Domein Polderwind

POLO Architects

Domein Polderwind

Het mocht er niet echt uitzien als een zorg-

had overgenomen van Toerisme Vlaanderen.

hotel. Alleszins niet voor zij die zelf geen zorg

Het voormalige vakantiedomein was rond de

nodig hebben. Voor ouders, partners, familie,

eeuwwisseling gesloten voor het publiek en

vrienden. Alle voorzieningen zouden aanwe-

sindsdien zwaar verloederd. In plaats van zijn

zig zijn, maar alleen de zorgbehoevenden zelf

jaarlijkse groepsvakanties naar het buitenland

zouden dat mogen ervaren. Met dat achter-

zou het Rode Kruis zijn reizen daar inplannen,

liggende idee won POLO Architects in 2012

dichter bij huis, middenin de natuur, in een

de wedstrijd van het Rode Kruis-Vlaanderen

omgeving die alle rijkdom biedt om tegemoet

voor de bouw van een viersterrenhotel met

te komen aan de specifieke behoeftes van

aangepaste zorgfaciliteiten. Mensen die door

mensen met een beperking.

ziekte, ouderdom, een lichamelijke of geestelijke beperking of sociale omstandigheden

Landschap als referentiepunt,

moeilijk met vakantie kunnen gaan, zouden er

Tulou als metafoor

terecht kunnen voor een weekje welverdien-

Het hotel ontvouwt zich als een circulair

de rust, al dan niet samen met hun mantel-

volume van twee lagen, dat een centrale

zorgers. Bestemming was het Domein Polder-

binnentuin of patio omarmt. Die organische

wind in Zuienkerke, dat het Rode Kruis net

vorm lag vrij snel vast, in de eerste plaats door

plan

134

de specifieke bestemming van het gebouw.

zijn. Het interessante van dat hele organigram

binnentuin zich als een intieme plek waar je

Het 24 hectaren grote Domein Polderwind

was bovendien de opvallende gelijkenis met

je zonder schroom kan terugtrekken. Boven-

ligt in de West-Vlaamse polders in een schit-

een type van traditionele groepswoningen

dien biedt hij bescherming tegen de soms felle

terend landschap met een enorme waterplas.

in Zuid-China: Tulou zijn de karakteristieke

zeewind. De publieke ruimtes liggen dan weer

Die omgeving wordt integraal opgenomen in

huizen van de Hakka, een Chinese etnische

aan de buitenzijde van de cirkel. Daar opent

het ontwerp, dat een blik van 360° biedt op

minderheid. De typologie van hun woningen

het gebouw zich volledig naar de omgeving

het omliggende natuurschoon. In elke richting

is haast identiek aan ons concept. Ook bij

door de kamerhoge glaspartijen. Waar de drie

geniet je van prachtige, weidse zichten. “Voor

hen heb je een stevige omwalling rond een

toegangssassen zijn gepositioneerd kan je zelfs

ons was het vrij snel duidelijk dat het gebouw

centraal binnenplein dat in het teken staat

volledig doorheen het gebouw kijken, van het

geen voor- of achterkant mocht hebben, maar

van samenzijn en ontmoetingen. Het privé-

domein tot in de binnentuin. “Het beste voor-

alzijdig moest functioneren”, legt projectar-

leven speelt zich eveneens af op de verdie-

beeld hiervan zijn misschien wel de doorzich-

chitect Thibaut Gevers uit. “In het verlengde

ping, waarbij de kamers ontsloten zijn langs

ten in het restaurant dat zich recht aan de

daarvan wilden we een binnentuin waar het

een perifere gang rond die patio. Je hebt drie

waterplas bevindt”, verduidelijkt Gevers. “De

gemeenschappelijke leven zich afspeelt. Een

toegangen tot de woningen, net zoals in ons

binnentuin, het restaurant en het landschap

soort van beschermde omgeving waar ieder-

hotel. Hoe meer we over de Tulou leerden,

lopen daar naadloos over in elkaar. Vanaf de

een zijn of haar plekje kan vinden met daar-

hoe meer overeenstemmingen we vonden.

patio gaat je blik door het restaurant tot aan

rond de eigenlijke hotelfuncties: beneden de

Uiteindelijk zijn we die groepswoningen als

het water.” Andere ruimtes zoals de wellness

publieke ruimtes, open en transparant, boven

een soort van metafoor gaan zien voor het

richten zich dan weer eerder bescheiden naar

de eigenlijke kamers, meer privé. Daarbij krijgt

gebouw.”

de natuur. De spa ontsluit zich aan de kant van het bos, waar het groen en de bomen

het gebouw een excentrische werking. Het heeft een onecht middelpunt, waardoor er

Introversie en extraversie, zicht en doorzicht

zorgen voor een gevoel van geborgenheid.

beneden meer ruimte ontstaat voor de ge-

Het hotel heeft een even introvert als extra-

Op de verdieping, tussen de patio en de ka-

meenschappelijke ruimtes en op het hogere

vert karakter, waarbij die dualiteit op soms heel

mers, bevinden zich enkele meer afgescherm-

niveau zitplekken en opslagruimtes mogelijk

subtiele wijze tot uiting komt. Zo ontplooit de

de ontspanningsruimtes en terrassen waar de

plan

136

gasten in alle rust alleen zijn, maar toch het

de ronde vorm van het gebouw ontstaat er

de. Bewust, omdat de patio zo dienst doet als

collectieve gebeuren kunnen gadeslaan. De

een logische continuïteit van functies. Toch

oriëntatiepunt, samen met een monumentale

kamers op hun beurt garanderen zo veel mo-

ging er extra aandacht uit naar de circulatie.

trap. Als gast heb je niet alleen te allen tijde

gelijk privacy. Elk vertrek geniet van een uniek

“Vinden mensen met een soms zware beper-

zicht op waar je precies bent, je partner, fami-

zicht op het natuurgebied, maar schermt zich

king voldoende vlot hun weg in het gebouw?

lielid of vriend kan je ook moeilijk uit het oog

evengoed af van de buitenwereld dankzij de

Voor ons was dat een essentiële vraag”,

verliezen. Een ander accent zijn de deuren van

houten vinnen ter hoogte van de gevel. Die

vertelt Thibaut Gevers. “De indeling van het

de kamers. Afhankelijk van hun oriëntatie in

fungeren niet alleen als zonnewering, maar

gebouw is zo bedacht dat iedereen zich er

de omgeving, kregen ze een andere kleur. De

zorgen er ook voor dat je bijna geen inkijk

beter door voelt. Dat de gasten zoveel mo-

vertrekken die zich richten op het bos kregen

hebt.

gelijk zelfstandig kunnen handelen, zonder

een groene deur, de kamers die tegenover de

stress. De ronde vorm op zich draagt bij aan

vijver gelegen zijn een blauwe.”

Oriëntatie en circulatie

de logica van de looproutes. In een cirkelvor-

Beneden situeren zich behalve het restaurant

mig volume kan je niet of alleszins moeilijk

Viersterrenhotel met A+ label voor

en de bar ook een kapsalon, fitnessruimte,

verdwalen. Of je nu links of rechts gaat, altijd

toegankelijkheid

kiné, wellness, twee grote gemeenschappelijke

zal je in het restaurant uitkomen. Het gebouw

Domein Polderwind herbergt een hotel voor

badkamers voor extra zorgbehoevenden en

bestaat ook uit grote open ruimtes die maxi-

vakantie zonder beperkingen dat er niet als

11 kamers, waarvan 7 voor hoge zorg. Boven

maal overvloeien in elkaar en zo het overzicht

dusdanig uitziet. Het moest voldoen aan alle

zijn er 35 kamers, waarvan 3 voor hoge zorg

bewaren. Daarnaast bevinden de gangen zich

kwaliteiten van een viersterrenhotel, maar ook

en 1 gemeenschappelijke badkamer. Dankzij

zowel beneden als boven aan de binnenzij-

aan de vereisten van het A+ label voor toe-

Niveau 0

Niveau +1

Niveau +1

gankelijkheid. Beide moesten in die mate ge-

rieurelementen zoals een bureau of een

Bijzondere aandacht ging uit naar de heraanleg

combineerd worden dat het bijna niet opvalt

bankje om je koffer op te leggen moesten

van de buitenomgeving die opnieuw publiek

dat je op een plek bent voor andersvaliden. Je

allemaal aanwezig zijn.”

toegankelijk werd gemaakt. Voor het ontwerp werkte POLO Architects samen met LAND

moet het gevoel hebben een luxueus hotel binnen te stappen, geen zorgcentrum. Elk ele-

Speciale zorgvoorzieningen en hulpmiddelen

Landschapsarchitecten, die een veelvoud van

ment van het interieur werd dan ook tot in het

werden zo geïntegreerd dat ze enkel opval-

voorzieningen troffen ten gunste van anders-

kleinste detail uitgetekend. “Het hele project

len voor wie effectief zorg nodig heeft. “Het

validen. Niet alleen kreeg Domein Polder-

moest een totaalbeleving worden, een soort

gaat om soms kleine details. De kasten op de

wind een strand en aangepaste speeltuin, er

van Gesamtkunstwerk waarbij architectuur

kamers hebben bijvoorbeeld geen bodem, zo-

werden ook tal van wandelpaden getrokken

en interieur een meerwaarde vormen voor

dat je er gewoon met de rolstoel in kan rijden.

om en rond de vijver. Zo is er een speciale

elkaar”, vertelt interieurarchitect Bea Geboers.

Of neem de bar in het restaurant. Die is op-

verharding voor rolstoelgebruikers en een

“We kozen voor een sobere vormgeving met

gedeeld in twee stukken: een hoger gedeelte

belevingspad voor mensen die slecht zien. “Er

hoofdzakelijk warme materialen zoals hout en

voor de barman en een lager op tafelhoogte,

is zelfs een pier aanwezig in de vijver met een

fineer en een zacht kleurenpalet in lijn met

zodat ook mensen met een rolstoel er op

visponton en speciale lift voor rolstoelpatiën-

het landschap. Niet elke keuze was daarbij

een gemakkelijke manier gebruik van kunnen

ten. En op termijn zullen daar zelfs bootjes

even evident. Omdat je met die ronde vorm

maken. Daarnaast zijn er voor slechtzienden

aanmeren, zodat gasten ook vanaf het water

zit, ben je soms beperkt in je mogelijkheden.

leuningen voorzien aan de ramen en extra

kunnen genieten van het domein.”

Op de benedenverdieping bijvoorbeeld ligt

stijlen aan de deuren. Voor jou en mij zijn die

een driekleurige vinylvloer met een richting-

toevoegingen eigenlijk onzichtbaar, voor de

loos patroon. Daarnaast zit je natuurlijk met

mensen die er nood aan hebben zijn ze van

het gegeven van een viersterrenhotel. Inte-

grote waarde.”

Tekst: Bart De Maesschalck Foto's: Stijn Bollaert & Bob Reijnders

POLO Architects TaTavernierkaai

2 bus 28 – 2000 Antwerpen – t. 03 225 18 84

Havenlaan 86C bus 409 – 1000 Brussel – t. 02 486 02 86 info@polo-architects.be – www.polo-architects.be

plan

138