Tạp chí CLEANING & ENVIRONMENT | Life Balance - No.35 Phương pháp làm sạch và bảo trì thép không gỉ

Phương pháp làm sạch và bảo trì

THÉP KHÔNG GỈ

Quý độc giả thân mến, Chúng ta đã chứng kiến sự giao thoa tinh tế giữa sức mạnh và vẻ đẹp trong những công trình được chế tác từ thép không gỉ. Chẳng có gì ngạc nhiên khi nói rằng, để giữ cho loại vật liệu này luôn tỏa sáng như ban đầu, việc chăm sóc và bảo trì đóng vai trò quan trọng.

Trong số Tạp chí này, chúng tôi xin đưa đến Quý độc giả chủ đề hấp dẫn về "Phương pháp làm sạch và bảo trì thép không gỉ”. Thông qua những bài viết chuyên sâu và chi tiết, chúng tôi sẽ hướng dẫn những kỹ thuật hiện đại và những biện pháp bảo trì thông minh để giữ cho bề mặt thép không gỉ luôn trắng bóng và khả năng chống ăn mòn không ngừngn theo năm tháng.

Bùi Tuấn Anh

Chúng tôi tin rằng, qua những chia sẻ về trong số Tạp chí này, Quý độc giả sẽ có cái nhìn toàn diện và sâu sắc về cách duy trì đẹp và sức mạnh của loại vật liệu này trong thời gian dài. Hãy đồng hành cùng chúng tôi để tìm hiểu và trải nghiệm những kỹ thuật tinh tế trong nghệ thuật làm sạch và bảo trì thép không gỉ.

PHÓ TỔNG BIÊN TẬP

Trân trọng!

Anh

CHỊU TRÁCH NHIỆM NỘI DUNG

HỘI ĐỒNG BIÊN TẬP Bùi Tuấn Anh Lê Tiến Trung

Nguyễn Kim Thi

Hà Thị Hạnh Vân Ngô Thị Thùy Dung

TỔNG BIÊN TẬP

Bùi Mai Thùy Dương Huỳnh Thị Thúy Thoa

Nguyễn Tất Hồng Dương

BIÊN TẬP & THIẾT KẾ

PHÓ TỔNG BIÊN TẬP Bùi Tuấn Anh

www.lifebalance.vn www.facebook.com/lifebalance.vn

Phòng Phát triển Cộng đồng

4

MỤC LỤC 06

GIỚI THIỆU

07

KHÁI NIỆM THÉP KHÔNG GỈ

08

LOẠI HỢP KIM

10

NGUYÊN NHÂN GÂY ĂN MÒN

11

LÀM SẠCH THÉP KHÔNG GỈ

12

CÁC LOẠI CHẤT GÂY Ô NHIỄM BỀ MẶT

18

CÁC LOẠI CHẤT VÀ PHƯƠNG PHÁP TẨY RỬA VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA

5

6

GIỚI THIỆU Thép không gỉ có thể dễ dàng bị ảnh hưởng bởi quá trình ăn mòn. Thép không gỉ không có khả năng chống lại 100% vết bẩn và sẽ rỉ sét ở một số ứng dụng và vị trí nhất định nếu không được bảo trì thường xuyên.

Hướng dẫn này nhằm cung cấp cho Quý độc giả các mẹo giúp sản phẩm thép không gỉ trông như mới sau khi được lắp đặt.

7

KHÁI NIỆM THÉP KHÔNG GỈ

▪ ▪ ▪

8

LOẠI HỢP KIM ● 304

● 304L ● 316

● 316L ● 430

9

10

NGUYÊN NHÂN GÂY ĂN MÒN Các nguyên nhân phổ biến gây ăn mòn thép không gỉ bao gồm: ▪ ▪ ▪ ▪ ▪ ▪

dụng muối làm tan băng trong

11

LÀM SẠCH THÉP KHÔNG GỈ

● Thép không gỉ cần được làm sạch để đảm bảo tính thẩm mỹ và bảo vệ khả năng chống ăn mòn. ● Thép không gỉ được bảo vệ khỏi ăn mòn bằng một lớp oxit crom mỏng. Oxy từ khí quyển kết hợp với crom trong thép không gỉ để tạo thành màng oxit crom thụ động giúp bảo vệ khỏi bị ăn mòn thêm. Bất kỳ sự ô nhiễm bề mặt nào do bụi bẩn hoặc vật liệu khác đều cản trở quá trình thụ động này và giữ lại các tác nhân ăn mòn, làm giảm khả năng chống ăn mòn. ● Vì vậy, rất cần thiết duy trì quá trình làm sạch thường xuyên để duy trì vẻ ngoài và tính toàn vẹn của bề mặt. Thép không gỉ có thể dễ dàng được làm sạch bằng nhiều phương pháp khác nhau. Thép không gỉ sẽ duy trì vẻ ngoài và hiệu suất của nó lâu hơn nếu được vệ sinh thường xuyên và không giống như một số vật liệu khác, thép không gỉ không thể bị “hao mòn” do vệ sinh quá nhiều. ● Cần cân nhắc đến ảnh hưởng của độ nhám bề mặt/hoa văn, hướng vân/hoa văn và thiết kế cho phép làm sạch mưa tối đa (ứng dụng ngoại thất).

12

CÁC LOẠI CHẤT GÂY Ô NHIỄM BỀ MẶT

13

cụ thể để loại bỏ hiệu quả.

thể để lại các hạt bám trên bề mặt

chứa chất rắn khoáng để lại vết nước,

14

15

16

17

Ví dụ, rửa bề mặt bằng trichloroethylene hoặc chất lỏng tương tự hoặc khuấy một loạt các bộ phận nhỏ trong thùng chứa dung môi. Các dung môi không halogen hóa, chẳng hạn như axeton, rượu metyl, rượu etylic, metyl etyl xeton, benzen, rượu isopropyl, toluen, rượu khoáng và nhựa thông đều có tác dụng tốt.

Nhiều dung môi trong số này được sử dụng rộng rãi làm chất tẩy rửa riêng lẻ, nhưng có hàng ngàn chất tẩy rửa hỗn hợp hoặc hỗn hợp trên thị trường.

18

CÁC LOẠI CHẤT,

PHƯƠNG PHÁP TẨY RỬA

&

BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA

19

Các loại chất và phuơng pháp tẩy rửa ● Khi lựa chọn các biện pháp làm sạch, hãy xem xét khả năng trầy xước và khả năng ăn mòn sau khi làm sạch do chất tẩy rửa được loại bỏ không hoàn toàn. ● Vết xước có thể xảy ra trên lớp tráng gương sáng do chất tẩy rửa có chứa chất mài mòn cứng hoặc thậm chí do “sạn” trong nước rửa. Điều này thường không phải là vấn đề đối với lớp hoàn thiện xỉn màu hoặc những bề mặt được hoàn thiện bằng đá đánh bóng thô. ● Biện pháp phòng ngừa tốt nhất là tránh sử dụng chất tẩy rửa có tính ăn mòn trừ khi thực sự cần thiết. Khi cần chất mài mòn, trước tiên hãy thử nghiệm trên một khu vực khuất tầm nhìn. Nên sử dụng “chất mài mòn mềm”, chẳng hạn như đá bọt. ●

Chất mài mòn có thể làm hỏng vĩnh viễn một số lớp hoàn thiện có màu và có độ bóng cao. Nên nghe lời khuyên từ nhà cung cấp lớp hoàn thiện khi làm sạch các lớp hoàn thiện đặc biệt. Nhiều chất tẩy rửa có chứa các thành phần ăn mòn cần phải rửa kỹ sau khi làm sạch bằng nước sạch; tuy nhiên, nên rửa kỹ cho tất cả các quy trình làm sạch.

20

● Khi lựa chọn các biện pháp làm sạch, hãy xem xét khả năng trầy xước và khả năng ăn mòn sau khi làm sạch do chất tẩy rửa được loại bỏ không hoàn toàn. ● Vết xước có thể xảy ra trên lớp tráng gương sáng do chất tẩy rửa có chứa chất mài mòn cứng hoặc thậm chí do “sạn” trong nước rửa. Điều này thường không phải là vấn đề đối với lớp hoàn thiện xỉn màu hoặc những bề mặt được hoàn thiện bằng đá đánh bóng thô. Biện pháp phòng ngừa tốt nhất là tránh sử dụng chất tẩy rửa có tính ăn mòn trừ khi thực sự cần thiết. Khi cần chất mài mòn, trước tiên hãy thử nghiệm trên một khu vực khuất tầm nhìn. Nên sử dụng “chất mài mòn mềm”, chẳng hạn như đá bọt. ● Chất mài mòn có thể làm hỏng vĩnh viễn một số lớp hoàn thiện có màu và có độ bóng cao. Nên nghe lời khuyên từ nhà cung cấp lớp hoàn thiện khi làm sạch các lớp hoàn thiện đặc biệt. Nhiều chất tẩy rửa có chứa các thành phần ăn mòn cần phải rửa kỹ sau khi làm sạch bằng nước sạch; tuy nhiên, nên rửa kỹ cho tất cả các quy trình làm sạch. ● Nước sạch và khăn lau - Phương pháp đơn giản, an toàn và ít tốn kém nhất mà vẫn đem lại được hiệu quả luôn là phương pháp tốt nhất. Bề mặt không gỉ phát triển mạnh khi vệ sinh thường xuyên vì không có lớp phủ bề mặt làm mòn thép không gỉ. Một miếng vải mềm và nước ấm sạch sẽ luôn là lựa chọn hàng đầu cho những vết bẩn nhẹ, vết bẩn và đất xốp. Rửa sạch lần cuối bằng nước sạch và khăn khô sẽ hoàn tất quá trình và loại bỏ khả năng để lại vết nước.

21

22

Làm sạch bằng dung môi Dung môi hữu cơ có thể được sử dụng để loại bỏ dấu vân tay và dầu mỡ mới chưa có thời gian oxy hóa hoặc phân hủy. Dung môi được ưu tiên là dung môi không chứa clo, chẳng hạn như axeton, rượu metyl và rượu khoáng. Có nhiều chất tẩy rửa hữu cơ hỗn hợp hoặc hỗn hợp có sẵn trên thị trường và cố gắng tối ưu hóa cả khả năng làm sạch và các thuộc tính an toàn. Việc làm sạch có thể được thực hiện bằng cách nhúng trực tiếp các vật dụng nhỏ hơn vào dung môi, lau bằng vải tẩm dung môi hoặc bằng các phương pháp hơi hoặc phun phức tạp. Kỹ thuật lau đôi khi để lại bề mặt có sọc.

23

24

Chất tẩy rửa gia dụng ● Chất tẩy rửa gia dụng sẽ thuộc hai loại: chất tẩy rửa (không mài mòn) và chất tẩy rửa mài mòn. Cả hai đều có hiệu quả đối với nhiều vết bẩn, vết bẩn và cặn bẩn nhẹ cũng như các loại dầu nhẹ như dấu vân tay. ● Chất tẩy rửa có tính mài mòn hiệu quả hơn nhưng có khả năng làm trầy xước bề mặt. Tuy nhiên, mức độ mài mòn sẽ khác nhau rất nhiều tùy theo sản phẩm cụ thể và một số thương hiệu sẽ tạo ra vết xước đáng chú ý chỉ trên những bề mặt có độ bóng cao nhất và một số bề mặt có màu. ● Tất cả các chất tẩy rửa này rất khác nhau về độ axit và lượng clo. Nên sử dụng chất tẩy rửa trung tính có hàm lượng clorua thấp trừ khi người dùng yên tâm rằng bề mặt có thể được rửa sau khi làm sạch. ● Việc nhãn ghi “cho thép không gỉ” không đảm bảo rằng sản phẩm không bị mài mòn, không có tính axit, hoặc hàm lượng clorua thấp. ● Phương pháp làm sạch thường được sử dụng với các chất tẩy rửa này là bôi chúng lên bề mặt không gỉ và sau đó lau bằng vải hoặc lau trực tiếp bằng vải mềm tẩm chất tẩy rửa. Trong mọi trường hợp, bề mặt đã được làm sạch phải được rửa kỹ bằng nước sạch và lau khô bằng vải mềm nếu cần lưu ý đến vệt nước.

25

WORKSAFE VOL. 23

25

26

Phương pháp làm sạch ● Cần phải thường xuyên làm sạch thép không gỉ để chống ăn mòn và duy trì vẻ ngoài.

Nếu được chăm sóc đúng cách, thép không gỉ sẽ không bị ăn mòn. ● Đối với hầu hết các ứng dụng, chỉ cần rửa nhanh bằng xà phòng và nước, sau đó rửa lại bằng nước sạch là đủ. ● Cho kết quả tốt nhất: ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦

Làm sạch thép không gỉ khi chạm vào nguội.

Dùng chất tẩy nhẹ hoặc dung dịch amoniac pha loãng (1%) trong nước ấm.

Sử dụng nước sạch. Nước có sạn, bẩn hoặc quá cứng có thể để lại vết đốm hoặc vết ố màu nâu.

Lau sạch bằng miếng bọt biển hoặc vải sạch.

Dùng nước rửa sạch để tránh vết nước.

Lau khô bằng khăn lau dùng một lần hoặc máy thổi khí.

27

Nếu vữa hoặc xi măng tiếp xúc với thép không gỉ, hãy rửa sạch ngay lập tức. Bạn có thể tham khảo quy trình sau: sử dụng dụng dịch gốc axit photphoric 10 - 15% trong nước ấm; trải đều chất tẩy rửa lên bề mặt, đợi 30 - 60 phút, sau đó trung hòa axit bằng chất tẩy rửa có tính kiềm hoặc amoniac pha loãng và rửa lại bằng nước sạch. Đối với vết bẩn do cặn vôi, bạn cũng có thể pha loãng một phần giấm với ba phần nước và dùng bàn chải nylon chà lên vết bẩn.

Đối với các vết bẩn cứng đầu, đổi màu, oxy hóa và vết nước, hãy sử dụng chất tẩy rửa nhẹ, không mài mòn. Áp dụng bằng vải mềm hoặc miếng bọt biển, rửa sạch bằng nước sạch và lau khô. Tránh chà xát bột nhão. Bạn cũng có thể sử dụng chất tẩy dạng kem có chứa canxi cacbonat hoặc axit xitric. Để loại bỏ các chất gây ô nhiễm khỏi bề mặt thép không gỉ, hãy sử dụng một miếng vải mềm để bôi dung dịch axit oxalic. Để dung dịch trên bề mặt trong vài phút để hòa tan các hạt gây ô nhiễm.

Sau khi làm sạch, rửa kỹ toàn bộ dung dịch còn sót lại bằng nước sạch.

28

Nếu vữa hoặc xi măng tiếp xúc với thép không gỉ, hãy rửa sạch ngay lập tức. Bạn có thể tham khảo quy trình sau: sử dụng dụng dịch gốc axit

phút, sau đó trung hòa axit bằng chất tẩy rửa có tính kiềm hoặc amoniac pha loãng và rửa lại bằng nước sạch. Đối với vết bẩn do cặn vôi, bạn cũng có thể pha loãng một phần giấm với chà lên vết bẩn.

29

● Đối với bề mặt bị bỏ quên và bị ăn mòn: ◦

Nhẹ: Sử dụng chất bôi trơn đa năng, chẳng hạn như WD-40, để lau vùng bị ảnh hưởng. Cũng có thể sử dụng chất tẩy rửa bằng thép không gỉ có chứa canxi cacbonat hoặc axit xitric. Sau đó rửa sạch bằng nước sạch.

◦

Trung bình: Sử dụng chất tẩy rửa thép không gỉ gốc axit photphoric, như E-NOX Clean. Xịt lên vùng bị ảnh hưởng và trải đều chất tẩy rửa lên bề mặt. Để trong 30 - 60 phút. Trung hòa axit bằng chất tẩy rửa có tính kiềm dạng xịt, như Uno SF. Lau sạch bề mặt bằng khăn giấy và rửa kỹ mọi chất cặn bằng nước sạch.

◦

Nghiêm trọng: Do tính chất ăn mòn cao của các phương pháp xử lý rỉ sét nghiêm trọng và những rủi ro cố hữu đối với con người và môi trường xung quanh, nên sử dụng nhà cung cấp dịch vụ chuyên nghiệp. Những vết rỉ sét nghiêm trọng được xử lý bằng dung dịch tẩy rửa, thường chứa axit flohydric có tính ăn mòn cao.

30

Khuyến nghị làm sạch với những chất liệu cụ thể Chất liệu inox rất dễ lau chùi so với nhiều chất liệu khác. Với chất liệu này, ta cần rửa bằng xà phòng hoặc chất tẩy rửa nhẹ và nước ấm, sau đó rửa lại bằng nước sạch thường khá phù hợp với thiết bị gia dụng và kiến trúc. Bề ngoài sẽ được nâng cao nếu bề mặt được làm sạch cuối cùng được lau khô. Ở bảng tiếp theo, chúng tôi sẽ trình bày các phương pháp làm sạch cụ thể, tuy nhiên, đây chỉ là những khuyến nghị và phải thừa nhận rằng có những rủi ro liên quan đến tất cả các hoạt động vệ sinh. Tất cả các phương pháp điều trị như vậy phải được người dùng đánh giá.

31

32

Chăm sóc thép không gỉ Thép không gỉ sạch hơn có thể được giữ trong quá trình bảo quản, gia công hoặc trong quá trình sử dụng thì càng đảm bảo khả năng chống ăn mòn tối ưu.

Một số lời khuyên về việc chăm sóc thép không gỉ: 1. Sử dụng giấy hoặc vật bảo vệ khác.

2. Bọc trên bề mặt thép không gỉ cho đến khi quá trình xử lý hoàn tất.

3. Xử lý thép không gỉ bằng găng tay hoặc vải sạch để bảo vệ khỏi vết bẩn hoặc dấu ngón tay.

4. Tránh sử dụng giẻ lau dầu hoặc vải dính dầu mỡ khi lau bề mặt.

5. Thực hiện vệ sinh định kỳ các vật dụng tiếp xúc 6. Bề mặt. Các tòa nhà có hệ thống rửa cửa sổ có thể sử dụng phương pháp này để làm sạch các tấm bên ngoài.

WORKSAFE VOL. 23

32

33

7. Nếu có thể, sau khi làm sạch, hãy rửa kỹ bằng nước.

8. Phải tránh làm sạch bằng chất tẩy rửa có chứa clorua.

9. Ngay cả những loại bột làm sạch tốt nhất cũng có thể làm xước hoặc đánh bóng lớp hoàn thiện được cán bằng máy cán.

Trên các lớp sơn hoàn thiện đã được đánh bóng, nên chà hoặc lau theo hướng của các đường đánh bóng, KHÔNG ngang qua chúng.

10. Không sử dụng dung môi trong không gian kín hoặc khi đang hút thuốc. *Nhiều loại giấy và tấm nhựa hoặc băng dính có lớp chống dính được dán lên thép không gỉ để bảo vệ “già đi” trong thời gian khá ngắn và trở nên cực kỳ khó gỡ bỏ.

34

Biện pháp phòng ngừa ● Axit: chỉ nên được xử lý bằng cách sử dụng thiết bị bảo hộ cá nhân có liên quan và thông tin cụ thể khác về sản phẩm. Khi thực hiện, bạn cần phải cẩn thận để axit không bị đổ ra các khu vực lân cận; tất cả cặn còn lại phải được xả vào dòng chất thải đã qua xử lý (tham khảo cơ quan cấp nước địa phương để biết các quy định và hỗ trợ); luôn pha loãng bằng cách thêm axit vào nước chứ không phải nước vào axit; sử dụng các vật chứa chịu được axit, chẳng hạn như thủy tinh hoặc nhựa. Nếu bề mặt không thể bị xỉn màu thì nên tiến hành xử lý thử; đặc biệt là cho các hoạt động tẩy chua. Tất cả các phương pháp điều trị phải được thực hiện bằng cách rửa kỹ.

35

● Dung môi: không nên sử dụng trong không gian hạn chế. Phải tránh hút thuốc khi sử dụng dung môi. ● Clorua: có mặt trong nhiều chất tẩy rửa. Điều này kéo theo nguy cơ ăn mòn rỗ thép không gỉ. Nếu sử dụng chất tẩy rửa có chứa clo, clorua, chất tẩy trắng hoặc hypochlorite thì sau đó phải được làm sạch nhanh chóng và triệt để.

36

37

Bảo trì thép không gỉ ● Bề ngoài hấp dẫn và hợp vệ sinh của các sản phẩm thép không gỉ không thể được coi là hoàn toàn không cần bảo trì. Trên thực tế, tất cả các loại và lớp hoàn thiện của thép không gỉ có thể bị ố, biến màu hoặc có một lớp bụi bẩn bám dính trong sử dụng bình thường. Để đạt được khả năng chống ăn mòn tối đa, bề mặt thép không gỉ phải được giữ sạch. ● Với điều kiện cấp độ, tình trạng và độ hoàn thiện bề mặt được chọn chính xác cho môi trường sử dụng cụ thể, quy trình chế tạo và lắp đặt phải chính xác và lịch trình làm sạch được thực hiện thường xuyên thì sẽ đạt được hiệu suất tốt và tuổi thọ lâu dài. Tần suất và chi phí làm sạch thép không gỉ thấp hơn so với nhiều vật liệu khác và điều này thường sẽ lớn hơn chi phí mua lại cao hơn. ● Những nguyên tắc này áp dụng cho dù hạng mục liên quan là một dụng cụ nhà bếp đơn giản hay một công trình kiến trúc lớn và phức tạp.

38

Lý do bảo trì ● Ô nhiễm bề mặt và hình thành cặn lắng là những yếu tố quan trọng có thể dẫn đến tuổi thọ giảm đáng kể. Những chất gây ô nhiễm này có thể là những hạt sắt nhỏ hoặc rỉ sét từ các loại thép không gỉ khác được sử dụng trong công trình xây dựng gần đó và sau đó không được loại bỏ. Các điều kiện khí quyển công nghiệp, thương mại và thậm chí trong nước và tự nhiên có thể tạo ra cặn lắng có tính ăn mòn khá cao. Một ví dụ điển hình trong trường hợp này là lượng muối tích tụ từ điều kiện môi trường biển. ● Môi trường làm việc cũng có thể tạo ra các điều kiện khắc nghiệt hơn, chẳng hạn như bầu không khí ấm, độ ẩm cao phía trên bể bơi trong nhà. Môi trường cụ thể này trong một số ít trường hợp được phát hiện là rất hung hãn và cần có lời khuyên của chuyên gia.

39

● Môi trường hoạt động khắc nghiệt có thể làm tăng tốc độ ăn mòn và do đó cần phải bảo trì thường xuyên hơn.

Các quy trình hiện đại sử dụng nhiều chất tẩy rửa, khử trùng và tẩy trắng cho mục đích vệ sinh. Các giải pháp độc quyền này, nếu thích hợp để sử dụng với thép không gỉ và khi sử dụng theo hướng dẫn của nhà sản xuất thì sẽ an toàn, nhưng nếu sử dụng không đúng cách (ví dụ: dùng ở nhiệt độ ấm hoặc cô đặc) có thể gây biến màu và ăn mòn trên bề mặt thép không gỉ.

40

Bảo trì trong quá trình lắp đặt ● Việc làm sạch các sản phẩm mới sẽ không có vấn đề gì đặc biệt, mặc dù có thể cần chú ý nhiều hơn nếu thời gian lắp đặt kéo dài. Khi nghi ngờ bề mặt bị nhiễm bẩn, việc chú ý làm sạch ngay lập tức sẽ giúp kéo dài tuổi thọ sử dụng mà không gặp sự cố. Các ứng dụng xử lý thực phẩm, dược phẩm và hàng không vũ trụ có thể yêu cầu mức độ sạch sẽ cực cao. ● Đôi khi, người ta cũng sử dụng các dung dịch axit mạnh (ví dụ axit clohydric hoặc “rượu muối”) để làm sạch khối xây và gạch ốp lát trong quá trình xây dựng công trình nhưng chúng không bao giờ được phép tiếp xúc với kim loại, kể cả thép không gỉ. Nếu điều này xảy ra, dung dịch axit phải được loại bỏ ngay lập tức bằng cách xả thật nhiều nước, nhưng ngay cả khi loại bỏ ngay thì bề ngoài của thép vẫn có thể bị thay đổi ở mức không thể chấp nhận được.

41

42

43