40
HOOFDSTUK 8 Opvang van een acuut ziek kind
8 Opvang van een acuut ziek kind Tijdige herkenning en behandeling van acuut zieke kinderen met symptomen van respiratoir, circulatoir of centraal neurologisch falen is van groot belang, want het verbetert de prognose. Voor het herkennen van zowel vroege symptomen als risicofactoren kun je de ABCDE-methode gebruiken. Dat is een systematische manier van beoordelen die snel inzicht geeft in de toestand van het kind (tabel 1 en figuur 1).
Tabel 1 Systematische beoordeling van een acuut ziek kind A B C D E
Airway Breathing Circulation Disability Exposure
bovenste luchtweg ademhaling circulatie neurologische toestand temperatuur en uiterlijke kenmerken
Airway: bovenste luchtweg Zie figuur 1.
Breathing: ademhaling Ademfrequentie Tel de ademhalingsfrequentie gedurende 30 seconden; bereken de ademfrequentie per minuut (zie referentiewaarden in figuur 1). Tachypneu Tachypneu in rust (ademfrequentie > 90e percentiel voor de leeftijd) duidt op metabole acidose of een respiratoir probleem. Effort: ademarbeid Herken verhoogde ademarbeid aan: • intrekkingen intercostaal, subcostaal, sternaal of in jugulo: deze zijn bij jonge kinderen sneller zichtbaar, doordat hun thoraxwand slapper is dan die van oudere kinderen. Intrekkingen bij een kind ouder dan 6 jaar zijn dus een alarmsymptoom; • kreunen: dit ontstaat door uitademing tegen een gedeeltelijk gesloten glottis, om een positieve eindexpiratoire druk (PEEP) op te bouwen, zodat de alveoli niet samenvallen. Kreunen is een teken van dreigend respiratoir falen; Een langzame of onregelmatige ademhaling bij een ernstig ziek kind is een alarmsymptoom; het duidt op onderkoeling, depressie van het centrale zenuwstelsel (CZS) of (dreigende) respiratoire uitputting.