Bezpieczne wprowadzanie i utrzymanie dostępów

Bezpieczeństwo

POLSKIE TOWARZYSTWO PIELĘGNIARSTWA INFUZYJNEGO

LISTOPAD 2023

Autor

Afliacja

mgr Maciej Latos

Zakład Nauczania Anestezjologii i Intensywnej Terapii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne CSK WUM, Polskie Towarzystwo Pielęgniarstwa Infuzyjnego

Wprowadzenie Aseptyczna technika bezdotykowa (ang. Aseptic Non-Touch Technique, ANTT) jest specyficznym i kompleksowo zdefiniowanym rodzajem techniki aseptycznej opartej na oryginalnej koncepcji ochrony części kluczowych i ochrony miejsc krytycznych. Standard oparty jest na konieczności zrozumienia, że kluczowe miejsca jak miejsce kaniulacji, wejście do światła wkłucia i części systemu infuzyjnego muszą być chronione i nie mogą być dotykane. ANTT opiera się zasadniczo na praktykowaniu aseptyki we wszystkich inwazyjnych procedurach klinicznych.

Cel praktyki ANTT Cel praktyki ANTT jest możliwy do osiągnięcia w postaci braku organizmów chorobotwórczych w ilości wystarczającej do wywołania infekcji. ANTT zawiera opisowe słowa „bezdotykowe”,

ponieważ technika bezdotykowa jest kluczowym elementem tej praktyki. Aby osiągnąć założenia ANTT koniecznie jest wspieranie edukacji i badań na ten temat. ANTT to nowatorskie podejście zwane ochroną elementów i miejsc kluczowych. Praktycy powinni zawsze identyfikować i chronić najważniejsze elementy sprzętu i miejsc na ciele pacjenta (w kontekście kaniulacji skóra wokół cewnika naczyniowego).

Elementy kluczowe to te części sprzętu, które w przypadku dotknięcia lub zanieczyszczenia z największym prawdopodobieństwem skażą i potencjalnie zakażą pacjenta. Najszybciej przychodzącymi na myśl przykładami są: końcówki strzykawki, zestawu do podawania, łącznik bezigłowy, igłę iniekcyjną lub otwarty port (bez zabezpieczenia) kaniuli.

Miejsca kluczowe to pola, w których podejmowane są interwencje i obszar wokół, np. zdezynfekowana skóra przed kaniulacją krótką kaniulą i skóra przed wprowadzeniem cewnika bardziej złożoną metodą, np.

Seldingera (która wykorzystuje więcej elementów, które mogą zostać skażone lub mogą dotknąć niesterylnego miejsca.

Rodzaje ANTT Ramy praktyki ANTT określają dwa podejścia (rodzaje) stosowania złożoności procedury: Standardowa ANTT Elementy kluczowe są chronione indywidualnie. Ten poziom ANTT stosuje się do zabiegów, w których łatwo jest osiągnąć i utrzymać aseptykę, np. dożylne podawanie leków, czy wprowadzenie kaniuli. Są minimalnie inwazyjne, trwają krótko i wymagają niskiego poziomu środków ochrony osobistej. Zazwyczaj mają kilka małych elementów kluczowych i niewielkie pole, nad których sterylnością łatwo zapanować.

Chirurgiczna ANTT Kluczowe elementy i miejsce są chronione razem. Jest używana do zabiegów, które są technicznie skomplikowane do wykonania i utrzymania aseptyki. Przykładowo założenie cewnika pośredniego zazwyczaj obejmuje wiele i/lub dużych elementów kluczowych, trwa dłużej niż 20 minut, jest bardziej inwazyjny niż kaniula krótka i wymaga wysokiego poziomu środków ochrony osobistej. Aby zapewnić chirurgiczną ANTT cały sprzęt zabiegowy jest umieszczony na obłożeniu stołu i chroni łącznie wiele, często dużych elementów kluczowych.

Terapia dożylna (infuzyjna) to bardzo zróżnicowana dziedzina medycyny, ale występująca w prawie każdej specjalności. Zawiera procedury od stosunkowo prostych do bardzo złożonych. Najbardziej stosowny rodzaj ANTT dla danej procedury powinien być określony w procedurach szpitalnych.

W innych sytuacjach, gdy procedura nie istnieje lub jest niejasna, należy podjąć decyzję o wykorzystaniu jednej z dwóch technik ANTT. Podejmując decyzję, należy zadać pytanie: Czy technicznie łatwo jest zabezpieczyć i utrzymać aseptykę kluczowych elementów i kluczowych miejsc podczas tej procedury? Jeśli tak, stosuje się standardową ANTT. Jeśli nie, należy wybrać chirurgiczną ANTT.

Aby pomóc w dokonaniu oceny klinicznej trzeba wziąć pod uwagę szereg zmiennych, w tym: liczbę i rozmiar kluczowych elementów i kluczowych miejsc inwazyjność procedury czas trwania procedury środowisko w obrębie, w którym odbędzie się procedura wymagany poziom środków ochrony indywidualnej Podsumowując: techniki standardowej ANTT używamy wtedy, gdy trzeba dbać o elementy kluczowe, ale jest to do wykonania bez dodatkowego jałowego sprzętu. Przykładowo dezynfekujemy bezigłowy łącznik przykręcony do kaniuli używając jednorazowego, czystego, nasączonego preparatem dezynfekcyjnym gazika przez przecieranie 5-15 sekund w niejałowych rękawiczkach, utrzymujemy łącznik w taki sposób, aby podczas podłączania strzykawki nie skazić jego portu.

Techniki chirurgicznej ANTT użyjemy wtedy, gdy występuje zagrożenie skażenia kluczowego miejsca lub elementu bez dodatkowego sprzętu.

Przykładowo po antyseptyce skóry wokół cewnika centralnego mamy do czynienia z jałowym polem, w którym łatwiej będzie operować w jałowych rękawiczkach mocując opatrunek lub system bezszwowy. Za pomocą niejałowych rękawiczek bardzo trudno nie dotknąć cewnika i czystego pola wokół (skóra pod opatrunkiem powinna zostać czysta mikrobiologicznie)