2013 - Jaarverslag gouverneur Reynders

1

Inhoud 1. Bestuurlijk toezicht & coaching 2. CoĂśrdinatieopdracht 3. Regioscreening 4. Aanvullende Vlaamse taken

Hierna vindt u het verslag van gouverneur Herman Reynders aan de Commissie voor Bestuurszaken, Binnenlands Bestuur, Decreetsevaluatie, Inburgering en Toerisme.

Dit verslag bevat een weergave van de opdrachten die de gouverneur in zijn functie van Vlaamse Regeringscommissaris heeft uitgevoerd in het werkjaar 2013.

In de loop van maart 2014 zal er een geĂŻntegreerd jaarverslag ter beschikking gesteld worden waarin naast zijn Vlaamse opdrachten ook zijn federale en provinciale opdrachten zullen worden opgenomen.

2

1 BESTUURLIJK TOEZICHT 1.1

Inzendingsplichtige besluiten

1.1.1 Taakstelling Bestuurlijk toezicht op de inzendingsplichtige besluiten van de lokale besturen - besluiten tot vaststelling van de rechtpositieregeling voor het personeel - besluiten tot vaststelling van de het jaarbudget en het meerjarenplan - besluiten tot vaststelling van de jaarrekening - besluiten tot vaststelling van de belastings- en retributiereglementen Begeleiding & coaching van de lokale besturen - op het vlak van voormelde lokale bestuurshandelingen - inzonderheid op het vlak van de implementatie van de beleids- en beheerscyclus (BBC)

1.1.2 Bestuurlijk toezicht Personeelsaangelegenheden -

Algemene dossierstroom Gemeenten en OCMW’s dienen hun besluiten tot vaststelling of wijziging van de rechtspositieregeling voor hun lokaal personeel verplicht in te zenden. Het volume voor deze dossierstroom is sterk gerelateerd aan de wijze van invullen van het lokaal personeelsbeleid en de (verplichte) implementatie van nieuwe regelgeving of uitvoeringsbesluiten van de Vlaamse regering. In de Provincie Limburg is er nog een inhaalbeweging nodig voor de OCMW-besturen.

In cijfers kunnen we volgend overzicht opmaken jaar besluiten gemeenten Ocmw’s 2011 106 11 2012 93 103 2013 53 60

-

Invulling bestuurlijk toezicht Op het vlak van het optreden in het kader van het bestuurlijk toezicht noteren we volgende cijfers. jaar schorsingen gemeenten Ocmw’s 2011 6 5 2012 0 0 2013 3 2 Deze lage cijfers zijn te verklaren door de bij onze Limburgse besturen ingeburgerde cultuur om veelal proactief informatie te vragen.

3

-

Klachtenbehandeling De klachtenbehandeling inzake de personeelsaangelegenheden heeft in hoofdzaak betrekking op de individuele personeelscasussen, gerelateerd aan de rechtspositieregeling (uitvoering en toepassing), eerder dan dat het klachten betreft met betrekking tot het vaststellen van het personeelsstatuut. Een zeer beperkt aantal klachten heeft aanleiding gegeven tot een schorsingsmaatregel. jaar klachten gemeenten klachten OCMW ongegrond schorsing ongegrond schorsing 2011 5 3 2 1 2012 11 3 9 1 2013 14 0 4 2

Lokale financiën -

Algemene dossierstroom Gemeenten en OCMW’s dienen hun besluiten tot vaststelling of wijziging van het jaarlijks budget en de meerjarenplanning verplicht in te zenden. Het volume voor deze dossierstroom omvat dus minstens de vaststelling van het jaarlijks budget en de jaarrekening. Tot en met het jaar 2013 kenden de meeste Limburgse besturen nog de toepassing van de zogenaamde vroegere financiële en boekhoudkundige regelgeving (NGB en NOB).

Vanaf het jaar 2011 startte voor de lokale besturen de voorbereiding op de nieuwe beleids- en beheerscyclus (BBC). In de provincie Limburg waren voor het jaar 2011 twee pilootbesturen; in 2012 waren er 5; in het jaar 2013 stapten 20 besturen in.

Voor de eredienstbesturen is enkel de jaarrekening verplicht in te zenden.

Als inzendingsplichtige dossierstroom behandelden we volgende aantallen: jaar gemeente OCMW budget MJP rekening budget MJP rekening 2011 43 1 43 43 32 40 2012 42 2 47 47 29 45 2013 42 1 37 42 22 49

-

eredienst rekening / 115 399

Invulling bestuurlijk toezicht Op het vlak van het optreden in het kader van het bestuurlijk toezicht noteren we volgende cijfers. Hierbij kan opgemerkt worden dat deze financiële besluitvorming vanwege de gemeenten en de OCMW’s uiterst zelden aanleiding geeft tot een toezichtmaatregel. In de voorbije jaren is dit slechts nodig geweest voor de goedkeuring van de jaarrekening van enkele besturen. jaar 2011 2012 2013

schorsingen gemeenten Ocmw’s 0 1 1 0 1 3

4 Voor de besluiten betreffende de goedkeuring van de jaarrekening bij de Limburgse eredienstbesturen van de katholieke eredienst, is er op het vlak van de invulling van het bestuurlijk toezicht, een bijzondere kanttekening te maken. Tot de zomer van het jaar 2012 ressorteerde de invulling van het bestuurlijk toezicht de facto nog in een vorm van overgang van oude regelgeving en werkmethodes, naar uiteraard de decretale boekhouding (van 2008) en het hanteren van de binnen het Agentschap afgesproken checklist voor het invullen van het bestuurlijk toezicht op de jaarrekeningen.

Het kan niet ontkend worden dat deze bijgestuurde afspraken en werkmethode voor de Limburgse kerkbesturen een nieuwe benadering inhield en een duidelijk proces van verandering van invulling van het bestuurlijk toezicht teweeg bracht met alle gevolgen van dien. Met name heeft deze bijgestuurde werkwijze voor de invulling van het bestuurlijk toezicht op de jaarrekeningen 2012 van de erediensten geleid tot de volgende cijfers van goedkeuring en niet-goedkeuring: (dossierstroom in het jaar 2013).

Aard besluit goedkeuring goedkeuring met aanpassingen niet-goedkeuring totaal behandeld

Aantal 140 38 86 264

Percentage 53,03% 14,39% 32,58% 100,00%

Anderzijds hebben wij vastgesteld dat het merendeel van de problemen die aanleiding gaven tot een niet-goedkeuring, ofwel eerder ĂŠĂŠnmalig van aard waren, ofwel in de toekomst vrij eenvoudig kunnen worden vermeden.

In die zin menen we 2013 te mogen beschouwen als een atypisch jaar en als een overgangssituatie, waarin alle betrokken actoren, het toezicht inbegrepen, geconfronteerd werden met een nieuwe realiteit waarin zij zich - ook ten opzichte van elkaar - opnieuw moesten positioneren.

Wij durven er dan ook op te vertrouwen dat het aantal niet-goedkeuringen na een piek in 2013 voor het komende jaar, opnieuw zal dalen.

-

Klachtenbehandeling De klachtenstroom inzake de financiĂŤle dossiers voor de lokale besturen is voor de afdeling Limburg minimaal. In hoofdzaak heeft dit betrekking op procedurele aspecten binnen de context van de werking van de raden.

Een zeer beperkt aantal klachten heeft aanleiding gegeven tot een schorsingsmaatregel. jaar klachten gemeenten klachten OCMW ongegrond schorsing ongegrond schorsing 2011 4 0 0 0 2012 5 0 0 0 2013 6 0 1 0

Fiscaliteit -

Algemene dossierstroom De afdeling noteerde volgende aantallen voor het behandelen van het nazicht aan belastingsen retributiereglementen jaar besluiten 2011 350 2012 375 2013 755

5 De verklaring voor deze bijzondere stijging aan inzendingsplichtige besluiten voor 2013 ligt in het feit dat de besturen, gerelateerd aan de implementatie van BBC en de opmaak van het financieel meerjarenplan voor de periode 2014– 2019, in grote getale hun reglementen hebben aangepast en of herstemd. Veelal ging dit ook gepaard met herzieningen van aanslagvoeten en tarieven.

-

Invulling bestuurlijk toezicht In het kader van het bestuurlijk toezicht werden volgende toezichtbesluiten getroffen: jaar schorsing 2011 0 2012 0 2013 2 Het vaststellen van de lokale fiscale reglementen levert over het algemeen gesteld weinig of geen problemen op. Veelal wordt ook proactief om advies gevraagd bij de provinciale afdeling.

-

Klachtenbehandeling Ook op dit vlak wordt de afdeling slechts sporadisch met klachten geconfronteerd. Veelal betreft het procedurele aspecten bij de vaststelling van het reglement.

Voor het jaar 2013 heeft dit voor een dossier geresulteerd in een schorsingsmaatregel. jaar klachten ongegrond schorsing 2011 0 0 2012 2 0 2013 5 1

1.1.3 Begeleiding & coaching van de lokale besturen Personeelsaangelegenheden -

Algemene dossierstroom Deze begeleidingsopdracht kan van tweeĂŤrlei aard zijn. Enerzijds betreft het de adviesverlening met het oog op de aanpassing of herziening van de algemene rechtspositieregeling voor het lokaal personeel. Anderzijds en zeker zo intens, zijn de vragen betreffende allerlei toepassingsvormen ervan of de uitvoering van wervingen en selecties voor het lokale personeel. jaar 2011 2012 2013

-

adviezen gemeenten Ocmw’s 254 190 137 78 191 93

Bijzondere begeleidingsopdracht: vereffening provinciale pensioenkas voor statutair personeel Tot voor kort was er in de provincie Limburg een provinciale pensioenkas voor het beheer van de statutaire pensioen voor de lokale ambtenaren. Hierbij waren nog een 25 gemeenten en

6 OCMW’s aangesloten. Het administratief en financieel van deze kas was, onder aansturing van de bestendige deputatie, toevertrouwd aan de voorzorginstelling Ethias.

Als gevolg van de hervorming van de financiering van de pensioenen van de vast benoemde personeelsleden, met onder meer het principe voor de veralgemeende aansluiting bij het solidariteitsfonds van de RZSPPO en de responsabilisering van de provinciale en lokale besturen inzake pensioenbijdragen, werd het opportuun geoordeeld deze pensioenkas te vereffenen.

Mede van uit de afdeling werd dit proces van vereffening en overdracht van de reserves naar de aangesloten gemeenten begeleid en opgevolgd, teneinde de continuïteit voor het beheer en de uitbetaling van de pensioenen voor de aangesloten besturen te vrijwaren.

Lokale financiën -

Algemene dossierstroom Deze dossierstroom is, voor wat de gemeentebesturen en OCMW’s betreft, gerelateerd aan een financiële en boekhoudkundige werking en beheer binnen deze besturen die gekoppeld is aan twee onderscheiden regelgevingen. Met name de vroegere NGB en NOB en thans sinds 2013 de voorbereiding voor de nieuw BBC. Op het vlak van de begeleiding en coaching geeft dit volgend overzicht aan adviezen en vragen. jaar adviezen gemeenten Ocmw’s erediensten 2011 67 52 9 2012 70 31 7 2013 159 56 40

-

Bijzondere begeleidingsopdracht : BBC In het kader van de sensibilisering en de opleiding van alle betrokkenen bij het project BBC voor de lokale besturen, werd een bijzondere rol toevertrouwd aan de provinciale afdelingen.

ABB-Limburg nam daartoe navolgende initiatieven: Helpdesk eerste lijn voor de behandeling van alle helpdeskvragen en lokale vragen. Onze afdeling noteerde langs dit kanaal alleen al ruim 185 adviezen.

Vormingspakket BBC-cyclus De afdeling organiseerde, in de samenwerking met het provinciaal opleidingscentrum PLOT, in de voorbije jaren zes maal de specifieke vormingsreeks rond BBC. Gespreid over de jaren 2011/2012/2013 namen in totaal 855 cursisten deel aan de diverse opleidingen BBC : starten in uw bestuur Dit vormingsinitiatief beoogde de besturen een beeld te geven over ‘hoe het bestuur die eerste stappen kan zetten om tot een bepaald resultaat te komen voor zijn BBCorganisatie’. (12 besturen /28 deelnemers).

Workshops Workshops betreffende items die vooral een meer financieel – boekhoudkundige invalshoek kennen. Wij organiseerden drie workshop in meerdere sessies en bereikten 59 besturen /137 deelnemers.

Good Practices Gerelateerd aan het implementatietraject voor BBC werden twee sessies Goede Voorbeelden georganiseerd (62 besturen / 130 deelnemers).

Introductiecursussen Op vraag van samenwerkingsverbanden van lokale personeelsleden werden enkele korte

7 introducties gegeven over het waarom en het hoe van BBC en de planlastenvermindering toegespitst op hun materie: ontwikkelingshulp, welzijn, …

Monitoring & sensibilisering voor het BBC-project Binnen het kader van het monitoringsproject door het agentschap met betrekking tot de implementatie van BBC in de lokale besturen en met het oog op het sensibiliseren van de besturen, heeft onze gouverneur het aangewezen geacht om de Limburgse besturen hiervoor meermaals te informeren en aan te moedigen (rondschrijven van 5 juli en 4 december 2013).

-

Bijzondere begeleidingsopdracht : erediensten De financiële controle op de jaarrekeningen van de rooms-katholieke en de protestantse erediensten werd einde 2013 geïncorporeerd uitgevoerd door het Team Financiën (ABB Limburg).

Deze herallocatie van interne taakstelling enerzijds en de inhoudelijk bijgestuurde werkwijze voor de invulling van het toezicht anderzijds, ging gepaard met een dubbel traject van bijsturing en begeleiding: - informatie- & coachingstraject voor de erediensten - Informatiebrochure voor de eredienstbesturen - Infosessies voor de eredienstbesturen en de gemeenten - krachtlijnen van het toezicht door ABB Limburg - vaststelling en toepassing van een centraal afgestemde checklist - toezicht = gedeelde verantwoordelijkheid gemeenten/CKB/ABB - aanmoediging voor uniformisering en informatisering financieel beheer - meer uniforme werkwijze bij gebruik van documenten (voorbeeldteksten) - het gebruik van een degelijk softwarepakket.

Met het oog op de implementatie van de nieuwe aanpak en werkmethode werden op vier locaties gespreid over de Provincie Limburg, informatievergaderingen door de provinciale afdeling ingericht.

Fiscaliteit -

Algemene dossierstroom Naast een zekere constante opdracht voor het verlenen van adviezen betreffende allerlei reglementen of fiscale toepassingsvragen, is er de vaststelling dat in de tweede helft van het jaar 2013 veelal vragen werden gesteld met het oog op een grondige bijsturing of aanpassing van de reglementen, gepaard gaande met veelal een verhoging van de tarieven of aanslag. Dit alles had zeker te maken met de voorbereiding van de vaststelling van het nieuwe meerjarenplan 2014 - 2019 en de instap in BBC. In cijfers uitgedrukt gaf dit navolgend dossierverloop aan adviezen betreffende de lokale fiscaliteit. jaar adviezen 2011 169 2012 101 2013 236

-

Bijzondere begeleidingsopdracht De provinciale afdeling heeft bijzonder meegewerkt met de implementatie van het nieuwe afvalstoffendecreet. Hiertoe werd een nieuw fiscaal reglement vastgesteld met eenduidige basistarifering voor de inzameling van afvalstoffen en voor de vaststelling van de tarieven op

8 de containerparken. Daarnaast werd er voorzien in de mogelijkheid de inning van deze belasting te delegeren aan een derde.

Dit alles kadert in de werking van de afvalverwerkingsintercommunale Limburg.net die dit jaar van start is gegaan.

In het voorbije jaar is ABB-Limburg verder, als verantwoordelijke voor de submateriegroep lokale fiscaliteit voor het agentschap, bijzonder actief geweest voor de optimalisering en vernieuwing van het aanbod aan generieke coaching inzake lokale fiscaliteit op de website van het agentschap.

1.2

Niet inzendingsplichtige besluiten

Het handelt hier over dossiers die betrekking hebben op de volgende materies: Overheidsopdrachten, patrimonium en PPS Ruimtegebonden materies, cultuur, welzijn en onderwijs Organisatie en werking van de lokale en provinciale besturen Organisatie en werking van de eredienstbesturen Politionele aangelegenheden (voor zover het gewestelijk bestuurlijk toezicht van toepassing is).

In het streven naar een kwaliteitsvolle, klantgerichte dienstverlening worden de besturen met betrekking tot bovenvermelde materies tevens pro-actief geadviseerd en ondersteund. Dit betekent dat er naast het generiek info-aanbod ook oog is voor de specificiteit van vragen/situaties in lokale besturen.

1.2.1

Bestuurlijk toezicht

De in de aanhef vermelde materies vallen niet onder de toepassing van artikel 253 van het gemeentedecreet, wat betekent dat ze niet inzendingsplichtig zijn. Aangezien ernaar gestreefd wordt de autonomie van de lokale besturen zoveel mogelijk te respecteren, komt het er in de praktijk op neer dat het nemen van een beslissing in het kader van het bestuurlijk toezicht vrijwel uitsluitend aan de orde is wanneer er met betrekking tot een besluit van een lokaal bestuur een klacht wordt ingediend.

Hieronder een overzicht van de aantallen toezichtsdossiers per materiedomein tijdens de jaren 2011, 2012 en 2013.

Overheidsopdrachten jaar 2011 2012 2013 jaar 2011 2012 2013

besluiten gemeenten 6 3 2

OCMW’s 0 2 0

AGB’s 1 0 3

provincie 0 0 1

schorsingen gemeenten 0 0 0

OCMW’s 0 0 0

AGB’s 1 0 2

provincie 0 0 0

De juridische grondslag van elke bovenvermelde schorsing was telkens een inbreuk van de vigerende wetgeving op de overheidsopdrachten.

9 Naast het algemeen bestuurlijk toezicht, is er wat overheidsopdrachten betreft, een goedkeuringstoezicht voor de gemeente Voeren. Voor Voeren zijn de besluiten inzake overheidsopdrachten van meer dan 50.000 euro onderworpen aan goedkeuring door de gouverneur.

Deze goedkeuringsbevoegdheid geldt voor de besluiten van zowel de gemeenteraad als het college van burgemeester en schepenen waarbij de wijze waarop overheidsopdrachten worden gegund en de voorwaarden ervan worden bepaald, voor zover het gaat om opdrachten van meer dan 50.000 euro (art. 234 en 235 NGW).

In het kader van dit goedkeuringstoezicht werden er in 2011 twee dossiers behandeld, in 2012 geen, en in 2013 één.

Patrimonium jaar 2011 2012 2013 jaar 2011 2012 2013

besluiten gemeenten 17 14 16

OCMW’s 0 0 0

AGB’s 0 1 0

provincie 0 0 0

schorsingen gemeenten 0 1 3

OCMW’s 0 0 0

AGB’s 0 0 0

provincie 0 0 0

De redenen die aan de grondslag liggen van de vermelde schorsingen zijn mbt patrimoniumzaken divers: inbreuken op de wet op de motiveringsplicht, schending van andere wetgeving, schending van het algemeen belang.

Alhoewel dit in bovenstaande tabel niet opgenomen is , werd er in 2013 tevens een klacht ingediend mbt de beslissing tot de verpachting van grond door een eredienstbestuur. Dit resulteerde in een schorsing op grond van schending van de wettelijke bepalingen ter zake.

Ruimtegebonden materies, cultuur, welzijn en onderwijs jaar 2011 2012 2013 jaar 2011 2012 2013

besluiten gemeenten 18 17 17

OCMW’s 1 4 3

AGB’s 0 0 0

provincie 0 0 1

schorsingen gemeenten 0 0 0

OCMW’s 0 0 0

AGB’s 0 0 0

provincie 0 0 0

10 Organisatie en werking lokale besturen jaar 2011 2012 2013 jaar 2011 2012 2013

besluiten gemeenten 23 25 58

OCMW’s 5 18 7

AGB’s 0 0 2

provincie 0 0 0

schorsingen gemeenten 0 0 4

OCMW’s 0 1 0

AGB’s 0 0 0

provincie 0 0 0

Onder ‘organisatie en werking lokale besturen’ wordt onder meer verstaan het inzagerecht van mandatarissen, belangenvermenging, openbaarheid van bestuur, agendering en notulering mbt de raadsvergaderingen, bevoegdheidsverdeling tussen de bestuursorganen enz.

Uit de cijfers blijkt onomstootbaar dat dit materiegebied een zeer grote invloed heeft ondervonden van de lokale verkiezingen van 14 oktober 2012. De enorme toestroom aan klachten begon in de maanden voorafgaand aan de verkiezingen, en duurde voort gedurende de eerste helft van 2013.

Een andere vaststelling is dat dit niet noodzakelijk een evenredige toename van het aantal toezichtsmaatregelen met zich mee bracht. Vaak waren de klachten ongegrond, of was de inhoud ervan van die aard dat een opmerking aan het desbetreffende bestuur volstond.

In de dossiers waar er toch een toezichtsmaatregel genomen werd, gebeurde dit op basis van schending van de motiveringsplicht, of schending van een andere wettelijke bepaling.

Politionele aangelegenheden jaar 2011 2012 2013 jaar 2011 2012 2013

besluiten gemeenten 11 3 6 schorsingen gemeenten 1 1 1

Totaaloverzicht behandelde klachtendossiers jaar 2011 2012 2013

besluiten 82 87 116

schorsingen 2 3 10

11 1.2.2

Pro-actieve adviesverlening en ondersteuning

In 2013 heeft ABB Limburg, net zoals de voorbije jaren, de verantwoordelijkheid opgenomen om de deelwebsites ‘overheidsopdrachten’ en ‘patrimonium’ actueel te houden en het generiek informatieaanbod uit te breiden. Daarbij worden de ontwikkelingen in de regelgeving op de voet gevolgd, maar is er tevens aandacht voor algemene vragen en noden die gesignaleerd worden vanuit het werkveld bv. uit de stuurgroep ABB Limburg voor de administratieve ondersteuning voor de lokale besturen.

Daarnaast worden er in, het kader van een optimale dienstverlening, adviezen verleend naar aanleiding van concrete toepassingsvragen van de lokale besturen.

Hieronder het overzicht van de aantallen adviezen met betrekking tot bovenvermelde materies, die aan de lokale besturen werden verstrekt tijdens de jaren 2011, 2012 en 2013.

Overheidsopdrachten Patrimonium Ruimtegebonden materies, cultuur, welzijn en onderwijs Organisatie en werking lokale besturen Politionele aangelegenheden + begraafplaatsen Totaal

2011 72 50 6

2012 114 47 6

2013 146 80 14

10

51

128

15

12

31

153

230

399

De nieuwe wetgeving overheidsopdrachten ging in voege op 1 juli 2013. In het kader van de generieke coaching werd hier bijzondere aandacht aan besteed. Ook was er een lichte stijging van het aantal individuele vragen. Op basis van de adviesvragen en klachtendossiers overheidsopdrachten in 2013, kan gesteld worden dat de lokale besturen deze wijziging van het regelgevend kader goed en snel hebben verwerkt.

Globaal genomen toont bovenstaande tabel een enorme groei van het aantal beantwoorde adviesvragen aan lokale besturen. Dit toont aan dat de lokale besturen ABB steeds meer zien als hun bron van informatie en kennis, en dat zij hier ook steeds vaker een beroep op doen.

1.2.3

Milieuhandhaving

Met betrekking tot milieuhandhaving waren er in werkjaar 2013 geen klachten of adviesvragen.

Wel werd er een klacht behandeld mbt de milieuvergunningsprocedure klasse 1. De klacht werd voor verder gevolg overgemaakt aan de dienst milieuvergunningen van de provincie Limburg.

In het kader van milieuhandhaving wordt door ABB wel elk jaar een vragenlijst ingevuld voor de Vlaamse Hoge Raad voor de Milieuhandhaving voor de opmaak van het milieuhandhavingsrapport.

12 1.2.4

Taxivergunningen

Er werden in 2013 geen klachten of adviesvragen behandeld over taxivergunningen als dusdanig.

Volledigheidshalve vermelden we dat er wel een klacht werd ingediend door de Hasseltse Taxi Maatschappij over de werking van de gemeente. De klager werd doorverwezen naar de bevoegde klachtendienst van de gemeente.

2 COORDINATIEOPDRACHT De coördinatieopdracht kan opgedeeld worden in een 3 basislijnen Coördinatie op vraag van Vlaamse regering of van een regeringslid Coördinatie op vraag van een lokaal bestuur of het provinciebestuur Coördinatie op eigen initiatief 2.1

SALK

Het belangrijkste aandachtspunt dat in 2013 horizontaal doorheen deze 3 basislijnen sneed is de uitvoering van het Strategisch Actieplan Limburg Kwadraat (SALK). Door de aangekondigde sluiting van de Ford fabrieken in Genk ( voorzien in najaar 2014) werd door een experten - groep onder leiding van professor Herman Daems een strategisch actieplan uitgetekend dat de gevolgen van de sluiting in kaart bracht en de nodige maatregelen voorstelden die noodzakelijk zijn voor de versterking en de versnelde ontwikkeling van de Limburgse economie. Het SALK moet duurzame tewerkstelling en het economisch herstel van Limburg bevorderen.

Op basis van het strategisch actieplan werd een SALK uitvoeringsplan geschreven voor de periode 2013 – 2019 dat inzet op acties op korte termijn, acties op langere termijn en acties die gericht zijn op de randvoorwaarden. Om zowel het proces van uitvoering te volgen als de resultaten te monitoren werd een structuur opgezet. Naast een taskforce die bestaat uit de Vlaamse regering, de federale regering en de Limburgse actoren met inbegrip van de sociale partners zal er ook een SALK directiecomité worden opgericht onder leiding van de kabinetschef van de minister-president en waar ook de gouverneur – als ambtelijk vertegenwoordiger van het provinciebestuur bij aanwezig is. Waar de taskforce regelmatig samenkomt om de monitoring van de uitvoering te bespreken en de bereikte resultaten te evalueren zal het directiecomité vooral strategisch ondersteunend werken en concrete oplossingsgerichte acties initiëren waar dat nodig zou blijken.

Zo vergaderde de Taskforce, die opgericht werd op 24/10/2012 onmiddellijk na de aankondiging van de sluiting, onder leiding van de minister-president 6 keer in 2013. ( 01/02, 22/02, 19/4, 16/7, 27/9 en 6/12).

De Limburgse burgemeesters werden in 2013 2 keer plenair samengebracht in het provinciehuis om hen te informeren over de voortgang van de werkzaamheden in ket kader van SALK. ( 17/1 en 12/3) Het Directiecomité SALK, opgericht onmiddellijk na de validering van het strategisch uitvoeringsplan 2013 -2019, vergaderde tweemaal in 2013. ( 4/11 en 2/12)

13 2.2

GSVC

De Gewestelijke Stedenbouwkundige Vergunningscommissie (GSVC), onder voorzitterschap van de gouverneur ( - turbomanager ) , heeft tot doel om tot een geïntegreerd advies te komen voor belangrijke investeringsprojecten en zal voornamelijk in cruciale fases worden ingeschakeld om tot een oplossing te komen. In het kader van SALK (strategisch Actieplan Limburg Kwadraat) komen ook strategische knelpuntdossiers zowel van gemeenten als van particuliere bedrijven aan de agenda.

De GSVC vergaderde in 2013 6 keer (5/2, 4/3, 15/4, 3/9, 1/10 en 4/11) Volgende dossiers stonden aan de agenda: IKEA (Hasselt) Nike (Ham) Hyundai (Tessenderlo) Twin Properties ( Houthalen-Helchteren) Essers (Genk) Diverse knelpuntdossiers aangebracht door de werkgeversorganisaties (Limburg) Toeristische verblijfsprojecten (Limburg) Infrastructuurwerken (wegenis) (Limburg) In het kader van de ontsluiting Limburg langs de “Noord –Zuid” werd op vraag van Minister Crevits de coördinatie van de trajectbegeleiding “ herlocalisatie van bedrijven naast de N74”opgenomen. Het gaat hier om volgende bedrijven: Volvo Garage Rutten Van Baelen Sanitair M&J Martens Impregneerbedrijf Vanlingen Recycling Eurotrucks Colruyt Decoster grondwerken.

In 2013 vonden hieromtrent talloze overlegmomenten plaats.

Naast deze structurele overlegmomenten vonden er ook ad hoc samenkomsten plaats op verzoek van lokale besturen. Zo waren er coördinatievergaderingen op vraag van Leopoldsburg ( herbestemming militaire terreinen), Hasselt (Herkenrode herbestemming als campus universiteit Hasselt), DilsenStokkem ( realisatie windmolens), Houthalen-Helchteren ( politionele en sociale problematiek wijk Meulenberg) Tenslotte werden er door de diensten van ABB Limburg , op initiatief van de gouverneur, 2 infosessies “goede praktijken” georganiseerd voor lokale besturen en een jaarlijkse ontmoetingsnamiddag met lokale secretarissen en financieel beheerders -

Op 20/06 een eerste ‘beste praktijk” over BBC – thema ‘omgevingsanalyse’ Op 18/11 een tweede ‘beste praktijk’ over lokale verzelfstandiging Op 8/11 voor de 10 de keer op rij, de jaarlijkse ontmoetingsnamiddag met als thema : “het belang van samenwerking tussen lokale besturen” in het kader van het project Regioscreening’; gastspreker was Mark Suykens, algemeen directeur VVSG.

14 3 REGIOSCREENING 3.1

Situering

De regioscreening is één van de sleutelprojecten die werden opgestart in het kader van het Witboek Interne Staatshervorming van de Vlaamse Regering. De regioscreening is een instrument om de bestuurskracht van de gemeenten te verhogen door de samenwerking tussen lokale besturen te versterken en te ondersteunen en tegelijkertijd deze samenwerking op een transparante, democratische en efficiënte manier te organiseren. Als provinciegouverneur heb ik, in opdracht van de minister van Binnenlands Bestuur, hierbij een ondersteunende en coördinerende rol.

Het traject van de regioscreening verloopt in drie fases: de inventarisatiefase: in deze fase, die eind 2012 werd afgrond, werden de bestaande samenwerkingsverbanden per gemeente in kaart werden gebracht. De resultaten hiervan voor de provincie Limburg vindt u terug op de website van het Agentschap voor Binnenlands Bestuur (http://binnenland.vlaanderen.be/werking-besturen/samenwerkingsverbanden-provincielimburg). de evaluatiefase: een kwalitatieve bottom-up analyse en evaluatie van samenwerkingsverbanden, die in 2013 werd opgestart derde fase die actieplannen met concrete maatregelen zal omvatten.

3.2

Plan van aanpak

Momenteel is in fase 2 een tussentijdsrapport in de vorm van een synthesenota afgerond. Deze nota werd opgemaakt door Deloitte in samenwerking het kabinet van de gouverneur en het Agentschap voor Binnenlands Bestuur Essentieel in het traject van de regioscreening is de opbouw van onderuit. Voor de opmaak van de synthesenota werd dan ook voortgebouwd op de resultaten van de studieopdracht, uitgevoerd door Ernst&Young in opdracht van de provincie Limburg12. De resultaten van deze studie kwamen immers bottom-up en met een zo maximale mogelijke participatie van de lokale besturen tot stand d.m.v. omgevingsanalyse met groepsinterviews, elektronische bevragingen, individuele interviews met burgemeesters, voorzitters en secretarissen en workshops met operationeel verantwoordelijken. De studie resulteerde derhalve in een grondige kwalitatieve analyse van de gewenste vraag naar samenwerking van de Limburgse lokale besturen.

Aangezien deze specifieke aanpak voor de provincie Limburg in de lijn ligt met de aanbevelingen van de Vlaamse overheid om voor de regioscreening gebiedsdekkend en bottom-up te werken heeft Deloitte als procesbewaker de resultaten van deze studieopdracht in de synthesenota maximaal gebruikt en samengevat aan de hand van de volgende thema’s en onderzoeksvragen: Thema 1: Evaluatie van het huidige landschap aan samenwerkingsverbanden. Welke verwachtingen hebben de lokale besturen ten opzicht van het landschap en welke schaal lijkt voor hen het meest relevant.

Thema 2: Gemeentelijke organisatie ten aanzien van de verschillende samenwerkingsverbanden. Het proces ‘omgaan met samenwerkingsverbanden’ wordt hier onder de loep genomen gaande van het aanleveren van input, over het opvolgen/terugkoppelen tot het evalueren van de samenwerkingsverbanden.

1

Studieopdracht uitgevoerd door Ernst & Young betreffende: “Het uitwerken van concrete voorstellen onder de vorm van een actieplan inzake samenwerking tussen lokale besturen en ter beschikkingstelling van ondersteuning en expertise door de provincie aan de lokale besturen.” (2011) 2 In overleg met de betrokken actoren - de gouverneur, het kabinet van de gouverneur, ABB Limburg en Deloitte - werd overeengekomen om voor te bouwen op de resultaten van de studieopdracht E&Y

15 Thema 3: Noden en behoeften van de lokale besturen inzake samenwerking en samenwerkingsverbanden. Worden de behoeften van de lokale besturen voldoende afgedekt werden door het bestaande aanbod?

3.3

Aanbevelingen gouverneur

Op grond hiervan heb ik vanuit mijn ervaring als gouverneur en vanuit mijn regelmatige contacten met de lokale besturen een aantal aanbevelingen en verwachtingen geformuleerd in de synthesenota: De besturen zien (verdere) samenwerking als één van de oplossingen om aan de toekomstige uitdagingen tegemoet te komen. Om echter deze wil en intentie om te zetten in de praktijk is er minstens nood aan een coördinator/ trekker binnen de respectieve samenwerking(en).

Persoonlijke relaties (o.m. actief sponsorship vanuit de beleidsverantwoordelijken) spelen uiteraard een belangrijke rol samen met de wil en het vermogen om uit te stijgen boven het zuiver “lokale” belang. Dat de samenwerking pas echt slaagt wanneer er een politiek ”neutrale” context wordt gecreëerd zal niemand verbazen.

In de samenwerking zal ook steeds het de autonomie van iedere deelnemende lokaal bestuur moeten gewaarborgd zijn. Het is van belang dat samenwerking bottom up groeit met een duidelijke keuze voor thematische clustering en organische samenwerking waarbij niet van boven uit een uniforme regiovorming wordt opgelegd. Gebiedsdekkendheid nastreven kan dus geenszins een doel op zich zijn: de bottum up aanpak enerzijds als de kracht van de kleinschalige samenwerkingen geven op termijn voldoende waarborg zodat op het einde van het proces alle lokale besturen ook effectief mee zijn en de principes actief onderschrijven.

Wij zijn geen voorstander van vaste geografisch vastgelegde samenwerkingsverbanden eerder van “open-streek-modellen” waarbij de gemeenten de vrijheid hebben om hun partner te kiezen naargelang de aard van de samenwerking.

Door samenwerking ondersteunen gemeenten elkaar bij de uitvoering van het alsmaar groeiende gemeentelijke takenpakket: samenwerking op zowel beheers- als beleidsmatig vlak De huidige financiële situatie van de lokale besturen en het alsmaar groeiende en complexer wordende takenpakket noopt de gemeenten en OCMW’ s ook tot meer samenwerking voor het behartigen van deze zuiver ‘lokale’ taken. Het gaat hier dan om samenwerking op zowel op beheersmatig (shared service center) als op het beleidsmatig vlak (beleidsvoorbereiding en – uitvoering).

Er is geen nood aan bijkomende structuren. De bestaande samenwerkingen optimaliseren en rationaliseren, zodat het aanbod beter is afgestemd op de te bereiken doelstellingen is wel een duidelijke behoefte.

Zowel de uitvoering van het Strategisch Actieplan Limburg Kwadraat (SALK) als de uitbouw van een ‘Kenniscentrum lokale besturen’ (ondersteuning vanwege de provincie ‘nieuwe stijl’ en dit zowel op beleidsmatig - als beheersmatig vlak) kan het verschil maken in een vernieuwende regio opbouw.

Dit betekent in de Limburgse context inzetten op: *kennisontwikkeling en uitwisseling (projectmanagement oprichting/uitbouw samenwerking, evaluatie en opvolging samenwerkingsverbanden…); *uittekenen van het DNA van alle lokale besturen individueel om samenwerking verder te exploreren en maatwerk te kunnen leveren; *uitbouwen van een databank “ best-practices” die tevens als model kan dienen; *uitbouwen en actief ontsluiten van databank bestaande samenwerkingsverbanden…

Wil men tenslotte het debat van de regioscreening niet laten verschralen tot enkel een discussie van schaal en efficiëntie dan is het zaak om zeker ook de beleidsmatige aspecten die te maken hebben met regio-opbouw mee in het vizier te nemen.

Samenwerking draagt bij om regionale, bovenlokale vraagstukken aan te pakken: Deze strategische samenwerking draagt bij om de uitdagingen waarvoor de provincie Limburg staat, het hoofd te

16 kunnen bieden. Het gaat hier dan om economische, ruimtelijke ordenings-, mobiliteits- en infrastructurele keuzes en maatregelen die bijdragen tot het versterken van onze regio.

Voor de uitvoering van het SALK zal een samenwerking en inbreng noodzakelijk zijn van alle partners inclusief de lokale besturen. Zo zou men binnen deze samenwerking een strategische agenda ‘Limburg Stad’ kunnen opstellen dat fungeert als een interactief werkdocument dat in overleg met de gemeenten maar ook met het bedrijfsleven, sociale partners en onderwijsinstellingen tot stand komt.

Het uitwerken van een gezamenlijk investeringsprogramma voor de realisatie van die gemeenschappelijke bovenlokale acties, waaraan alle gemeenten en andere relevante partners bijdragen, kan een essentieel element vormen in de vertaling van de regiovisie naar de effectieve uitvoering.

Voor de effectieve realisatie van deze strategische samenwerking zal er wel de bereidheid moeten zijn om enerzijds uit te stijgen boven het zuiver lokale belang en anderzijds ontvankelijk te zijn voor het inzicht dat deze strategische samenwerking om regionale ambities te realiseren uiteindelijk versterkend zal werken ook voor het individuele lokale bestuur.

3.4

Volgende stappen

De volgende fase van de regioscreening omvat actieplannen en concrete maatregelen.

Belangrijkste is dat Limburg vooral gaat inzetten op de versterking van de bestaande samenwerkingsdynamieken om van daaruit vooruitgang te boeken in heel de provincie. Deze aanpak kan divers en kleinschalig zijn in aanvang maar heeft het voordeel dat zij meer actiegericht is en onmiddellijk resultaten oplevert. Daar waar schaalvoordelen en bestuurskracht gewonnen wordt kan dan als voorbeeld en model dienen voor de nog onontgonnen regio’s.

4 AANVULLENDE VLAAMSE TAKEN 4.1

Jacht

Vooreerst wens ik hier op te merken dat het afleveren van een jachtverlof of jachtvergunning en het goedkeuren van jachtplannen de bevoegdheid van de arrondissementscommissaris is en dat dit geen Vlaamse taak van de gouverneur is. Wel is de gouverneur voorlopig nog bevoegd voor de behandeling van de beroepen tegen een weigering tot het verlenen van een jachtverlof of een jachtvergunning en de intrekking van een jachtverlof of vergunning door de arrondissementscommissaris. Ik zeg ‘voorlopig nog’, want op 27/09/2013 keurde de Vlaamse regering principieel het besluit houdende de administratieve organisatie van de jacht in het Vlaamse Gewest goed met het oog op het aanvragen van de noodzakelijke adviezen. Artikel 16 van dit ontwerpbesluit legt deze bevoegdheid in de toekomst bij het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB), na het advies te hebben ingewonnen van de bevoegde arrondissementscommissaris, en niet langer bij de gouverneur. Ook zou ABB de ondersteuning van de arrondissementscommissarissen inzake de jachtdossiers willen overdragen aan ANB.

Aard en aantal dossiers van de afgelopen drie jachtseizoenen :

17 2011-2012

2012-2013

2013-2014

Totaal

Jachtverloven

2.240

2.245

2.195 (+40)(*)

6.720

Jachtvergunningen

107

108

82 (+19)(*)

316

Ingetrokken/geweigerde jachtverloven

9

5

7 (+11)(**)

32

Ingediende jachtplannen

737

723

719

2.179

Gewijzigde jachtplannen

92

81

104

277

Betwistingen i.v.m jachtplannen

26

27

24

77

(*) De cijfers tussen haakjes verwijzen voor de jachtverloven en –vergunningen die nog afgehaald kunnen worden. (**)De cijfers tussen haakjes verwijzen naar de nog lopende dossiers.

Beroepen bij de gouverneur tegen ingetrokken of geweigerde jachtverloven en –vergunningen zijn er in 2013, evenmin als in de voorgaande jaren, niet geweest. Thans ligt er echter wel een voor.

4.2

PVC

Conform artikel 38 van de wet op de riviervisserij van 1 juli 1954 is er in de hoofdplaats van elke provincie, onder het voorzitterschap van de gouverneur of van zijn afgevaardigde, een commissie ingesteld, “Provinciale Visserijcommissie” (PVC) genoemd. Limburg is wel de enige provincie waar ABB de PVC ondersteunt; dit is immers evenmin als de jacht een kerntaak van ABB. Overeenkomstig het KB van 13 december 1954 tot uitvoering van de wet op de riviervisserij, gewijzigd bij BVR van 7 maart 2008, heeft de PVC tot taak de inspanningen van de vissersverenigingen te coördineren om te komen tot een gemeenschappelijk optreden in het belang van de visvangst en de visteelt; voorstellen te doen voor, en met in acht name van de onderrichtingen van de Vlaamse minister bevoegd voor de Landinrichting en het Natuurbehoud, uitvoering te geven aan maatregelen die dienstig kunnen zijn om de productiviteit van de waterlopen te verhogen, met name door aangepaste bepotingen, door het voortbrengen van pootvis en het uitvoeren van werken. Alle uitgaven komen ten laste van het Visserijfonds; de commissie doet ieder jaar voorstellen met het oog op de aanwending van dit fonds.

Jaarlijks worden er twee wettelijk voorziene vergaderingen van de PVC georganiseerd. De secretarispenningmeester van de PVC woont ook de twee wettelijk voorziene vergaderingen van het Centraal Comité van het Visserijfonds bij; hij voert de beslissingen ervan uit en communiceert hierover naar de leden van de PVC. Verder worden ook de stuur- en werkgroepvergaderingen die onder het Visserijfonds ressorteren, opgevolgd.

18 Ieder jaar verleent de PVC ook medewerking aan de opstelling van herbepotingsplannen, de redactie van het infoblad “Vislijn”, het “Reglement openbare visserij” en de kaart “Hengelen in Limburg”.

Jaarlijks worden er meer dan 1400 vragen allerhande van individuele vissers afgehandeld Er wordt individueel informatie verspreid over de visserijwetgeving, de toegankelijkheid van de openbare viswateren, codes van goede hengelpraktijk, bootregistratie, vis- en loopvergunning Nederlandse Maasoever (tweejaarlijks 500 vergunningen volgens databank), alsook over het milieu- en natuurbeleid relevant voor de openbare visserij. De aanvragen voor vrijstelling van een Vlaams visverlof in het kader van hengelinitiatie worden onderzocht en regelmatig afgehandeld.

4.3 Coördinatie Integraal Waterbeleid voor Maasbekken en Demerbekken

Doel

Ontwikkelen van een gebiedsgericht integraal waterbeleid

Rol provinciegouverneur

Voorzitter bekkenbesturen Demer en Maas.

De taken van het Bekkenbestuur zijn: het aansturen van het bekkensecretariaat - zorgen voor afstemming tussen het ontwerp bekkenbeheerplan en de deelbekkenbeheerplannen en het goedkeuren van het ontwerp bekkenbeheerplan en bijhorende deelbekkenbeheerplannen -

vaststellen jaarlijks voortgangsrapport

verstrekken van adviezen, bijvoorbeeld over de waterbeleidsnota van de Vlaamse regering Op vraag / initiatief van

Coördinatie in het integraal waterbeleid op basis van het decreet integraal waterbeleid van 18 juli 2003 en het wijzigingsdecreet van 19 juli 2013

Betrokken overheden

Bekkenbestuur:

en instanties

vertegenwoordigers van het Vlaamse Gewest zoals vastgelegd in art. 27 van het decreet Integraal Waterbeleid (aangeduid door de betrokken Vlaamse ministers) een bestuurlijke mandataris van de provincie;

19 een bestuurlijke mandataris per deelbekken (meestal een gemeentelijke mandataris - een vertegenwoordiger van Nederland (Dijkgraaf van één van de Waterschappen) (voor het Maasbekken) Acties & resultaten

-

Geregeld bilateraal overleg met de bekkencoördinatoren en voorzitter bekkenbestuur.

-

Op 2, 9 en 10 oktober vond de voorstelling plaats rond het gewijzigd decreet voor mandatarissen, ambtenaren, vertegenwoordigers van wateringen en leden van de huidige bekkenstructuren.

Door het gewijzigde decreet Integraal Waterbeleid wordt het bekkenbestuur opgedeeld in een algemene bekkenvergadering en een bekkenbureau en worden de waterschapssecretariaten geïntegreerd in het bekkensecretariaat.

De installatievergaderingen van de algemene bekkenvergaderingen werden eind 2013 voorbereid en zullen in maart 2014 doorgaan.

De bekkenbureaus worden in mei 2014 opgericht.

-

Goedkeuring opstart grensoverschrijdende flexibele werkgroepen onder het bekkenbestuur (Maasbekken)

-

De gouverneur ondertekende het Aquadracharter tijdens het slotsymposium van Aquadra op 13 september (Maasbekken)

-

Goedkeuring van de opstart van integraal project Warmbeek (Maasbekken)

-

Het overleg in het kader van eerder goedgekeurde integrale projecten in het Demerbekken werd verdergezet (Integrale projecten Herk en Mombeek, De Drie

20 Beken en andere) -

Het bekkenbestuur mandateert het ABO om input te leveren voor het regioproces Deltaproject Limburgse Maas (Maasbekken)

Voor een uitgebreid verslag van de activiteiten wordt verwezen naar het jaarlijks bekkenvoortgangsrapport: www.demerbekken.be en www.maasbekken.be

Hasselt, 31 januari 2014