Najnowszy numer Tygodnika PLUS w Nowym Jorku

Page 1


Od 20 lat oferujemy doradztwo w zakresie ubezpieczeń Medicare i emerytur:

✓ Zapisy na Medicare A&B i plany uzupełniające

✓ Porównanie ubezpieczeń z pracy/ Unii do Medicare

✓ Nie chcecie, aby potrącano Wam $185 na Medicare

✓ Pomoc w przeglądzie rachunków medycznych i kosztów lekarstw

✓ Testamenty

✓ Healthcare Proxies

✓ Living Wills

✓ Medicaid

✓ Home visits

✓ Macie niską emeryturę i chcecie uzyskać maksymalne benefity

✓ Ubezpieczenia od kosztów pogrzebu i ubezpieczenia na życie

✓ Inne rodzaje pomocy dla emerytów

in: NY, NJ, CT, PA & FL

✓ Revocable Trusts

✓ Guardianship

✓ Probate

✓ Irrevocable Trusts

✓ Real Estate

Wszystkie W Y PADK I

• Wypadki budowlane

• Błędy w sztuce lekarskiej

• Workers’ Compensation

• Wypadki samochodowe

• Zaniedbania w domach opieki

• Potknięcia i poślizgnięcia

WYPADKI W PRACY

$ 4,250,000

Pracownik budowlany spadł z drabiny lądując na betonie, co spowodowało obrażenia prawego nadgarstka, prawego ramienia, prawego kolana i pleców, wymagające wielu operacji.

$ 3,750,000

Pracownik budowlany stawiał rusztowanie na dachu. Drewniana deska, na której stał, pękła, powodując upadek z wysokości 10 stóp. Jego obrażenia obejmują złamania prawej nogi i złamania kręgów L1 i L2.

$ 3,200,000

Pracownik budowlany spadł z wysokości około 5 stóp z drabiny podczas wieszania płyt gipsowo-kart onowych, raniąc dolną część pleców, lewe ramię i lewe kolano.

Zadzwoń teraz po bezpłatną konsultację: 516-202-7114

Adwokat

Edward Sanocki

WYPADKI SAMOCHODOWE

$11,200,000

Motocyklista potrącony przez pojazd podczas zawracania, doznający urazu rdzenia kręgowego skutkującego paraplegią i koniecznością poruszania się na wózku inwalidzkim.

BŁĘDY MEDYCZNE

$ 62,000,000

Przebicie jelita podczas laparoskopii powodującej wstrząs septyczny i konieczność wykonania kolostomii, gangrenę kończyn dolnych, obustronną amputacja poniżej kolana i uszkodzeniem nerwu przedsionkowo-ślimakowego powodującą ciężką trwałą utratę słuchu.

Primary Mortgage Insurance

Dla wielu osób w USA posiadanie własnego domu to symbol sukcesu, stabilności i spełnienia „amerykańskiego snu”. Jednak droga do posiadania własnego mieszkania lub domu przeważnie prowadzi przez kredyt hipoteczny – mortgage. I właśnie wtedy pojawia się pojęcie, które dla wielu kupujących bywa zaskoczeniem: PMI, czyli Private Mortgage Insurance. W tym artykule wyjaśniamy, czym jest PMI, dlaczego działa jak „cichy złodziej” i jak można się go skutecznie pozbyć.

Czym jest Private Mortgage Insurance

Private Mortgage Insurance (PMI) to prywatne ubezpieczenie hipoteczne, które chroni nie kupującego, ale pożyczkodawcę (np. bank lub firmę kredytową) na wypadek niewypłacalności klienta. Jeśli kupujesz dom i wpłacasz mniej niż 20% wkładu własnego (down payment), kredytodawca uzna cię za bardziej ryzykownego klienta. Wtedy wymaga wykupienia PMI, które pokryje ewentualne straty banku, jeśli przestaniesz spłacać kredyt.

PMI był, ale już nie jest odpisem podatkowym.

Dlaczego nazywamy PMI „cichym złodziejem”

PMI jest korzystny dla banków, a dla właścicieli domów to koszt, który nie przynosi im żadnych korzyści. PMI nie zabezpiecza ciebie, nie buduje twojego majątku, a kosztuje od 0.3% do nawet 1.5% wartości kredytu rocznie. Na przykład: Jeśli zaciągasz kredyt hipoteczny na $300,000, możesz płacić od $900 do $4,500 rocznie tylko z tytułu PMI. To oznacza dodatkowy koszt od $75 do $375 miesięcznie – pieniądze, które mogłyby iść na spłatę kapitału, oszczędności lub inwestycje.

Dla wielu rodzin PMI to ukryty wydatek, który przez lata drenuje budżet domowy bez realnej korzyści.

Kiedy musisz płacić PMI

PMI jest wymagane w większości przypadków, gdy kupujesz dom z mniej niż 20-procentowym wkładem własnym, korzystasz z tzw. konwencjonalnego kredytu hipotecznego (conventional loan) oraz twój kredyt nie jest gwarantowany przez rząd federalny (np. FHA, VA, USDA).

Warto zaznaczyć, że kredyty

FHA (Federal Housing Administration) zamiast PMI mają swój własny system ubezpieczeń – MIP (Mortgage Insurance Premium) – który działa podobnie, ale ma inne zasady (np. może być wymagany przez cały okres trwania spłaty kredytu).

Jak sprawdzić, czy płacisz PMI

Jeśli nie jesteś pewien, czy twoja rata miesięczna zawiera składkę PMI, sprawdź następujące dokumenty: umowę kredytową (Loan Estimate lub Closing Disclosure), albo miesięczne zestawienie hipoteczne (Mortgage Statement).

Możesz również zadzwonić do swojego kredytodawcy i zapytać, czy PMI nadal cię obowiązuje.

Jak pozbyć się PMI

Dobrą wiadomością jest to, że można pozbyć się PMI – ale musisz znać zasady. Najczęściej stosowane opcje:

Gdy osiągniesz 20% udziału kapitału (equity), zgodnie z ustawą Homeowners Protection Act, masz prawo zażądać usunięcia PMI. Musisz złożyć pisemną prośbę, być na bieżąco z płatnościami i nie mieć dodatkowych obciążeń hipotecznych.

Gdy przekroczysz 22% udziału własnego, PMI powinno być automatycznie anulowane przez bank, zakładając, że kredyt był terminowo spłacany.

Inne rozwiązanie, to refinansowanie kredytu. Jeśli wartość twojej nieruchomości wzrosła (np. w wyniku boomu na rynku nieruchomości), możesz rozważyć refinansowanie kredytu z nową wyceną i bez PMI. Uwaga: wiąże się to z dużymi kosztami (nowe opłaty, koszty zamknięcia), więc dokładnie to sobie przekalkuluj.

Dodatkowe spłaty. Jeśli masz dodatkowe środki, możesz spłacać kapitał szybciej i szybciej osiągnąć

próg 20% equity. Nawet niewielkie nadpłaty co miesiąc przyspieszą ten proces.

Nowa wycena nieruchomości. Możesz zlecić niezależną wycenę nieruchomości, aby udowodnić, że jej wartość wzrosła. Jeśli aktualny stosunek kredytu do wartości (Loan to Value - LTV) spadł poniżej 80%, możesz złożyć wniosek o usunięcie PMI.

Uwaga: Większość kredytodawców nie przyjmuje zewnętrznych wycen i wymaga własnych rzeczoznawców.

Czy można uniknąć PMI od początku

Tak – oto kilka strategii: Wpłać 20% lub więcej przy zakupie domu.

Skorzystaj z programu „piggyback loan” – kombinacja dwóch pożyczek (np. 80/10/10): 80% główna pożyczka, 10% pożyczka wtórna, 10% wkład własny.

Skorzystaj z kredytów VA (dla weteranów) lub USDA (na obszarach wiejskich), które nie wymagają PMI. Oczywiście, nie są one dla wszystkich.

Dlaczego kupujący akceptują PMI

Nabywcy domów zgadzają się na PMI, ponieważ nie mają wyboru. Brakuje im wystarczających oszczędności na 20-procentowy wkład. Obserwują, że ceny nieruchomości szybko rosną i wolą

„wejść na rynek” jak najszybciej. Deweloperzy i agenci nieruchomości zachęcają klientów do zakupu domu i albo przemilczają kwestię PMI, albo sugerują, że „PMI nie jest taki zły”.

Jednak ignorowanie wpływu PMI na domowy budżet może kosztować tysiące dolarów rocznie. Warto dokładnie przeanalizować wszystkie scenariusze.

Podsumowanie

Private Mortgage Insurance to kosztowny element kredytu hipotecznego, który nie chroni kupującego, ale bank. Choć dla wielu rodzin jedynym sposobem na zakup domu z niskim wkładem własnym jest pogodzenie się z PMI, warto mieć świadomość jego wpływu na finanse osobiste. Zrozumienie zasad działania PMI oraz strategii jego eliminacji to ważny krok do budowania prawdziwego majątku i wolności finansowej.

Elżbieta Baumgartner

Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, m.in. „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Jak kupić dom mądrze i nie przepłacić”, „Podręcznik właściciela domu”. Są one dostępne w wersji elektronicznej w witrynie Poradnika Sukces: www.PoradnikSukces.com,poczta@poradniksukces.com, tel. 1-718-224-3492.

MEC. WIERZBICKI WYGRYWA PONAD 7 MILIONÓW DLA

POLSKIEGO DACHARZA ZA WYPADEK NA BUDOWIE

W poprzednim miesiącu udało nam się skutecznie zakończyć kolejną sprawę odszkodowawczą na rzecz polskiego imigranta. Nasz klient przepracował w Stanach Zjednoczonych prawie dwadzieścia lat na budowie, aż do czasu, kiedy uległ wypadkowi w pracy na terenie remontowanej szkoły w hrabstwie Westchester. Na emigracji ciężko pracował, aby zapewnić lepsze życie swojej rodzinie, która pozostała w Polsce. Niestety tego dnia jego możliwość zarobkowania została mu odebrana. W dniu zdarzenia pracownik wykonywał prace renowacyjne po pożarze, do którego doszło w szkole. Generalny wykonawca otrzymał kontrakt w ostatniej chwili i pospieszał prace, aby jak najszybciej skończyć zlecenie przed rozpoczęciem roku szkolnego. Do

wypadku doszło w momencie, gdy nasz klient pracował na rusztowaniu, które tak naprawdę składało się z dwóch rusztowań, ustawionych jedno na drugim. Rusztowanie było niestabilne. Chwiało się. W pewnej chwili nasz klient stracił równowagę i spadł z górnej platformy rusztowania, lądując bezpośrednio na pięty. Istniało kilka różnych wersji samego zdarzenia. Przełożony poszkodowanego zeznał, że pracownik wchodził po rusztowaniu w nieodpowiedni sposób i w pewnym momencie zeskoczył z rusztowania. Jeszcze inny świadek zeznał, że poszkodowany po prostu zdecydował się na skok z rusztowania zamiast zejść po bocznej drabince na dół. Niezależnie od tego, udowodniliśmy, że rusztowanie nie było wyposażone we właściwy element (tzw.

„outrigger”), który zgodnie z przepisami OSHA powinien był zostać użyty w przypadku rusztowania o tej wysokości składającego się z dwóch poziomów.

W tym konkretnym przypadku, poszkodowany mógł założyć dodatkową sprawę cywilną przeciwko generalnemu wykonawcy i inwestorowi na podstawie Prawa Pracy chroniącego poszkodowanych pracowników budowlanych, którzy spadli z wysokości.

W pozwie żądaliśmy odszkodowania za ból i cierpienie, utracone zarobki oraz świadczenia emerytalne, jak również koszty leczenia. Nasz klient w wyniku wypadku doznał złamań kości piętowych w obydwu stopach, które wymagały operacji polegającej na zespoleniu kości przy użyciu metalowych elementów. Poszkodowany przez cały czas otrzymywał świadczenia Workers’ Compensation, które pokrywały utracone zarobki oraz potrzebne koszty leczenia. Należy pamiętać, że sprawa Workers’ Compensation nie uprawnia jednak poszkodowanego do żądania odszkodowania za doznany ból i cierpienie.

Firmy ubezpieczeniowe i korporacyjni adwokaci nie zamierzali jednak wypłacić należytego odszkodowania. Nasza kancelaria włożyła ogrom pracy i nakładów finansowych, aby zapewnić klientowi jak najlepszą reprezentację. Obawiając się procesu sądowego, po odbyciu dwóch mediacji, firmy ubezpieczeniowe zgodziły się wypłacić naszemu rodakowi odszkodowanie w wysokości $7,300,000, które nie podlega opodatkowaniu.

Mecenas Paweł P. Wierzbicki, Esq.

Jeżeli Państwo lub Państwa bliscy doznali obrażeń cielesnych w wyniku wypadku, zachęcam do kontaktu z naszą kancelarią. Aby umówić się na bezpłatną konsultację i porozmawiać bezpośrednio z mecenasem Wierzbickim w języku polskim mogą Państwo dzwonić na numer 646-351-8611 lub wysłać e-mail z zapytaniem na adres pwierzbicki@blockotoole.com.

Więcej bezpłatnych materiałów informacyjnych mogą Państwo znaleźć na naszej stronie internetowej www.blockotoole.com.

WYPADKI:

• W PRACY

• NA BUDOWIE

• SAMOCHODOWE

• NA POSESJI

• WORKERS COMPENSATION

NASZE WYNIKI MÓWIĄ SAME ZA SIEBIE:

• PONAD MILIARD DOLARÓW UZYSKANYCH DLA NASZYCH KLIENTÓW

• NAJWYŻSZY WERDYKT SĄDOWY W STANIE

NOWY JORK (110 MILIONÓW DOLARÓW)

• NAJWYŻSZE ODSZKODOWANIE

W USA ZA WYPADEK BUDOWLANY

MŁODYM SINGLOM CORAZ BARDZIEJ PODOBA SIĘ ŻYCIE

W POJEDYNKĘ

Dzisiejsi nastoletni

single są bardziej zadowoleni z bycia stanu wolnego niż ich rówieśnicy 10 lat temu - wynika z badań niemieckiego Uniwersytetu Johannesa Gutenberga w Moguncji. Ich autorzy podkreślają, że może to być następstwem obserwowanych w ostatnich latach trendów, kiedy spada liczba małżeństw i są one zawierane przez coraz starszych ludzi. Bycie singlem stało się  bardziej normalne i akceptowalne w społeczeństwie. Większej satysfakcji ze stanu wolnego badacze nie stwierdzili jednak wśród starszych grup badanych.

SINGLEM BYĆ

- W naszym badaniu zadaliśmy pytanie, czy dzisiejsi single są bardziej zadowoleni z bycia stanu wolnego niż w przeszłości, tj. 10 lat temu. Wykorzystaliśmy dane z niemieckiego longitudinalnego

badania reprezentacyjnego. Stwierdziliśmy, że nastolatki zgłaszają wyższy poziom zadowolenia z bycia singlem w porównaniu do osób 10 lat starszych - mówi agencji informacyjnej Newseria

Biznes dr Tita Gonzalez

Avilés, badaczka w Instytucie Psychologii na Uniwersytecie Jana Gutenberga w Moguncji.

NIE

ZWIĄZKÓWPOTRZEBUJĄ

Badacze doszli do takich wniosków na podstawie informacji dostarczonych przez prawie 3 tys. uczestników w różnym wieku (14-40 lat) w dwóch różnych okresach: między 2008 i 2011 rokiem oraz między 2018 a 2021 rokiem. Z badań wynika, że to właśnie najmłodsi respondenci, między 14. a 20. rokiem życia, są dziś bardziej zadowoleni z bycia singlem niż ich rówieśnicy przed dekadą.

- Stwierdziliśmy, że single

są teraz bardziej skłonni do życia poza związkiem, odczuwają większą satysfakcję ze swojego statusu i zgłaszają mniejszą potrzebę bycia w związku niż 10 lat temu. Stwierdziliśmy tę różnicę u nastolatków, ale nie u dorosłych po 20. i po 30. roku życia - tłumaczy dr Tita Gonzalez Avilés.

Nastolatkowie urodzeni w latach 2001-2003 wykazywali o 3 proc. większe szanse na bycie singlami w porównaniu z nastolatkami urodzonymi 10 lat wcześniej, czyli między 1991 a 1993 rokiem. Ten wzrost odsetka singli odpowiada zwiększonemu zadowoleniu z bycia singlami wśród nastolatków urodzonych później.

- Bycie singlem stało się bardziej normalne i akceptowane w społeczeństwie. Zdaje się, że nastolatki reagują na te zmiany, więc mogą odczuwać większą satysfakcję i mniejszą presję, żeby być

w związku - komentuje najnowsze statystyki badaczka z Uniwersytetu Jana Gutenberga.

SPADA LICZBA MAŁŻEŃSTW

Jak wskazuje, to odzwierciedlenie trendów w społeczeństwach zachodnich. Od lat statystyki pokazują spadek zawieranych małżeństw, rośnie za to odsetek rozwodów oraz udział jednoosobowych gospodarstw domowych. Według danych dotyczących 32 krajów OECD mamy do czynienia również z coraz wyższym wiekiem zawierania pierwszego małżeństwa. Na początku lat 90. dla kobiet było to średnio 22-27 lat, a dla mężczyzn 24-30 lat. W 2020 roku te przedziały wynosiły odpowiednio 27-33 lata oraz 29-35 lat. Średnia wieku zawarcia  małżeństwa dla kobiet wynosi dziś 30,7 lat, a mężczyzn - 33,1 lat. - Nasze badanie poka-

zuje, że bycie singlem nie jest zawsze postrzegane w ten sam sposób w danym czasie, ale także, że można tutaj obserwować zmiany na lepsze. Single są w mniejszym stopniu stygmatyzowani, doświadczają mniejszej presji w kierunku nawiązywania romantycznych relacji i czują się spełnieni poza związkiem, nie odczuwają w związku z tym żadnego braku. Badanie pokazuje zmiany w singielstwie, które zachodzą na przestrzeni czasu - mówi dr Tita Gonzalez Avilés. - Zajmowaliśmy się dziesięcioletnim przedziałem czasowym, ale myślę, że kiedy będziemy mieć do czynienia z okresem 50 lub 100 lat, będzie można zaobserwować dalszy wzrost satysfakcji w grupach nastolatków i osób dorosłych oraz mniejszą presję nawiązywania romantycznych relacji. Moim zdaniem będzie to jedna z najważniejszych zmian - presja bycia w związku i zawiera-

WYCIECZKI WYCIECZKI

Busem z Polskim przewodnikiem

Wycieczki dla osób "solo", par i rodzin

Wycieczki dookoła USA: od 22 sierpnia, 4 października 2025

nia małżeństw z czasem się zmniejszy i trend, o którym mówimy, ulegnie nasileniu w dłuższej perspektywie czasowej.

Badaczka podkreśla, że mimo obserwowanych zmian nastolatkowie podchodzą do relacji romantycznych w bardzo podobny sposób jak ich rówieśnicy 10 lat temu. To, co jest inne, to sposób poznawania partnerów. Dziś coraz większą rolę odgrywa świat wirtualny.

- Wiele osób poznaje potencjalnych partnerów za pośrednictwem znajomych i grup rówieśniczych. Nadal jest to dla nastolatków ważny kontekst, jeśli chodzi o poznawanie partnerów romantycznych. W ciągu ostatnich kilku lat zwiększyło się jednak korzystanie z internetowych serwisów randkowych, które stało się ważnym i skutecznym sposobem na poznanie partnera - mówi ekspertka.

Lifestyle.newseria.pl

Nowy Orlean/Texas/Dom Presley'a/Tennessee 10 dni: 15 - 24 listopad 2025

Acadia National Park: 3 dni – październik 2025

Floryda Sylwestrowa: 10 dni od 26 grudnia 2025

Ponadto: Niagara/kanion, Waszyngton/Kapitol/jaskinie, Kraina Amiszów, Wielki Kanion Pensylwanii

Zobacz: www.ampolinc.com Napisz: ampoltours@yahoo.com Zadzwoń: 609-647-9054

Zobacz www.RadioRampa.com,

Agencja Anna-Pol Travel: 821 Manhattan Ave. Tel: 718-349-2423

Wescom Agency: 99 Norman Ave. Brooklyn, Tel: 718-383-7773

Przeprawa do Amboseli

Środa, 25 września

Dzisiaj przeprawiamy się do Amboseli - następnego, wyśmienitego parku narodowego Kenii. Amboseli słynie z wielkich stad słoni i zniewalającej panoramy Dachu Afryki, czyli pokrytego śniegiem szczytu Kilimandżaro.

Punktualnie o 7:30 opuszczamy nasze urokliwe obozowisko w Masai Mara, powtarzając drogę do Nairobi, oczywiście z tymi pełnymi nieokiełznanych emocji postojami widokowymi przy straganach zapełnionych pamiątkami.

Po pięciu godzinach jazdy dojeżdżamy do Nairobi, gdzie w renomowanej restauracji Tamarind Brassserie (gorąco polecam), spożywamy lunch w iście rajskiej scenerii. Tropikalne kwiaty, ozdobne drzewa z gorących krain, starannie przystrzyżone trawniki, dyskretne bungalowy, adekwatna architektura... wszędzie tutaj widać perfekcyjną, kolonialną rękę Anglików. Większość z nas zamówiła tym razem wołowinę na lunch i nikt nie pożałował tej decyzji.

Po posiłku ruszamy w dalszą drogę, mijamy stolicę nowoczesną obwodnicą od zamożnej, południowej strony miasta, po czym kontynuujemy jazdę porządną, asfaltową drogą A109, łączącą stolicę z portem w Mombasa. Jest wcze -

sne popołudnie, pogoda doskonała, możemy się przyglądać przez okna jak wygląda codzienne życie mieszkańców w małych miasteczkach i na wsi, z dala od Nairobi. Ruch na ulicach jest spory, gdyż cały transport z/do portu odbywa się w tej chwili ciężarówkami z racji uszkodzonego mostu kolejowego. Faktycznie, po torach biegnących równolegle do naszej Mombasa Road nic nie jedzie. Przydrożny handel kwitnie, w tej chwili akurat jest sezon na pomarańcze, które całymi torbami sprzedawane są kierowcom podążającym na wybrzeże. My też korzystamy z okazji, gdyż po obraniu ze skóry jest to bezpieczny do spożycia owoc w tym tropikalnym klimacie, nie ryzykujemy z żołądkiem, a w samochodzie - jako bonus - roznosi

się przyjemny zapach cytrusów. W Emali odbijamy na południe, na podrzędną drogę C102, nieco ustępującą poprzedniej jakością nawierzchni, ale za to bez tego korka, co nam towarzyszył praktycznie cały czas na Mombasa Road. Przed Kimana znienacka dostrzegamy wierzchołek Kilimandżaro. Oto przed nami wznosi się stary wulkan sięgający 5,895 metrów nad poziomem morza, a na jego płaskim szczycie widzimy nawet kilka płatów śniegu! Dookoła rozpościera się typowa, afrykańska sawanna z rozłożystymi akacjami i szkarłatnym słońcem chylącym się ku zachodowi. Po paru krótkich postojach na fotografowanie legendarnego Dachu Afryki jedziemy już prosto w kierunku bramki wjazdowej do Parku Narodowego Amboseli. Zapowiada się kolejny, cudny dzień. Zaliczyliśmy dzisiaj fenomenalne widoki szczytu Kilimandżaro ze stepów Amboseli, gdzie nota bene kręcono sceny do filmu

„Śniegi Kilimandżaro“ (1952) z Gregory Peckiem i Avą Gardner w rolach głównych, opartego na powieści Ernesta Hemingwaya, której przeczytanie bardzo polecam przed ewentualnym wyjazdem do Afryki. A gdyby tak - jak za młodych latp. nauczycielka polskiego znowu zadała sakramentalne pytanie: „co autor miał na myśli pisząc słynną powieść?“. Odpowiedź była by prosta - korzystaj z życia, bo nigdy nie wiesz komu bije dzwon!

Ciąg dalszy za tydzień… Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem biura podróży EXOTICA TRAVEL. Biuro organizuje wycieczki po całym świecie, w tym do Kenii, Tanzanii i na Zanzibar, od 23 września 2025. Informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6773 W. Belmont Ave, Chicago IL 60634. tel. (773) 237 7788, strona internetowa https://andrzejkulka.com/destinations/kenia-tanzania-zanzibar-wrzesien-2025/

Lokalna piękność.

Dyrektorka domu wczasowego wita w progu wczasowicza:

– Postaramy się, by czuł się Pan, jak u siebie w domu!

- Zwariowała pani?! Ja tu przyjechałem wypocząć.

Chłopak przychodzi do ojca z pretensjami:

Doradziłeś mi, żebym włożył ziemniaka do kąpielówek! Mówiłeś, że to zrobi wrażenie na laskach przy basenie! Ale o najważniejszym mi nie powiedziałeś! – Tak, a o czym? –Ziemniak miał iść z przodu…

Szef pyta jednego z pracowników:

– Kowalski, lubicie gorącą wódkę i spocone kobiety? – Nie, szefie. – To dobrze, dostaniecie urlop w lutym.

Weniu z Nowego Jorku

OPRAWA MUZYCZNA IMPREZ

• przyjęcia weselne

• urodziny, imieniny

• jubileusze, rocznice ślubów

• andrzejki

• sylwester

• bale karnawałowe

• imprezy rmowe i integracyjne

Odpowiedni dobór repertuaru! Indywidulane podejście do klienta!

Dobra zabawa gwarantowana

Tel: 347-479-3745 | sylvesterzukowski@gmail.com

www.youtube.com/@weniu5596

Znajdziesz mnie na: Sylvester Zukowski @weniu8

przez wędkarza?

- Co? Jasiu, to jakaś bzdura!

- To dlaczego dwa dni temu, jak nasz sąsiad z naprzeciwka złapał szczupaka. Miał około kilograma. Wczoraj, kiedy opowiadał o tym szczupaku sąsiadowi z góry, to on ważył już jakieś półtora kilograma a dziś reszta mieszkańców naszego bloku twierdzi, że to był szczupak dwukilogramowy?!

@Pierwszy obiad małżonków, indyk.

Mąż pyta żony:

- Kochanie, a czym nadziewałaś tego indyka?

- Nadziewałam? Nie nadziewałam, on był już pełny!

Czym się różnią krótkie spodenki od września?

– Niczym! Bo tu koniec lata i tu koniec lata.

@

Po urlopie Masztalski pyta Ecika: – Kaj żeś był na wczasach? –Nad morzem. – A kaj żeś mieszkoł? – Bardzo blisko Belwederu. – Ale przeca Belweder jest w Warszawie! – No i teroski mnie już nie dziwi, że

W kinie kobieta mówi do siedzącego obok mężczyzny:

- Proszę w tej chwili zabierać ręce z moich kolan!... Liczę do stu!

Jasio pyta ojca:

- Tato, czy to prawda, że ryby najszybciej rosną po złowieniu ich

Spotyka się dwaj wędkarze.

- Co u ciebie nowego, Stachu–pyta jeden.

- Aaa... żona mi nie pozwala jeździć na ryby–odpowiada Staszek.

- Ale nie o to pytam, pytałem: co nowego?

@

Jest upojna czerwcowa noc, romantyczna kolacja przy świecach i dwoje matematyków... On szepce jej do ucha:

- Kochanie, czy ty myślisz o tym samym co ja?

- Tak, skarbie...

- I ile ci wyszło?

@

Pewien mężczyzna chwali się koledze:

- Mam trzy pary okularów. Jedne do czytania, drugie do kina.

- A trzecie?

- Trzecie zakładam do szukania dwóch pozostałych.

@

taki kawał drogi my mieli do plaży!

Custody czy chaos?

Co naprawdę oznacza opieka nad dziećmi po rozwodzie w Nowym Jorku?

W stanie Nowy Jork kwestie dotyczące opieki nad dziećmi są nieodłącznym elementem każdego postępowania rozwodowego. Nie chodzi tu o podział codziennych obowiązków w stylu „ja gotuję obiad, ty kolację” – tak mogło wyglądać życie w małżeństwie. Rozwód jednak kończy tę wspólną rutynę i otwiera nowy rozdział, w którym sąd decyduje kto i na jakich zasadach będzie sprawował opiekę nad dziećmi. W języku prawnym Nowego Jorku opieka nad dziećmi określana jest angielskim terminem „custody”. Pojęcie to dzieli się na dwa główne typy – opiekę prawną (legal custody) oraz opiekę fizyczną (physical custody), z których każda może zostać przyznana wspólnie lub wyłącznie jednemu z rodziców. Warto zaznaczyć, że nie są to prawa rodzicielskie, choć wiele osób błędnie je z nimi utożsamia. Sam fakt, że jedno z rodziców otrzymuje wyłączną opiekę, nie oznacza automatycznie odebrania praw rodzi-

cielskich drugiemu.

Wspólna opieka prawna oznacza, że oboje rodzice wspólnie podejmują najważniejsze decyzje dotyczące życia dziecka – wybór szkoły, lekarza, zajęć dodatkowych czy nawet wyrobienie paszportu. W przypadku wyłącznej opieki prawnej prawo podejmowania tych decyzji przysługuje wyłącznie jednemu z rodziców i nie wymaga konsultacji z drugim. Sąd najczęściej przyznaje wyłączną opiekę prawną w przypadkach przemocy domowej, skrajnego konfliktu lub braku zdolności do jakiejkolwiek współpracy między rodzicami. Jeśli podczas postępowania rozwodowego byli małżonkowie nie potrafią dojść do porozumienia nawet przy udziale swoich adwokatów i sędziego, trudno oczekiwać, że po rozwodzie będą wspólnie i zgodnie decydować o sprawach dotyczących dzieci. Z mojego doświadczenia wynika, że takie przypadki mają znikome szanse powodzenia.

Jeśli chodzi o opiekę fizyczną, to wyłączna opieka fizyczna oznacza, że dziecko na stałe mieszka z jednym z rodziców. Nie pozbawia to jednak drugiego rodzica prawa do kontaktów – zazwyczaj zostaną mu przyznane wizytacje. Jest to fundamentalne prawo, którego nie można ograniczyć tylko dlatego, że drugi rodzic posiada wyłączną opiekę prawną. Czasami sąd przyznaje również opiekę fizyczną wspólną, gdzie dziecko mieszka na przemian z każdym z rodziców. Choć na pierwszy rzut oka może to wydawać się sprawiedliwe, w praktyce bywa trudne dla dziecka. Częste zmiany miejsca zamieszkania, brak stałości i ciągłe przystosowywanie się do różnych zasad mogą odbić się na jego zdrowiu emocjonalnym. Dlatego sądy w Nowym Jorku podchodzą do tego rozwiązania z dużą ostrożnością.

W przypadkach rozwodów bezspornych, w których rodzice potrafią samodzielnie i w dobrej wierze uzgodnić warunki opieki nad dziećmi, nie ma potrzeby, by osobiście stawiać się w sądzie. Wystarczy, że adwokaci obu stron sporządza pisemną umowę, która

zawiera dokładny harmonogram wizyt, świąt, wakacji i innych ważnych momentów w roku. Taka umowa trafia do sądu razem z pozostałą dokumentacją rozwodową, a rodzice mogą skupić się na układaniu życia na nowo.

W sytuacjach, gdy dzieci są zbyt małe, by samodzielnie wyrazić swoją wolę lub opowiedzieć się po stronie jednego z rodziców, sąd może wyznaczyć dla nich prawnika – tzw. Attorney for the Child. Taka osoba, specjalizująca się w sprawach rodzinnych, rozmawia z dzieckiem i następnie reprezentuje jego interesy przed sądem. Czasami sam sędzia może poprosić o spotkanie z dzieckiem, jeśli uzna to za konieczne.

Warto pamiętać, że ustalenia dotyczące opieki nad dzieckiem obowiązują tylko do momentu ukończenia przez nie 18. roku życia. Po osiągnięciu pełnoletności sąd nie ma już podstaw prawnych, by określać z kim dziecko będzie mieszkać lub kiedy będzie spotykać się z rodzicami – o tym decyduje już samodzielnie dorosły młody człowiek.

Joanna E. Nowokunski, Esq.

Lemoniada arbuzowa

Sposób przygotowania:

Pozbywamy się pestek z arbuza i kroimy go na mniejsze części. Chowamy go na pół godziny do zamrażarki. Po tym czasie wrzucamy arbuza do blendera lub melaksera. Pół cytryny kroimy na plasterki i odkładamy, a z połowy wyciskamy sok do arbuza. Dodajemy łyżkę cukru pudru i blendujemy. Powstałą masę wrzucamy do dzbanka. Dodajemy pokrojoną wcześniej na plasterki cytrynę i listki mięty. Limonkę również kroimy na plasterki, dodajemy do dzbanka. Wrzucamy kilka kostek lodu i uzupełniamy naczynie wodą mineralną. Dokładnie mieszamy, aby składniki się połączyły.

Składniki:

★ ćwiartka dużego arbuza

★ 1 duża cytryna

★ 1 limonka

★ 1 łyżka cukru pudru (opcjonalnie)

★ garść listków mięty

★ woda mineralna

★ kostki lodu

Sex on the Beach bezalkoholowy

Pina Colada

Składniki:

★ 40 ml rumu

★ 40 ml mleczka kokosowego

★ 5 plastrów ananasa z puszki

★ kruszony lód (ok. pół szklanki)

Sposób przygotowania:

Ananasa kroimy w mniejsze kawałki, wrzucamy do blendera. Dodajemy kruszony lód, mleko kokosowe i rum, miksujemy na gładką masę.

Składniki:

★ 40 ml syropu brzoskwiniowego

★ 150 ml soku pomarańczowego

★ 150 ml soku żurawinowego

★ kostki lodu

★ do dekoracji plasterek pomarańczy – opcjonalnie

Sposób przygotowania:

Wszystkie składniki mieszamy w shakerze, przelewamy do szklanki na kostki lodu. Dekorujemy plasterkiem pomarańczy. Amazon.com, $159

Truskawkowe

mojito

Mrożona kawa

Składniki:

★ 250 ml mocnej kawy zaparzonej swoim ulubionym sposobem

★ 4 łyżeczki brązowego cukru

★ 100 ml zimnego mleka

★ 6 - 8 kostek lodu

★ opcjonalnie: 1 gałka lodów waniliowych / śmietankowych lub 2 łyżki słodzonego mleka skondensowanego

Sposób przygotowania:

Dwie duże, wysokie szklanki włożyć do zamrażarki aby się schłodziły. Zaparzyć kawę, posłodzić i dokładnie wymieszać. Ostudzić (można włożyć do garnka z zimną wodą).

Włożyć lód do pojemnika blendera, dodać mleko, ostudzoną kawę i opcjonalnie lody lub mleko skondensowane. Zmiksować przez kilka sekund.

Wyjąć zimne szklanki z zamrażarki, wlać kawę (najlepiej z wysoka aby powstała piana), opcjonalnie włożyć dodatkowe kostki lodu i posypać brązowym cukrem. Można też udekorować bitą śmietaną. Kawę najlepiej podawać od razu po przelaniu do szklanek kiedy jest najwięcej piany.

Składniki:

★ biały rum (60 ml)

★ cukier (biały lub trzcinowy - 2 łyżeczki) lub syrop cukrowy (20 ml)

★ mięta (6-8 listków)

★ limonka (4-5 cząstek)

★ truskawki (3-4 sztuki)

★ kruszony lód

★ woda gazowana

Sposób przygotowania:

Mojito truskawkowe zaczynamy przygotowywać od pokrojenia truskawek na połowy oraz limonki na cząstki (1 cząstka to połowa ćwiartki). Wrzucamy je do szklanki. Dodajemy do niej 6-8 listków mięty oraz wsypujemy dwie łyżeczki cukru (lub wlewamy syrop cukrowy). Wszystko rozcieramy muddlerem. Następnie wsypujemy kruszony lód (mniej więcej do połowy) i wlewamy biały rum. Dokładnie mieszamy i uzupełniamy szklankę kruszonym lodem oraz wodą gazowaną. Mojito truskawkowe dekorujemy plastrem limonki, gałązką mięty i oczywiście kawałkiem truskawki.

Mrożona herbata brzoskwiniowa

Składniki:

★ 2 brzoskwinie

★ 300 ml wody

★ 3 łyżki cukru, miodu lub innego ulubionego słodzidła

★ 2 torebki czarnej herbaty

★ 600 ml wrzątku

★ 2 brzoskwinie

★ woda mineralna

★ lód

★ rozmaryn (można pominąć)

Sposób przygotowania:

Pokrój 2 brzoskwinie na cząstki, dodaj słodziło (jego ilość zależy od tego jak słodkie będą owoce, dodaję zazwyczaj 2 – 3 łyżki), zalej wodą i gotuj przez około 15 minut. Następnie syrop razem z owocami przelej do wysokiego dzbanka.

Zaparz herbatę w 600 ml wrzątku, następnie przelej do dzbanka z syropem. Odstaw do ostudzenia. Następnie wkrój świeże owoce, dodaj gałązkę rozmarynu (jeżeli lubisz) i uzupełnij wodą mineralną, około 200 – 300 ml. Wstaw do lodówki na co najmniej 2 godziny.

Herbatę podawaj z lodem i z gałązkami świeżego rozmarynu.

Małżeństwo a związek partnerski

Małżeństwo nie jest dla wszystkich. Mniej więcej połowa dorosłej populacji Stanów Zjednoczonych to osoby stanu wolnego. Powodów jest wiele. Często spotykana sytuacja to taka, gdzie jedna ze stron nigdy nie złożyła pozwu o rozwód, wobec tego zmuszona jest pozostać w związku partnerskim z kolejnym partnerem życiowym.

Panuje obiegowa opinia, że małżeństwo jest lepszym wyborem, jeśli chodzi o sprawy finansowe.

Prawda jest taka, że różnice między małżeństwem a związkiem partnerskim są liczne. Każda ze stron ma swoje plusy i minusy. A związek partnerski ma swoje zalety! To, która forma jest odpowiednia dla Ciebie zależy od Twoich osobistych preferencji, okoliczności życiowych oraz statusu prawnego.

Związki partnerskie to związki prawne dwóch osób, którym mogą przysługiwać te same prawa, jakie przysługują parom małżeńskim,

np. urlop rodzinny ze względu na żałobę, opieka nad dzieckiem lub partnerem, uprawnienie do świadczeń zdrowotnych, wizyta w szpitalach, więzieniach i innych instytucjach działających w Nowym Jorku (dla osób zarejestrowanych w Nowym Jorku!). Aby skorzystać z tych praw, związek partnerski musi być legalnie zarejestrowany zgodnie z obowiązującym prawem urzędu miejskiego; Rozporządzeniem Wykonawczym 123 (z dnia 7 sierpnia 1989 roku). Żeby legalnie zarejestrować związek partnerski, osoby w stanie Nowy Jork musza spełniać odpowiednie kryteria. Para może zarejestrować związek, jeśli:

1. Partnerzy mają bliskie i zaangażowane relacje osobiste oraz mieszkają razem na stałe.

2. Obaj partnerzy są mieszkańcami Nowego Jorku lub co najmniej jedna osoba jest zatrudniona w mieście w dniu rejestracji.

3. Partnerzy muszą podpisać oświadczenie o związku partnerskim w „clerk’s office” i złożyć przysięgę potwierdzającą miejsce zamieszkania.

4. Obie osoby mają ukończone 18 lat.

5. Żaden z partnerów nie jest obecnie w związku małżeńskim.

6. Żadna z osób nie jest obecnie w innym związku partnerskim ani nie była (w żadnym innym związku) w ciągu ostatnich sześciu miesięcy.

7. Partnerzy nie są ze sobą spokrewnieni w sposób, który uniemożliwiłby małżeństwo w stanie Nowy Jork.

Związki partnerskie mogą dotyczyć zarówno związków osób tej samej płci, jak i związków heteroseksualnych.

Zalegalizowany związek partnerski zapewni nam szereg korzyści, niestety nie da takiej gwarancji jak związek małżeński. Jest bowiem wiele czynników, których prawo nie przewiduje dla tego typu związków, bez względu na to, jak szczęśliwa może być para.

Na przykład, tylko niektórzy pracodawcy (około 25% w USA) oferują świadczenia zdrowotne partnerom. Jak wiec widać, nie jest to bynajmniej standard! Warto to wziąć pod uwagę, gdyż zakup własnego ubezpieczenia zdrowotnego może być bardzo kosztowny. Ciąg dalszy za tydzień… Mecenas Joanna Gwóźdź

BARAN Ten tydzień będzie stać pod znakiem zamieszania i emocjonalnych huśtawek na polu miłosnym i uczuciowym. Postaraj się odrobić zaległości w intymnych kontaktach i relacjach.

BYK Będziesz odczuwać przypływ mocy i energii. Ruszysz do działania, odrobisz zaległości, wywiążesz się z zawartych umów. W ferworze pracy i natłoku obowiązków staraj się nie zaniedbać rodziny i najbliższych.

BLIŹNIĘTA Pełen pozytywnej energii tydzień. Możesz teraz zaczynać nowe przedsięwzięcia, podejmować ważne decyzje. W sprawach uczuciowych dobry czas. Możesz teraz poznać wiele nowych osób, w tym kogoś, kto może stać się bardzo ważny dla ciebie.

RAK W tym tygodniu wykażesz się entuzjazmem i zapałem. Będziesz cały czas wśród ludzi, będziesz wymieniać myśli i informacje. Zachowasz równowagę ducha i harmonijne relacje z innymi ludźmi.

LEW Nabierzesz teraz stanowczości i pewności siebie. Być może otrzymasz prezent od losu w postaci nowych możliwości i ciekawych propozycji. Korzystnie będą wyglądały twoje sprawy zawodowe.

PANNA Będziesz teraz bardzo wszystko przeżywać, źle znosić wszelkie zmiany w życiu. W dodatku tych zmian może być dużo. Także w kontaktach z innymi możesz mieć problemy. Staraj się reagować mniej gwałtownie, posłuchaj z uwagą rad innych osób

WAGA Gwiazdy wróżą korzystny czas w uczuciach. Samotne osoby będą miały dużo okazji do poznania nowych ludzi, mogą teraz też poznać kogoś w kim się zakochają. W stałych związkach dobre porozumienie z partnerem.

SKORPION Będziesz teraz we właściwy sposób ocenia sytuację i wyciągniesz trafne wnioski. Dużą rolę w podejmowaniu decyzji odegra twoja intuicja. Możesz jej w pełni zaufać. W pracy uda ci się wykorzystać okazję. Podejmiesz nowe wyzwania.

STRZELEC Spojrzysz teraz na życie bardziej realnie, zaakceptujesz różne ograniczenia. Uda ci się przezwyciężyć przeciwności losu, twoje wybory okażą się bardzo dobre. W domu nastąpi zdecydowana poprawa atmosfery. W sprawach uczuciowych dobry czas.

KOZIOROŻEC To bardzo dobry czas na wszelkiego rodzaju pracę umysłową, negocjacje i współpracę z innymi. Trzeba się będzie wykazać wytrwałością i pracowitością. Będziesz szybko reagować, trafnie oceniać oraz obserwować ludzi i sytuacje.

WODNIK Nabierzesz teraz łatwości wysławiania się i precyzję operowania słowem. Bez problemu oczyścisz atmosferę w swoim związku i poprawisz relacje z bliskimi. W sprawach materialnych możesz mieć teraz skłonność do rozrzutności i lekkomyślności.

RYBY Bardzo ciekawy tydzień. Będzie rozpierać cię energia, zapragniesz działać, by ją rozładować. Może stać się coś, co uwolni Cię od nudy i rutyny, a przy tym sprawi, że trochę odżyjesz.

Przerysuj obrazek

Z PODANYCH LITER UŁÓŻ WYRAZY Z OBRAZKA

Najdroższe i najtańsze kraje na świecie do przejścia na emeryturę

Aby przejść na emeryturę w średnim wieku w USA (64 lata) ze średnią długością życia (78,7), potrzeba około 601 489 dolarów w banku. Polakowi potrzeba 351 903 dolarów.

Czternaście lat emerytury w Stanach Zjednoczonych kosztowałoby 601.489,63 USD według przyjętego kosztorysu: 40 917,66 dolarów rocznie lub 2841,50 miesięcznie. Przyjęto dość srogie założenia, m.in: kawiarnia raz w tygodniu, zakaz palenia, umiarkowane picie, brak taksówek i wspólnych przejazdów, wyjazdy wakacyjne dwa razy w roku.

Z wyliczeń netcrerit.com wynika, że jest 125 krajów, w których emerytura jest tańsza niż w USA, a tylko 13 jest droższych. W zależności od tego, kogo się pyta, za najdroższe miejsca do życia są uznawane Hongkong i Szwajcaria. Tymczasem okazało się, że są na trzecim i czwartym miejscu pod względem kwoty koniecznej na emeryturę. Najdroższym krajem na świecie do przejścia na emeryturę są Bermudy, gdzie potrzeba 1 065 697 dolarów. Ceny na Bermudach są skierowane do osób wypoczywających. Restauracje na Bermudach są dwa razy droższe niż w USA, a stolica Hamilton jest znana jako najdroższe miasto świata.

A kraj najtańszy? Pakistan jest tani w całej skali. Tylko w przypadku mediów kraj azjatycki kosztuje więcej niż inne tańsze miejsca docelowe – dwa razy więcej niż media w Indiach, ale mniej niż połowa kosztów w Stanach. Pakistańska emerytura kosztowałaby 182 018,34 dolarów, czyli 10 318,50 USD rocznie lub 859,88 USD miesięcznie.

USA zajmują drugie miejsce po Bermudach na kontynencie północnoamerykańskim. Kanada jest

znacznie tańsza - tam potrzeba 496 118 USD – co daje oszczędności w wysokości 12 000 USD rocznie w wieku od 64 do 78 lat.

Najtańszym miejscem w Ameryce Północnej jest Meksyk, z kosztem 257 078 dolarów. To prawie jedna czwarta kosztów emerytury na Bermudach. Ale za to znacznie tańsze jest przejście na emeryturę w innym raju: Bahamy są opcją za 568 202 USD – 8 tys. USD rocznie taniej niż w USA.

AMERYKA POŁUDNIOWA

Kontynent zapewnia znacznie bardziej przystępne opcje emerytury niż północ. Nawet najdroższy kraj, Urugwaj, wymaga prawie połowy kosztów USA. Aby wylądować tutaj, potrzeba oszczędności w wysokości 351 480 USD.

Brazylia i Kolumbia łeb w łeb są najtańszymi miejscami emerytalnymi w Ameryce Południowej: 216 877 USD i 215 493 USD. Jeśli emeryt chce mieć samochód, w Brazylii może to być tańsze, podczas gdy taksówki są nieco tańsze w Kolumbii.

Family

Bożena Piekarz-Lesiczka

Tel: 718-472-4344

146 Driggs Ave. Brooklyn, NY 11222

General dentist

EUROPA

Centra finansowe Szwajcarii i Luksemburga znane są jako drogie miejsca. Oba oferują „baśniowe” krajobrazy i historie, które przemawiają do romantyków. Jednak ich wymóg oszczędności emerytalnych to 842 790 USD i 758 601 USD, a można znaleźć coś bardziej przystępnego na wschodzie. Ma przykład Gruzja, piękny kraj o bogatej kulturze i historii, gdzie koszt emerytury wynosi 215 911 dolarów – nieco ponad jedną trzecią ceny w USA. Gruzja jest najtańszym miejscem emerytury w Europie, a zaraz za nią są sąsiednie Rosja i Ukraina - odpowiednio 235 244 i 237 673 USD. Białoruś to 243 150 USD, Czechy 367 778więcej niż Polska: u nas potrzeba 351 903 dolarów. Niemiec musiałby uzbierać 508 656 USD.

ŚRODKOWY WSCHÓD I AZJA CENTRALNA

Najdroższą częścią tego regionu jest Izrael - nieco droższą niż Stany Zjednoczone (632 745 USD). Posiadanie samochodu tutaj będzie kosztować dwa razy więcej niż w Stanach. Azja Środkowa to jedno z najtańszych miejsc na emeryturę: Kirgistan, Kazachstan, Uzbekistan kosztują poniżej ćwierć miliona, a Kirgistan (191 216 dolarów) jest trzecim najtańszym krajem na świecie na emeryturę.

RESZTA AZJI I OCEANIA

Tylko trzy kraje w tym regionie są kosztowniejsze na emeryturę niż Stany Zjednoczone. Singapur

(946 993 USD) i Hongkong (871 678 USD) są drugim i trzecim najdroższym miejscem na świecie. Innym drogim miejscem w tym regionie jest Makau (627 034 USD), które podobnie jak Hongkong jest chińskim Specjalnym Regionem Administracyjnym z własnym systemem gospodarczym. Emerytura w Makau kosztuje tylko 120 dolarów miesięcznie więcej niż w USA. W tym regionie znajdują się również najtańsze kierunki w naszym badaniu: Pakistan i Indie (184 519 USD). Przeciętny koszt życia w Pakistanie jest o 69,74 proc. niższy niż w USA, a średni czynsz jest niższy o 89,26 proc. Jednak w ostatnich latach Indie okazały się atrakcyjnym miejscem dla emerytów-emigrantów ze względu na zabytki, plaże i społeczność.

AFRYKA

Najdroższym miejscem w Afryce dla emerytów jest Etiopia, gdzie wymaga ona 458 986 dolarów oszczędności. Turystyka w Etiopii rośnie, a ostatnie reformy gospodarcze i społeczne zachęciły diasporę i cudzoziemców do rozważenia pobytu tutaj. Trzy z pięciu najtańszych destynacji na kontynencie znajdują się w Afryce Północnej. Algieria, Egipt i Tunezja kosztują trochę mniej niż ćwierć miliona dolarów. Najtańsza na kontynencie jest Uganda, która kosztuje 213 498 dolarów. Ale Republika Południowej Afryki jest bardziej popularnym miejscem na emeryturę i nadal kosztuje tylko 304 282 USD – prawie połowę ceny emerytury w Ameryce.

✗ Laminaty, koronki, mostki

✗ Leczenie kanałowe

✗ Leczenie kanałowe

✗ Korony na implanty

✗ Korony na implanty

✗ Stomatologia dziecięca

✗ Stomatologia dziecięca

✗ Kosmetyka

✗ Kosmetyka

✗ Protetyka i ortodoncja

✗ Protetyka i ortodoncja

✗ Czyszczenie i wybielanie zębów

✗ Czyszczenie i wybielanie zębów

Dental Care www.doctorbozenapiekarz.com

Rozwiązanie krzyżówki prześlij do nas e-mailem na adres ogloszenia-ny@tygodnikplus.com lub na nasz adres pocztowy 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 wraz z podaniem imienia, nazwiska i dokładnego adresu. Wszystkie prawidłowe rozwiązania przesłane do dnia 25.08.25r. wezmą udział w losowaniu nagrody. Dane laureata obecnej krzyżówki zamieścimy na naszej stronie w dniu 1.09.25r. Nadesłanie przez Czytelnika rozwiązania krzyżówki oznacza, iż wyraża on zgodę na opublikowanie imienia, nazwiska oraz miejsca zamieszkania na liście laureatów. Rozwiązania prosimy przysyłać tylko raz. Duplikaty będą kasowane.

SPONSOREM NAGRODY JEST:

Za prawidłowe rozwiązanie krzyżówki z nr.31 (761) nagrodę wylosowała Pani Elżbieta Małyszko z New York. Gratulujemy!

Hasło – „Tego ani pies ani kot nie widział”

Bezpłatny Tygodnik Polonijny

REDAKCJA 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 Tel: 973–928-3838, 973-928-3839 Fax: 973-883-0762 info@tygodnikplus.com

REDAKTOR NACZELNA Katarzyna Ginsburg katarzyna@tygodnikplus.com

ZESPÓŁ REDAKCYJNY Zuza Ducka, Agata Sawicka, Nathan Kim STALE WSPÓŁPRACUJĄ

Elżbieta Baumgartner, Andrzej Kulka, Grażyna Torbus

PROJEKT GRAFICZNY i DTP Jacek McFrey

REKLAMA I MARKETING 973-928-3838 reklama@tygodnikplus.com

OGŁOSZENIA DROBNE ogloszenia-ny@tygodnikplus.com

WYDAWCA PLUS Media Group Corp. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykorzystywanie w całości lub częściowo grafiki lub tekstu z reklam wykonanych przez PLUS jest surowo zabronione. Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów i nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń. Zastrzega sobie również prawo do odmówienia druku reklamy lub ogłoszenia bez podania przyczyny.Redakcja nie ponosi żadnej odpowiedzialności za wszelkiego rodzaju porady i wskazówki zawarte w artykułach sponsorujących. Adres internetowy www.tygodnikplus.com ©2007-2025 PLUS Media Group, Corp.

Wizerunek znanej malarki kojarzy się z długimi spódnicami. Pod nimi skrywała defekt ciała, który pojawił się po przebyciu w dzieciństwie zakaźnej choroby – poliomyelitis. Wywołuje ją podstępny wirus. W Europie praktycznie już nie występuje; jednak życie pokazało, że wojna, która zaburza działanie systemu szczepień, może sprawić, iż polio się pojawi na tym terenie. Wciąż też istnieje ryzyko zawleczenia polio z niektórych krajów.

„Państwa córka ma paraliżującą odmianę polio–ciągnął doktor. – To choroba wirusowa, na którą nie ma lekarstwa. W aktywnym stadium Frida będzie musiała pozostać w łóżku, aby oszczędzać kończyny. Bóle można łagodzić gorącymi okładami” – czytamy w powieści Barbary Mujica zatytułowenej „Frida”.

Ten dialog lekarza z rodzicami małej Fridy to fikcja literacka, ale faktem jest to, że artystka przeszła rzeczywiście tę chorobę jako sześciolatka. Odcisnęła ona ogromne piętno na jej życiu.

„Frida wychudła i spoważniała. Jej usychająca prawa noga zwisała bezwładnie niczym martwy wąż – transformacja, która zarazem

przerażała i fascynowała (…)

Przez dziewięć miesięcy Frida pozostawała przykuta do łóżka. Dziewięć miesięcy! Cała wieczność w życiu nastolatki”  pisze dalej na stronach swojej powieści Barbara Mujica.

Artystka wstydziła się tego defektu i zakrywała nogi długimi spódnicami lub sukniami. Na zdjęciach często przyjmuje pozę (jeszcze jako nastolatka), by ukryć zdeformowaną stopę.

„W okresie szkolnym była wyśmiewana przez rówieśników, jednak nie zostawiała docinków bez odpowiedzi. To wtedy Frida stała się znana z noszenia długich spódnic i sukienek, mających ukrywać jej niepełnosprawność” – to krótka informacja zamieszczona przy roku 1913, którą udostępniono na wystawie „Kolor życia. Frida Kahlo” w Łazienkach Królewskich w Warszawie.

W biografii J.M.G. Le Clezio pt. „Diego i Frida.” autor napisał: „Aurora Reyes pamięta, jak Frida wyjeżdżała na rowerku w swych ortopedycznych bucikach zakrywających kostkę, z którymi nie chciała się rozstać a „[my] ryczeliśmy za nią: Frida, pata de palo!( w wolnym tłumaczeniu: Frida, masz nogę jak patyk!)”.

Z olbrzymim cierpieniem

wywołanym przez polio mierzyła się polska polityczka i działaczka społeczna Janina Ochojska.

„Z powodu wirusa polio, który sparaliżował mnie całkowicie, spędziłam osiem miesięcy w żelaznych płucach”–mówiła w krótkim filmiku.

Była to ówczesna forma respiratora–metalowa maszyna w kształcie tuby, która pełniła funkcje mięśni oddechowych umożliwiając oddychanie poprzez rytmiczne naciskanie klatki piersiowej.

Swoje dzieciństwo i młodość Janina Ochojska spędziła w większości w szpitalach i sanatoriach, próbując przezwyciężyć skutki pozostawione przez polio.

Polityczka nagrała ten krótki filmik podczas pandemii COVID-19, by zmniejszyć obawy przed szczepieniami. Ona bowiem nie „zdążyła” na szczepionkę przeciwko polio–urodziła się wprawdzie po wynalezieniu szczepionki przeciw polio, ale cztery lata przed wprowadzeniem jej w Polsce. Zachorowała jako sześciomiesięczne niemowlę.

Polio: co to za choroba?

Nazwa choroby – poliomyelitis–pochodzi od kombinacji greckich słów: „polios” – szary, „myelos” – istota i łacińskiego przyrostka „itis”, który opisuje stan zapalny. Choroba to zapalenie szarej substancji rdzenia kręgowego. Amerykański historyk David M. Oshinsky w książce pt. „Polio. Historia pokonania choroby Heinego-Medina”, za którą otrzymał Nagrodę Pulitzera w kategorii „Historia” wyjaśnia, że po wojnie, gdy stała się ona znana, dziennikarze zaczęli protestować przeciw jej trzynastoliterowej nazwie, która nie pasowała do tytułów i okroili ją do krótkiego wyrazu „polio”. Tak też zostało.

Polio, zwane także nagminnym porażeniem dziecięcym, wirusowym zapaleniem rogów przednich rdzenia kręgowego lub chorobą Heinego-Medina, to ostra zakaźna, wirusowa choroba, która może prowadzić do niedowładu lub porażenia mięśni (jeśli poliowirusy dostaną się do ośrodkowego układu nerwowego), a nawet śmierci. Występuje jedynie u ludzi. Chorobę wywołują trzy dzikie typy wirusów polio (WPV-1, WPV-2 i WPV-3).

ciąg dalszy na stronie 22

Warto pamiętać, że zakażenie jednym typem nie gwarantuje odporności na dwa pozostałe, choć na świecie udało się zwalczyć dwa ostatnie typy.

Wirus wywołujący polio łatwo przenosi się z zakażonego człowieka na człowieka, po zjedzeniu skażonych produktów lub kontakcie z brudnym (skażonym) przedmiotem. Wirus jest niezwykle podstępny, bo potrafi przetrwać w glebie, w odpadkach czy odchodach. Szczególnie narażone na zachorowanie są dzieci.

Poliowirusy, po przedostaniu się z jelit do ośrodkowego układu nerwowego mogą uszkodzić nerwy, czyli wywołać niedowład lub paraliż mięśni, również oddechowych, co może prowadzić nawet do śmierci. Same objawy choroby występują najczęściej po 7-14 dniach od zakażenia.

„Chorzy wydalają wirusy z kałem nawet do 6 tygodni. Okres największej zakaźności występuje od kilku dni przed pojawieniem się pierwszych objawów choroby do 3-4 tygodni po ich wystąpieniu. Do głównych objawów należą: bóle głowy, poczucie ogólnego rozbicia, nieżyt żołądkowo-jelitowy, uczucie sztywności karku i pleców, podwyższona temperatura. U 1 na 200 zakażonych występują nieodwracalne porażenia. Wśród 5-10 proc. osób z porażeniami dochodzi do

porażenia mięśni oddechowych i zgonu” – wyjaśnia na stronie NIZP PZH- PIB.

Większość współczesnych dzieci ma szczęście dorastać w krajach, gdzie są powszechnie szczepione przeciwko polio, więc na ulicach rzadkością jest już widok osób, które polio przechorowały.

Kiedyś powszechnie stosowano „żywą” doustną szczepionkę (OPV), czyli taką, która zawierała osłabionego, ale aktywnego wirusa. Obecnie stosowane są szczepionki inaktywowane, zawierające zabite wirusy polio (IPV), m.in. dlatego, że rzadko do zachorowania może dojść również wskutek kontaktu z osłabionym wirusem pochodzącym ze szczepionki żywej. Nie chodzi jednak o to, że dziecko zaszczepione żywą szczepionką zachoruje; proces zakażenia człowieka takim wirusem może być bardzo długi.

„Wirus atenuowany (osłabiony) w żywej szczepionce przeciw polio jest niegroźny dla człowieka, nie jest w stanie wywołać choroby. Jednak w sytuacji, kiedy przenosi się do środowiska (np. ścieki), przejdzie przez pasażowanie, to po jakimś czasie może odzyskać swoją zjadliwość, zdolność do zakażania i wywoływania choroby. Mechanizm pasażowania polega na tym, że jeśli ten niegroźny wcześniej wirus

przenosi się – zazwyczaj drogą jelitową – na niezaszczepioną osobę, a z niej na kolejną i kolejną osobę, ulega wówczas zmianom i któraś z kolejnych wersji odzyskuje zdolność do zakażania i wywoływania choroby” – wyjaśniają eksperci NIZP PZH – PIB.

Dlatego w prewencji choroby tak ważne są szczepienia (o tym poniżej).

Trochę historii polio

Jak zaznacza prof. dr hab. Ryszard Gryglewski z Katedry Historii Medycyny UJ CM, choroba ta mogła występować już w czasach prehistorycznych, choć nie ma na to jednoznacznych dowodów.

„Deformacje układu kostnego, które są odnajdywane w trakcie badań paleopatologicznych, mogły powstać na skutek porażenia towarzyszącego tej chorobie, mogą jednak mieć inne podłoże. Podobnie sporo niejasności pozostawiają przetrwałe do naszych czasów opisy, jak chociażby te dotyczące fizycznych ułomności rzymskiego cesarza Klaudiusza. Trudno nam dzisiaj ostatecznie zweryfikować informacje zawarte w pismach Hipokratesa i Galena. Innymi słowy, nie wykluczając stałej obecności polio w ludzkim

ciąg dalszy ze strony 21

habitacie, nie posiadamy przekonywujących dowodów, że wywoływane przez nie zmiany były łączone w opis, który możemy identyfikować z tym schorzeniem” – opisuje historię choroby profesor Gryglewski.

To 1840 rok był przełomowy dla badań nad polio. Wtedy to niemiecki  lekarz Jacob Heine po raz pierwszy polio jako jednostkę chorobową. Opisał blisko 30 przypadków pacjentów, których leczył w ciągu kilkunastu lat.

„Dzięki dużym zdolnościom diagnostycznym i skrupulatnie prowadzonej dokumentacji klinicznej Heine potrafił wyodrębnić osobną grupę chorych, różną od tych z mózgowym porażeniem dziecięcym, upośledzeniem umysłowym, krzywicą lub zapaleniem mózgu. Pacjenci Heinego dotknięci byli bez wyjątku wiotkim porażeniem, obejmującym jedną lub dwie kończyny bądź przejawiającym się hemiparezą, czyli niedowładem połowiczym. Powyższy stan Heine powiązał z infekcją we wczesnym dzieciństwie, której towarzyszyły uogólnione objawy, występujące podczas ząbkowania, co wówczas łączył z rozległym stanem zapalnym rogów przednich w rdzeniu kręgowym” – wyjaśnia prof. Gryglewicz. Jak podkreślił dalej profesor, dopiero po wybuchu epidemii polio w 1887 roku chorobą tą zaczęli się interesować liczni naukowcy, a szwedzki pediatra Karl Oskar Medin w 1890 roku, gdy choroba zaatakowała Europę i Stany Zjednoczone, przyjrzał się jej dokładnie i „wskazał na jej zakaźny charakter.”

Samą nazwę Heinego-Medina nadał chorobie  uczeń pediatry–Ivar Wickeman, który prowadził badania na ponad tysiącu chorych dzieci. Interesował się głównie tym, jak dochodzi do rozprzestrzeniania choroby.

„Wickerman wierzył, że nośnikami choroby byli ludzie, którzy często nie wiedzieli,

że są zarażeni. I nie było istotne, czy ich choroba miała postać poronną czy ciężką. Jedni i drudzy roznosili polio, doprowadzając do powstania epidemii” – zaznacza David M. Oshinsky w swojej książce.

Zagadką jeszcze wtedy pozostawała kwestia samego patogenu odpowiedzialnego za zakażenie. W tamtym czasie, czyli na początku XX wieku, nie było jeszcze możliwe obserwowanie wirusów – nie było odpowiedniego sprzętu. W końcu udało się ustalić, że za chorobą stoi wirus.  Znany naukowiec Karl Landsteiner, ten sam, który otrzymał Nagrodę Nobla za odkrycie grup krwi przepuścił do żołądków dwóch małp – rezusów zawiesinę, którą pozyskał z rdzenia kręgowego chłopca, którzy zmarł na polio. Szybko okazało się, że zwierzęta również zachorowały, a ich rdzeń kręgowy został w ten sam sposób zaatakowany. Tym samym powstała hipoteza o wirusowej genezie choroby. W 1940 roku ustalono drogę, przez którą dochodzi głównie do transmisji wirusa. To układ pokarmowy i nerwowy.

Prace nad szczepionką

Obecnie szczepionka przeciw poliomyelitis zawiera inaktywowane (zabite) poliowirusy (Inactivate Polio Vaccine). Podaje się ją domięśniowo lub podskórnie. Zgodnie z polskim kalendarzem szczepień ochronnych w trzech podstawowych dawkach: 3-4, 5-6 oraz 16-18 miesiącu życia, a potem dawkę przypominającą, gdy dziecko ma 6 lat. Ale nie zawsze tak było.

„Epidemia osiągnęła swój szczyt w samym środku zimnej wojny, więc walka z polio przybrała formę krucjaty (…) W poszukiwaniu szczepionki wzięło udział grzech głównych konkurentów: Albert Sabin, wieloletni badacz choroby Heinego-Medina z Uniwersytetu Cincinnati; młodszy od niego Jonas Salk, badacz z Uniwersytetu w Pittsburghu oraz najmłodszy z tego tria

Hilary Koprowski, naukowiec z laboratorium przemysłowego Lederle Laboratories. Wszyscy trzej byli ambitnymi, wybitnymi specjalistami, których porwała wielka, pełna emocji walka z polio.” – opisuje amerykański historyk.

Sabin i Koprowski urodzili się w Polsce w rodzinach żydowskich. Jak przypomina dalej autor, Sabin i Koprowski „zastosowali szczepionkę z żywych wirusów w celu wywołania infekcji dostatecznie silnej, by pobudzić organizm do wytworzenia trwałej odporności przeciwko polio i dostatecznie słabiej, by nie wywołać poważnej choroby.”

„Salk preferował szczepionkę zawierającą martwe wirusy, które pobudzały system immunologiczny do wytworzenia przeciwciał bez wywołania infekcji” – pisze dalej David M. Oshinsky.

Koprowski, choć pracował po wojnie w USA, o swoim rodzinnym kraju nie zapomniał. Jego szczepionka po raz pierwszy została zastosowana w 1950 roku. Niecałe osiem lat później wielki uczony przekonał firmę farmaceutyczną – producenta szczepionek – by podarowała 9 milionów dawek szczepionki dzieciom w Polsce. Było to o tyle istotne, że od 1951 roku rozwijała się epidemia polio – w 1958 roku taką diagnozę postawiono już ponad 6 tysiącom osób (głównie dzieciom; na początku lat 50. liczba była dwa razy mniejsza). Efekt rozpoczętych w 1959 roku szczepień był niemal natychmiastowy–w 1963 roku rozpoznano w Polsce zaledwie 30 przypadków polio (i kilka zgonów – w porównaniu do kilkuset rocznie przed szczepieniami).

Polio dzisiaj

W Polsce ostatni przypadek zachorowania wywołany szczepem dzikim wirusa polio typu 1 zawleczony z Maroka zdarzył się w 1984 roku i od tego czasu pozostajemy krajem wolnym od tej choroby.

Można uznać, że na świecie liczba przypadków zachoro-

wań na poliomyelitis, zarówno tych spowodowanych dzikim wirusem polio (WPV), jak i pochodzenia szczepionkowego  (circulating vaccine-derived poliovirus, cVDPV) pochodzącym z „żywej”, doustnej szczepionki OPV zmniejsza się.

„W 1988 roku zainicjowano Światową Inicjatywę na rzecz Eradykacji Polio (Global Polio Eradication Initiative, GPEI). Od tego czasu zachorowania wywołane dzikim wirusem polio (WPV) spadły o 99,9 proc. Udało się eradykować dwa typy dzikiego wirusa polio: typ 2 (WPV2) w 2015 roku i typ 3 (WPV3) w 2019 rok”  - napisano na stronie NIZP PZH – PIB poświęconej edukacji związanej ze szczepionkami.

Jeśli chodzi o Europę, to kontynent ten zyskał status obszaru wolnego od wirusa typu 1 (WPV-1) w czerwcu 2002 roku, Afryka w sierpniu 2020 roku, choć później w Malawi (w 2021 roku) i w Mozambiku (2022 rok) odnotowano przypadki zachorowań na wirusa typu 1 (WPV-1).  Wirus ten występuje nadal w Azji  -  w Afganistanie i Pakistanie. Przypadki zachorowania na polio pojawiły się także na Ukrainie w 2015 roku i 2021 roku. Przyczyną jest niewystarczający poziom zaszczepienia wśród dzieci – wskutek działań wojennych załamał się tam system powszechnych szczepień.

Z danych WHO z 1 sierpnia 2023 roku wynika, że od początku tego roku na świecie zgłoszono w sumie 6 przypadków zachorowań na polio wywołane wirusem typu 1 (pięć w Afganistanie i jeden w Pakistanie). Dane można śledzić na stronie: https://polioeradication.org/polio-today/polio-now/wild-poliovirus-list/ Naukowcy mają nadzieję, że uda się zwalczyć wirusa i w tych krajach, choć z uwagi na ich dramatyczną sytuację społeczno-polityczną nie jest to łatwe zadanie. Wtedy prawdopodobnie polio przejdzie do światowej historii chorób, które już nam nie zagrażają.

Źródło: zdrowie.pap.pl

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.