Venezuelatorens

13

38 BELGISCHE TOPPROJECTEN PB-PP BELGIË(N) - BELGIQUE

PLAN is een speciale uitgave van Home Sweet Home september - oktober - november 2021 Afgiftekantoor 2200 Herentals I P006251 Uitgeverij PLN - Belgiëlaan 4b - 2200 Herentals

POLO Architects

Venezuelatorens

De Luchtbalwijk in Antwerpen staat van ouds-

die laatste worden momenteel onder handen

her bekend om zijn enorm aantal sociale wo-

genomen door het architectenbureau in sa-

ningen. Al meer dan een eeuw wordt er sterk

menwerking met Studiebureau ir.Poelmans.

geïnvesteerd in huisvesting voor alleenstaan-

“Het zijn zes iconische appartementsge-

den en gezinnen met een bescheiden inko-

bouwen, in de jaren vijftig ontworpen door

men. De afgelopen twee decennia zijn die

Hugo Van Kuyck”, vertelt architect en me-

bouwambities in een nieuwe stroomversnel-

dezaakvoerder Mauro Poponcini. “Iedereen

ling gekomen op initiatief van Woonhaven.

die regelmatig passeert aan de Noorderlaan

Verouderde blokken die niet langer voldoen

kent ze. Voor automobilisten en treinverkeer

aan de huidige wooneisen worden ge-

vormen ze zowat de poort tot de stad. Alleen

renoveerd of afgebroken en heropgebouwd.

voldeden ze al even niet meer aan de huidige

Twee van de opvallendste realisaties op dat

normeringen qua brandveiligheid, energie en

vlak zijn van de hand van POLO Architects.

wooncomfort.”

In de Manchesterlaan transformeerde het bu-

208

reau in 2015 drie U-vormige bouwblokken, die

Gestript, geïsoleerd en heringedeeld

de schaalovergang verzachten tussen de aan-

De zes woontorens moesten volledig ge-

gelegen Tuinwijk en Venezuelatorens. Ook

stript en opnieuw aangepakt worden om er

volwaardige woningen te creëren. Belang-

spronkelijke steen. Alle torens hebben ook

ven. Ook in de overige appartementen werd

rijk was wel om de iconische kwaliteit van

dezelfde bekroning gekregen: op de dakver-

er grondig geschaafd aan de indeling. Veel

de gebouwen te bewaren: de bouwfysische

dieping hebben we de dieper gelegen ge-

heeft te maken met de terrassen die op spe-

eigenschappen en het comfort moesten

vels van de studio’s afgewerkt met een grijze

cifieke wijze werden aangepakt. In het oor-

radicaal verbeterd worden, maar aan het

gevelbekleding.”

spronkelijke ontwerp was er een klein balkon

gevelbeeld mocht zo min mogelijk worden

voorzien aan de keukens met plaats voor de

geraakt. Opmerkelijk is dan ook dat je van

Wintertuinen versterken woonbeleving

vuilnisbakken en een kleine buitenberging.

buitenaf bijna niet ziet dat er aan de torens

Terwijl de buitenkant schijnbaar onaange-

Die balkons zijn nu omgetoverd tot een erker

gesleuteld is. De zes appartementsblokken

roerd is gebleven, zijn de ingrepen binnen

die integraal bij het interieur van de woning

hebben zich altijd gekenmerkt door een

duidelijker. Elke toren telt achttien verdiepin-

hoort. De berging en stookplaats, vroeger in

gesloten baksteenarchitectuur, geritmeerd

gen. Oorspronkelijk bevatte elke etage vier

de gemeenschappelijke hal ondergebracht,

door betonnen terrassen. Na de renovatie

appartementen, met uitzondering van het

zijn daarbij herschikt als scheidingruimte tus-

oogt dat beeld ongewijzigd.

bovenste niveau. Na de renovatie zijn er in

sen de keuken en badkamer.

Momenteel zijn blokken één tot en met drie

totaal 71 appartementen met een gemeen-

Nog ostentatiever is de herdefiniëring van de

volledig afgewerkt. Aan blok vier is men be-

schappelijke inkom, bergingen en fietsstal-

lange terrassen op de oostelijke en westelijke

zig. “Als je niet weet dat de gebouwen ver-

lingen. Een belangrijke ingreep gebeurde ter

gevels. Die zijn omgevormd tot wintertui-

nieuwd zijn, zie je het ook niet”, aldus Mauro

hoogte van de dubbelhoge plint. Daar be-

nen, begrensd door grote glazen puien die

Poponcini. “We hebben de gevels gestript

vonden zich op het tussenverdieping vroeger

je volledig kunt openzetten. Op die manier

en grondig geïsoleerd. Het schrijnwerk en

vier studio’s. Alleen waren die opvallend klein

vormen ze een tussenzone tussen binnen

de betonnen sokkels zijn daarbij vervangen,

en enkel via de trap bereikbaar. Om ze meer

en buiten. “Die ingreep heeft verschillende

maar met respect voor het originele gevel-

kwaliteit te geven, werden de eenheden ge-

redenen”, legt Mauro Poponcini uit. “In de

beeld. Wat betreft de gevelsteen hebben

koppeld met de appartementen erboven. Zo

eerste plaats zijn de wintertuinen bedoeld

we zelfs een nieuw model laten maken dat

zijn er duplexen gecreëerd met slaapkamers

als thermische en akoestische buffer. De

er nagenoeg hetzelfde uitziet als de oor-

op het onderste niveau en de leefruimtes bo-

appartementsblokken liggen in de buurt van

gelijkvloers

tussenverdieping

gelijkvloers

tussenverdieping

Niveau 0

Niveau +1

Tussenverdiep

Niveau +2, +4, +8, +10, +12, +14, +16

verdieping +1

typeverdieping paar +2, +4, +6, +8, +10, +12, +14, +16

verdieping +1

typeverdieping paar +2, +4, +6, +8, +10, +12, +14, +16

verdieping +18

Niveau +18

verdieping +18

de Noorderlaan en de Antwerpse haven. Een

vatie. De zone biedt toegang tot een met een

geving. De inkomsas, deurbellen en de brie-

harde omgeving met veel verkeer en om-

koker omsloten brandladder die eveneens

venbussen werden opnieuw georganiseerd

gevingsgeluid. Daarnaast biedt de uitbreiding

de scheiding vormt tussen twee aanpalende

en de ruimtes naast de inkomhal werden

een bepaalde woonkwaliteit. De wintertuinen

wintertuinen.

omgevormd om het aantal fietsenstallingen

verlengen de leefruimte, zodat er een groter

Daarnaast gebeurden ook de belangrijkste

te kunnen optimaliseren. “Je mag de ver-

ruimtegevoel ontstaat. Daarnaast krijg je als

aanpassingen van de collectieve delen in

nieuwing van de Venezuelatorens gerust een

bewoner de kans om veel meer buiten te zijn.

functie van de brandveiligheid. De trap naar

referentie noemen voor toekomstige projec-

Er wordt een soort van tussenklimaat gerea-

de kelder werd losgekoppeld van de trap

ten. Momenteel merken we dat er meer en

liseerd, waarbij je de seizoenen eigenhandig

naar de bovenbouw en er werd een tweede

meer interesse is voor soortgelijke renovaties

kunt rekken en al vroeger op het jaar naar

vluchtweg voorzien. De open trappenhuizen

in Antwerpen en Brussel. Het project laat zien

buiten kunt.”

op de verdiepingen werden met een sas van

dat het mogelijk is om gebouwen uit de jaren

de lifthal gescheiden. Liften zijn rolstoeltoe-

vijftig en zestig die op technisch en energe-

Brandveiligheid

gankelijk geworden en stoppen voortaan op

tisch vlak niet langer voldoen toch op een

De glazen puien zijn gedeeltelijk teruggetrok-

alle verdiepingen. Bovendien werd de inkom-

kwalitatieve manier te renoveren in plaats van

ken, om aan de voorkant van de wintertuinen

hal volledig gerenoveerd tot een genereuze

ze af te breken”, besluit Poponcini.

een evacuatiezone te voorzien in functie van

toegang. Royale glazen puien aan weerszij-

de brandveiligheid volgens de huidige nor-

den versterken de relatie met het maaiveld

Tekst: Bart De Maesschalck

men, een belangrijk thema binnen de reno-

en verbinden de ruimte met de groene om-

Foto's: Stijn Bollaert

POLO Architects Tavernierkaai 2, bus 28 ı 2000 Antwerpen ı t. 03 225 18 84 Havenlaan 86C bus 409 ı 1000 Brussel ı t. 02 486 02 86 info@polo-architects.be ı www.polo-architects.be