveé 2002 Voor de andere wijnen van Gere uit Villanyi en de wijnen van Tibor Gál uit Eger kunt u zich rechtstreeks tot ons wenden. Ook voor diverse soorten Tokaj, of een andere specifieke wijn, kunt u bij ons terecht.

Hungary Holiday Paradise Kft. Hungary Holiday Paradise Kft. is een organisatie met Nederlands management die zich heeft gespecialiseerd in de verkoop van (vakantie)woningen, Tanya’s, Villa’s, Campings, Hotels en bedrijfspanden. Tevens hebben wij een bouwbedrijf dat samenwerkt met de lokale bedrijven zodat de loonkosten laag zijn. Wij zijn gevestigd in het Puszta gebied oostelijk van Boedapest. Op onze site vindt u ons actuele aanbod. Tevens treft u nuttige informatie aan over de Hongaarse regelgeving omtrent de aanschaf van vastgoed en onze werkwijze.

Nieuwbouw: bouwprojecten al vanaf € 60.000 Makelaardij: voor aankoop van grond, voordelige Tanya’s, Villa’s uit de hogere prijsklasse en bedrijfsruimten, als ook investeringsprojecten.

Verhuur: van uw woning Onderhoud: in en rondom uw huis

www.HungaryEstate.com

Vinologics, Dé leverancier van al úw Hongaarse wijnen.

Hongaarse wijnen, wijnfeesten, wijnreizen, wijnproeverijen, wijn & spijs momenten, teambuilding, en relatiegeschenken.

Voor alle lezers van Hongarije in Zaken 15% korting op al uw aankopen bij Vinologics.

Wij leveren door heel Nederland aan de betere slijters en Horeca, ook bij u in de buurt.

Voor verkrijgbaarheid kunt u altijd contact met ons opnemen.

Mail, bel of schrijf voor informatie, verkooppunten en prijzen naar: Vinologics Gooimeerpromenade 100 1277 ER HUIZEN 0031- (0)35-5336578 0031- (0)6-45084124

Hungary Holiday Paridise Kft. Sarhalom Dulo 107, 6060 Tiszakescke Tel. +36 30 5492669 Fax. +36 76 719716

www.vinologics.nl info@vinologics.nl Indien gewenst verzorgen wij een complete wijnproeverij op uw lokatie, een verrassende ervaring om nooit te vergeten.

De duif als bindende factor om internationale betrekkingen te bevorderen Het Balaton meer is jaren een centrale plaats geweest waar Oost en West elkaar kon ontmoeten. Ik heb deze zomer dat gevoel mogen meemaken toen allerlei mensen uit verschillende landen voor een evenement elkaar bij het Balatonmeer troffen. En dat allemaal dankzij de duif.

Ik was deze zomer bij de Delta-Club Balatonfökajár”. Het was leuk te constateren hoe een Nederlandse hobby zich tot een dergelijk groot internationaal evenement heeft ontwikkeld.

Op bezoek bij Delta-Club Balatonfökajár Het wedstrijdelement bij een duivenrace Bij een duivenrace is het de bedoeling om een duif zo snel mogelijk van zijn vertrekpunt terug te laten vliegen naar zijn eigen hok.

Omdat de vertrekplaats soms wel 1200 kilometer verwijderd is van de aankomstplaats, komt hier behoorlijk wat bij kijken. De duiven moeten getraind worden en leren om over grote afstanden terug te keren naar hun hok.

Om dit mogelijk te maken worden de duiven op jonge leeftijd ondergebracht bij specifieke duivenclubs en leren ze, via steeds verdere verkenningsvluchten, hun plek terug te vinden. Zo vond dat deze zomer ook plaats.

30

Hongarije in Zaken

Voorbereiding van de eindrace Voordat aan de officiële wedstrijd kan worden deelgenomen, moeten alle duiven ingekorfd worden en voorzien worden van een chip. De duif wordt uit zijn hok gehaald, gescand en alle informatie staat dan automatisch in de computer opgeslagen. Ter verificatie wordt het nummer op de chip nogmaals opgelezen. De duiven worden ondergebracht in een aanhanger en als alle duiven zijn ingekorfd vertrekt de aanhanger naar het vertrekpunt.

Het is nu aan de duiven om hun kunsten te laten zien.

De duivenliefhebbers hadden de avond vrij en kwamen de volgende ochtend weer terug bij de DeltaClub. En toen kon het feest beginnen bij de aankomst van de duiven.

Inkorven

De dag van de eindrace Wij zijn de dag van de verwachte terugkomstdag van de duiven om 11.00 bij de Delta-Club gearriveerd.

We kregen het bericht dat de duiven tussen half drie en drie zouden arriveren. Het was prachtig te zien hoe goed de duivenliefhebbers uit Hongarije, Oostenrijk, Duitsland en Nederland het met elkaar konden vinden en dat er zo’n verbroedering optrad.

Het was spectaculair om de eerste duiven te zien aankomen en rustig naar hun hok te zien gaan. De vraag was nu welke duif als eerste

op de klep ging staan om vervolgens zijn hok in te kunnen. Hierbij was wat hulp nodig van de beheerder (Door te fluiten en daarmee het signaal af te geven dat er voedsel in het hok ligt, gaan duiven hun hok in.

Zodra de duif op de klep gaat staan wordt de chip gelezen en staat de tijd geregistreerd in de computer).

Na het fluiten, kroop de eerste hongerige duif snel naar binnen.

Kort daarna, arriveerden de rest van de duiven en binnen het uur was de top tien bekend. Ik was notabene ook de gelukkige winnaar van een loting en kon een een wedstrijdduif

in ontvangst nemen. De duif heb ik echter maar weer geschonken aan de beheerder van de Delta-Club.

Vervolgens hebben we deze dag met heerlijke hapjes en drankjes afgesloten en een fantastische feestavond. De familie Diekstra uit Friesland nam de meeste prijzen in ontvangst.

Het was een erg geslaagde avond en een perfecte afsluiting van een boeiend evenement. Volgend jaar tijdens het lustrum van de Delta-Club zijn we er zeker weer bij!

Hidde van Erp

Hongarije Vakantieland www.HongarijeVakantieland.nl geeft internetgebruikers toegang tot inmiddels meer dan 300 artikelen met relevante Hongarije informatie: Recepten, Geschiedenis en tientallen plaatsbeschrijvingen.

Met ruim 90.000 paginabezoeken door 40.000 bezoekers per maand is www.HongarijeVakantieland.nl de populairste website van Nederland en Vlaanderen over Hongarije. Ook voor uw zakelijk aanbod dĂŠ plaats om uw aanbod te tonen. www.HongarijeVakantieland.nl toont de bezoeker op overzichtelijke wijze informatie over o.a. Hongaarse steden en dorpen, musea, natuur en recreatiegebieden, (water)sporten en (verblijfs)accommodaties in Hongarije en het laatste nieuws.

www.HongarijeVakantieland.nl

Gooi niet onvoorbereid “het roer om” Emigreren naar Hongarije? Veel mensen overwegen Nederland te verlaten. Veel websites en programma’s op de televisie (“het roer om”of “een plek onder de zon”) besteden aandacht aan dit onderwerp. Hierbij gaat het vooral om mensen die tot vermaak en hoongelag van de kijker, onvoorbereid en niet op de hoogte van het land, zich zomaar in het avontuur storten.

Voor Hongarije hoeft u niet zo bang te zijn. Hongarije is een prachtig land. Het heeft zeer vriendelijke en hulpvaardige bewoners en het land heeft heerlijke zomertemperaturen.

Het onroerend goed is in verhouding tot Nederland en België nog zeer goedkoop. Al dient u er wel rekening mee te houden dat er aan het huis het nodige moet worden verbouwd of gerestaureerd. Bovendien heeft niet ieder huis een aansluiting op gas, water, elektriciteit of telefoon.

Als u overweegt Nederland of België de rug toe te keren, is het van belang goed te realiseren wat u achterlaat. Kinderen, kleinkinderen en familie zullen niet juichen als u vertrekt.

Weliswaar kunt u tegenwoordig via de telefoon, fax en internet contact houden met uw dierbaren, maar toch. Als u besluit te emigreren, neem dan de volgende tips in overweging: Neem uw besluit zeer serieus en bereid uw stappen goed voor. Bezoek het land meerdere keren, niet alleen in de zomer maar vooral ook in de herfst en winter.

Huur een huis in diverse streken om te kijken in welke streek u het liefst zou willen wonen.

32

Hongarije in Zaken

Koop dan een huis in de streek waar u het liefst zou willen wonen of werken. Probeer in deze tijd ook de taal van het land te leren, onmisbaar bij communicatie en integratie. Als u een toereikend pensioen heeft dan kunt u dit “meenemen” vanuit Nederland of België. Als u geen uitkering heeft die u kunt meenemen, dan zult u werk moeten zoeken, een bedrijf in Hongarije moeten voortzetten of beginnen.

De prijzen van onroerend goed zijn het meest hoog in de regio’s van Boedapest en het Balatonmeer.

Het meest welvarend is de westkant van Boedapest. De goedkopere woningen vind je op dit moment in het noordoosten en zuidoosten van Hongarije. In deze regio’s zal het niet eenvoudig te zijn werk te vinden en om zodoende in uw levensonderhoud te kunnen voorzien.

Het kopen van een huis is niet moeilijk. Als u uw droomhuis heeft gevonden, sluit u met de verkoper en gediplomeerde advocaat een contract af. De Hongaren laten zich graag contant betalen, maar zien het liefst een lager bedrag op de koopakte vermeld om minder belasting te hoeven betalen.

Om missers te voorkomen, kunt u het beste een betrouwbare en deskundige Nederlandstalige makelaar of bemiddelaar in de arm nemen.

Een persoon die u ook kan helpen bij het aanvragen van vergunningen voor verbouwingen, alsmede bij het aanvragen van gas, water, elektriciteit, riolering, telefoon, bankrekening, etc. Het is belangrijk dat u de makelaar vooraf vraagt naar zijn courtage. Zijn bij de aanschaf alle kosten inbegrepen of komen er nog extra kosten bij? Vraag dus duidelijk wat de makelaar wel of niet doet voor zijn courtage, dit om eventueel latere problemen te voorkomen. Een goede makelaar helpt u wanneer u daar om vraagt.

Hongarije is een heerlijk land om heen te gaan op vakantie, maar het is ook een ideaal land om naar toe te emigreren. Zeker voor mensen die zich aan kunnen passen en voor mensen die van aanpakken weten.

Hongarije is echt een land om verliefd op te worden.

H.J. Vosmeijer www.balatonhuis.com www.vastgoedhongarije.nl

Een interessante ontmoetingsplaats HUNGARIAN BUSINESS NETWORK stelt zich voor Stichting Hungarian Business Network (HBN) is een Nederlandse stichting, die in samenwerking met de Hongaarse “Hungarian-Netherlands Chamber of Commerce”, zich inzet voor het (Nederlands / Hongaarse) Midden- en Kleinbedrijf (MKB). Het HBN stelt zich ten doel een interessante ontmoetingsplaats voor geïnteresseerde bedrijven uit het Nederlandse bedrijfsleven aan te bieden. Een plaats waar partijen elkaar kunnen ontmoeten en hun ervaringen met betrekking tot Hongarije kunnen uitwisselen.

Het bestuur bestaat uit: Eva Fodor (voorzitter), Lucien van Gastel en Maria Vermes (secretariaat).

Naast het huidige bestuur is het de bedoeling het HBN uit te breiden met meer leden in het bestuur en met commissies (Raad van Advies, Thema Commissie, Kas Commissie), die het democratische karakter van het HBN ondersteunen.

Verder wil het HBN nauwe samenwerking aangaan met organisaties in Hongarije en Nederland, die eveneens economische contacten tussen Nederland en Hongarije ondersteunen, zoals: de Hongaarse Ambassade Den Haag en de Nederlandse Ambassade in Boedapest, de ITDH (Hungarian Investment and Trade Development Agency), de Nederlandse EVD (Economische Voorlichting Dienst) en de zusteronderneming van HBN: NL Chamber in Boedapest.

Over onze bijeenkomsten in 2005 27 juni 2005 ”Cultuurverschillen Hongarije en Nederland” Thema’s: • Ervaringen met Hongarije – dhr.

Pieter de Haes als voormalig CEO van ING Hungary sprak hij over zijn in een Hongaarse werkomgeving opgedane uitdagende ervaringen.

Veel uit het leven gegrepen voorbeelden hebben zijn presentatie levendig gemaakt.

• Communicatieve consequenties van cultuurverschillen - Mária Ballendux–Bogyay, cultuurtrainster van het KIT, gaf in haar verhaal een duidelijk beeld over verschillen tussen de Nederlandse en Hongaarse cultuur, ook qua werk. Zij verduidelijkte ook de achterliggende, vaak historische oorzaken van de verschillende sociale en culturele eigenaardigheden.

25 oktober 2005 “Business opzetten in Hongarije” Thema’s: “Valkuilen bij het zaken doen in / met Hongarije” - Mr. L.J. van Gastel advocaat bij Rosina Eising Advocaten, sprak na een algemene inleiding over de oprichtingsvereisten voor het oprichten van een onderneming in Hongarije (o.a. doel, motieven, registratie, kapitaal) en vertelde over verschillende ondernemingsvormen, die Hongarije kent: Rt, Kft, Bt, Kt. en vergeleek deze met de Nederlandse rechtsvormen. Daarna kwamen de “valkuilen” aan de beurt (o.a. belasting, aansprakelijkheid als oprichter en/of bestuurder van Hongaarse vennootschappen, arbeidsrecht).

Hij vertelde, op grond van voorbeelden, over zijn ervaringen met cultuurverschillen tussen Hongaren en Nederlanders.

“HBN structuur”- HBN bestuur Het bestuur met mw. E. Fodor, voorzitter, dhr. L. van Gastel bestuurslid en mw. M. Vermes, secretaris, hielden samen een presentatie over HBN.

Geplande activiteiten: 17 januari 2006: Nieuwjaarsreceptie op de Hongaarse Ambassade 7 februari 2006: Themabijeenkomst Financiering In maart 2006: Studiereis naar Boedapest Lidmaatschapsbijdrage 2006: € 50 per persoon en € 75 voor twee personen van hetzelfde bedrijf.

Mevrouw E. Fodor - Voorzitter Verdere info/aanmelding: HBN secreteriaat tel: 070-3 87 87 84, 06-518 24 036 e-mail: info@huchamber.nl

“Zakelijke cultuurverschillen”dhr. K. Landesz. Hij was van 1990 t/m 1999 coördinator Hongarije van het Programma Uitzending Managers (PUM). Zijn opgave was vrijwillige, gepensioneerde managers naar Hongaarse bedrijven te sturen om deze te helpen de problemen die door het veranderde economische klimaat ontstonden, op te lossen. Ongeveer 250 Hongaarse bedrijven kregen door zijn inspanning Nederlandse consultanten.

Hongarije in Zaken

33

Kleintjes Te Koop / Te Huur

Taal

HungariaHuizen bemiddelt sinds 4 jaar in vakantiehuizen in Hongarije. Deze huizen zijn van Nederlandse eigenaren en naar hun eigen maatstaven ingericht. Alle huizen zijn door HungariaHuizen persoonlijk bezocht en geselecteerd.

Voor rust, ruimte en natuur: Zoek&Boek op www.HungariaHuizen.nl

Te Koop

Te Koop

in wijk 2, vlak bij het Moszkva tér (Metro), het Mammut Plaza en het Millenáris park, dus midden in het centrum van Boeda, gelegen 82 m_ grootte, vernieuwde woning.Totaal 2 kamers, badkamer, keuken, hal en aparte WC. Prijs 29,2 miljoen Forint, perfect geschikt als kantoor of praktijk! CV, kabel, telefoon etc. aanwezig.

Direkt van Hongaarse verkoper.

Reacties tina.jacques@citromail.hu of tel: 003613152550

Vertaalbureau Translavic BV verzorgt kwaliteitsvertalingen van en naar alle Oost-Europese talen onafhankelijk van vakgebied. Het uitgebreide netwerk van specialisten spreekt de (vak)taal van onze opdrachtgevers.

Alle projecten worden vertaald door native speakers en vertalingen worden standaard nagelezen door een 2e vertaler (proeflezer).

Translavic hanteert aantrekkelijke tarieven en levert een kwaliteitsvertaling waarop u kunt vertrouwen.

Kijk verder op:

www.translavic.com Reizen

Te Koop hotel in Hongarije

Villapark Várgesztes 4/5* het eerste familie-vakantieresort in HONGARIJE, inmiddels het 4e Vakantieland van Europa, met een ongekend te genieten diversiteit van vakantiemogelijkheden!

Het park heeft 125 royale 8-persoons vakantievilla's( 2 types) in een fraai ruim opgezet villapark met alle faciliteiten “een begrip in Hongarije” gunstig gelegen 65 km westelijk van Boedapest en 185 km van Wenen.

ZIE voor meer info; http://www.vakantieparadijs.com http://www.ferienparadiesresort.de

In Badacsonytomaj, op 500 meter van het Balatonmeer. Het hotel biedt plaats aan 54 pers. Incl. 2 kamer woning Totale oppervlakte van object is 510 m2.

Vr.pr. € 203.000 incl BV. info: Mevr. Folly.

Tel.: 0036 87/431-026 of 0036 20/326-3323 E-mail: egry@axelero.hu.

34

Hongarije in Zaken

www.eurama.hu

Hotels

ANDRÁSSY

HOTEL

Dare to dine & dream, out-of-the-box, in Hungary’s most surprising hotel & restaurant. The superb & innovative cuisine is complimented by Hungary’s first acceptance to the “Small Luxury Hotels of the World” collection.

Located on Andrassy Avenue, Budapest foremost address, the 5 star boutique “Andrassy Hotel & Zebrano Restaurant” has been host to world leaders, poets & musicians, and those who like to enjoy life.

The hotels’ 70 guestrooms & suites offer every modern comfort, and beds designed to dream. Guests enjoy 24 hours personalized service, luxury in-room amenities, oversized bathrooms, and individual air-conditioning.

www.andrassyhotel.com

Zakelijk

Are you looking for the perfect person to work with in Hungary?

We are a human research consultancy firm. We can find you the right colleague by direct search combined with market research. We replace employees from mid to high management in all industries, but we can also help you to find the right candidates for junior positions.

Our team has very experienced researchers and consultants. We can also help you with human management issues.

Selected references: VOS Logistics, Hotel Intercontinental, Raiffeisen Bank, PriceWaterhouseCoopers Find more about us at:

In a chic and relaxed atmosphere, Mamaison Residences provides you unique luxury serviced apartments. These apartments offer stylish and personalized designs, variety of size and lay out in prestigious addresses. Available for short, medium or long-term stays. Visit us on :

www.mamaison.com

Hongaarse witte, rode en mousserende wijnen van topkwaliteit koopt u bij:

Mercury Wijnkopers De Hongaarse wijnspecialist van Nederland.

Medoclaan 221 6213 EJ Maastricht tel.: 31 43 354 0287 Voor meer informatie:

www.hungarianwines.nl

www.directway.hu.

^™wxå Central & Eastern Europe Residence Izabella Budapest

Culinair

Begeleiding en Advies van Handels- en Cultuurrelaties Alles dat Nederlandse en Hongaarse zaken en mensen dichter bij elkaar brengt: zakelijke relaties, communicaties, onderzoeken, marketing, projecten en organisaties, taal en culturele cursussen en seminars, kunst projecten en toerisme.

Kijk op onze website: www.kodex.nl Tel: + 31 30 2803911 E-mail: contact@kodex.nl Actueel: Nederlandse partner gezocht voor zware industriële diensten, houtskool en BBQ producten, muziektherapie en interieur.

LekkersUitHongarije brengt al het lekkers dat Hongarije op culinair gebied te bieden heeft in Nederland op de markt. Kwaliteit staat bij ons hoog in het vaandel en dat combineren wij met een aantrekkelijke prijs. Ons assortiment bestaat uit diverse typisch Hongaarse producten als Szalami, Kolbasz, Paprika poeder en natuurlijk mogen de wijnen en sterke dranken ook niet ontbreken.

Naast de bekende Palinka hebben wij uiteraard ook Unicum en St. Hubertus, voor de Hongarije kenners een begrip!

Neem een kijkje op onze website

www.lekkersuithongarije.nl en laat u verrassen door al het lekkers!

Wij leveren tevens kerstpakketten en relatiegeschenken op maat; geef eens iets anders!

Adresgegevens: Reeweg Zuid 61, 3317 NH Dordrecht T: +31(0)614955824 F: +31(0)848350958

Hongarije in Zaken

35

Invloed van de geschiedenis op de Mária Ballendux-Bogyay

Een van mijn Nederlandse buren werkt in Boedapest in een groot bedrijf. Niet zo lang geleden ontmoette ik hem daar in een gezellig koffiehuis. Met verbazing, vertelde hij het volgende: tijdens één van de directievergaderingen hadden hij en een andere Nederlander, de baas van het bedrijf, een stevige discussie over een agendapunt.

Woorden als “onzin”, “belachelijk” en “je bent gek” werden uitgewisseld. Tijdens de lunch vonden beide Nederlanders dat het een goede discussie was geweest en dat ze een flinke vooruitgang hadden geboekt.

Na de lunch ging één van de Hongaarse directeuren, die ook op de vergadering aanwezig was, naar de Nederlandse baas toe. Hij vroeg zich af hoe het nu verder moest.

Naar zijn idee was de discussie tussen de twee Nederlanders dusdanig uit de hand gelopen dat een verdere samenwerking onmogelijk was.

Bovendien dacht hij dat mijn buurman, als onderdirecteur, het bedrijf waarschijnlijk zou moeten verlaten.

De Nederlandse baas was erg verbaasd en toen hij vertelde dat zij beiden het juist een prima discussie hadden gevonden, kon de Hongaar dit niet geloven.

“Hoe verklaar je het het onbegrip van de Hongaarse directeur?” vroeg mijn buurman.

Discussie cultuur In mijn antwoord probeerde ik hem duidelijk te maken, dat er tussen de Nederlandse en de Hongaarse discussie cultuur een groot verschil is.

Volgens het zeer pragmatisch Nederlandse poldermodel, uit iedereen zich in een fel, scherp en

36

Hongarije in Zaken

stevig debat, maar aan het eind van het debat gaat men beschaafd uit elkaar en komt er een besluit, een compromis, waar iedereen mee kan leven. De Nederlandse manager, voor wie alles bespreekbaar is en die op een actieve inbreng van zijn medewerkers rekent, komt vaak in de problemen in Hongarije. Daar kent men de open gesprekscultuur niet om problemen met elkaar op te lossen. Dit gebrek aan een open gesprekscultuur betekent, dat beslissingen op het hoogste niveau worden genomen en medewerkers niet bij het beleid worden betrokken. De communicatie verloopt langs verticale lijnen. De vrij autoritaire Hongaarse manager denkt in termen van straf en beloning in plaats van overleg. Dit gebrek aan overleg betekent dat onontbeerlijke informatie die nodig is voor het dagelijkse reilen en zeilen van een bedrijf, vaak bij één persoon wordt opgeslagen en niet in de groep besproken of doorgegeven wordt. Er bestaat nog steeds een groot wantrouwen tussen personeel en leiding.

In Hongarije heeft nooit echte vrijheid van meningsuiting bestaan. Dit is toe te schrijven aan de achtereenvolgende autoritaire regimes. Ook vóór het communisme was Hongarije een ander land dan bijvoorbeeld Nederland. Hongarije was tot aan de communistische machtsovername een agrarische gemeenschap, waarin het grootgrondbezit domineerde. De boeren hadden geen enkele medezeggenschap in de Hongaarse samenleving. Er bestond een gigantische kloof tussen adel en boeren en een enorm verschil tussen stad en platteland.

Het politieke midden ontbrak. En een boeren samenleving is traditioneel gesloten. Het autoritaire communisme heeft isolatie en gebrek aan openheid zeker verder in de hand gewerkt.

Wat het gevoel voor hiërarchie betreft heeft het communisme er ook een schepje boven op gedaan.

En deze nalatenschap zit in de hoofden van de mensen. Daarom is bijvoorbeeld de houding van Hongaren ten opzichte van gezag anders dan die van Nederlanders.

Dit manifesteerde zich ook in het gedrag van de Hongaarse directeur in ons voorbeeld. Voor hem was het duidelijk dat na de stevige discussie tussen de twee Nederlanders, niet de “baas” maar zijn ondergeschikte weg moest.

De oude ideeën gaan niet van de ene op de andere dag weg.

Invloed van geschiedenis op de nationale cultuur en op de werkcultuur Onze sociale en culturele eigenschappen, onze manier van denken en handelen wordt door de nationale cultuur van het land beïnvloed, het land waarin wij zijn opgegroeid.

De bedrijfscultuur van een land is bijna altijd de afspiegeling van de nationale cultuur van dat land. Dit blijkt ook uit dit HongaarsNederlandse voorbeeld. De nationale cultuur, dat wil zeggen de gemeenschappelijke karaktertrekken van de leden van een volk ontstaan in de loop van de geschiedenis.

Door de specifieke geschiedenis van een volk ontstaat er een lotsverbondenheid tussen de leden van dat volk. Deze lotsverbondenheid komt tot uiting in gedeelde gewoonten, idealen en tradities.

Zoals eerder aangegeven is Hongarije een nogal gesloten, eenzame en naar binnen toe gekeerde samenleving. Dit heeft met de Hongaarse geschiedenis te maken, die gekenmerkt wordt door een langdurige onderdrukking door verschillende grootmachten. Men ging zich isoleren en behield sterk de boerenmentaliteit.

nationale cultuur en werkcultuur En laten we de Hongaarse taal niet vergeten. De enige vrijheid die de Hongaren eeuwen lang kenden was zich uit te drukken in hun voor anderen niet verstaanbare taal. Deze niet Indo-Europese taal isoleert de Hongaarse natie.

Eenzaam en introvert zit de Hongaar opgesloten in zijn eigen taal. Maar Hongarije, “een buitenbeentje” in een zee van Germaanse, Slavische en Latijnse volken, heeft duizend jaar lang weten te overleven.

Dit getuigt van overlevingsdrang, geestelijke creativiteit en aanpassingsvermogen.

Om de gedragscultuur van een volk in de juiste context te kunnen plaatsen, om bepaalde attitudes te kunnen verklaren, is enige kennis van de geschiedenis van het land noodzakelijk. Het geldt in het bijzonder voor de Hongaren, omdat de Hongaarse geschiedenis het Hongaarse volk nadrukkelijk heeft getekend.

Hongaars–Nederlandse contacten tijdens de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën In de fatale slag bij Mohács (1526) tussen de Hongaren en de Turken heeft Hongarije haar onafhankelijkheid verloren. Dat Hongarije het als natie überhaupt heeft overleefd tijdens de 170 jaar Turkse bezetting is in beslissende mate te danken geweest aan de positie van Transsylvanië (Erdély). Dit semi-onafhankelijke vorstendom (1542-1691) onder Turks protectoraat, zorgde voor de continuïteit van de Hongaarse identiteit. Dit hing samen met de opkomst van de Reformatie.

Door het omarmen van de Reformatie kreeg Transsylvanië veel culturele contacten met de Republiek der Zeven Verenigde Provinciën. Tijdens de Republiek studeerden er in Franeker, in Utrecht, in Leiden en in Harderwijk ongeveer drieduizend Hongaarse studenten, de zogenoemde peregrini. Een van de peregrini was János Apáczai Csere (1625 -1659), de “Hongaarse Comenius”, een pionier op het gebied van Hongaarse opvoedkunde. Zijn Nederlandse echtgenote Aletta van der Maet vergezelde hem bij zijn terugkeer naar Transsylvanië. Beiden zijn op het kerkhof van Házsongrád bij Cluj – Napoca (Kolozsvár in het Hongaars) begraven.

Een andere, voor Hongarije heel belangrijke, eveneens uit Transsylvanië stammende peregrinus, was de theoloog Miklós Misztótfalusi Kis, die zich tot een toonaangevende Europese typograaf ontwikkelde. In 1685 drukte hij in zijn Amsterdamse drukkerij (waarschijnlijk op de Spuistraat 210, waar op de muur in 1985 een tweetalige gedenkplaat werd geplaatst) de Hongaarse “Gouden Bijbel”. Ook hij ging terug naar Transsylvanië.

Hongarije in Zaken

37

Wist u, dat Debrecen in 1895 een gedenkzuil ter nagedachtenis van de driehonderdste sterfdag van de Nederlandse admiraal Michiel de Ruyter heeft opgericht? Dit deed deze stad uit dankbaarheid voor de admiraal, die terwijl hij in 1676 in de Golf van Napels op een Franse aanval wachtte, zesentwintig daar door de Habsburgers als galeislaven te

werk gestelde Hongaarse dominees bevrijdde. De herinneringen aan deze gebeurtenis is bij de Hongaarse calvinisten en lutheranen sterk blijven leven. In de grafkelder van de admiraal in de Nieuwe Kerk in Amsterdam vind je altijd nog Hongaarse kransen en soms ook bloemen. Een van de vier sleutels van de grafkelder berust bij de Hongaarse Gereformeerde kerk.

Nationale kerkhof, ter nagedachtenis aan de slag bij Mohacs in 1526

Uitgaven van Mária Ballendux-Bogyay De teksten in haar Hongaarse Taalcursus zijn merendeels in dialoogvorm en richten zich op situaties die zich voordoen in het dagelijks leven. Bij deze cursus sluit de uitgave Uitgesproken Hongaars goed aan. De uitgave HongaarsNederlandse bespiegelingen gaat in op het overbruggen van een culturele kloof bij sociale en zakelijke contacten.

“Hongarije in de Media” De redactie werd attent gemaakt op het verschijnen van een leuk jeugdboek met een Hongaars thema.

Graag vermelden wij de informatie die bij dit leuke boekwerk hoort.

Redactieteam Hongarije in Zaken

Introductie: 'Dit boek is een ontdekkingsreis,' zegt Job Cohen, burgemeester van Amsterdam.

Schrijver: Charlotte Doornhein Illustrator: Linda Vuijk Uitgever: Quist Taal: Nederlands Uitvoering: paperback, 128 pp.

ISBN: 90-77983-02-3

38

Hongarije in Zaken

Uitgebreide omschrijving: Hein baalt. Hij blijft deze zomervakantie gewoon met zijn ouders en zusje in Amsterdam. Er komt een Hongaarse jongen uit een kindertehuis bij hem logeren. László. Drie weken lang! Hij heeft er helemaal geen zin in. Wat moet hij met zo'n vreemde jongen in huis?

Advertorial

De Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel De Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel is een relatief jonge Kamer van Koophandel in Boedapest.

Onze missie is: de economische verbanden tussen Nederland en Hongarije te promoten en te faciliteren. Maar ook om een platform aan te bieden waarin inzichten en ervaringen uitgewisseld kunnen worden tussen Nederlandse en Hongaarse bedrijven.

Wij organiseren evenementen als workshops, seminars en symposia, met thema’s die interessant zouden kunnen zijn voor het bedrijfsleven.

Hierbij nodigen wij belangrijke beleidsmakers uit.

In aanvulling op onze evenementen brengen wij een aantal publicaties uit: 1. The Bulletin – Een tijdschrift dat tweemaal per jaar uitkomt en informatie verstrekt over economische ontwikkelingen, wetgeving en tevens nieuwe leden en interviews met prominente sprekers uit de politiek en zakenwereld introduceert.

2. Nieuwsbrieven – Om de maand brengen wij een elektronische nieuwsbrief uit om leden en partners up-to-date te houden over bepaalde onderwerpen in de business sector of op het gebied van wetgeving.

3. Member Directory – Een publicatie waarin alle leden van De Nederlands-Hongaarse Kamer van Koophandel staan opgenomen, met daarbij informatie over de activiteiten van de leden, contactpersonen en contactinformatie.

De Kamer van Koophandel wordt toegezien door een “Board of Directors”, welke bestaat uit mensen van een Nederlands bedrijf in Hongarije.

Het lidmaatschap is mogelijk voor iedereen, ongeacht de grootte van het bedrijf, de nationaliteit of de bedrijfsactiviteit. Binnen de Kamer wordt Nederlands, Hongaars en Engels gesproken.

Voor meer informatie verwijzen wij u graag naar onze website: www.nlchamber.hu

U kunt ons uiteraard altijd bezoeken of bellen.

Netherlands-Hungarian Chamber of Commerce Dózsa György út 84/b 1068 Budapest Hungary Ms. Florence van der Biezen – Secretary General.

Telephone: +36 1 321-9372 Fax: +36 1 321-9377 Email: nlchamber@nlchamber.hu

Hongarije in Zaken

39

Het oprichten van een BV in Hongarije Het is niet moeilijk een BV in Hongarije op te richten. Een Hongaarse BV is zelf interessant te noemen. In Hongarije wordt namelijk maar 16% vennootschapsbelasting geheven. De Hongaarse naam voor een BV is een Kft. Een Kft. moet bij de Registratiekamer (Cégbíróság) aangemeld worden. De BV is pas na registratie handelingsbevoegd.

Als de Hongaarse BV met de Nederlandse BV vergeleken wordt, zijn er maar weinig verschillen op te noemen. Zeker nu Hongarije lid geworden is van de EU zal de wetgeving op dit gebied steeds meer op elkaar gaan lijken: • De oprichting kan alleen per notariële akte. In de oprichtingsakte worden de statuten van de vennootschap vastgelegd en de notaris controleert de juridisch inhoudelijke kant van de statuten.

• Voor de oprichting moet het Ministerie van Justitie een zogenaamde "verklaring van geen bezwaar" verlenen. Bekeken wordt of de oprichters en toekomstige bestuurders in de laatste acht jaar niet betrokken zijn geweest bij vermogensdelicten of faillissementen.

Het verkrijgen van de verklaring van geen bezwaar duurt enkele dagen.

• Bij de oprichting van een BV dient een minimumkapitaal van € 18.000 in de vennootschap te worden gestort. Deze storting hoeft niet in geld plaats te vinden, maar kan ook op basis van een tegenwaarde. Zo zou bijvoorbeeld onroerend goed kunnen worden ingebracht, mits deze wel op naam staat van de BV. • De BV moet worden ingeschreven in het handelsregister. Zolang de BV nog niet is ingeschreven, zijn de bestuurders persoonlijk aansprakelijk.

40

Hongarije in Zaken

• De BV is verplicht jaarlijks jaarstukken op te maken en deze openbaar te maken bij de kamer van koophandel. De eisen die de wet hieraan stelt, hangt af van de omvang van de onderneming. Meer over jaarstukken vindt u in het onderdeel Handelsregister.

Benodigde documenten voor de oprichting Voordat een Kft opgericht kan worden dienen er een aantal documenten overhandigd te worden.

Hieronder volgt hiervan een overzicht: • Oprichtingakte (opgesteld door advocaat) • Gewaarmerkte kopie van handtekeningen opgemaakt door een notaris • Bankverklaring/stortingsbewijs dat het startkapitaal gestort is • Document waarin staat wie de aandeelhouders/oprichters zijn van de Kft. • Document waarin de bestuurders en hun functies vermeld worden • Machtiging van een advocaat • Benodigde officiële formulieren, in te vullen door de advocaat.

• Als de oprichter een buitenlander is en niet in Hongarije woont, dan is een postadres bij een Hongaarse staatsburger noodzakelijk (machtiging).

• Als het gaat om een in het buitenland geregistreerde firma, dan is een uittreksel van de KVK vereist, met een beëdigde vertaling in het Hongaars.

• Als er onroerend goed wordt ingebracht, dan mag de eigendomsakte niet ouder zijn dan drie maanden

• Er dient een bewijs overlegd te worden dat de administratiekosten voor de officiële publicatie betaald zijn.

• Er dient een verklaring overhandigd te worden met een aanvraag voor een belastingnummer (als de op te richten Kft. veel zakelijke contacten heeft met landen binnen de EU is het aanvragen van een EU belastingnummer aan te raden).

• Verklaring van directeur over de eventuele inbreng van goederen binnen de Kft. • Eventuele accountantsverklaring over de waarde van de ingebrachtte goederen.

Er dient een minimum bedrag van 3.000.000 Ft in de vennootschap te worden gestort. De helft moet geldelijk en bij oprichting van de Kft gestort worden, de andere helft binnen één jaar na oprichting.

De storting kan ook gedeeltelijk in natura plaatsvinden, waarbij echter minimaal 30%, en tenminste 1.000.000 Ft van het startkapitaal uit een geldelijke inleg moet bestaan.

Voor een Kft wordt jaarlijks een aantal min of meer vaste kosten gemaakt. U kunt uitgaan van de volgende kosten: - Léges 100.000.- Ft - Publicatiekosten 25.000.- Ft - Notariskosten (handtekeningen waarmerken) 10.000.- Ft - Advocaatkosten tussen 100.000.Ft en 200.000.- Ft bij minimaal startkapitaal - Controle van bedrijfsnamen 1.000.- Ft/naam De registratie bij het handelsregister moet door een advocaat gedaan worden. Het is dus verstandig om bij de oprichting van een Kft. een advocaat in de arm te nemen.

De oprichtingsakte dient minimaal

de volgende gegevens bevatten: bedrijfsnaam, vestigingsadres, eventueel adressen van nevenvestigingen, beschrijving van activiteiten, namen van aandeelhouders en verdeling van aandelen, verklaring over de stemrechtverdeling, beschrijving over de hoogte van het startkapitaal, de inhoud van oprichting (bepaald of onbepaald) en een functieomschrijving van bestuursleden. In de volgende gevallen is het inhuren van een accountant zonder meer verplicht: - Bij éénpersoons Kft. - Als het startkapitaal meer dan 50.000.000 Ft bedraagt - Als de wet dit voorschrijft (bijvoorbeeld als het aantal werknemers of de jaarinkomsten hiertoe aanleiding geven).

Als buitenlander kan men zowel als natuurlijk persoon of als buitenlands bedrijf een Hongaarse BV oprichten en aandeelhouder worden. In het laatste geval dient wel een officieel uittreksel uit het handelsregister bijgevoegd te worden. Binnenlandse rechtspersonen mogen deelnemen aan de BV, het is echter niet verplicht om een binnenlandse rechtspersoon in de Kft op te nemen.

Om kosten voor een registeraccount te besparen is het aan te raden om met minimaal twee aandeelhouders een Kft. op te richten. Een advocaat kan ervoor zorgdragen dat een aanvraag voor registratie binnen een week ingediend wordt bij de registratiekamer. Na indiening mag de BV beginnen met haar economische activiteiten. Let wel: totdat het bedrijf officieel is geregistreerd is diegene die uit naam van de BV acties onderneemt persoonlijk en volledig aansprakelijk voor zijn acties. Pas na de officiële registratie gaat de verantwoordelijk en aansprakelijkheid over op de BV. Het is de ervaring dat de Registratiekamer, 14 tot 45 dagen na het indienen van een aanvraag, de BV officieel inschrijft. dr. Pataricza György ügyvéd 8400 Ajka, József A. u. 33. I/4.

Tel/fax: 0036-88-200-841.

8200 Veszprém, Kereszt u. 9.

Tel/fax: 0036-88-424-422. e-mail: drpataricza@vnet.hu

Hongarije in Zaken

41

Uitgeverij Hongarije in Zaken Rolf Neleman Hidde van Erp e-mail: info@hongarijeinzaken.nl Bladmanagement en drukwerk PublisherPartners Ontwerp en layout Dominique Sonokromo Redactieteam: Bart Gijsbers (hoofdredacteur), Mariรก Ballendux-Bogyay (taal-cultuur redactrice), Tom de Smet (culinair redacteur), Margot Vermeulen en Dionne Vugs.

Correspondentieadres: Hongarije in Zaken Postbus 1431 5602 BK Eindhoven Tel.: 040-214 69 55 Fax: 084-710 00 91 e-mail: info@hongarijeinzaken.nl Aan dit nummer werkten verder mee: H.J. Vosmeijer F. van der Biezen M. Roelofs E. Fodor P. Gyรถrgy A. Dedรกk

Colofon

Colofon

U vindt Hongarije in Zaken ook op het internet:

www.hongarijeinzaken.nl

Copyright Hongarije in Zaken December 2005. Niets uit deze uitgave mag zonder schriftelijke toestemming van de uitgever op welke wijze dan ook worden verveelvoudigd of anderszins toegepast worden. Aan de genoemde getallen, percentages en gebruikt fotomateriaal in deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.

Bronnen De uitgever heeft zo adequaat mogelijk bronnen laten vermelden bij het betreffende materiaal. Wanneer hier onduidelijkheden over ontstaan, neemt u dan direct contact met ons op.

Bronnen: Hongaars verkeersbureau, EVD, Mediafacts, Emerce, Vakantieland.nl, The Budapest Sun, The Budapest Property Finder, Economist Intelligence Unit 2005 en eigen materiaal.

42

Hongarije in Zaken

HONGEST REIZEN heeft een aanbod dat recht doet aan de veelzijdigheid van Hongarije.

Wij verzorgen diverse rondreizen met de bus of met uw eigen auto, groepsreizen, kuurreizen, hotelreizen, vliegreizen, wellnessreizen, stedenreizen, zakenreizen en helpen u ook aan een geschikte vakantiewoning in Hongarije.

HONGEST REIZEN is een daadkrachtige reisorganisatie die gespecialiseerd is in reizen naar en van Hongarije.

Hongarije is het land van de poesta’s, de zigeunermuziek, de pracht en praal van Budapest, het romantische Balatonmeer, de vele kuuroorden, de uitgestrekte wijnstreken, de prachtige landschappen, zon, strand en vele gezellige terrassen.

Met reisbureau’s in Nederland ( Goor ) en Hongarije ( Budapest ) heeft HONGEST REIZEN alle ingrediënten in huis om u een onvergetelijke vakantie te bezorgen.

Ook voor uw zakenreizen vindt u in HONGEST REIZEN een vertrouwde partner.

Met onze hotels verspreid over heel Hongarije staan wij borg voor kwaliteit en service, u vindt dan ook altijd een hotel van uw keuze in de streek die u wilt ontdekken.

Wilt u reizen per vliegtuig, per luxe touringcar of met eigen vervoer?

U boekt wat u wil bij HONGEST REIZEN! Wist u dat u al vanaf € 9,00 vliegt naar Budapest vanaf Amsterdam en Brussel?

HONGEST REIZEN Schoolstraat 122 7471 XA GOOR Tel: 0547-275908 www.hongestreizen.nl E-mail: info@hongestreizen.nl