Hộp công cụ của thợ sửa ống nước Dụng cụ cầm tay MỤC LỤC 6 12
Công cụ và vật liệu
Hộp công cụ của thợ sửa ống nước
MỤC TIÊU
Sau khi đọc xong chương này, người đọc sẽ có thêm những hiểu biết về:
• Xác định và mô tả các dụng cụ cầm tay mà thợ sửa ống nước thường sử dụng.
• Sử dụng dụng cụ cầm tay một cách an toàn và phù hợp.
8 | Apartment
THUẬT NGỮ
Dây đai sắt: dây đai kim loại mỏng, đục lỗ
được bán ở dạng cuộn và được sử dụng
để hỗ trợ đường ống.
Cheater: một phương pháp không an toàn để có thêm đòn bẩy khi sử dụng
một công cụ.
Đường ống: hạng mục ống nước dùng
để nối ống với nhau hoặc với phụ kiện
nhằm để thay đổi hướng trong một hệ
thống đường ống.
Khớp nối: điểm kết nối một đường ống
và khớp nối với nhau hoặc với đồ đạc.
Trình điều khiển đai ốc: công cụ có kích thước cụ thể được sử dụng để siết chặt hoặc nới lỏng đai ốc, tương tự như tuốc nơ vít.
Cờ lê đầu hở: dụng cụ có kích thước cụ thể được sử dụng để siết chặt hoặc nới lỏng đai ốc và bu lông.
Dốc: các lắp đặt lên hoặc xuống được sử dụng để lắp đặt đường ống thoát nước hoặc thông gió.
Khoá ống: công cụ có kích thước cụ thể
được sử dụng để siết chặt hoặc nới lỏng đai ốc và bu lông; ta nên dùng kìm để vặn chặt hoặc nới lỏng khoá.
Tấm ốp tường: vật liệu cung cấp bề mặt
tường hoàn thiện trên kết cấu tường; tấm thạch cao (vách thạch cao) là loại phổ biến nhất trong xây dựng nhà ở.
Apartment | 9
gười ta phân loại thành 2 loại công cụ: cầm tay và
chạy điện. Chương này sẽ giới thiệu cho bạn các dụng cụ cầm tay phổ biến trong ngành hệ thống ống nước. Nhiều công cụ trong số này có thể được dùng trong bất kể loại công việc sửa chữa hệ thống ống nước nào, nhưng ta chỉ nên sử dụng các công cụ chuyên
dụng trong các lĩnh vực cụ thể, chẳng hạn như sửa chữa. Việc sử dụng hầu hết các công cụ chuyên dụng sẽ là một phần
của quá trình đào tạo tại nơi làm việc, nhưng người sử dụng lao động sẽ mong
đợi một sinh viên tốt nghiệp chương trình
học việc có kiến thức cơ bản về các công
cụ cầm tay thông thường.
10 | Apartment
Sử dụng đúng cách cũng có nghĩa là
sử dụng an toàn. Do vậy, bạn cần phải hướng tới việc đề cao tính an toàn trong quá trình làm nghề. Mặc dù dụng cụ cầm tay được vận hành thủ công, nhưng việc sử dụng dụng cụ không đúng cách có
thể gây những thương tích cá nhân, bao
gồm cả việc sử dụng dụng cụ cho các mục đích ngoài ý muốn. Sử dụng an toàn
bao gồm việc chú ý đến môi trường xung quanh bạn và những người khác trong khu vực làm việc. Bạn sẽ học thêm các bài học về an toàn xuyên suốt cuốn sách này và trong suốt sự nghiệp của mình. Khi phát triển các kỹ năng cơ khí trong
việc lắp đặt hệ thống ống nước, bạn hãy đưa các bước an toàn cần thiết vào thói quen làm việc của bạn.
Apartment | 11
DỤNG CỤ CẦM TAY
12 | Apartment
Hầu hết các dụng cụ cầm tay có giá thành không đắt bằng dụng cụ chạy điện, nhưng cả hai đều có vai trò quan trọng như nhau trong việc hoàn thành một nhiệm vụ hoặc dự án. Thậm chí rằng các nhà tuyển dụng đều muốn đánh giá một thợ sửa ống nước qua việc sử dụng các dụng cụ cầm tay cơ bản. Có thể ciệc mua sắm các công cụ cần thiết sẽ tốn kém với bạn, nhưng đó là một khoản đầu tư cho sự nghiệp. “Trình độ phản ánh qua công cụ” là một
câu nói mà bạn sẽ hiểu được khi sự nghiệp sửa ống nước tiến triển. Hộp dụng cụ cụ của thợ sửa ống nước bao gồm nhiều vật dụng thông thường và khi kỹ năng của thợ sửa ống nước phát triển, nó cũng sẽ bao gồm các công cụ đặc biệt cho các công việc cụ thể. Danh sách các công cụ trong bảng 1 dành cho thợ ống nước làm việc trong khu dân cư mới và hầu hết các mô tả của chúng đều nằm trong chương này.
Apartment | 13
Thước cuộn có thể thu vào (tốt nhất là
loại 25’ x 1’)
Tua vít Phillips cỡ vừa (Cỡ #2)
Tuốc nơ vít có rãnh vừa
Tuốc nơ vít nhiều loại
Hai kìm mỏ nhọn 10’’
6’’ kìm kết hợp
7’’ kìm khóa
Máy cắt ống đồng có kích thước lên đến 20 ống
Dụng cụ loe đồng
Dụng cụ uốn ống đồng
Cưa ống nhựa
Cưa sắt
Cưa sắt nhỏ
Máy cắt ống linh hoạt
Cờ lê điều chỉnh 8’’ hoặc 10’’ Máy cắt ống PVC bên trong
Cờ lê ống 18’’ Lưỡi dao tiện ích
Cờ lê ống 24’’ Kéo cắt thẳng hoặc bộ ba
Cờ lê ống hàm trơn Bút chì
Cờ lê lưu vực Đánh dấu
Búa móng 12’’ Thước đo vuông thợ mộc
Bộ gẩy đinh Công cụ lọc giỏ hoặc cờ lê bên trong
Bộ cờ lê Allen
Bộ đục gỗ
Máy đục bê tông 12’’
Trình điều khiển đai ốc 5/16’’ hoặc cờ lê
Thước thuỷ loại Torpedo
24’’cấp độ (có thể ưu tiên cấp độ có tùy chọn độ dốc/cấp độ)
Cụm điều chỉnh lửa
lực Mồi lửa
Không trục Công cụ uốn hoặc mở rộng 1/2’’ PEX
Máy cắt ống đồng 1/8’’ đến 1-1/8’’ Công cụ uốn hoặc mở rộng 3/4’’ PEX
Máy cắt ống đồng
Dây chì và hộp phấn
Bảng 1. Danh sách Dụng cụ của Thợ sửa ống nước cho Khu dân cư Mới
14 | Apartment
Số lượng công cụ có thể xác định kích thước vật lý của hộp công cụ hoặc xác định liệu bạn có cần nhiều hơn một hộp công cụ cho các công việc cụ thể hay không. Bởi vì các công cụ dài nhất mà bạn có thể sẽ có cho công việc gia đình là thước 240 và cờ lê ống. Một số thợ ống nước sử dụng dây đai dụng cụ trong khi thực hiện một số nhiệm vụ và họ coi những dây đai này như một chỗ để giữ đồ. Hộp công cụ phải có khóa và phải thuộc quyền sở hữu của bạn hoặc ở khu vực an toàn tại nơi làm việc.
Apartment | 15
THƯỚC THỦY
Thước thuỷ là một trong những công cụ quan trọng nhất trong hộp dụng cụ của thợ sửa ống nước. Người ta sẽ bơm vào phần ống ở giữa bằng một chất lỏng có màu và giữ lại bên trong giúp người dùng đọc được kết quả mong muốn. Giống như thước cuộn hoặc thước kẻ, thước thuỷ cũng dùng để đo khoảng cách. Thông thường, người ta sẽ sử dụng hai loại thước: thước thuỷ Torpedo (Hình 1)
là một công cụ nhỏ được sử dụng để đọc nhanh và thước thuỷ 24’’ (Hình 2) được
sử dụng để sắp xếp, bố trí chính xác hơn. Các đường ống thoát nước thường sẽ có độ dốc để nước thải chảy ra khỏi hệ thống đường ống, nhưng các hệ thống
đường ống khác và thiết bị cố định lại cần hoạt động kèm với thước thuỷ. Hầu hết các thước thuỷ chất lượng đều có ba ống cân bằng khác nhau cho ba vị trí lắp đặt khác nhau, cụ thể: một ống dùng
để đọc theo chiều dọc, một ống dùng để đọc theo chiều ngang và ống thứ ba dùng để đọc ở góc 45°.
16 | Apartment
Hình 1. Thước thủy Torpedo
Hình 2. Thước thủy 24’’
Apartment | 17
Các thước thuỷ dành cho việc lắp đặt đường ống dốc có sẵn với vít cân bằng ở một đầu để điều chỉnh độ dốc mong muốn hoặc có bong bóng chỉ báo độ dốc. Hiện này, nhiều thước thuỷ ống nước được từ hóa ở một bên để lắp đặt ống kim loại. Ngành công nghiệp hệ thống ống nước thương mại sử dụng các thước laser, như là một công cụ đặc biệt. Thước thuỷ đo nước cũng là hạng mục đặc biệt mà rất nhiều các công trình hiện nay lắp đặt, thường là làm theo yêu cầu với ống cao su trong suốt 1/2’’ và nước màu.
18 | Apartment
Kinh nghiệm cho thấy
Dán một miếng gỗ nhỏ vào cuối bậc để
lắp đặt đường ống dốc. Nếu bạn có một
thước 24’’ và độ dốc là 1/4’’ mỗi foot, hãy dán một miếng gỗ dày 1/2’’ vào một
đầu của thước. Sử dụng thước có vít cân
bằng bằng cách đặt vít cân bằng ở phía
hạ lưu của đường ống và điều chỉnh độ
dốc cho đến khi đọc được thông số.
Apartment | 19
20 | Apartment
Hình 3. Thước cuộn
Hình 4. Thước gập
Hình 5. Thước dây
THƯỚC ĐO CUỘN
Thị trường hiện nay có sẵn nhiều kiểu dáng và mẫu thước dây khác nhau về chiều rộng và chiều dài lưỡi cắt. Loại phổ biến nhất của thước dây là loại có thể thu vào với kẹp bỏ
túi, và loại phổ biến nhất mà thợ sửa ống nước sử dụng là
loại kéo dài 25’ với lưỡi rộng 1’’ (Hình 3). Chúng tôi khuyên
bạn nên mua một chiếc thước dây chất lượng từ một số nhà sản xuất hàng đầu bởi họ có cung cấp bảo hành hư hỏng trọn đời. Lưỡi 1’’ cho phép thợ sửa ống nước thu được kích thước trên một nhịp lớn hơn vì lưỡi kéo dài ra xa hơn mà không bị sụp xuống giữa không trung. Nhiều thước cuộn chẳng hạn như thước
gấp bằng gỗ (Hình 4), hay còn là thước kẻ, có một rãnh trượt mở rộng để đo bên trong, ta cũng có thể dùng chúng để bố trí các góc nhất định khi không có thước vuông hoặc công cụ bố trí khác nhưng loại này không có hiệu quả để đo khoảng cách xa. Việc lắp đặt—chẳng hạn như hệ thống đường ống ngầm—cần nhiều chiều dài hơn so với thước dây có thể thu vào tiêu chuẩn có thể yêu cầu sử dụng thước dây cuốn 50’ hoặc 100’. Khi sử dụng, cần phải kéo chặt các thước dây quấn (Hình 5) mỏng và thước dây để tránh trường hợp đo không chính xác do dây bị chùng xuống.
Kinh nghiệm cho thấy
Hầu hết các thước dây đánh dấu các số gia 16’’ bằng màu đỏ để biểu thị kích thước điển hình của hai đinh tán gỗ từ tâm đến tâm. Ta có thể sử dụng tính năng này để định vị các đinh tán phía sau các bức tường đã hoàn thiện.
THƯỚC VUÔNG
Các thợ mộc là những người thường xuyên sử dụng thước vuông trong khi
thợ ống nước lại dùng chúng để bố trí hoặc đánh dấu các bảng lớn để cắt, nhưng cũng hiếm khi sử dụng (Hình 6).
Thước vuông có hai cạnh tạo thành một góc 90°, thuận lợi cho việc bố trí các góc. Ngược lại, loại thước vuông nhỏ
được sử dụng khá phổ biến để đánh
dấu bảng để cắt là thước vuông tốc độ
(Hình 7), loại này có ba cạnh; một bên nghiêng một góc 45°. Cả hai loại hình thước vuông đều có kích thước bao gồm để sử dụng cho việc đo lường và bố trí. Như bạn sẽ tìm hiểu trong phần vật liệu của cuốn sách này, thợ ống nước sử dụng ba góc bù cơ bản: góc 90° và 45° là những góc phổ biến nhất và 22-1/2° là góc ít được sử dụng hơn cho hệ thống thoát nước và thông hơi.
22 | Apartment
Hình 6. Góc đúc
Hình 7. Góc đo nhanh
Tua vít có nhiều chiều dài và đường kính chuôi, thợ sửa ống nước thường sử dụng hai loại: đầu có rãnh và Phillips (Hình 8).
Đầu tuốc nơ vít xác định kích thước với
các số đo phổ biến nhất là #1, #2 và #3; số nhỏ nhất biểu thị tương ứng kích thước nhỏ nhất. Loại phổ biến nhất là tuốc nơ
vít nhiều đầu (Hình 9) có thể tháo rời và
lắp ráp lại theo yêu cầu cụ thể. Hầu hết các loại tua vít đều có các mũi kết hợp với tùy chọn: một tuốc nơ vít Phillips có
đường kính nhỏ và lớn; một tuốc nơ vít có rãnh có đường kính nhỏ và lớn. Cán rỗng của dụng cụ đóng vai trò là hai bộ vặn đai ốc có kích thước khác nhau. Đầu vít kết hợp có đường kính nhỏ ở phần cuối của cán và đây cũng là đầu vặn đai ốc 1/4’’ và đầu có đường kính lớn của cán là
đầu vặn đai ốc 5/16’’. Các tuốc nơ vít đa
năng khác có các đầu vít có thể thay thế cho đến loại 16 trong 1. Bạn luôn nên
chuẩn bị các tuốc nơ vít loại có rãnh và Phillips riêng trong hộp công cụ phòng trường hợp tuốc nơ vít đa năng của bạn bị mất hoặc bị hỏng. Bạn cũng nên có một tuốc nơ vít loại có rãnh lớn để cố định hoặc tháo các vít lớn.
Hình 8. Tua vít đầu phẳng và philips
Apartment | 23
TUA VÍT
Hình 9. Tua vít đa dụng
Kinh nghiệm cho thấy
Sử dụng đầu mũi kết hợp từ tuốc nơ vít đa năng trong máy khoan nếu không có đầu mũi truyền động thích hợp, nhưng không sử dụng đầu mũi kết hợp khi máy khoan được đặt ở tốc độ cao để tránh làm hỏng đầu mũi.
Sử dụng máy khoan có tính năng kiểm soát mô-men xoắn có thể giảm thiểu hư hỏng cho đầu tuốc nơ vít.
Hình 10. Kìm cắt cạnh
Hình 11. Kìm kết hợp
24 | Apartment
KÌM
Kìm có nhiều kiểu dáng khác nhau và là một trong những công cụ thiết thực nhất trong hộp công cụ. Loại phổ biến nhất có hàm (răng) góc và rãnh giúp tăng độ bám thích hợp trên đường ống. Đôi khi chúng được gọi là kìm bơm nước, hoặc có thể gọi đơn giản là kìm (Hình 10). Hầu hết kìm trong ngành sửa ống nước đều có tay cầm dạng đệm. Kìm hàm góc 10’’ được sử dụng rộng rãi và cho độ mở tối đa là 2’’, có đa dạng kích thước từ nhở hơn đến lớn hơn 10’’. Bạn nên bổ sung thêm nhiều kích cỡ khác nhau theo thời gian làm nghề. Kìm kết hợp rất tiện lợi khi làm việc với các vật dụng nhỏ trong không gian chật hẹp, nhưng không được sử dụng để lắp đặt đường ống (Hình 11).
Kìm khóa rất hữu ích trong việc tháo đai
ốc hoặc bu lông bị kẹt do ăn mòn và loại này thường không có miếng đệm (Hình 12). Kìm mũi kim không hữu hiệu trong việc thắt chặt hoặc nới lỏng các đường ống, nhưng rất tiện dụng để xoắn dây hoặc làm việc với các bộ phận nhỏ. Nhiều kìm cũng có tính năng cắt dây (Hình 13).
Apartment | 25
Hình 12. Kìm chết ngàm kẹp số 8
Hình 13. Kìm nhọn
CỜ LÊ ĐIỀU CHỈNH
Cờ lê điều chỉnh có nhiều kích cỡ khác nhau, một số có tay cầm có đệm (Hình 14). Việc mở hàm có thể điều chỉnh và trơn tru để không làm hỏng lớp hoàn thiện bằng kim loại. Cờ lê có thể điều chỉnh là một tài sản tuyệt vời trong bất kỳ hộp công cụ nào; phạm vi điều chỉnh của nó thường cho phép nó thay thế nhiều cờ lê và ổ cắm đầu hở. Thiết kế nhỏ gọn của nó rất hữu ích khi làm việc trong không gian chật hẹp, chẳng hạn như làm việc trên các đầu nối cấp nước dưới bồn rửa. Kích thước phổ biến của dụng cụ này là 9’’. Sử dụng hai cờ lê có thể điều chỉnh ở các vị trí đối diện nhau sẽ có lợi khi làm việc dưới bồn rửa.
26 | Apartment
Hình 14. Mỏ lết
CỜ LÊ VẶN ỐNG NƯỚC
Cũng như các công cụ phổ biến khác, cờ lê vặn ống có nhiều kiểu dáng và kích cỡ (Hình 15). Cờ lê vặn ống có hàm (răng) rãnh tạo lực kẹp để lắp đặt hoặc tháo hệ thống ống kim loại hoặc vật liệu nhựa với các khu vực siết chặt được chỉ định. Loại rẻ nhất có thân bằng gang; loại có thân bằng nhôm sẽ nhẹ nhưng có giá thành cao hơn. Hai kích thước phổ biến nhất của cờ lê là 18’’ và 24’’, nhưng cũng có sẵn các kích thước nhỏ hơn và lớn hơn. Tất cả cờ lê vặn ống đều có phạm vi điều chỉnh cho các kích cỡ ống hoặc khớp nối
khác nhau, với cờ lê lớn hơn phù hợp với kích thước ống lớn hơn. Trường các hệ
thống ống nước, người ta thường sử dụng lớp hoàn thiện mạ crôm, do vậy, để tránh làm hỏng lớp mạ đó ta có thể sử dụng cờ lê ống có hàm trơn hoặc một dụng cụ có hàm trơn phổ biến hơn được gọi là cờ lê spud (Hình 16). Cờ lê vặn đai cũng có thể ứng dụng cho các vật dụng không thể bị hư hỏng (Hình 17). Cờ lê xích, dành cho công việc đặc biệt, có thể sử dụng thay cho cờ lê ống trong một số công việc nhất định (Hình 18). Việc siết chặt hoặc nới lỏng các đường ống và phụ kiện yêu cầu sử dụng hai cờ lê ở các vị trí đối diện nhau để loại bỏ hư hỏng cho các phần khác của hệ thống.
Apartment | 27
Hình 17. Cờ lê dây đai
Hình 15. Cờ lê răng
Hình 18. Cờ lê dây xích
Hình 16. Cờ lê vặn
Thận trọng
Tại nơi làm việc, có thể công ty đã hướng dẫn bạn cách đặt một đoạn ống lên trên tay cầm của cờ lê ống để tạo ra thứ được gọi là “cheater”. Nhưng
trong trường hợp này, tay cầm cờ lê
ống có thể bị gãy, vì vây, luôn nên sử dụng cờ lê ống có kích thước phù hợp để tránh bị thương.
Kinh nghiệm cho thấy
Lực vặn sẽ ở mức tối đa khi đặt cờ lê ở vị trí 10 giờ và 2 giờ hoặc ở vị trí 4 giờ và 8 giờ.
Hình 19. Búa vuốt cong
Hình 20. Búa vuốt thẳng
Hình 21. Búa đầu bi
28 | Apartment
Trên thị trường, búa có nhiều loại tương ứng với đầu, móng và trọng lượng khác nhau. Thợ sửa ống nước chủ yếu sử dụng
búa để tháo đinh và lắp thanh giằng gỗ, giá đỡ đường ống và tấm chắn bảo vệ
đường ống. Yếu tố trọng lượng hoặc loại đầu hoặc loại móng vuốt không phải là yếu tố quá quan trọng vì thợ sửa ống nước ít sử dụng búa hơn thợ mộc. Đối với việc tháo đinh ra khỏi cấu trúc bằng gỗ
để khoan lỗ, búa vuốt thẳng sẽ hoạt động
tốt hơn búa vuốt cong (Hình 19). Loại phổ biến nhất mà thợ ống nước sử dụng nặng
16 ounce và có đầu đóng đinh nhẵn (Hình 20). Ngoài ra, còn một loại phổ biến khác
là búa đầu hình bánh quế được sử dụng khi đóng khung một tòa nhà; loại này tuy giá thành đắt hơn nhưng thiết kế của nó mang lại sự an toàn hơn khi đóng đinh hoặc đục. Trong những thập kỷ qua, búa hình cầu (Hình 21) có độ phổ biến hơn trong ngành công nghiệp ống nước. Về tay cầm, có một số tay cầm được làm từ gỗ; thép hoặc sợi thủy tinh; một số khác thì là thép đặc hoặc thép rỗng. Tay cầm bằng thép và sợi thủy tinh có đệm, trong khi tay cầm bằng gỗ thường không có. Bạn nên lựa chọn chiếc búa có móng thẳng, tay cầm bằng thép chắc chắn và đầu hình bánh quế.
Apartment | 29
trọng Luôn đeo kính bảo vệ mắt khi sử dụng búa và để ý những người khác trong khu vực làm việc của bạn.
Thận
BÚA
CƯA ỐNG NHỰA
Cưa có thể dùng cho hầu hết mọi mục đích sử dụng trong thương mại xây dựng. Trong phần này, bạn có thể tìm hiểu hai loại ống nhựa (ABS và PVC) được cắt bằng cùng một loại cưa trong phần vật liệu (Hình 22). Các kiểu lưỡi cưa ngắn và dài có các răng cắt gần nhau hơn so với cưa cắt gỗ và cách xa nhau hơn so với cưa cắt kim loại. Lưỡi cưa hoàn toàn có thể thay thế và cố định vào tay cầm bằng vít có thể tháo rời. Lưỡi cưa có thể cắt những miếng gỗ nhỏ hoặc khoét một lỗ trên vách thạch cao nhưng tốt nhất bạn nên sử dụng các dụng cụ được thiết kế cho những mục đích đó để tránh làm cùn lưỡi cưa.
Thực tế cho thấy, việc cắt ống nhựa bằng cưa sẽ để lại một vết gờ ở đầu ống và cần phải được loại bỏ trước khi lắp đặt ống. Các chuyên gia khuyên nên cắt vuông góc tất cả các đầu ống trước khi lắp chúng vào khớp nối bởi việc sửa chữa các vết cắt không đồng đều gây lãng phí đường ống và tiêu tốn thời gian. Nhiều người học nghề sửa ống nước cảm thấy khó cắt vuông góc các đường kính ống lớn hơn bằng cưa tay, nhưng qua một chút tập luyên các đường cắt sẽ trở nên chính xác hơn. Cưa chuyển động hoặc cưa chạy điện có thể phù hợp vối các công việc yêu cầu cắt nhiều lần.
30 | Apartment
Hình 22. Cưa ống nhựa
Kinh nghiệm cho thấy
Theo lý thuyết, ta cần sử dụng công
cụ riêng biệt để loại bỏ các gờ nhưng
thực tế thì dũa hoặc dao bỏ túi lại được sử dụng phổ biến hơn. Việc tuân thủ quy trình cắt thông thường sẽ
dần dần trở thành thói quen tự nhiên khi làm việc với ống nhựa.
Thận trọng
Cẩn thận khi sử dụng bất kỳ loại cưa nào và đeo găng tay da để tránh bị cắt và trầy xước trên da.
Apartment | 31
DAO CẮT ỐNG NHỰA
Tốt nhất là nên cắt ống nhựa và ống dẻo có đường kính nhỏ hơn bằng dụng cụ cắt ống nhựa đặc biệt
để đảm bảo vết cắt
vuông vức, sạch sẽ.
Trên thị trường có rất
nhiều các thiết kế với nhiều mức giá và kích
cỡ khác nhau (Hình
23). Loại dao này giúp
tăng năng suất, đảm
bảo đường cắt chính
xác hơn và loại bỏ các gờ; lưỡi cắt có thể thay thế và cố định
vào dụng cụ bằng vít; hầu hết các dụng cụ
lớn cắt ống có đường kính từ 1–1/2’’, nhưng dụng cụ phổ biến nhất là dành cho các ống có kích thước nhỏ hơn. Vết cắt không đều có thể khiến mối nối bị rò rỉ, và các gờ có thể khiến dòng nước bị xáo trộn, dẫn đến mất áp suất trong hệ thống đường ống, ngoài ra, các gờ cũng có thể di chuyển trong hệ thống đường ống
nước và cản trở các bộ lọc, lưới chắn và lối đi của dòng nước.
Hình 23. Dao cắt ống nhựa
32 | Apartment
Apartment | 33 Thận trọng Lưỡi cắt cực kỳ sắc bén và có thể gây ra những vết rách nghiêm trọng.
34 | Apartment Hình 24. Ống nhựa trong máy cắt
ỐNG NHỰA TRONG MÁY CẮT
Ống nhựa ở vị trí khó thường phải cắt bằng máy khoan và máy cắt ống bên trong (Hình 24). Ví dụ: nếu ống thoát nước được lắp đặt bên dưới sàn bê tông hoặc không thể tiếp cận đường ống từ bên dưới khu vực làm việc, ống nhựa có thể được cắt khỏi khu vực làm việc bằng dụng cụ cắt ống bên trong. Có nhiều loại, nhưng phổ biến nhất là loại xoay đơn giản, rẻ tiền. Bánh xe cắt có một số răng cắt và được cố định vào trục khoan, trục này sẽ quay khi máy khoan hoạt động. Bánh xe cắt được lắp vào ống nhựa, máy khoan được kích hoạt và áp lực tác dụng lên thành ống trong khi bánh xe được di chuyển từ từ xung quanh bên trong ống.
Thận trọng
Chỉ kích hoạt máy khoan sau khi đã lắp dụng cụ vào trong ống để tránh bị thương do bánh xe cắt đang quay.
Kinh nghiệm cho thấy
Chèn tạm thời một miếng giẻ vải vào đường ống cần cắt để hoạt động như một tấm lưới an toàn trong trường hợp đinh vít, bánh xe cắt hoặc toàn bộ dụng cụ rơi vào đường ống. Hãy chắc chắn rằng giẻ không cản trở quá trình cắt và loại bỏ nó khi bạn hoàn thành công việc.
Apartment | 35
CƯA CẮT KIM LOẠI
Cưa sắt được hầu hết mọi ngành nghề sử dụng trong nhiều lĩnh vực xây dựng (Hình 25). Dụng cụ linh hoạt này, được thiết kế để cắt kim loại, được chế tạo với nhiều loại lưỡi và số lượng răng khác nhau trên mỗi inch. Bất kỳ lưỡi cưa tay nào được chế tạo để cắt kim loại đều có nhiều răng trên mỗi inch hơn so với lưỡi cưa được thiết kế để cắt gỗ hoặc nhựa. Vị trí của lưỡi cưa sắt là một hướng và một mũi tên nằm ở cạnh của lưỡi cưa cho biết cách sử dụng đúng. Có nhiều loại khung cưa khác nhau, một số được làm bằng thép và một số khác bằng nhôm. Cưa sắt loại nhỏ thường dùng để cắt bu-lông dùng để lắp đặt nhà vệ sinh (Hình 26). Nhiều kiểu thu nhỏ có sẵn, một số kiểu sử dụng lưỡi cưa sắt tiêu chuẩn và những kiểu khác yêu cầu lưỡi cưa chuyên dụng. Nếu không có cưa loại nhỏ để cắt bu-lông bồn
cầu, thì có thể sử dụng lưỡi cưa sắt tiêu chuẩn được tháo ra khỏi khung.
Thận trọng
Nếu bạn sử dụng lưỡi cưa sắt không có khung, hãy đeo găng tay da và/ hoặc quấn vải bảo vệ quanh lưỡi cưa để bảo vệ tay bạn khỏi răng cưa.
36 | Apartment
Apartment | 37
Hình 25. Cưa tiêu chuẩn
Hình 26. Cưa thua nhỏ
38 | Apartment
Hình 27. Cưa la bàn
Hình 28. Cưa ván tường
CƯA TƯỜNG
Việc cắt tấm vách thạch cao, sau khi lắp đặt, để sửa chữa chỗ rò rỉ là điều phổ biến. Một cưa ván tường được sử dụng để thực hiện nhiệm vụ này. Một số kiểu có sẵn và một số kiểu sử dụng các lưỡi giống như kiểu được sử dụng với các công cụ khác. Phổ biến nhất là cưa la bàn (Hình 27) và cưa ván tường (Hình 28). Cưa la bàn cắt các lỗ tròn, nhưng cũng có thể tạo các vết cắt vuông. Máy cưa ván tường ngắn hơn và cứng hơn máy cưa la bàn nên thích hợp hơn cho thợ sửa ống nước. Nếu không có máy cưa ván ốp tường, công việc này có thể được thực hiện bằng dao tiện ích hoặc, trong trường hợp sửa chữa hệ thống ống nước khẩn cấp, bằng máy cưa ống nhựa.
Apartment | 39
iện nay có ba kiểu lưỡi dao của kéo cắt sắt phổ biến nhất là kiểu cắt theo hướng thẳng, trái hoặc phải. Loại kéo này có phần tay cầm có đệm mang mã màu giúp người dùng biết hướng cắt của kéo. Nhiều nhà
sản xuất sử dụng mã màu tiêu chuẩn cho biết màu vàng là vết cắt thẳng, màu đỏ là vết cắt bên trái và màu lục là vết cắt bên phải (Hình 29), từ
đó bạn cũng có thể biết được kiểu đặt tay phù hợp. Thợ ống nước sử dụng những công cụ này
để cắt vật liệu hỗ trợ đường ống hay còn gọi là băng sắt. Những người thợ sửa ống nước cũng lắp đặt ống dẫn hoặc đường ống kim loại tấm có thể muốn đầu tư vào nhiều loại mũi cắt khác nhau, nhưng loại phổ biến nhất là kiểu cắt thẳng. Các cạnh cắt của dụng cụ là không thể thay thế được, vì vậy hãy thay thế dụng cụ khi nó bị cùn hoặc hư hỏng. Người dùng phải cắt bằng dụng cụ vuông góc với vật được cắt để giảm thiểu thiệt hại cho các mảnh cắt hàng không. Bởi, việc sử dụng không đúng cách sẽ khiến phần cắt của dụng cụ bị bung ra ngoài.
Thận trọng
Sử dụng găng tay da khi cắt tấm kim loại để tránh bị cắt. Làm việc với các cạnh sắc của bất kỳ kim loại nào đều có thể gây ra vết rách nghiêm trọng.
40 | Apartment
KÉO CẮT SẮT
Apartment | 41
Hình 29. Các loại kéo cắt sắt
42 | Apartment
Hình 30. Thanh phẳng
Hình 31. Móng vuốt
MÓC ĐINH
Việc loại bỏ đinh khỏi tấm
gỗ trước khi khoan hoặc cắt
lỗ là việc làm thông thường
để tránh làm hỏng mũi
khoan và lưỡi cưa cũng như
tránh gây thương tích cá
nhân. Tuỳ theo vị trí của đinh
và sở thích của người thợ
mà sẽ sử dụng các phương
pháp và công cụ khác nhau.
Hai dụng cụ phổ biến nhất
trong ngành sửa ống nước
là thanh phẳng (Hình 30)
và móng vuốt (Hình 31), cả
hai đề có thể dùng để móc
Thận trọng
Thông thường, luôn cần
búa để sử dụng cùng với
dụng cụ tháo đinh, vì vậy
luôn nhớ đeo kính để
bảo vệ mắt móc đinh. Với
đinh lên. Móng vuốt hay còn
được gọi là chân mèo, có hai
đầu có rãnh khác nhau cho
phép người dùng lựa chọn
tùy theo vị trí làm việc. Loại công cụ này thường được
sử dụng để kéo đinh ra khỏi
những khu vực chật hẹp
hoặc từ những khu vực bị lún vào lỗ khoan một phần. Trong khi đó, thanh phẳng
điển hình có ba tùy chọn— hai đầu có rãnh khác nhau
và một rãnh kéo đinh ở phần phẳng của thanh.
những chiếc đinh đã móc ra, ta phải để gọn ở nơi an toàn, ít người qua loại giúp tránh việc vô tình giẫm phải hoặc quỳ lên chúng.
Apartment | 43
DAO
Dao tiện ích là một công cụ rẻ tiền trong hầu hết các hộp dụng cụ trên công trường (Hình 32). Dùng dùng để cắt ván ốp tường cũng như hộp hoặc băng cho mục đích xử lý vật liệu. Một số mẫu có các lưỡi dao có thể thay thế được ẩn vào thân dao để tránh thương tích hoặc hư hỏng lưỡi dao khi không sử dụng. Các bộ công cụ đa năng rất phổ biến và bao gồm nhiều kiểu lưỡi khác nhau, tua vít nhỏ, kìm và có thể cả giũa. Bộ dao đa dụng (Hình 33) giúp tăng cường năng suất và thường được bán kèm theo hộp đựng ở dây đai để sử dụng nhanh chóng. Một con dao bỏ túi tiêu chuẩn cũng tiện dụng và vừa với túi để lấy ra nhanh chóng.
Thận trọng
Lưỡi dao tiện ích rất sắc và có thể gây ra những vết rách nghiêm trọng. Khi dùng cần đảm bảo đã rút
lưỡi dao vào hộp đựng dụng cụ khi không sử dụng và luôn hướng đường cắt ra xa khỏi cơ thể.
44 | Apartment
Apartment | 45
Hình 32. Dao tiện ích
Hình 33. Bộ dao đa dụng
ĐỤC
Thợ sửa ống nước sử dụng đục gỗ để khía và tách các mảnh ván gỗ. Đục có rất đa dạng với nhiều chiều rộng khác nhau (Hình 34) nhưng thợ sửa ống nước thường chọn kích cỡ 1/2’’ hoặc 1’’. Khi sử dụng, người thợ dùng búa đập vào cán đục rất sắc, cho nên họ phải đeo kính bảo vệ mắt và để tay tránh xa các cạnh cắt sắc bén. Hầu hết các loại máy đục đều có vỏ hoặc hộp bảo vệ và cần phải cất trong hộp dụng cụ chứ không phải trong túi. Đục bê tông, hay còn gọi là đục nguội, có phần tiếp xúc cùn hơn so với đục gỗ (Hình 35). Do khi sử dụng búa sẽ tạo nên một cú đánh rất mạnh nên người dùng cần phải bảo vệ mắt (và có thể cả bảo vệ mặt) và sử dụng găng tay da. Đầu tiếp xúc của đục bê tông có thể bị dẹt, khiến các mảnh kim loại nhỏ bay vào không khí và gây thương tích hoặc phần bê tông bị sứt mẻ cũng có thể văng ra. Bạn cũng cần luôn để ý đến những người khác trong khu vực làm việc.
Hình 34. Đục gỗ
46 | Apartment
Thận trọng
Sau nhiều lần sử dụng, phần đầu tiếp xúc của đục có thể bị loe ra. Khi đó, ta có thể loại bỏ phần bị sắt bị loe ra bằng dụng cụ điện mài để ngăn các mảnh kim loại bay vào không khí trong quá trình sử dụng.
Kinh nghiệm cho thấy
Sau nhiều lần sử dụng, phần đầu tiếp xúc của đục có thể bị loe ra. Khi đó, ta có thể loại bỏ phần bị sắt bị loe ra bằng dụng cụ điện mài để ngăn các mảnh kim loại bay vào không khí trong quá trình sử dụng.
Apartment | 47
Hình 35. Đục lạnh
CỜ LÊ DÙNG CHO BỒN RỬA
Việc lắp đặt và thay thế vòi trên bồn rửa cũng đồng nghĩa với việc không gian làm việc bị hạn chế lại, do vậy, thợ sửa ống nước thường sử dụng cờ lê dùng cho bồn rửa trong tình huống này (Hình 36), đây là một công cụ đặc biệt nên có trong hộp dụng cụ. Loại cờ lê này có hai kiểu: loại rẻ nhất có trục không điều chỉnh được và loại phổ biến nhất và đắt tiền hơn là cờ lê chậu ống lồng, có trục điều chỉnh được. Các loại có thể điều chỉnh có sẵn ở nhiều độ dài khác nhau và đều có đầu xoay lò xo để lắp và tháo các đai ốc cố định khỏi vòi và các đầu nối cấp nước trong không gian chật hẹp.
Kinh nghiệm cho thấy
Không sử dụng dụng cụ khác trên cờ lê loại vuông để tăng thêm mômen xoắn nhằm nới lỏng hoặc siết chặt đai ốc, bởi sẽ khiến trục bị hỏng, dần dần sẽ không thể điều chỉnh độ dài.
Hình 36. Cờ lê dùng cho bồn rửa
50 | Apartment
Hình 37. Nĩa lọc
Hình 38. Tay quay Taro
lê
Hình 39. Cờ
nội
CÔNG CỤ LỌC RỔ
Đường ống thoát nước được kết nối với bồn rửa nhà bếp bằng bộ phận ống nước được gọi là bộ lọc và thông thường
cần có các công cụ đặc biệt để lắp đặt bộ lọc.
Có nhiều công cụ để hoàn thiện kết nối với các thiết bị
cố định cụ thể, một trong số
đó là nĩa lọc (Hình 37) đôi khi
được sử dụng để lắp đặt bộ lọc và ống thoát nước, nhưng sản phẩm mày không còn phổ biến vì vật liệu ống nước hiện được sản xuất bằng kim loại mỏng hơn và nhiều nhựa hơn trước đây. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều bộ lọc (Hình 38) tùy theo sở thích
của người lắp đặt. Có thể sử dụng bộ lọc sau khi lắp đặt, nhưng ống thoát nước của bồn tắm có thể không tiếp cận được sau khi ngôi nhà hoàn thành, và đây là lý do tại sao việc lắp đặt đúng cách và độ kín thích hợp là rất quan trọng. Cờ lê trong (Hình 39) là một công cụ đa năng tích hợp vào một số bộ lọc, ống thoát nước và các bộ phận ống nước khác cho phép người lắp đặt siết chặt hoặc tháo các bộ phận của thiết bị cố định ống nước. Ta có thể sử dụng cờ lê trong ở bên trong cụm thoát nước có chiều rộng từ 1’’ đến 2’’.
Apartment | 51
nội
MÁY CẮT ỐNG ĐỒNG (Máy cắt ống)
Thông thường, người ta thường xuyên sử dụng ống đồng trong lắp đặt thương mại hơn là trong khu dân cư do sự phổ biến của hệ thống đường ống nước bằng nhựa, nhưng thợ sửa ống nước cũng nên biết cách làm việc với ống đồng. Đồng được xác định là ống hoặc ống, và máy cắt được gọi là máy cắt ống hoặc máy cắt ống. Có nhiều kích cỡ dụng cụ khác nhau để cắt chiều rộng ống từ 1/8’’ đến 4’’. Những loại nhỏ gọn hơn được sử dụng cho kích thước ống nhỏ hơn trong khu vực làm việc nhỏ (Hình 40 đến 42). Loại máy cắt có kích thước nhỏ nhất là máy cắt nhỏ hoặc máy cắt mini. Từ đó có thể nhận thấy, hầu hết các nhà sản xuất đều đề cập đến kích thước công cụ dựa trên số kiểu máy của họ.
52 | Apartment
Apartment | 53
Hình 40. Dao cắt đồng nhỏ
Hầu hết các máy cắt đều có một thiết
bị là mũi doa để loại bỏ gờ bên trong
từ quá trình cắt ống. Doa lại đường ống
sao cho gờ không gây nhiễu loạn dòng
nước trong hệ thống đường ống. Máy
cưa sắt hoặc máy cưa chuyển động qua
lại thường được sử dụng trong không
gian chật hẹp để cắt ống đồng, tuy
nhiên, nếu có thể, nên tránh thực hiện
thao tác này để ngăn phoi đồng xâm
nhập vào hệ thống đường ống trong quá
trình cắt ống. Không bao giờ được cắt
ống đồng dùng cho hệ thống khí đốt tự
nhiên hoặc y tế bằng bất kỳ dụng cụ nào
khác ngoài máy cắt ống được thiết kế
để cắt đồng vì phoi bào sẽ cản trở các khía cạnh quan trọng của hệ thống. Máy cắt đồng có các con lăn kim loại và một bánh xe cắt quay quanh đường ống khi tay cầm được quay theo chiều kim đồng hồ để đẩy bánh xe cắt qua đường ống. Các con lăn và bánh xe có thể thay thế được và được cố định vào khung dụng
cụ bằng vít được thiết kế đặc biệt hoặc kẹp cố định bằng kim loại.
54 | Apartment
Hình 41. Dao cắt đồng cỡ trung
Hình 42. Dao cắt nhanh nhỏ gọn
Thận trọng
Các cạnh sắc của ống đồng có thể gây rách da, vì vậy hãy đeo găng tay làm việc.
Kinh nghiệm cho thấy
Hầu hết các máy cắt mini đều có một bánh xe cắt dự phòng ở phía dưới tay cầm. Dụng cụ bị mòn hoặc bánh xe bị lỏng có thể khiến bánh xe di chuyển không đúng cách xung quanh đường ống.
Apartment | 55