Pleyn juli 2019

JULI 2019

‘Bloemen, bloemblaadjes en knoppen wilde ik schilderen.’

Jo Schlingmann

Van de redactie De zomer heeft zich over Nederland uitgerold en dat betekent dat in de (ouderen)zorg weer veel vakantiekrachten aan het werk zijn. Zij zorgen, samen met de vaste medewerkers, voor continuïteit van het werk: activiteiten, zorg, horeca, ondersteunende en logistieke diensten. Ook de vrijwilligers zijn als altijd weer paraat om de handen uit de mouwen te steken en ervoor te zorgen dat ieder de soms warme dagen plezierig kan doorbrengen.

Applaus voor iedereen die zich (extra) inzet tijdens de warme zomerdagen Een applaus dus voor iedereen die zich (extra) inzet. Ondertussen kan iedereen deze Pleyn lezen, in zon of schaduw, binnen of buiten. Lees het gesprek tussen Hope, een van de Griekse verpleegkundigen, en haar collega Marij, die kok is. Of over hoe cliënten een thuiswedstrijd van Vitesse beleven.

Misschien is dat ook wel iets voor u! Maak kennis met een sociaal begeleider van Pleyade Thuiszorg of met onze preventiemedewerkers. Ook aan de (klein) kinderen is gedacht: in deze Pleyn staan leuke zomer­uitstapjes. Tips en ideeën voor een volgende Pleyn zijn altijd welkom.

Redactie Pleyn Postbus 4020, 6803 EA Arnhem redactiepleyn@pleyade.nl

Toelichting bij coverfoto

8

Bloemenschilderijen Jo Schlingmann heeft in haar leven veel geschilderd. Ze exposeerde in Eldenstaete. Lees verder op pagina 24

4

SamenSpraak

8

PIT

18

Hope Mitsana (verpleegkundige) en Marij Hettinga (kok) met elkaar in gesprek.

Technologiestudenten zorgen voor nieuwe ideeĂŤn.

Zes keer juichen voor Vitesse Live voetbal kijken vanuit de loge.

Dit is Priscilla

7

Advies en zorgbemiddeling

10

Ieder een eigen deur

12

PAUW kunstcommissie

13

Kennismaken met een sociaal begeleider 22

in dit nummer:

Het levensverhaal van Jo Schlingmann

24

Proefperiode met E-bikes

27

In elk nummer Erop uitje 14 Lekker eten met Mildred 16 Wens in vervulling 20 Raad van Bestuur 21 Gezondheid 26 In de bloemetjes 28 Column 29 Leuke apps en websites Puzzel

29 31

SamenSpraak Twee verschillende mensen; ze kennen elkaar niet, maar hebben allebei een band met Pleyade.

In SamenSpraak interviewen medewerkers, cliënten en vrijwilligers elkaar. In deze Pleyn: Hope Mitsana, verpleegkundige en Marij Hettinga, kok.

Marij: Je bent uit Griekenland gekomen, hoorde ik.

Hope: Ja, ik was bij de eerste groep die vorig jaar zes maanden stageliep op Eilandstaete en Malburgstaete. Mijn oom is getrouwd met een Nederlandse vrouw.

Hij heeft me geadviseerd om deze kans te pakken. Nederland heeft betere voor­ zieningen dan Griekenland. Hier is bijvoor­ beeld één verpleegkundige op acht cliën­ ten, in Griekenland is dat een op dertig. Op een grote locatie als Malburgstaete kun je veel leren omdat er veel verpleegkundige handelingen gebeuren. Wij zijn nu in vaste dienst, op een na: zij is vakantiekracht. Er is weer een nieuwe groep uit Griekenland aangekomen.

Marij: Is het geworden wat je had gehoopt?

Hope: Jazeker, ik heb nu een contract voor tenminste twee jaar.

Als vaste medewerker heb je meer verantwoordelijkheden, zoals de

Hope Mitsana verpleeg­kundige

4

medicatieverstrekking. In het begin is alles moeilijk maar het gaat steeds beter en mijn collega’s helpen me. Marij, mag ik jij zeggen? Je werkt hier al heel lang op Malburgstaete hè? Hoe lang al?

“Op Malburgstaete kun je veel leren, er gebeuren veel verpleegkundige handelingen.”

Marij: Nu 40 jaar bij Pleyade. Op alle Arnhemse locaties heb ik als kok gewerkt.

Op dit moment krijg ik ondersteuning bij mijn werk omdat mijn gezondheid wat begint op te breken. Ik ben 65.

Hope: Ik ben 23 Marij: Je kon mijn kleindochter zijn.

Hope: Waarom Pleyade?

Marij: Ik werkte eerst in Venray maar ik wilde iets anders. Ik solliciteerde bij Elderhoeve en werd aangenomen.

Achteraf gezien had ik in die jaren in Venray ook wel wat meer verschillende werkplekken willen hebben. Daar leer je heel veel van!

Hope: Als jij hier de leiding had en wij kwamen allebei solliciteren, wie zou je dan aannemen?

Marij: Jou, denk ik. Jij bent jong, hebt nieuwe inzichten en ideeën. En ik vind dat bij het personeel een goede leeftijdsmix moet zijn.

Hope: Maar jij hebt meer ervaring.

Marij: Dat is waar. Maar iets anders, Hope, ik hoorde dat je het Nederlandse eten niet zo lekker vindt.

Hope: Wij eten alleen anders dan jullie.

Bijvoorbeeld dezelfde groente maar de smaak is anders. Een kroket vind ik lekker.

Stamppot vond ik in het begin raar, maar nu vind ik het lekker. Met spekjes!

Marij: Vandaag hadden we stamppot met raapsteeltjes, met mosterd en spekjes.

De smaak explodeert in je mond. Raap­ steeltjes zijn er alleen maar van maart tot juni, tegenwoordig iets langer. Wij kennen Griekenland van de vakantie, en dan eten we moussaka en stifado. Dat vind ik lekker.

Hope: Ja, heerlijk. Wij hebben ook κεφτεδάκια (keftedákia), dat zijn een soort bitterballen, heerlijk.

Marij: Gehaktgerechten en lamsvlees zijn erg lekker. Als je me van stifado eens een goed recept zou willen geven? Graag zou ik eens een avond willen organiseren waarop allerlei mensen kleine gerechtjes

“Bij het personeel moet een goede leeftijdsmix zijn.” voor elkaar maken, om te laten proeven.

Kook jij thuis Grieks?

Hope: Ja, want ik heb geen recepten van Nederlandse gerechten. We hebben vorig jaar ook eens Grieks gekookt voor de cliënten. Dat was erg leuk.

Marij: Jullie eten veel friet hè?

Hope: Nee hoor! Dat is voor de toeristen.

We eten gewoon rijst, aardappelen, maca­ roni, spaghetti en couscous. En veel soep.

Die maken we zelf.

Marij: Dat zouden we ook het ‘t liefst elke dag in onze restaurants doen, maar daar is niet altijd tijd voor. Zo hoort het ook. Een lekkere maaltijd zelf maken.

Marij Hettinga kok

5

Vrijwilligerswerk

Pannenkoekentocht op de Waal Pleyade organiseerde op 5 juni voor 36 cliënten van Pleyade Thuiszorg een middagje varen met de Pannenkoekenboot in Nijmegen.

Met een bus ging het richting Waalkade in Nijmegen, waar de Pannenkoeken­boot de ligplaats heeft. Het trapje vanaf de prome­ nade naar de boot was even een uitdaging. Maar de aanwezige vrijwilligers droegen de rollators en, met een arm ter onder­ steuning, kwam iedereen beneden en uiteindelijk op de boot.

Het onderste dek was voor Pleyade gereserveerd en iedereen vond een plaatsje aan het raam.

Twee uur varen op de Waal met een schipper die vertelde wat er onderweg te zien was en ondertussen gezellig wat drinken en onbeperkt pannenkoeken eten. Wat een feest! De vrijwilligers waren behulpzaam waar ze maar konden, en door hun aanwezig­ heid had iedereen aansprak aan tafel.

De pannenkoeken vonden gretig aftrek; sommige mensen haal­ den zelfs drie keer een pannenkoek! Er was dan ook keuze genoeg: spek-, appel- of naturelpannenkoeken en daarnaast vele toppings (boerenjongens, tumtummetjes, fruit, kaas, salami en nog meer) waarmee men zelf de pannenkoeken kon garneren.

Geslaagde middag Wanneer je gezellig keuvelt, vliegt de tijd voorbij en voor men er erg in had lag de boot alweer aan de kade. Mede dankzij de hulp van de vrijwilligers was het een zeer geslaagde middag, waar de thuiszorgcliënten nog lang met plezier aan zullen terugdenken.

Mede dankzij de hulp van de vrijwilligers was het een zeer geslaagde middag.

Zo’n dagje uit is een heel leuke manier om mensen die weinig sociale contacten hebben een fijne dag te bezorgen. Daarom was er nog een uitstapje, naar het Openluchtmuseum in Arnhem; dat vond begin juli plaats. Ook daar hielpen veel vrijwilligers mee.

Hartelijk dank aan alle vrijwilligers voor hun inzet op deze dagen.

6

Dit is Priscilla Priscilla Groeneveld (29) startte in 2013 bij Pleyade als zorgassistent.

Inmiddels is ze woonbegeleider op Tertzio: “Een baan die bij me past; zorgen zit mij in het bloed. En dansen ook!”

“Ik dans regelmatig met én voor de bewoners.”

“Natuurlijk, als woonbegeleider ben ik er voor de bewoners. Ik zorg voor ze en onder­­steun waar nodig, zodat zij kunnen wonen en leven zoals ze dat zelf graag willen. Ik vind het een uitdaging om ze in hun kracht te zetten. Dat doe ik door ze te motiveren en activeren en ze zo te laten ervaren wat ze allemaal nog zelf kunnen.

Ze zijn dan zo trots op zichzelf en ik op hen!

Kleine momentjes van geluk Wat mijn werkdagen nóg mooier maakt zijn de kleine momentjes van geluk en ontroering. Zo vergeet een van de

bewoners soms mijn naam. Ze noemt mij dan ‘de danseres die zo mooi kan dansen’.

Dat vind ik leuk om te horen. Ik dans dan ook regelmatig met en voor de cliënten.

Dat is genieten voor hen én voor mij.

Ontwikkelen Het fijne van werken bij Pleyade vind ik dat je je er kan blijven ontwikkelen. Ik ben leer­ gierig en merkte dat ik meer kon en wilde.

De stap naar woonbegeleider was voor mij dan ook een logische. Pleyade gaf mij de mogelijkheid die stap te maken en bood me een opleiding aan. Ik heb daar dankbaar gebruik van gemaakt en heb het ontzettend naar mijn zin in deze functie.”

7

Gedichtenbank: kalmerend en stimulerend Pleyade heeft een eigen innovatieteam: PIT (Pleyade Innovatie Team). PIT bestaat uit experts met verschillende achtergronden, zoals: onderzoek, wetenschap, elektronica, vormgeving en design. Het team is ervaren in het ontwerpen van technologische toepassingen voor mensen met dementie.

Op Eimersstaete is PIT bezig met het realiseren van een gedichten­­­bank.

In het ontwerpen en realiseren van de gedichtenbank hebben bewoners, familie­leden en zorgmedewerkers meegedacht. Het idee is om verhalen, gedichten of liedjes te integreren in een bank in de tuin. We hopen eind deze zomer de bank te onthullen.

Bewoner in rolstoel in middelpunt

Geïntegreerde technnologie

Nabijheid sensor

Vita geluidskussen: onderzoek naar geluid en dementie Op Eldenstaete (B) zal Maarten Houben van PIT in juli en augustus met Vita (een interactief geluidskussen) onderzoek doen naar geluid, en het effect ervan op mensen met dementie. Voor die tijd zal een workshop plaats­vinden waarin Maarten het onderzoek en Vita introduceert. Na afloop van het onder­ zoek kunnen bewoners Vita vier weken lang uitproberen. Vervolgens zal een af­sluitend interview plaatsvinden met gebruikers.

8

“ Dagelijkse contact­momenten met je naasten” Technologie helpt bij behoud sociaal netwerk Pleyade begeleidt al jaren studenten en investeert daarmee in toekomstige professionals met interesse in de ouderenzorg. De inzet van deze studenten in de dagelijkse praktijk van Pleyade kan leiden tot nieuwe ideeën en producten, die PIT vervolgens doorontwikkelt. Het is de bedoeling dat welzijn en gezondheid van de cliënt daardoor toenemen. Kyara Fasen, student productontwerpen aan de Technische Universiteit Eindhoven onderzoekt de probleemstelling: Hoe kan ik mensen met dementie helpen om in contact te blijven met hun sociale netwerk?

“Veel mensen met dementie dreigen dagelijkse contact­momenten te verliezen wanneer het niet meer lukt om zelf de telefoon te bedienen of te reizen”, zegt Kyara. “Het is wetenschappelijk bewezen dat die dagelijkse sociale contacten de cognitieve achter­uitgang vertragen, dus ze zijn heel belangrijk.

Als vriend of familielid wil je er natuurlijk altijd zijn voor iemand die je liefhebt, maar meer­dere malen per dag op bezoek gaan is voor de meeste mensen niet mogelijk.”

Videoberichten van familieleden Kyara heeft een apparaat ontworpen waar familieleden persoon­ lijke videoberichten naar toe kunnen sturen. “Het werkt heel makkelijk! Als je jouw familielid met dementie iets wilt vertellen, of gewoon even je gezicht wilt laten zien, kun je een filmpje naar dit apparaat sturen dat bij het familielid thuis staat of hangt. Als je dat gedaan hebt, zal het scherm bij

het familielid oplichten en hem of haar vertellen dat ze een videobericht van jou zullen zien, als ze op de knop drukken.” Kyara vindt interactie heel belangrijk.

Daarom zorgde ze ervoor dat het ook mogelijk is voor de persoon met dementie om met een eigen bericht te reageren op het videobericht dat hij of zij heeft gekregen. “Het maken en ver­sturen daarvan gebeurt met behulp van duidelijke en simpele instructies”, zegt ze.

Verbeterpunten Kyara heeft bij Pleyade het ontwerp uitgeprobeerd met geïnteres­ seerde families. “Dit was een heel leuke ervaring, waarbij ik niet alleen leuke mensen heb ontmoet maar waarvan ik ook veel heb geleerd. Zo ben ik erachter gekomen dat je, door een filmpje te kijken waar je kleindochter een goocheltruc doet, de slappe lach kunt krijgen. Maar ben ik ook verbeterpunten tegengekomen.

Nu werk ik verder aan een verbeterde versie van het ontwerp om uiteindelijk nog veel meer mensen met dementie te kunnen helpen om meer dagelijkse contactmomentjes te delen met degenen die ze liefhebben.”

9

Advies en zorgbemiddeling

Aangenaam kennis te maken…

Het team advies en zorgbemiddeling is de voordeur van Pleyade. Via telefoon, mail en persoonlijk contact krijgen zij dagelijks heel uiteenlopende vragen.

Geen dag is hetzelfde! De zorgbemiddelaars vertellen over hun werk: “Wij krijgen aanmeldingen binnen via familie, huisartsen, ziekenhuizen en andere zorgverleners. Het gaat om aanmeldingen voor zorg, wonen, revalidatie en thuiszorg.

Vaak hebben wij het eerste contact vanuit Pleyade met de familie, veelal telefonisch.

We proberen het contact zoveel mogelijk te laten verlopen via één contactpersoon.

Dit werkt prettig en is duidelijk.

Zorgvraag Samen met de familie bekijken we welke zorg gewenst is. We inventariseren welke zorgvraag er is om tot een goede plek te komen die past bij de cliënt en zijn of haar behoefte.

Iedereen kan bij ons terecht met zorg- en woongerelateerde vragen. Zomaar een greep uit de vragen die we zoal krijgen: hoe het zit met de wet BOPZ, hoe is de was georganiseerd, wordt er op de 10

woning gekookt en kan dit misschien ook halal? Maar ook, hoe vraag je een Persoons Gebonden Budget (PGB) aan? Moet ik een eigen bijdrage van het CAK betalen en kan mijn partner zonder indicatie ook mee­ verhuizen? We maken u graag wegwijs in het doolhof van wet- en regelgeving.

Maar ook nadat er een woonplek is gevon­ den blijven wij betrokken. We blijven in gesprek met het teamhoofd en de teams en wanneer het nodig is ondersteunen wij door bijvoorbeeld een andere indicatie aan te vragen. Ook denken we mee wanneer een woonplek niet meer passend lijkt.

Wij kunnen ondersteunen met het aan­ vragen van een indicatie voor de Wet Langdurige Zorg (WLZ). We komen ook bij mensen thuis om samen de wensen te inventariseren voor zorg en wonen.

Vragen?

Begeleiding en advies In de periode in afwachting van een plek, begeleiden en adviseren wij om deze periode zo prettig en verantwoord moge­ lijk te laten verlopen. Dit door de cliënt te ondersteunen met bijvoorbeeld thuiszorg of dagbesteding.

Voor vragen kunt u altijd bij ons terecht.

Per telefoon, mail of door gewoon binnen te lopen bij het kantoorpand aan de van Kleffensstraat 16 in Arnhem of op onze locatie Thuvine in Duiven.

We laten in komende edities van Pleyn graag wat meer zien van wat wij doen.

Heeft u een onderwerp waar u meer over wilt weten? Laat het ons weten.”

Iedereen kan bij ons terecht met zorg- en woongerelateerde vragen

11

Ieder een eigen deur Bijna twee jaar geleden is het alweer dat in Pleyn aandacht was voor de deurstickers die sindsdien in Waalstaete de deuren van de appartementen van bewoners sieren.

Zowel bewoners als personeel vonden en vinden dat de aanblik van de gangen er een stuk huislijker op geworden is.

De deuren zijn voorzien van een foto van een voordeur. Het grote effen gekleurde vlak dat elke deur voorheen was is ver­ dwenen en daarmee is ook de eentonig­ heid in de gang opgeheven. Sinds kort zorgen voordeurstickers ook in Polderhof, Malburgstaete en Subenhara voor een nieuwe woonervaring voor de bewoners.

De redactie ging met eigen ogen kijken in Polderhof en Malburgstaete waar alle voordeuren van de appartementen van bewoners zijn voorzien van levensgrote voordeurstickers. En inderdaad, de gangen van de verschillende afdelingen zien eruit als een straat of galerij met echt persoonlijke voordeuren.

Positieve geluiden Per etage is gekozen voor een kleur, maar er zijn steeds drie verschillende dessins van deurstickers te bewonderen. Sommige bewoners vrolijken het stukje gang voor de deur zelfs op met wat planten in een pot, waardoor het nog meer een eigen stek en ingang naar hun huis is geworden.

We horen veel positieve geluiden van bewoners, medewerkers en bezoekers.

Bewoners zelf ervaren hun appartement nu nog meer als hun domein waar een gast door de voordeur over de vloer komt.

Bewoners ervaren hun appartement nu nog meer als hun domein.

12

Stadswandeling Arnhemse binnenstad Op 5 juni maakten ruim tachtig bewoners en begeleiders een stadswandeling door de binnen­stad van Arnhem. Onder leiding van gidsen van Gilde Stadswandelingen Arnhem ging de wandeling richting Rijnkade, via de Sabelspoort naar het Airborne-monument.

Oproep: PAUW zoekt ambassadeurs Voor onze locaties zijn wij op zoek naar ambassadeurs. Ben jij een enthousiaste medewerker van Pleyade die het leuk vindt om met kunst en cultuur een bijdrage te leveren aan het welzijn van onze bewoners en medewerkers? Dan zijn wij op zoek naar jou.

Als ambassadeur ben je de schakel tussen jouw locatie en PAUW. Je verspreidt informatie vanuit PAUW op locatie en fungeert als aan­ spreekpunt voor informatie over en aanmeldingen voor door PAUW georganiseerde activiteiten. Je denkt actief mee over het kunst- en cultuur­­aanbod binnen Pleyade en vindt het leuk om deel te nemen aan en te ondersteunen bij door PAUW georganiseerde evenementen.

Is dit echt iets voor jou of heb je nog vragen, stuur dan een mail naar pauw@pleyade.nl.

Pracht of prul?

Op de terugweg langs de Eusebiuskerk, waar enkele bewoners het aandurfden om met de panoramalift naar de zevende etage van de toren te gaan! Op meer dan zestig meter hoogte hadden zij een prachtig uitzicht op Arnhem en omgeving.

De weergoden waren de wandelaars gunstig gezind: een kopje koffie of thee met iets lekkers konden zij heerlijk op het terras van Focus nuttigen.

Dat was de grote vraag waarop de bezoekers van dit door de kunst­ commissie PAUW georganiseerde evenement in Eldenstaete en Waalstaete antwoord zochten. En dat hebben ze gekregen! Al vele malen en op diverse locaties vond de Pleyade- variant van ‘tussen kunst en kitsch’ plaats.

Isabelle Hustinx, registertaxateur, en onze eigen expert moderne kunst Frank Stroeken taxeerden de mee­gebrachte voorwerpen, van erfstukken tot rommelmarktvondsten. De vele bezoekers namen onder andere (kunst)voorwerpen, sieraden en antiek mee. Er zaten weder­om bijzondere en prachtige exemplaren tussen!

13

Erop Uitje

zomerse tips voor (klein)kinderen

De vakantieperiode is begonnen en dat betekent: leuke dingen doen met z’n allen! Speciaal voor deze zomerse editie van Pleyn verzamelden we een aantal leuke activiteiten om te ondernemen met kinderen en kleinkinderen. Lekker dichtbij of juist wat verder weg: maar allemaal de moeite waard voor een leuk dagje uit!

14

OERRR speelnatuur Bergherbos Beek

Schateiland Zeumeren Voorthuizen Voor de wat mindere dagen is SchatEiland Zeumeren een uit­ komst. Dit is het grootste overdekte avonturenparadijs van Nederland Het ligt in Voort­huizen, bij een grote recreatieplas. In SchatEiland waan je je terug in een tijd van zee­ vaart, onbewoonde eilanden, ver­ borgen schatten en piraterij.

Kinderen tot 12 jaar kunnen uren­ lang spelen en ontdekken, klimmen en klauteren, schatgraven met de kapitein, goudzoeken, springen en glijden, schieten met de ballen­ kanonnen en nog veel meer! Naast het grote overdekte avonturen­ paradijs is er een ruim buitenterras met zonneweide, zandstrand en enkele buitenattracties.

Deze speelplek is te vinden bij het begin van de wandelroute door het Bergerbos (4-7 km), vlakbij bij uitspanning ‘t Peeske. Er zijn onder andere een dassentunnel op kinder­formaat en grote takken om hutten mee te bouwen. OERRR, het initiatief van Natuurmomenten, wil kinderen naar plekken brengen om avonturen te beleven; plekken waar je de natuur ruikt, voelt en proeft.

In de natuurspeeltuin kunnen ze zich dus heerlijk uitleven. www.natuurmonumenten.nl Bij ’t Peeske zelf is overigens ook een speeltuin met waterstroompje en waterspeelplaats. www.peeske.nl

Blotevoetenpad Hof van Twello Dit blotevoetenpad is een fantastisch uitstapje voor kinderen van alle leef­ tijden. Een 2,5 kilometer lang pad, goed voor zeker anderhalf uur speelen wandelplezier. Klauter over boom­ stammen, speel in de ondiepe gracht om het tropisch eiland, plons van een glijbaan in de leemkuil. Sluit je ogen op het zintuigenpad en buig jezelf in de yogahoudingen in de yogawei.

Het is aan te raden om oude kleren aan te trekken en neem voor kinderen een setje droge kleren mee, zodat iedereen naar hartenlust los kan gaan. Bij het blotevoetenpad is een streekwinkel en kun je iets lekkers eten en drinken op het terras, in de theetuin of in het kascafé. www.hofvantwello.nl/blotevoetenpad

www.zeumeren.nl/schateiland

15

Lekker eten met Mildred

Frisse rijstsalade op komkommer Je kunt bij een zomerse maaltijd natuurlijk gewoon een bak met komkommer op tafel zetten, maar het kan veel leuker! Een lekker zomers gerechtje, op een originele manier opgediend. Het schaaltje (de komkommer) eet je gewoon op.

Ingrediënten • 30 gram droogkokende rijst • 1 eetlepel mayonaise • 1 eetlepel koffieroom • 1 theelepel kerrie • zout en peper uit de molen • 50 gram gaargekookte kipfilet afgekoeld en in blokjes gesneden • 50 gram gekookte ham in blokjes gesned en • ½ rode paprika in blokjes gesneden. Hou d twee eetlepels achter voor garnering.

• ½ kleine rode peper, fijn­gesneden, toevoegen naar smaak • 1 komkommer

Bereidingswijze Bijgerecht voor zes personen Kook de rijst gaar en laat afkoelen in een vergiet. In een kom mayonaise, room, kerrie, zout en peper en wat fijngesneden rode peper door elkaar mengen. Vermeng dit mengsel met de afgekoelde rijst tot de rijst een beetje geel gekleurd is.

Schil de komkommer en snijd deze in de lengte door­ midden en iets recht aan de onderkant, zodat hij niet omrolt. Haal met een lepel de zaadlijsten eruit en dep met keukenpapier droog.

Meng kip, ham en paprika door de rijst voeg naar smaak nog zout en peper toe en/of meer pepertjes. Schep de sala­ de in de uitgeholde halve komkommers en garneer af met wat rode paprikablokjes. Snij de komkommers in stukken.

Ook lekker bij de barbecue!

Eet smakelijk!

17

Live voetbal kijken vanuit de loge

Zes keer juichen voor Vitesse Welke voetballiefhebber wil dat niet? Een warm onthaal in een van de loges in het Gelredome, koffie na aankomst, een drankje met bitterbal in de rust en een vorstelijk uitzicht over het speelveld.

Als het te koud is, blijf je achter glas. Het kan!

Sinds september 2018 kunnen cliënten van Pleyade zich aanmelden voor een bezoek aan een van de thuiswedstrijden van Vitesse. Een zwart-gele outfit is niet nodig.

Blauw-wit en zwart-geel Op de laatste dag van de competitie neemt Pleyn polshoogte en treft in de loge de in blauw-wit gehulde heer

De heer Kraaij met zorggezel Marianne 18

Kooreman, aanhanger van De Graafschap, de bezoekende club. Hij is uit Thuvine gekomen, samen met zijn begeleider, vrij­ williger Rik Bakker. De heer Kooreman: “Als aanhanger van De Graafschap ging ik regelmatig naar Doetinchem, meer tegen­ woordig komt het er niet meer van. Hier, in het bolwerk van Vitesse, is het heel anders, maar ik ben blij dat ik erbij kan zijn.” Af en

toe kijkt hij naar het vak op de tribune waar de fans van de superboeren hun indruk­ wekkende spreekkoren laten horen. Ook de heer Bros is blij dat hij de Gelre­dome kan bezoeken. Hij is supporter van Vitesse. Net als alle anderen heeft hij de hele middag een-op-een begeleiding. “Het is hartstikke leuk, en we worden hier goed ontvangen.

Ik voorspel als eindstand 2-1.”

“Het is hartstikke leuk, en we worden hier goed ontvangen.”

De wedstrijd begint Terwijl het stadion volloopt noteren de aanwezigen hun voorspellingen voor deze wedstrijd. Dan gaat iedereen naar de tribune. Het dak is open en de zon schijnt.

Nadat zeearend Hertog, het clubsymbool van Vitesse, zijn ronde door het stadion heeft gevlogen klinkt het beginsignaal.

Jan Rotmans, Marika Hendriksen en Wilma van de Pavert zorgen ervoor dat voor, tijdens en na de wedstrijd alles goed verloopt en dat het niemand aan iets ontbreekt. Zij zijn de vaste gastvrouwen en -heer in de Pleyade-loge.

Zo werkt het Marika, gastvrouw op Eldenstaete, en Wilma, teamhoofd op deze locatie, vertellen hoe het werkt: “We plaat­ sen een oproep op Digipleyn. Wie interesse heeft meldt zich aan, of

de zorgmedewerker of eerste contact­ persoon doet dat. We verdelen de plaat­ sen eerlijk. Soms zijn er stoelen leeg, voor­ al bij de avondwedstrijden. In de toekomst willen we die plaatsen onder vrijwilligers en medewerkers verdelen, maar cliënten gaan altijd voor.” Jan is vrijwilliger bij Pleyade en vertelt wat zoal moet gebeu­ ren: “Op tijd aanwezig zijn, checken of alle spullen er zijn, zoals koffie, thee en bitter­ ballen. We zorgen voor het voorspellin­ genformulier en natuurlijk ontvangen we de gasten met alle egards. We zijn behulp­ zaam en bieden drankjes aan tijdens de wedstrijd en in de rust. Na afloop reiken we de prijs uit, die door Pleyade beschikbaar is gesteld. Als ieder­ een weer huiswaarts gaat zorgen wij dat het netjes achterblijft.”

Doelpunten Het eerste doelpunt valt in de 26e minuut. Een

geel-zwarte explosie van vreugde. Dat daarna nog zes doelpunten zullen volgen, waarvan een voor De Graafschap, weet dan nog niemand. Voor de fans is het een topmiddag. Maar ook de heer Kooreman geniet van dit uitje, al is hij wat stilletjes, net als de blauw-witte fans in het bezoekersvak.

Mooi toch?

De heer Kraaij is samen met zorggezel Marianne vanuit Malburgstaete gekomen.

“Het is een leuke wedstrijd”, zegt hij nadat hij een hap van zijn bitterbal heeft geno­ men. “Ik kom niet zo vaak buiten de deur, en zo maak je nog eens wat mee.”

Marianne: “Dit is mooi toch? Geweldig.

Het is een goeie zet geweest van Pleyade om dit met Vitesse te regelen.”

Niemand voorspelde de 6-1 eindstand.

De winnaar van deze middag voorspelde de juiste tussenstand en gaat met een mooie grote handdoek naar huis.

19

Wens in vervulling

Een verrassing voor de heer Meijer

Theo Meijer en Miep Wolvenhage

Alle vrijwilligers kwamen langs

In de Kerkstraat in Zevenaar staat het Liemers Museum. Vanaf 1979 was Theo Meijer er vele jaren vrijwilliger.

Hij woont nu in Subenhara en wist niet dat hem op een woensdag in april iets moois te wachten stond.

20

Theo Meijer hoorde bij de eerste groep vrijwilligers. Hij werkte bij de ondersteunende bouwploeg. Als bouwvrijwilliger heeft hij vele muren gestuukt en afgewerkt met granol. Hij deed dit op avonden en in weekenden. Ook heeft hij kasten gemaakt. Na de verhuizing van het museum naar de Kerkstraat, in 2010, nam hij opnieuw de muren onder handen.

Zijn collega-vrijwilligers van toen hebben speciaal voor Theo een gezellige koffietafel georganiseerd. Zelf wist hij van niets. Samen met EVV’er Gezina Janssen ging hij naar de Kerkstraat, waar vrij­ willigers en oud-vrijwilligers hem in het museum opwachtten.

Het gezelschap haalde veel herinneringen op tijdens deze gezellige ochtend.

Raad van bestuur

Vertel…

Van een fijne samenwerking krijg je energie, je ziet dat het werkt voor de cliënt en bewoner, iedereen wordt er blij van.

Om nog meer van onze ambities waar te maken wer­ ken wij hier volop aan. Als je elkaar niet begrijpt of ver­ keerd begrijpt vraagt het daarentegen veel energie en bij herhaling van het misverstaan leidt dit zo maar tot een ‘zucht’. En voor je het weet verandert ‘samen’ in ‘alleen’ en ‘blij’ in ‘teleurgesteld’. Hoe jammer is dat, als je met elkaar tegelijkertijd best weet dat we onze pas­ sie voor dit werk delen en dat we echt willen bijdragen aan een goede en waardige oude dag van mensen.

Oud-collega’s van de ondersteunende bouwploeg

Dat was een verrassend weerzien! Het gezelschap haalde veel herinneringen op tijdens deze gezellige ochtend.

Goede herinneringen De heer Meijer bewaart goede herinneringen aan zijn tijd als vrij­ williger bij het Liemers Museum. “Vrijwilliger zijn vond ik zo fijn, want ik mocht alles doen. Op vrijdagmiddag namen we allemaal wat te drinken mee. We zaten dan gezellig en namen de werk­ zaamheden door. Ik dronk dan een borrel, maar we werden niet dronken. Het was gewoon heel gezellig!”

Werk aan de winkel dus. Het helpt wanneer we ons blij­ ven uitspreken, dat we zeggen wat er gezegd moet worden. Dat we ook luisteren naar elkaar, tussen de regels door ook verstaan wat er nog meer wordt gezegd. Laten we vooral nieuwsgierig zijn naar wat iemand bedoelt, hier ook op doorvragen, ‘vertel…’

Laten we met elkaar blijven praten en niet over elkaar gaan praten. Uit verschillen komt veel moois voort als we maar nieuwsgierig blijven naar elkaar en erop ver­ trouwen dat we werken aan hetzelfde doel. Niemand heeft het monopolie op de waarheid, laten we dus zoeken naar waar we elkaar vinden en wat het beste is voor cliënt, bewoner, medewerker. Zelf ben ik dol op verhalen, om ze te horen en om ze te vertellen, en ik ben me ervan bewust dat ik nog veel vaker de vraag kan stellen: “Vertel…”

Floor de Vroome

21

De sociaal begeleider

Kennismaken met de medewerkers van Pleyade Thuiszorg

“ Altijd weer blije mensen” “Een directe bijdrage leveren aan het welzijn van mensen, dat voelt fijn.” Aan het woord is Ivo Janssen. Hij is een van de sociaal begeleiders van Pleyade Thuiszorg.

22

“We werken bij mensen thuis, in de wijk maar ook op de locaties. De wijkverpleeg­ kundige of casemanager dementie krijgt vaak al een goed beeld van de situatie tijdens de intake en bekijkt of de sociaal begeleider iets kan betekenen. Ons werk is meer dan alleen begeleiden om langer zelfstandig thuis te wonen. Je kijkt naar wat mensen nodig hebben om zich happy en comfortabel te voelen, zowel fysiek, mentaal, emotioneel als sociaal. Ons team heeft aandacht en begrip voor de cliënt.”

Netwerk

Het team, dat zijn behalve Ivo ook Alexandra Mullenders, Nathalie Peperkamp, Dafne Valen en Antoinet Jansen.

We ondersteunen ook om leuke dingen voor elkaar te krijgen. Een cliënt wilde graag het nieuwe station zien. Hij dacht dat dit niet zou kunnen maar na overleg

“We begeleiden mensen thuis en gaan mee naar afspraken. We zijn extra handen, ogen en oren, maar mensen doen het uit­ eindelijk zelf. Ik heb als sociaal begeleider contact met de huisarts, familie, buren, zorgverleners. Als je ziet dat iemand moei­ lijk gaat lopen, vrees heeft voor de tand­ arts of beginnende dementie heeft, kunnen we dat in een vroeg stadium signaleren en met het netwerk afstem­ men. Daardoor werken we preventief.

met de bouwlieden op het station kreeg hij een privérondleiding. Dat is toch geweldig?”

Begrip en liefdevolle aandacht De achtergrond van de sociaal begeleiders is heel divers. Door zijn opleiding en eer­ dere werkervaring heeft Ivo veel kennis van marketing en paramedische zaken.

Die kan hij goed gebruiken bij zijn werk.

“Levensgebeurtenissen, ook ziekte en dood; je maakt alles mee. Maar je ziet ook wat een beetje begrip en liefdevolle aandacht kan doen. En altijd weer blije mensen!”

“J e ziet wat een beetje begrip en liefdevolle aandacht kan doen.”

Een werkdag van

Ivo Janssen 8.00 De dag begint met de voicemail en e-mailberichten.

8.30 Ik bereid de bezoeken aan cliënten voor: “Wat gaan we doen? Wat is de doelstelling?

9.00 Ik ga naar een cliënt. Soms vindt een familie­gesprek plaats, maar we kunnen ook naar de tandarts of dokter gaan. Of iemand is zijn bankpas of paspoort kwijt. Ik help bij het oplossen van dat soort zaken.”

13.00 ‘s Middags bezoek ik samen met een cliënt bijvoorbeeld het ziekenhuis. Ik breng hem of haar ook weer thuis.

11.00 Voor de middag­pauze is er nog een tweede bezoek.

15.00 Overleg met de casemanager dementie.

17.00 Tijd voor overleg met een collega, en een laatste check van de mail 23

“Bloemen, bloemblaadjes en knoppen moesten het zijn”

Het levensverhaal van Jo Schlingmann

Jo Schlingmann, in 1936 geboren in Woerden, tekende en schilderde bijna heel haar leven, maar nu lukt het niet meer. Haar werk bleef gelukkig bewaard. Niet minder dan 85 schilderijen waren te bewonderen op de expositie in mei op Eldenstaete.

Jo komt uit een gezin met vijf kinderen. “Ik had een oudere zus, zij leeft nu niet meer, en een jongere zus en broer. Mijn jongste broertje heb ik niet gekend. Hij is niet oud geworden.” Vader was burgerchauffeur op een militaire auto van DRG (Depot Retour­ goederen). Hij zei eens tegen me: ‘Als driejarige zat je al met een potlood en een stufje aan tafel lief te tekenen.’ En in de vijfde klas kreeg ik een 9½ voor een tekening. Ik was een jaar of 25 en het kwam zomaar bij me op: ik wil schilderes worden. Dat wist ik zeker.”

Waardering Jo volgde cursussen bij verschillende kunstenaars in Den Haag en het duurde niet lang of ze ging exposeren. In Woerden, waar ze woonde, en ook cursussen volgde, heeft ze haar grootste exposi­ tie gehouden op het kasteel. “Ik verkocht veel werk aan mensen uit die regio. Er afstand van doen was weleens lastig; je had er veel liefde ingestopt. Maar het was goed, de waardering is ook veel waard. Natuurlijk dacht ik erover om hogerop te komen maar met die lessen van kunstschilders heb ik uiteindelijk genoeg bereikt, vond ik.

De kneepjes van het vak heb ik jarenlang onthouden. Een ding was zeker: bloemen, bloemblaadjes, knoppen en takken wilde ik schilderen. Niets anders. Ja, af en toe een stilleven maar dan kwam ik toch weer bij vazen met bloemen. Als ik naar de stad 24

ging nam ik vaak wat schilderijen mee om hier en daar te laten zien. Uiteindelijk hingen ze op allerlei plaatsen: bij de Chinees, de bakker en de ijssalon.” Naast het schilderen had Jo ook een baan als gezinsverzorgster. Zelf had ze geen gezin.

Expositie Ze woont sinds november 2018 in Eldenstaete en het bevalt goed.

Ook hier zijn Jo’s talenten niet onopgemerkt gebleven. Ze stopte kortgeleden met schilderen omdat haar handen te veel pijn deden maar iedereen was nieuwsgierig naar haar werk. Op 14 mei is een expositie geopend in het A-gebouw, waar ze woont. Het was een feestelijke middag met veel bezoek, waar ze nog van nageniet. “Mijn zus was er, en mijn broer en schoonzus. Ik zat in een apart zitje en kon alles goed zien. Er werden glaasjes advocaat uitgedeeld. Dat hielp wel een beetje tegen de spanning maar ik kreeg er een rood hoofd van. En ik had rugpijn van al die drukte.”

Jo geeft graag nog even een rondleiding langs de getoonde schilderijen. Het zijn er veel! Een van haar buren maakt zich zorgen, want als er iets wordt verkocht betekent dat een lege plek aan de wand.

Het is nogal vermoeiend, al die aandacht voor haar kunst, dus trekt Jo zich graag weer terug in haar appartement. Daar pakt ze haar breiwerk erbij, want dat gaat nog prima.

“Ik was een jaar of 25 en ik wist het zeker: ik wil schilderes worden.”

25

Gezondheid

Nieuw bij Pleyade: de preventiemedewerker Het doel van deze nieuwe functie? Het voorkomen van ongevallen en verzuim, kortom: preventie, de naam zegt het eigenlijk al.

Preventiemedewerkers beantwoorden vragen van medewerkers over veilig en gezond werken én geven advies aan de bestuurder en OR. Ook werken ze mee aan het uitvoeren van de risico-inventarisatie en evaluatie (RI&E) en geven ze voorlichting.

Werkruimte Losse draden, brandveilig­ heid, stopcontacten, etc.

26

Fijn werkklimaat De preventiemedewerkers kijken naar alles dat verbeterd kan worden om een fijn werk­klimaat te realise­ ren. Zowel naar de werkruimte als arbozaken en naar de werk­­ omstandigheden.

Arbo-zaken Behoefte aan een computerbril, goede til­mogelijkheden of de juiste stoel, etc.

Veilig en gezond werken staat natuurlijk voorop bij Pleyade. Het kreeg dan ook altijd al ruim aandacht. Nieuw is dat de preventie­medewerkers deze voorheen binnen Pleyade ver­deelde taken in hun pakket hebben.

Werkomstandigheden Is er agressie of werkdruk?

Zijn er kluisjes beschikbaar? etc.

Green deal

Proefperiode met E-bikes krijgt vervolg Bij het kantoorpand aan de Van Kleffensstraat stonden de afgelopen maanden twee e-bikes. Pleyade heeft deze fietsen aangeschaft om mede­werkers te stimuleren de auto te laten staan als ze van de ene loca­ tie naar de andere reizen. Duurzame mobiliteit dus; het is goed voor het milieu, bespaart (reis)­kosten en bewegen is goed voor je.

Mildred de Wolff (restaurantkok Eilandstaete en Malburgstaete) vervult sinds kort naast haar dagelijkse werk de taak van preventiemedewerker.

Zij is nu nog de enige preventie­ medewerker. Daar komt binnenkort ver­andering in: er is een vacature van vier uren voor een tweede preventie­medewerker.

Mildred: “De uitdaging is om mij te ver­ diepen in thema’s op het gebied van veiligheid, gezondheid en arbeids­ omstandigheden die ik ook op de werkvloer tegenkom. Ik ga me onder andere inzetten voor veiligheid vol­ gens Arbo wet- en regelgeving.”

Vragen?

De pilot was een succes. Zo hebben twintig gebruikers in de proef­ periode zeventig ritten gemaakt, dat is samen 150 uur fietsen. Dit heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat nu op acht Arnhemse locaties voor het komende jaar een of meerdere e-bikes beschikbaar zijn!

Fietsen is gezond, schoon en goedkoop De fietsen zijn voor alle Pleyade medewerkers beschikbaar en zij mogen ze gebruiken om zich tussen (werk)locaties te verplaatsten. Om de e-bike te kunnen gebruiken moet je alleen een app down­loaden en je eenmalig met je Pleyade-emailadres registreren. Als je dat hebt gedaan kun je gebruik gaan maken van de e-bike! Hoe het werkt? Heel simpel. Na installatie en registratie van de app, krijg je een instructievideo te zien, die je alles uitlegt. Het enige dat jij moet doen is opstappen en weg­ fietsen! Ook op Digipleyn is een handleiding te vinden.

Veel fietsplezier!

Stel je vragen per e-mail aan: preventiemedewerkers@pleyade.nl

27

Tonia Ursinus

In de bloemetjes

Op 1 juli was het twaalf en een half jaar geleden dat Tonia in Waalstaete kwam werken voor Pleyade. Eerder werkte zij al op deze locatie als schoonmaakster in dienst van een extern bedrijf, maar toen Pleyade haar de mogelijkheid bood te solliciteren op de functie van woonassistent greep zij die met beide handen aan.

Tot op de dag van vandaag heeft Tonia veel plezier in haar werk: “Geen dag is hetzelfde in de huiskamer van Waalstaete, waar de mensen van de PG-afdeling een groot deel van de dag doorbrengen.

Het is druk en geestelijk pittig, maar erg fijn om hier te werken. We maken een praatje met iedereen en, heel belangrijk, we stimu­ leren de mensen om voldoende te eten. Het liefst doen we dat zonder dat daar dieet­voeding aan te pas komt.”

Ondernemingsraad Daarnaast besteedt Tonia al bijna tien jaar een dag in de week aan het werk voor de OR. “In de OR leer je waarom we

28

doen wat we doen. We houden ons bezig met de visie, de organisatie en het beleid en geven advies over zaken die anders of beter kunnen. Meld alsjeblieft dat we nog mensen zoeken om de OR aan te vullen”, zegt Tonia wanneer we afscheid nemen.

Bij dezen!

“We zoeken nog mensen om de OR aan te vullen.”

Leuke apps en websites

Dementiegame

Zorgorganisatie Sevagram heeft een dementiegame ontwikkeld. Een interactief spel waarmee mantelzorgers en familieleden, maar ook verzorgenden en andere geïnteresseerden, kennis over de ziekte dementie kunnen opdoen. Door de verschillende levels van de game te doorlopen, krijg je meer kennis, meer begrip en tips. Daarnaast kun je via de app in contact komen met lotgenoten. Je kunt het dementiespel op je compu­ ter of laptop spelen via www.dementiegame.nl. Ook kun je het downloaden op de smartphone of tablet.

Dementie en herinneringen

De Dementie en herinneringen-app helpt mensen met dementie om positieve herinneringen op te halen.

De app heeft liedjes, filmpjes, foto’s en geluids­frag­ menten uit de jaren 30 tot en met 60. Vaak geven deze herinne­ringen een fijn en vertrouwd gevoel. Je kunt de app ook gebruiken als een handig hulpmiddel bij het maken van een levensboek.

Meer apps

Op de website van Alzheimer Nederland staat een over­ zicht van diverse apps voor mensen met dementie.

Column

Ik ga naar mij werk en ik neem mee…

Wanneer je aan het werk gaat moet je eigenlijk best wat mee­ nemen. ‘s Ochtends pak ik mijn tas in: boterhammen, appeltje voor de pauze, balpennen, veel balpennen, want die verdwijnen altijd! Mijn ‘druppel’, om deuren te openen, zonder dat kleinood kom je echt nergens. Een schaar is ook altijd handig en het rolletje Leukopor, onmisbaar. Dan is mijn werktas wel gevuld. Met mijn werkzin, een goed humeur en een dosis geduld erbij, is er genoeg bagage om de dag door te komen.

Toch neem ik soms nog weleens iets meer mee naar het werk.

De hond. Het is werkelijk onvoorstelbaar wat zo’n klein viervoeter­ tje doet met mensen. Dan kom je er ineens achter dat veel bewo­ ners vroeger thuis een huisdier hadden en dat die liefde voor het dier nooit verloren is gegaan; de intuïtie vertelt hoe je een hondje aait, vasthoudt en koestert. Er komen mooie gesprekjes op gang en je leert de bewoner weer wat beter kennen.

Ik zie gezichten die normaal gesproken gesloten zijn, opengaan wanneer de hond door de huiskamer wandelt en er wordt op een heel ander level contact gemaakt. Ik hoor mooie gesprekjes tussen bewoner en beestje, en er komt rust in de onrustige bewoner wanneer het hondje contact maakt. Knuffelen met een bolletje haar op schoot is een weldoener die nergens tegenop kan, lijkt wel.

En het hondje? Die geniet van alle knuffels die haar ten deel val­ len. Ze kent haar weg inmiddels en weet bij wie ze moet zijn voor de meeste aandacht. Het zijn de kleine dingen die het doen, en dit kleine ding heeft vier pootjes en heel veel haar!

Juul 29

Colofon Pleyn is het magazine voor cliënten, medewerkers, gepensioneerde medewerkers en vrijwilligers van Pleyade. Het verschijnt vier keer per jaar.

Redactie Jonne Steenhuis (eindredacteur), Lenny van den Boogaard (vormgeving en opmaak), Mildred de Wolff (correspondent), Loes Tuin (correspondent), Sylvia Huizing (correspondent), Marga Stein (correspondent), Doutsje ter Horst (correspondent).

Aan deze Pleyn werkten verder mee Sis Huiskamp, Marjanne Huizinga, Gezina Jansen, Tamara de Kroon, Rein Memelink, Marieke Mombarg, Richelle Onink, Maarten Witkamp en medewerkers van Pleyade.

Algemeen redactieadres Pleyade, t.a.v. redactie Pleyn Mr. E.N. van Kleffensstraat 16 6842CV Arnhem e-mail: redactiepleyn@pleyade.nl Oplage en editie 3.300 exemplaren, jaargang 4, nummer 15. We sturen per adres één Pleyn.

Een extra Pleyn is aan te vragen bij de redactie of bij de receptie van de locaties.

Puzzel In elke Pleyn staat een puzzel. Los hem op en win de prijs: een driegangenmenu voor twee personen in een Pleyade restaurant.

Stuur de oplossing voor 20 augustus naar: Pleyade, t.a.v. redactie Pleyn Postbus 4020 6803 EA Arnhem of per e-mail naar redactiepleyn@pleyade.nl Vergeet niet naam en adres te vermelden.

De oplossing was: Wat een weertje De winnaar van het Pleyade menu is: Mevrouw Biemans

Vormgeving Lenny van den Boogaard Fotografie Fotografiënne/Riënne Wopereis (Cover, Levensverhaal), Doutsje ter Horst (In de bloemetjes, Pannenkoekenboot, Ieder een eigen deur), Sis Huiskamp (Lekker eten, SamenSpraak, Vitesse, Wijkzorg), Gezina Jansen (Verrassing voor dhr. Meijer), PAUW (Stadswandeling, Pracht of Prul), Jonne Steenhuis (Zomerse tips: Schateiland), Stockfoto’s Druk DPN-Rikken Print Productie Redactum (www.redactum.nl) Heeft u suggesties voor de Pleyn? Ideeën zijn altijd welkom. Neem contact op met de redactie via redactiepleyn@pleyade.nl of 026 751 6341.

De redactie behoudt zich het recht voor om ingezonden teksten te herschrijven, in te korten of niet te plaatsen.

Heeft u iets opgemerkt aan de nieuwe Pleyn?

Voor Pleyn nieuwe stijl hebben we gekozen voor een ander papiersoort. Daarnaast is de folie, waarin de nieuwe Pleyn verpakt is, volledig composteerbaar en kan het bij het gft-afval.

Beide dragen bij aan een toekomstbestendig energie- en klimaatbeleid en om Pleyade te verduurzamen.

Heeft u een opmerking of vraag hierover dan kunt u ons dat laten weten via: redactiepleyn@pleyade.nl

30

AARDE

NOORDERLICHT

B

O

U

R

A

N

U

S

R

E

T

I

P

U

J

ANDROMEDA

NOVA

AQUARIUS

ORION

T

O

T

D

T

E

E

M

O

K

S

S

R

A

M

ASTROLOOG

PLUTO

W

K

O

U

W M

A

A

N

I

A

A

R

D

E

ASTRONOOM

POOLSTER

E

O

A

G

L

E

G

N

U

N

E

S

S

I

V

BLIKSEM

RAM

E

B

V

N

S

P

R

R

A

W

E

R

E

L

D

BOOGSCHUTTER

REGENBOOG

DRAAK

RIGEL

L

N

E

R

D

C

K

G

M

M

N

Z

T

E

L

DWERGPLANEET

RODEREUS

I

E

N

A

G

R

H

R

P

E

R

O

O

R

E

GROTEBEER

SEXTANT

N

E

U

M

E

R

O

U

E

L

T

E

V

N

M

HEMEL

SIRIUS

G

T

S

D

M

K

O

M

T

T

A

E

T

A

E

JUPITER

STEENBOK

E

S

I

A

R

S

M

T

E

T

S

N

O

A

H

KOMEET

TWEELINGEN

KREEFT

URANUS

N

U

A

E

U

E

B

T

E

D

E

L

E

O

W

LEEUW

VENUS

Z

G

E

I

L

L

A

R

R

B

A

R

O

E

R

LIER

VISSEN

D

F

R

K

I

G

O

R

I

G

E

L

E

O

T

LUNA

WATERMAN

T

I

W

K

T

D

W

U

E

E

L

E

U

N

P

MAAGD

WERELD

MAAN

ZUIDERKRUIS

S

E

S

R

E

S

E

X

T

A

N

T

R

N

S

MARS

ZWARTGAT

G

E

A

R

S

U

I

R

A

U

Q

A

D

N

A

MELKWEG

ZON

M W

E

G

O

O

L

O

R

T

S

A

R

O

L

Z

U

M

O

O

N

O

R

T

S

A

L

A

I

I

S

R

E

G

E

N

B

O

O

G

A

S

A

R

E

T

H

C

I

L

R

E

D

R

O

O

N

K

O

R

METEOOR Streep bovenstaande woorden door in de tabel. Ze kunnen in alle richtingen, horizontaal, verticaal of diagonaal, geschreven zijn.

Noteer hieronder de overgebleven letters:

Maak voor de oplossing van de overgebleven letters een woord of gezegde.

31

“Wat mijn werkdagen nóg mooier maakt zijn de kleine momentjes van geluk en ontroering.”

Priscilla Groeneveld

Volg Pleyade ook op Facebook: https://www.facebook.com/PleyadeArnhem