การเมือง-การเคลื่อนไหวทางวัฒนธรรม 149
“งานศึกษาผู้อยู่ในสถานะรอง”: ทบทวนประวัติศาสตร์นิพนธ์ และมวลชนผู้เคลื่อนไหว “Subaltern Studies”: Rethinking Historiography and the Movement from Below สิงห์ สุวรรณกิจ1 Sing Suwannakij
บทคัดย่อ กลุ่มศึกษาผู้อยู่ในสถานะรอง (Subaltern Studies Collective – SSC หรือ Subaltern Studies Group – SSG) มีบทบาทโดดเด่นขึ้นมาในทศวรรษ 1980 ในฐานะของการศึกษาประวัตศิ าสตร์สงั คมการเมืองภายใต้การปกครองอาณานิคม โดยเฉพาะในบริบทของอินเดียช่วงทีอ่ งั กฤษครอบงำา แต่ในขณะเดียวกันก็ตงั้ คำาถาม ต่อขบวนการชาตินิยมและระบอบของชาติต่างๆ ในเอเชียใต้ที่เกิดขึ้นภายหลัง การปกครองอาณานิคมอย่างเป็นทางการสิ้นสุดไปแล้วด้วยเช่นกัน การวิพากษ์ แบบ SSC นั้น ทั้งตั้งคำาถามต่อเจ้าจักรวรรดินิยมและไม่เชื่อใจ “ผู้ปลดปล่อย” หรือ นักชาตินิยมทั้งหลายพอๆ กัน เนื่องจากทั้งคู่เป็นชนชั้นนำาไม่ต่างกัน สิ่งที่ถูกขจัด ออกไปจากประวัติศาสตร์นิพนธ์ชนชั้นนำานิยมเช่นนี้ก็คือการเมืองของมวลชน ซึ่ ง ต้ อ งได้ รั บ การรื้ อ ฟื้ น และจุ ติ กำ า เนิ ด ขึ้ น มาใหม่ อั น เป็ น จิ ต วิ ญ ญาณตั้ ง ต้ น ของ Subaltern Studies ความโดดเด่นของกลุ่มศึกษาฯ โดยเฉพาะวิธีวิทยาและ การรื้อประวัติศาสตร์ใหม่ผ่านมุมมองของผู้คนสถานะรองเช่นนี้ทำ าให้อิทธิพลใน วงวิชาการของกลุม่ แพร่กระจายไปไกลมากกว่าจะถูกจำากัดด้วยพืน้ ทีเ่ ชิงภูมศิ าสตร์ และประสบการณ์เฉพาะของเอเชียใต้ และกระตุ้นให้เกิดการศึกษาในลักษณะ เดียวกันในที่อื่นๆ ทั่วโลก บทความนี้จะกล่าวถึง 4 ประเด็นหลักด้วยกัน ได้แก่