Tạp chí Life Balance | No.26 | OSHE Magazine - Ảnh hưởng sức khỏe từ ô nhiễm bếp gas

Occupa�onal Safety, Health, and Environment

www.iirr.vn Lưu hành nội bộ

ẢNH HƯỞNG SỨC KHỎE TỪ

Ô nhiễm BẾP GAS

Quý độc giả thân mến!

Bếp gas là sự lựa chọn của nhiều gia đình phần lớn ở các đô thị Việt Nam, ước tính hàng triệu gia đình đang sử dụng bếp gas để nấu ăn hàng ngày. Bếp gas thật là tuyệt vời để nấu nướng - có thể cháy ngay lập tức và dễ dàng điều chỉnh. Tuy nhiên, đốt cháy gas tạo ra nhiều loại sản phẩm phụ, một số tương đối lành tính và một số không quá lành tính đối với sức khỏe con người. Đun nấu bằng bếp gas trong các tòa nhà không chỉ là mối đe dọa đối với không khí mà còn đối với sức khỏe con người, vì những thiết bị này là nguồn gây ô nhiễm không khí trong nhà. Bếp gas, đặc biệt là khi không được bảo vệ, có thể là nguồn ô nhiễm không khí chính trong nhà nhưng có thể hạn chế được. Ô nhiễm từ bếp gas có thể làm suy giảm chất lượng không khí trong nhà, và ngay cả việc sử dụng bếp gas ở mức độ khiêm tốn cũng có thể làm con người phơi nhiễm mức độ ô nhiễm không khí trên mức tiêu chuẩn ngoài trời.

Mặc dù ngày càng có nhiều bằng chứngsong ô nhiễm không khí trong nhà phần lớn vẫn chưa được kiểm soát.

Trong số tạp chí này, chúng tôi tổng hợp các phát hiện và khuyến nghị giảm thiểu rủi ro sức khỏe liên quan đến bếp gas từ các quốc gia khác nhau hy vọng có thể thúc đẩy hành động cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Trân trọng!

Dung Lê Minh Dũng

CHỊU TRÁCH NHIỆM NỘI DUNG

HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP Nguyễn Hồng Minh Nguyễn Quang Huy TS. Nguyễn Danh Hải

TỔNG BIÊN TẬP Nguyễn Tất Hồng Dương

Nguyễn Hoàng Thanh TS. Nguyễn Thị Quỳnh Hoa TS. Nguyễn Thị Anh Thư Phan Thị Hoài Trang

PHÓ TỔNG BIÊN TẬP Lê Minh Dũng

BIÊN TẬP & THIẾT KẾ Phòng Phát triển cộng đồng

www.iirr.vn www.facebook.com/iirr.vn

08 KHÍ GAS ẢNH HƯỞNG NHƯ THẾ NÀO ĐẾN SỨC KHỎE CỦA BẠN? Một số chất ô nhiễm không nhìn thấy ược, chẳng hạn như NO2, có thể gây hại cho sức khỏe của chúng ta, ặc biệt là trong môi trường óng cửa của một ngôi nhà.

26

khí gas: nguồn chính gây ô nhiễm trong nhà Giống như bất kỳ nhiên liệu hóa thạch nào, khí gas tự nhiên tạo ra các chất ô nhiễm khi ốt cháy. Kết quả là hỗn hợp nitrogen dioxide và các chất ô nhiễm khác có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng ến sức khỏe.

34 Trẻ em ặc biệt có nguy cơ phơi nhiễm với ô nhiễm Các chất ô nhiễm không chỉ có thể làm trầm trọng thêm các vấn ề hô hấp hiện có mà thậm chí có thể gây ra bệnh hen suyễn ở một số trẻ em. Cha mẹ nên biết về nguy cơ sức khỏe và nỗ lực thay ổi cách chúng ta nấu ăn ở nhà.

48 NẤU ĂN BẰNG CÁC LOẠI NHIÊN LIỆU KHÁC CÓ TỐT HƠN? Bếp iện và lò nướng ã ược chứng minh là tạo ra mức ộ ô nhiễm không khí thấp hơn áng kể so với các loại bếp gas. Một nghiên cứu cho thấy thay thế bếp gas bằng bếp iện có liên quan ến việc giảm 51% mức ộ NO2 trong nhà bếp sau ba tháng.

TOÀN CẦU

Bếp gas trong quá trình ốt cháy giải phóng trực tiếp các chất ô nhiễm vào trong nhà và có thể tạo ra mức NO2 trong nhà vượt quá mức tiêu chuẩn sức khỏe không khí ngoài trời.

”

Bếp gas và máy nước nóng tạo ra sự ốt cháy hóa chất thông qua ống khói dẫn ra không khí bên ngoài, góp phần tạo ra ôzôn, ô nhiễm bụi mịn và sự nóng lên toàn cầu. Hệ thống thông gió bị lỗi hoặc các sự cố thiết bị khác có thể dẫn ến nguy cơ thải hóa chất vào trong nhà.

06

“

Mức ộ ô nhiễm trong nhà có thể cao hơn từ 2-5, và ôi khi 100 lần so với mức ô nhiễm không khí ngoài trời.

”

> Khí đốt gas tự nhiên đốt cháy rất hiệu quả, với ngọn lửa màu xanh lam, không khói trên bếp nấu.

> Quá trình đốt cháy giải phóng CO2 và nước, cùng với các khí khác.

> Cứ mỗi kg (1.000 gam) CO2 được tạo ra từ việc đốt cháy khí gas thiên nhiên thì cũng thoát ra 34g CO, 79g NO2 và 6g SO2.

> Khí gas cháy cũng giải phóng PM2.5. Đun nấu bằng bếp gas tạo ra lượng PM2.5 cao gấp đôi so với bếp điện.

> Đun bằng gas sạch hơn nhiều so với than đá. Đốt than thường tạo ra lượng SO2 gấp 125 lần so với khí gas và khoảng 700 lần mức PM2.5.

> Nguy cơ mắc bệnh hen suyễn tăng 42% ở trẻ sống trong những gia đình sử dụng bếp gas

07

TOÀN CẦU

 h K

ư h n g ưởn

h h n ga ả

n ế đ  thế nà

E HỎ

S

K ỨC

ọ ếp h b i ạ g ề lo ấu bằn v o i nà lời n ì thờ iệp v ả r h t g g t ộn âu nn chu nh hoạ uyê ắn c a h h ư c c li bếp ư chắc đình độ và u a i ầ t g h n iệ u ỳđ ất k gần ợc nhiề soát nh hau. , b i g n n ư Hỏ ử dụ cũng đ dễ kiểm u khác s g , s ấ đan p ga t nhanh ại nồi n ế B . gas lên nhiệ i các lo vớ gian

Gas được coi là một chất thay thế sạch hơn về mặt môi trường cho gỗ hoặc than đá, nhưng nó vẫn là một nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm tạo ra khí nhà kính. Việc khai thác và xử lý khí gas bằng các phương pháp khác nhau cũng có liên quan đến việc gia tăng các mối quan tâm về môi trường như ô nhiễm nước và ô nhiễm không khí.

08

n ạ b  củ

?

Mặc dù tác động môi trường của việc chiết xuất và sử dụng gas đã được biết đến rộng rãi, nhưng nhiều người không nhận thức được rằng việc sử dụng gas trong gia đình để đun nấu hoặc sưởi ấm cũng có thể gây hại trực tiếp đến sức khỏe con người đặc biệt là sức khỏe của trẻ em.

Trung bình, mọi người dành hơn 90% thời gian ở trong nhà, vì vậy không có gì ngạc nhiên khi chất lượng không khí trong nhà kém có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến sức khỏe của chúng ta. Một số nguồn chính gây ô nhiễm không khí trong nhà bao gồm các sản phẩm vệ sinh gia đình và chăm sóc cá nhân, khói thuốc lá, nấm mốc và các thiết bị đốt bằng nhiên liệu như bếp gas và lò sưởi. Khi khí gas bị đốt cháy, giải phóng một số chất có thể gây hại cho sức khỏe con người bao gồm carbon monoxide, nitrogen dioxide và formaldehyde, cũng như các hạt cực nhỏ có thể đi qua mũi và cổ họng và đi vào phổi được gọi là bụi mịn và bụi siêu mịn.

Theo Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ, NO2 tồn tại xung quanh chúng ta, được tạo ra bằng cách đốt nhiên liệu từ xe cộ đến nhà máy điện. Đáp lại, chính phủ đặt ra các tiêu chuẩn về lượng được phép trong không khí thông qua Đạo luật Không khí Sạch. Nhưng nấu ăn bằng bếp gas có thể khiến lượng NO2 trong nhà tăng cao hơn tiêu chuẩn EPA đối với không khí ngoài trời, theo một nghiên cứu năm 2017. Hiện tại EPA Hoa Kỳ không có tiêu chuẩn nào về ô nhiễm nitơ điôxít trong nhà.

Theo một bài báo gần đây trên Tạp chí Sức khỏe Môi trường, bếp gas cũng có thể thải ra các chất khí khác có khả năng gây hại, chẳng hạn như benzen và các chất dạng hạt nhỏ. Ngoài ra, việc đốt cháy khí đốt tự nhiên sẽ giải phóng các khí nhà kính như CO2, góp phần gây ra khủng hoảng khí hậu.

09

TOÀN CẦU

ẢNH HƯỞNG CỦA KHÍ THẢI BẾP GAS

ĐẾN CHẤT LƯỢNG KHÔNG KHÍ TRONG NHÀ Có một sự hiểu biết chưa đầy đủ về mức độ ảnh hưởng mà khí thải bếp gas gây ra. Chúng tôi tin rằng bạn sẽ không bao giờ tưởng tượng nó là nguyên nhân chính cho sự suy giảm chất lượng không khí trong nhà của nhà bếp và ngôi nhà của bạn. Tuy nhiên, thực tế lại hoàn toàn không như bạn tưởng. Những làn khói tưởng chừng như vô hại và vô hình từ thiết bị nhà bếp của bạn có thể khiến sức khỏe của bạn phải trả giá về lâu dài.

10

Nấu ăn bằng điện đã trở nên phổ biến trong vài năm qua. Nhiều người đang chuyển sang phương pháp này hơn là các phương pháp thông thường. Nấu qua đốt trực tiếp gây ô nhiễm nhiều hơn nấu bằng điện. Khí thải bếp gas là nguyên nhân dẫn đến việc bổ sung nhiều chất ô nhiễm không khí vào không khí trong nhà. Nếu không quản lý khí thải đúng cách, những chất ô nhiễm này có thể gây bất lợi cho bạn cũng như những người thân yêu của bạn. Điều này đặc biệt đúng đối với các quốc gia có thu nhập trung bình và thấp vẫn phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu dùng để nấu ăn. Vì vậy, đó là lý do chính tại sao các vấn đề về hô hấp phổ biến hơn ở các nước đang phát triển.

Khí thải bếp gas có hại gì?

Sự gia tăng nhiệt độ trong quá trình đốt cháy giải phóng các hạt aerosol khí sương cực nhỏ bao gồm là các hạt có thể không bị hít phải (kích thước lên đến 2,5 micron) hoặc có thể bị hít vào (< 2,5 micron) trong tự nhiên. Những hạt siêu mịn này làm trầm trọng thêm tình trạng ô nhiễm không khí trong nhà và phá vỡ các điều kiện tối ưu của môi trường trong nhà của bạn. Pha trộn thêm mùi thơm nồng nàn của một số loại thành phần vào hỗn hợp, và bạn sẽ có một trải nghiệm độc hại. Theo một nghiên cứu, nấu ăn bằng cách đốt cháy nhiên liệu giải phóng khoảng gấp đôi lượng PM2.5 so với nấu ăn bằng điện.

11

TOÀN CẦU

Khí thải bếp gas cũng bao gồm carbon monoxide (CO), NO2 và formaldehyde (HCHO). Tất cả những yếu tố này tạo thành nguy cơ chính gây ô nhiễm không khí trong nhà. Thành thật mà nói, ô nhiễm không khí trong nhà không kém gì một đại dịch thầm lặng mà thế giới đang phải đối mặt, lâu hơn nhiều trước khi COVID-19 xuất hiện.

12

Quá trình đốt cháy tạo ra khí cacbonic. Quá trình đốt cháy không hoàn toàn khí nhiên liệu dẫn đến việc giải phóng CO là khí độc hại! Vượt quá ngưỡng cho phép, loại khí không mùi và không màu này gây đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, mất phương hướng và cuối cùng dẫn đến tử vong.

Bếp gas là nguồn CO thông thường duy nhất trong nhà. Quy trình nấu nướng thông thường không dẫn đến hình thành CO. Tuy nhiên, các trường hợp như thông gió không đủ, tắc nghẽn trong việc cung cấp khí đốt làm tăng nguy cơ ngộ độc CO trong nhà bếp. Nó có thể làm cho những người cư ngụ dễ bị bệnh cấp tính nghiêm trọng. Hơn nữa, tiếp xúc kéo dài với nồng độ CO thậm chí thấp hơn có thể làm cho mọi thứ trở nên tồi tệ hơn đối với bệnh nhân mắc bệnh tim mạch và các nhóm nguy cơ cao khác.

Mức CO trung bình trong nhà của một hộ gia đình là từ 0,5 - 5 phần triệu (ppm). Việc sử dụng bếp gas làm tăng các mức này từ khoảng 5 đến 15 ppm, trong khi các bếp được điều chỉnh kém sẽ đẩy các mức này lên gấp đôi giá trị (30 ppm hoặc hơn). Các triệu chứng cấp tính bắt đầu xuất hiện ở nồng độ trên 70 ppm.

13

TOÀN CẦU

Và rồi, ta có thêm NO2 là một trong những chất ô nhiễm ngoài trời nổi bật nhất làm trầm trọng thêm các rối loạn hô hấp, đặc biệt là ở trẻ em.

Theo nghiên cứu vào năm 2013, cứ 5 ppb thì nồng độ NO2 tăng lên do sử dụng bếp gas trong nhà bếp, trên ngưỡng giá trị 6 ppb, làm tăng đáng kể các trường hợp thở khò khè và hen suyễn.

Hơn nữa, tiếp xúc lâu dài với NO2 có liên quan đến bệnh tiểu đường, tử vong sớm, nhẹ cân hơn, ảnh hưởng đến tim mạch và thậm chí là ung thư.

Tiếp xúc với NO2 thậm chí còn ảnh hưởng đến tâm lý thần kinh của trẻ em và dẫn đến hoạt động kém nhận thức của trẻ trong những sau đó.

Tuy nhiên, ngay cả mức độ thấp của NO2 từ bếp gas cũng rất nguy hiểm, đặc biệt là đối với người bệnh và những người dễ bị tổn thương.

Những ngôi nhà có bếp gas có nồng độ NO2 cao gấp 2-200 lần so với những ngôi nhà có bếp điện. Và điều này thật đáng lo ngại.

Đo lượng khí thải NO2 từ bếp gas Nướng bánh trong lò Nướng thịt trong lò Chiên thịt xong khói Đun nước Bếp gas thông thường 14

Bếp gas kết hợp lò nướng

Do đó, chúng ta cần thận trọng khi sử dụng bếp gas tại nhà.

Ngay cả nhiên liệu 'sạch hơn' cũng không sạch như vậy và chắc chắn sẽ thải ra các chất gây ô nhiễm trong không khí.

ppb 230 296

Bạn có thể giảm bớt ô nhiễm không khí trong nhà do khí thải từ bếp gas bằng cách đảm bảo thông gió đầy đủ trong nhà bếp của bạn. Điều này cho phép sự khuếch tán của không khí xung quanh và do đó làm loãng các chất ô nhiễm không khí trong nhà. Lắp đặt quạt thông gióí và bật nó trong khi bạn đang nấu nướng hoặc để cửa sổ (nếu có) trong nhà bếp của bạn luôn mở tại thời điểm đó.

Ngoài ra, hãy thường xuyên kiểm tra xem có rò rỉ trong đường ống dẫn của bếp gas hay không và sửa chữa ngay lập tức. Tắt núm vặn của bếp đúng cách.

104 184 82-300 130-546

15

BẾP GAS THẢI RA

NHIỀU CHẤT Ô NHIỄM

TOÀN CẦU

16

"

Việc nấu ăn, bất kể loại bếp được sử dụng, đều tạo ra một số chất ô nhiễm nhất định, chẳng hạn như vật chất dạng hạt. Để tách khí thải do nhiên liệu hoặc thực phẩm tạo ra, một điểm khác biệt chính là quá trình đốt cháy của gas.

Nitrogen dioxide (NO2)

Carbon monoxide (CO)

NO2 và CO là những chất ô nhiễm chính sinh ra từ quá trình đốt cháy.

Mức độ NO2 luôn cao hơn trong những ngôi nhà nấu ăn bằng gas thay vì bếp điện và nấu ăn trong thời gian dài hơn. Những bếp được bảo dưỡng kém có nhiều khả năng thải ra lượng khí CO cao hơn.

Carbon monoxide (CO) là một loại khí vô hình, không thể phát hiện được bởi con người, được tạo ra do quá trình đốt cháy nhiên liệu không hoàn toàn. Trong nhà, CO được tạo ra từ các thiết bị đun nấu, sưởi ấm và có thể xâm nhập từ bên ngoài.

Mức độ ô nhiễm CO cao nhất thường được đo trong những ngôi nhà có thiết bị hoặc lắp đặt bị lỗi, thông gió hoặc bảo trì kém.

Một khảo sát các tài liệu nghiên cứu năm 2014 cho thấy việc phát thải lượng khí thải NO2 cao với các bếp gas cũ, không được bảo dưỡng và được thông gió kém. Những loại bếp cũ có thể thải ra nồng độ chất ô nhiễm cao hơn và những bếp có đầu đánh lửa làm tăng thêm khoảng 10 phần tỷ (ppb) vào mức NO2 trong nhà. Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2014 mô phỏng tình trạng ô nhiễm không khí cho thấy bếp gas được sử dụng không có hệ thống hút mùi có thể tạo ra mức NO2 cao hơn tiêu chuẩn chất lượng không khí ngoài trời EPA. Kết quả của các nghiên cứu này phù hợp với các phép đo khí thải của bếp được thực hiện trong các gia đình từ năm 2011 đến năm 2012.

CO trong nhà và ngoài trời giống hệt nhau về mặt hóa học và do đó gây ra các ảnh hưởng sức khỏe như nhau ở cùng mức độ và thời gian tiếp xúc. Các tiêu chuẩn môi trường xung quanh cho CO được EPA Hoa Kỳ đặt ra vào năm 1971 và không thay đổi: giới hạn 35 phần triệu (ppm)/1 giờ và 9 ppm/8 giờ (đối với mỗi tiêu chuẩn: không được vượt quá hơn một lần mỗi năm). Hoa Kỳ không có hướng dẫn hoặc tiêu chuẩn trong 24 giờ, nhưng WHO đã đưa ra hướng dẫn là 6 ppm đối với việc phơi nhiễm trong 24 giờ.

17

TOÀN CẦU

Ở những ngôi nhà không có bếp gas, mức CO trung bình là từ 0,5 - 5 ppm. Những ngôi nhà có bếp gas được điều chỉnh thích hợp thường ở mức từ 5 - 15 ppm trong khi mức độ gần những bếp được điều chỉnh kém có thể cao gấp đôi: 30 ppm hoặc cao hơn. Một nghiên cứu năm 2011–2013 trên 316 ngôi nhà ở California đo CO trong nhà cho thấy rằng khoảng 5% gia đình có mức độ ngắn hạn vượt quá tiêu chuẩn chất lượng không khí xung quanh của California là 20 ppm trong khoảng thời gian một giờ hoặc 9 ppm trong khoảng thời gian 8 giờ.

18

Khoảng 170 người chết hàng năm do ngộ độc khí CO do các sản phẩm không phải máy móc tự động, bao gồm bếp và lò nướng theo báo cáo của Ủy ban An toàn Sản phẩm Tiêu dùng Hoa kỳ. Ủy ban đã giúp phát triển tiêu chuẩn an toàn tự nguyện UL 2034 cho máy dò CO. Đây là tiêu chuẩn mà hầu hết các nhà sản xuất Hoa Kỳ cần tuân thủ. Đầu báo khói đáp ứng UL 2034 sẽ không phát ra âm thanh báo động ở mức CO thấp.

Cần lưu ý rằng vì mức CO cao đối với ngưỡng báo động, tiêu chuẩn này không bảo vệ hoàn toàn tất cả người dân.

Bảng 1. Phân biệt các chất ô nhiễm từ nấu chín thức ăn so với bếp gas Các chất ô nhiễm được tạo ra từ nấu chín thức ăn

Ô nhiễm liên quan đến bếp gas

(Bất kể loại bếp nào) Vật chất dạng hạt bụi mịn (PM10)

Vật chất dạng hạt bụi mịn (PM2.5)

Các hạt nhỏ có đường kính nhỏ hơn 10 micromet. Thường được đo trong các hoạt động nấu nướng như chiên hoặc nướng với mức khí thải cao nhất được �m thấy trong chu trình tự làm sạch lò.

Không giống như bếp điện, bếp gas thải ra PM2.5 ngay cả khi không nấu ăn (tức là từ ngọn lửa). Mặc dù nấu ăn phát ra khí PM2.5, các thử nghiệm cho thấy lượng khí thải PM2.5 từ bếp gas có thể cao hơn gấp hai lần so với bếp điện.

Vật chất dạng hạt bụi mịn (PM2.5)

Nitrogen Oxides (NOx)

Các hạt nhỏ có đường kính nhỏ hơn 2,5 micromet. PM2.5 có thể xâm nhập sâu vào phổi và thậm chí đi vào máu. Thử nghiệm trên các loại bếp cho thấy lượng khí thải phụ thuộc vào một số yếu tố như loại thực phẩm được nấu, nhiệt độ nấu, loại dầu được sử dụng và loại nhiên liệu /bếp được sử dụng.

Khi nitơ và oxy phản ứng với nhau, đặc biệt là ở nhiệt độ cao tạo ra một số khí độc. NO2 và NO là các khí chính liên quan đến nguồn cháy (được gọi chung là NOx). * Một nghiên cứu trong phòng thí nghiệm năm 2001 cho thấy không có sự gia tăng NOx khi sử dụng bếp điện. * Một nghiên cứu được công bố vào năm 2016 cho thấy rằng sau khi trừ đi phần đóng góp ngoài trời, những ngôi nhà sử dụng điện hoàn toàn có mức NOx gần như bằng 0

Hạt siêu mịn (UFP)

Nitrogen Dioxide (NO2)

Những hạt nhỏ này có đường kính nhỏ hơn 100 nanomet (nm) và nguy hiểm cho sức khỏe. Nấu ăn là nguồn chính của UFP trong nhà, đặc biệt là những gia đình có bếp gas. Bếp gas và bếp điện trở cuộn dây phát ra lượng UFP cao, đặc biệt có đường kính nhỏ hơn 10 nm.

Nitric Oxide bị oxi hóa trong không khí tạo thành NO2. Nhiều dữ liệu chỉ ra sự tồn tại của NO2 nhiều hơn NO. NO2 được EPA quy định và do đó là thành phần được EPA nghiên cứu và xem xét nhiều nhất về ảnh hưởng sức khỏe Nitric Oxide (NO) Một khí sơ cấp liên quan đến quá trình đốt cháy; NO cũng là �ền chất của NO2. * Một nghiên cứu lớn năm 2001 cho thấy nồng độ NO trên bếp điện không đáng kể so với bếp gas Carbon Monoxide (CO) Là chất khí không màu, không mùi. Một nghiên cứu năm 2011– 2013 cho thấy rằng bếp gas về cơ bản có thể làm tăng đáng kể nguy cơ cao khí CO trong nhà.

Fomandehit (CH2O hoặc HCHO) Một chất gây ung thư đã biết ở người. Phơi nhiễm ở các mức độ xảy ra trong nhà có liên quan đến tác động tới sức khỏe con người chẳng hạn như nhiễm trùng đường hô hấp dưới. Một thử nghiệm mới đối với một bếp gas cho thấy đun sôi ở nhiệt độ thấp trong nhiều giờ có thể tạo ra mức độ phơi nhiễm đáng kể nếu không sử dụng hệ thống thông gió.

Các chất khác Khí thải từ nấu ăn cũng bao gồm các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi khác nhau (VOC) như benzen và acrolein cũng như các hydrocacbon thơm đa vòng (PAH).

19

TOÀN CẦU

Bảng 2. Ảnh hưởng đến sức khỏe của CO theo Mức CO và Ngưỡng báo động

20

Mức CO

Cảnh báo UL 2034

Ngưỡng ảnh hưởng đến sức khỏe

30 ppm hoặc ít hơn

Không có cảnh báo cho đến sau 30 ngày

Hầu hết những người khỏe mạnh sẽ không gặp phải các triệu chứng khi phơi nhiễm lâu với 1–70 ppm. Một số người có vấn đề về �m có thể bị đau ngực nhiều hơn.

70 ppm

Cảnh báo sau 1–4 giờ (nhưng không dưới 1 giờ)

Ở mức trên 70 ppm, các triệu chứng trở nên dễ nhận thấy hơn và có thể bao gồm đau đầu, mệt mỏi và buồn nôn.

150 ppm

Cảnh báo sau 10–50 phút

Nồng độ duy trì trên 150 đến 200 ppm có thể dẫn đến mất phương hướng, bất tỉnh và tử vong.

400 ppm

Cảnh báo sau 4–15 phút

Các tiêu chuẩn và hướng dẫn cần bảo vệ người dân nói chung cũng như những người nhạy cảm. Bằng chứng về sức khỏe thuyết phục nhất để hạn chế phơi nhiễm CO là bệnh tim mạch. Năm 2010, EPA cho biết rằng có thể có mối quan hệ nguyên nhân - kết quả giữa phơi nhiễm CO trong thời gian ngắn và tỷ lệ mắc bệnh tim mạch (đau tim, suy mạch vành và thiếu máu cục bộ).

Những người bị bệnh tim mạch vành là những người dễ bị tổn thương nhất khi phơi nhiễm CO ở mức độ thấp và có nhiều khả năng phải nhập viện hơn do phơi nhiễm CO. Có thể lắp đặt thiết bị phát hiện CO ở mức độ thấp để cảnh báo cho người cư trú khi mức độ thấp đến 5 hoặc 6 ppm. Các cơ quan quản lý nên đánh giá yêu cầu cảnh báo CO, bao gồm cả gần bếp gas, để đảm bảo tất cả cư dân được bảo vệ trong phạm vi an toàn thích hợp.

21

TOÀN CẦU

Đỉnh ô nhiễm không khí trong nhà từ bếp gas có thể vượt quá mức cho phép ngoài trời Nồng độ NO2 trung bình ở những ngôi nhà có bếp gas cao hơn khoảng 50% đến hơn 400% so với những ngôi nhà có bếp điện. Trong nhiều trường hợp, mức NO2 trong ngắn hạn và dài hạn ở các ngôi nhà có bếp gas cao hơn tiêu chuẩn chất lượng không khí EPA ngoài trời, và cao hơn so với hướng dẫn về chất lượng không khí trong nhà do WHO và Bộ Y tế Canada ban hành. (EPA của Mỹ không có hướng dẫn dành cho trong nhà).

Bếp gas có thể thải ra mức NO2 vượt quá các hướng dẫn trong nhà và tiêu chuẩn ngoài trời.

22

Tiêu chuẩn Ngoài trời cho NO2

Trung bình 1 giờ (ppb)

Tiêu chuẩn quốc gia Hoa Kỳ (EPA)

100

Tiêu chuẩn quốc gia Canada

60

Tiêu chuẩn Tiểu bang California

180

Hướng dẫn trong nhà cho NO2

Trung bình 1 giờ (ppb)

Canada

90

Tổ chức Y tế Thế giới

106

Lượng khí thải NO2 đo được

Đỉnh (ppb)

từ bếp gas Nướng bánh trong lò

230

Nướng thịt trong lò

296

Thịt xông khói chiên

104

Đun nước sôi

184

Bếp gas - không có thức ăn

82-300

Lò nướng bằng gas - không có thức ăn

130-546

23

TOÀN CẦU

Những hộ gia đình có thu nhập thấp hơn có thể có nguy cơ phơi nhiễm với ô nhiễm bếp gas cao hơn

Nhà ở có mối liên hệ chặt chẽ với tình trạng kinh tế xã hội, và kích thước nhà có thể ảnh hưởng trực tiếp đến việc phơi nhiễm môi trường nhà ở đối với ô nhiễm không khí trong nhà. Các yếu tố bao gồm mật độ người ở và hệ thống thông gió trên bếp lò không đầy đủ góp phần làm tăng nồng độ NO2 trong các tòa nhà có nhiều gia đình có thu nhập thấp hơn. Mặc dù dữ liệu quốc gia về số lượng nhà có hệ thống thông gió phù hợp với bếp còn thiếu, nhưng các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng bếp gas không có hệ thống hút mùi thông gió phù hợp rất phổ biến ở các hộ gia đình nội thành, kể cả ở Baltomore, Hoa Kỳ.

24

Trong một số trường hợp, các hộ gia đình có thu nhập thấp hơn có thể phơi nhiễm nhiều hơn với các chất ô nhiễm từ bếp gas do thói quen sử dụng lò nướng chạy bằng gas như một nguồn nhiệt. Các nghiên cứu, bao gồm cả một nghiên cứu đại diện trên toàn quốc, báo cáo rằng để đối phó với các hệ thống sưởi bị trục trặc, không hiệu quả hoặc bị hỏng, một số hộ gia đình sử dụng lò nướng hoặc máy sưởi không gian bằng gas để tăng thêm độ ấm. Điều này có thể tạo ra nồng độ NO2 cao và các chất ô nhiễm nguy hại khác trong thời gian dài.

Một nghiên cứu trên 150 trẻ em trước tuổi đi học mắc bệnh hen suyễn ở Baltimore cho thấy 14% hộ gia đình sử dụng bếp/lò nướng như một nguồn nhiệt, điều này luôn tạo ra mức NO2 cao hơn so với chỉ sử dụng bếp để nấu ăn.

Các hộ gia đình có thu nhập thấp hơn có nhiều khả năng bị ảnh hưởng sức khỏe do ô nhiễm không khí ngoài trời. Những người bị ảnh hưởng nhiều nhất là trẻ em và người lớn mắc bệnh hen suyễn, một căn bệnh gây bất bình đẳng sâu sắc: 15,7% trẻ em không phải gốc Tây Ban Nha người Mỹ gốc Phi mắc bệnh hen suyễn, so với khoảng 7,1% trẻ em da trắng không phải gốc Tây Ban Nha. Trong khi trẻ em gốc Tây Ban Nha có tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn là 6,7%, tỷ lệ mắc bệnh hen suyễn ở trẻ em Puerto Rico cao hơn nhiều với 12,9%. Tỷ lệ hen suyễn rất khác nhau theo quận và tiểu bang, với một số quận của Hoa Kỳ ghi nhận tỷ lệ hen suyễn ở trẻ em vượt quá 25%.

Đặc biệt, trẻ em mắc bệnh hen thuộc các gia đình có thu nhập thấp thường tiếp xúc nhiều hơn với ô nhiễm không khí ngoài trời và dễ bị ảnh hưởng sức khỏe của ô nhiễm hơn so với trẻ em mắc bệnh hen từ các gia đình có thu nhập cao hơn. Vì nghiên cứu cho thấy trẻ em mắc bệnh hen suyễn bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm không khí trong nhà từ bếp gas, trẻ em sống ở những khu vực có mức độ ô nhiễm không khí ngoài trời cao và có thu nhập thấp hơn,

trẻ em người Mỹ gốc Phi và gốc Tây Ban Nha bị hen suyễn có khả năng chịu gánh nặng không cân đối nhất là do không khí trong nhà, ô nhiễm từ bếp gas.

Một nghiên cứu về hai tòa chung cư nhà ở công cộng cho thấy tỷ lệ phơi nhiễm trong nhà giảm đáng kể và sức khỏe được cải thiện ở những người tham gia chuyển từ căn hộ thông thường sang nhà ở “xanh”. Nồng độ NO2 giảm 65% và nồng độ PM2.5 giảm 57%.

Các nhà nghiên cứu cho rằng sự thay đổi từ bếp gas sang bếp điện có thể là một yếu tố góp phần vào việc giảm có bằng chứng, điều mà họ lưu ý là được hỗ trợ bởi thực tế là thời gian nấu nướng không thay đổi.

25

TIÊU ĐIỂM

Khí gas

Nguồn chính gây ô nhiễm không khí trong nhà

Mọi người đều biết rằng rò rỉ khí gas có thể gây chết người, nhưng ít người nhận ra rằng các thiết bị khí gas là mối đe dọa đối với sức khỏe ngay cả khi không bị rò rỉ.

Giống như bất kỳ nhiên liệu hóa thạch nào, khí gas tự nhiên tạo ra các chất ô nhiễm khi đốt cháy. Kết quả là hỗn hợp nitrogen dioxide (NO2) và các chất ô nhiễm khác có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

26

Nitrogen Dioxide gây ra một loạt các vấn đề sức khỏe: >> Một lượng lớn bằng chứng cho thấy phơi nhiễm NO2 làm tăng các triệu chứng hô hấp, lên cơn hen và nhập viện ở những người bị hen. >> Ngoài việc làm trầm trọng thêm các triệu chứng hen suyễn, việc tiếp xúc với NO2 trong thời gian dài (trong một hoặc nhiều năm) có khả năng làm phát triển bệnh hen suyễn, đặc biệt là ở trẻ em. >> Nghiên cứu cũng cho thấy rằng tiếp xúc NO2 trung bình trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, ung thư và tử vong sớm.

Mối quan hệ giữa ảnh hưởng sức khỏe và nồng độ NO2 dường như là tuyến tính, không có ngưỡng an toàn. “Nên giả định rằng bất kỳ sự gia tăng nào về mức độ NO2 xung quanh đều có thể làm tăng nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe, bao gồm cả tỷ lệ tử vong.”

27

TIÊU ĐIỂM

Lò sưởi và bếp gas là nguồn ô nhiễm NO2 chính trong nhà Trong khi mức NO2 trong các ngôi nhà có thiết bị điện thường bằng một nửa mức ngoài trời, thì trong những ngôi nhà có bếp gas hoặc máy sưởi không gian không thông khí, mức NO2 trong nhà thường vượt quá mức ngoài trời.

WHO cho rằng những ngôi nhà không có nguồn NO2 trong nhà có mức NO2 trung bình khoảng 8 ppb, trong khi mức trung bình ở những ngôi nhà có bếp gas là khoảng 22 ppb. WHO đề xuất giới hạn dài hạn là 20 ppb.

Trong các nghiên cứu về những ngôi nhà ở Mỹ có các thiết bị sử dụng gas, mức NO2 trung bình đo được thường vượt quá giới hạn do WHO quy định.

Nấu ăn bằng bếp gas cũng có thể gây ra các đợt khí NO2 trong thời gian ngắn rất nguy hiểm. Một mô phỏng cho thấy hơn 60% ngôi nhà sử dụng bếp gas không có máy hút mùi có khả năng tiếp xúc thường xuyên với mức NO2 cao hơn giới hạn 100 ppb trong 1 giờ của EPA. Điều này phù hợp với một nghiên cứu gần đây 4 trong số 9 ngôi nhà có bếp gas vượt quá giới hạn 1 giờ trong khi nấu nướng.

28

Lò sưởi và bếp dùng gas phát ra đủ NO2 để gây ra các vấn đề sức khỏe có thể đo lường được Các nhà khoa học đã có thể liên kết trực tiếp những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của NO2 đối với bếp gas trong hơn bốn thập kỷ.

Ví dụ, các nhà nghiên cứu đã đo nồng độ NO2 trong nhà của những đứa trẻ bị hen suyễn ở Baltimore. Kết quả của họ cho thấy rằng, nếu giữ các yếu tố khác không đổi, một đứa trẻ bị hen trong một ngôi nhà có bếp gas và lò sưởi bằng gas sẽ có các triệu chứng ho nhiều hơn 10% và nhiều hơn 15% số ngày bị khò khè dẫn đến khó nói chuyện hơn một đứa trẻ bị hen trong nhà với các thiết bị điện.

Một phân tích tổng hợp năm 2013 gồm 41 nghiên cứu kiểm tra sự tương tác giữa việc đun nấu bằng gas, mức NO2 trong nhà và bệnh hen suyễn cho thấy trẻ em sống trong nhà có bếp gas có nguy cơ mắc bệnh hen suyễn hiện tại tăng 42%.

Nguyên tắc về ô nhiễm không khí trong nhà của WHO được phát triển với giả định rằng lượng NO2 dự kiến tăng từ bếp gas làm tăng 20% nguy cơ mắc bệnh đường hô hấp dưới ở trẻ em.

29

TIÊU ĐIỂM

Để bảo vệ bản thân, hãy thông gió cẩn thận và cân nhắc sử dụng điện >> Để giảm thiểu việc tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong nhà, nhà ở cần được thông gió tốt >> Luôn sử dụng máy hút mùi loại hút không khí bên ngoài khi nấu nướng.

Lựa chọn an toàn nhất có thể là thông gió và sử dụng điện. Các nghiên cứu đã phát hiện ra mức NO2 cao hơn trong những ngôi nhà có bếp gas so với những ngôi nhà có bếp điện ngay cả khi có hệ thống thông gió thích hợp. Một thí nghiệm ngẫu nhiên cho thấy việc lắp đặt máy hút mùi bên trên bếp gas không ảnh hưởng đáng kể đến nồng độ NO2 nhưng việc thay thế bếp gas bằng bếp điện sẽ giảm mức NO2 trong bếp xuống một nửa.

30

Các nguy cơ đối với sức khỏe đường hô hấp từ NO2 đã được ghi nhận PA Hoa Kỳ cho biết có bằng chứng rõ ràng về mối quan hệ giữa việc tiếp xúc lâu dài với NO2 và sự phát triển của bệnh hen suyễn ở trẻ em. Tuyên bố của EPA được đưa ra thông qua việc xem xét nhiều nghiên cứu chất lượng cao do nhiều nhóm nghiên cứu khác nhau thực hiện. Ngay cả những sự gia tăng nhỏ trong thời gian ngắn tiếp xúc với NO2 trong nhà cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn cho trẻ em. Đối với người lớn mắc bệnh hen suyễn, việc phơi nhiễm với NO2 không cao hơn nhiều so với nồng độ cao nhất ngoài trời (1 giờ) có thể làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn. Vào năm 2016, EPA đã báo cáo một kết quả kết luận rằng việc tiếp xúc với NO2 trong thời gian ngắn có thể gây ra các bệnh về đường hô hấp. Phát hiện này phần lớn dựa trên việc tiếp xúc ngắn hạn với NO2 gây ra các cơn hen suyễn và làm trầm trọng thêm bệnh hen suyễn. Điều này củng cố những phát hiện trước đây của EPA vào năm 2008.

Một ngưỡng cho mức an toàn của NO2 vẫn chưa được xác định và các nghiên cứu chỉ ra rằng các tiêu chuẩn không khí ngoài trời của EPA không bảo vệ các nhóm dân cư nhạy cảm. Ảnh hưởng tới sức khỏe được ghi nhận xảy ra ở mức thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn không khí ngoài trời của EPA là 53 ppb khi tiếp xúc lâu dài.

31

TIÊU ĐIỂM

Một nghiên cứu năm 2013 ở trẻ em mắc bệnh hen suyễn trong các ngôi nhà ở ngoại ô và thành thị đo lường lượng NO2 trong nhà trung bình trong một tháng cho thấy khi mức NO2 tăng lên thì mức độ nghiêm trọng của bệnh hen suyễn cũng tăng theo. Cứ tăng 5 ppb NO2 trên ngưỡng 6 ppb, nguy cơ thở khò khè và nhu cầu dùng thuốc sẽ tăng lên. Nghiên cứu kết luận rằng trẻ em mắc bệnh hen suyễn có nguy cơ mắc các triệu chứng hen suyễn nghiêm trọng hơn ở mức NO2 thấp và nguy cơ tăng lên khi NO2 tăng lên.

32

Một phân tích tổng hợp được công bố vào năm 2013 cho thấy nguy cơ thở khò khè của trẻ em tăng 15% cho mỗi lần tăng 15 ppb NO2. Một nghiên cứu khác cho thấy sự gia tăng 15 ppb trong NO2 tương ứng với sự gia tăng 50% nguy cơ hàng năm đối với các triệu chứng hô hấp ở trẻ em và thanh thiếu niên.

Bên cạnh bệnh hen suyễn, một số ảnh hưởng sức khỏe phổ biến nhất do tiếp xúc với NO2 là liên quan đến đường hô hấp: từ các triệu chứng như thở khò khè, ho và tức ngực đến các bệnh nặng như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính. Nghiên cứu cũng cho thấy rằng các bệnh khác có thể liên quan đến nồng độ NO2 tăng cao bao gồm ảnh hưởng đến tim mạch, tiểu đường, ung thư và ảnh hưởng đến sinh sản.

Cuối cùng, có nhiều bằng chứng về việc ô nhiễm không khí liên quan đến quá trình đốt cháy có liên quan với sự phát triển bất lợi của não. Một nghiên cứu được công bố vào năm 2009 đã tìm thấy bằng chứng cho thấy trẻ sơ sinh tới độ tuổi trước khi đi học tiếp xúc đầu đời (đến 4 tuổi) với ô nhiễm không khí trong nhà từ các thiết bị khí đốt có thể liên quan đến suy giảm chức năng nhận thức và có thể làm tăng nguy cơ phát triển các triệu chứng của chứng rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD).

33

TIÊU ĐIỂM

Tăng nguy cơ mắc bệnh

Theo US EPA, cả khí đốt và khí chưa cháy đều giải phóng các hóa chất độc hại vào không khí gia đình. Những hóa chất này bao gồm NO2, PM2.5, carbon monoxide, formaldehyde, và những chất khác, tất cả đều có liên quan đến những ảnh hưởng nghiêm trọng lên sức khỏe con người.

Việc hỗn hợp các chất ô nhiễm này ảnh hưởng như thế nào đến các bệnh hô hấp ở trẻ em vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy nhiên, một phân tích tổng hợp xem xét mối liên quan giữa bếp gas và bệnh hen suyễn ở trẻ em cho thấy trẻ em ở trong nhà có bếp gas tăng 42% nguy cơ mắc các triệu chứng hen suyễn (hen suyễn tạm thời), tăng 24% nguy cơ từng được chẩn đoán mắc bệnh hen suyễn do bác sĩ (bệnh hen suyễn suốt đời), và nguy cơ mắc bệnh hen suyễn cả đời và tạm thời tăng 32%. Điều này có thể cho thấy nhiều chất ô nhiễm từ khí đốt cùng nhau gây nguy cơ cao hơn cho trẻ em so với một mình chất NO2.

hen suyễn ở trẻ em (hiện tại và suốt đời)

Các triệu chứng hô hấp trầm trọng hơn (thở khò khè, ho, tức ngực, khó thở)

Ảnh 1: Ba yếu tố chính khiến trẻ em dễ mắc các bệnh liên quan tới ô nhiễm không khí hơn người lớn.

Nhịp thở

cao hơn và mức độ

hoạt động thể chất nhiều hơn

34

Tỷ lệ phổi trên

trọng lượng cơ thể cao hơn và cơ thể nhỏ hơn

IQ, suy giảm khả năng học tập

Kích thích đường thở Tăng tính nhạy cảm với nhiễm trùng phổi Ảnh hưởng tới Mất lớp niêm mạc bảo vệ

tim mạch

(bảo vệ đường hô hấp) Chức năng phổi thay đổi Tăng sự nhạy cảm với các chất gây dị ứng

Trẻ em đặc biệt có nguy cơ phơi nhiễm với ô nhiễm liên quan đến bếp gas

Hệ thống

miễn dịch và hô hấp kém

Ảnh 2: Ảnh hưởng sức khỏe của NO2 ở trẻ em có thể bao gồm

35

TIÊU ĐIỂM

CÁC CHUYÊN GIA SỨC KHỎE CỘNG ĐỒNG NÓI RẰNG BẾP GAS ĐANG GÂY TỔN THƯƠNG CHO TRẺ EM Theo một báo cáo mới từ NPR, nấu ăn bằng bếp gas tự nhiên có thể gây nguy hiểm cho cả môi trường và sức khỏe của các gia đình. Đốt bếp gas tự nhiên sẽ giải phóng NO2, và trong nhà, nồng độ chất ô nhiễm này có thể nhanh chóng tăng lên. Gần đây, các chuyên gia sức khỏe cộng đồng đã cảnh báo về nguy cơ sức khỏe của những thiết bị này, đặc biệt là đối với trẻ em. Các chất ô nhiễm không chỉ có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề hô hấp hiện có mà thậm chí có thể gây ra bệnh hen suyễn ở một số trẻ em.

Dưới đây là những điều cha mẹ nên biết về ô nhiễm không khí trong nhà, nguy cơ sức khỏe và nỗ lực thay đổi cách chúng ta nấu ăn ở nhà.

36

Bếp gas có những nguy cơ nào đối với sức khỏe?

Như với hầu hết ô nhiễm không khí, khí thải từ việc đốt cháy khí gas tự nhiên mang lại những nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe của chúng ta.

NO2 có thể hủy hoại với những người có vấn đề về hô hấp ở liều lượng cao và tiếp xúc lâu dài ở mức độ thấp có thể dẫn đến các vấn đề như hen suyễn.

Rủi ro đối với trẻ em đặc biệt cao. NO2 có liên quan đến các triệu chứng như ho và thở khò khè ở trẻ em bị hen suyễn, theo nghiên cứu của Tạp chí Sức khỏe Môi trường.

Ngoài ra, những đứa trẻ sống trong nhà có bếp gas có thể dễ gặp vấn đề về hô hấp hơn, theo báo cáo của NPR, trích dẫn một phân tích năm 1992. NPR cũng chỉ ra một báo cáo gần đây về ảnh hưởng sức khỏe của bếp gas trong gia đình từ Viện Rocky Mountain (RMI) và các nhóm khác, trong đó chỉ ra rằng trẻ em có nhiều nguy cơ bị ô nhiễm không khí trong nhà hơn do hệ miễn dịch của trẻ còn yếu và hơn thế nữa do trẻ năng vận động.

Nhưng nitơ điôxít không phải là chất gây ô nhiễm không khí trong nhà có nguy cơ duy nhất. Theo báo cáo của RMI, việc nấu ăn, ngay cả trên bếp điện, có thể giải phóng các hạt cực nhỏ vào không khí như PM2.5 (các hạt nhỏ hơn 2,5 micromet, kích thước bằng một phần ba hồng cầu). EPA lưu ý rằng loại ô nhiễm dạng hạt này cũng liên quan đến các vấn đề hô hấp, ngoài một số vấn đề tim mạch. Đốt khí tự nhiên, mặc dù sạch hơn bếp đốt củi, nhưng có thể làm tăng mối lo ngại về chất lượng không khí.

37

TIÊU ĐIỂM

Các gia đình có bếp gas ở nhà hoặc lo lắng về chất lượng không khí trong nhà nói chung, đều có những lựa chọn.

Trước tiên, hãy sử dụng quạt thông gió trong bếp nếu bạn có. Nghiên cứu của RMI gợi ý rằng bạn nên giữ cho quạt thông gió chạy khi đang nấu ăn hoặc mở cửa sổ nếu đó không phải là một lựa chọn. Điều này đôi khi có thể tạo ra sự khác biệt lớn: Cùng một nghiên cứu phát hiện ra rằng nấu ăn có thể đẩy mức nitơ điôxít lên trên mức tiêu chuẩn đối với không khí bên ngoài cũng cho thấy rằng việc sử dụng quạt thông gió làm giảm ô nhiễm đáng kể trong một số ngôi nhà.

Cha mẹ có thể làm gì với ô nhiễm bếp gas?

38

Báo cáo RMI cũng đề xuất đổi bếp gas của bạn lấy bếp điện. Nhưng điều này có thể tốn kém, vì bếp điện mới có thể có giá hàng trăm đô la hoặc hơn. Một số người đang thúc đẩy chính phủ hành động để điện khí hóa các thiết bị gia dụng của chúng ta về cả quan điểm sức khỏe cũng như môi trường. Nhưng ngành công nghiệp khí đốt tự nhiên không quá quan tâm đến ý tưởng này, theo Vox. Các nhóm công nghiệp và những người liên quan đến khí tự nhiên đã là những người phản đối mạnh mẽ các biện pháp điện khí hóa. Ngoài ra, Vox lưu ý, ngành công nghiệp này đã thúc đẩy khí đốt tự nhiên, chẳng hạn như video nấu ăn. Năm ngoái, Mother Jones đã báo cáo chiến dịch này đang lan truyền đến những người có ảnh hưởng trên Instagram như thế nào với thẻ bắt đầu bằng #CookingWithGas.

Một số quan chức đang hành động. Một số thành phố ở California đã cố gắng khuyến khích các thiết bị điện trong các tòa nhà, Vox báo cáo. Ngoài ra, ít nhất một phiên bản của dự luật điều chỉnh ngân sách được thông qua Quốc hội sẽ tạo ra các khoản giảm giá cho việc thay thế bếp không dùng điện bằng bếp điện.

Các nhà lập pháp tiếp tục tranh luận về dự luật, tương lai của các điều khoản như vậy là không rõ ràng.

39

LỜI KHUYÊN AN TOÀN

Hen suyễn và các vấn đề về hô hấp ở trẻ em Theo báo cáo từ Hội đồng Khí hậu, bếp gas tạo ra các chất gây ô nhiễm làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn ở trẻ em, bao gồm NO2 và các hạt bụi mịn. Bệnh hen suyễn cũng là nguyên nhân hàng đầu gây ra gánh nặng bệnh tật ở trẻ em trong độ tuổi đi học và là lý do chính khiến trẻ phải đến khoa cấp cứu hoặc nghỉ học trong ngày.

Sử dụng bếp gas trong nhà mà không có hệ thống thông gió thích hợp có tác động tương đương với bệnh hen suyễn ở trẻ em liên quan tới tác động của việc cha hoặc mẹ hút thuốc. Một nghiên cứu năm 2018 ước tính rằng việc tiếp xúc với khí thải bếp ga là nguyên nhân gây ra 12,3% bệnh hen suyễn ở trẻ em ở Úc.

Một phân tích tổng hợp năm 2013 đã xem xét kết quả của 41 nghiên cứu kết luận rằng trẻ em sống trong một ngôi nhà có bếp gas sẽ tăng 42% nguy cơ mắc bệnh hen suyễn hiện tại và tăng 24% nguy cơ được chẩn đoán mắc bệnh hen suyễn vào một thời điểm nào đó trong đời. Ngoài ra còn có một số bằng chứng liên quan giữa việc nấu ăn bằng gas với các vấn đề hô hấp khác ở trẻ em bao gồm giảm chức năng phổi và viêm mũi.

Máy sưởi gas, đặc biệt là những loại máy sưởi không có ống dẫn khí từ lò sưởi ra bên ngoài, cũng được biết là tạo ra lượng NO2 trong nhà cao, có thể góp phần gây ra các vấn đề về hô hấp và hen suyễn.

40

Đáng lo ngại hơn nữa, một nghiên cứu năm 2018 về các ngôi nhà ở New Zealand cho thấy rằng trẻ em sống trong những ngôi nhà được sưởi ấm bằng khí gas - bất kể lò sưởi được làm nóng hay không được làm nóng có nhiều khả năng bị nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính hơn trẻ em sống trong những ngôi nhà được sưởi ấm bằng điện.

Phát triển tâm thần kinh của trẻ Một nghiên cứu năm 2009 đối với trẻ mẫu giáo Tây Ban Nha cho thấy việc phơi nhiễm với ô nhiễm không khí từ các thiết bị sử dụng khí gas trong nhà trong vòng ba tháng đầu đời có liên quan đến điểm số thấp hơn cho các điểm nhận thức, trí nhớ, lời nói và hành động nói chung khi bốn tuổi, cũng như tăng nguy cơ của các triệu chứng tăng động, giảm trí nhớ (ADHD).

Nhìn chung, ngày càng có nhiều lo ngại về những tác động xấu đến sự phát triển thần kinh đối với trẻ em khi tiếp xúc với các chất ô nhiễm không khí như NO2 được tạo ra bởi các thiết bị sử dụng khí gas.

41

LỜI KHUYÊN AN TOÀN

ác thiết bị gas chính trong nhà đều được yêu cầu phải được thông hơi ngoài trời — ngoại trừ bếp gas. Trong nhiều thập kỷ, các thành phố và tiểu bang đã tập trung vào việc đảm bảo rằng ô nhiễm từ máy nước nóng dùng gas, lò gas và máy sấy gas được thoát ra bên ngoài nhà vì nguy cơ sức khỏe con người được biết đến. Tuy nhiên, không có yêu cầu thông gió thống nhất tương tự cho bếp gas. Ở nhiều bang, không có yêu cầu thông hơi đối với bếp gas trong các tòa nhà mới. Ngay cả ở những tiểu bang yêu cầu phải sử dụng bếp gas, không có tiêu chuẩn toàn diện nào để đảm bảo hệ thống thoát hơi đầy đủ hoặc nó tự động bật khi mức độ ô nhiễm không an toàn. ệ thống thông gió tại chỗ được lắp đặt, duy trì và vận hành đúng cách (máy hút mùi đặt phía trên hoặc phía sau bếp) có thể làm giảm NO2 và các mức ô nhiễm khác và có liên quan đến việc nâng cao sức khỏe hô hấp. Tuy nhiên, ở nhiều nơi không có yêu cầu về quy chuẩn xây dựng để lắp đặt hệ thống hút mùi thực sự thông hơi ra ngoài trời. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng nhiều máy hút mùi hoặc máy tuần hoàn không khí không loại bỏ đồng nhất các chất ô nhiễm từ bếp gas, đặc biệt là từ các bếp nấu đặt phía trước.

Ngoài ra, công nghệ hút mùi hiện tại có nhiều loại hiệu suất và tỷ lệ thu giữ ô nhiễm thường rất kém.

Thông gió là quan trọng

”

nhưng không thể dựa vào như là chiến lược duy nhất ể ngăn ngừa phơi nhiễm với ô nhiễm bếp gas

42

43

LỜI KHUYÊN AN TOÀN

Có 4 rào cản chính để sử dụng thành công hệ thống thông gió nhằm giảm ô nhiễm bếp gas:

Thứ nhất, nhiều ngôi nhà không có máy hút mùi.

Thứ ba, hiệu suất và hiệu quả của máy hút mùi rất khác nhau. Các thử nghiệm trên máy hút mùi bán sẵn trên thị trường cho thấy chúng có thể thu được từ dưới 15% chất ô nhiễm đến 98% chất ô nhiễm tùy thuộc vào thiết bị được sử dụng, luồng không khí và nếu sử dụng bếp nấu phía trước hoặc phía sau. Đối với các máy đã được thử nghiệm, hầu hết không thu được hơn 75% chất ô nhiễm và những đơn vị đó thường gây tiếng ồn.

Thứ hai, nhiều máy hút mùi "không có ống dẫn" hoặc tuần hoàn, có nghĩa là chúng không thông ra ngoài trời mà thay vào đó là tuần hoàn khí thải thông qua các bộ lọc không làm sạch không khí một cách hiệu quả.

Thứ tư, nhiều nhà có máy hút mùi nhưng không sử dụng thường xuyên. Mặc dù không có dữ liệu quốc gia về việc sử dụng máy hút mùi, một cuộc khảo sát trên 350 cư dân California cho thấy 40 - 60% không sử dụng máy hút mùi hoặc mở cửa sổ trong khi nấu ăn.

Về lý do tại sao cần sử dụng máy hút mùi, một số kết quả khảo sát cho thấy phần lớn mọi người không cảm thấy quạt hút là cần thiết, và đối với những người khác quạt quá ồn hoặc mọi người chỉ đơn giản là không nghĩ đến việc sử dụng chúng. Nói tóm lại, chúng ta không thể chỉ dựa vào các phương pháp thông gió hiện tại để bảo vệ các gia đình khỏi mức độ ô nhiễm bếp gas không an toàn.

44

Vấn đề này có thể trở nên tồi tệ hơn. Khi các ngôi nhà trở nên tiết kiệm năng lượng hơn cũng có nguy cơ gây ô nhiễm không khí trong nhà. Mô hình hóa cho thấy rằng từ quan điểm chất lượng không khí trong nhà để bảo vệ sức khỏe, nên bổ sung năng lượng, nhưng thường không cho phép tăng cường thông gió và lọc. Việc tiết kiệm năng lượng (ví dụ: cách nhiệt tốt hơn và bịt kín hơn) có thể làm cho chất lượng không khí trở nên tồi tệ hơn bằng cách hạn chế thông gió và luồng không khí. Nghiên cứu mới nổi cho thấy thông gió khu dân cư có liên quan đến chức năng phổi. Một nghiên cứu năm 2019 về những ngôi nhà ở đô thị có thu nhập thấp ở Colorado cho thấy rằng trong những ngôi nhà có tỷ lệ thông gió cao hơn (bằng cách thẩm thấu — hoặc sự pha loãng của không khí trong nhà với không khí ngoài trời tương đối sạch hơn) thì những người sống trong đó (từ tám tuổi trở lên) có chức năng phổi tốt hơn.

Một nghiên cứu mô hình hóa thời tiết cho thấy rằng những nỗ lực chỉ để thắt chặt lớp bảo vệ (để hạn chế hoặc kiểm soát luồng không khí) đã dẫn đến sự gia tăng 20% các trường hợp hen suyễn nghiêm trọng; tuy nhiên, việc loại bỏ các nguồn ô nhiễm trong nhà và sửa chữa hệ thống hút mùi đã làm giảm tác động này.

Trong số các biện pháp can thiệp được mô hình hóa, việc thay đổi bếp gas thành bếp điện dẫn đến một trong những khoản tiết kiệm chăm sóc sức khỏe lớn nhất, thể hiện bằng việc giảm chi phí sử dụng dịch vụ chăm sóc sức khỏe như nhập viện và khám tại khoa cấp cứu.

45

LỜI KHUYÊN AN TOÀN

Nấu ăn bằng điện là lựa chọn an toàn nhất cho gia đình bạn Bếp điện không thải ra hàm lượng chất ô nhiễm khi đốt cháy cao như NO2, nên chúng vốn sạch hơn bếp gas.

Trong nghiên cứu can thiệp đầu tiên được công bố để khắc phục nồng độ NO2 trong nhà từ bếp gas, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng việc thay thế bếp gas bằng bếp điện sẽ làm giảm 51% nồng độ NO2 trung bình trong nhà bếp.

Nghiên cứu kết luận rằng việc thay thế bếp gas bằng bếp điện sẽ làm giảm nồng độ NO2 trong nhà nhiều nhất. Kết quả cho thấy rằng sự can thiệp đơn giản của việc thay thế bếp có thể không chỉ giảm mức NO2 đáng kể trong nhà trong nhà bếp mà còn trong toàn bộ ngôi nhà. Không giống như việc dựa vào máy hút mùi hoặc các phương án kiểm soát ô nhiễm khác phụ thuộc vào người sử dụng, việc thay thế bếp gas bằng bếp điện (bao gồm cả bếp từ) có thể làm giảm các chất ô nhiễm tại nguồn.

46

Các cá nhân có thể thực hiện hành động trực tiếp để giảm nguy cơ tiếp xúc với mức độ ô nhiễm không an toàn của bếp gas:

1

2

3

4

5

Giảm sử dụng bếp gas: Giảm thiểu sử dụng bếp gas bằng cách thay vào đó sử dụng bếp từ và các thiết bị điện khác, chẳng hạn như ấm điện, lò nướng bánh mì, lò vi sóng, nồi siêu tốc, v.v.

Thông gió: Nếu bếp có bất kỳ loại thông gió nào, hãy sử dụng mọi lúc khi nấu nướng. Lý tưởng nhất là cửa thông gió của máy hút mùi của bếp dẫn ra ngoài trời. Nấu trên bếp đốt phía sau gần hệ thống thông gió nhất, nếu có thể. Để hệ thống thông gió hoạt động ít nhất năm phút sau khi nấu. Vệ sinh máy hút mùi định kỳ.

Mở cửa sổ: Nếu không có hệ thống thông gió, hãy nấu ăn bằng cách mở cửa sổ bất cứ khi nào có thể. Ngay cả việc mở cửa sổ trong một khoảng thời gian ngắn, chẳng hạn như dưới năm phút, cũng có thể có hiệu quả trong việc giảm mức ô nhiễm trong nhà.

Cài đặt và bảo trì máy dò CO

6

Sử dụng các thiết bị đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn và/hoặc báo động bằng âm thanh ở mức thấp. Lý tưởng nhất là lắp đặt trong nhà bếp và trong hoặc gần phòng ngủ.

Thay thế bếp gas: Thay thế bếp gas bằng các giải pháp thay thế điện, chẳng hạn như bếp điện từ.

47

PHÒNG NGỪA RỦI RO

NẤU ĂN BẰNG CÁC LOẠI NHIÊN LIỆU KHÁC CÓ TỐT HƠN KHÔNG? Nấu ăn (hoặc sưởi ấm) bằng khí gas có rủi ro, nhưng việc chuyển đổi nguồn nhiên liệu sẽ không loại bỏ tất cả các chất ô nhiễm. Điều này là do bản thân việc nấu nướng có thể là nguồn phát thải chính có khả năng gây hại, vì đun nóng thức ăn bằng bất kỳ nguồn nhiệt nào đều tạo ra các hạt nhỏ có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề về hô hấp.

48

Ngoài ra còn có một số nguồn nhiên liệu khác gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bạn. Nhiên liệu rắn, chẳng hạn như than đá và gỗ, tạo ra mức độ ô nhiễm không khí cao nhất, với hàm lượng rất cao các chất dạng hạt và carbon monoxide cũng như một loạt các hóa chất độc hại khác.

Khí gas tạo ra ít chất ô nhiễm không khí hơn so với nhiên liệu rắn, đặc biệt là ít vật chất hạt bụi mịn hơn, và trở thành một lựa chọn lành mạnh hơn so với các loại nhiên liệu rắn.

Tuy nhiên, bếp điện và lò nướng đã được chứng minh là tạo ra mức độ ô nhiễm không khí thấp hơn đáng kể so với các loại bếp gas. Trên thực tế, một nghiên cứu cho thấy rằng việc thay thế bếp gas bằng bếp điện có liên quan đến việc giảm 51% mức độ NO2 trong nhà bếp sau ba tháng.

Mặc dù còn ít nghiên cứu so sánh bếp từ với bếp điện, nhưng bếp từ có khả năng tạo ra ít chất ô nhiễm hơn so với điện.

49

PHÒNG NGỪA RỦI RO

Đặc trưng

Bếp gas

Bếp từ

Hiệu suất năng lượng

40-50%

80-90%

Yêu cầu về điện

Không

Có

Nguyên lý hoạt động

Đốt cháy

Điện từ trường

An toàn

Trung bình

Cao

Môi trường xung quanh nhà bếp

Bị làm nóng nhanh

Yêu cầu về trọng lượng và không gian

Cao

Thoải mái

Thấp

Cao

Không có những giới hạn như vậy

Chỉ những dụng cụ nấu nướng có đáy phẳng bằng sắt từ

Khả năng tương thích với dụng cụ nấu ăn

Thấp

Sử dụng quạt mát trong khi nấu

Không thể sử dụng

Vệ sinh và bảo dưỡng

Cao

Thấp

Khí thải độc hại

Thải ra CO, Formaldehyde, NO, và NO2

Không thải ra các khí độc hại

Chi phí ban đầu

Trung bình

Cao

Chi phí định kỳ

Trung bình

Thấp

Dễ sử dụng

Rất dễ

Hơi khó

SO SÁNH BẾP GAS VÀ BẾP TỪ

50

Không bị làm nóng

Có thể sử dụng

Bếp gas

Bếp từ

Bếp gas dễ sử dụng hơn bếp từ.

Cần không gian hạn chế so với bếp gas.

Việc cắt điện hay dao động điện áp không ảnh hưởng đến việc nấu nướng.

An toàn hơn vì nhiệt không sinh ra do lửa.

Giúp kiểm soát được nhu cầu nấu nướng nhiều hơn.

Đun nóng dần dần cho phép đoán nhiệt độ của dụng cụ nấu được đốt nóng, trong khi bếp từ thiết lập nhiệt độ nấu chính xác.

Ưu điểm

Không yêu cầu loại dụng cụ cụ thể cho bếp gas.

Cần ít tần suất, thời gian và công sức vệ sinh, bảo dưỡng.

Có sẵn với các điều khiển nhiệt độ có thể lập trình.

Rất ít nhiệt bị hao phí trong quá trình nấu nướng.

Hiệu suất năng lượng thấp hơn so với bếp từ.

Nhiệt tạo ra chỉ được truyền đến dụng cụ nấu trong khu vực được khoanh tròn trên mặt bếp. Nhờ đó, thân bếp luôn mát.

Có thể làm nóng môi trường nhà bếp gây khó chịu trong mùa hè.

Không thể sử dụng quạt trần hoặc quạt cây trong khi nấu ăn

Không tạo ra CO, Formaldehyde và NO2 do không có nhiên liệu bị đốt cháy

Chi phí định kỳ cho bếp gas nhiều hơn so với bếp từ.

Nhược điểm

Do LPG/CNG bốc cháy trong quá trình nấu nướng thải ra PM2.5, CO, Formaldehyde, NO và NO2 ra môi trường ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng.

Cần nhiều nỗ lực và thời gian hơn để làm sạch và bảo trì.

Chi phí định kỳ thấp đáng kể so với bếp gas.

Làm nóng nhanh hơn và phân bổ nhiệt đều hơn cho dụng cụ nấu.

Nguy cơ hỏa hoạn. Nó có thể gây bỏng nếu người dùng không chú ý.

Bếp gas cần có diện tích đáng kể để đặt bếp, bình và ống dẫn gas.

Giá thành của bếp từ không quá cao nên phù hợp túi tiền của mọi người.

Chỉ sử dụng được với dụng cụ nấu nướng bằng chất liệu sắt từ. Dụng cụ nấu ăn bằng nhôm, đồng và đồng thau không phù hợp.

Chỉ có thể sử dụng đồ dùng có đáy phẳng. Tối đa hóa tiếp xúc bề mặt là chìa khóa mang lại hiệu quả.

Không thể nấu được nếu có sự cố về nguồn điện hoặc điện áp dao động.

Người cao tuổi có máy điều hòa nhịp tim không nên sử dụng bếp từ vì trường điện từ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến bếp.

51

www.iirr.vn