Najnowszy numer Tygodnika PLUS w New Jersey

TYGODNIK W NEW JERSEY I PENSYLWANII

20 listopada 2025 nr 47 (902) November 20, 2025

Epoka cyfrowej

wygody: głupiejemy

na własne życzenie

Nataliya Kosmyna, naukowczyni z MIT Media Lab, zajmuje się zazwyczaj futurystycznymi projektami – interfejsami mózg-komputer, które mogą pomóc osobom z chorobami neurodegeneracyjnymi. Dwa lata temu zaczęła jednak otrzymywać niepokojące e-maile. Nieznajomi pisali, że od kiedy zaczęli używać ChatGPT, czują, jakby ich mózg się zmienił. Pamięć przestała działać tak sprawnie jak wcześniej. Czy to w ogóle możliwe?

Kosmyna postanowiła to zbadać. Razem z zespołem przeprowadziła eksperyment, w którym monitorowano aktywność mózgu studentów piszących eseje – bez pomocy, z wyszukiwarką internetową lub z ChatGPT. Wyniki okazały się alarmujące: im większa pomoc zewnętrzna, tym niższa aktywność mózgu. U osób korzystających z ChatGPT znacząco spadła aktywność w obszarach odpowiedzialnych za przetwarzanie informacji, uwagę i kreatywność.

Co więcej, zaraz po oddaniu pracy uczestnicy mieli za zadanie przypomnieć sobie, co napisali. Niemal nikt z grupy korzystającej z ChatGPT nie potrafił zacytować własnego tekstu.

„To było niepokojące, bo przecież właśnie to napisali, a nie pamiętają nic“ – komentuje badaczka.

Choć badanie było niewielkie i jeszcze nie przeszło recenzji naukowej, gdy Kosmyna opublikowała wyniki w sieci w czerwcu zeszłego roku, wywołała międzynarodowe poruszenie. Otrzymała ponad 4 000 e-maili, wiele od zestresowanych nauczycieli, którzy zauważają, że ich uczniowie przestali się uczyć – potrafią wygenerować sensownie wyglądającą pracę, ale nie mają

książki, bo utrzymanie takiej koncentracji wydaje się zbyt męczące?

Niepokojące symptomy

Sygnały ostrzegawcze są coraz wyraźniejsze. W krajach rozwiniętych wyniki testów PISA, mierzących umiejętności 15-latków w czytaniu, matematyce i naukach ścisłych, osiągnęły szczyt około 2012 roku, by potem zacząć spadać. Podczas gdy przez cały XX wiek wyniki testów IQ rosły globalnie, w wielu rozwiniętych krajach teraz maleją.

Trudniej podważyć fakt, że z każdym technologicznym postępem pogłębiamy uzależnienie od cyfrowych urządzeń. Coraz trudniej nam pracować, zapamiętywać, myśleć – właściwie funkcjonować –bez nich. „Tylko programiści i dilerzy narkotykowi nazywają ludzi użytkownikami” – mruczy w pewnym momencie Kosmyna, sfrustrowana determinacją firm AI, by lansować swoje produkty, zanim w pełni zrozumiemy ich psychologiczne i kognitywne koszty.

Paradoks inteligentnych maszyn

niem roku przez Oxford University Press, opisując zarówno uczucie bezmyślności po długim scrollowaniu internetowych śmieci, jak i samą tę toksyczną treść.

Chronicznie rozproszona uwaga

Problem w tym, że nasze urządzenia nie zostały zaprojektowane, by pomóc nam myśleć efektywniej. Niemal wszystko online zostało stworzone po to, by przykuć i zmonetyzować naszą uwagę. Za każdym razem, gdy sięgamy po telefon z zamiarem wykonania prostego zadania – sprawdzenia wiadomości czy pogody – nasz prymitywny mózg łowcy-zbieracza staje przed wielomiliardowym przemysłem technologicznym, który robi wszystko, by nas rozproszyć.

żadnej rzeczywistej wiedzy.

Mózg potrzebuje oporu

Problem tkwi w podstawowej sprzeczności naszej natury: mózg wymaga „tarcia”, wyzwań, by się uczyć, ale jednocześnie ewolucyjnie dążymy do skrótów. „Nasze mózgi uwielbiają skróty, to nasza natura. Ale żeby się uczyć, mózg potrzebuje oporu, potrzebuje wyzwania” – wyjaśnia Kosmyna.

Tymczasem obietnicą technologii było stworzenie „płynnego doświadczenia użytkownika” –świata bez oporu. I właśnie dlatego tak bezmyślnie delegujemy coraz więcej zadań naszym urządzeniom. Dlatego tak łatwo wpadamy w internetowe królicze nory, i dlatego tak trudno się z nich wydostać. Dlatego generatywna AI tak szybko stała się częścią naszego życia.

Skutki tej cyfrowej wygody obserwujemy zbiorowo: unikamy rozmów telefonicznych, wolimy samoobsługę, wszystko zamawiamy przez aplikacje. Sięgamy po telefon, by wykonać działanie matematyczne, które moglibyśmy zrobić w głowie. Sprawdzamy fakty, zanim spróbujemy sami je sobie przypomnieć. Może przestajemy czytać

Historia uczy nas ostrożności w takich przewidywaniach. Sokrates obawiał się, że pisanie osłabi ludzką pamięć i zachęci do powierzchownego rozumienia – argument uderzająco podobny do dzisiejszej krytyki AI. Stało się inaczej: pisanie, druk, Internet sprawiły, że więcej ludzi miało dostęp do większej ilości informacji, co uczyniło nas mądrzejszymi i bardziej innowacyjnymi. Pisanie zmieniło nie tylko sposób, w jaki przechowujemy informacje, ale także sposób myślenia. Człowiek z notesem i długopisem może wykonać bardziej złożone zadania niż bez nich. Większość ludzi nie rozwiąże w pamięci dzielenia 53 683 przez 7, ale może spróbować na papierze. To przykład „odciążania poznawczego” – wykorzystywania otoczenia do redukcji obciążenia umysłu, co pozwala nam wykonywać bardziej skomplikowane zadania.

Zgnilizna mózgu –określenie roku

Jeśli technologia rzeczywiście czyni nas mądrzejszymi, dlaczego spędzamy tyle czasu czując się ogłupiałymi? „Brain rot“ – zgnilizna mózgu – został wybrany określe -

Linda Stone, konsultantka technologiczna, w późnych latach 90. zauważyła, że jej studenci próbują robić 20 rzeczy naraz. Nazwała to „ciągłą częściową uwagą” – stresującym stanem, w którym próbujemy żonglować wieloma wymagającymi zadaniami jednocześnie: odpowiadamy na maile podczas połączenia Zoom, sprawdzamy telefon podczas zabawy z dziećmi, robimy zakupy online oglądając Netflix.

Cyfrowy multitasking daje fałszywe poczucie bycia na bieżąco, choć tak naprawdę nigdy nie docieramy do sedna niczego. Co więcej, ta chroniczna hiperczujność ma konkretne koszty poznawcze: stajemy się bardziej zapominalscy, gorsi w podejmowaniu decyzji, mniej uważni.

W nadchodzącej erze dezinformacji generowanej przez AI i deepfake’ów będziemy potrzebować jeszcze większego sceptycyzmu i intelektualnej niezależności. Pytanie brzmi: czy gdy już zgodzimy się, że nasze umysły nie są już nasze, że po prostu nie potrafimy jasno myśleć bez pomocy technologii – ile z nas zostanie, by się temu oprzeć?

Firmy AI pchają swoje produkty na rynek, zanim w pełni zrozumiemy ich wpływ. W coraz bardziej płynnym świecie online jesteśmy przede wszystkim „użytkownikami“ – pasywnymi, zależnymi. Może nadszedł czas, by świadomie wprowadzić z powrotem trochę „tarcia” do naszego życia, zanim zapomnimy, jak myśleć samodzielnie?

Mniej dzieci, więcej seniorów. Ekonomiści biją na alarm

Ashley i Nick Evancho z przedmieść Buffalo nie ukrywają, że wychowanie trzyletniej córki Sofii jest dla nich jedną z największych życiowych radości. „Patrzenie, jak biega po ogrodzie, jest dla mnie czymś niemal magicznym” – mówi Ashley. A jednak, mimo ogromnej miłości do córki, oboje podjęli decyzję, która staje się coraz bardziej powszechna w USA i na świecie: na jednym dziecku poprzestaną.

„Nie potrzebuję drugiego dziecka, nie chcę więcej. Uwielbiam mieć tylko jedno” – mówi Ashley, doradczyni finansowa. Jej mąż Nick dodaje, że w dzisiejszych realiach większa rodzina coraz częściej oznacza problemy finansowe. „W obecnej gospodarce to po prostu stawia cię na przegranej pozycji”.

Według najnowszych danych ONZ, liczba dzieci przypadających na jedną rodzinę na świecie spadła o ponad połowę od lat 70. Ekonomiści podkreślają, że w krajach rozwiniętych – takich jak USA – małe rodziny stały się normą. Ten trend sprawia, że społeczeństwa gwałtownie się starzeją, a w wielu państwach populacja zaczyna maleć.

„Zmiany demograficzne, które obserwujemy, mogą przeobrazić niemal każdy aspekt naszego życia” – ostrzega Melissa Kearney, ekonomistka z Uniwersytetu Notre Dame.

Koniec ery dużych rodzin

Starzenie się społeczeństw może oznaczać konieczność dłuższej pracy przed emeryturą, problemy firm ze znalezieniem pracowników oraz coraz poważniejsze obciążenia dla systemów opieki nad seniorami i ubezpieczeń zdrowotnych. Już teraz kobiety w 15 krajach odpowiadających za 75% światowego PKB mają zbyt mało dzieci, aby utrzymać stabilny poziom populacji. W USA współczynnik dzietności spadł do rekordowo niskich 1,6 dziecka na kobietę.

„W krajach, w których wskaźnik urodzeń na kobietę wynosi poniżej 1,4, obserwujemy znacznie szybszy spadek populacji i wyraźne przesunięcie w strukturze wiekowej populacji w kierunku osób starszych” – powiedziała Vladimíra Kantorová, główna badaczka populacji ONZ.

W Chinach, Japonii, Włoszech i Korei Południowej liczba zgonów przewyższa liczbę urodzeń. Demografowie podkreślają, że kraje o wysokich dochodach stanęłyby w obliczu spadku populacji, gdyby nie wysoki poziom imigracji. Tymczasem ludzie na świecie żyją coraz dłużej – według WHO liczba osób powyżej 80. roku życia potroi się do 2050 roku.

„Odwrócenie piramidy demograficznej zmienia zasady, na któ -

liczba dzieci w USA spadła, a liczba seniorów wzrosła do 61 milionów. W ocenie Eberstadta, tak szybkie starzenie się może zagrozić stabilności kluczowych programów, takich jak Social Security czy Medicare. „Obecny model finansowania państwa nie pasuje do świata, w którym społeczeństwo się kurczy i starzeje”.

Eksperci ostrzegają, że sytuację pogorszą restrykcje imigracyjne wprowadzone przez administrację Donalda Trumpa. A problem nie dotyczy tylko USA – wielu kluczowych partnerów handlowych Ameryki starzeje się znacznie szybciej. W Chinach, które są drugą największą gospodarką świata, liczba osób w wieku produkcyjnym do 2050 roku spadnie o ponad 200 milionów.

rych opierała się współczesna gospodarka” – ocenia Nicholas Eberstadt z American Enterprise Institute. „Nie mamy wcześniejszych przykładów, jak radzić sobie ze starzejącym się, kurczącym społeczeństwem”.

Przyciągnąć młodych

W USA ten trend narasta od dziesięcioleci. W latach 60. przeciętna Amerykanka miała troje lub czworo dzieci; dziś najczęściej jedno lub dwoje – a coraz więcej osób rezygnuje z rodzicielstwa w ogóle. Według prognoz, populacja USA jeszcze w tym stuleciu zacznie spadać. Mediana wieku wzrosła od 1970 roku z 28 do 39 lat.

W wielu miejscach skutki są już widoczne. W powiecie Franklin w stanie Nowy Jork populacja spadła o 10% od 2010 roku, a trzy lata temu zamknięto lokalną porodówkę – rodziło się tam zbyt mało dzieci. „Mamy dobre miejsca pracy, bezrobocie jest niskie, ale brakuje ludzi” – mówi Jeremy Evans, szef lokalnej agencji rozwoju. „Naszym priorytetem jest przyciąganie osób w wieku 18–39 lat”.

Jednak, jak podkreślają ekonomiści, pozyskanie młodych pracowników będzie coraz trudniejsze, bo małe rodziny zmieniają strukturę społeczeństwa. W zeszłym roku

Nie wszyscy ekonomiści uważają, że spadek dzietności to katastrofa. Claudia Goldin z Uniwersytetu Harvarda wskazuje, że mniejsze rodziny to efekt pozytywnych zmian – wzrostu wykształcenia i niezależności kobiet oraz mniejszej liczby ciąż nastolatek. „Nie ma czegoś takiego jak ‘optymalna liczba urodzeń”’ – podkreśla.

Większość specjalistów zgadza się jednak, że kraje będą musiały dostosować gospodarkę do nowej rzeczywistości – m.in. inwestując w automatyzację, sztuczną inteligencję, edukację, zwiększenie efektywności pracy i bardziej otwartą politykę migracyjną.

Wiele państw próbuje też zachęcać do posiadania większej liczby dzieci. W Grecji rząd przyjął właśnie wielomiliardowy pakiet ulg, by zatrzymać depopulację. USA wprowadziły m.in. czasowe ulgi podatkowe na dzieci i tymczasowy program oferujący konta inwestycyjne o wartości 1000 dolarów dla dzieci urodzonych w trakcie obecnej kadencji Trumpa. Ale badania pokazują, że takie działania przynoszą niewielkie efekty – decyzje o mniejszej liczbie dzieci wynikają z głębokich zmian społecznych.

Ashley Evancho nie ma wątpliwości, że jej rodzina już się nie powiększy, niezależnie od zachęt. „Koszt utraty szans zawodowych przy kolejnym dziecku jest zbyt duży” – mówi. „To gospodarka będzie musiała się dostosować do nowych realiów, nie odwrotnie”.

Lekarz Medycyny Małgorzata Komza, MD

17 Sylvan Street, Suite 103 B, Rutherford,NJ Tel: (201) 691 7110 www.KomzaMD.com

Ewaluacja i leczenie

• uzależnień

• chorób psychicznych

• problemów emocjonalnych

u dzieci młodzieży i dorosłych

• depresja • stany lękowe • nerwice

• bezsenność • psychoza • ADHD • OCD

Uzależnienia od: alkoholu, benzodiazepin, heroiny/painkillers

Dr Komza jest certyfikowana w leczeniu uzależnień od heroiny i innych opiatów za pomocą leku SUBOXONE

Ewa Czyzewski, M.D. Internal Medicine

MEDICINE, ENDOCRINOLOGY, NEPHROLOGY & HYPERTENSION CHOROBY WEWNĘTRZNE • NADCIŚNIENIE • SZCZEPIENIA • LECZENIE POWYPADKOWE SCHORZENIA REUMATYCZNE • CUKRZYCA • LECZENIE NADWAGI • USG I BIOPSJE TARCZYCY • LECZENIE NIEWYDOLNOŚCI SEKSUALNEJ • CHOROBY NEREK I DRÓG MOCZOWYCH • DIALIZY • BADANIA IMIGRACYJNE • OPIEKA PO PRZESZCZEPACH NEREK I WĄTROBY

Nasi lekarze pomagają pacjentom w NJ, NY, PA i CT od 1999 roku, zapewniając najlepszą opiekę medyczną, profesionalizm i plan na lepsze jutro. Jesteśmy otwarci w 3 gabinetach od pon. do soboty. Nasz miły personel udziela odpowiedzi na wszystkie pytania w zakresie zdrowotnym.

1033 CLIFTON AVE, SUITE 108 in CLIFTON Tel: 973-577-1995 (WSZYSCY LEKARZE) 515 N. WOOD AVE, SUITE 201 in LINDEN Tel: 908-934-0091 (DR. NOWAK i DR. SERRAO) 515 N. WOOD AVE, SUITE 302 in LINDEN Tel: 908-925-3300 (DRS. CZYZEWSCY i EDYTA KOLBUSZ)

Manager Bogusia Foti z długoletnim doświadczeniem, odpowie na pytania związane z rachunkowością, wyborem ubezpieczenia, czy renty inwalidzkiej.

Dermatolog

Profesor

Camila Krysicka Janniger, M.D., F.A.A.D.

Szef Pracowni Dermatologii Geriatrycznej, Kliniczny Profesor Dermatologii i Kliniczny Profesor Medycyny w Rutgers New Jersey Medical School

Członek Królewskiego Kolegium Medycznego

Autorka licznych publikacji naukowych z zakresu dermatologii 30 lat doświadczenia lekarskiego

Castle Connolly Top Doctors

• LECZENIE WSZYSTKICH CHORÓB SKÓRY

• ROZPOZNAWANIE NOWOTWORÓW

• BIOPSJE WYKONYWANE W GABINECIE

• USUWANIE ZNAMION, BRODAWEK I BLIZN

Tel: 973 472 5044 Mówimy po polsku

NASZ NOWY ADRES

60 Main Ave., Wallington, NJ 07057

CLIFTON-WALLINGTON MEDICAL GROUP

POLAR EXPRESS CZYLI ŚWIĄTECZNE POCIĄGI Z MIKOŁAJEM

Jeżeli chcesz, aby te święta były naprawdę magiczne czas zarezerwować miejsce w magicznym świątecznym pociągu. Załóż świąteczną piżamę, zabierz rodzinę i przyjaciół i wyrusz w przejażdżkę na Biegun Północny.

Każdego roku w New Jersey pojawiają się przejażdżki pociągiem ze świętym Mikołajem, a tutejsze linie kolejowe przybierają swoje najpiękniejsze, świąteczne dekoracje. Choć te bożonarodzeniowe pociągi nie jadą aż na sam Biegun Północny, większość z nich oferuje spotkanie ze Świętym Mikołajem i Panią Mikołajową, a także słodkie poczęstunki, wspólne kolędowanie, filmy i opowieści. To wspaniała okazja do wykreowania niezapomnianych świątecznych wspomnień. W zestawieniu znalazła się nawet przejażdżka tramwajem prowadzonym przez samą Panią Mikołajową!

Wiemy, że to może trochę wcześnie, by „wyciągać jemiołę i bombki”, ale te świąteczne przejazdy pociągiem to uwielbiana tradycja – bilety wyprzedają się bardzo szybko! Koniecznie odwiedźcie strony internetowe tych wydarzeń, aby zarezerwować bilety i sprawdzić jakie daty są jeszcze dostępne.

Whippany

Kolej Morristown & Erie Railway zaprasza dzieci i rodziny na magiczną przejażdżkę The Polar Express™ Train Ride – inspirowaną słynną książką i filmem „Ekspres polarny”. Podczas podróży pociągiem na Biegun Północny Mikołaj zaskoczy dzieci, wchodząc do pociągu, a także śpiewając i kolędując wraz z nimi. Każdy bilet obejmuje wspaniałą zabawę, pyszną gorącą czekoladę, kruche ciasteczka oraz pamiątkowy dzwoneczek z sań, który można zabrać do domu. Rodziny są zachęcane, aby podczas przejazdu założyć piżamy – tak jak prawdziwi pasażerowie Ekspresu Polarnego! Bilet kosztuje $65 od osoby dorosłej (dzieci $57) i musicie się pospieszyć, bo wiele terminów jest prawie wyprzedanych. https://whippanythepolarexpressride.com

DIDONATO’S MAGICAL HOLIDAY EXPRESS

Hammonton

BLACK RIVER & WESTERN RAILROAD NORTH POLE EXPRESS

Flemington

Świąteczna przygoda rozpoczyna się, gdy wsiadasz do pociągu w Flemington – każde dziecko otrzymuje złoty bilet pamiątkowy! Na pokładzie czekają Święty Mikołaj i Pani Mikołajowa, którzy witają pasażerów z uśmiechem i świątecznym czarem. Na pasażerów czekają pyszne ciasteczka i gorąca czeko -

Przeżyj niezapomnianą przejażdżkę pociągiem wśród milionów światełek bożonarodzeniowych, spotkaj Świętego Mikołaja i jego elfy w warsztacie, porozmawiaj z Panią Mikołajową i zrób pamiątkowe zdjęcia – a to dopiero początek atrakcji! Podczas przejażdżki pociągiem, Mikołaj będzie rozdawał prezenty dzieciom z jego listy grzecznych dzieci. Przejażdżka będzie uatrakcyjniona prezentacją świątecznych piosenek. Oprócz tego będzie można posmakować świątecznych smakołyków oraz gorącego kakao, porozmawiać z Panią Mikołajową, zrobić z nią zdjęcie oraz odwiedzić Świąteczną Wioskę. Bilety kosztują $22.95 od osoby, a w soboty–$26.95. http://www.didonatofuncenter.com/magical-express/

POLAR EXPRESS ON THE MORRISTOWN & ERIE RAILWAY

lada, fotobudka, dzwoneczki z sań dla dzieci, mnóstwo okazji do zdjęć i wiele innych atrakcji. Nowością w tym roku są zdjęcia przy ogromnej skrzynce na listy do Świętego Mikołaja!

Nie zapomnij też zrobić pamiątkowego zdjęcia przy ogromnym wieńcu na stacji North Pole Station!

Pociąg zatrzymuje się na stacji Ringoes, gdzie można zrobić sobie wiele świątecznych zdjęć, obejrzeć miniaturowe kolejki w ruchu i cieszyć się magiczną atmosferą pełną blasku i radości.

Bilety w cenie $42.99 od osoby dorosłej (dzieci $39.99) https://www.blackriverrailroad.com/train-rides/santa-express-train/

THE POLAR EXPRESS AT THE DELAWARE RIVER RAILROAD

Phillipsburg

Przygotujcie świąteczne piżamy, bo ta przygoda wygląda jak żywcem wyjęta z ukochanego filmu! Polar Express w ramach Delaware River Railroad Excursions to przejazd w rytmie muzyki z filmu – bilety wyprzedają się błyskawicznie, więc nie zwlekajcie z rezerwacją! Rodziny na pewno pokochają tę podróż: na pokładzie serwowana jest gorąca czekolada i ciasteczka, a pasażerowie słuchają czytania opowieści „Ekspres Polarny”. Podczas przejazdu Święty Mikołaj wita każde dziecko i wręcza mu pamiątkowy dzwoneczek z sań – dokładnie taki, jak w filmie!

Na pasażerów czeka też mnóstwo niespodzianek: śpiewające duchy podróży („hobo”), tańczący kucharze oraz możliwość, by osobiście powiedzieć Mikołajowi o swoich świątecznych życzeniach.

Bilety w cenie $48 od osoby dorosłej (dzieci $38) https://www.877trainride.com/polarexpress.htm

CAPE MAY SEASHORE LINES SANTA EXPRESS

Tuckahoe

Wybierz się na świąteczną przejażdżkę pocią-

giem Cape May Seashore Lines razem ze Świętym Mikołajem! Wsiądź na pokład w Richland Village lub Tuckahoe Village i wyrusz w 85-minutową podróż pełną świątecznej magii. To doskonała okazja, by poczuć radość Świąt, posłuchać muzyki, spotkać Mikołaja i zrobić pamiątkowe zdjęcia z rodziną w wyjątkowej, zimowej scenerii!

Bilety w cenie $37.95 od osoby dorosłej (dzieci $33.95)

https://www.seashorelines.org/the-santa-express

SANTA’S TROLLEY RIDES

Cape May

Dołącz do Pani Mikołajowej, która podczas radosnej przejażdżki świątecznym tramwajem po miasteczku Cape May opowiada bajki i śpiewa zimowe piosenki! Na zakończenie spotkaj się ze Świętym Mikołajem przy altanie (Gazebo) na terenie posiadłości Emlen Physick Estate – tam czeka ciepły uśmiech, magiczna atmosfera i okazja do świątecznego zdjęcia!

Bilety w cenie $22 od osoby dorosłej (dzieci $15)

https://cmmac.ticketapp.org/portal/product/30

SANTA TRAIN

Wayne

Towarzystwo Historyczne Kolei Trójstanowej (Tri-State Railway Historical Society) zaprasza na coroczną, świąteczną przejażdżkę pociągiem! Na pasażerów czekają muzycy grający kolędy, postacie w świątecznych kostiumach oraz sam Święty Mikołaj! Cała podróż trwa około 60 minut, a każde dziecko otrzymuje cukrową laskę oraz książeczkę z zadaniami i zabawami.

Bilety w cenie $33 od osoby dorosłej (dzieci $29)

http://www.tristaterail.org/santatrain/about

SANTA’S PARADISE EXPRESS ON THE STRASBURG RAIL ROAD

Ronks, PA

Wybierz się w świąteczną podróż do Paradise w Pensylwanii i z powrotem podczas 45-minutowej przejażdżki pociągiem Strasburg Rail Road! Na pokładzie czeka Święty Mikołaj, który wita rodziny i wręcza specjalny prezent wszystkim dzieciom w wieku do 11 lat. Poza przejazdem rodziny mogą cieszyć się dodatkowymi atrakcjami: miniaturową kolejką parową, spotkaniem z Panią Mikołajową oraz świąteczną muzyką w wykonaniu profesjonalnych kolędników i muzyków. To wyjątkowa podróż pełna ciepła, śmiechu i magii Świąt!

Bilety w cenie $45 od osoby dorosłej (dzieci $35)

https://www.strasburgrailroad.com/christmas-train/ santas-paradise-express-coach/

NORTH POLE EXPRESS ON THE NEW HOPE AND IVYLAND RAILROAD

New Hope, PA

Załóż piżamę i wsiądź na pokład North Pole Express kolei New Hope and Ivyland Railroad! Dzieci przeżyją niezwykłą przygodę jadąc torami ciągniętymi przez zabytkową lokomotywę spalinową, a na końcu podróży spotkają samego Świętego Mikołaja! W ogrzewanym wagonie można delektować się gorącą czekoladą i ciasteczkami, a w powietrzu rozbrzmiewają świąteczne kolędy, które grają lokalni muzycy. Dzieci mogą też wrzucić swoje listy do Mikołaja do specjalnej czerwonej skrzynki. Pociągi odjeżdżają punktualnie o wyznaczonych godzinach, a przejazd trwa około 60 minut. Ze względu na duże zainteresowanie, rezerwacje i wcześniejszy zakup biletów są konieczne!

Ceny biletów zależą od terminu. https://www.newhoperailroad.com/santas-north-pole-express-train/

NIGHT BEFORE CHRISTMAS TRAIN (STRASBURG RAIL ROAD)

Ronks, PA

Poczuj magię Wigilii, nawet jeśli to nie 24 grudnia, podczas tej wyjątkowej, godzinnej przejażdżki świątecznym pociągiem! Na pokładzie udekorowanego wagonu usłyszysz klasyczny wiersz „’Twas the Night Before Christmas” („Była noc wigilijna…”), który wprowadzi wszystkich w świąteczny nastrój. W każdym wagonie występują indywidualni artyści, którzy umilają podróż muzyką i świątecznym nastrojem. Na końcu przejazdu może pojawić się niespodziewany gość – sam Święty Mikołaj! Każdy pasażer otrzyma w prezencie mleko i ciasteczko, by w pełni poczuć klimat ciepłej, rodzinnej Wigilii – nawet zanim nadejdzie prawdziwa!

Bilety w cenie $45 od osoby dorosłej (dzieci $35)

https://www.strasburgrailroad.com/christmas-train/ night-before-christmas-coach/

PROMOCJA KUCHNI 10’ X 10’ $4,999 W CENIE: Styl szafek shaker biały lub szary, blat z kwarcu, Białe płytki “subway”, uchwyty i zlew

30 % RABATU NA PŁYTKI FIRMY CERRAD

NAJWIĘKSZY WYBÓR PŁYTEK Z POLSKI W NJ

25 % RABATU NA DRZWI SZKLANE DO PRYSZNICA LUB NA WANNĘ

20 % RABATU NA SZAFKI ŁAZIENKOWE Z BLATEM

PROMOCJA NA BLATY KUCHENNE Z KWARCU, 35 SF MINIMUM, W OBREBIE 25 MIL

PROMOCJA $1.49 / SF NA PANELE LVT

PRZY ZAKUPIE MINIMUM $3,500 10’x10’ KUCHNIA $4,999

$49 CRYSTAL WHITE • $59 CALACATTA GOLD • $69 NEW CALACATTA NOBLE

WINYLOWE ŁĄCZONE NA CLICK/PRODUKT NA STANIE PREZENT

REWIA OPERETKI

W RYTMIE OGNISTEGO

CZARDASZA I WALCA WIEDEŃSKIEGO.

Z pełną orkiestrą teatralną i przy pełnym nagłośnieniu usłyszymy największe przeboje operetkowe, takie jak „Usta Milczą Dusza Śpiewa” czy „Wielka Sława to Żart” i wiele innych z takich operetek jak Księżniczka Czardasza, Hrabina Marica, Wesoła Wdówka i Zemsta Nietoperza. Usłyszymy również songi i duety z musicali Upiór w Operze, Man of La Mancha, Skrzypek na Dachu czy My Fair Lady, a także piosenki Jana Kiepury -„Brunetki, Blondynki” oraz „Ninon”. Wszystko w języku polskim.

Goście Honorowi koncertu to obecnie największe polskie gwiazdy operetki z najlepszych teatrów muzycznych. Łukasz Gaj i Ewelina Szybilska, czyli współcześni Jan Kiepura i Marta Eggerth otwierali tegoroczny Festiwal im. Jana Kiepury w Krynicy. Wraz z Joanną Horodko, Tomaszem Janczakiem i Agnieszką Tyrawską występują nie tylko w całej Europie, ale także w Kanadzie i USA.

Polish American Music Stage ma na celu promocję kultury polskiej i artystów polskich, w tym mieszkających w Stanach Zjednoczonych. W koncercie wystąpią dobrze nam znani z lokalnych wystepów Patrycja Posłuszna i Wojciech Bonarowski. Orkiestrę koncertową poprowadzi znany nam polski dyrygent Adrian Sylveen. W składzie orkiestry rownież mamy kilkoro muzykow polskich. Cały koncert poprowadzi Dyrektor Artystyczny Polsko Amerykanskiej Sceny Muzyczne j, Dariusz Ocetek.

Teatr Queensborough Performing Arts Center gwarantuje bezpłatny i strzeżony parking dla kierowców. Komunikacja miejska to LIRR oraz metro linii 7. Spraw sobie i swoim bliskim wspaniały prezent świąteczny. Aby zamówić bilet, zeskanuj kod QR w czerwonej ramce na plakacie lub wyślij E-mail na adres pamusicstage@gmail.com lub SMS pod numer 917-717-1032 i otrzymasz bezpośredni link do zamawiania biletów. Życzymy Państwu wspaniałej zabawy.

Nowe zalecenia żywieniowe RFK Jr. mogą budzić kontrowersje

Jeszcze tej jesieni mają zostać opublikowane nowe amerykańskie wytyczne żywieniowe – i wiele wskazuje na to, że mogą mocno odbiegać od tego, co Amerykanie znali do tej pory. Po publicznych wypowiedziach sekretarza

zdrowia Roberta F. Kennedy’ego Jr. widać, że kierunek zmian może być radykalny i budzić kontrowersje.

Zalecenia żywieniowe w USA są aktualizowane co pięć lat przez Departament Zdrowia i Opieki Społecznej (HHS) oraz Departament Rolnictwa (USDA). Powstają w oparciu o obszerny raport naukowy przygotowywany na podstawie kilkuletniego przeglądu badań. Tegoroczny raport naukowy, dotyczący zaleceń na 2025 rok, w dużej mierze powiela dotychczasowe zasady: zaleca jedzenie warzyw i owoców, chudego mięsa, roślin strączkowych oraz produktów pełnoziarnistych, a ograniczanie tłuszczów nasyconych, dodanego cukru i wysoko przetworzonej żywności.

Kennedy jednak otwarcie krytykuje dotychczasowy proces tworzenia wytycznych, nazywając go niezrozumiałym i nieskutecznym.

Publicznie zapowiada, że nowe zalecenia będą krótkie – nie dłuższe niż 4–6 stron – i mają stawiać na „prawdziwą, naturalną, lokalną żywność”. Eksperci ostrzegają, że tak duże uproszczenie mogłoby doprowadzić do chaosu, ponieważ wytyczne żywieniowe nie są tylko poradnikiem dla ludzi, lecz pełnią funkcję oficjalnego dokumentu, na podstawie którego ustala się m.in. zasady żywienia w szkołach, programach pomocowych czy wojsku.

Choć wiele osób wciąż kojarzy wytyczne z dawną „piramidą żywienia”, dziś są one podstawą do decyzji o tym, co trafia do programów żywnościowych dla kobiet i dzieci, szkolnych stołówek, stołówek wojskowych czy więzień federalnych. Zawierają konkretne normy – od liczby kalorii

po poziomy składników odżywczych. Wprowadzenie zamiast tego kilku ogólnych haseł o „nieprzetworzonej żywności” mogłoby pozbawić dokument funkcji, którą pełni dla całego systemu żywnościowego kraju.

HHS nie ujawnia, kto pracuje nad nowymi wytycznymi ani jakie zmiany zostaną uwzględnione. Zapewnia jedynie, że będą „zgodne z nauką, danymi i zaleceniami zdrowotnymi, w przystępnej formie”. Eksperci podkreślają, że nikt nie neguje faktu, iż sposób żywienia Amerykanów jest zły, szczególnie przez nadmiar cukru, soli i rafinowanych węglowodanów. Pytanie brzmi jednak, jak skutecznie to zmienić.

Do tej pory Amerykanie w niewielkim stopniu stosowali się do zaleceń. Administracja Trumpa twierdzi, że problemem był zbyt ekspercki język dokumentu. Zdaniem naukowców jednak sama prostota zaleceń nie wystarczy – bo sposób odżywiania kształtuje także ekonomia, kultura i rynek żywności, a nie tylko wiedza.

Kennedy zapowiada jednak zmiany, które mogą mocno podzielić opinię publiczną.

TŁUSZCZE NASYCONE I MIĘSO

Dotychczasowe zalecenia wyraźnie wskazywały, że tłuszcze nasycone – obecne m.in. w czerwonym mięsie – należy ograniczać do mniej niż 10% dziennego zapotrzebowania kalorycznego, ponieważ sprzyjają chorobom serca. Kennedy jednak otwarcie chwali dietę bogatą w mięso i tłuszcze nasycone, promuje „dobre mięso i nabiał” i sam określa się jako zwolennik diety „mięsnej”.

Od lat rozwijają się nurty promujące diety niskowęglowodanowe, bogate w tłuszcze – jak keto czy dieta carnivore. Część badań pokazuje pewne korzyści, ale naukowcy zaznaczają, że wciąż brakuje pełnych dowodów. Dowody na związek między tłuszczami nasyconymi a chorobami układu krążenia pojawiły się już w latach 50. XX wieku, kiedy Amerykanie jedli więcej czerwonego mięsa. Następnie, w okresie szaleństwa dietetycznego lat 80., marketingowcy promowali wiele niskotłuszczowych przekąsek, które były bogate w rafinowane węglowodany i cukier. Jednak zamiana tłuszczu na cukier i puste węglowodany jest również problematyczna, a zrozumienie skutków stale zmieniających się wzorców żywieniowych jest trudne.

Zamiast tłuszczów nasyconych, obecne wytyczne zalecają spożywanie produktów bogatych w tłuszcze nienasycone, w tym orzechów, awokado i oliwy z oliwek, które są powiązane z niższym ryzykiem sercowo-naczyniowym.

Profesor Frank Hu z Harvardu podkreśla, że w kwestii tłuszczów nasyconych nauka nie zmieniła się na tyle, by uzasadniać rewolucję w zaleceniach.

PEŁNOTŁUSTE PRODUKTY MLECZNE

Kontrowersje budzi też kwestia nabiału – dotąd zalecano wybór wersji niskotłuszczowych. Kennedy chce skończyć z „demonizowaniem pełnotłustego mleka, sera i jogurtu”. Część naukowców przyznaje, że wpływ tłuszczu mlecznego na zdrowie jest złożony i nie zawsze jednoznacznie negatywny. Inni wskazują, że pełnotłuste produkty są bardziej kaloryczne, a problemem jest także to, w jakiej formie Amerykanie jedzą nabiał – często w postaci pizzy, burgerów czy dań pełnych soli i przetworzonego mięsa.

Podobnie jak w przypadku tłuszczów nasyconych, trudno było przeanalizować złożone zależności między tłuszczem mlecznym, cholesterolem a ryzykiem sercowo-naczyniowym, co skłoniło niektórych badaczy do ponownego przemyślenia tego zagadnienia.

Ponieważ nabiał jest tak szeroką kategorią, trudno jest formułować ogólnikowe stwierdzenia, argumentuje Benoît Lamarche, dyrektor Centrum Żywienia, Zdrowia i Społeczeństwa w Quebecu. Brał on udział w niedawnym projekcie mającym na celu zebranie ekspertów i przeanalizowanie wszystkich danych dotyczących tłuszczu mlecznego i zdrowia kardiometabolicznego.

Twierdzi, że doszli oni do wniosku, że nie ma wystarczających dowodów na poparcie wyłącznego zalecenia dla któregokolwiek z rodzajów nabiału. Z drugiej strony, Hu nadal uważa, że rozsądnie jest unikać zbyt dużej ilości pełnotłustego nabiału, ponieważ zawiera on więcej kalorii i tłuszczów nasyconych.

FASOLA I ROŚLINY STRĄCZKOWE

Zaskoczeniem może być również podejście do roślin strączkowych. Doradcy naukowi sugerują, że białko roślinne – fasola, soczewica, groch – powinno częściej zastępować czerwone mięso. Obawiają się jednak, że przy obecnym podejściu Kennedy’ego zalecenie to może zniknąć, choć strączki są bogatym źródłem błonnika i białka, którego większości Amerykanów brakuje.

To niefortunne, uważa Christopher Gardner, dyrektor ds. badań żywieniowych w Stanford Prevention Research Center, ponieważ proponowana zmiana została oparta na dokładnej analizie badań. Gardner twierdzi, że jeśli ludzie zastąpią część mięsa w swojej diecie fasolą i innymi roślinami strączkowymi, spożywają mniej tłuszczów nasyconych. „Fasola jest doskonałym źródłem błonnika – mięso go nie ma – i doskonałym źródłem białka roślinnego” – powiedział w wywiadzie dla NPR. Mniej niż 10% Amerykanów spożywa wystarczającą ilość błonnika w swojej diecie.

ŻYWNOŚĆ ULTRAPRZETWORZONA W CENTRUM UWAGI

W nowych wytycznych może także mocniej wybrzmieć temat ultraprzetworzonej żywności, którą Kennedy publicznie nazywa „trucizną” i głównym winowajcą epidemii chorób cywilizacyjnych. Jednak tu również istnieje ryzyko uproszczeń – nie ma jednej, powszechnie przyjętej definicji tego, co jest ultraprzetworzone. Naukowcy ostrzegają, że zbyt szeroka definicja mogłaby „wyrzucić” także produkty korzystne, jak niektóre jogurty czy pieczywo razowe, które mimo pewnego przetworzenia mają wartość odżywczą.

Barbara Schneeman, przewodnicząca komitetu naukowego w 2020 roku, twierdzi, że obawy dotyczące żywności ultraprzetworzonej są dwojakie: chodzi o składniki, a także o sam proces przetwarzania.

„Jeśli spojrzeć na kluczowe kwestie w wytycznych żywieniowych, to dotyczą one ograniczenia spożycia cukrów dodanych, tłuszczów nasyconych, a także sodu” – mówi. „Ale tak naprawdę mamy niewiele lub wcale informacji na temat przetwarzania”.

ZŁAGODZENIE WYTYCZNYCH DOTYCZĄCYCH ALKOHOLU?

W tle toczy się również spór o alkohol. Coraz więcej badań wskazuje, że nawet niewielkie ilości alkoholu zwiększają ryzyko chorób, jednak

nie wszystkie analizy zostaną wzięte pod uwagę przy tworzeniu wytycznych. Organizacje zajmujące się zdrowiem publicznym obawiają się, że pod wpływem lobby branży alkoholowej zalecenia mogą pozostać łagodniejsze, niż sugeruje to nauka. Obecne wytyczne zalecają maksymalnie jeden drink dziennie dla kobiet i dwa dla mężczyzn. Opracowując nowe wytyczne, rząd federalny miał rozważyć dwie oddzielne analizy dowodów dotyczących alkoholu i jego wpływu na zdrowie. Jedna z nich wykazała, że ryzyko zdrowotne zaczyna rosnąć „nawet przy stosunkowo niskim poziomie spożycia alkoholu”, mówi Katherine Keyes, epidemiolog z Uniwersytetu Columbia, która pomogła w analizie danych. Grupy branżowe reprezentujące przemysł alkoholowy szybko skrytykowały to badanie po opublikowaniu projektu w styczniu i zaapelowały o jego „zignorowanie”. I najwyraźniej tak się stało. Keyes mówi, że w sierpniu autorzy dowiedzieli się, że ich badanie nie zostanie uwzględnione w wytycznych żywieniowych.

Tymczasem drugi raport dotyczący alkoholu – zlecony przez Kongres i sporządzony przez komisję Narodowej Akademii Nauk, Inżynierii i Medycyny (NASEM) – nie mógł wyciągnąć żadnych wniosków na temat alkoholu z „wysoką pewnością” z powodu obaw o jakość dowodów. Stwierdzono w nim, że umiarkowane spożycie alkoholu wiąże się z niższym ryzykiem zgonu, w tym z powodu zdarzeń sercowo-naczyniowych, takich jak zawały serca. Wykazano również, z umiarkowaną pewnością, że picie alkoholu wiąże się z wyższym ryzykiem raka piersi.

Te wyniki nie potwierdzają faktycznego zalecania alkoholu dla zdrowia, mówi dr Ned Calonge, epidemiolog z Colorado School of Public Health, przewodniczący komisji NASEM, ale ostrzega przed wygłaszaniem ogólnikowych stwierdzeń, że nie ma „bezpiecznego poziomu alkoholu”.

Mike Marshall, który kieruje U.S. Alcohol Policy Alliance i opowiada się za większą świadomością społeczną na temat szkodliwości picia alkoholu, obawia się, że presja ze strony branży doprowadzi do złagodzenia zaleceń w wytycznych.

„To poważny kryzys i skupianie się na przywracaniu zdrowia Ameryce bez zajęcia się kwestią alkoholu jest dla mnie niewytłumaczalne” – mówi.

Jedno jest pewne – jeśli Kennedy rzeczywiście zdecyduje się odejść od naukowej formy zaleceń i zastąpi je krótką listą ogólnych wskazówek o „zdrowej, lokalnej żywności”, wywoła to szeroką debatę. A od wytycznych, które w USA określają, co trafia na stoły szkół, żołnierzy czy osób korzystających z pomocy żywnościowej, oczekuje się czegoś więcej niż haseł.

Nowe rekomendacje mogą więc stać się jednym z najbardziej burzliwych tematów tej jesieni - zderzeniem nauki, polityki, ideologii żywieniowych i ogromnych interesów branży spożywczej.

Nasza specjalność to:

❖ Blacharstwo i lakiernictwo

❖ Kompleksowe naprawy powypadkowe samochodów wszystkich marek

❖ Współpraca ze wszystkimi firmami ubezpieczeniowymi

❖ Wysoka jakość usług i dobra cena

Repair!

Pomagamy w rozmowach z firmami ubezpieczeniowymi

Podróż w kierunku źródeł Nilu

O godzinie 8:30 rano opuszczamy nasz super hotel Gondar Hills i ruszamy na południe do Bahir Dar, mając 180 kilometrów do pokonania, co powinno zająć około 4 godzin jazdy.

Na obrzeżach miasta dostrzegamy policjanta z drogówki ze zwisającym z ramienia kałasznikowem - chyba ulubiona broń miejscowych! Potencjalni przestępcy muszą być w głębokim stresie na taki widok.

Godzinę później mieliśmy ucztę dla oka, kiedy okazały (i w sumie rzadko widziany) naziemny dzioborożec afrykański dał nam pokaz lądowania i startu w jęczmiennym rżysku przy drodze.

Mijamy wioski, z kościołami i z meczetami, około 60% mieszkańców Etiopii to katolicy około 30% stanowią muzułmanie. Ciekawostka: na obrzeżach miasta Gondar widzieliśmy wczoraj wioskę Falasha, zamieszkałą przez unikalnych, etiopskich żydów. Pozostały po nich puste domostwa, gdyż miesiąc temu, po wydarzeniach w Gazie, zostali (dla ich własnego bezpieczeństwa), wywiezieni do Izraela. Nawiasem mówiąc w okresie od 1955 to 2010 ewakuowano z Etiopii mniej więcej 110 tysięcy żydów.

Po drodze widzimy, jak lokalni chłopi oddzielają na wietrze ziarna od plew, co jest interesujące kiedy się wie, że jest to teff, z którego sporządza się najpopularniejszy, lokalny placek

zwany shiro, który ze smakiem spożywamy każdego dnia.

Kontynuujemy podróż jadąc cały czas poprzez Wyżynę Abisyńską z licznymi ostańcami bazaltowymi ozdabiającymi krajobraz dookoła. Jeden z nich wygląda jak komin, powiedziałbym „Palec Plutona“, greckiego boga podziemi. Po dwóch godzinach przystajemy na kawę w skromniutkiej, lecz jakże klimatycznej rodzinnej knajpce, gdzie na naszych oczach, nie po raz pierwszy, roztacza się unikalne misterium przygotowania kawy. Najlepszej w świecie. W glinianych dzbankach jebena. Ponieważ jest ciepło, panowie zamawiają jednak piwo; zimny, lokalny browar marki Bedele, z kolobusem na naklejce.

Dookoła widzimy coraz więcej równinnej ziemi uprawnej, dostrzegamy też pierwsze poletka ryżowe! Należy dodać że w tej okolicy plony można zbierać aż trzy razy w ciągu roku! Właśnie trwa orka, krowy ciągną drewniany pług - rzadki w świecie, lecz pospolity tutaj widok.

Godzinę przed dotarciem do Bahir Dar, tuż przed miasteczkiem Wereta, dostrzegamy parę przepięknych żurawi czarnokoroniastych, a obok nich czarnego bociana, żółtodziobego bociana, czaple siwe, czaple krowie i ibisy - święte ptaki starożytnych Egipcjan. Jeszcze nie dojechaliśmy do celu, a tyle wrażeń za nami! Dochodzi godzina druga po południu

kiedy docieramy do miasta Bahir Dar i mostem przekraczamy Nil Błękitny w miejscu, gdzie ta legendarna rzeka wypływa z Jeziora Tana.

Przed nami jawi się największe w Etiopii jezioro - Tana, mierzy od 3,000 do 3,600 km kwadratowych (84 x 66 km, zależnie od pory roku i poziomu wody) i tylko 9-15 metrów głębokości. Powierzchnię tego akwenu znaczy blisko 50 wysepek, a na ośmiu z nich zbudowano wspaniałe kościoły i klasztory. Jezioro Tana zasłynęło na cały świat, kiedy szkocki podróżnik

James Bruce dotarł tutaj w 1771 roku ogłaszając całemu światu, że oto właśnie odkrył źródła Nilu! Do jeziora wpływa tuzin niewielkich rzek, ale wypływa tylko jedna - potężny Nil Błękitny. Znajdujemy się na wysokości 1,788 metrów nad poziomem morza, wieje lekka bryza, nad głową fruwają stada rybitw białoskrzydłych, świeci słońce, ruch motorowy na jeziorze jest minimalny - co za piękny dzień w

tym szczególnym miejscu na mapie świata! A na okrasę... tuż przy brzegu wyłania się głowa potężnego hipopotama, potem druga i trzecia! Jutro odbędziemy rejs po jeziorze, powiązany ze zwiedzaniem najciekawszych spośród licznych klasztorów na jego wysepkach. A póki co, kwaterujemy się w luksusowym, wybornie zlokalizowanym hotelu na brzegu jeziora Tana.

Ciąg dalszy za tydzień…. Tekst i zdjęcia: Andrzej Kulka Autor jest zawodowym przewodnikiem i właścicielem chicagowskiego biura podróży EXOTICA TRAVEL, organizującego wycieczki po całym świecie, z Etiopią włącznie, od 11 do 22 stycznia 2026 roku. Bliższe informacje i rezerwacje: EXOTICA TRAVEL, 6741 W. Belmont, Chicago IL 60634, tel. (773) 237 7788, strona internetowa: https:// andrzejkulka.com/destinations/etiopia-swieto-timkat-styczen-2026/

Pysk hipopotama w jeziorze Tana.

Lądowanie dzioboroga abisyńskiego.

Orka drewnianą sochą.

Bazaltowy ostaniec na Wyżynie Abisyńskiej.

PERU ● 12 dni: 5 listopada 2025, 18 kwietnia 2026

JORDANIA ● 9 dni: 4 - 12 kwietnia 2026

GALAPAGOS, AMAZONIA, EKWADOR ● 14 dni: 27 marca 2026

MAROKO ● 11 dni: 20 listopada, 14 marca 2026

MEKSYK i FIESTY ● 10 dni: 24 października,

MEKSYK, CANCUN, GUADALUPE ● 10 dni: 4 grudnia

AUSTRALIA ● 12 dni: 21 listopada 2025, 20 lutego 2026

EMIRATY, DUBAJ, ABU DHABI, OMAN ● 12 dni: 6 grudnia

SRI LANKA, (MALEDIWY); SYLWESTER ● 11 (16) dni; 26 grudnia

TAJLANDIA, SINGAPUR; SYLWESTER ● 16 dni: 27 grudnia

Bilety lotnicze, indywidualne pakiety APPLE VACATIONS: CANCUN – HAWAJE –PUNTA CANA – PUERTO VALLARTA – DOMINIKANA – JAMAJKA

@

- Panie doktorze, będę długo żyć?

- Tak. W sercach i wspomnieniach bliskich.

@

Mąż pyta się żony:

- Mamusia do Afryki pojechała?

- No co ty zgłupiałeś?

- No bo mówili w wiadomościach, że w Południowym Sudanie pojawiła się cholera.

@

Na wskazówkach zegara siedzą dwa ślimaki. Jeden na dużej, drugi na małej. Spotykają się co godzinę i jeden do drugiego mówi:

- Stary! Ale jazda, pędzi aż się w głowie kręci.

@

Telefon do biura podróży:

- Dzień dobry! Planujemy z żoną urlop, chcielibyśmy odpocząć.

- Świetnie się składa. Jaką kwotą

państwo dysponują?

- Mamy 500 złotych.

- Aaaa... to se odpoczywajcie.

@

Wchodzi dyrektor na budowę. Z jednego baraku słyszy:

- Panowie jeszcze po 100 gram i starczy!

Wkurzony pyta dozorcę:

- Co tam się dzieje?! Robotnicy pewnie wódkę piją?

- Nie! Krasnoludki sztangą ćwiczą!

@Mówi ę wam, kobiety za kierownic ą s ą prawdziwym niebezpiecze ń stwem na drodze. Jadę dzisiaj rano do pracy patrzę, a po mojej lewej stronie jedzie kobieta Mustangiem z prędkością 65 mph i robi sobie makijaż patrząc we wsteczne lusterko. Oderwałem od niej na chwilę wzrok, a kiedy spojrzałem ponownie widzę, że jej samochód jest już w połowie na moim pasie. Tak się wystraszyłem, że upuściłem maszynkę do golenia do kawy i zalałem sobie cały telefon komórkowy.

WYCIECZKI WYCIECZKI

Busem z Polskim przewodnikiem

Wycieczki dla osób "solo", par i rodzin

Floryda Sylwestrowa:

10 dni od 26 grudnia 2025

Acadia National Park: 24-26 października 2025

Nowy Jork i ,,Christmas show,, - 21 grudnia 2025

Nowy Orlean/Texas/Dom Presley'a/Tennessee

10 dni: 15 - 24 listopad 2025

Ponadto: Niagara/kanion, Waszyngton/Kapitol/jaskinie, Kraina Amiszów, Wycieczki dookoła USA i kaniony zachodu

@Samotny, zdesperowany żab (samiec żaby) dzwoni do wróżki i pyta się jak będzie malować się jego najbliższa przyszłość.Spotka pan piękną, młodą atrakcyjną dziewczynę, która będzie chciała wiedzieć o panu wszystko. - To wspaniale!! Spotkam ją na jutrzejszej zabawie? - kumka zachwycony. - Nie - odpowiada głos w słuchawce - Na zajęciach z biologii.

@Dwaj myśliwi idą przez las. W pewnej chwili jeden z nich osuwa się na ziemię. Nie oddycha, oczy zachodzą mu mgłą. Drugi myśliwy wzywa pomoc przez telefon komórkowy.Mój przyjaciel nie żyje. Co mam robić? - woła. - Proszę się uspokoić - pana odpowiedź. Przede wszystkim proszę się upewnić, że

pański przyjaciel naprawdę nie żyje. Po chwili rozlega się strzał. - W porządku - woła do telefonu myśliwy. - I co dalej?

@i - Po co blondynka wspina się na szklany mur?

- Aby zobaczyć, co jest po drugiej stronie.

UWAGA: Paczki muszą być dostarczone do naszego magazynu w Port Reading, NJ przed podanymi powyżej datami. Zapytaj u swojego agenta Poloneza o terminy odbioru paczek, aby upewnić się, że Twoja przesyłka trafi do naszego magazynu na czas. Polonez nie odpowiada za opóźnienia w dostarczeniu paczek powstałe z przyczyn od nas niezależnych.

Mocna czarna na stojąco, w pięknej filiżance z mlekiem w klimatycznej kawiarni, a może prosto z dżezwy? Kawa to jeden z najpopularniejszych europejskich napojów, ale w różnych zakątkach kontynentu różnie się ją pija.

GORĄCZKA CZARNEGO ZŁOTA

Europejczycy od zawsze poświęcali kawie wiele uwagi. Znalazła swoje miejsce w literaturze i sztuce. Powstawały na jej temat traktaty naukowe, receptury, podręczniki, wiersze, a nawet utwory muzyczne. Najgłośniejszą kawową kompozycją z okresu baroku jest „Kantata o kawie” skomponowana przez J. S. Bacha. Dlaczego zatem kawa nie mogłaby być inspiracją do podróży? W różnych stolicach Europy można odkryć oryginalne smaki „czarnego złota”.

Wiedeń

Miasto wręcz pachnące kawą. Pierwszą kawiarnię w Wiedniu założył Polak Jerzy Franciszek Kulczycki w 1684 roku. Brał udział w bitwie wiedeńskiej, a wykorzystał zapasy kawy zdobyte w obozie Kara Mustafy. Początkowo napój ten, cierpki i gorzki, nie spotkał się z uznaniem wiedeńczyków; jej powodzenie zaczęło jednak rosnąć, gdy zaczęto dodawać do niej miodu i mleka. W kawiarniach serwowano niewielkie ciastka w kształcie półksiężyca, mające upamiętniać zwycięstwo nad Turkami. Te ciastka są ponoć pierwowzorem dzisiejszym

croissantów. W Wiedniu kawę pije się powoli, obowiązkowo przeglądając przy tym najnowsze wydania gazet. W mieście jest ponad 3 tys. kawiarni!

Najlepsze miejsce na kawę: do dziś w Wiedniu działa jedna z najstarszych kafeterii, funkcjonująca w założonym w 1876 roku hotelu Sacher. Mieszcząca się w sercu Wiednia przy Philharmonikerstrasse 4 ma do zaoferowania kawę po wiedeńsku oraz sławny ton Sachera.

Istambuł

Wiadomości o kawie i kawiarniach w Turcji pochodzą od lorda Bacona z początku XVII wieku. Czarny napój nazywany był wówczas przez Europejczyków„napojem z piekła” albo „piekielną trucizną”. W Stambule pierwsza kawiarnia powstała w 1554 r. W Turcji kawę pija się znacznie rzadziej niż herbatę i traktuje raczej jako napój na specjalne okazje. Przygotowywana jest w małym naczyniu w kształcie rondelka z długą rączką - po spolszczeniu zwanym dżezwą. Najczęściej przyrządza się kawę od razu posłodzoną, dlatego już przy składaniu zamówienia należy zaznaczyć, że

życzymy sobie kawę bez cukrusade.

Najlepsze miejsce na kawę: można wybrać się na Bagdat Caddesi, jedną z najmodniejszych ulic handlowych miasta.

Ateny

Grecy, którzy słyną z mitologii, kuchni i wina, mają swój własny sposób na wszystko. Także na kawę. Kawę po grecku parzy się podobnie jak po turecku, w dżezwie, a następnie rozlewa do małych naczynek, najczęściej czterech.

Najważniejsze są proporcje kawy i cukru. Dosłownie kilka kropel wody miesza się ze zmieloną kawą i cukrem. Tę mieszankę gotuje się na małym ogniu, po minucie odstawia i studzi. Po kolejnej minucie wywar ponownie trzeba zagotować, napój tym razem powinien się spienić. Odmianą idealną na gorące dni, będzie natomiast frappe - kawa na zimno. Grecy piją kawę godzinami. Pośpiech nie leży bowiem w greckiej filozofii życia.

Najlepsze miejsce na kawę: Plaka - najstarsza dzielnica mieszkalna w Atenach, leżąca u stóp Akropolu.

Rzym

Włochy są ojczyzną espresso, małej, czarnej jak diabeł i bardzo mocnej kawy, która zawojowała cały świat. Espresso w mocniejszym wydaniu to caffe ristretto, natomiast kawa bezkofeinowa to caffe hag. Często pije się także caffe corretto z dodatkiem kilku kropel alkoholu. Z Włochami kojarzy się też cappuccino, czyli espresso z dodatkiem spienionego mleka. Nazwa tej kawy pochodzi od koloru habitów kapucynów. Taką kawę posypuje się cynamonem lub kakao. Teraz cappuccino pijemy przez cały dzień, kiedyś zamówienie napoju po popołudniu było nietaktem i dziwactwem. Prawdziwy Włoch nigdy nie napije się jej po posiłku.

Najlepsze miejsce na kawę: Cafe Greco w Rzymie została założona w 1760 roku i jest usytuowana niedaleko Schodów Hiszpańskich. Kiedyś jej bywalcami byli ludzie kultury: malarze, pisarze, muzycy i ludzie teatru, należeli do nich Wagner, Mendelssohn, Liszt i Goethe.

Oferujemy fachowość i doświadczenie dla małych i duż y ch k lie n t ó w Z a p e wnia m y a t r a k c yjne i konkurenc yjne stawki na przewóz i inne usługi. Gwarancją jakości naszych usług jest ponad 30 lat działalności na r ynku amer ykańskim.

• Transpor t całych kontenerów od drzwi do drzwi między USA i Europą (Impor t & Expor t)

• Kontenery małe (20ſt), duże (40ſt i 40ſt HC) i specjalistyczne (20ſt & 40ſt Open Top, 20ſt & 40ſt Flat Rack)

• Wysyłka samochodów, maszyn, motocykli, ATVs, jet-skis i łodzi

• Wysyłka mienia przesiedleńczego

• Wysyłka ładunków handlowych i ponadgabarytowych

• Oddziały w Polsce, Niemczech, Wielkiej Brytanii, na Litwie, Węgrzech i w Por tugalii

• Agencja celna w Gdyni

• Przygotowujemy dokumentację transpor tową i celną

Szybka. Niezawodna. Polska. Twoja zaufana firma wysyłkowa od 50 lat!

• Paczki Lotnicze i Morskie - do Polski i Europy

• Kontenery – z każdego miejsca w USA do każdego miejsca w Polsce

• Mienie Przesiedlenia

• Samochody, Motocykle, Łodzie

• Przesyłki Komercyjne

• PolamerSEND – paczki do Polski z każdego miejsca w USA

• Dolary do Polski – do odbioru w gotówce, na konto, nawet do domu

• Bilety Lotnicze i Wakacje All-Inclusive

• Kwiaty na każdy adres w

GREENPOINT

167 Greenpoint Ave Brooklyn NY 11222

Tel: (718) 349 1319

ROSELLE 275 Cox St. Roselle, NJ. 07203

Tel: (908) 352 9100

MASPETH 64-02 Flushing Ave. Maspeth NY 11378

Tel: (718) 326 2260

WALLINGTON 130 Main Ave. Wallington NJ 07057

Tel: (973) 779 6613

• kuchnie • łazienki • wykończenia piwnic i poddaszy • tarasy • malowanie • wymiana okien i drzwi • płytki

• podłogi • „złota rączka” - handyman

• i wiele innych

STWÓRZ HISTORIĘ, KTÓRA ROŚNIE RAZEM Z

TWOIM MALUCHEM

Każdy rodzic pragnie zatrzymać czas i zachować najpiękniejsze chwile z życia swojego dziecka. Pojawienie się nowego członka rodziny to moment pełen emocji, który warto uwiecznić w sposób oryginalny i wyjątkowy. Ramki i odciski stópek oraz rączek to doskonały sposób na stworzenie pamiątki, która będzie rosnąć razem z maluchem. To nie tylko dekoracyjny element wystroju wnętrza, ale i emocjonalna podróż w czasie, przypominająca o pierwszych chwilach życia dziecka. Zapraszamy do odkrycia, jak za pomocą prostych narzędzi stworzyć wyjątkową opowieść o miłości, która rośnie z każdym dniem.

PAMIĄTKI NA CAŁE ŻYCIE: DLACZEGO WARTO UWIECZNIAĆ CHWILE?

Każdy uśmiech, każdy moment spędzony z dzieckiem to momenty, które przemijają zbyt szybko. Utrwalenie tych chwil poprzez odciski stópek i rączek to sposób, aby nadać im nieśmiertelność. Psychologowie dziecięcy twierdzą, że wspomnienia stworzone w pierwszych latach życia dziecka mają ogromny wpływ na jego rozwój emocjonalny. Dlatego warto inwestować w tworzenie pamiątek, które będą nie tylko dekoracją, ale również narzędziem

do budowania więzi rodzinnych.

Kiedy dziecko podrośnie, wspólne oglądanie takich pamiątek stanie się okazją do snucia opowieści o jego pierwszych dniach, tygodniach i miesiącach. Takie chwile przy rodzinnej herbacie, z ramkami i odciskami w dłoniach, zacieśniają więzi i pozwalają zbudować silne fundamenty emocjonalne. Niech więc te pamiątki będą opowieścią o miłości, która trwa przez pokolenia.

Warto również rozważyć, że ramki i odciski stanowią cenną pamiątkę dla przyszłych pokoleń – wnukowie i prawnukowie będą mogli podziwiać te małe dzieła sztuki, które przypominają o bliskości i miłości. Tworząc takie pamiątki, tworzy się rodzinną tradycję, która będzie kontynuowana przez następne pokolenia.

KREATYWNIE I BEZPIECZNIE:

JAK STWORZYĆ ODCISK STÓPKI LUB RĄCZKI?

Tworzenie odcisków stópek i rączek to nie tylko sposób na zachowanie wspomnień, ale także wspaniała okazja do kreatywnej zabawy z maluchem. Rynek oferuje szeroką gamę produktów do tworzenia odcisków – od specjalnych mas plastycznych po gotowe zestawy z glinką. Wybór odpowiednich materiałów jest kluczowy, aby zapewnić bezpie -

czeństwo delikatnej skórze dziecka. Warto wybierać produkty, które są nietoksyczne i przeznaczone specjalnie dla dzieci.

Kroki do stworzenia idealnego odcisku:

Przygotowanie materiałów –wybierając zestaw, upewnij się, że zawiera wszystkie niezbędne elementy, takie jak masa do odcisków, ramka oraz instrukcje.

Wybór odpowiedniego momentu –najlepiej wtedy, gdy dziecko jest spokojne, np. po karmieniu lub podczas drzemki.

Przygotowanie się do zabawy–umiejscowienie wszystkiego w zasięgu ręki i przygotowanie miejsca pracy z gazety lub folii dla bezpieczeństwa.

Tworzenie odcisku–delikatnie umieść stopkę lub rączkę dziecka na masie, pamiętając o tym, by nie naciskać zbyt mocno.

Zakończenie –pozostawienie odcisku do wyschnięcia według zaleceń producenta, a następnie umieszczenie go w wybranej ramce.

Wskazówki bezpieczeństwa:

Zawsze czytaj instrukcje i używaj produktów przeznaczonych dla dzieci.

Upewnij się, że maluch jest w

komfortowej pozycji, aby uniknąć niepotrzebnego stresu.

Po zakończeniu procesu, dokładnie umyj stópkę lub rączkę dziecka, by usunąć wszelkie resztki masy. Odciski stópek i rączek to nie tylko pamiątka, ale i element dekoracyjny, który można spersonalizować według własnych preferencji – od wyboru ramki po dodatki takie jak personalizowane napisy czy dekoracyjne elementy. Warto dać się porwać tej twórczej przygodzie, która tworzy wspomnienia, ale także wzmacnia więź z dzieckiem w tych niezapomnianych chwilach.

HISTORIA W RAMCE: OD ZDJĘĆ PO SPERSONALIZOWANE PAMIĄTKI

Kiedy myśli się o zatrzymaniu cennych chwil, które przemijają z prędkością światła, przed oczami pojawia się obraz zdjęć, które uchwycają ułamki sekundy w czasie. Ramki to jednak nie tylko sposób na wyeksponowanie zdjęć — to portal do świata wspomnień. Personalizowane pamiątki z odciskami stópek i rączek przenoszą ten koncept na zupełnie nowy poziom. Tworzą one opowieść, która jest niepowtarzalna i wyjątkowa, ponieważ składa się z pojedynczych momentów, które

każdy rodzic przeżywa na swój sposób.

PERSONALIZACJA JAKO KLUCZ DO UNIKALNOŚCI

Personalizacja zaczyna się od wyboru materiałów i stylu samej ramki. Drewniane, eleganckie ramki przywołujące styl vintage kontra nowoczesne, metalowe konstrukcje o industrialnych współczesnych formach. Można zdecydować się na klasyczną prostotę lub wybrać modele ozdobione kolorowymi detalami, które oddają radość dzieciństwa. Dzięki takim możliwościom każda ramka może być odzwierciedleniem osobowości rodziny i stanowić integralny element wystroju wnętrza.

INTEGRACJA ZDJĘĆ I ODCISKÓW

Świetnym pomysłem jest połączenie zdjęć z odciskami stópek lub rączek. Kilka propozycji aranżacyjnych:

Tryptyk: Zdjęcie noworodka w środku, po bokach odcisk lewej i prawej rączki.

Kolaż: Mieszanka małych zdjęć dziecka z różnych wydarzeń otaczających centralnie umieszczony odcisk stopy.

Ramka z miejscem na opis: Poniżej odcisku i zdjęcia, tabliczka z datą i krótką historią dnia, gdy powstał odcisk.

W ten sposób każda ramka staje się nie tylko ozdobą, ale także historią składającą się z najpiękniejszych elementów dzieciństwa — dni pierwszych kroków, uśmiechów, zabaw. Historia w ramce nie jest wyłącznie dziełem przeszłości, ponieważ ramki można stale uaktualniać. Wspólne tworzenie takich pamiątek może ewoluować w cykliczną aktywność rodzinną, gdzie na urodziny lub inne ważne okazje dodaje się nowe wspomnienia.

ODCISKI ORAZ RAMKI–IDEALNY PREZENT DLA NOWORODKA I RODZICÓW

Szukając idealnego prezentu dla noworodka oraz jego rodziców, warto postawić na coś, co ma wartość emocjonalną i będzie źródłem wieloletnich wspomnień. Odciski i ramki spełniają te kryteria w najbardziej efektowny sposób. Znając potrzebę dzielenia się szczęściem

z bliskimi, takie pamiątki stają się unikalnym sposobem na wyrażenie miłości i wsparcia.

DLACZEGO WARTO WYBIERAĆ

ODCISKI I RAMKI JAKO

PREZENT?

Uniwersalność i personalizacja: Mogą być dostosowane do każdego gustu i stylu, co czyni je prezentem uniwersalnym, a jednak osobistym. Możliwość dodania imienia dziecka, daty oraz specjalnego dedykacji czyni je jeszcze bardziej wyjątkowymi.

Długoletnia pamiątka: Takie prezenty nie są jednorazowe – stanowią trwałą pamiątkę, która przez lata będzie przypominać o jednym z najważniejszych momentów w życiu każdej rodziny.

Podkreślenie wartości rodzinnych: Wybierając odciski i ramki, nie tylko daje się przedmiot, lecz promuje utrzymywanie więzi rodzinnych i pielęgnowanie wspomnień.

Wspieranie kreatywności: To także zachęta do wspólnej zabawy i spędzania czasu razem, co jest bezcenne, szczególnie w pierwszych miesiącach życia dziecka.

RÓŻNORODNOŚĆ ZESTAWÓW PREZENTOWYCH

Na rynku dostępne są różnorodne zestawy do tworzenia odcisków — od prostych, które zawierają tylko masę do odcisków i ramkę, po bardziej rozbudowane, które oferują specjalne narzędzia do personalizacji, takie jak farbki, pędzelki czy ozdobne elementy. Wybór odpowiedniego zestawu zależy od preferencji obdarowanych, ale także od okazji. Warto pamiętać, że takie pamiątki to nie tylko doskonały prezent na chrzest lub pierwsze urodziny, ale także idealny upominek przy narodzinach dziecka.

Podarowanie ramki z miejscem na odciski to także piękny sposób na udział w rodzinnych wspomnieniach. To zachęta do wspólnego celebrowania każdej chwili, która staje się małym skarbem zamkniętym w ramce. Każdy, kto otrzymuje taki prezent, zyskuje coś więcej niż tylko element dekoracyjny — to także symbol miłości i więzi, które będą pielęgnowane przez lata.

Strona pochodzi z miesięcznika PLUSik, który jest doskonałym uzupełnieniem edukacji i wartościową rozrywką dla najmłodszych czytelników. Prenumerata dostępna na stronie www.plusik.us

Uzupełnij działania matematyczne.

Policz pióra w pióropuszu i uzupełnij odpowiedzi poniżej.

Jeden pióropusz ma ................. piór.

Dwa pióropusze mają ................. piór.

Trzy pióropusze będzie miało ................. piór.

Pięć pióropuszów będzie miało ................. piór

BARAN Dla zodiakalnych Baranów nowy tydzień będzie okresem pełnym wyzwań, jednak staną się one przyczyną ich samospełnienia i satysfakcji. Wykorzystaj ten czas, a pozbędziesz się nudy i odreagujesz stresy swojej codzienności.

BYK W nowym tygodniu Byki mogą liczyć na ulgę i odrobinę wytchnienia od natłoku obowiązków, który dał im się we znaki. Pełne pewności i satysfakcji wkroczą w czas pełen zabawy i kontaktu z nowymi ludźmi.

BLIŹNIĘTA Dla zodiakalnych Bliźniąt nowy tydzień będzie czasem pełnym wyzwań ale i pozytywnych zbiegów okoliczności. Ciężka praca i nowe szanse szybkiego dadzą możliwość podreperowania budżetu.

RAK Zodiakalne Raki w nowym tygodniu mogą spodziewać się przejściowych trudności, które dadzą i się we znaki. Z każdej sytuacji wyjdą jednak obronną ręką i wyniosą cenną naukę na przyszłość.

LEW W nowym tygodniu zodiakalnym Lwom dobra passa będzie sprzyjać nieprzerwanie. Zawodowe i naukowe sukcesy będą nieodzownym elementem nadchodzących dni. Będą pełne siły i energii, co pozwoli bez przeszkód i nieoczekiwanych trudności zabrać się za realizację nowych ambitnych planów i zamierzeń.

PANNA To będzie dla zodiakalnych Panien tydzień pełen możliwości i zmian tak zawodowych jak i osobistych. Za sprawą Merkurego mogą spodziewać się dodatkowych okazji do zarobku, co ustabilizuje ich sytuację finansową i da poczucie komfortu w życiu codziennym.

WAGA Zodiakalne Wagi w nowym tygodniu nie będą narzekać na brak pracy. Nawał nowych obowiązków może je nieco przytłoczyć, aczkolwiek ogólny efekt ich zmagań na dłuższą metę okaże się pozytywny.

SKORPION Dla Skorpionów nadchodzi całkiem udany tydzień – dzięki intuicji unikniesz kilku krępujących sytuacji. W tym tygodniu szczególnie uważaj na nieżyczliwe osoby, ponieważ ich działania mogą bardzo namieszać w Twoich planach.

STRZELEC Po stosunkowo spokojnym tygodniu zodiakalne Strzelce będą zmuszone zakasać wreszcie rękawy i energicznie zabrać się za pracę. W nowym tygodniu czeka je nowe wyzwania, które przyniosą wiele korzyści i satysfakcji.

KOZIOROŻEC Koziorożce czeka kolejny spokojny tydzień. To będzie dobry czas na zwrócenie się w stronę swojego wnętrze, być może wzięcie paru dni wolnych i zajęcie się sobą.

WODNIK Planety w nadchodzącym tygodniu ewidentnie będą po Twojej stronie. Nie bój się wyzwań, ponieważ teraz poradzisz sobie z nimi śpiewająco. Przypływ sił witalnych pozwoli Ci w tym tygodniu stawiać własną osobę w najlepszym świetle, co przysporzy Ci zwolenników.

RYBY Jeśli do wszystkich wyzwań podejdziesz z dystansem i rezerwą – czeka Cię bardzo udany tydzień. Nadchodzące dni nie sprzyjają emocjonalnemu podejściu do wszelkich spraw.

Z DRUGIEJ STRONY

OGRODZENIA

Spojrzenie agenta na codzienny rynek nieruchomości

Kupujący kontra sprzedający – dwie strony tej samej transakcji

Rynek nieruchomości w północnym New Jersey to codzienna arena spotkań dwóch różnych oczekiwań, tych, którzy chcą sprzedać, i tych, którzy szukają swojego miejsca. Na papierze wydaje się to proste: jeden wystawia, drugi kupuje. W praktyce to skomplikowany proces, w którym psychologia, strategia i dane rynkowe grają równie ważną rolę jak sama nieruchomość.

Sprzedający widzi swój dom przez pryzmat wspomnień i pracy włożonej w każdy detal. Kupujący patrzy z kolei przez filtr ceny, lokalizacji i potencjału. I tu właśnie zaczyna się wyzwanie: jak znaleźć punkt wspólny między wartością emocjonalną a wartością rynkową?

CZEGO NAPRAWDĘ

SZUKAJĄ KUPUJĄCY

Kupujący w 2025 roku są bardziej świadomi niż kiedykolwiek wcześniej. Mają dostęp do danych z portali takich jak Zillow, Redfin czy Realtor.com, potrafią porównywać, analizować trendy, a nawet śledzić historię nieruchomości. Dlatego ich decyzje coraz rzadziej opierają się na pierwszym wrażeniu, liczy się konkret: stan techniczny, efektywność energetyczna, wysokość podatków i realny koszt utrzymania.

W Bergen i Morris County największym zainteresowaniem cieszą się domy w przedziale $550,000–$750,000 , oferujące nowoczesne udogodnienia, ale bez przesadnego metrażu. Kupujący szukają funkcjonalnych rozwiązań, kuchni otwartych na salon, biura do pracy zdalnej, dobrych szkół. Dla wielu z nich lokalizacja przy stacji kolejowej lub blisko głównych arterii (Route 3, 17, 46) to równie ważny atut, co liczba sypialni.

CO MOTYWUJE

SPRZEDAJĄCYCH

Z drugiej strony stoją właściciele, często zdeterminowani, by uzyskać możliwie najwyższą cenę. Część z nich kieruje się potrzebą zmian: większy dom dla rodziny, przeprowadzka na południe lub chęć uwolnienia kapitału. Inni działają bardziej emocjonalnie, traktując sprzedaż jako rozstanie z częścią życia. Najczęstszy błąd sprzedających to przecenianie wartości Wielu zakłada, że mogą „spróbować wyżej”, licząc na negocjacje. Tymczasem dane z New Jersey MLS (Q3 2025) wskazują jasnodomy wystawione powyżej rynkowej wartości o 5–7% spędzają na rynku średnio 42 dni dłużej , a ostateczna cena sprzedaży i tak często spada poniżej pierwotnego poziomu. Z kolei właściwe ustalenie ceny od początku skraca czas ekspozycji nawet o 30% i zwiększa szansę na wielokrotne oferty.

JAK KUPUJĄCY OCENIAJĄ

NIERUCHOMOŚĆ

Pierwsze wrażenie to dziś nie moment wejścia do domu, lecz moment kliknięcia w ogłoszenie. Profesjonalne zdjęcia, realistyczny opis i spójna prezentacja wizualna decydują, czy oferta przyciągnie uwagę. W North Jersey domy z profesjonalną sesją fotograficzną generują o 60% więcej wyświetleń i o 40% więcej wizyt w porównaniu z amatorskimi zdjęciami. Ale ważne jest też, aby prezentacja była prawdziwa. Kupujący coraz częściej zwracają uwagę, czy zdjęcia nie są nadmiernie edytowane. Rzeczywistość, która rozczarowuje na miejscu, niszczy zaufanie i skutecznie zniechęca do negocjacji.

CZAS I STRATEGIA – DWA

KLUCZE SUKCESU

Rynek nieruchomości ma swoje rytmy. Największa aktywność kupujących przypada między marcem a czerwcem, kiedy liczba ofert i oględzin rośnie nawet o 40% w stosunku do zimowych miesięcy. Sprzedający, którzy dobrze zaplanują moment wejścia na rynek, mają większą szansę na uzyskanie konkurencyjnych ofert. Kluczowe są pierwsze dwa tygodnie po wystawieniu nieruchomości. Jeśli w tym czasie nie ma znaczącego ruchu, warto zweryfikować strategię: cenę, jakość zdjęć, opis lub ekspozycję online. W dobie szybkich decyzji i krótkiej uwagi internautów oferta musi być od razu dopasowana do oczekiwań rynku.

Liczby, które mówią same za siebie – Q3 2025 Średni czas sprzedaży domu jednorodzinnego w North Jersey: 31 dni Średnia różnica między ceną ofertową a sprzedaży: –2,4% 58% transakcji kończy się w ciągu pierwszych 4 tygodni Najbardziej konkurencyjny segment: $550,000–$750,000 (Bergen, Morris County)

Po drugiej stronie ogrodzenia

Każda transakcja to współpraca dwóch stron, które choć często mają odmienne cele ale dążą do wspólnego finału. Rolą agenta jest nie tylko pośredniczyć, ale wyrównać oczekiwania, doradzić i zbudować zaufanie. Bo tam, gdzie kupujący widzi ryzyko, sprzedający często widzi wartość, a między nimi jest miejsce na doświadczenie i strategię.

Dlatego, jeśli planujesz sprzedaż lub zakup nieruchomości w północnym New Jersey, skontaktuj się z lokalnym agentem, który zna nie tylko ceny, ale i kontekst: tempo transakcji, typowych nabywców, ukryte niuanse dzielnic. W świecie, gdzie każdy dom to inna historia, doświadczenie lokalnego eksperta może być różnicą między “na rynku” a “sprzedane” lub “kupione”.

Opracowanie: Wojciech Baranowski i Kasia Nowakowska – Licencjonowani Agenci Nieruchomości, North Jersey

KLIMAT NIE TYLKO OD ŚWIĘTA

Idealne oświetlenie na jesienno-zimowe wieczory

Oświetlenie odgrywa kluczową rolę w budowaniu odpowiedniego nastroju naszych wnętrz – to w nich wypoczywamy, przyjmujemy gości i spędzamy czas z rodziną, celebrując wspólne wieczory, święta czy inne uroczystości. Spadające liście z drzew czy pojawienie się pierwszego śniegu za oknem nie oznacza bynajmniej, że nadszedł czas na hibernację. Okres jesienno-zimowy sprawia, że dość wcześnie żegnamy się dziennym światłem i szukamy dodatkowych źródeł oświetlenia. Odpowiednio dobrane lampy tworzą w domu magiczną atmosferę podczas ciemniejszych i chłodniejszych miesięcy. Poniżej kilka podpowiedzi, jak stworzyć przytulny nastrój, nie tylko na święta.

DOSTOSUJ ŚWIATŁO DO POTRZEB

Planowanie oświetlenia warto zacząć od zdefiniowania stref funkcjonalnych. Przykładowo salon może być miejscem wypoczynku, gdzie z przyjemnością pochłonie się ciekawą lekturę, ale również przestrzenią do pracy lub spotkań z gośćmi. Należy także uwzględnić możliwości aranżacyjne, takie jak wysokość pomieszczenia oraz jego metraż. Wysokie salony połączone z jadalnią i kuchnią to przestrzenie, w których idealnie sprawdzą się duże formy.

W niższych pomieszczeniach lampy wiszące można zastąpić plafonami. Będą wygodne w użytkowaniu oraz zapewnią szeroki kąt świecenia. Ważne, aby ich rozmiar dostosować do metrażu. Zdecydowany efekt bez przytłaczania formą osiągniemy też dzięki lampom, których budowa oparta jest na emitujących LED-owe światło okręgach.

Oświetlenie ogólne warto zestawić z kinkietami, które wprowadzą do wnętrza przytulny klimat i które będą wystarczające w momencie, kiedy domownikom zależy na relaksie, a nie na chwili skupienia. Kinkiety sprawdzą się zarówno w stre-

fie wypoczynkowej, jak i przy doświetleniu całego pomieszczenia. Warto postawić tutaj na oprawy z tej samej kolekcji, z której pochodzi oświetlenie ogólne–dzięki temu zostanie zachowana integralność aranżacji.

Wybrane oświetlenie powinno być oczywiście spójne z aranżacją, ale przede wszystkim musi być odpowiedzią na potrzeby domowników.

Oświetlenie główne–lampy sufitowe pozwalają nam na bezpieczne poruszanie się i wykonywanie różnego rodzaju czynności; warto zastosować tu ciepłe barwy i zadbać o odpowiednie rozproszenie światła. Osoby, którym zależy na komfortowym oglądaniu ulubionych seriali i filmów, mogą zdecydować się na zastosowanie subtelnego oświetlenia ogólnego w postaci opraw wiszących.

Oświetlenie zadaniowe–jeśli ustawimy lampy stołowe w przytulnych zakątkach, powstaną idealne warunki do przeżycia rozkosznych chwil z lekturą ulubionej powieści; ciąg dalszy na stronie 36

lampka biurkowa ułatwi nam pracę, natomiast oczka sufitowe sprawdzą się nad blatami kuchennymi iw miejscach przeznaczonych do przygotowywania posiłków.

Oświetleniowe akcenty–do miejsc, które chcemy wyeksponować, wybierzmy bardziej wyraziste oświetlenie akcentujące, możemy tu pomyśleć o podkreśleniu rodzinnej galerii zdjęć lub ulubionych bibelotów.

Oświetlenie dekoracyjne–świetnym przykładem będą fantazyjne lampy stojące, które wieczorami pozwolą na odprężenie, a w ciągu dnia zachwycą intrygującym designem. W przypadku lamp stojących warto zwrócić uwagę nie tylko na design, ale i atuty funkcjonalne. Powinny one emitować światło o odpowiednim natężeniu, które z jednej strony zapewni nam relaksujący, kameralny nastrój, a z drugiej umożliwi np. oddanie się pasjonującej lekturze.

KOLORYSTYKA WNĘTRZA A RODZAJ OŚWIETLENIA

Ważnym elementem planowania oświetlenia w poszczególnych pomieszczeniach jest współczynnik odbicia. To informacja o ilości światła, jaka jest odbijana od danej powierzchni.

Przykładowo: współczynnik odbicia w przypadku powierzchni betonowej wynosi od 30 do 40%, wykonanej z czerwonej cegły–10%, białej ściany–80%, a ściany w kolorze czarnym–5%. Im jaśniejsza kolorystyka pomieszczenia i wyższy współczynnik odbicia, tym mniej światła potrzeba, by oświetlenie było komfortowe w użytkowaniu.

Oświetlenie powinno być przyjazne dla ludzkiego organizmu i dostosowane do naturalnego cyklu okołodobowego. W strefach wypoczynku, czyli w sypialni i salonie, zaleca się wykorzystanie ciepłej barwy (2700-3000 K). Chłodna temperatura barwowa (4000 K) sprawdza się w przestrzeniach roboczych, takich jak home office czy kuchnia.

DEKORACYJNE OŚWIETLENIE W ŚWIĄTECZNYM KLIMACIE

Podczas zbliżających się świąt warto też zadbać o bardziej klimatyczne, przygaszone światło. Lampki świąteczne, girlandy, czy bardzo popularne gwiazdy będą wyjątkowym akcentem i udekorują salon w niepowtarzalny sposób. Oryginalne ozdoby zachwycą wszystkich i sprawią, że klimat świąt będzie miał szansę zagościć w domu na dłużej.

Boże Narodzenie bez oświetlonej choinki wydaje się nie do wyobrażenia. Bogato przystrojone drzewko jest głównym elementem każdego świątecznego wystroju. Można je udekorować standardowymi lampkami choinkowymi, łańcuchami lub taśmami LED. Na rynku jest dostępny szeroki wybór kształtów oraz kolorów świecących łańcuchów.

Wiele z nich pozwala także na dobranie jasności i barwy oświetlenia. W połączeniu z innymi błyszczącymi ozdobami można uzyskać niesamowitą grę świateł.

Możliwości dekoracyjne lampek choinkowych nie ograniczają się do samego drzewka! Zjawiskowy efekt uzyskasz również, jeśli zawiesisz lampki choinkowe na różnych ele-

UBEZPIECZENIE MEDICARE

• Advantage Plans • Supplement Plans • Prescription Drug Plans

Doświadczony Broker współpracujący z wieloma firmami ubezpieczeniowymi odpowie na nurtujące Cię pytania związane z:

• przejściem na emeryturę,

• uzyskaniem zdrowotnych ubezpieczeń emerytalnych Medicare,

• obsługą indywidualnych kont emerytalnych IRA,

• transferem pieniędzy z pracowniczych kont 401k 403 b, planów unii

• asysta w urzędzie Social Security

• ubezpieczenia na życie

• ubezpieczenie zwiazane z pochówkiem - final expense insurance

Zadzwoń dziś: Agnieszka Rola Licencjonowany Broker NJ ,NY 917 716 4245 agnesrola@gmail.com

mentach architektonicznych swojego domu. Popularnym rozwiązaniem jest przystrojenie lampkami okien oraz balustrad schodów. Lampki choinkowe to także ciekawy dodatek do klasycznych świątecznych stroików i wieńców wykonanych z gałązek iglastych. Spróbujmy też rozłożyć je na wigilijnym stole, a na pewno zachwycimy tym bliskich.

Bez względu na to, czy domownicy są wielbicielami komedii romantycznych oglądanych na domowych ekranach, czy też romansów w odsłonie papierowej, dostosowanie oświetlenia do zimowej pory i ich potrzeb z pewnością sprawi, że będą wracać z przyjemnością do jasnych i przytulnych wnętrz.

Pytania Czytelników

Moja siostra poszła do Sanepidu po pozwolenie na transport urny z ojcem i go nie dostała, bo mamy zły akt zgonu. Czy to oznacza, że dom pogrzebowy dał nam zły akt zgonu?

Tak, dom pogrzebowy dał Wam zły akt zgonu. W Ameryce wydawana są 4 rodzaje aktów zgonu. Każdy inny, oprócz “długiego” aktu zgonu z przyczyna śmierci, nie będzie akceptowany przez polski Sanepid. Jeżeli nie ma przyczyny zgonu, bo była robiona sekcja zgonu, trzeba wziąć dokument pomocniczy z urzędu zdrowia w Ameryce.

Jak można wysłać najszybciej trumnę na Słowacje?

Najszybciej i bez problemów jest wysłać bezpośrednio do Warszawy i zawieźć na Słowację. Oczywiście z trumną muszą być kompletne dokumenty z Konsulatu Słowackiego oraz transit permit z Konsulatu Polskiego. Nie ma specjalnego wymogu co do trumny, ale trumna musi być umieszczona w air tray.

Ja nie mam tutaj najbliższej rodziny, dalsza rodzina jest w Polsce. Czy mogę upoważnić tutaj kole -

żankę na kremację i pochówek prochów w USA?

Oczywiście, może pani naznaczyć koleżankę w testamencie. Istnieje także specjalna forma, w której może pani naznaczyć koleżankę. Wymagany jest podpis dwóch świadków i notarialne potwierdzenie formy.

Gdy moja mama składała formę o Medicaid, to na jej koncie było $3429.50 i aplikacja została odrzucona, gdyż mama się nie kwalifikuje z powodu posiadania za dużo pieniędzy. Ktoś mi poradził, aby się z Panią skontaktować co zrobić.

Nie ma problemu, musi pani wybrać $1429.50. Najlepiej wziąć

czek wypisany na “NJ Prepaid Funeral Trust Fund” i otworzyć tzw. Irrevocable Trust Fund na mamę i złożyć jeszcze raz podanie z formą, pokazując, że na koncie mama już nie ma tej kwoty.

DAM PRACĘ

Truck/ Trailer Mechanic

Wanted. Brake/ Wheel, Welding, Fabrication. Hillside, NJ201-937-9066

Należy podać, że różnica powyżej $2000 została wpłacona na fundusz pogrzebowy i te pieniądze już nie będą brane pod uwagę jako jej“assets”. Izabela Van Tassel

AUTO-MOTO

2016r Chevy Express

2500 147000 mill, wydłużany. Cena: $10 000 tel: 551-255-6874

Elżbieta Fruchtman

Tłumacz – notariusz 1(201) 725 2067 elizabethfruchtman@yahoo.com

• Apostille • Podania w języku polskim i angielskim

EMERYTURY, DISABILITY I OBYWATELSTO PO POLSKU

Wiele usług telefonicznie

Jestem Notary Public potwierdzam tożsamość osoby składającej podpisy łacznie z klauzulą apostille, przygotowuję upoważnienia, odwołania, pełnomocnictwa z klauzulą apostille lub bez w języku polskim zgodnie z obowiązującymi w Polsce wymaganiami prawnymi.

Ponadto

Jestem licencjonowanym instruktorem różnych rodzajów Yogi. Zapraszam!

Grace S. Nehrebecki

ROZLICZENIA PODATKOWE

• rozliczenia elektroniczne dla osób indywiduanych

• rozliczenia rm – LLC, spółki i korporacje

Prowadzenie księgowości dla rm

Payroll – podatki dla pracowników

Tel: 973-472-7722

Fax: 973-472-7077

nehrebeckigs@outlook.com 1033 Broad Street, Cilfton, NJ 07013

po polsku

Podatkowe posunięcia na koniec roku

Dla mieszkańców Stanów Zjednoczonych koniec roku to nie tylko czas świątecznych przygotowań, ale również ostatnia szansa na podjęcie działań, które mogą znacząco wpłynąć na wysokość podatku dochodowego za 2025 rok. W obliczu nadchodzących zmian legislacyjnych, wygasających ulg i rosnących kosztów życia warto przyjrzeć się najważniejszym krokom, które warto podjąć jeszcze przed 31 grudnia.

Maksymalizuj składki emerytalne

Wpłaty na konta emerytalne typu 401(k), 403(b) czy tradycyjne IRA są jednym z najskuteczniejszych sposobów na obniżenie dochodu podlegającego opodatkowaniu. W 2025 roku limit wpłat na 401(k) wynosi 23 500 USD, a osoby powyżej 50. roku życia mogą skorzystać z dodatkowego limitu catch-up contribution w wysokości 7 500 USD. Dodatkowo osoby w wieku 60–63 lat mogą skorzystać z tzw. super catch-up, czyli dodatkowych 11 250 USD.

Wpłaty na tradycyjne IRA są możliwe do kwietnia 2026 roku, ale warto zaplanować je już teraz. Limit wynosi 7 000 USD, a osoby 50+ mogą dodać kolejne 1 000 USD. Wpłaty na Roth IRA nie dają odliczenia, ale pozwalają na przyszłe wypłaty bez podatku, co może być korzystne dla osób planujących emeryturę w USA.

Konta HSA – oszczędności na zdrowie

Jeśli korzystasz z planu ubezpieczenia zdrowotnego typu HDHP (High Deductible Health Plan), możesz wpłacać środki na konto HSA (Health Savings Account). W 2025 roku limity wynoszą: 4 300 USD dla osób indywidualnych, 8 550 USD dla rodzin oraz dodatkowe 1 000 USD dla osób powyżej 55. roku życia.

Środki z HSA można wykorzystać na kwalifikowane wydatki medyczne, a niewykorzystane kwoty przechodzą na kolejne lata. Co ważne, HSA oferuje potrójną korzyść podatkową: wpłaty są odliczane od dochodu, wzrost wartości konta jest wolny od podatku, a wypłaty na cele medyczne również nie są opodatkowane.

Odpisz więcej za podatki od nieruchomości

Ustawa Tax Cuts and Jobs Act (TCJA) z 2017 ustaliła limit odliczenia podatków lokalnych i stanowych

(SALT, skrót od state and local tax)  na poziomie 10 000 USD. Jednak ustawa One Big Beautiful Bill Act (OBBBA) z 2025 roku podniosła limit do 40 000 dolarów na rok 2025, z zastrzeżeniem stopniowego zmniejszania.

Odliczenie SALT może być szczególnie atrakcyjne dla podatników w lokalizacjach o wysokich podatkach. Rada: zbieraj dokumentację zapłaconych rachunków gruntowych (real estate taxes), bo będziesz je mógł odpisać od dochodu.

Strategia inwestycyjna –sprzedaj akcje ze stratą

Tax-loss harvesting to technika polegająca na sprzedaży aktywów, które straciły na wartości, w celu zredukowania zysków kapitałowych. Straty mogą zredukować zyski z innych inwestycji, a dodatkowo można odliczyć do 3 000 USD strat rocznie od dochodu zwykłego. Niewykorzystane straty można przenosić na kolejne lata.

Warto przejrzeć portfel inwestycyjny i rozważyć sprzedaż nierentownych aktywów przed końcem roku. Należy jednak uważać na zasadę „wash sale rule”, która zabrania odliczenia straty, jeśli ten sam aktyw został odkupiony w ciągu 30 dni.

Standardowe odliczenie czy rozliczenie szczegółowe?

W 2025 roku standardowe odliczenie wzrosło dzięki korekcie inflacyjnej i ustawie OBBBA. Obecnie wynosi:

15 750 USD dla osób samotnych, 31 500 USD dla małżeństw rozliczających się wspólnie, 23 625 USD dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Dodatkowo seniorzy (osoby powyżej 65. roku życia) otrzymują dodatkowe odliczenie:

Osoba samotna 65+ – 2 000 USD, Małżeństwo, w którym jedna osoba ma 65+ – 1 600 USD,

Małżeństwo, w którym obie osoby mają 65+ – 3 200 USD. Od 2025 do 2028 roku osoby, które ukończyły 65 lat, mogą skorzystać z dodatkowego tymczasowego odpisu w wysokości 6 000 USD. Daje to 12 000 USD dla małżeństwa, w którym oboje małżonkowie kwalifikują się do odpisu. Odpis stopniowo wygasa dla podatników o skorygowanym dochodzie brutto powyżej 75 000 USD (150 000 USD dla małżeństw rozliczających się wspólnie).

Jak można podliczyć, samotny senior ma 23 750 USD wolnych od podatku, a małżeństwo seniorów – 46 700 USD. Dla niewiele zarabiających emerytura czy renta Social Security nie podlega opodatkowaniu.

Warto porównać wartość odliczeń szczegółowych (np. odsetki od kredytu hipotecznego, darowizny, koszty medyczne) ze standardowym odliczeniem i wybrać korzystniejszą opcję. Dla wielu seniorów standard deduction może okazać się bardziej opłacalny niż rozliczenie szczegółowe (itemized deduction).

Popraw formularz W-4 w pracy

Podatek federalny w USA działa na zasadzie pay-as-you-go, czyli jest pobierany na bieżąco z wynagrodzenia. Jeśli twoja sytuacja życiowa się zmieniła – np. zawarłeś związek małżeński, urodziło się dziecko, dostałeś podwyżkę – warto zaktualizować formularz W-4. Skorzystanie z narzędzia IRS zwanego Withholding Estimator pomoże ocenić, czy aktualne potrącenia są adekwatne. Korekta formularza W-4  może zapobiec niedopłacie lub nadpłacie podatku.

Aktualizuj dane osobowe

Zmiana adresu lub nazwiska wymaga poinformowania IRS (formularz 8822) oraz Social Security Administration. Aktualizacja danych przed końcem roku pozwala uniknąć opóźnień w zwrocie podatku i problemów z identyfikacją. Warto również upewnić się, że aktualne są dane kontaktowe w bankach czy funduszach powierniczych.

Bądź hojny

Darowizny na rzecz organizacji charytatywnych mogą być odliczane od dochodu, jeśli rozliczasz się szczegółowo. Warto pamiętać, że darowizny muszą być dokonane dla amerykańskich organizacji charytatywnych zarejestrowanych jako 501(c)(3). Muszą być udokumentowane. Upewnij się, że masz potwierdzenie przelewu, czy list dziękczynny od organizacji. Darowizny rzeczowe (np. ubrania, sprzęt) muszą być wycenione zgodnie z wartością rynkową.

Darowizny dla osób prywatnych (rodziny, przyjaciół) odpisami podatkowymi nie są.

Wniosek

Świadome decyzje podatkowe pod koniec roku mogą przynieść realne korzyści finansowe i ułatwić rozliczenie w 2026 roku. Warto działać z wyprzedzeniem, by wykorzystać dostępne ulgi i uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek. Warto skonsultować się z doradcą podatkowym, zwłaszcza jeśli masz dochody z Polski.

Elżbieta Baumgartner Elżbieta Baumgartner jest autorką wielu książek-poradników, “Jak chować pieniądze przed fiskusem” i „Jak oszczędzać na podatkach”, “Ubezpieczenie społeczne Social Security”. Są one dostępne w wersji elektronicznej w witrynie Poradnika Sukces: www. PoradnikSukces.com, poczta@ poradniksukces.com, tel. 1-718224-3492.

Wracasz do Polski?

Masz tam majątek? Pomogą ci książki Elżbiety Baumgartner”

„Powrót do Polski” – finansowe i prawne dylematy amerykańskich reemigrantów.

„Emerytura reemigranta w Polsce” –podręcznik seniora wracającego do Polski. „Emerytura polska i amerykańska” ich łącznie i skutki Umowy emerytalnej. Książka dla osób pozostających w USA. Również: “Amerykańskie emerytury”, “Ubezpieczenie Social Security”, “Obywatelstwo z przeszkodami”, „Planowanie spadkowe”, „Jak chować pieniądze przed fiskusem”, „Podręcznik ochrony majątkowej” i wiele innych.

Książki są dostępne tylko w wersji elektronicznej w witrynie www.PoradnikSukces.com, tel. 718-224-3492, poczta@poradniksukces.com. www.PoradnikSukces.com

Rozwiązanie krzyżówki prześlij do nas e-mailem na adres ogloszenia@tygodnikplus.com lub na nasz adres pocztowy 63 Union Blvd, Wallington NJ 07057 wraz z podaniem imienia, nazwiska i dokładnego adresu. Wszystkie prawidłowe rozwiązania przesłane do dnia 27.11.25r. wezmą udział w losowaniu nagrody.

Dane laureata obecnej krzyżówki zamieścimy na naszej stronie w dniu 4.12.25r. Nadesłanie przez Czytelnika rozwiązania krzyżówki oznacza, iż wyraża on zgodę na opublikowanie imienia, nazwiska oraz miejsca zamieszkania na liście laureatów. Rozwiązania prosimy przysyłać tylko raz. Duplikaty będą kasowane.

SPONSOREM NAGRODY JEST:

NAGRODA TYGODNIA:

Za prawidłowe rozwiązanie krzyżówki z nr 45 (900) nagrodę wylosowała Pani Maria Święcicka z Lodi. Gratulujemy!

Hasło: „Trudne latanie bez skrzydeł “

Bezpłatny Tygodnik Polonijny REDAKCJA

63 Union Blvd, Wallington NJ 07057

Tel: 973–928-3838, 973-928-3839

Fax: 973-883-0762 info@tygodnikplus.com

REDAKTOR NACZELNA Katarzyna Ginsburg katarzyna@tygodnikplus.com

ZESPÓŁ REDAKCYJNY

Zuza Ducka, Agata Sawicka, Nathan Kim STALE WSPÓŁPRACUJĄ

Elżbieta Baumgartner, Andrzej Kulka, Grażyna Torbus

PROJEKT GRAFICZNY i DTP Jacek McFrey

REKLAMA I MARKETING 973-928-3838 reklama@tygodnikplus.com

OGŁOSZENIA DROBNE ogloszenia-ny@tygodnikplus.com

WYDAWCA

PLUS Media Group Corp. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykorzystywanie w całości lub częściowo grafiki lub tekstu z reklam wykonanych przez PLUS jest surowo zabronione. Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych, zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów i nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam i ogłoszeń. Zastrzega sobie również prawo do odmówienia druku reklamy lub ogłoszenia bez podania przyczyny.Redakcja nie ponosi żadnej odpowiedzialności za wszelkiego rodzaju porady i wskazówki zawarte w artykułach sponsorujących. Adres internetowy www.tygodnikplus.com ©2007-2025 PLUS Media Group, Corp.

DIETA A RYZYKO DEMENCJI

Niedożywienie w późniejszym wieku sprzyja demencji i ubytkom zdolności poznawczych – wykazało nowe badanie. O zdrowie mózgu, także z pomocą diety, warto jednak zadbać dużo wcześniej. Zalecenia nie są skomplikowane. Najnowsze ustalenia komentuje dla Serwisu Zdrowie neurolożka prof. Maria Barcikowska.

Kłopoty z żywnością sprzyjają demencji

Naukowcy z University of Michigan w Ann Arbor i innych znanych ośrodków ostrzegają – niedożywienie sprzyja demencji i zaburzeniom poznawczym.  Badacze przeanalizowali dane na temat reprezentatywnej dla kraju grupy prawie 6 tys. osób z demencją, niecałych 5 tys. – bez demencji, ale z zaburzeniami poznawczymi, a także ponad 5 tys. z objawami demencji i problemami w zakresie zdolności poznawczych. Wszyscy uczestnicy mieli co najmniej 50 lat.

Poziom bezpieczeństwa żywnościowego oceniano, wykorzystując zweryfikowany system Food Security Survey. Na tej podstawie uczestników zaklasyfikowano do trzech grup: o wysokim poziomie bezpieczeństwa żywnościowego, niskim oraz bardzo niskim.

Badacze zauważyli wyraźne związki między bezpieczeństwem żywnościowym a zaburzeniami poznawczymi. Na przykład w porównaniu z osobami mającymi zapewnione bezpieczeństwo żywnościowe, u osób z niskim dostępem do żywności ryzyko demencji było wyższe aż o 72 proc. Niski oraz bardzo niski poziom bezpieczeństwa żywnościowego wiązały się również z większym ryzykiem łagodnych zaburzeń funkcji poznawczych, a także z częstszym występowaniem zaburzeń poznawczych współwystępujących z demencją.

Znaczenie miał też wiek – zależności między brakiem bezpieczeństwa żywnościowego a pogorszeniem funkcji poznawczych były bardziej wyraźne wśród uczestników, którzy w momencie rozpoczęcia badania mieli mniej niż 65 lat. Oznacza to, że szczególnie osoby z tej grupy mogą dużo zyskać dzięki poprawie dostępu do żywności.

„Wyniki te podkreślają znaczenie programów wsparcia żywieniowego dla starszych dorosłych” – piszą naukowcy w podsumowaniu swojej publikacji. „Nasze rezultaty sugerują, że polityka ukierunkowana na ograniczanie braku bezpieczeństwa żywnościowego może zmniejszyć ryzyko zaburzeń poznawczych u osób starszych” – dodają.

Dieta a choroba Alzheimera

– Przez wiele lat uważano, że odpowiednia dieta jest jednym z czynników, które jak się wydawało zapobiegają rozwojowi choroby Alzheimera. Ostatnie badania wskazują, że nie chodzi przy tym o konkretną dietę, ale o to, aby rozsądnie się odżywiać, w tym unikać głodu –  mówi neurolożka prof. Maria Barcikowska, specjalistka w zakresie chorób neurozwyrodnieniowych, choroby Alzheimera i innych otępień, wieloletnia pracowniczka Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej im. M. Mossakowskiego PAN w Warszawie, gdzie kierowała Zespołem badawczo-klinicznym chorób zwyrodnieniowych CUN, wice -prezesem Polskiego Towarzystwa Alzheimerowskiego.

– Przez wiele lat w Polsce różnicowało się otępienie naczyniopochodne, czyli to, które wynika z miażdżycy, z otępieniem typu Alzheimera, które wynika z odkładania się w mózgu toksycznych białek. Tymczasem teraz już wiemy, że te dwa procesy są od siebie nawzajem zależne. To znaczy, otępienie typu alzheimerowskiego jest stymulowane przez zmiany miażdżycowe naczyń i beta-amyloid śródnaczyniowy, który działa mniej więcej tak samo jak miażdżyca –wyjaśnia ekspertka.

To, jak podkreśla ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia ustalania diety.

– Rzecz w tym, że te diety, które się zazwyczaj stosuje w chorobach układu krążenia, które mają przeciwdziałać miażdżycy, jednocześnie obniżają ryzyko choroby Alzheimera. Rozpoczęcie dbania o zdrowe naczynia w wieku średnim może wydłużyć okres przed pojawieniem się klinicznych objawów choroby Alzheimera albo w ogóle zapobiec odkładaniu się beta amyloidu w toksycznej ilości – tłumaczy specjalistka.

– Podsumowując: ta sama dieta, która jest zdrowa dla układu krążenia, jest korzystna dla mózgu i chroni przed demencją. Udowodniono to już wielokrotnie – podkreśla prof. Barcikowska.

Zwraca przy tym uwagę, że warto pamiętać także o innych modyfikowalnych czynnikach ryzyka.

– Kluczowy jest także regularny ruch. Nie musi to być od razu intensywny wysiłek. Wystarczy na przykład 40 minut spaceru dziennie –mówi neurolożka.

– Kolejna sprawa to ćwiczenia intelektualne. Budują one tzw. rezerwę poznawczą. Jeśli ktoś, z wiekiem straci część komórek nerwowych, owa rezerwa pozwoli mu nadal sprawnie funkcjonować. W przypadku rozwoju demencji, dzięki rezerwie poznawczej objawy kliniczne pojawiają się później – tłumaczy.

60 mln osób cierpi na demencję

Przypomnijmy, że na całym świecie ok. 60 mln ludzi cierpi na różnego rodzaju demencje. Najczęściej jest to choroba Alzheimera, która obejmuje od 60 do 70 proc. przypadków. Oprócz cierpienia chorych i ich rodzin, schorzenia te generują ogromne koszty – na całym świecie sięgają one 1,3 bln dolarów rocznie.

Szacuje się, że w Polsce od 550 do 650 tys. osób cierpi na choroby otępienne, z czego tylko od 18 do 20 proc. chorych ma postawioną diagnozę.

W wieku od 65 do 69 lat ryzyko zachorowania wynosi 3 proc., 70–74 lata – 6 proc., 75-79 – 9 proc., 80-84 – 23 proc., 85-89 – 40 proc. a powyżej 90 lat – 69 proc.

Społeczeństwo tymczasem się starzeje, a większość osób chce żyć jak najdłużej. Rozwój medycyny to umożliwia. Dlatego o zdrowie mózgu i pamięć warto zadbać już dużo wcześniej.

Źródło: Zdrowie.pap.pl

SPECJALIZACJA DR. GABRIELI: SPECJALIZACJA DR. GABRIELI:

• Nefrologia i Medycyna Ogólna. Opieka zdrowotna od nastolatków do seniorów

• Badanie fizykalne i leczenie nadwagi

• Cukrzyca

• Nadciśnienie tętnicze

• Choroby reumatyczne oraz toczeń

• Choroby nerek, dializa oraz zapalenie dróg moczowych

• Choroby wewnętrzne i profilaktyka

• Choroby wewnętrzne i profilaktyka

• Tylko 20 minut od Garfield

i Wallington (Exit 172 Garden State Parkway North)

Dr. Gabriela Wojnarska-Alvarez

221 West Grand Avenue

• Montvale, NJ 07645

Phone (201) 746-9333

HOSPITAL AFFILIATIONS: PRIMARY CARE AND NEPHROLOGY

www.pcnmd.org www.zocdoc.com

• Fax (201) 746-9335