AUTOMATYKA 12/2025

TEMAT NUMERU Zasilanie awaryjne i stabilność energetyczna w przemyśle CENA 19,99 ZŁ (W TYM 8 % VAT)

9 772392 105052

12

ROZMOWA 24

SPRZĘT I APARATURA 36

PRAWO I NORMY 62

Łukasz Wiatrzyk, Schmersal Poland

Kompaktowe systemy sterowania.

Rozwiązania PLC

Odpowiedzialność karna managementu

AUTOMATYKA ISSN 2392-1056

INDEKS 403024

AUTOMATYKAONLINE.PL

12/2025

roborepo.pl

Cyfrowe kompendium wiedzy o robotyce i nie tylko Podsumowanie pięciu dekad rozwoju robotyki i dziedzin pokrewnych w zdigitalizowanej formie.

Przeszłość i teraźniejszość w jednej interaktywnej bazie wiedzy.

Bezpłatny dostęp do zgromadzonych w Łukasiewicz – PIAP prac naukowych,

Robotyzacja to nasza specjalność

Różne technologie:

Różne branże

 malowanie, pokrywanie, dozowanie  montaż/demontaż  obsługa maszyn (załadunek/rozładunek)  technologie spawalnicze  spawanie  zgrzewanie  cięcie/ukosowanie  zadania transportowe

 konstrukcje stalowe  materiały i urządzenia medyczne  podzespoły i części dla motoryzacji  produkcja urządzeń elektrycznych, w tym AGD  przemysł meblowy  przemysł spożywczy  rolnictwo/leśnictwo  tworzywa sztuczne i wyroby gumowe

Oferujemy kompleksową realizację instalacji zrobotyzowanych: Projekt  Wdrożenie  Szkolenie  Serwis KONTAKT Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Centrum Automatyzacji i Robotyzacji Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa

www.piap.lukasiewicz.gov.pl

22 874 02 04; 22 874 01 54 mechatronika@piap.lukasiewicz.gov.pl

https://automatykaonline.pl

OD REDAKCJI

Szanowni Państwo, w bieżącym numerze dużo miejsca poświęcamy różnym aspektom bezpieczeństwa w przemyśle. Prezentowana problematyka uwzględnia m.in. konieczność dbania o stabilność energetyczną zautomatyzowanych procesów technologicznych. Tutaj rozwiązaniem jest stosowanie układów zasilania awaryjnego, które zagwarantują ciągłość procesów. Dzięki rozwojowi technologii w tych obszarach przemysł może zwiększać swoją wydajność, minimalizować ryzyko awarii i optymalizować procesy produkcyjne, co przekłada się na lepszą jakość i bezpieczeństwo operacji. Drugi z redakcyjnych artykułów nawiązuje do powyższej tematyki, bo systemy sterowania bazujące na niezawodnych i doskonale już znanych sterownikach PLC gwarantują poprawną wymianę danych i informacji między poszczególnymi urządzeniami tworzącymi linie produkcyjne, zautomatyzowane i zrobotyzowane linie technologiczne, realizując zadania z należytą dokładnością i powtarzalnością.

Tematykę redakcyjnych artykułów rozszerzają kolejne materiały. W numerze omawiane są wymagania stawiane sterownikom PLC w branży wodno-kanalizacyjnej, które stale rosną. Obecnie kluczowy jest dostęp zdalny, integracja z systemami informatycznymi oraz cyberbezpieczeństwo.

Małgorzata Kaliczyńska redaktor naczelna

Tematyka przeprowadzonej rozmowy nawiązuje do bezpieczeństwa maszyn i wdrożenia do produkcji nowego rozporządzenia maszynowego.

Na czym polega dbanie o bezpieczeństwo już na poziomie projektowania i integracji maszyn, poprzez dobór optymalnych komponentów? O tym oraz o trzydziestoletnim doświadczeniu firmy mówi Łukasz Wiatrzyk, dyrektor zarządzający Schmersal Poland Sp. z o.o.

Entuzjastów mediów społecznościowych zachęcamy do zapoznania się z trzecią częścią poradnika, jak dbać o widoczność w LinkedIn. Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecamy kolejny artykuł, dotyczący cieszącego się coraz większym zainteresowaniem tematu – kwestii odpowiedzialności osób zarządzających przedsiębiorstwem za skutki przestępstw związanych z wdrożeniem automatyki. Zabrzmiało groźnie? Warto poznać główną zasadą mówiącą, że odpowiedzialność taka, z mocy samego prawa, ciążyć będzie przede wszystkim na członkach zarządu spółek, jako osobach zobowiązanych do zajmowania się działalnością gospodarczą oraz sprawami majątkowymi zarządzanych podmiotów.

Gorąco zapraszam do lektury!

4

AUTOMATYKA

Doświadczony partner do wdrożenia

SYSTEMU AMR w Twojej firmie Tworzymy spersonalizowane konstrukcje AGV/AMR Oferujemy Indywidualne podejście do każdego projektu Dedykowane oprogramowanie zarządzania flotą

system zarządzania flotą Master Control firmy Siemens

Sprawdzone rozwiązania przemysłowe

 nawigacja ANS+  platforma systemowa SIMOVE firmy Siemens Dodatkowo oferujemy wsparcie w zakresie pozyskania dofinansowania z UE na projekt wdrożenia AMR w Twoim zakładzie produkcyjnym.

Potrzebujesz czegoś więcej niż tylko robotów mobilnych?

Potrzebujesz sprawdzonej technologii zarządzania flotą AMR/AGV? Potrzebujesz partnera, który może zaoferować wiedzę, usługi i kompleksowe wsparcie?

Skontaktuj się z nami.

Sieć Badawcza Łukasiewicz - Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa +48 22 87 40 194 marketing@piap.lukasiewicz.gov.pl

https://piap.lukasiewicz.gov.pl

SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. 22 874 01 46 malgorzata.kaliczynska@piap.lukasiewicz.gov.pl ZASTĘPCA REDAKTOR NACZELNEJ Urszula Chojnacka tel. 22 874 01 85 urszula.chojnacka@piap.lukasiewicz.gov.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska tel. 22 874 00 60 sylwia.batorska@piap.lukasiewicz.gov.pl WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Agnieszka Staniszewska, Damian Żabicki MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. 22 874 01 91 jolanta.gorska-szkaradek@piap.lukasiewicz.gov.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Ewa Markowska tel. 22 874 03 71 ewa.markowska@piap.lukasiewicz.gov.pl

Z BRANŻY

8

PRODUKTY

16

ROZMOWA 24

Bezpieczeństwo maszyn bez tajemnic O aspektach bezpieczeństwa w projektowaniu i integracji maszyn, doborze optymalnych komponentów, a także o blisko 30 latach doświadczenia firmy mówi Łukasz Wiatrzyk, dyrektor zarządzający Schmersal Poland Sp. z o.o.

TEMAT NUMERU Zasilanie awaryjne i stabilność energetyczna w przemyśle

28

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY 36

Kompaktowe systemy sterowania Rozwiązania PLC

Kluczowe funkcjonalności sterowników PLC dla branży wod-kan

42

SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Ewa Markowska DRUK Drukarnia „PAPER & TINTA” Barbara Tokłowska Sp. K. Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 46, fax 22 874 02 20 automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.

Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów

24

BEZPIECZEŃSTWO MASZYN BEZ TAJEMNIC O aspektach bezpieczeństwa w projektowaniu i integracji maszyn, doborze optymalnych komponentów, a także o blisko 30 latach doświadczenia firmy mówi Łukasz Wiatrzyk, dyrektor zarządzający Schmersal Poland Sp. z o.o.

promocyjnych.

6

AUTOMATYKA

SPIS TREŚCI

28 ZASILANIE AWARYJNE I STABILNOŚĆ ENERGETYCZNA W PRZEMYŚLE Współczesne zakłady produkcyjne wykorzystują szereg złożonych systemów automatyki i systemów sterowania, których niezawodne działanie jest kluczowym elementem zapewniającym ciągłość procesów technologicznych.

Nawet krótkotrwałe przerwy w dostawie energii elektrycznej mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zarówno ekonomicznych, jak i operacyjnych.

RYNEK AI w fabrykach

45

Czy roboty zdominują przemysł?

Trzykrotny wzrost wydajności

48

Jak roboty zmieniły operacje Maersk Logistics

Strategiczne wyzwania w 2026 r. według liderów firm

52

Automatyzacja na fali

54

Punkt zwrotny w postrzeganiu automatyzacji przez pracowników

Strategia publikacji na LinkedIn

56

Jak dzielić się wiedzą bez wypalenia?

Branżowe Punkty Kontaktowe

60

Wsparcie w aplikowaniu do programu Horyzont Europa

PRAWO I NORMY Odpowiedzialność karna managementu przy wdrażaniu i funkcjonowaniu automatyki 62 w biznesie

BIBLIOTEKA

64

WSPÓŁPRACA

65

12/2025

36

KOMPAKTOWE SYSTEMY STEROWANIA Rozwiązania PLC Kompaktowe systemy sterowania przeznaczone do małych i średnich układów automatyki są najczęściej oparte na sterownikach programowalnych PLC. Funkcjonalność i wydajność tych sterowników umożliwia realizowanie zadań z należytą dokładnością i powtarzalnością.

7

Z BRANŻY

KOOPERACJA FIRM YOKOGAWA I TOYOTA W ZAKRESIE STWORZENIA SYSTEMU KOSMICZNEGO Yokogawa Electric Corporation poinformowała o podpisaniu umów z Toyota Motor Corporation na prowadzenie prac badawczo-rozwojowych. Obejmą one prototypowe urządzenia pomiarowe i sterujące dla załogowego ciśnieniowego łazika kosmicznego, rozwijanego wspólnie przez Toyotę i Japońską Agencję Kosmiczną (JAXA). Pojazd ten Toyota nazwała Lunar Cruiser. Łazik będzie pierwszym w pełni niezależnym, załogowym systemem kosmicznym Japonii i ma znacząco poszerzyć zakres badań prowadzonych na powierzchni Księżyca. Dzięki możliwości zdalnego sterowania oraz pracy w trybie bezzałogowym pojazd umożliwi prowadzenie badań w sposób ciągły.

Od wielu lat Yokogawa dostarcza niezawodne systemy sterowania i aparaturę pomiarową dla firm z różnych branż. Firma została zaproszona przez Toyotę do udziału w projekcie dotyczą-

cym załogowego łazika kosmicznego dzięki bogatemu doświadczeniu i aktywnemu zaangażowaniu w rozwój technologii kosmicznych. Podpisane umowy obejmują zarówno projektowanie, jak i pozyskanie niezbędnych elementów do budowy prototypów, co stanowi kontynuację dotychczasowych prac koncepcyjnych nad platformą sterowania i systemem pomiaru baterii. Yokogawa będzie kontynuować prace rozwojowe we współpracy z Toyotą, przygotowując się do planowanego startu w 2031 r. (lub później). Źródło: Yokogawa

WSPÓŁPRACA VERTIV I NVIDIA DLA ROZWOJU PROJEKTÓW PLATFORM 800 V DC Firma Vertiv, światowy lider w dziedzinie infrastruktury krytycznej dla środowisk cyfrowych, rozpoczął kolejny etap współpracy z firmą NVIDIA, mającej na celu przyspieszenie rozwoju fabryk AI nowej generacji.

Firma zaprezentowała postępy w projektowaniu architektury zasilania napięciem stałym 800 V. W nawiązaniu do strategicznego partnerstwa ogłoszonego w maju 2025 r., Vertiv znacząco rozwinął projekty swoich platform poprzez realizowanie bazującej na modułowych jednostkach obliczeniowych strategii „unit of compute” oraz przechodzenie z fazy koncepcyjnej do pełnej inżynieryjnej gotowości. Wprowadzenie rozwiązań zasilających 800 V DC do portfolio firmy zaplanowano na dru-

gą połowę 2026 r., w ramach przygotowań do premiery platformy NVIDIA Rubin Ultra w 2027 r.

– Rosnące zapotrzebowanie na moc obliczeniową w systemach AI zmienia każdy aspekt projektowania centrów danych.

Nasze doświadczenie w zakresie architektury zasilania bazującej zarówno na prądzie przemiennym, jak i stałym, stawia nas w wyjątkowej pozycji, aby sprostać bezprecedensowym wymaganiom energetycznym generowanym przez sztuczną inteligencję – mówi Scott Armul, wiceprezes wykonawczy ds. globalnego portfolio oraz jednostek biznesowych w Vertiv. Źródło: Vertiv

10. EDYCJA KONKURSU VECTOR Firma igus rozpoczęła przyjmowanie zgłoszeń do jubileuszowej edycji corocznego konkursu vector. Konkurs nagradza projektantów na całym świecie, którzy stosują prowadniki kablowe wykonane z wysokowydajnego tworzywa sztucznego do tworzenia prowadnic wyznaczających nowe standardy technologiczne.

W 2024 r. wpłynęło ponad 320 zgłoszeń z 37 krajów. Najdłuższy e-prowadnik typu 5050 RHD ma 670 m długości. Jest zamontowany w koparce wielonaczyniowej w indyjskiej elektrowni oraz wypełniony przewodami o masie kilkuset kilogra-

8

mów. Podobne giganty można znaleźć w portach na całym świecie, gdzie przenoszą kable mobilnych żurawi STS. Na drugim końcu znajdują się członkowie rodziny serii E2 micro, mający zaledwie kilka centymetrów długości i mieszczący się w najwęższych kanałach maszynowych – np. w nowoczesnych robotach przemysłowych, urządzeniach medycznych lub drukarkach 3D. W konkursie przyznawane są cztery trofea: złoty vector z nagrodą pieniężną w wysokości 5000 euro, srebrny vector – 2500 euro, brązowy vector – 1000 euro oraz zielony vector za wyjątkowo zrównoważone rozwiązania – również 1000 euro. Zgłoszenia przyjmowane są do 30 stycznia 2026 r., a lista zwycięzców zostanie ogłoszona 8 kwietnia 2026 r. Źródło: igus

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

NOWE SZKOLENIA PILZ Z BEZPIECZEŃSTWA MASZYN I OZNAKOWANIA CE Firma Pilz przygotowała przyszłoroczny kalendarz szkoleń z zakresu bezpieczeństwa maszyn, oznakowania CE oraz wymagań minimalnych dla maszyn. Szkolenia zostały zaprojektowane tak, aby wspierać rozwój zawodowy uczestników oraz podnosić kwalifikacje w sposób praktyczny i zgodny z aktualnymi przepisami. Dzięki jasnemu podziałowi na poziomy zaawansowania, każdy uczestnik może realizować swoją indywidualną ścieżkę edukacyjną – od szkoleń podstawowych po zaawansowane kursy z oznakowania CE maszyn.

Szkolenia z bezpieczeństwa maszyn omawiające wymagania minimalne dla maszyn prowadzone są przez doświadczonych trenerów i ekspertów branżowych. Ich jakość potwierdza

współpraca z TÜV NORD i możliwość uzyskania certyfikatu po zdanym egzaminie.

Uczestnicy zdobywają nie tylko teoretyczną wiedzę, ale również praktyczne umiejętności niezbędne do zapewnienia zgodności maszyn z przepisami prawa.

Pełną listę planowanych szkoleń można znaleźć na stronie www.pilz.com/pl-PL. Organizowane są również szkolenia na zamówienie, np. dla osób chcących zapoznać się z zasadami bezpieczeństwa dla specyficznych typów maszyn. Zainteresowani spersonalizowaną ofertą szkoleniową mogą napisać na adres e-mail akademiapilz@pilz.pl. Źródło: Pilz

BOSCH REXROTH DLA PRZYSZŁOŚCI EDUKACJI Firma Bosch Rexroth zorganizowała spotkanie pod hasłem Nowoczesne Pracownie Dydaktyczne #4theFutureOfEducation, które zgromadziło przedstawicieli uczelni, szkół i instytucji edukacyjnych z całej Polski. Spotkanie było okazją, by zapoznać się z innowacyjnymi rozwiązaniami technicznymi, które nie tylko ułatwiają nauczanie, lecz inspirują młodych ludzi do zdobywania praktycznych umiejętności w realnych warunkach.

Uczestnicy mieli szansę przyjrzeć się nowoczesnym stanowiskom dydaktycznym, gotowym do zastosowania w pracowniach szkolnych czy uczelnianych. Z bliska zobaczyli innowacyjne rozwiązania techniczne – od platformy ctrlX Automation i bazujących na niej małych trenażerach do programowania sterowników PLC, parametryzowania serwonapędów, kobotów i robotów mobilnych AMR, robotów kartezjańskich, po zaawansowane hydrauliczne systemy sterowania, przemysłowe

systemy wkrętarkowe czy rozwiązania eLion.

Mieli też okazję zwiedzić showroom CU.BE, składający się z dwóch sal: Factory of the Future Lab i Mobile & Industrial World.

Factory of the Future Lab skupia się na prezentacji nowoczesnych rozwiązań w zakresie automatyzacji przemysłowej i Przemysłu 4.0, symulując warunki fabryki przyszłości. Z kolei Mobile & Industrial World koncentruje się na rozwiązaniach mobilnych i aplikacjach przemysłowych oraz efektywności energetycznej w przemyśle. Źródło: Bosch Rexroth

EFEKTYWNE SPAWANIE LASEROWE MODUŁÓW AKUMULATOROWYCH Firma RMA, producent maszyn serii Battery Welder przeznaczonych do laserowego spawania modułów baterii, zwiększa wydajność swoich rozwiązań dzięki wysoce kompaktowemu systemowi wieloosiowemu firmy Bosch Rexroth. Kluczowe elementy systemu stanowią: zintegrowany system pomiaru położenia IMScompact, wysoce dynamiczne silnik liniowe oraz platforma sterowania ctrlX CORE. Spawanie laserowe ogniw i modułów baterii jest procesem o krytycznym znaczeniu dla jakości, który wymaga powtarzalnej dokładności zastosowanej techniki liniowej. Dzieje się tak, ponieważ wiązka laserowa musi być precy12/2025

zyjnie skupiona na biegunach ogniw i łącznikach, aby szybko stopić metal na najmniejszej powierzchni. Tylko w ten sposób można zapewnić solidne połączenie elektryczne, a tym samym wymaganą wydajność i bezpieczeństwo. Polski producent maszyn RMA z siedzibą w Gdyni specjalizuje się w wysokowydajnych systemach spawania laserowego ogniw i modułów akumulatorowych, które zapewniają maksymalną precyzję i krótkie czasy cyklu. Najnowsza generacja maszyn Battery Welder przekonuje precyzyjnymi spoinami, minimalnym dopływem ciepła i krótkimi czasami cyklu wynoszącymi zaledwie pół sekundy na ogniwo. Rozwiązania „pod klucz” znajdują zastosowanie m.in. w produkcji modułów i pakietów bateryjnych dla elektromobilności, elektronarzędzi czy stacjonarnych systemów magazynowania energii. Źródło: Bosch Rexroth

9

Z BRANŻY

GLOBALNE PARTNERSTWO HONEYWELL I LS ELECTRIC Honeywell ogłosił globalne partnerstwo z LS ELECTRIC. Firmy opracują wspólne rozwiązania sprzętowo-programowe dla centrów danych i budynków komercyjnych, które uproszczą zarządzanie energią oraz jej dystrybucję. Celem współpracy jest podniesienie efektywności operacyjnej i odporności infrastruktury. Dzięki połączeniu doświadczenia LS ELECTRIC w zakresie systemów zasilania z kompetencjami Honeywell w dziedzinie automatyki i inteligentnego sterowania budynkami, operatorzy centrów danych będą mogli łatwiej zintegrować krytyczną dystrybucję energii z funkcjami

zarządzania obiektem (BMS). W praktyce oznacza to lepsze dopasowanie obciążeń do dostępnej mocy, a w efekcie bardziej stabilną pracę infrastruktury.

Pierwszym etapem współpracy będzie wprowadzenie do oferty wspólnych produktów obejmujących zintegrowaną aparaturę rozdzielczą i systemy zarządzania energią. Rozwiązania te umożliwią sterowanie i dystrybucję energii przy zachowaniu nieprzerwanej pracy systemów krytycznych. W planach jest także opracowanie nowych rozwiązań przeznaczonych do monitorowania energii elektrycznej i bazujących na platformie Honeywell Forge. Systemy te zostaną wzbogacone funkcjami AI, ekspertyzą i możliwościami oprogramowania firmy LS ELECTRIC. Nowe technologie będą inteligentnie zarządzać rozdziałem i wykorzystaniem energii. Źródło: Honeywell

ROZWIĄZANIA ROBOTYCZNE NA BAZIE AI POPRAWIAJĄ EFEKTYWNOŚĆ OPERACYJNĄ ZALANDO Nomagic, wiodący dostawca rozwiązań robotycznych opartych na sztucznej inteligencji dla magazynów i sektora fulfillment, został wybrany przez Zalando – europejską platformę nr 1 dla mody i lifestyle’u – dla dalszego podnoszenia efektywności operacyjnej w centrach realizacji zamówień i odciążenia zespołów w codziennych zadaniach. Decyzja opiera się na sprawdzonych wynikach: rozwiązania Nomagic oparte na AI zapewniły istotne wzrosty wydajności i niezawodności w dotychczasowych wdrożeniach.

Roboty o nazwie Richard realizują zadania podnoszenia pojedynczych przedmiotów, skanowania oraz indukcji do automatycznych sorterów kieszeniowych (pocket

sorters). Po pomyślnym pilotażu, który osiągnął czołowe w branży wyniki – w tym średnio około 10 000 podniesionych przedmiotów dziennie – Zalando wdroży kolejne systemy Nomagic.

Do końca 2025 r. działać będzie łącznie dziewięć robotów, a w 2026 r. ich liczba będzie już dwucyfrowa.

– Technologia Nomagic pokazała wyraźną, mierzalną wartość w naszych operacjach. Ich rozwiązania oparte na AI pozwalają nam szybko skalować automatyzację przy utrzymaniu standardów, jakich oczekują nasi klienci – mówi Marcus Daute, Vice President Logistics Network w Zalando. Źródło: Zalando

RENEX WSPIERA REORGANIZACJĘ LINII MONTAŻOWYCH W FIRMIE MIKRO-AUTOMATYKA Grupa Renex zrealizowała kolejną instalację urządzenia marki YAMAHA w firmie Mikro-automatyka z Gdańska. W zakładzie uruchomiono nowy automat montażowy YAMAHA YRM10, co stało się impulsem do przebudowy całego układu produkcyjnego i dalszej standaryzacji procesów SMT. Mikro-automatyka od ponad dwóch dekad działa jako dostawca usług EMS, koncentrując się na montażu powierzchniowym i przewlekanym dla klientów z różnych branż. Firma nie ma własnych produktów, profil działalności wymaga więc elastyczności, krótkich czasów przezbrojeń i wysokiej powtarzalności. Nowa instalacja została przygotowana z myślą o tych potrzebach.

Dzięki specjalistom Grupy Renex w ciągu zaledwie trzech dni w zakładzie przeprowadzono kompleksową reorganizację wszystkich trzech linii montażowych SMT. Prace objęły przesta10

wienie i ponowną kalibrację urządzeń oraz uporządkowanie przepływu materiałów. Efektem jest większa moc produkcyjna całego obszaru, wyraźnie przewyższająca to, czego można by oczekiwać wyłącznie po dołożeniu jednego automatu. Zmiany skróciły także czasy przezbrojeń i ułatwiły równoległą obróbkę zróżnicowanych serii. Zainstalowany automat YAMAHA YRM10 reprezentuje najnowszą generację urządzeń SMT marki YAMAHA. Dzięki modułowej budowie i automatycznemu zmieniaczowi tacek możliwe jest szybkie przełączanie produkcji między zleceniami. Źródło: Renex

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

250 MLD EURO OSZCZĘDNOŚCI ROCZNIE DZIĘKI ELEKTRYFIKACJI Firma Schneider Electric opublikowała raport podkreślający kluczową rolę, jaką odegra w przyszłości Europy elektryfikacja. Obecnie poziom elektryfikacji na Starym Kontynencie wynosi zaledwie 21 % – wskaźnik ten nie zmienił się od dekady i jest o 10 punktów procentowych niższy niż w Chinach, gdzie proces elektryfikacji postępuje dynamicznie. Jednocześnie koszt energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w UE wynosi średnio 0,27 euro za kWh, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych to 0,15 euro, a w Chinach 0,08 euro. Oznacza to,

że koszt codziennego korzystania z energii elektrycznej dla mieszkańców UE jest trzykrotnie wyższy niż w Chinach. Widoczne są też różnice w podejściu między różnymi krajami.

Przykładowo kraje południowej Europy często odznaczają się wyższym poziomem elektryfikacji budynków, natomiast w Europie Zachodniej i Środkowej obserwuje się wzmożone inwestycje w elektryfikację przemysłu oraz rozwój inicjatyw prosumenckich.

Raport Schneider Electric wskazuje, że dzięki zwiększeniu elektryfikacji Europa mogłaby zaoszczędzić 250 mld euro rocznie do 2040 r. Wyzwanie wciąż stanowi jednak tzw. trylemat energetyczny, czyli konieczność zrównoważenia przystępności cenowej, bezpieczeństwa i zrównoważonego rozwoju. Źródło: Schneider Electric

KOBOTY TWORZĄ PRZYSZŁOŚĆ PRODUKCJI W ELEKTRONICE Współczesny przemysł elektroniczny mierzy się z rosnącą złożonością produktów, dynamicznymi zmianami projektowymi oraz presją na zwiększanie efektywności i jakości. W tym kontekście roboty współpracujące mogą stać się kluczowym narzędziem wspierającym firmy w realizacji tych celów. Łączą elastyczność, precyzję i bezpieczeństwo, umożliwiając efektywną współpracę z ludźmi na linii produkcyjnej. Jedną z największych zalet kobotów jest ich łatwa adaptacja do zmieniających się warunków produkcji.

W zakładzie Siemens Gerätewerk Erlangen (GWE) wdrożono ponad 70 kobotów marki Universal Robots, które odciążają pracowników od monotonnej pracy. Koboty objęły wiele zadań – od transferu kartonowych opakowań na palety,

po montaż i kontrolę jakości. Kluczową rolę odgrywa planowanie z użyciem cyfrowych bliźniaków i symulacji wirtualnych, co minimalizuje błędy projektowe i zapewnia spójność procesów oraz jakości. Ich wdrożenie wspierano informacyjnymi warsztatami dla pracowników, co znacznie ułatwiło akceptację technologii.

Z kolei w fabryce Schneider Electric w Brukseli kobot UR5e zautomatyzował ładowanie komponentów do testowania i znakowanie laserowe przełączników DIN. Dzięki ssawkom dostosowującym się do różnych elementów, kobot dokonuje tych operacji co 10 sekund. Skutkiem jest wyraźna poprawa ergonomii pracy i zwiększenie elastyczności procesów w ramach strategii Smart Factory. Źródło: Universal Robots

FIRMA ROK LOG LOGISTIC WYNAJĘŁA BLISKO 3700 m² POWIERZCHNI MAGAZYNOWEJ W PROLOGIS PARK POZNAŃ II Rok Log Logistic, polska firma oferująca kompleksowe rozwiązania logistyczne – od magazynowania, przez co-packing, konfekcjonowanie, składanie z wypełnieniem standów ekspozycyjnych, po obsługę e-commerce – rozpoczyna nowy etap ekspansji w Wielkopolsce. Spółka podpisała umowę najmu na blisko 3700 m² powierzchni magazynowej w Prologis Park Poznań II. Dla nowego klienta Prologis oznacza to nie tylko zwiększenie mocy operacyjnych, ale także wyraźny skok jakościowy. Wysoki standard obiektu zapewni pracownikom komfortowe warunki pracy, a nowoczesne rozwiązania logistyczne i strategiczna lokalizacja pozwolą na jeszcze sprawniejszą obsługę klientów.

Budynek DC1, w którym Rok Log Logistic ulokował swoje operacje, oferuje około 32 600 m² nowoczesnej powierzch-

ni magazynowo-biurowej. – Obiekt wyróżnia się połączeniem wysokiej funkcjonalności z rozwiązaniami projektowanymi zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju. Wśród wdrożonych technologii, które obniżą zużycie energii i koszty operacyjne, znalazły się m.in. system smart metering czy energooszczędne oświetlenie LED – mówi Iwona Kotulska, leasing and customer experience manager. Źródło: Prologis

Z BRANŻY

WSPÓŁPRACA NA RZECZ PRZYSPIESZENIA WDROŻEŃ SZTUCZNEJ INTELIGENCJI W EUROPIE ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ Firma doradcza Deloitte oraz Beyond.pl, pierwszy w Europie Środkowo-Wschodniej operator data center świadczący wysokowydajne, skalowalne usługi IT na potrzeby sztucznej inteligencji, ogłosili strategiczne partnerstwo, którego celem jest przyspieszenie wdrożeń suwerennej sztucznej inteligencji w Europie Środkowo-Wschodniej. Nowa oferta łączy globalne kompetencje Deloitte w doradztwie i poprawie efektywności organizacji w oparciu o sztuczną inteligencję z najnowocześniejszą, zlokalizowaną w Polsce Fabryką AI Beyond.pl opartą na infrastrukturze obliczeniowej NVIDIA. Współpraca została zainicjowana z myślą o organizacjach, które potrzebują bezpiecznego i skalowalnego środowiska do rozwoju AI – od trenowania dużych modeli językowych

(LLM) i generatywnej AI (GenAI) po wdrożenia korporacyjne oraz inferencje.

Beyond.pl odpowiada za dostarczanie zaplecza w postaci Fabryki AI, który pracuje w oparciu o nowoczesną architekturę referencyjną firmy NVIDIA (superkomputer F.I.N.) Pozwala on obsługiwać różnorodne obciążenia, co czyni je idealnym rozwiązaniem dla pionierów technologicznych budujących, testujących i skalujących innowacje oparte na AI. Fizyczna lokalizacja infrastruktury najnowszej generacji NVIDIA w Polsce gwarantuje pełną kontrolę nad danymi i zgodność z krajowymi i unijnymi regulacjami dotyczącymi suwerenności danych, jak NIS2, DORA, RODO, regulacje KNF. Źródło: Deloitte, foto: pixabay

MASZYNY I URZĄDZENIA POMIAROWE MITUTOYO ZAPEWNIAJĄ JAKOŚĆ W FIRMIE PURSO-TOOLS W produkcji wymagających elementów obrabianych precyzja ma kluczowe znaczenie.

Utrzymanie tej precyzji wymaga zaawansowanej kontroli jakości, odpowiedniego wyposażenia oraz płynnej współpracy z dostawcą technologii pomiarowych. Dla firmy Purso-Tools – uznanego na globalnym rynku producenta wałków rozrządu i korbowodów do zastosowań wymagających wysokiej wytrzymałości – takim długoterminowym partnerem w dziedzinie urządzeń i usług pomiarowych jest Mitutoyo.

Purso-Tools jest największym na świecie producentem wałków rozrządu dla przemysłu ciężkiego i jednym z nielicznych tego typu przedsiębiorstw w swojej branży, zwłaszcza na rynku europejskim. Obecnie firma produkuje wałki rozrządu dla niemal wszystkich największych producentów silników.

Współpraca Purso-Tools i Mitutoyo rozpoczęła się na początku 2010 r. Wówczas Purso-Tools poszukiwał nowej maszyny pomiarowej i znalazł idealne rozwiązanie w ofercie Mitutoyo. Dziś firma, która wcześniej korzystała z technologii różnych dostawców, stawia niemal całkowicie na markę Mitutoyo. Purso-Tools korzysta obecnie z trzech dużych współrzędnościowych maszyn pomiarowych marki Mitutoyo: Crysta-Apex163012, Crysta-Apex 122010 oraz z najnowszego nabytku – modelu Crysta-Apex 574. Źródło: Mepax

ABB ROZWIJA WSPÓŁPRACĘ Z APPLIED DIGITAL Firma ABB rozszerzyła współpracę z Applied Digital, producentem i operatorem wysokowydajnych centrów danych, w celu dostarczenia infrastruktury energetycznej dla drugiego kampusu fabrycznego AI firmy w Północnej Dakocie w Stanach Zjednoczonych. Współpraca ta ma na celu dostarczenie nowej infrastruktury elektrycznej średniego napięcia dla dużych centrów danych, zdolnej do obsługi szybko rosnących potrzeb energetycznych związanych z obciążeniami sztucznej inteligencji (AI).

Nowy kampus Applied Digital Polaris Forge 2 w pobliżu Harwood w Północnej Dakocie obejmuje centra danych AI o mocy 300 MW, rozmieszczone w dwóch budynkach, które mają zostać uruchomione w 2026 r. i 2027 r. W ramach tej współpracy ABB dostarczy architekturę elektryczną niskiego i średniego napięcia dla jednego z najbardziej zaawansowanych kampusów 12

fabrycznych AI na świecie, charakteryzującego się najlepszą w swojej klasie wydajnością i prognozowanym, wiodącym w branży niskim wskaźnikiem PUE (efektywność wykorzystania energii).

– Polaris Forge 2 reprezentuje kolejny etap ewolucji naszego modelu fabryki AI, umacniając naszą pozycję lidera w dostarczaniu wysokowydajnej i energooszczędnej infrastruktury AI – mówi Todd Gale, dyrektor ds. rozwoju w Applied Digital. Źródło: ABB

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

BRYTYJSKI LIDER INNOWACJI MOTORYZACYJNYCH OTWIERA W POLSCE NOWE CENTRUM AI I CLOUD Nextbase, światowy lider w produkcji inteligentnych kamer samochodowych, otworzył nowy oddział w Gdańsku.

Ekspansja wzmacnia międzynarodową sieć badawczo-rozwojową firmy, zapewniając dodatkowe zaplecze. Zespół w Gdańsku będzie ściśle współpracować z oddziałem w Wielkiej Brytanii, koncentrując się na inżynierii oprogramowania, sztucznej inteligencji, infrastrukturze chmurowej oraz rozwiązaniach nowej generacji w obszarze bezpieczeństwa i łączności w motoryzacji.

Nextbase pojawił się na polskim rynku w 2021 r., szybko zdobywając silną pozycję dzięki swoim wielokrotnie nagradzanym wideorejestratorom. Nowe centrum stanowi część programu Nextbase Labs – globalnej inicjatywy innowacyjnej firmy – i w pierwszym etapie zatrudni 20 inżynierów. W planach jest dalszy rozwój zatrudnienia i współpraca z lokalnymi uczelniami i start-upami. Nextbase z siedzibą główną w Londynie oraz biurami w Walii, Stanach Zjednoczonych, Japonii, Niemczech i Chinach, zatrudnia obecnie około 200 osób na całym świecie. Źródło: Newseria

PAHII ORAZ DPD POLSKA STWORZYŁY PLATFORMĘ DLA MŚP DPD Polska oraz Polska Agencja Handlu i Inwestycji uruchamiają platformę edukacyjną czasnaeksport.eu, której celem jest wsparcie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w ekspansji na rynki zagraniczne. Partnerstwo powstało w odpowiedzi na wyniki autorskiego raportu „Trendy w sektorze MŚP i e-commerce”. Jak pokazują dane, średnio co druga polska firma obawia się zbyt wysokich kosztów, trudności prawno-podatkowych czy nieuczciwych klientów – stąd potrzeba wsparcia eksperckiego w ekspansji międzynarodowej.

Sektor MŚP odpowiada za 99,8 % biznesu w Polsce, a blisko 20 % firm prowadzi działalność handlową – to ogromny potencjał do wykorzystania w transgranicznym e-commerce.

Ponad 70 % MŚP w Polsce dostrzega w eksporcie szansę na znaczące zwiększenie przychodów, ale bolączką jest brak doświadczenia w zakresie międzynarodowego rozwoju biznesu oraz marketingu.

MULTIDYSCYPLINARNE KONSORCJUM PRACUJE NAD WZMOCNIENIEM EUROPEJSKIEGO ŚRODOWISKA CYBERBEZPIECZEŃSTWA Rozpoczęła się realizacja projektu ATHENA, finansowanego przez Unię Europejską. Projekt realizowany w ramach programu Horyzont Europa ma na celu wzmocnienie europejskiego środowiska cyberbezpieczeństwa w zakresie sprzętu i oprogramowania dzięki odpowiedniej walidacji i testom. Głównym celem projektu jest poprawa możliwości oceny podatności sprzętu i oprogramowania w całej Europie na zagrożenia, przez opracowanie zaawansowanego środowiska walidacji i testowania opartego na innowacyjnych rozwiązaniach sztucznej inteligencji. Spotkanie inauguracyjne odbyło się w dniach 7–8 października 2025 r. w porcie w Walencji. Jego gospodarzem była Fundación Valenciaport, a koordynatorem Ciber Tiempo Real Sistemas (CTRS), spółka wydzielona z Universitat Politècnica de València.

Projekt ATHENA, który potrwa trzy lata, skupia multidyscyplinarne konsorcjum 16 partnerów z całej Europy.

Należą do nich m.in. uniwersytety, ośrodki badawcze, organy publiczne, małe i średnie przedsiębiorstwa technologiczne oraz podmioty z sektora przemysłu. Celem współpracy jest stworzenie kompleksowego środowiska, które integruje wykrywanie zagrożeń, automatyczne testowanie, cyberwywiad i zgodność z przepisami. Źródło: Łukasiewicz – PIAP

R E K L A M A

Źródło: Newseria, foto: pixabay

12/2025

13

Z BRANŻY

MOCNA POZYCJA POLSKI POD WZGLĘDEM ADOPCJI SZTUCZNEJ INTELIGENCJI Firma Microsoft przygotowała raport analizujący dostęp, poziom wykorzystania i warunki adopcji sztucznej inteligencji.

Obecnie z takich rozwiązań korzysta już ponad 1,2 mld ludzi.

Pierwszą trójkę pod względem adopcji AI tworzą Zjednoczone Emiraty Arabskie (59,4 %), Singapur (58,6 %) oraz Norwegia (45,3 %). Polska plasująca się na 21. pozycji (na 147 badanych krajów) osiągnęła wskaźnik 26,4 %.

Trzy kluczowe filary sztucznej inteligencji to elektryczność, łączność i moc obliczeniowa. Do kluczowych powodów dysproporcji w tempie wdrażania AI na świecie należą nierówności infrastrukturalne, koncentracja zasobów w trzech krajach oraz bariera dostępu dla użytkowników końcowych związana z faktem, że około połowa ludzkości nie ma możliwości ko-

rzystania z AI ze względu na problem z dostępem do elektryczności.

W raporcie podkreślono też wpływ języka – a dokładniej dominującą rolę języka angielskiego – na tempo rozwoju gospodarki cyfrowej i dostęp do korzyści płynących ze sztucznej inteligencji. Fakt, że niemal połowa treści w internecie podawana jest w języku angielskim sprawia, że kraje używające innych języków wdrażają AI średnio o 20 % wolniej. Źródło: Microsoft, foto: pixabay

EBARA PRZEJMUJE CZĘŚĆ AKTYWÓW BIZNESOWYCH MITSUBISHI ELECTRIC Dział silników trójfazowych Mitsubishi Electric zostanie przejęty przez firmę Ebara – japońskiego producenta pomp, dmuchaw i sprężarek.

Planowane do przeniesienia aktywa biznesowe obejmują działalność w zakresie silników trójfazowych i silników z wewnętrznymi magnesami trwałymi (IPM), wraz z zakładami produkcyjnymi i liniami produkcyjnymi w fabryce Mitsubishi Electric w Shinshiro, która jest filią zakładu Nagoya Works w mieście Shinshiro w prefekturze Aichi. Zakład Nagoya Works pozostaje głównym kampusem produkcyjnym Mitsubishi Electric w zakresie automatyki przemysłowej (FA) i będzie

nadal zajmował się opracowywaniem oraz produkcją szerokiej gamy urządzeń sterujących FA. Przejęcie dotyczy także działalności w zakresie silników przemysłowych, pomp i odlewów ciśnieniowych prowadzonych przez tajską spółkę zależną Mitsubishi Electric – Mitsubishi Electric Automation (Thailand).

Transakcja przyspieszy rozwój firmy EBARA na rynku globalnym i przyczyni się do realizacji idei społeczeństwa bezemisyjnego przez dostarczanie rozwiązań energooszczędnych, które integrują technologie sterowania silnikami i obrotami. Firma Mitsubishi Electric skoncentruje swoje zasoby zarządzania na rozwoju działalności w zakresie rozwiązań cyfrowych dla automatyki przemysłowej oraz podstawowych komponentów, w tym sterowników programowalnych, serwomechanizmów i systemów CNC, w celu wzmocnienia i rozszerzenia działalności w zakresie systemów FA. Źródło: Mitsubishi Electric

DEKPOL ZAKOŃCZYŁ BUDOWĘ FABRYKI E-MOBILITY DLA KOREAŃSKIEJ SPÓŁKI Po 13 miesiącach intensywnych prac budowlanych firma Dekpol ukończyła realizację pierwszej w Polsce fabryki koreańskiej firmy POSCO International Poland E-Mobility. Inwestycja powstała na terenie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej Invest-Park.

Projekt uwzględniał m.in. wykonanie fundamentów pod maszyny linii produkcyjnych oraz kanałów technologicznych, montaż 13 suwnic o udźwigu od trzech do 25 ton, wykonanie strefy o ściśle kontrolowanych warunkach środowiskowych (pomieszczenie pomiarowe z cleanroomem), a także drogi asfaltowe.

14

Nowoczesny obiekt powstał na działce o powierzchni 10 ha i obejmuje halę produkcyjno-magazynową, w której odbywać się będzie główny proces technologiczny – od cięcia i sztancowania stali po magazynowanie surowców i gotowych produktów.

Dopełnieniem inwestycji są dwa budynki socjalno-biurowe, w których mieszczą się m.in. przestrzenie administracyjne, reprezentacyjny hall wejściowy z częścią ekspozycyjną, kompleks szatni, kantyna, siłownia, pomieszczenia techniczne oraz sale konferencyjne i szkoleniowe. Łączna powierzchnia kompleksu przekracza 25 tys. m². Źródło: Dekpol

AUTOMATYKA

Z BRANŻY

5000 ROZWIĄZAŃ FIRMY SECO/WARWICK Z linii montażowej SECO/WARWICK zjechało 5000. rozwiązanie technologiczne, potwierdzając nieustanny rozwój i światową pozycję Grupy jako jednego z liderów rynku obróbki cieplnej metali. Pięciotysięczne urządzenie SECO/WARWICK to linia technologiczna atmosferowego pieca elektrycznego, która jest przeznaczona do wyżarzania jasnego rur wysokostopowych. Partner – Alleima, globalny producent wyrobów ze stali nierdzewnych i stopów specjalnych – zamawiał już urządzenia próżniowe i retortowe od SECO/WARWICK. Obecne zamówienie zostanie wykorzystane do produkcji komponentów dla rozwiązań jądrowych.

SECO/WARWICK to dziś globalna organizacja obejmująca siedem spółek na trzech kontynentach, dostarczająca technologie do klientów w 70 krajach świata, do takich branż, jak lotnictwo, energetyka i motoryzacja, a także przemysł nuklearny i medyczny.

ROCKWELL AUTOMATION ROZWIJA TECHNOLOGIĘ AMR Firma Rockwell Automation ogłosiła, że z linii produkcyjnej w jej globalnej siedzibie w Milwaukee zjechały pierwsze autonomiczne roboty mobilne (AMR).

To ważne wydarzenie stanowi znaczący krok dla firmy OTTO, będącej częścią przejętej w 2023 r. przez Rockwell firmy Clearpath Robotics i potwierdza zaangażowanie Rockwell w rozwój inteligentnej produkcji przez automatyzację.

W nowej hali produkcyjnej OTTO w kampusie w Milwaukee montowane są obecnie roboty AMR OTTO 600 i OTTO 1200, zaprojektowane do bezpiecznego i wydajnego przemieszczania ciężkich materiałów w halach fabrycznych z dużym natężeniem ruchu i w ciasnych przestrzeniach. Dzięki zmniejszeniu zależności od ręcznych wózków widłowych roboty AMR pomagają producentom zwiększyć bezpieczeństwo, skrócić czas przejazdu, zminimalizować ryzyko uszkodzenia towarów oraz stworzyć bardziej odporne i zrównoważone operacje. Źródło: Rockwell Automation

Źródło: SECO/WARWICK R E K L A M A

PRODUKTY

ANTENA ZEWNĘTRZNA 1369978 OD FIRMY STEUTE Antenę zewnętrzną 1369978 cechują: trwałość, odporność na korozję oraz przemyślana konstrukcja przystosowana do pracy w wymagających warunkach otoczenia. Jest to wysokiej klasy podzespół, który umożliwia zarówno emisję, jak i odbiór sygnałów w zakresie częstotliwości: 863-870 MHz lub 902–928 MHz, gwarantując stabilną transmisję, przy zachowaniu dostatecznego zasięgu nadawczego w terenie otwartym.

Antena 1369978 może być stosowana wszędzie tam, gdzie są preferowane bezprzewodowe urządzenia przełączające. Przede wszystkim w różnych, złożonych środowiskach, w których

antena zapewnia transmisję sygnałów z pełną mocą.

W przypadku aplikacji wymagających znaczących dystansów i wytrzymałości przesył danych za pomocą kabli nie jest dobrym rozwiązaniem, z powodu możliwych zgięć, zgnieceń, czy innych uszkodzeń. Antena 1369978 eliminuje tego typu problemy Obudowa o stopniu ochrony IP67 zapewnia odporność na czynniki zewnętrzne. Impedancja wejściowa wynosi 50 Ω. Dostępne jest złącze TNC. Antena może pracować w zakresie temperatury od –40 °C do 85 °C. Źródło: steute Polska

AUTONOMICZNY DETEKTOR GAZÓW WG/FX – 4 IN 1 Nowość w ofercie GAZEX – model WG/Fx to zaawansowany, autonomiczny detektor gazów, który łączy w sobie funkcjonalność czterech osobnych podzespołów. Urządzenie integruje: detektor z wymiennym modułem sensora i trzema progami alarmowymi, moduł sterujący z wyjściami stykowymi i napięciowymi, sygnalizator optyczny i dźwiękowy oraz zasilacz (dostępny w wersji 230 V lub 24 V).

Urządzenie WG/Fx jest przeznaczone do precyzyjnego wykrywania obecności niebezpiecznych stężeń gazów, par cieczy wybuchowych, toksycznych lub tlenu w powietrzu wewnątrz pomieszczeń technicznych i przemysłowych.

Projektanci GAZEX postawili na ergonomię i niezawodność. Wymienne moduły sensora zapewniają prostą i ekonomiczną eksploatację, a także pokrywają pełny zakres wykrywanych mediów (gazy wybuchowe, toksyczne, tlen).

Nowa osłona sensora gwarantuje szybszy czas reakcji na gaz przy zachowaniu bryzgoszczelności (stopień ochrony IP44).

Do innych cech urządzenia należą: rozbudowane interfejsy: trzy wyjścia stykowe oraz dwa wyjścia alarmowe A1 i A2 (12 V/100 mA), wbudowana historia zdarzeń oraz układ kompensacji termicznej oraz wbudowana procedura testowa. Źródło: GAZEX

CZUJNIKI PRZEPŁYWU POWIETRZA FCS-K20 I FCS-M18 Podzespoły z serii FCS monitorują przepływy powietrza nieprzerwanie zwłaszcza w wentylatorach bądź przemysłowych systemach wyciągowych. Zarówno model FCS-K20, jak i FCS-M18 wyposażone są w interfejsy IO-Link oferujące łatwą parametryzację i dostarczające niezbędnych danych procesowych. Cechuje je szybkie uruchamianie czy zdalna regulacja nawet po procesie instalacji. Są to rozwiązania sprawdzające się szczególnie w przypadku trudno osiągalnych kanałów wentylacyjnych.

Czujniki przepływu powietrza FCS-K20 i FCS-M18 dostarczają wielu istotnych danych za pośrednictwem interfejsów IO-Link, wspierając równocześnie standard Smart Sensor

16

Profile. Celem informowania o stanach pracy stosowane są wielokolorowe diody LED, a do tego oferowane warianty uwzględniają: kable, pigtaile i złącza M12 stanowiące razem elastyczne, warte rozważenia opcje podłączenia. Najważniejsze zastosowania czujników FCS-K20 i FCS-M18 obejmują m.in. kanały wentylacyjne, systemy wywiewne lub wentylatory przemysłowe. Czujniki te stosowane są również w systemach wentylacyjnych podziemnych parkingów i tuneli. Oprócz tego model FCS-K20 przeznaczony jest do montażu wtykowego, a model FCS-M18 do montażu śrubowego, przy czym oba czujniki są dostępne z kablem o długości 2 m. Źródło: Turck

AUTOMATYKA

PRODUKTY

ETHERNET-APL W STEROWANIU PROCESAMI Ethernet-APL zapewnia przejrzystość w całym cyklu życia instalacji procesowej. Począwszy od bezpiecznego uruchomienia po bezproblemową dokumentację i proaktywną konserwację.

Switch Ethernet-APL rodziny FieldConnex daje użytkownikom pełen wgląd w działanie systemu – od uruchomienia, aż po zarządzanie instalacją. Wszystkie parametry urządzeń peryferyjnych i switchów są konfigurowane zdalnie i w pełni dokumentowane w systemie zarządzania zasobami. Minimalizuje to błędy, zwłaszcza podczas wymiany urządzeń oraz ułatwia współpracę między wszystkimi zaangażowanymi stronami.

System zarządzania zasobami pozwala rejestrować online parametry pracy urządzenia i jakość instalacji. Switch dostarcza w czasie rzeczywistym informacji o zmianach jakości sygnału, dzięki czemu zespoły ds. utrzymania ruchu, mogą zazwyczaj interweniować w sposób ukierunkowany, bez narażania ciągłości produkcji.

Switche Ethernet-APL stanowią pomost między systemem sterowania i urządzeniami w terenie. Płynna integracja IT i OT zapewnia dostęp do danych, co pozwala na przejście od często reaktywnego do proaktywnego podejścia do konserwacji instalacji. Źródło: Pepperl+Fuchs

NIEZARZĄDZALNE PRZEMYSŁOWE SWITCHE ETHERNET N-TRON HMS Networks wprowadza na rynek nowe modele niezarządalnych switchy Ethernetowych. Produkty serii N-Tron: NT110-FX2, NT111-FX3 oraz NT112-FX4 zostały zaprojektowane do zastosowań przemysłowych wymagających niezawodnej wydajności w aplikacjach o krytycznym znaczeniu, charakteryzujących się trudnymi warunkami środowiskowymi.

Nowa seria NT100 zapewnia niezawodność i wydajność w zakresie akwizycji danych, w systemach urządzeń I/O Ethernet oraz w sieciach sterowania procesami.

Kompaktowe urządzenia z ośmioma wysokowydajnymi portami miedzianymi (10/100BaseTX RJ45) oraz z 2, 3 lub 4 portami światłowodowymi 100BaseFX zostały umieszczo-

ne w wytrzymałych obudowach metalowych klasy przemysłowej i oferują wysoką odporność na wstrząsy i wibracje.

Porty RJ45 wyposażono we wbudowaną ochronę ESD i przeciwprzepięciową.

Porty światłowodowe są dostępne ze złączami SC lub ST, w wersjach wielomodowych lub jednomodowych. Wskaźnik MTBF na wysokim poziomie 1,2 mln h, a smukłe, oszczędzające miejsce konstrukcje działają w zakresie temperatury od –40 °C do 85 °C. Każdy model wykorzystuje technologię store-and-forward oraz obsługuje tryb pełnego i połowicznego dupleksu. Dwa wejścia zasilania 10–49 V DC zwiększają niezawodność. Źródło: HMS Networks

KOMPAKTOWY SIŁOWNIK LINIOWY LA21 Kompaktowy siłownik liniowy LA21 to wydajny, niedużych wymiarów podzespół zaprojektowano z myślą o szybkiej i precyzyjnej regulacji położenia. Za sprawą wbudowanego sterownika, przemyślanej konstrukcji i szerokich opcji dostosowania do różnorodnych potrzeb, nadaje się do zastosowań, w których przestrzeń jest ograniczona, a efektywność działania ma decydujące znaczenie.

Dzięki udźwigowi do wartości 3500 N, długości skoku do 800 mm oraz prędkości przesuwu do 85 mm/s, prezentowany siłownik umożliwia szybki i niezawodny ruch wszędzie tam, gdzie nie można stosować dużych podzespołów. Siłownik liniowy LA21 sprawdza się w trudnych środowiskach. Jest wytrzymały

12/2025

na wibracje, odporny na wilgoć i bezpośrednie oddziaływanie substancji chemicznych oraz wysokiej temperatury otoczenia.

Wyposażony został w trwałe, metalowe przekładnie, obudowę o przemyślanej konstrukcji oraz hamulec, co wspólnie stanowi o jego niezawodności i wydajności. Kompaktowy siłownik liniowy LA21 to sprawdzony w wielu branżach podzespół przeznaczony do użycia np. w maszynach rolniczych, sprzęcie budowlanym, pojazdach i układach automatyki przemysłowej, czyli wszędzie tam, gdzie miejsca jest niewiele, a wydajność, niezawodność oraz szybkość działania są kluczowe. Źródło: LINAK Danmark

17

PRODUKTY

MAKSYMALNY WGLĄD W PROCESY Kamera VOC służy do nagrywania sterowanego zdarzeniami, nawet do 900 s przed i po ich wystąpieniu, korzystając z różnych opcji wyzwalania, w tym programowych, sprzętowych oraz sygnałów ruchu. Pozwala to na identyfikowanie i dokumentowanie problemów oraz ich czynników wyzwalających.

Dzięki zintegrowanemu buforowi cyklicznemu, nagrania wideo są stale buforowane i przechowywane w wewnętrznej pamięci przez określony czas po otrzymaniu sygnału wyzwalającego. Transmisja na żywo oraz opcja nagrywania ze znacznikiem czasu i indywidualnym tekstem dodatkowym, zapewniają transparentność i upraszczają analizę. Wysoki poziom ochrony danych zapewniają funkcje m.in. wygaszania określonych obszarów

obrazu, dezaktywacji bufora cyklicznego na czas prac konserwacyjnych oraz rozmycia twarzy. Szyfrowana transmisja danych z wykorzystaniem protokołu HTTPS gwarantuje kompleksowe cyberbezpieczeństwo.

Dzięki szerokiemu zakresowi temperatury roboczej od –30 °C do 50 °C i stopniowi ochrony IP65, kamera nadaje się do szerokiego zakresu zastosowań. Można ją łatwo zintegrować z systemami IT za pośrednictwem interfejsu API REST. Transmisję na żywo można przekierowywać do interfejsów web z wykorzystaniem technologii WebRTC oraz do standardowych wyświetlaczy HMI za pośrednictwem strumieni RTSP. Źródło: Pepperl+Fuchs

NOWY ENKODER PRZYROSTOWY IERF3 L Firma FAULHABER rozszerza swoją ofertę produktów o niezwykle precyzyjny enkoder przyrostowy IERF3 L. Dzięki optycznej metodzie pomiaru i najnowocześniejszym układom scalonym urządzenie oferuje najwyższą rozdzielczość, znakomitą powtarzalność i wyjątkową jakość sygnału. W przypadku typowych zastosowań dokładność pozycjonowania wynosi 0,1°, a powtarzalność 0,007°. To sprawia, że enkoder ten jest idealnym rozwiązaniem do precyzyjnych zastosowań związanych z pozycjonowaniem w ograniczonych przestrzeniach.

Model IERF3 L jest dostępny w trzech wielkościach i optymalnie pasuje do miniaturowych płaskich bezszczotkowych silników DC z rodziny BXT. Urządzenie jest dostępne w śred-

nicach 22 mm, 32 mm oraz 42 mm i w razie potrzeby można je wyposażyć w hamulec. Enkoder ma standardowo wbudowany sterownik liniowy, który zapewnia komplementarne sygnały wyjściowe i niezawodną transmisję danych (szczególnie przy długich kablach połączeniowych).

Dzięki bardzo wysokiej dokładności pozycjonowania i powtarzalności nadaje się do wymagających zastosowań związanych z pozycjonowaniem. Może być wykorzystywany w automatyce, np. przy produkcji półprzewodników lub w robotyce. Jako enkoder optyczny jest również odporny na zakłócenia magnetyczne. Źródło: FAULHABER

PRZEMYSŁOWY KOMPUTER MOBILNY RK96 Firma CipherLab wprowadza na rynek przemysłowy komputer mobilny RK96, zaprojektowany z myślą o maksymalnej produktywności w dużych centrach logistycznych i magazynach. Urządzenie wykorzystuje wydajny ośmiordzeniowy procesor Qualcomm Q-6690, który zapewnia płynne działanie aplikacji, wielozadaniowość oraz szybkie przetwarzanie danych w czasie rzeczywistym.

Model RK96 obsługuje Wi-Fi 7 oraz Bluetooth 6.0, co gwarantuje stabilną łączność, błyskawiczne transfery oraz bezproblemowy roaming pomiędzy strefami o różnym zasięgu. Integracja ze skanerami, czujnikami i urządzeniami noszonymi pozwala 18

budować spójny ekosystem IoT, znacząco usprawniając procesy operacyjne.

Urządzenie wyposażono w powiększoną, ergonomiczną klawiaturę z większymi klawiszami i szerokimi odstępami, zapewniającą wysoką precyzję i komfort nawet podczas pracy w rękawicach. Akumulator o pojemności 7000 mAh umożliwia do 14 h pracy, co minimalizuje przestoje i zwiększa efektywność zmianową.

CipherLab RK96 oferuje również funkcje oparte na technologii Edge AI – m.in. Pic’n Fill OCR, które umożliwiają szybkie przechwytywanie tekstu i automatyczne wypełnianie formularzy jednym zdjęciem. Źródło: Koncept-L

AUTOMATYKA

PRODUKTY

OBUDOWA BOPLA BOVERSA DLA SYSTEMÓW IOT EX-CON Polska, jako autoryzowany dystrybutor BOPLA, prezentuje BoVersa – modułowy system obudów małogabarytowych, zaprojektowany dla cyfryzacji przemysłu oraz aplikacji IoT. Konstrukcja składa się z podstawy, pokrywy funkcjonalnej i pokrywy designerskiej, co umożliwia dobór konfiguracji do urządzeń przenośnych, biurkowych, ściennych i masztowych.

Model BoVersa wyróżnia się połączeniem wersji z poliwęglanu (PC UL 94 V0) z opcjami aluminiowymi wyposażonymi w radiator, co zapewnia odporność środowiskową oraz skuteczne odprowadzanie ciepła w aplikacjach wymagających stabilnej pracy. Transparentne i półprzezroczyste pokrywy pozwalają na integrację oświetlenia lub podgląd wnętrza urządzenia, a wersje ramkowe ułatwiają montaż wyświetlacza i klawiatury membranowej.

System oferuje stopień ochrony IP66 i IP68 oraz zgodność z normą DIN EN 45545 HL3, dzięki czemu sprawdza się w automatyce przemysłowej, systemach embedded oraz rozwiązaniach bezprzewodowych. Różne kolory elementów pozwalają na personalizację urządzeń, a obróbka pokrywy poszerza możliwości projektowe.

excellence in safety

Rozwiązania i usługi Bezpieczeństwo maszyn i urządzeń academy Szkolenia i seminaria

■ Wprowadzenie do bezpieczeństwa maszyn ■ Ocena zgodności i CE ■ Podstawy stosowania LOTO ■ Szkolenia indywidualne u klienta ■ Certyfikacja

Źródło: EX-CON Polska

consulting Analiza i dokumentacja

NOWY STEROWNIK PLCNEXT CONTROL

Źródło: Phoenix Contact

12/2025

engineering Planowanie i projektowanie

■ Planowanie projektów technicznych ■ Opracowanie projektu koncepcyjnego ■ Projekt elektryczny i mechaniczny ■ Zarządzanie projektem wykonawczym ■ Parametryzacja i programowanie urządzeń

integration Zastosowanie w praktyce

■ Podejście „pod klucz” ■ Montaż i integracja ■ Modernizacja

www.tecnicum.schmersal.pl

R E K L A M A

Nowy sterownik AXC F 2000 EA wchodzący w skład skalowalnej, modułowej platformy automatyki PLCnext Technology został opracowany specjalnie z myślą o trudnych warunkach pracy w sektorze wytwarzania i dystrybucji energii.

Sterownik AXC F 2000 EA umożliwia bezpieczne sterowanie i nadzór nad sieciami dystrybucyjnymi lub może pełnić rolę kontrolera w systemach zarządzania odnawialnymi źródłami energii. Odporna konstrukcja sprzętowa oferuje rozszerzony zakres temperatury od –40 °C do +70 °C i spełnia wymagania EMC, zgodnie z IEC 61850.

Dzięki trzem niezależnym interfejsom Ethernet i zintegrowanym protokołom zdalnego sterowania (IEC 608705-101 i IEC 60870-5-104), jak również zaawansowanych zabezpieczeniom cybernetycznym (zgodność z normami IEC 62443 i IEC 62351-3) sterownik idealnie nadaje się do użytku w infrastrukturze krytycznej.

Wykorzystując razem ze sterownikiem kompaktowy i modułowy system we/wy Axioline Smart Elements EA oraz prostą rozbudowę za pomocą aplikacji z PLCnext Store można elastycznie i wydajnie projektować aplikacje dla branży energetycznej.

■ Audyty bezpieczeństwa maszyn ■ Ocena ryzyka ■ Koncepcja redukcji ryzyka ■ Ocena zgodności CE ■ Procedura LOTO

19

PRODUKTY

OPTIDRIVE E4 – NOWY PRZEMIENNIK CZĘSTOTLIWOŚCI FIRMY INVERTEK DRIVES DLA AUTOMATYKI PRZEMYSŁOWEJ Optidrive E4 to nowy, uniwersalny przemiennik częstotliwości zaprojektowany z myślą o zapewnieniu lepszej łączności, diagnostyki i wydajności w szerszym spektrum zastosowań związanych ze sterowaniem silnikami.

Bazuje na sprawdzonej platformie Optidrive firmy Invertek, zapewniając szybkie wdrożenie i łatwość obsługi.

Napęd Optidrive E4 nadaje się do urządzeń przemysłowych i komercyjnych, w tym pomp, wentylatorów, przenośników, sprężarek i maszyn ogólnego przeznaczenia, wymagających elastycznego i niezawodnego sterowania silnikiem.

Przemiennik Optidrive E4 stale monitoruje i rejestruje parametry operacyjne, wspierając szybszą identyfikację problemów i skracając czas przestojów. Wbudowana diagnostyka usprawnia serwisowanie bez konieczności używania zewnętrznych narzędzi. Precyzyjna kontrola prądu poprawia dostarczanie momentu obrotowego, sprawność i wydajność cieplną silnika. Napęd ma wbudowany filtr EMC C1, który upraszcza zgodność, redukuje hałas systemu i wspomaga instalacje we wrażliwych środowiskach. Źródło: Invertek Drives Polska

PRZEKŁADNIE PLANETARNE: 22GPT LN I 32GPT LN Firma FAULHABER rozszerzyła serię przekładni planetarnych produktów GPT o dwa nowe modele, które wyróżniają się cichą pracą. Jest tu mowa o rozwiązaniach: 22GPT LN i 32GPT LN, które powstały z myślą o zastosowaniach, gdzie zasadnicze znaczenie ma redukcja hałasu – np. laboratoria, urządzenia optyczne, sprzęt medyczny oraz systemy testowe i pomiarowe.

Podobnie jak w przypadku dotychczasowych modeli z serii GPT, nowe przekładnie łączą w sobie: duży moment obrotowy, trwałość, kompaktowe wymiary i niezawodną pracę. Dzięki przemyślanej konstrukcji i zastosowaniu specjalistycznych

tworzyw sztucznych, modele 22GPT LN i 32GPT LN działają niezwykle cicho – w porównaniu do wersji standardowych poziomy generowanego hałasu są niższe o 10 dB. Wykonana z nierdzewnej stali obudowa sprawdza się w każdych warunkach, nawet najbardziej wymagających. Domyślnie przekładnie 22GPT LN i 32GPT LN pracują w temperaturze otoczenia: od –30 °C do 110 °C. Zachowują w niej najwyższą wydajność, na którą nie mają wpływu częste bądź nagłe zmiany obciążenia. Mogą być stosowane z silnikami różnych typów i producentów, zwłaszcza wysokoobrotowymi. Źródło: FAULHABER

PRZEMIENNIKI CZĘSTOTLIWOŚCI OPTIDRIVE P2 Rodzina produktów serii ODP-2 charakteryzuje się precyzyjną kontrolą zarówno prędkości, jak i momentu obrotowego. Przemiennik częstotliwości Optidrive P2 został stworzony dla wymagających aplikacji. Jest prosty w użyciu, ale wyposażony w wiele funkcji pozwalających na szybką i intuicyjną instalację w zakresie mocy od 0,37 kW do 250 kW dla napięć zasilających 230–600 V. Zaawansowany algorytm sterowania wektorowego pozwala na precyzyjne sterowanie wszystkimi rodzajami silników występującymi na rynku: silnikami indukcyjnymi (IM), silnikami bezszczotkowymi z magnesami trwałymi (BLDC/PM) oraz silnikami synchroniczno-reluktancyjnymi (SynRM).

20

Dodatkowym atutem jest wbudowany sterownik PLC i możliwość podłączenia enkodera, co zwiększa elastyczność systemu sterowania bez konieczności stosowania zewnętrznych kontrolerów.

Przemienniki Optidrive P2 zapewniają przeciążalność prądową na poziomie 150 % przez 60 s i chwilową na poziomie 175 %. Funkcja ta sprawia, że każdy napęd nadaje się do zastosowań w aplikacjach typu Heavy Duty, a wersje w obudowie IP55 oraz IP66 gwarantują, że falownik jest odpowiednio wytrzymały, by przetrwać w agresywnym środowisku przemysłowym. Źródło: Invertek Drives Polska

AUTOMATYKA

PRODUKTY

SONDY RADAROWE VEGA BASIC DO POMIARU POZIOMU Seria sond radarowych VEGA BASIC zaistniała w celu wykorzystania zalet technologii radarowej w szerokiej gamie aplikacji przemysłowych. Jest to propozycja dla zakładów produkcyjnych. Niezależnie od tego, czy chodzi o uzdatnianie wody, zbiorniki na chemikalia, silosy czy otwarte składowiska, technologia wspomaga dokładny pomiar, łatwą instalację i ekonomiczną, długotrwałą eksploatację. Dzięki wysoce efektywnej technologii radarowej (częstotliwość operacji 80 GHz) prezentowane sondy dostarczają dokładnych wyników pomiarowych – nawet w trudnych, niesprzyjających warunkach. Zarówno

pył, hałas, jak i drobinki nie mają wpływu na wyniki.

Dzięki bezpłatnej aplikacji VEGA Tools można skonfigurować, nadzorować i serwisować sondy z wykorzystaniem komunikacji Bluetooth. Zintegrowana funkcja „Back-up & Restore” oszczędza czas w trakcie obsługi, zmniejsza przestoje i upraszcza wymianę podzespołów. Dla przemysłu oznacza to niższe koszty eksploatacji, większą transparentność, a przede wszystkim pełną optymalizację procesów, które są w nim realizowane. Źródło: VEGA

ZŁĄCZA HELUKAT PROFINET RJ45 Złącza HELUKAT PROFINET RJ45 to nowoczesne, przemysłowe wtyczki przeznaczone do szybkiego i niezawodnego łączenia okablowania dla sieci PROFINET oraz EtherCAT. Dzięki solidnej, metalowej konstrukcji i technologii szybkiego montażu SK z zaciskami IDC, umożliwiają one szybkie i bez narzędziowe zakończenie przewodów. Złącza dostępne są w wersjach z wyjściem prostym (180°) oraz kątowym (90°), co pozwala na optymalne dopasowanie do warunków instalacji.

Złącza HELUKAT PROFINET RJ45 są przystosowane do żył miedzianych o przekroju 24 AWG lub 22 AWG (drut lub linka) i współpracują z kablami PROFINET typów A, B i C, umożliwiając budowę sieci przemysłowych o wysokiej niezawodności

i przepustowości do 100 Mbit/s. Połączenie z kablami PROFINET gwarantuje stabilną transmisję danych na dystansach do 100 m, zgodnie z wymaganiami standardu Ethernet przemysłowy.

Złącza mają zakres temperatury pracy od –30 °C do +85 °C oraz odporność na wilgotność względną do 95 % (bez kondensacji), przez co zapewniają niezawodne działanie w szerokim zakresie warunków środowiskowych.

Złącza HELUKAT PROFINET RJ45 są dostępne w kompaktowych wymiarach (m.in. L55 mm× H16 mm× B14 mm dla wersji prostej) i niskiej masie, co ułatwia montaż w ograniczonej przestrzeni. Źródło: HELUKABEL Polska

SYSTEM OPERACYJNY WINDOWS 11 IOT ENTERPRISE LTSC Najnowsza odsłona systemu operacyjnego Microsoft została przygotowana głównie dla urządzeń przemysłowych, kiosków, systemów POS i aplikacji wbudowanych, które wymagają stabilnego działania, wysokiego poziomu bezpieczeństwa oraz wieloletniego wsparcia. System operacyjny Windows 11 IoT Enterprise LTSC (Long-Term Servicing Channel) stanowi oryginalną kontynuację popularnych edycji Windows 10 IoT LTSC, przy czym architektura i poszczególne funkcjonalności systemu są oparte na jądrze Windows 11 Enterprise.

W przypadku systemu operacyjnego Windows 11 IoT Enterprise LTSC producent oferuje dziesięcioletnie wsparcie,

12/2025

które uwzględnia łatki bezpieczeństwa, bez wymuszania dużych aktualizacji.

Zapewniane są również ważkie poprawki zabezpieczeń, co w szczególności pozwala planować w przód cykle życia wszelkich urządzeń. Prezentowane rozwiązanie jest w praktyce przewidywalne, nie zmieniając się w sposób, który powoduje przerwę w działaniu maszyn. Dostarcza ono szeregu funkcji dostępnych w systemie Windows 11 Enterprise, wraz z dodatkowymi możliwościami, tj. usuwanie czy ograniczanie komponentów, nadzór nad aktualizacjami oraz działanie w trybach kioskowych. Źródło: CSI

21

PRODUKTY

SYSTEM PRZENOŚNIKÓW ŁAŃCUCHOWYCH VARIOFLOW PLUS System VarioFlow plus, firmy Bosch Rexroth, stanowi wydajny, a zarazem ustandaryzowany oraz wszechstronny system przenośników łańcuchowych. System, który jest w stanie sprostać wszystkim wyzwaniom bez względu na sytuację czy ograniczenia przestrzenne.

System przenośników łańcuchowych VarioFlow plus pozwala na integrację maszyn oraz transport produktów w różnych branżach. Dzięki nieobrabianym powierzchniom ślizgowym zapewniony jest długi okres eksploatacji, przy wyjątkowo krótkich przestojach.

Natomiast na zakrętach poziomych można pokonać większe dystanse z udziałem mniejszej liczby napędów. Jest również

gwarantowana niebywała oszczędność miejsca. Szybkie planowanie, opracowywanie projektów czy wizualizacje w MTpro są uwzględnione, tak samo jak rozbudowany system modułowy oraz multum możliwości dostosowywania do aplikacji. System przenośników łańcuchowych VarioFlow plus sprawdza się w wielu zastosowaniach, nawet tych bardzo wymagających. Zwłaszcza w logistyce, jak również w motoryzacji i przenośnikach w jej ramach wykorzystywanych, które służą do tego, by błyskawicznie przenosić podsufitki montowane w zróżnicowanej klasie pojazdów. Źródło: Bosch Rexroth

ZASILACZE UPS Z SERII NETLINE RT Zasilacze UPS z serii Netline RT zawierają dwie sekcje zarządzalnych gniazd wyjściowych IEC320 10 A, a najwyższej mocy rozwiązanie (3 kVA) wyposażone jest dodatkowo w gniazdo IEC320 16 A. Bez względu na sytuację, istnieje możliwość odłączania poszczególnych odbiorników, celem wydłużenia działania najbardziej kluczowych, jak również zdalnego i ponownego uruchamiania tych, które uległy zawieszeniu w czasie pracy.

We wszystkich zasilaczach UPS z serii Netline RT oferowana jest opcja zimnego startu (cold start) pozwalająca na uruchamianie urządzeń bez dołączenia do sieci zasilającej. W przypadku powrotu zasilania następuje natychmiastowe przełączenie do trybu sieciowego, a napięcia

wejściowe, jeśli są niewłaściwe, podlegają regulacji do wartości, które dopuszczalne są przez odbiorniki. Zarówno zarządzanie, jak i diagnostyka zasilaczy odbywa się z poziomu: czytelnego wyświetlacza LCD lub dedykowanego oprogramowania. Do transmisji danych przeznaczony jest interfejs RS-232. Z kolei rozszerzenie funkcjonalności następuje poprzez zastosowanie: karty zarządzającej NMC lub karty wyjść bezpotencjałowych. Nie zapomniano także o filtrze LAN (10/100 Base-T) zabezpieczającym komputery i złączu EPO (NC) umożliwiającym odłączenie prądu w awaryjnych sytuacjach – takich jak np. pożar budynku, czy zalanie pomieszczenia. Źródło: EVER

ZEBRA WS301 – ULTRAKOMPAKTOWY KOMPUTER Zebra wprowadza na rynek WS301, jeden z najmniejszych komputerów mobilnych klasy enterprise, zaprojektowany dla pracowników liniowych pracujących w trybie offline. Urządzenie łączy pełną funkcjonalność Androida z trwałą konstrukcją przemysłową oraz bezproblemową integracją z ekosystemem mobilnych rozwiązań Zebra.

WS301 oferuje zaawansowane funkcje biznesowe, bezpieczeństwo klasy korporacyjnej oraz pełną interoperacyjność z oprogramowaniem, narzędziami i komputerami mobilnymi Zebra. Pracownicy mogą korzystać z połączeń push-to-talk, skanować kody kreskowe, wykonywać zdjęcia dokumentu-

22

jące uszkodzenia czy aktualizować status zadań bez odrywania rąk od pracy.

Konstrukcja typu voice-first pozwala obsługiwać urządzenie naturalnymi komendami głosowymi – od wybudzenia, po zmianę głośności i odbieranie zadań. Dwa mikrofony z redukcją szumów oraz głośnik skierowany w stronę użytkownika zapewniają wysoką jakość rozmów, także w hałaśliwym otoczeniu.

Bateria wymienna zapewnia do 10 godzin działania podczas pracy, a szybkie ładowanie umożliwia płynne przekazywanie sprzętu między zmianami. Łączność Bluetooth 5.3, NFC oraz Wi-Fi 6 gwarantuje stabilne połączenia. Źródło: Koncept-L

AUTOMATYKA

PRODUKTY

NOWE WIELOKANAŁOWE GENERATORY AWG Spectrum Instrumentation wprowadza na rynek swoje nowe, flagowe generatory przebiegów arbitralnych (AWG), oferujące do 6 kanałów o szybkości próbkowania 10 GS/s lub do 12 kanałów o szybkości 5 GS/s. Nowe generatory DN6.63x AWG stanowią rozszerzenie łatwych w obsłudze urządzeń rodziny Netbox, które można sterować przez kabel Ethernet z dowolnego komputera lub sieci. Wykorzystując szybkie, 16-bitowe przetworniki C/A, umożliwiają one generowanie sygnałów w zakresie GHz z wyjątkową precyzją.

Zaprojektowane dla inżynierów, potrzebujących wielu zsynchronizowanych sygnałów testowych, oferują niższe koszty i łatwiejszą obsługę w porównaniu z wykorzystaniem wielu generatorów jednokanałowych. Dzięki wprowadzeniu 10 nowych modeli, firma Spectrum oferuje obecnie łącznie 47 różnych urządzeń rodziny generator NETBOX z zakresem częstotliwości próbkowania od 40 MS/s do 10 GS/s.

ZAWIAS TŁUMIĄCY EC DAMPING HINGE Firma Southco wprowadziła na rynek zawias tłumiący EC Damping Hinge z funkcją miękkiego domyku, który dzięki swojej wytrzymałości poprawia ergonomię i bezpieczeństwo w zastosowaniach przemysłowych.

Intensywne użytkowanie i duże obciążenia zwiększają ryzyko obrażeń podczas obsługi maszyn, a zawias EC Damping Hinge pomaga je ograniczyć, eliminując zagrożenie zarówno dla osób, jak i dla sprzętu. Dzięki temu użytkownicy korzystają z płynnego, komfortowego otwierania i zamykania paneli, co podnosi jakość pracy i obsługi.

Zawias EC Damping Hinge firmy Southco z miękkim dotykiem wykorzystuje wbudowany mechanizm kontroli momentu obrotowego, który generuje opór tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Dzięki temu panele łatwo się poruszają, a jednocześnie niemal niemożliwe jest ich gwałtowne zatrzaśnięcie. Mechanizm kontroli momentu sprawia również, że profil zawiasu EC Damping Hinge jest praktycznie identyczny jak w przypadku niektórych zawiasów swobodnych. Źródło: Southco

Źródło: Spectrum Instrumentation

R E K L A M A

12/2025

23

ROZMOWA

Bezpieczeństwo maszyn O aspektach bezpieczeństwa w projektowaniu i integracji maszyn, doborze optymalnych komponentów, a także o blisko 30 latach doświadczenia firmy mówi Łukasz Wiatrzyk, dyrektor zarządzający Schmersal Poland Sp. z o.o.

24

AUTOMATYKA

Fot. Schmersal

bez tajemnic

ROZMOWA

Fot. Schmersal

Schmersal Poland za trzy lata będzie obchodził 30-lecie działalności – to dobry moment, by pokusić się o podsumowanie. Jakie etapy w działalności firmy można uznać za najważniejsze? Jak ewoluowała firma w tym czasie?

Nazwy Schmersal używamy od 1998 r., jednak urządzenia Schmersala były obecne na polskim rynku jeszcze przed powstaniem Schmersal-Polska. Pan Mieczysław Nowicki jeszcze w latach 70. nawiązał kontakt z przedstawicielami firmy K.A. Schmersal GmbH i wprowadził jej produkty do Polski, początkowo koncentrując się na prostych wyłącznikach elektromechanicznych. W 1991 r. założył firmę przedstawicielską Nowimex, która została autoryzowanym dystrybutorem firmy Schmersal w Polsce.

Lata 90. to okres dynamicznego rozwoju, który zaowocował wydzieleniem z Nowimexu wyłącznego przedstawicielstwa firmy K.A. Schmersal GmbH, a Pan Mieczysław Nowicki przekazał kierowanie firmą swojej córce – Elżbiecie. Otrzymaliśmy wtedy oficjalne prawo do używania słowa Schmersal w nazwie naszej firmy. Tak powstała firma Schmersal-Polska i pod tą nazwą działaliśmy do roku 2024.

W tym samym czasie Schmersal zaczął zmieniać się z producenta elektromechanicznego osprzętu łączeniowego w eksperta w dziedzinie bezpieczeństwa maszyn. Zaprojektowane w tym czasie rozwiązania do monitorowania i ryglowania osłon do dziś są najczęściej spotykanymi na świecie.

W latach 2002–2003 rozpoczęliśmy intensywną edukację rynku, organizując darmowe szkolenia, seminaria i pogadanki z zakresu bezpieczeństwa maszyn oraz norm europejskich. Zaczęliśmy występować na konferencjach,

W OSTATNICH LATACH OBSERWUJEMY ZNACZĄCY WZROST POLSKIEGO PRZEMYSŁU SPOŻYWCZEGO I JEGO ŁAŃCUCHA DOSTAW. W ODPOWIEDZI NA TE POTRZEBY ZINTENSYFIKOWALIŚMY WSPARCIE DLA TEGO SEKTORA. wydawać publikacje i artykuły techniczne z tego zakresu. Do 2010 r. staliśmy się już rozpoznawalni jako eksperci w dziedzinie bezpieczeństwa maszyn.

Lata 2011–2020 to okres dalszego intensywnego rozwoju kompetencji i możliwości. Nasza wiedza pomogła setkom klientów w polepszeniu stanu bezpieczeństwa maszyn w ich zakładach. Ze sprzedawcy komponentów staliśmy się dostawcą systemów bezpieczeństwa, a wprowadzenie przez Schmersal usług bezpieczeństwa oraz współpraca z TUV Rheinland pozwoliła nam potwierdzić nasze kompetencje odpowiednimi certyfikatami zarówno dla urządzeń, jak i naszych pracowników.

Po trudnym dla przemysłu okresie pandemii postanowiliśmy wprowadzić ofertę usług bezpieczeństwa. Obecnie jesteśmy jednym z liderów rynku, oferując nie tylko komponenty i systemy, ale także oceny ryzyka, konsultacje, szkolenia, wdrożenia i szeroki zakres innych usług związanych z bezpieczeństwem maszyn.

W jaki sposób organizowana jest praca polskiej spółki i na ile jest ona niezależna w działaniu w stosunku do całej Grupy Schmersal – czy strategia jest jednolita dla całej Grupy, czy tworzona w oparciu o realia rynkowe w danym kraju?

ISTOTNY OBSZAR WZROSTU STANOWIĄ ROBOTY WSPÓŁPRACUJĄCE, TWORZĄC NOWE WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA DLA BEZPIECZNEJ INTERAKCJI CZŁOWIEK-ROBOT PRZY ZACHOWANIU PRODUKTYWNOŚCI, ERGONOMII I ABSOLUTNEGO BEZPIECZEŃSTWA. 12/2025

Od momentu uzyskania prawa do reprezentowania marki Schmersal w Polsce, działamy zgodnie ze strategią marketingową i sprzedażową Grupy Schmersal. Korzystamy z wiedzy i wsparcia naszych niemieckich kolegów oraz międzynarodowej społeczności bezpieczeństwa, co pozwala nam dostarczać najwyższej jakości wiedzę oraz wyroby.

Oczywiście każdy rynek ma własną specyfikę, więc szczegółowe strategie tworzone są we współpracy z poszczególnymi oddziałami firmy.

Na jakich obszarach działalności koncentruje się Schmersal Poland?

Jako eksperci w dziedzinie bezpieczeństwa maszyn oferujemy kompleksowe portfolio składające się zarówno z usług, jak i komponentów bezpieczeństwa.

Przeprowadzamy kontrole bezpieczeństwa maszyn w imieniu klientów, identyfikując zagrożenia i oceniając związane z nimi ryzyko. Na podstawie tej analizy projektujemy odpowiednie systemy bezpieczeństwa i dobieramy właściwe komponenty.

Następnie dostarczamy te komponenty i na życzenie klienta możemy je zainstalować. Na koniec walidujemy funkcje bezpieczeństwa, zapewniając pełną zgodność i integralność operacyjną.

Ponadto prowadzimy szkolenia i bieżące konsultacje, dzięki czemu nasi klienci nie tylko otrzymują dopasowane do ich potrzeb rozwiązania, ale także rozwijają kompetencje w zarządzaniu bezpieczeństwem maszyn.

Grupa Schmersal znana jest z tworzenia rozwiązań zapewniających bezpieczeństwo na stanowisku roboczym. Jakie produkty i urządzenia dominują w Państwa ofercie?

25

ROZMOWA Schmersal jest od lat rozpoznawalny jako dostawca wiodących w branży urządzeń blokujących sprzężonych z osłonami, z funkcją ryglowania, jak i bez niej. Przez lata te produkty stanowiły naszą flagową ofertę na polskim rynku. Jednak tym, co nas obecnie wyróżnia jest przede wszystkim kompleksowa wiedza z zakresu bezpieczeństwa poparta bardzo szeroką ofertą rozwiązań technicznych. Pozwala nam to lepiej rozumieć rynek i dostarczać systemy dopasowane do potrzeb.

Dysponujemy jednym z najbardziej wykwalifikowanych zespołów konsultantów ds. bezpieczeństwa.

Ocena ryzyka stanowi naszą najczęściej świadczoną usługę, choć nasze portfolio stale ewoluuje.

Priorytetem jest podejście zorientowane na klienta, dostosowujące rozwiązania do potrzeb, niezależnie od wymaganych produktów czy usług.

Z jakimi sektorami przemysłu współpracujecie i jak to się zmieniało w ciągu lat?

Maszyny występują w każdym sektorze, gdzie odbywa się produkcja, a wszystkie muszą być projektowane zgodnie z odpowiednimi europejskimi wymaganiami. Obsługujemy różnorodne branże: spożywczą, tekstylną, opakowaniową, farmaceutyczną, przemysł ciężki, motoryzacyjny i wiele innych.

W ostatnich latach obserwujemy znaczący wzrost polskiego przemysłu spożywczego i jego łańcucha dostaw.

W odpowiedzi na te potrzeby zintensyfikowaliśmy wsparcie dla tego sektora. W naszej ofercie od lat przybywa specjalistycznych rozwiązań dla produkcji wymagającej higienicznych warunków.

Sektor spożywczy stawia wysokie wymagania ze względu na normy higieniczne i środowiska mycia.

Schmersal zaprojektował dedykowane komponenty, w tym specjalistycz-

PO TRUDNYM DLA PRZEMYSŁU OKRESIE PANDEMII POSTANOWILIŚMY WPROWADZIĆ OFERTĘ USŁUG BEZPIECZEŃSTWA. ne elementy paneli sterowniczych oraz urządzenia blokujące dostosowane do surowych warunków produkcji spożywczej.

Czy oferują Państwo doradztwo, projektowanie, wdrożenie, szkolenia i serwis?

Oferujemy pełen zakres usług bezpieczeństwa. Nasze szkolenia wyróżniają się praktycznym podejściem i aktualną wiedzą, a usługi konsultingowe wykraczają daleko poza dobór produktów. Zapewniamy kompleksowe wsparcie obejmujące oceny ryzyka, listy kontrolne oceny zgodności i powiązaną dokumentację. Opracowujemy ogólne koncepcje bezpieczeństwa, jak i tworzymy szczegółowe projekty systemów dostosowanych do indywidualnych wymagań.

Ważną cechą naszego podejścia jest niezależność od dostawców.

Mimo że mamy głęboką wiedzę na temat produktów Schmersal, jesteśmy elastyczni w zakresie doboru urządzeń innych producentów i projektujemy nasze koncepcje bezpieczeństwa w oparciu o wytyczne klientów. Nasze rekomendacje traktują priorytetowo bezpieczeństwo klienta, a nie wyłącznie promocję naszej linii produktów.

Co jest dziś kluczowe w tworzeniu nowoczesnych systemów bezpieczeństwa i jak dobrać optymalny system?

Krajobraz przemysłowy szybko ewoluuje, a procesy projektowe i operacyjne coraz bardziej koncentrują się na zasadach Przemysłu 4.0, predykcyjnego utrzymania ruchu, programowalnych urządzeniach, a nawet rozwiązaniach

RZEPROWADZAMY KONTROLE P BEZPIECZEŃSTWA MASZYN W IMIENIU KLIENTÓW, IDENTYFIKUJĄC ZAGROŻENIA I OCENIAJĄC ZWIĄZANE Z NIMI RYZYKO.

opartych na AI. Dąży się do pełnej integracji systemów z tą ewolucją technologiczną.

Urządzenia bezpieczeństwa stają się coraz bardziej zaawansowane, mają wbudowane funkcje diagnostyczne, wymieniają sygnały cyfrowe z innymi urządzeniami w sieci. Dziś sterowniki programowalne oraz urządzenia ze zintegrowanymi funkcjami bezpieczeństwa – na przykład napędy czy roboty przemysłowe – zaczynają wypierać konwencjonalne urządzenia.

Systemy związane z bezpieczeństwem wymieniają dane z systemami zarządzania utrzymaniem ruchu i platformami chmurowymi, umożliwiając predykcyjne planowanie napraw i przestojów.

Istotny obszar wzrostu stanowią roboty współpracujące, tworząc nowe wymagania bezpieczeństwa dla bezpiecznej interakcji człowiek-robot przy zachowaniu produktywności, ergonomii i absolutnego bezpieczeństwa.

Czy i jak zmienia się postawa producentów oraz użytkowników maszyn w odniesieniu do bezpieczeństwa?

Bezpieczeństwo stało się fundamentalną kwestią w projektowaniu i integracji maszyn. Użytkownicy maszyn mają dziś rozbudowaną wiedzę o swoich prawach i technologii bezpieczeństwa. Ta zwiększona świadomość wymaga od producentów maszyn bardziej transparentnej współpracy.

Znaczna część naszych usług koncentruje się na ułatwianiu efektywnej komunikacji między nabywcami a producentami maszyn, gwarantując, że obie strony traktują bezpieczeństwo priorytetowo, na równi z funkcjonalnością.

Pomagamy także w opracowywaniu specyfikacji funkcji bezpieczeństwa, komunikujemy te wymagania producentom i wspieramy ich we wdrażaniu odpowiednich środków ochronnych.

Prowadzimy obie strony przez proces

ROZMOWA osiągania bezpiecznych i ergonomicznych warunków operacyjnych.

Dzięki takim działaniom, dialog staje się bardziej efektywny, dzięki czemu jedni i drudzy unikają niepotrzebnych kosztów oraz opóźnień wywołanych wydłużającymi się odbiorami, uzupełnianiem dokumentacji czy poprawkami mechanicznymi.

Jakie są największe bariery w poprawie bezpieczeństwa w polskich zakładach produkcyjnych?

Trudna sytuacja ekonomiczna w Polsce komplikuje decyzje inwestycyjne, w tym te dotyczące systemów bezpieczeństwa. Teoretycznie maszyna mogłaby wykonywać swoją funkcję nawet

produkcyjnymi, wyższymi składkami ubezpieczeniowymi, karami regulacyjnymi i odszkodowaniami. Wpływ finansowy tych konsekwencji zazwyczaj znacznie przewyższa początkową inwestycję w odpowiednie systemy bezpieczeństwa.

Mimo presji ekonomicznej, wśród decydentów rośnie akceptacja faktu, że proaktywna inwestycja w systemy bezpieczeństwa jest ekonomicznie rozsądna.

Jakie są plany Schmersal Poland na nadchodzące lata i co postrzegacie Państwo obecnie jako największe wyzwania w funkcjonowaniu na naszym rynku?

PLANOWANA PRZEZ NAS ROZBUDOWA USŁUG OBEJMUJE TAKŻE SPECJALISTYCZNE KONSULTACJE W ZAKRESIE ATEX, CZYLI ATMOSFER WYBUCHOWYCH, A TAKŻE BEZPIECZEŃSTWA DŹWIGÓW. bez komponentów bezpieczeństwa.

Z czysto operacyjnego punktu widzenia systemy bezpieczeństwa mogą być postrzegane jako ograniczenia funkcjonalności.

Jednak doskonała baza wiedzy polskich inżynierów i duża świadomość wymogów zgodności znacząco poprawiły sytuację. Rośnie poczucie, że bezpieczeństwo stanowi rzeczywistą inwestycję, a nie tylko obciążenie kosztowe.

Menedżerowie i inżynierowie coraz lepiej rozumieją, że wypadki przy pracy skutkują znacznymi kosztami bezpośrednimi i pośrednimi: przestojami

Będziemy kontynuować poszerzanie naszej wiedzy i zwiększanie portfolio usług oraz komponentów zgodnie ze zmieniającymi się przepisami i specyfiką rynku. Nowe europejskie Rozporządzenie w sprawie maszyn nakłada na producentów m.in. obowiązek uwzględnienia zagrożenia związanego z atakami cybernetycznymi na systemy sterowania. Oznacza to, że wszystkie maszyny będą musiały spełniać wymagania cyberbezpieczeństwa, a my chcemy być gotowi, by pomagać naszym klientom w osiągnięciu tego celu.

Planowana przez nas rozbudowa usług obejmuje także specjalistycz-

ŁUKASZ WIATRZYK Dyrektor zarządzający Schmersal Poland Sp. z o.o. od kwietnia 2024 r., z firmą związany od 26 lat. Z wykształcenia elektronik, z zamiłowania muzyk. Specjalista w dziedzinie bezpieczeństwa maszyn, organizator szkoleń i ich prowadzący, wykładowca na Politechnice Warszawskiej. Reprezentant firmy w organach normalizacyjnych – działa w Komitecie Technicznym nr 158. Certyfikowany ekspert TUV, posiada certyfikaty: Machinery CE Certified Expert oraz Functional Safety Engineer. W pracy koncentruje się na rozwoju kompetencji zespołu oraz długofalowym budowaniu pozycji Schmersal jako lidera w dziedzinie bezpieczeństwa maszyn.

12/2025

ne konsultacje w zakresie ATEX, czyli atmosfer wybuchowych, a także bezpieczeństwa dźwigów. Dodatkowo będziemy oferować oprogramowanie wspierające klientów w koordynacji rozwiązań LOTO, zarządzaniu bezpieczeństwem w zakładzie czy zarządzaniu energią. Oferujemy również pomoc w zbieraniu i analizie danych do prewencyjnego utrzymania ruchu.

Możliwości integracji systemów bezpieczeństwa z szerszymi platformami zarządzania przemysłowego są rozległe, a my jesteśmy zaangażowani w utrzymanie czołowej pozycji w trakcie tych zmian.

Schmersal Poland angażuje się w działania edukacyjne, czego przykładem jest współpraca z Politechniką Warszawską. Proszę przybliżyć nam szczegóły.

Mamy zaszczyt i przyjemność współpracy z Politechniką Warszawską w organizowaniu i prowadzeniu studiów podyplomowych z zakresu bezpieczeństwa maszyn i urządzeń technicznych.

W ramach tej kooperacji prowadzimy specjalistyczne wykłady i praktyczne zajęcia dla słuchaczy, dzieląc się doświadczeniem i najlepszymi praktykami. Zapewniamy zgodność programów akademickich z bieżącymi wymaganiami przemysłu i nowymi trendami technologicznymi, współtworząc treści programowe.

Partnerstwo to umożliwia nam łączenie teoretycznych zasad bezpieczeństwa nauczanych w środowisku akademickim z praktycznymi zastosowaniami przemysłowymi, przygotowując absolwentów do zapewnienia natychmiastowego efektywnego wkładu w środowiskach zawodowych.

Uczestnicząc w działaniach szkolnictwa wyższego, przyczyniamy się do rozwoju bardziej świadomej i zorientowanej na bezpieczeństwo społeczności inżynierskiej w Polsce, ostatecznie poprawiając standardy bezpieczeństwa w całej branży.

Rozmawiała

Urszula Chojnacka AUTOMATYKA

27

TEMAT NUMERU

Zasilanie awaryjne i stabilność energetyczna w przemyśle

dr inż. Marcin Bieńkowski

28

P

rzerwy w zasilaniu nie powodują jedynie strat produkcyjnych.

Niekontrolowane wyłączenie systemów automatyki może skutkować uszkodzeniem wrażliwej elektroniki, koniecznością ustawiania na nowo skomplikowanych parametrów technologicznych i ponowną kalibracją urządzeń, a w skrajnych przypadkach nawet zniszczeniem szeregu maszyn i urządzeń lub stworzeniem zagrożenia dla bezpieczeństwa pracowników.

W sektorach takich jak produkcja żywności, przemysł chemiczny czy systemy chłodnicze, nieprzewidziane odcięcie zasilania może doprowadzić do zepsucia się surowców lub produktów o znacznej wartości.

Systemy zasilania awaryjnego to kompleksowe rozwiązania techniczne, które zapewniają ciągłość dostaw energii elektrycznej w przypadku wystąpienia zakłóceń w sieci podstawowej. Klasyfikacja systemów obejmuje różne formy zabezpieczeń, od prostych

zasilaczy buforowych dla pojedynczych urządzeń automatyki, przez średnie systemy UPS dla pomieszczeń serwerowni, aż po rozbudowane instalacje z agregatami prądotwórczymi oraz magazynami energii dla całych zakładów przemysłowych. Właściwy dobór systemu wymaga uwzględnienia trzech fundamentalnych kryteriów: mocy znamionowej dostosowanej do rzeczywistego obciążenia, czasu autonomii odpowiadającego charakterystyce procesów technologicznych oraz niezawodności gwarantującej minimalne ryzyko awarii. Te parametry muszą być precyzyjnie dopasowane do specyfiki produkcji oraz warunków lokalnych, w których funkcjonuje dany zakład.

Ochrona krytycznych systemów automatyki (skala mikro)

Systemy automatyki przemysłowej opierają się na precyzyjnych układach elektronicznych, które są szczególnie AUTOMATYKA

Fot. Prostar, HYPERION, Altech

Współczesne zakłady produkcyjne wykorzystują szereg złożonych systemów automatyki i systemów sterowania, których niezawodne działanie jest kluczowym elementem zapewniającym ciągłość procesów technologicznych. Nawet krótkotrwałe przerwy w dostawie energii elektrycznej mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zarówno ekonomicznych, jak i operacyjnych.

TEMAT NUMERU wrażliwe na jakość zasilania. Standardem w przemysłowych układach sterowania stało się napięcie 24 V DC, które stosowane jest do zasilania sterowników PLC, modułów wejścia/ wyjścia, czujników oraz elementów wykonawczych. Krytyczne elementy, takie jak wspomniane sterowniki PLC, czy panele HMI wymagają, aby napięcie było dostępne non stop. Temu celowi służą kompaktowe rozwiązania montowane na szynie DIN, które pozwalają na efektywną ochronę krytycznych obwodów automatyki. Nowoczesne zasilacze małogabarytowe oferowane przez producentów, takich jak Phoenix Contact, Weidmüller czy PULS charakteryzują się wysoką sprawnością konwersji energii oraz zdolnością do pracy w trudnych warunkach przemysłowych, w tym przy podwyższonej temperaturze otoczenia oraz w obecności zakłóceń elektromagnetycznych.

Kluczowym elementem zwiększającym niezawodność jest zastosowanie redundantnych szyn zasilanych napięciem 24 V DC, najczęściej w architekturze 1+1 lub N+1, z modułami rozdzielczymi MOSFET, które separując od siebie obwody zapewniają, że awaria lub zwarcie na wyjściu jednego zasilacza nie wpływa na pracę drugiego. Także automatycznie przełączają źródło zasilania w przypadku awarii jednego z zasilaczy. Takie rozwiązanie eliminuje pojedynczy punkt awarii i gwarantuje ciągłość pracy nawet podczas planowanych przeglądów technicznych.

Równie istotne są modułowe zasilacze buforowe wyposażone

topologia jest lepszym kompromisem między ceną a ochroną dla wielu urządzeń automatyki przemysłowej.

UPS typu on-line, gdzie zastosowano system podwójnej konwersji zasilania (AC/DC, DC/AC). Obciążenie jest zawsze zasilane przez inwerter, który ciągle generuje idealną sinusoidę, niezależnie od jakości sieci wejściowej.

Czas przełączenia na baterię wynosi zero. Jest to jedyna opcja zalecana dla wrażliwych sterowników, maszyn precyzyjnych i krytycznej komunikacji (przemysłowe sieci EtherNet/IP czy Profinet), gdzie każda anomalia napięciowa może spowodować błąd cyklu lub utratę danych. Rozwiązania takie oferują firmy specjalizujące się w wysokiej jakości zasilaniu, np. EVER Power Systems.

Warto także zwrócić uwagę na rosnące znaczenie superkondensatorów. W przeciwieństwie do tradycyjnych akumulatorów, które mają dużą gęstość energii i zapewniają długi czas podtrzymania, superkondensatory charakteryzują się ekstremalnie dużą gęstością mocy. Oznacza to, że mogą dostarczyć dużą moc w bardzo krótkim czasie. Są one idealne do bardzo krótkich przerw (rzędu mili czy kilku sekund), które często wynikają z przełączeń w sieci lub chwilowych zakłóceń.

Ich główną zaletą jest zdolność do błyskawicznego ładowania i rozładowania oraz praktycznie nieograniczona liczba cykli, co czyni je niezawodnym rozwiązaniem do podtrzymania pamięci, bezpiecznego zapisu stanu maszyny (danych procesowych) i przeprowadzenia natychmiastowego wygaszenia

Fot. Prostar, HYPERION, Altech

e

w kondensatory elektrolityczne lub superkondensatory, które umożliwiają pomostowanie krótkotrwałych przerw w zasilaniu, trwających od kilku do kilkudziesięciu sekund. Firmy, takie jak EVER Power Systems czy Schneider Electric oferują kompaktowe moduły buforowe, które w połączeniu z odpowiednim systemem monitoringu pozwalają na kontrolowany zapis danych i bezpieczne zatrzymanie procesu technologicznego.

Kolejnym szczeblem zabezpieczenia są zasilacze UPS (Uninterruptible Power Supply) dedykowane dla przemysłowych systemów sterowania i systemów IT. W zależności od wrażliwości urządzeń automatyki (np. szybkich sterowników CNC, serwerów SCADA czy routerów komunikacyjnych) dostosowuje się odpowiednią topologię UPS. Istnieje możliwość wyboru spośród trzech standardowych rozwiązań.

UPS typu off-line to najprostsza i najtańsza opcja. Zasilanie w normalnych warunkach przechodzi bezpośrednio z sieci do odbiornika, a inwerter załącza się tylko przy zaniku. Charakteryzuje się jednak czasem przełączenia (rzędu 4–10 ms), co dla bardzo wrażliwych systemów komunikacyjnych lub sterowników może być zbyt długie i prowadzić do restartu.

UPS typu line-interactive. W jego konstrukcji dodano automatyczny regulator napięcia (AVR, Automatic Voltage Regulator), który stabilizuje napięcie wyjściowe bez przechodzenia na tryb bateryjny. Redukuje to liczbę przełączeń i zwiększa jakość zasilania. Czas przełączenia jest nadal obecny, ale

12/2025

29

TEMAT NUMERU (shutdown). Technologia ta, oferowana między innymi przez firmę Altech Corporation w serii C-TEC, charakteryzuje się wspomnianą przed chwilą praktycznie nieograniczoną liczbą cykli ładowania, brakiem konieczności konserwacji oraz szerokim zakresem temperatury pracy od –30 °C do 65 °C.

Kompleksowe zabezpieczenie obiektów przemysłowych (skala makro)

większych nakładów inwestycyjnych oraz odpowiednio przygotowanej infrastruktury budowlanej. Przy wyborze rozwiązania należy również uwzględnić wymogi dotyczące emisji spalin, które są regulowane przez coraz bardziej restrykcyjne normy środowiskowe, co szczególnie w przypadku lokalizacji w centrach miast może wymagać zastosowania agregatów z katalizatorami oraz filtrami cząstek stałych.

Dla krytycznych instalacji przemysłowych konieczne jest zastosowanie dużych przemysłowych systemów UPS o mocy od kilkudziesięciu do setek kVA, które stanowią pierwszą linię obrony przed przerwami w zasilaniu.

Systemy te projektuje się z uwzględnieniem redundancji, najczęściej w konfiguracji N+1, gdzie „N” oznacza minimalną liczbę modułów niezbędnych do pokrycia pełnego obciążenia, a „+1” to moduł rezerwowy gotowy do przejęcia obciążenia w przypadku awarii któregokolwiek z modułów podstawowych. W najbardziej krytycznych aplikacjach, takich jak centra przetwarzania danych czy zakłady farmaceutyczne, stosuje się konfigurację 2N, która zapewnia pełną redundancję całego systemu zasilania.

Fot. Zolmot Energia

Dla większych zakładów przemysłowych podstawowym elementem systemu zasilania awaryjnego jest agregat prądotwórczy, który zapewnia niezależność energetyczną podczas dłuższych przerw w dostawie energii ze strony operatora sieci dystrybucyjnej. Dobór agregatu wymaga szczegółowej analizy profilu obciążenia, uwzględniającej zarówno moc ciągłą (continuous power), która określa maksymalną moc możliwą do osiągnięcia przy pracy bezprzerwowej, jak i moc szczytową (prime power) stosowaną do pokrycia krótkotrwałych przeciążeń występujących podczas rozruchu silników elektrycznych czy innych urządzeń o dużym prądzie rozruchowym. Nowoczesne agregaty wyposażone są w automatyczny regulator napięcia AVR, który utrzymuje

stabilne parametry wyjściowe niezależnie od zmian obciążenia oraz charakterystyki generatora. Silniki Diesla, które najczęściej napędzają przemysłowe agregaty, charakteryzują się wysoką sprawnością cieplną oraz niezawodnością przy długotrwałej pracy ciągłej.

Według danych technicznych, typowe zużycie paliwa dla agregatu o mocy 100 kW wynosi od 20 litrów do 25 litrów oleju napędowego na godzinę przy obciążeniu 75 %, co należy uwzględnić podczas projektowania zbiorników paliwa oraz logistyki uzupełniania.

Rosnące wymagania w zakresie ochrony środowiska oraz ograniczenia hałasu wymuszają stosowanie nowoczesnych rozwiązań konstrukcyjnych.

Agregaty kontenerowe, oferowane przez firmy, takie jak Agregaty Polska, Miellec czy VOLT Polska, wyposażone są w zaawansowane systemy tłumienia akustycznego, które pozwalają na redukcję poziomu hałasu do wartości poniżej 70 dB(A) na odległość 7 m, co umożliwia ich instalację nawet w gęstej zabudowie miejskiej. Alternatywą są agregaty zabudowane w halach technicznych z dedykowanymi systemami wentylacji oraz odprowadzania spalin, które zapewniają jeszcze lepszą izolację akustyczną, jednak wymagają

30

AUTOMATYKA

Fot. Zolmot Energia

TEMAT NUMERU

Rys. 1. Schemat ogólny zasilania awaryjnego (UPS + agregat + ATS)

Rys. 2. Zasilanie systemów automatyki

Rys. 3. Konfiguracja systemu UPS w układzie N+1 dla linii produkcyjnej

Rys. 4. Hybrydowy układ UPS + agregat + magazyn energii (BESS)

Producenci, tacy jak Schneider Electric z serią Galaxy VL, Eaton z linią 9SX czy Vertiv z systemami Liebert oferują modułowe rozwiązania UPS, które pozwalają na wymianę poszczególnych komponentów w trybie hot-swap bez konieczności wyłączania systemu, co znacząco zwiększa dostępność instalacji. Współczesne systemy zarządzania energią umożliwiają także dynamiczny podział obciążenia, gdzie najbardziej krytyczne sekcje zasilania mają priorytet w dostępie do zasobów energetycznych, podczas gdy mniej krytyczne obwody mogą być w sposób kontrolowany odłączane w celu wydłużenia czasu autonomii dla kluczowych procesów.

Kluczowym elementem integracji systemu UPS z agregatem prądotwórczym jest automatyczny system przełączania zasilania ATS (Automatic Transfer Switch), który monitoruje parametry sieci podstawowej i w przypadku wykrycia zaniku napięcia lub przekroczenia progów jakościowych automatycznie inicjuje procedurę startu agregatu oraz płynnego przełączenia obciążenia.

Nowoczesne systemy ATS oferowane przez firmy, takie jak EPS System czy AMS Polska charakteryzują się czasem 12/2025

przełączenia poniżej 100 ms oraz zdolnością do synchronizacji faz, co minimalizuje zakłócenia dla zasilanego obciążenia.

Szczególnie istotna jest strategia współpracy UPS i agregatu, która zakłada, że w pierwszej fazie zanikania zasilania sieciowego obciążenie jest przejmowane przez baterie UPS, co zapewnia bezprzerwową pracę krytycznych systemów. Jednocześnie następuje automatyczny start agregatu, który w zależności od temperatury otoczenia i stanu technicznego wymaga od 10 s do 30 s na osiągnięcie parametrów znamionowych. Po ustabilizowaniu się pracy agregatu następuje synchronizacja z systemem UPS oraz stopniowe przełączanie obciążenia, podczas którego UPS nadal monitoruje jakość napięcia i w razie potrzeby

może filtrować harmoniczne oraz stabilizować napięcie wyjściowe. Ten tryb pracy pozwala na długotrwałe zasilanie obiektu z agregatu przy jednoczesnym zachowaniu pełnej ochrony przed zakłóceniami jakości energii.

Praktyczne scenariusze pracy systemu zasilania awaryjnego różnią się w zależności od charakteru i czasu trwania przerwy w zasilaniu. Krótkie zaniki napięcia trwające do kilku sekund, które często występują podczas burz atmosferycznych lub przełączeń w sieci dystrybucyjnej, są w pełni obsługiwane przez systemy UPS bez potrzeby uruchamiania agregatu. Dłuższe przerwy wymagające pracy agregatu powyżej kilku godzin wiążą się z koniecznością uzupełniania paliwa, co w warunkach zakładu produkcyjnego wymaga odpowiedniej organizacji logistycznej

RZEMYSŁOWE MAGAZYNY ENERGII P MOGĄ UCZESTNICZYĆ W RYNKACH ENERGII, OFERUJĄC USŁUGI BILANSOWANIA ORAZ STABILIZACJI SIECI, CO STANOWI DODATKOWE ŹRÓDŁO PRZYCHODÓW DLA PRZEDSIĘBIORSTW. 31

TEMAT NUMERU oraz zabezpieczenia dostępu do dostawców paliw. W sytuacjach blackoutów obejmujących rozległe obszary geograficzne, gdy czas przywrócenia zasilania może wynosić wiele godzin lub nawet dni, coraz częściej stosuje się magazyny energii oparte na bateriach litowo-jonowych, które mogą wspierać pracę agregatów lub całkowicie je zastąpić w trybie wyspowym, szczególnie w obiektach wyposażonych w instalacje fotowoltaiczne.

Magazyny energii i stabilność energetyczna

cy wrażliwych urządzeń elektronicznych. Te zaawansowane funkcjonalności sprawiają, że magazyny energii stają się integralnym elementem inteligentnych sieci elektroenergetycznych (Smart Grid), wspierając transformację energetyczną przemysłu.

Dominującą technologią w przemysłowych magazynach energii są baterie litowo-jonowe, a w szczególności baterie typu LFP (litowo-żelazowo-fosforanowe), które charakteryzują się długą żywotnością przekraczającą 5000 cykli ładowania, wysokim bezpieczeństwem eksploatacyjnym oraz stabilnymi parametrami w szerokim zakresie temperatury. Jednakże technologia litowo-jonowa wiąże się z ryzykiem wystąpienia zjawiska termicznej ucieczki (Thermal Runaway), które w ekstremalnych przypadkach może prowadzić do pożaru lub wybuchu baterii. Zagadnienie bezpieczeństwa wymaga kompleksowego podejścia obejmującego zaawansowane systemy zarządzania baterią BMS (Battery Management System), które monitorują temperaturę, napięcie oraz prąd każdego pojedynczego ogniwa, systemy chłodzenia zapewniające odprowadzanie ciepła, systemy detekcji dymu oraz automatyczne instalacje gaśnicze. Firmy Schneider Electric, Delta Electronics czy ABB oferują

Fot. Miellec, PVTEC

Magazyny energii BESS (Battery Energy Storage Systems) w przemysłowych zastosowaniach odgrywają dużo bardziej złożoną rolę, która wykracza poza tradycyjne pojęcia zasilania awaryjnego.

Podstawową zaletą systemów BESS jest możliwość pracy w trybie wyspowym (Island Operation), który pozwala na całkowite odcięcie zakładu od sieci dystrybucyjnej i niezależne zasilanie krytycznych obciążeń z wykorzystaniem energii zgromadzonej w bateriach oraz energii generowanej przez lokalne źródła odnawialne. Ta funkcjonalność ma szczególne znaczenie w kontekście zwiększenia niezawodności sieci dystrybucyjnej, ponieważ magazyny energii mogą działać jako bufor, który absorbuje wahania mocy

oraz zmniejsza obciążenie szczytowe sieci, co bezpośrednio przekłada się na stabilność całego systemu elektroenergetycznego. Według danych rynkowych z 2024 r., przemysłowe systemy BESS stanowią około 28 % globalnego rynku systemów magazynowania energii, a ich zastosowanie jest szczególnie rozpowszechnione w zakładach o wysokim zapotrzebowaniu na niezawodność zasilania, takich jak przemysł farmaceutyczny, petrochemiczny czy produkcja półprzewodników.

Magazyny energii pełnią istotną funkcję w poprawie jakości energii elektrycznej, oferując szereg usług pomocniczych dla sieci. Kompensacja mocy biernej realizowana przez systemy BESS pozwala na redukcję strat przesyłowych oraz poprawę współczynnika mocy, co przekłada się na obniżenie kosztów operacyjnych zakładu. Stabilizacja częstotliwości, szczególnie istotna w sieciach o dużym udziale źródeł odnawialnych charakteryzujących się zmienną produkcją, jest realizowana poprzez szybką regulację mocy czynnej, gdzie nowoczesne systemy BESS mogą reagować w czasie poniżej 100 ms. Stabilizacja napięcia natomiast pozwala na utrzymanie parametrów sieci w wąskich tolerancjach, co jest krytyczne dla prawidłowej pra-

32

AUTOMATYKA

TEMAT NUMERU

SCENARIUSZE PRACY PRZEMYSŁOWYCH SYSTEMÓW ZASILANIA AWARYJNEGO: Krótkie zaniki prądu (milisekundy do kilku minut): Pełne podtrzymanie przez systemy UPS (np. z bateriami lub superkondensatorami), minimalizujące wahania napięcia i częstotliwości.

Dłuższe przerwy w dostawach prądu (do kilku godzin): Włącza się agregat prądotwórczy, przejmując zasilanie dla sekcji krytycznych i mniej krytycznych. W tym czasie UPS-y pozostają w trybie podtrzymania, chroniąc automatykę przed zakłóceniami generowanymi przez sam agregat (tzw. zjawisko przejściowe przy załączaniu). Zapas paliwa pozwala na pracę do momentu uzupełnienia.

Blackouty (wielodniowe): W nowoczesnych systemach hybrydowych kluczową rolę zaczynają odgrywać duże magazyny energii (BESS).

przemysłowe magazyny energii mogą uczestniczyć w rynkach energii, oferując usługi bilansowania oraz stabilizacji sieci, co stanowi dodatkowe źródło przychodów dla przedsiębiorstw dysponujących odpowiednio dużymi instalacjami BESS.

Integracja z OZE

Integracja odnawialnych źródeł energii (OZE) w zakładach przemysłowych stanowi kluczowy element strategii dekarbonizacji oraz zwiększenia niezależności energetycznej przedsiębiorstw. Instalacje fotowoltaiczne montowane na dachach hal produkcyjnych, magazynowych czy budynków administracyjnych umożliwiają wykorzystanie wolnych powierzchni

do produkcji czystej energii elektrycznej. Według danych z sektora, typowa instalacja fotowoltaiczna o mocy 100 kWp, zainstalowana na dachu hali przemysłowej, może wyprodukować rocznie od 90 MWh do 110 MWh energii w warunkach polskich, co odpowiada zapotrzebowaniu małego zakładu produkcyjnego. Firmy takie jak Zolmot Energia, ETA czy VOLT Polska oferują kompleksowe rozwiązania obejmujące projektowanie, dobór komponentów oraz montaż instalacji fotowoltaicznych dostosowanych do specyfiki obiektów przemysłowych, uwzględniając zarówno obciążenia statyczne dachów, jak i aspekty bezpieczeństwa pożarowego oraz zgodności z przepisami budowlanymi.

Fot. Miellec, PVTEC

kompletne rozwiązania BESS wyposażone w wielopoziomowe zabezpieczenia, które spełniają międzynarodowe normy bezpieczeństwa oraz standardy przeciwpożarowe obowiązujące w obiektach przemysłowych.

Jednym z najważniejszych zastosowań przemysłowych magazynów energii jest zarządzanie szczytami poboru mocy, znane jako Peak Shaving.

Strategia ta polega na gromadzeniu energii w okresach niskiego zapotrzebowania, gdy ceny energii są niższe, a następnie rozładowywaniu baterii w godzinach szczytu, gdy pobór mocy jest najwyższy, co pozwala na redukcję opłat za moc umowną. Opłaty za moc szczytową mogą stanowić nawet od 30 % do 70 % całkowitego rachunku za energię elektryczną w przypadku dużych odbiorców przemysłowych, dlatego zastosowanie systemów BESS do Peak Shaving może przynieść znaczące oszczędności finansowe z okresem zwrotu inwestycji wynoszącym od 3 lat do 5 lat. Nowoczesne systemy zarządzania energią wykorzystują algorytmy predykcyjne oparte na sztucznej inteligencji, które na podstawie historycznych danych oraz bieżących warunków operacyjnych optymalizują harmonogram ładowania i rozładowywania baterii, maksymalizując korzyści ekonomiczne. Dodatkowo

12/2025

33

Kluczowym wyzwaniem związanym z integracją OZE jest optymalizacja autokonsumpcji, czyli maksymalizacja zużycia energii wyprodukowanej we własnym zakresie. Idealna sytuacja występuje, gdy profil produkcji energii z paneli fotowoltaicznych pokrywa się z profilem zapotrzebowania zakładu, jednak w praktyce rzadko jest to możliwe, szczególnie w przypadku zakładów pracujących w systemie zmianowym lub charakteryzujących się zmiennym obciążeniem technologicznym.

Rozwiązaniem tego problemu jest zastosowanie inteligentnych systemów zarządzania przepływem energii, które w czasie rzeczywistym analizują dane z liczników, falowników fotowoltaicznych oraz prognoz pogodowych, a następnie podejmują decyzje dotyczące kierunku przepływu energii. System taki musi uwzględniać hierarchię priorytetów, gdzie w pierwszej kolejności energia z paneli fotowoltaicznych zasila bezpośrednio obciążenia w zakładzie, nadwyżka energii jest kierowana do ładowania magazynu energii BESS, a jedynie pozostała nadprodukcja jest przekazywana do sieci dystrybucyjnej.

Zaawansowane systemy zarządzania energią oferowane przez producentów, takich jak Schneider Electric (platforma EcoStruxure), Siemens (SENTRON) 34

czy ABB (Ability Energy Management) umożliwiają implementację złożonych strategii optymalizacyjnych. Przykładowo system może priorytetyzować ładowanie baterii magazynu energii w godzinach największej produkcji fotowoltaicznej (około południa), aby następnie wykorzystać zgromadzoną energię w godzinach wieczornych, gdy produkcja z paneli maleje, a zapotrzebowanie zakładu może nadal pozostawać wysokie. Równocześnie system monitoruje aktualne taryfy energii elektrycznej i w przypadku okresów szczytowego zapotrzebowania w sieci może podjąć decyzję o rozładowaniu baterii zamiast poboru energii z sieci, co przynosi podwójną korzyść w postaci uniknięcia wysokich opłat szczytowych oraz wsparcia stabilności sieci elektroenergetycznej. Ta złożona orkiestracja przepływów energii wymaga zaawansowanych algorytmów optymalizacyjnych oraz integracji z systemami monitoringu i sterowania zakładu, jednak przynosi wymierne korzyści w postaci redukcji kosztów energii elektrycznej o 20 %, a nawet 40 % oraz znaczącego obniżenia śladu węglowego przedsiębiorstwa. dr inż. Marcin Bieńkowski AUTOMATYKA

Materiały źródłowe: [1] Proton Polska – „Awaryjne systemy zasilania dla obiektów przemysłowych” (2024), https://proton-polska.pl/Awaryjne-systemy-zasilania-dla-obiektow-przemyslowych-jakie-sa-opcje-blog-pol-1756561749.html [2] EVER Power Systems – „Zasilanie awaryjne budynku przemysłowego” (2024), https://ever.eu/zasilanie-awaryjne-budynku-przemyslowego/ [3] Mordor Intelligence – „Uninterruptible Power Supply Market Growth and Forecast” (2024), https://www.mordorintelligence.com/industry-reports/uninterruptible-power-supply-market [4] Credence Research – „UPS Market Size and Growth Analysis” (2024), https:// www.credenceresearch.com/report/ uninterruptible-power-supply-market [5] GM Insights – „Uninterruptible Power Supply Market Forecast 2025-2034” (2025), https://www.gminsights.com/ industry-analysis/ups-market [6] EticaAG – „Peak Shaving with Battery Energy Storage Systems” (2025), https:// eticaag.com/peak-shaving-with-battery-energy-storage-systems/ [7] Mewburn Ellis – „Battery Report 2024: BESS in the Decade of Energy Storage” (2025), https://www.mewburn. com/news-insights/battery-report-2024-bess-surging-in-the-decade-of-energy-storage [8] Swift Equipment Solutions – „Diesel Generator Fuel Consumption Chart” (2024), https://swiftequipment.com/diesel-generator-fuel-consumption-chart-in-gallons-litres/ AUTOMATYKA

Fot. ABB

TEMAT NUMERU

AUTOMATYKA

MIESIĘCZNIK BRANŻOWY

KLUCZEM DO SUKCESU PRENUMERUJ * CZYTAJ * WSPÓŁPRACUJ

.,:i +;r,:

u! S1

;':

U l NL 4

.IJl . _II

MATYKA AUT 1-2/202

m,,,~ ""'-"'- ••.o•••~"'

Jak robotyzować proces żeby się to opłacało?

ElmarkAutomatykaznam

Łukasiewicz PIAP Slet Badawcza ŁukaslewlczPrumysłowy Instytut Automatyki I Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskle 202, 02-486 Warszawa

e-mall: automatyka@plap.lukaslewlcz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka

ttlllllilil'IC MATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Kompaktowe systemy sterowania Kompaktowe systemy sterowania przeznaczone do małych i średnich układów automatyki są najczęściej oparte na sterownikach programowalnych PLC. Funkcjonalność i wydajność tych sterowników umożliwia realizowanie zadań z należytą dokładnością i powtarzalnością.

Agnieszka Staniszewska

S

terownik PLC jest urządzeniem znacznie prostszym niż komputer przemysłowy, a jego głównym zadaniem jest realizacja w czasie rzeczywistym zaprogramowanego algorytmu na podstawie pozyskanych sygnałów wejściowych. W wyniku przetwarzania danych na wyjściach sterownika generowane są odpowiednie sygnały sterujące elementami wykonawczymi układu automatyki.

Sterowniki zintegrowane

Jedną z kategorii sterowników PLC są sterowniki ze zintegrowanymi pa36

nelami dotykowymi. Znajdują one zastosowane w małych i średnich kompaktowych układach automatyki, w których wymagana jest częsta interwencja operatora, ale jednocześnie nie ma konieczności stosowania złożonych interfejsów użytkownika i wizualizacji. Zintegrowanie sterownika z panelem oznacza, że oba elementy są obsługiwane przez jedno oprogramowanie narzędziowe. Ułatwia to pracę programiście i jest dużo praktyczniejsze chociażby podczas aktualizowania sterowania. Dzięki zintegrowaniu można zredukować liczbę połączeń między poszczególnymi komponentami urządzenia lub maszyny.

Przykładowym kompaktowym sterownikiem PLC jest produkt PR205 niemieckiej firmy akYtec. Sterownik jest zintegrowany z kolorowym wyświetlaczem graficznym o rozdzielczości 320 px × 240 px i przekątnej ekranu 2,4”, a jego obudowa wykonana jest z wytrzymałego tworzywa sztucznego. Urządzenie jest zasilane prądem stałym 24 V, ma sześć przycisków funkcyjnych dowolnie konfigurowalnych, cztery wejścia analogowe do obsługi

sygnałów z czujników, trzy wyjścia analogowe od 0 V do 10 V, osiem wejść cyfrowych (w tym dwa szybkie), osiem wyjść cyfrowych, dwa szeregowe złącza RS-485 oraz złącze Ethernet. Programowanie sterownika odbywa się z użyciem bezpłatnego oprogramowania akYtec ALP, który obsługuje języki FBD (funkcjonalny schemat blokowy) oraz ST (tekst strukturalny). Urządzenie ma 224 kB pamięci flash, 60 kB RAM i 2040 B pamięci trwałej. AkYtec oferuje bezpłatną usługę na bazie chmury akYtec Cloud, do której można podłączyć sterownik PR205 i uzyskać dostęp zdalny oraz możliwość nadzorowania systemu. Wspomniana usługa umożliwia otrzymywanie komunikatów ostrzegawczych i alarmów zdefiniowanych przez użytkownika w czasie rzeczywistym za pomocą e-maila lub powiadomień natychmiastowych.

Nieco bardziej ekonomicznym rozwiązaniem jest nowość z oferty firmy ASTOR, czyli zintegrowany z panelem operatorskim sterownik PLC Horner APG X2. Panel ma monochromatyczny ekran o przekątnej 2,2” i rozdzielczości 128 px × 64 px, klawiaturę numeryczną oraz przyciski funkcyjne.

AUTOMATYKA

Fot. MPControl, Pilz

Rozwiązania PLC

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Programowanie sterownika umożliwia bezpłatne oprogramowanie narzędziowe Cscape. Urządzenie ma 256 kB pamięci flash, dwa porty szeregowe, jeden port CAN oraz port MicroSD 32 GB. Sterownik jest wyposażony w cztery wejścia analogowe do obsługi sygnałów z czujników, dwa wyjścia analogowe, dwanaście wejść cyfrowych (w tym cztery szybkie), osiem lub dwanaście wyjść cyfrowych w zależności od wersji.

Komunikacja

Fot. MPControl, Pilz

a

W sterownikach programowalnych coraz częściej stosowane są szybkie i niezawodne protokoły komunikacyjne. W wybranych urządzeniach złącza komunikacyjne są w nie wbudowane.

Producenci sterowników PLC wprowadzają do swojej oferty także moduły, które umożliwiają integrację urządzeń z różnymi sieciami przemysłowymi, czyniąc je jednocześnie uniwersalnymi. W ten sposób można zrealizować połączenia z innymi urządzeniami w uproszczony sposób, z zachowaniem bezpieczeństwa i niezawodności przesyłu danych. Większość sterowników PLC oferuje możliwość komunikowania się za pomocą wielu protokołów, z których użytkownik może wybrać ten, którym jest najbardziej zainteresowany.

Najczęściej komunikacja odbywa się za pomocą protokołów opartych na Ethernet. Wśród najpopularniejszych można wyróżnić: EtherCAT, EtherNet/IP, Modbus, CANopen, DeviceNet, CC-Link, Profibus, IO-Link i Profinet. Przykładowo firma Siemens zapewnia moduły komunikacyjne do sterownika programowalnego SIMATIC S7-1200, które umożliwiają komunikację szeregową, Profibus, IO-Link, AS-Interface oraz standardy mobilne.

Ciekawe rozwiązanie stanowią sterowniki programowalne z wbudowanym modułem sieci komórkowej.

Moduły umożliwiają kontrolę przebiegu procesu przez wysyłanie powiadomień i alarmów w postaci wiadomości SMS i e-mail. Ponadto umożliwiają na zdalne sterowanie PLC. Moduł zapewnia wykonywanie połączeń głosowych do autoryzowanych numerów, 12/2025

co może służyć jako forma potwierdzenia wystąpienia określonego zdarzenia lub prostego alarmowania. Jest to wygodne i efektywne rozwiązanie.

Zarządzanie systemem jest możliwe z każdego miejsca za pomocą telefonu komórkowego, a reagowanie na zdarzenia jest możliwe w czasie rzeczywistym.

Przykładowy sterownik wyposażony w modem 2G/4G to MT-151 HMI z oferty firmy Inventia. Technologia Dual-SIM zapewnia nieprzerwaną transmisję danych i redundancję komunikacji.

Sterownik ma moduł graficzny z wyświetlaczem OLED, który umożliwia podgląd parametrów i wykresów, co pozwala wyeliminować konieczność stosowania dodatkowych paneli operatorskich. Urządzenie obsługuje standardowe protokoły komunikacyjne.

Nowszym i coraz powszechniejszym rozwiązaniem stają się sterowniki programowalne integrujące się z Internetem Rzeczy (IoT). Platformy IoT to rozwiązania programowe, które pozwalają na zarządzanie urządzeniami połączonymi z Internetem,

zbieranie i analizę danych z czujników, tworzenie aplikacji oraz zapewnienie bezpieczeństwa. Integracja odbywa się za pomocą bramek IoT, które działają jako mosty między sterownikiem a siecią, konwertując dane na format zrozumiały dla systemu IoT. Bramka konwertuje dane ze sterownika na protokoły sieciowe. Sterownik po połączeniu może przesyłać dane w czasie rzeczywistym do platformy.

Dzięki takiej konfiguracji możliwe jest zdalne sterowanie systemem automatyki za pomocą aplikacji mobilnych lub interfejsów użytkownika.

Protokoły stosowane do łączenia sterowników PLC z platformami chmurowymi to głównie MQTT, OPC UA i Modbus TCP/IP. Protokół MQTT (Message Queuing Telemetry Transport) charakteryzuje się krótkim czasem reakcji oraz niskim zużyciem przepustowości. Przykładowo sterowniki PLC Fatek serii M mają wbudowany protokół MQTT. Standard OPC UA (Open Platform Communications Unified Architecture) ułatwia komunikację i przesyłanie złożonych struktur danych. Protokół Modbus TCP/IP jest chętnie stosowany ze względu na prostotę oraz niezawodność. Poza tym istnieje łatwość integracji z innymi systemami.

Firma Astor ma w ofercie sterowniki Horner Canvas, które funkcjonalność IoT mają w standardzie. Obsługa protokołu MQTT czy zdalnego dostępu Horner WebMI/WebMi+ nie wymaga dodatkowych licencji. Budowa sterowników bazuje na dwurdzeniowym procesorze – jeden rdzeń przeznaczony dla logiki, a drugi dla silnika graficznego. Dzięki takiemu rozwiązaniu zwiększa się wydajność i szybkość działania urządzenia. Oprogramowanie Cscape 10 ułatwia tworzenie rozbudowanych interfejsów programu dzięki nowym możliwościom graficznym.

Rodzina sterowników Canvas składa się z pięciu urządzeń różniących się wielkością ekranu oraz liczbą portów komunikacyjnych.

Przykładem mikrosterownika programowalnego PLC z funkcjami IoT jest Arduino Opta firmy Finder. Tworząc oprogramowanie, można korzystać z gotowych szkiców Arduino 37

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PRODUCENT/DYSTRYBUTOR

AKYTEC

ASTOR

Seria

PR205

Canvas 7

Pamięć programu

60 kB

1 MB

Komunikacja

RS-485, Modbus TCP/IP

RS-232, RS-485, CANopen, DeviceNet, Modbus TCP/IP, Ethernet IP

Programowanie

akYtec ALP

Cscape 10 12/6

Liczba wejść/wyjść cyfrowych

8/8

Liczba wejść/wyjść analogowych

4/3

4/0

Wyświetlacz diagnostyczny

2,4”, dotykowy, kolorowy

7”, dotykowy, kolorowy

Przyciski funkcyjne

6

brak

Zasilanie [V]

24 DC

10–30 DC

Temperatura pracy [0 C]

–25–55

–10–60

Stopień ochrony

IP20

IP65

PRODUCENT/DYSTRYBUTOR

OMRON

SABUR

Seria

CP2E

IQ5

Pamięć programu

10 kB

512 kB

Komunikacja

RS-485

RS-485

Programowanie

CX-Programmer

brak danych

Liczba wejść/wyjść cyfrowych

8–36/6–24

0/0

Liczba wejść/wyjść analogowych

2/2

0/0

Wyświetlacz diagnostyczny

brak

brak

Zasilanie

100–240 AC/24 DC

24 DC

Temperatura pracy [0 C]

–20 –60

–25–60

Stopień ochrony

IP20

IP20

Wybrane kompaktowe systemy sterowania dostępne na polskim rynku

oraz bibliotek. Urządzenie umożliwia komunikację za pomocą protokołu Modbus TCP/IP oraz szeregowo przez port RS-485. W zależności od wersji mikrosterownika łączność IoT zapewnia standard Ethernet, Wi-Fi lub Bluetooth. Można też monitorować pracę systemu automatyki w czasie rzeczywistym za pomocą intuicyjnych pulpitów nawigacyjnych Arduino Cloud.

Z kolei firma Fatek oferuje platformę Fatek IoT, która umożliwia podłączenie sterownika PLC bez użycia bramki IoT. Pozwala to na ograniczeniu czasu i kosztów konfiguracji. Po38

łączenie zdalne z urządzeniem jest możliwe po wprowadzeniu ID klienta oraz hasła. Platforma obsługuje przeglądarki i urządzenia mobilne. Dane przesyłane pomiędzy urządzeniami, platformą a użytkownikami są szyfrowane, co zapewnia bezpieczną ich transmisję.

Elmark Automatyka ma w swojej ofercie rozwiązanie sieciowe firmy Moxa Remote Control (MRC), które można stosować do łączenia zdalnego. W jego skład wchodzą serwer, brama i klient. Serwer to platforma umożliwiająca zarządzanie połącze-

niami i określająca powiązania bram i klientów. Brama umożliwia połączenie urządzenia obsługującego Ethernet z wspomnianym serwerem.

Z kolei klient to narzędzie programowe do łączenia komputera obsługi z portalem serwera. Dzięki takiemu podejściu dostęp do serwera jest w pełni kontrolowany przez obsługę, całość jest łatwo konfigurowalna, nie ingeruje w sieci przedsiębiorstwa, istnieje możliwość łączenia się z wieloma urządzeniami jednocześnie, do wdrożenia rozwiązania nie ma konieczności znajomości VPN. AUTOMATYKA

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY EATON

FATEK

IFM

easyE4

MQ

AC

80 kB

40–80 kB

brak danych

Modbus TCP/IP

RS-485, Modbus TCP/IP

EtherCAT lub Ethernet/IP lub Profinet lub Modbus TCP/IP

easySoft

WinProLadder

moneo configure

4–8/4

16/16

0/0

0–4/0

0/0

0/0

3,5”, dotykowy

brak

dotykowy, kolorowy

8

brak

5

12 DC/24 DC/100–240 AC

24 DC

18–32 DC

–25–55

0–55

0–60

IP20

IP20

IP20

SCHNEIDER ELECTRIC

WEIDMÜLLER

M251

WL2000

64 MB

brak danych

CANopen lub Modbus TCP /IP lub Ethernet/IP

RS-485

EcoStruxure Machine Expert

u-create web

0/0

0/0

0/0

0/0

brak

brak

24 DC

24 DC

–10–55

20–55

IP20

IP20

Bezpieczeństwo procesowe

Sterowniki programowalne mogą służyć zapewnieniu bezpieczeństwa procesowego. Dedykowane sterowniki bezpieczeństwa, monitorując krytyczne parametry procesowe, potrafią zatrzymać dane urządzenie, gdy istnieje ryzyko wystąpienia niebezpiecznej sytuacji. Sterownik bezpieczeństwa monitoruje środki ochrony zastosowane na urządzeniu lub linii produkcyjnej tj. bariery i kurtyny świetlne, przyciski bezpieczeństwa (E-stop), skanery i maty bezpieczeństwa. Dla 12/2025

wzmocnienia stopnia zabezpieczenia oraz zapewnienia ciągłości pracy i niezawodności działania sterowniki programowalne są redundantne.

Uszkodzenie jednego z elementów bezpieczeństwa nie spowoduje całkowitego pozbawienia linii czy gniazda produkcyjnego zabezpieczenia, możliwe będzie przejście systemu do stanu bezpiecznego. Bardzo istotnym aspektem jest ochrona przed nieautoryzowanym dostępem.

Programowalne sterowniki bezpieczeństwa są zaprojektowane zgodnie z normami IEC 61508 oraz IEC 62061.

Pierwsza z nich „Bezpieczeństwo funkcjonalne elektrycznych/elektronicznych/programowalnych elektronicznych systemów związanych z bezpieczeństwem” to podstawowa norma międzynarodowa, która stanowi bazę dla wielu innych norm branżowych i określa wymagania dla systemów bezpieczeństwa maszyn i urządzeń, które realizują zautomatyzowane funkcje bezpieczeństwa. Norma wprowadza pojęcie SIL – Poziomu Nienaruszalności Bezpieczeństwa oraz wskazuje na metody określania tego współczynnika.

Z kolei norma IEC 62061 stanowi normę branżową w ramach normy IEC 61508. Opisuje, w jaki sposób należy projektować systemy sterowania pod kątem bezpieczeństwa w odniesieniu do maszyn. Celem ustanowienia normy jest możliwość określenia przydatności poszczególnych środków bezpieczeństwa w celu ograniczenia ryzyka. Norma określa integralność bezpieczeństwa za pomocą czterostopniowej skali SIL. Zwykle sterowniki bezpieczeństwa osiągają poziom SIL3, co oznacza, że wykrywają co najmniej 99 % potencjalnych awarii. Podczas certyfikacji realizowane są przykładowo testy polegające na celowym uszkodzeniu programu i badaniu reakcji urządzenia na takie zdarzenie. Dla każdego ryzyka konieczne jest określenie poziomu jego redukcji w zależ39

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

ności od systemu sterowania. Ryzyko związane z funkcją bezpieczeństwa określa się, biorąc pod uwagę: dotkliwość urazu, częstotliwość i czas trwania narażania, prawdopodobieństwo wystąpienia niebezpiecznego zdarzenia i prawdopodobieństwo uniknięcia lub ograniczenia szkody.

Programowalny sterownik bezpieczeństwa oferuje firma Pilz.

PNOZmulti 2 charakteryzują się modułową budową. Do jednostki bazowej należy dobrać niezbędną dla danej aplikacji liczbę modułów rozszerzeń wejść/ wyjść lub komunikacyjnych – Profinet, Profibus, EtherCAT, Ethernet/IP, CANopen, Powerlink, CC-link, RS-232.

Jednostka bazowa PNOZ m C0 jest wyjątkiem, nie jest modułowa – nie można jej rozbudowywać, za to jest wąska jak przekaźnik bezpieczeństwa, bo ma zaledwie 22,5 mm szerokości przy zachowaniu wydajności sterownika bezpieczeństwa. Ma osiem 40

wejść oraz cztery wyjścia. Pilz oferuje narzędzie programowe PNOZmulti Configurator do obsługi omawianej serii sterowników bezpieczeństwa.

Wśród serii sterowników bezpieczeństwa dostępnych na rynku automatyki można wyróżnić serie QS i WS firmy Mitsubishi Electric. Urządzenia należące do serii QS spełniają wymagania międzynarodowych norm EN 954-1 kategorii 4, ISO 13849-1 PLe oraz IEC 61508. Sterowniki QS można stosować w systemach rozproszonych. Ponadto, chcąc wyposażyć istniejący sterownik programowalny serii Q w system sterowania bezpieczeństwem, wystarczy zainstalować dedykowany moduł lub podłączyć go przez sieć CC-Link. Wtedy sterownik programowalny może monitorować pracę i stan modułu przekaźnika bezpieczeństwa w sposób bezpośredni, jednocześnie zapewniając wizualizację i ułatwiając monitorowanie oraz kontrolę. Z kolei urządzenia

serii WS spełniają wymagania norm bezpieczeństwa ISO 13849-1 Ple oraz EC 61508. Są przeznaczone do instalacji w pojedynczych maszynach lub systemach i mają możliwość rozszerzenia wejść/wyjść do maksymalnie 144 węzłów.

Innym programowalnym sterownikiem bezpieczeństwa jest oferowany przez Turck XS26-ISDd. Umożliwia on użytkownikowi obsługę do 394 urządzeń bezpieczeństwa oraz sterowanie 68 wyjściami bezpieczeństwa dzięki dodaniu do ośmiu modułów rozszerzeń wejść/wyjść. Połączenie szeregowe ISD dostępne na urządzeniu zapewnia szczegółowe dane o stanie i wydajności każdego podłączonego komponentu bezpieczeństwa. Pozyskane informacje można wizualizować przykładowo za pomocą interfejsu HMI. Producent oferuje odpowiednie oprogramowanie konfiguracyjne, które zapewnia możliwość podglądu stanu wszystkich wejść i wyjść sterownika w czasie rzeczywistym.

Cyberbezpieczeństwo

W związku z włączaniem sterowników PLC do sieci, należy zwrócić uwagę na kwestie związane z cyberbezpieAUTOMATYKA

Fot. Schneider Electric

DLA KAŻDEGO RYZYKA KONIECZNE JEST OKREŚLENIE POZIOMU JEGO REDUKCJI W ZALEŻNOŚCI OD SYSTEMU STEROWANIA.

Fot. Schneider Electric

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY czeństwem urządzeń i danych, które te urządzenia zbierają, przetwarzają i wysyłają. Zabezpieczenia przed cyberatakami są konieczne zarówno na poziomie sprzętowym, jak i oprogramowania. Rosnąca liczba zagrożeń wymusza doskonalenie protokołów komunikacyjnych i mechanizmów ochrony przed nieautoryzowanym dostępem.

Należy skupić się na trzech aspektach: systemie operacyjnym sterownika PLC, interfejsach sieciowych, do których jest podłączony oraz kontroli dostępu użytkowników.

Należy zadbać o to, żeby interfejsy sieciowe sterownika były niezależne i nierutowalne, co uniemożliwi połączenie z zaufaną siecią z sieci niezaufanej. Dobrą praktykę stanowi blokowanie wszystkich portów przeznaczonych dla sieci niezaufanych oraz otwieranie tylko potrzebnych portów i blokowanie pozostałych dla sieci zaufanych. Wyjątek może stanowić bezpieczny port, który umożliwi dostęp do sterownika za pomocą szyfrowanego połączenia uwierzytelnionym użytkownikom.

Ważne jest przemyślane udzielanie uprawnień, które umożliwia skuteczne kontrolowanie dostępu. Liczba kont użytkowników powinna być możliwie jak najmniejsza, przyznawane uprawnienia ograniczone do niezbędnych.

Hasła i nazwy użytkowników nie powinny pozostawać domyślnymi. Hasła powinny być silne i wymagane każdorazowo przy logowaniu bez możliwości ich zapamiętania. Konta użytkowników powinny mieć przypisane określone role i poziomy uprawnień, jak np. operator, technolog, serwisant, administrator. Dostęp do interfejsu sterownika oraz wszystkich funkcjonalności powinien być możliwy tylko po zalogowaniu. Koniecznością wydaje się również automatyczne wylogowywanie użytkownika po określonym czasie bezczynności.

Skutecznym sposobem zabezpieczenia sterownika PLC przed nieautoryzowanym dostępem jest ochrona hasłem dostępu do urządzenia z poziomu komputera. Ustanowienie połączenia ze sterownikiem, wgrywanie nowego oraz odczyt aktualnego 12/2025

programu jest możliwy wyłącznie po wprowadzeniu hasła.

Dobrą formą zabezpieczenia może być również rejestracja działań użytkowników. W dzienniku zdarzeń zapisywane są logowania, dokonywane zmiany parametrów oraz modyfikacje programów. Każdy wpis powinien zawierać datę, godzinę oraz informacje o użytkowniku. Dane dziennika muszą być odporne na wszelkie próby modyfikacji. Oprócz zapisu na lokalnym nośniku dane powinny być wysyłane na bezpieczny serwer sieciowy, a tam przez określony czas przechowywane. Przedstawiona forma rejestracji umożliwia odtworzenie historii zmian i weryfikację historii aktualizacji podczas analizy zdarzeń lub wystąpienia awarii.

Programowanie

Uniwersalne języki programowania sterowników programowalnych PLC określa standard IEC 61131-3. Definiuje on pięć języków programowania, które są stosowane w automatyce przemysłowej. Są to: lista instrukcji (IL), schemat drabinkowy (LD), diagram bloków funkcyjnych (FBD), diagram funkcji sekwencyjnych (SFC) oraz tekst strukturalny (ST).

Ten ostatni jest językiem programowania wysokiego poziomu, który przypomina strukturą języki algorytmiczne stosowane do oprogramowań dla komputerów PC. Jego podstawowymi elementami są wyrażenia i instrukcje. Język ST charakteryzuje się czytelnością i zwięzłością kodu oraz występowaniem charakterystycznych struktur: instrukcji warunkowych, pętli oraz bloków.

Ciekawe rozwiązanie stanowią sterowniki PLC z wbudowanymi narzędziami inżynieryjnymi do opracowywania programów użytkowych.

Są one dostępne za pomocą przeglądarki internetowej. Upraszcza to znacząco proces programowania – nie ma konieczności instalowania dedykowanego oprogramowania na innym urządzeniu. Nie ma też konieczności spełniania określonych wymagań sprzętowych oraz wnoszenia ewentualnej opłaty licencyjnej za oprogramowanie. Nie wystąpi również problem

związany z niekompatybilnością wersji oprogramowania. Wystarczy użycie dowolnego urządzenia, które obsługuje przeglądarkę internetową. Istotnym aspektem jest bezpieczeństwo oraz zabezpieczenia chroniące przed nieautoryzowanym dostępem do programu. Producenci sterowników muszą zapewnić skuteczną separację między narzędziami inżynieryjnymi oraz programami. Przekazywanie danych powinno odbywać się w sposób w pełni kontrolowany, aby zapewnić niezawodną ochronę przed nieautoryzowanymi aktualizacjami oprogramowania.

Przykładem sterownika, który można programować z użyciem przeglądarki internetowej jest urządzenie serii u-control firmy Weidmüller – wersja webowa WL 2000. U-control ma dwa złącza Ethernet, opcjonalnie jedno złącze CAN oraz 8 GB pamięci flash. Nie ma wbudowanych modułów wejść i wyjść. Oczywiście rozwiązaniem jest użycie modułów rozszerzeń, których sterownik może obsłużyć do 64 sztuk.

Aby móc programować wystarczy podłączyć sterownik do urządzenia z przeglądarką przy użyciu kabla USB lub Ethernet, uruchomić przeglądarkę, wpisać adres IP i zalogować się.

Kierunki rozwoju

Głównym czynnikami kształtującym dalszy rozwój rynku sterowników PLC jest nieustanne zwiększanie ich szybkości oraz wydajności. Ważna jest dbałość o wysoki poziom bezpieczeństwa, zarówno procesowego, jak i cybernetycznego. Producenci zwracają uwagę na to, aby środowisko programistyczne oraz interfejsy HMI były coraz przyjaźniejsze i coraz bardziej intuicyjne. Istotne jest również podążanie za rozwojem technologicznym, dostosowywanie się do nowych realiów np. w zakresie dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji. Ważnym czynnikiem kształtującym dalszy rozwój sterowników PLC będzie rozwój protokołów komunikacyjnych, które zapewnią szybką i wydajną komunikację.

Agnieszka Staniszewska AUTOMATYKA

41

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

sterowników PLC dla branży wod-kan Wymagania stawiane sterownikom PLC w branży wodno-kanalizacyjnej stale rosną.

Dawniej wystarczające było zapewnienie podstawowego sterowania, dziś kluczowe stają się dostęp zdalny, integracja z systemami informatycznymi oraz cyberbezpieczeństwo.

Mateusz Pytel

42

P

oznajmy funkcjonalności współczesnych sterowników PLC, które mogą mieć praktyczne zastosowanie w branży wod-kan.

Zdalny monitoring i sterowanie

Sterowniki PLC w branży wod-kan z powodzeniem mogą być stosowane do zdalnego monitoringu i sterowania. Zapewniają obsługę wielu protokołów komunikacyjnych (Modbus, Profibus, Profinet, OPC UA, EtherNet/IP, MQTT i inne). Dzięki temu sterownik może komunikować się z urządzeniami różnych producentów i generacji. W praktyce oznacza to, że przepływomierze, czujniki ciśnienia czy urządzenia starszego typu mogą być podłączone do jednego systemu – bez konieczności wymiany całej infrastruktury.

Drugim istotnym aspektem jest możliwość integracji z systemami do zdalnego podglądu i zarządzania (SCADA, Webvisu/HTML5). Dzięki niej operatorzy mogą na bieżąco śledzić P R O M O C J A

parametry sieci oraz pracę obiektów z dowolnego miejsca przez Internet.

Ułatwia to reagowanie na alarmy, a także pozwala szybciej diagnozować awarie i podejmować decyzje.

Możliwe jest też zdalne sterowanie pompami, zaworami czy mieszadłami w sytuacjach awaryjnych.

Znaczenie ma również możliwość zdalnego programowania i aktualizacji sterownika. Inżynierowie i serwisanci mogą wgrywać zmiany w sterowaniu bez fizycznego dojazdu do obiektu oraz bez przerywania jego pracy. Dzięki temu skraca się czas reakcji na awarię i zmniejsza koszty utrzymania infrastruktury.

Rejestracja i archiwizacja danych

Zadaniem sterowników PLC jest nie tylko sterowanie urządzeniami, ale także zbieranie, a często również archiwizacja danych z procesu.

Dane pomiarowe, takie jak ciśnienie, przepływ, poziom czy jakość wody, są rejestrowane automatycznie, co eliminuje konieczność ręcznego zaAUTOMATYKA

Fot. ASTOR

Kluczowe funkcjonalności

S n

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY

Fot. ASTOR

i

pisywania odczytów. To oszczędność czasu i przede wszystkim mniejsze ryzyko wystąpienia błędu ludzkiego.

Zebrane dane są rejestrowane, np. do celów raportowania lub zgodnie z przepisami prawa. Dane archiwalne mogą być wykorzystane podczas kontroli instytucji nadzorczych (np. WIOŚ czy Sanepid). Ułatwia to spełnienie wymogów prawnych i przygotowanie raportów.

W celu skutecznej rejestracji danych sterowniki potrafią współpracować z bazami danych SQL, a także z plikami CSV. Zebrane dane można łatwo eksportować i analizować w systemach biurowych lub specjalistycznych bazach danych. Dzięki temu kierownictwo i technolodzy mają łatwy dostęp do pełnych zestawień pracy sieci. Ułatwione jest wykrywanie anomalii, np. skokowego wzrostu zużycia wody czy nieszczelności sieci. Dane mogą być analizowane i porównywane w czasie,

co pomaga w planowaniu inwestycji i remontów.

kach. Zapewnia to ciągłość i bezpieczeństwo pracy instalacji.

Sterowanie i automatyzacja procesów

Możliwość rozbudowy i skalowalność

Sterowanie procesami technologicznymi to „od zawsze” podstawowe zadanie sterowników PLC, ale wspomnijmy dziś i o nim. Sterowanie pompami czy zaworami, np. w procesie pompowania ścieków czy napełniania zbiorników, odbywa się automatycznie, przez co zmniejsza potrzebę obsługi manualnej, redukuje ryzyko błędu ludzkiego i pozwala pracownikom skupić się na nadzorowaniu systemu.

Sterowniki PLC są dziś bardzo wydajne, co ułatwia automatyczną regulację w oparciu o wartości zadane (np. przez regulator PID), nawet w przypadku dużych i skomplikowanych instalacji. Regulator PID umożliwia samoczynne utrzymywanie stabilnego ciśnienia lub poziomu w zbiorni-

W przypadku współczesnych systemów sterowania zwykle brana jest pod uwagę możliwość ich rozbudowy. Dlatego bardzo istotną cechą sterowników PLC jest skalowalność, którą gwarantuje modułowa budowa i architektura sterowania. Zapewnia ona łatwość w dodawaniu kolejnych modułów I/O lub komunikacyjnych. Gdy pojawi się potrzeba podłączenia nowych czujników lub urządzeń pomiarowych na obiekcie, można to zrobić bez wymiany i zatrzymania pracy sterownika.

Wraz z rozbudową sieci wod-kan (np. nowe studnie czy przepompownie) rozbudowywany jest system automatyki. Nie trzeba zmieniać całej architektury, wystarczające jest przemyślane dodanie kolejnego połączenia bądź rozbudowa programu sterującego.

R E K L A M A

Sterowanie i kontrola procesów na miarę Twojego systemu Wyposażamy małe, średnie i zaawansowane aplikacje w kompleksowe systemy sterowania.

Dostosujemy rozwiązanie do Twoich potrzeb - od prostych sterowników ze zintegrowanym ekranem HMI, po rozbudowane kontrolery PAC.

Poznaj naszą ofertę:

https://www.astor.com.pl/

12/2025

43

PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY W wielu sytuacjach bardzo cenna jest możliwość zastosowania urządzeń zintegrowanych PLC+HMI+IO. Kompaktowa budowa oraz mniej urządzeń i przewodów to łatwiejszy montaż, szybszy serwis i mniejsze ryzyko awarii.

Obsługa sygnałów analogowych i cyfrowych

Sterowniki PLC obsługują wszystkie typowe pomiary w branży wod-kan, więc jeden system zapewnia pełną kontrolę nad obiektem. Wejścia/wyjścia cyfrowe i analogowe pozwalają na podłączenie czujników przepływu, poziomu, ciśnienia i jakości wody. Obsługiwane są przetworniki prądowe i napięciowe, szybkie liczniki (HSC) oraz wyjścia PWM do precyzyjnego pomiaru impulsów, szczególnie istotne przy przepływomierzach i systemach wymagających dużej dokładności pomiaru.

Dzięki uniwersalności wejść nie ma ograniczeń co do rodzaju czujników i można stosować urządzenia od różnych producentów dostępnych na rynku.

Raportowanie, alarmowanie i diagnostyka

Nowoczesne sterowniki PLC potrafią generować alarmy i powiadomienia (przez SMS, e-mail, sygnalizację świetlną/dźwiękową). Operator otrzymuje natychmiastową informację o problemie, nawet jeśli nie ma go na obiekcie. Skraca to czas reakcji i ogranicza skutki awarii.

Istotną funkcjonalnością jest również samodiagnostyka i rejestracja błędów (debugowanie). Sterownik wykonuje testy „w locie”, sam wykrywa problemy i zapisuje ich historię.

44

Uzupełnieniem jest obsługa wizualizacji przez kamerę USB. Operator może podejrzeć obraz z obiektu bez dodatkowych systemów CCTV, co może być przydatne do szybkiego diagnozowania w sytuacjach awaryjnych.

Harmonogramy

Sterowniki PLC umożliwiają harmonogramowanie pracy pomp (np. rotacja pracy, tryby oszczędzania energii w określonych porach doby). Automatyczne zarządzanie pompami pozwala oszczędzać energię i równomiernie eksploatować urządzenia, co przedłuża ich żywotność.

Dodatkowo sterowniki PLC potrafią również obsługiwać receptury i pliki konfiguracyjne. Umożliwia to łatwe wgrywanie sterowania przepompowniami z kart µSD czy przez FTP, co jest bardzo przydatne do szybkiej rekonfiguracji systemu dla różnych stref działania.

Niezawodność i odporność środowiskowa

Nowoczesne sterowniki PLC zapewniają wysoką niezawodność i odporność na czynniki zewnętrzne. Są odporne na wilgoć, pył, temperaturę oraz zakłócenia EMC i przystosowane do trudnych warunków pracy w przepompowniach czy studniach, nie wymagając dodatkowej ochrony. Dzięki możliwości zastosowania zasilania awaryjnego (np. podtrzymania z UPS) w przypadku braku zasilania system utrzymuje działanie kluczowych funkcji i nie traci danych.

Bardziej rozbudowane sterowniki PLC obsługują redundancję sterowania oraz komunikacji, co ma kluczowe znaczenie w instalacjach krytycznych.

W przypadku dużych instalacji infrastruktury krytycznej możliwe jest zdublowanie sterowników – dzięki temu awaria jednego nie powoduje zatrzymania całej oczyszczalni.

Bezpieczeństwo/ cyberbezpieczeństwo

Wymagania z zakresu bezpieczeństwa i cyberbezpieczeństwa są dziś niezwykle istotne. Współczesne sterowniki PLC oferują wiele funkcji, pozwalających zapewnić najwyższy poziom bezpieczeństwa instalacji i spełnić wymagania norm bezpieczeństwa (np. IEC 62443).

Dzięki kontroli dostępu do sterownika (autoryzacja użytkowników, zabezpieczanie dostępu do programu i konfiguracji) tylko uprawnieni pracownicy mogą dokonywać zmian w sterowaniu, co chroni system przed nieautoryzowanymi ingerencjami.

Komunikacja ze sterownikiem może być szyfrowana, dzięki czemu dane przesyłane między obiektami są zabezpieczone przez użycie certyfikowanych protokołów, co pozwala zapobiec przechwyceniu ich przez osoby z zewnątrz.

Integracja z systemami nadrzędnymi

Wymiana danych z systemami zarządzania przedsiębiorstwem jest nieodzownym elementem systemu sterowania.

Informacje z obiektów technicznych trafiają bezpośrednio do systemów zarządczych, co pozwala kierownictwu podejmować decyzje w oparciu o aktualne dane.

Sterowniki PLC muszą gwarantować możliwość połączenia i kompatybilność z systemami ERP, GIS, czy DMS. Dane o zużyciu energii, przepływach i jakości wody mogą być analizowane w systemach planistycznych i geoinformatycznych. Dzięki temu łatwiej planować modernizacje, inwestycje i optymalizować koszty.

Mateusz Pytel Product Manager ASTOR Sp. z o.o. ul. Smoleńsk 29, 31-112 Kraków tel. 12 428 63 00 e-mail: info@astor.com.pl www.astor.com.pl

AUTOMATYKA

RYNEK

AI w fabrykach

Fot. ASTOR, pixabay

Czy roboty zdominują przemysł?

Narastająca niestabilność gospodarcza, napięcia geopolityczne, coraz bardziej skomplikowane łańcuchy dostaw i brak rąk do pracy sprawiają, że przemysł stoi dziś przed koniecznością głębokiej transformacji. Odpowiedzią na te wyzwania ma być nowa fala robotyzacji. Najnowszy raport Światowego Forum Ekonomicznego (WEF) i Boston Consulting Group poświęcony fizycznej AI nie pozostawia złudzeń – jesteśmy świadkami narodzin nowej formy inteligencji, która na zawsze odmieni hale produkcyjne i magazyny. Łączy ona zdolność percepcji, rozumowania i działania, dając maszynom autonomię, o jakiej dotąd czytaliśmy głównie w literaturze science fiction.

12/2025

D

otychczas roboty przemysłowe, choć precyzyjne, przypominały raczej siłaczy ślepo wykonujących tę samą, zaprogramowaną sekwencję ruchów w ściśle kontrolowanym środowisku. Ich wdrożenie było drogie, skomplikowane i zarezerwowane dla największych graczy.

Tymczasem raport WEF i BCG zapowiada nadejście nowej ery, w której robotyka staje się inteligentna i elastyczna. To efekt konwergencji trzech technologii: zaawansowanego sprzętu, potężnych algorytmów sztucznej inteligencji i systemów wizyjnych nowej generacji. Dzięki nim maszyny potrafią nie tylko „widzieć” otoczenie z niemal ludzką precyzją, lecz także „rozumieć” kontekst i podejmować autonomiczne decyzje w czasie rzeczywistym. To skok jakościowy, który sprawia, że automatyzacja zadań dotąd uważanych za zbyt złożone staje się faktem.

Kluczem do zrozumienia tej rewolucji jest nowa, wielowarstwowa strategia automatyzacji, która zastępuje do-

tychczasowe, monolityczne podejście.

Opiera się ona na współistnieniu trzech filarów, które wzajemnie się uzupełniają. Pierwszym z nich pozostaje tradycyjna robotyka oparta na sztywnych regułach, wciąż niezastąpiona w masowej produkcji, gdzie liczy się szybkość i powtarzalność. Drugi filar to robotyka trenowalna – maszyny, które niczym pilni uczniowie nabywają umiejętności przez symulacje w wirtualnym świecie i uczą się przez naśladownictwo. To ona otwiera drzwi do automatyzacji bardziej zróżnicowanych i często zmieniających się procesów. Prawdziwym przełomem jest jednak trzeci filar, czyli robotyka kontekstowa. Wykorzystując potężne modele fundamentalne, maszyny tego typu potrafią działać w nieprzewidywalnych scenariuszach bez wcześniejszego, żmudnego treningu. W tej grupie są nowoczesne roboty ogólnego przeznaczenia, w tym humanoidy, które potrafią wykonywać różnorodne zadania w zmiennym otoczeniu, reagując na komendy w języku naturalnym.

45

RYNEK – Popularyzacja fizycznej AI oznacza nowy rozdział w historii przemysłu.

Za jej sprawą maszyny przestają polegać na prostych, sztywnych regułach i zyskują zdolność do działania w dynamicznym, nieprzewidywalnym środowisku. Optymizm względem takich robotów jest coraz większy, lecz ich adaptację wstrzymuje potężna luka kompetencyjna. W zespołach brakuje specjalistów, którzy mogliby efektywnie integrować roboty oraz złożone systemy AI z istniejącymi procesami.

Prawdziwym sukcesem nie jest więc zakup robota, ale zmiana całej strategii i kultury organizacyjnej – uważa Paweł Dziadosz z DPS Group, konsorcjum firm specjalizujących się we wdrażaniu zaawansowanych rozwiązań IT, automatyzacji i robotyzacji dla przemysłu.

Jak to robią najlepsi?

wskazują, że roboty i systemy autonomiczne będą głównym motorem przemieszczeń na rynku pracy do 2030 r.

Nie oznacza to jednak apokaliptycznej wizji masowego bezrobocia, a raczej głęboką ewolucję kompetencji.

Operator maszyny staje się nadzorcą zrobotyzowanych procesów i trenerem AI. Pracownik logistyki przeistacza się w koordynatora floty autonomicznych pojazdów, a inżynier produkcji, zamiast projektować statyczne linie, optymalizuje inteligentne systemy adaptacyjne.

W centrum uwagi znajdą się umiejętności analityczne, myślenie systemowe i kompetencje cyfrowe.

Polska goni Europę

Na tle tych globalnych innowacji, obraz polskiego przemysłu jawi się jako pełen kontrastów i niewykorzystanych szans. Z jednej strony, dane z raportu IFR za 2023 r. pokazują, że Polska zajmuje 18. miejsce na świecie pod względem liczby nowych instalacji robotów, a ich łączna liczba w fabrykach wzrosła do blisko 25 tys. Z drugiej strony, ten sam raport ujawnia niepokojący spadek liczby nowych wdrożeń:

Fot. pixabay

Pionierzy nowoczesnej robotyzacji już dziś zbierają owoce swojej odwagi, a skala wdrożeń robi piorunujące wrażenie. Amazon, operujący największą na świecie flotą ponad miliona takich maszyn, zintegrował mobilne roboty, systemy sortujące oparte na AI i ma-

nipulatory sterowane generatywną sztuczną inteligencją w jeden, spójny organizm. Efekt? W jego centrach logistycznych nowej generacji realizacja dostaw przyspieszyła o 25 %, wydajność wzrosła o 25 %, a liczba stanowisk wymagających wyższych kwalifikacji zwiększyła się aż o 30 %. Z kolei Foxconn, gigant branży elektronicznej, dzięki zastosowaniu robotów wspieranych przez AI i cyfrowe bliźniaki, zautomatyzował zadania wymagające niezwykłej precyzji, takie jak dokręcanie śrub czy wpinanie kabli, co dotąd było domeną człowieka. Wirtualizacja treningu i symulacje skróciły czas wdrożenia o 40 %, a koszty operacyjne spadły o 15 %.

Należy jednak pamiętać, że choć inwestycja w technologię jest niezwykle istotna, to sama w sobie nie wystarczy do osiągnięcia satysfakcjonujących wyników. Prawdziwe wyzwanie, jak podkreśla raport WEF, leży w przystosowaniu stanowisk pracy do nowych realiów. Automatyzacja manualnych, powtarzalnych zadań prowadzi do redefinicji ról w przemyśle. Prognozy Światowego Forum Ekonomicznego

46

AUTOMATYKA

Fot. pixabay

RYNEK

w 2023 r. wdrożono u nas 2685 takich maszyn, co stanowi spadek o 15 % w porównaniu z rokiem poprzednim.

Kluczowy wskaźnik, gęstość robotyzacji, wyniosła w Polsce 78 robotów na 10 tys. pracowników, co stanowi wartość dramatycznie niską na tle średniej europejskiej (430 na 10 tys. pracowników). Nawet w zrobotyzowanym sektorze motoryzacyjnym, gdzie wskaźnik ten jest wyższy i wyniósł 251, widać, że dystans do liderów rankingu pozostaje ogromny.

Podobne braki widać w cyfryzacji naszego przemysłu. Jak wynika z tegorocznego raportu firmy DPS Group, polscy producenci masowo zaadaptowali oprogramowanie do projektowania.

CAD stało się niemal standardem – korzysta z niego aż 97 % przedsiębiorstw.

Jednocześnie inne, kluczowe obszary nadal pozostają zaniedbane. Istnieje gigantyczna cyfrowa luka, której symbolem jest fakt, że niemal połowa firm (48 %) wciąż nie wdrożyła oprogramowania CAM. Stanowi ono pomost między projektem a fabryką, który pozwala na automatyzację produkcji poprzez 12/2025

przetwarzanie cyfrowych modeli w instrukcje dla maszyn. Równie niepokojący jest zastój w adaptacji chmury obliczeniowej. Aż 41 % przedsiębiorstw nie wdrożyło jeszcze tej technologii, najczęściej zasłaniając się obawą o bezpieczeństwo danych. Z kolei systemy ERP, przeznaczone do zarządzania przedsiębiorstwami, ma zaledwie 30 % objętych badaniem podmiotów.

– Głównym problemem polskich firm nie jest brak entuzjazmu do cyfrowej transformacji, lecz błędne podejście do tego procesu. Zamiast holistycznej wizji, przedsiębiorstwa inwestują punktowo, kupując np. pojedynczego kobota lub wdrażają specjalistyczne oprogramowanie, które działa w całkowitej izolacji. Efekt? Kosmetyczne zmiany zamiast przełomu w konkurencyjności. Skuteczna automatyzacja wymaga myślenia systemowego i polega na integracji oprogramowania z maszynami oraz robotyką przemysłową w jednym ekosystemie. Dopiero wtedy zyskuje się pełną kontrolę nad procesami – uważa Krzysztof Monczak z DPS Group.

Z raportu DPS Group wynika również, że w 2025 r. sceptycyzm wobec sztucznej inteligencji w polskim przemyśle spadł do zaledwie 3 % (z ponad 10 % w roku poprzedzającym), co napawa optymizmem. Aż 42 % firm rozważa wdrożenie robotów przemysłowych lub kobotów. Ten deklarowany optymizm i otwartość na nowe technologie stoją niestety w wyraźnej sprzeczności ze stanem rzeczywistym.

Co prawda producenci pozytywnie wypowiadają się na temat robotyzacji i cyfryzacji, lecz nie podejmują znaczących działań w tym obszarze.

– Rewolucja już się rozpoczęła, a jej tempo będzie tylko przyspieszać. Sukces odniosą te firmy, które potraktują inteligentną robotykę nie jako narzędzie do cięcia kosztów, ale jako strategiczny filar budowania odporności i długoterminowej przewagi konkurencyjnej. Dla tych, którzy spóźnią się z jej wdrożeniem, historia nie będzie miała litości. Zegar tyka – kwituje Paweł Dziadosz z DPS Group. Źródło: DPS Software

47

RYNEK

Trzykrotny wzrost wydajności Jak roboty zmieniły operacje Maersk Logistics Wizyta w centrum logistycznym Maersk we Wrocławiu pokazała, jak robotyzacja procesów wspiera e-commerce. System Locus Robotics zwiększył produktywność trzykrotnie, a czas szkolenia pracownika skrócił się z sześciu dni do 15 minut.

W

Wyzwania tradycyjnego magazynu

Przed wdrożeniem robotyzacji magazyn we Wrocławiu borykał się z typowymi problemami branży logistycznej.

Pracownik z wózkiem na 12 pojemników znikał w magazynie na półtorej godziny, przemierzając alejki według

zasady węża – od regału do regału.

Dziennie pokonywał niemal 27 000 kroków, ręcznie pchając ciężki wózek.

Efekt? Produktywność doświadczonych pracowników oscylowała wokół zaledwie 40 punktów na godzinę.

Duże obciążenie fizyczne przekładało się na rotację kadry. Szkolenie nowego pracownika trwało przeciętnie sześć dni ze względu na skomplikowane menu skanera i konieczność manualnego rozwiązywania błędów. Do tego dochodziło ryzyko urazów związane z monotonną, fizycznie wymagającą pracą.

Specyfika obsługiwanych klientów dodatkowo komplikowała operacje.

W okresie szczytu średnie zamówienie zawiera 6–7 unikalnych produktów, w sumie około 10 sztuk na paczkę.

Co istotne, ponad 60 % paczek zawiera produkty kruche, wymagające szczególnej staranności w pakowaniu.

72 dni do transformacji

Wdrożenie systemu Locus Robotics trwało rekordowo krótki czas. Od pod-

Fot. K. Jakubek (AutomatykaOnline.pl)

e Wrocławiu, w jednym z obiektów logistycznych Maersk, rozgrywa się cicha rewolucja. Flota 50 autonomicznych robotów nieustannie przemierza magazynowe alejki, transformując sposób, w jaki funkcjonuje e-commerce.

To efekt wdrożenia rozwiązania Locus Robotics, który w zaledwie 72 dni zmienił oblicze operacji kompletacyjnych.

Wizyta w obiekcie, zorganizowana na zaproszenie Locus Robotics, pozwoliła spojrzeć z bliska na to, jak technologia wpływa na codzienną pracę magazynu obsługującego jeden z większych skle-

pów sieciowych w Europie oraz znaną markę odzieżową. To miejsce, gdzie codziennie kompletowane są tysiące zamówień, a w szczycie sezonu przyjeżdża 350 000 sztuk towaru tygodniowo.

Locus Robotics to amerykańska firma z okolic Bostonu, specjalizująca się w autonomicznych mobilnych robotach dla branży logistycznej. Działa w modelu subskrypcyjnym RaaS (Robots as a Service), oferując elastyczne rozwiązania dostosowane do sezonowości rynku. Firma stawia na zaawansowane algorytmy optymalizacyjne i intuicyjny interfejs użytkownika, umożliwiając realizację wdrożenia w ciągu 12 tygodni.

48

AUTOMATYKA

RYNEK

pisania umowy do pełnego startu operacji minęły zaledwie 72 dni. Kluczem do szybkości była prosta integracja z istniejącym systemem WMS. Wymagania techniczne okazały się minimalne. Poza w miarę płaską posadzką niezbędna była jedynie infrastruktura sieciowa. Maersk stosuje roboty Locus Origin o udźwigu 36 kG. Roboty poruszają się w pełni autonomicznie po magazynie, wykorzystując lidar, kamery 3D oraz kody kreskowe na regałach.

Inteligencja w każdym ruchu

zdjęcie produktu, pracownik skanuje go i umieszcza w odpowiednim pojemniku. Prosto, intuicyjnie, efektywnie.

System radzi sobie również z priorytetyzacją. Konkretne zamówienia mogą zostać oflagowane jako priorytetowe i zmienić kolor na ekranie robota.

Ta funkcja pozwoliła Maersk poprawić czas realizacji dostaw.

Liczby mówią same za siebie

Efekty wdrożenia przekroczyły oczekiwania. Produktywność wzrosła trzykrotnie – z 40 do 140 linii na godzinę w okresie szczytu, z rekordami przekraczającymi 160 linii na godzinę.

Fot. K. Jakubek (AutomatykaOnline.pl)

Największą siłą systemu Locus nie jest sam sprzęt, lecz oprogramowanie. Al-

gorytmy platformy optymalizują każdy aspekt procesu kompletacji. System dobiera zamówienia tak, aby trasa robota była maksymalnie efektywna, grupując podobne zamówienia oraz weryfikując i na bieżąco dostosowując gęstość robotów wokół pracownika.

Dzięki temu dystans między kolejnymi pobraniami jest minimalny.

W praktyce oznacza to fundamentalną zmianę sposobu pracy. Pracownik nie obsługuje już pojedynczego zamówienia dla konkretnego klienta, przemierzając cały magazyn. Zamiast tego przechodzi od robota do robota, wykonując kolejne zadania. Robot podjeżdża, pokazuje na ekranie

12/2025

49

RYNEK

Średnia liczba kroków pracowników spadła z 27 000 do zaledwie 8000 dziennie. Czas szkolenia nowego pracownika skurczył się z sześciu dni do 15 minut.

Optymalizacja objęła również przestrzeń magazynową. Obszar operacyjny zawężono o pięć alejek, co skróciło ścieżki robotów. Uwolnioną przestrzeń wykorzystano na rozbudowę stacji pakowania – z 16 do 40 stanowisk.

Maersk osiągnął około 33 % oszczędności kosztów w porównaniu do symulowanego scenariusza obsługi tego

samego wolumenu metodami manualnymi. Równie istotny jest wskaźnik bezpieczeństwa – liczba wypadków spadła do zera. Pracownicy, po początkowym okresie niepewności, szybko zaakceptowali obecność robotów, widząc jak płynnie omijają one przeszkody.

Elastyczność jako klucz do sukcesu

Model subskrypcyjny okazał się idealnym rozwiązaniem dla branży charakteryzującej się dużą sezonowością.

Poza szczytem sezonowym Maersk

używa 22 robotów, a w okresie wzmożonego ruchu dołącza 28 dodatkowych jednostek. Minimalny okres wynajmu to zaledwie jeden miesiąc, co pozwala precyzyjnie dopasować zdolności operacyjne do przewidywanych wolumenów.

Rozbudowa floty jest niemal natychmiastowa. Roboty dostarczane są na paletach, gotowe do pracy po włączeniu i zalogowaniu do sieci. Mapa magazynu jest już wgrana, a roboty rozpoznają swoją lokalizację dzięki specjalnym tagom. Locus oferuje również stałe wsparcie w zakresie ciągłego doskonalenia procesów, bazując na szczegółowych danych zbieranych przez system.

Mimo automatyzacji, człowiek pozostaje kluczowym ogniwem systemu. Interfejs robotów został zaprojektowany z myślą o maksymalnej prostocie. Zamiast ciągów cyfr pracownicy widzą zdjęcia produktów, co znacząco przyspiesza ich identyfikację na półce.

Szczególnie istotna jest funkcja personalizacji. Pracownicy używają kart RFID, które pozwalają robotowi rozpoznać użytkownika i automatycz50

AUTOMATYKA

Fot. K. Jakubek (AutomatykaOnline.pl)

Człowiek wciąż w centrum

RYNEK

nie zmienić język interfejsu na ojczysty.

To kluczowe w kontekście zatrudniania sezonowych pracowników, m.in. z Ukrainy czy Kolumbii.

System inteligentnie zarządza również błędami. W przypadku braku towaru robot nie blokuje się, lecz zostaje skierowany do specjalnej strefy Hospital, gdzie odpowiedni zespół administracyjny zajmuje się rozwiązaniem problemu. Pracownik nie traci czasu na skomplikowane procedury w systemie, tylko przechodzi do kolejnego zadania.

Fot. K. Jakubek (AutomatykaOnline.pl)

Strategia Maersk na przyszłość

Wdrożenie robotyzacji we Wrocławiu wpisuje się w szerszą strategię transformacji Maersk. Firma, znana przede wszystkim z transportu morskiego, aspiruje do bycia zintegrowanym operatorem logistycznym oferującym pełny serwis door-to-door. Zamiast zarządzać 10 różnymi dostawcami, klient kontaktuje się z jednym partnerem, który przejmuje odpowiedzialność za cały łańcuch dostaw.

W portfolio Maersk jest kilkanaście różnych usług logistycznych, od obsługi celnej przez magazynowanie po transport ostatniej mili. W Europie 12/2025

firma aktywnie buduje własne obiekty, koncentrując się na lokalizacjach blisko portów. W Polsce Maersk operuje obecnie na powierzchni około 80 000 m² logistyki kontraktowej.

musi na nowo przeorganizować swoje inwestycje pod kątem ryzyka międzynarodowego.

Przyszłość automatyzacji

Wizyta we wrocławskim centrum logistycznym Maersk pozwoliła zobaczyć rozwiązanie, które trzykrotnie zwiększyło wydajność, skróciło czas szkolenia i poprawiło bezpieczeństwo pracy. System Locus Robotics udowadnia, że inteligentne oprogramowanie może być ważniejsze niż sam sprzęt, a elastyczny model biznesowy – kluczem do sukcesu w niestabilnym otoczeniu rynkowym.

Dla branży logistycznej kontraktowej w Polsce to sygnał nadchodzących zmian. Mimo wciąż niższych kosztów pracy niż w Europie Zachodniej, presja rynku, wymagania bezpieczeństwa i potrzeba szybkiego skalowania operacji będą wymuszać inwestycje w automatyzację. Firma Maersk pokazuje, że transformacja nie musi być długa ani bolesna – wystarczą 72 dni, aby zmienić oblicze magazynu.

Locus Robotics ma w ofercie kilka modeli robotów AMR. Firma obecnie wprowadza na rynek robota Array, autonomiczną jednostkę wyposażoną w ramię robotyczne, zdolną do samodzielnego kompletowania towarów z dedykowanych kuwet. To kolejny krok w kierunku pełnej automatyzacji, choć wymaga standaryzacji sposobu składowania towarów.

W kontraście do systemów ASRS typu AutoStore, które wymagają ogromnych inwestycji początkowych i są raczej przeznaczone dla przemysłu, Locus stawia na współpracę z człowiekiem i elastyczność. Model subskrypcyjny pozwala szybko reagować na zmiany rynkowe i zwracać roboty w przypadku utraty klienta lub spadku wolumenów.

Dla Maersk elastyczność ma szczególne znaczenie w kontekście nieprzewidywalnej sytuacji geopolitycznej. Po okresie stabilnego wzrostu w latach 2015–2022 firma

Nowy standard dla branży

Katarzyna Jakubek AutomatykaOnline.pl

51

RYNEK

Strategiczne wyzwania w 2026 r.

Mimo zmiany globalnych trendów i mniejszej presji regulacyjnej firmy nie wycofują się z działań na rzecz zrównoważonego rozwoju ESG. Z raportu „2025 C-suite Sustainability Report: The next wave of business value” – przygotowanego przez firmę doradczą Deloitte – wynika, że 83 % organizacji zwiększyło nieco lub znacznie nakłady na inwestycje w obszarze ESG, a dwie trzecie dostrzega wzrost swoich przychodów w wyniku podjętych działań. Coraz wyraźniejszą rolę w realizacji celów klimatycznych odgrywa technologia – już 8 na 10 przedstawicieli kadry zarządzającej deklaruje, że ich przedsiębiorstwa wykorzystują sztuczną inteligencję do usprawnienia transformacji.

52

R

aport „Deloitte Global C-Suite Sustainability Report 2025” powstał na podstawie badania przeprowadzonego w maju i czerwcu 2025 r. Objęło ono 2106 przedstawicieli kadry zarządzającej z 27 krajów świata, reprezentujących różne sektory gospodarki. Celem było sprawdzenie, jak liderzy podchodzą obecnie do zagadnienia zrównoważonego rozwoju oraz w jaki sposób integrują ją z długofalową strategią biznesową.

Rośnie znaczenie kwestii klimatycznych w podejściu strategicznym firm. W tej edycji badania zrównoważony rozwój znalazł się na pierwszym miejscu listy wyzwań postrzeganych przez organizacje jako najpilniejsze w perspektywie najbliższego roku.

W dalszej kolejności liderzy wymieniali m.in. wdrażanie nowych technologii i innowacji (44 % wskazań), następnie sytuację gospodarczą (38 %) i niestabilność geopolityczną (34 %). Wzrost znaczenia zagadnień klimatycznych jest widoczny w skali podejmowanych inwestycji. W ciągu roku 69 % przedsię-

biorstw zwiększyło wydatki w obszarze ESG w umiarkowanym zakresie, czyli od 6 % do 19 %. Z kolei 14 % zdecydowało się na znaczny wzrost nakładów (>20 %). Wśród największych organizacji, osiągających roczne przychody powyżej 10 mld dolarów, aż 22 % podniosło nakłady na ESG o ponad jedną piątą.

– Zrównoważony rozwój jest jednym z priorytetów zarządów, co odzwierciedla trwałą zmianę w sposobie myślenia o biznesie. Dla wielu organizacji kwestie środowiskowe i społeczne przestają być wyłącznie wyrazem odpowiedzialności, stając się fundamentem decyzji inwestycyjnych. Coraz częściej obserwujemy gotowość firm do angażowania znaczących zasobów w działania ESG, nawet w warunkach niepewności gospodarczej, inflacji czy napięć geopolitycznych. W tym kontekście inicjatywy prośrodowiskowe nie są postrzegane jako ograniczenie, ale element strategii wzrostu, który pozwala na budowanie przewagi konkurencyjnej – podkreśla Julia Patorska, AUTOMATYKA

Fot. pixabay

według liderów firm

RYNEK darczych oraz możliwość szybszego reagowania na nie. Rośnie liczba firm, które dostrzegają już konkretne efekty takiego podejścia. Dwie trzecie przedstawicieli kadry zarządzającej deklaruje pozytywny wpływ działań prośrodowiskowych na przychody organizacji, 60 % obserwuje poprawę wizerunku, a 55 % wskazuje na redukcję kosztów.

Osiągnięcie takich rezultatów wymaga jednak świadomego i konsekwentnego przywództwa na poziomie C-suite, zdolnego do łączenia celów klimatycznych, technologicznych i finansowych w jedną, spójną wizję transformacji – komentuje Dorota Cudna-Sławińska, partnerka, liderka portfolio Strategy w Polsce i w Europie Środkowej.

Nowe technologie wspierają cele klimatyczne

partnerka, liderka portfolio Sustainability & Climate w Polsce i Europie Środkowej w Deloitte.

Fot. pixabay

Transformacja jako element budowania odporności biznesu

Wśród firm, które podejmują działania na rzecz klimatu, coraz większą rolę odgrywają nowoczesne technologie, w tym sztuczna inteligencja. Już 81 % organizacji wykorzystuje AI do wspierania realizacji celów środowiskowych przez modelowanie ryzyk, redukcję emisji, projektowanie ekologicznych produktów i usprawnianie procesów.

65 % wykorzystuje sztuczną inteligencję do zwiększania efektywności i redukcji emisji operacyjnych, 58 % używa jej do monitorowania danych i raportowania, 53 % stosuje ją do modelowania scenariuszy i ograniczania

ryzyk, a 52 % rozwija dzięki niej nowe, bardziej zrównoważone produkty i usługi.

Trudności we wdrożeniach

Choć inwestycje w obszar ESG rosną, wiele firm wciąż mierzy się z barierami, które utrudniają skuteczne wprowadzanie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Co istotne, największe przeszkody w realizacji strategii nie mają dziś charakteru finansowego.

Koszty działań proekologicznych (11 %) znalazły się wraz z brakiem wsparcia regulacyjnego (13 %) dopiero na końcu listy wyzwań. O wiele większym problemem okazuje się trudność w mierzeniu rzeczywistego wpływu środowiskowego podejmowanych działań – wskazało ją 22 % ankietowanych ze stanowisk C-level.

Podobny odsetek liderów zwraca uwagę na presję związaną z krótkoterminowymi oczekiwaniami inwestorów i udziałowców (21 %) oraz brak dostępu do zrównoważonych rozwiązań i surowców (21 %). Wysoko wśród barier wymieniane były również konflikty między celami operacyjnymi a działaniami prośrodowiskowymi (18 %) oraz obawy, że zajęcie jednoznacznego stanowiska w kwestiach ESG może zniechęcić klientów lub pracowników (18 %). Źródło: Deloitte

Przedsiębiorstwa aktywnie dostosowują swoje plany działania i włączają do nich cele zrównoważonego rozwoju, przy czym 40 % z nich deklaruje, że transformacja modelu biznesowego w odpowiedzi na zmiany klimatu stanowi centralny element ich strategii (spadek o 5 % rok do roku). Z kolei do 39 % wzrósł odsetek organizacji, które integrują działania ESG w całej strukturze firmy, bez bezpośredniego wpływu na ich działania operacyjne.

Tylko 6 % respondentów ogranicza się do działań nastawionych wyłącznie na zgodność z przepisami.

– Przedsiębiorstwa, które włączają zrównoważony rozwój do swojej strategii operacyjnej, zyskują większą zdolność do identyfikowania ryzyk klimatycznych i społeczno-gospo12/2025

53

RYNEK

Automatyzacja na fali

Punkt zwrotny w postrzeganiu automatyzacji przez pracowników Automatyzacja szybko staje się motorem wzrostu przedsiębiorstw w całej Europie. Badanie przeprowadzone na zlecenie firmy Universal Robots ujawnia duże oczekiwania co do jej wpływu na miejsca pracy, wydajność i transformację pracowników. 84 % pracowników wykazuje pozytywne nastawienie, a europejscy liderzy biznesowi sięgają po roboty, aby zwiększyć wydajność i zaradzić niedoborom kadrowym.

54

B

adanie, w którym wzięło udział ponad 2000 specjalistów z ośmiu krajów europejskich, pracujących w firmach na różnych etapach wdrażania automatyzacji, pokazało, że 84 % respondentów deklaruje pozytywne nastawienie pracowników do robotyzacji, a jedynie 3 % sygnalizuje opór.

To wyraźny punkt zwrotny w postrzeganiu automatyzacji – jest dziś raczej mile widziana niż wzbudza obawy.

są nawet wyższe – według 54 % respondentów z Polski – w tym czasie co najmniej jeden na czterech pracowników w ich organizacjach będzie współpracować z kobotem.

Perspektywy zatrudnienia: pozytywny bilans wypiera starą narrację

Koboty już teraz są podstawą działalności wielu firm, a ich rola będzie rosła wraz z przyspieszeniem procesu automatyzacji i dalszym umacnianiem ich pozycji w przemyśle.

93 % liderów przemysłu oczekuje, że w ciągu najbliższej dekady co najmniej 10 % pracowników będzie współpracować z kobotami, a niemal połowa (47 %) przewiduje, że będzie to ponad jedna czwarta załogi. W Polsce te dane

Ponad połowa badanych (51 %) uważa, że do 2030 r. roboty stworzą więcej miejsc pracy, niż zlikwidują. Przeciwnego zdania jest tylko 22 %, a aż 78 % pozostaje optymistycznie lub neutralnie nastawionych. To wyraźna różnica w porównaniu z wcześniejszymi obawami, że automatyzacja będzie zastępować ludzi na rynku pracy i kolejny dowód na rosnące znaczenie kobotów w różnych sektorach. Podobne wyniki odnotowano dla Polski: również w naszym kraju 51 % badanych uważa, że dzięki robotom miejsc pracy przybędzie.

Ponadto 91 % respondentów twierdzi, że koboty mogą zmniejszyć

61,75 %

51,15 %

51,26 %

Aż 61,75 % polskich respondentów uważa, że robotyka oparta na sztucznej inteligencji przyniesie ich firmom znaczne korzyści

Ponad połowa polskich liderów uważa, że do 2030 r. robotyka będzie raczej tworzyć miejsca pracy niż je likwidować

Według 51,26 % polskich respondentów w ciągu najbliższej dekady co najmniej jeden na czterech pracowników będzie pracował z kobotem

Koboty staną się powszechne

AUTOMATYKA

RYNEK problem niedoborów kadrowych o co najmniej 10 %, a 44 % spodziewa się redukcji o jedną czwartą lub więcej. Wskazuje to na rolę automatyzacji w stabilizowaniu działalności, umożliwianiu rozwoju i łagodzeniu skutków presji demograficznej – szczególnie starzenia się populacji i kurczenia się zasobów pracowników w całej Europie.

– Wyraźnie pozytywne postrzeganie automatyzacji w Polsce jest dobrym prognostykiem dla naszego przemysłu.

To, że coraz więcej firm traktuje koboty jako realne wsparcie dla pracowników i narzędzie wzrostu produktywności świadczy o realistycznym planowaniu przyszłości. Wyniki badań pokazują, że roboty i współpraca z nimi będą kluczowym elementem rozwiązywania niedoborów kadrowych oraz budowania odporności przedsiębiorstw na wyzwania demograficzne i rynkowe – mówi Grzegorz Będkowski, Channel Distribution Manager Universal Robots w Polsce.

Produktywność głównym motorem inwestycji

Najważniejszym powodem inwestycji w automatyzację jest produktywność.

68 % ankietowanych wskazało jej wzrost jako jeden z trzech kluczowych czynników wdrożenia.

Efekty już są widoczne: 89 % firm odnotowało wymierną poprawę wydajności dzięki kobotom. Ponad połowa (52 %) zanotowała poprawę o 10–25 %, niemal jedna trzecia (30 %) – o 26–50 %, a 6 % wskazało na wzrost wydajności o ponad 50 %.

W przypadku Polski wskaźniki te są jeszcze bardziej optymistyczne.

Wzrost produktywności w zakresie 10–25 % odnotowało 55 % badanych, dla przedziału 26–50 % – co trzeci, a na ponad 50 % poprawę produktywności wskazało 7,5 % ankietowanych.

Automatyzacja zdefiniuje przyszłość przemysłu w Europie i Polsce

Jak zauważa Daniel Niepsuj, CEE Sales Lead w Universal Robots, europejski przemysł przechodzi głęboką transformację, mierząc się z niestabilnością geopolityczną, inflacją, starzeniem się społeczeństw i wyzwaniami 12/2025

Respondenci z branży produkcyjnej:

Respondenci z branży inżynieryjnej:

Przedstawiciele tej branży są w przeważającej większości pozytywnie nastawieni do sztucznej inteligencji, która w nadchodzących latach przyczyni się do zwiększenia automatyzacji i wprowadzenia usprawnień. Dziewięciu na 10 (90 %) wierzy w jej wpływ, a 12 % uważa, że ma ona „transformacyjne” oddziaływanie na ich organizację.

Przyszłość inżynierii wygląda obiecująco, a jej zastosowanie w przyszłości jest dla wielu czymś oczywistym. Aż 95 % respondentów z tej branży uważa, że w ciągu najbliższej dekady ponad 10 % ich pracowników będzie pracować z kobotami.

Respondenci z branży motoryzacyjnej: Respondenci z branży budowlanej: Jeden na 10 (10 %) respondentów z tej branży uważa, że roboty współpracujące mogą pomóc zmniejszyć globalny niedobór kadrowy o ponad 50 %.

w łańcuchach dostaw. W efekcie automatyzacja przestała być odległym celem – stała się priorytetem. – Firmy inwestują w robotykę, sztuczną inteligencję i zaawansowaną analitykę, aby zwiększyć produktywność, jakość i odporność. Nasze badania potwierdzają tę zmianę, pokazując, że koboty nie tylko zwiększają efektywność, ale też napędzają transformację całych przedsiębiorstw – podsumowuje Daniel Niepsuj.

O badaniu

Badanie zawarte w raporcie „Stan automatyzacji przemysłowej w 2025 r.” zostało przeprowadzone w pierwszej połowie 2025 r. w ośmiu krajach europejskich: Danii, Francji, Niemczech, Włoszech, Polsce, Hiszpanii, Szwecji i Wielkiej Brytanii.

Badanie zostało zlecone przez firmę Universal Robots i przeprowadzone z wykorzystaniem wiodącej platformy

Aż 98 % respondentów z tej branży uważa, że do 2030 r. ich branża doświadczy największych zmian spowodowanych przez roboty współpracujące, a jedna trzecia (33 %) wskazuje integrację z istniejącymi systemami jako największe wyzwanie związane z szerszym wdrożeniem robotów współpracujących.

badawczej B2B oraz profesjonalnego panelu zewnętrznego, aby zapewnić reprezentatywną próbę odzwierciedlającą różnorodność wielkości przedsiębiorstw, branż i poziomów zaawansowania automatyzacji.

Wyniki opierają się na odpowiedziach 2174 specjalistów pracujących w firmach na różnych etapach wdrażania automatyzacji, w tym w firmach korzystających z robotów współpracujących lub przemysłowych, zaawansowanych maszyn bez robotyki oraz podstawowych rozwiązań automatyzacyjnych.

Respondenci reprezentowali grupę zrównoważoną pod względem poziomów stażu pracy, z czego 95 % było zatrudnionych w pełnym wymiarze godzin i pochodzili z organizacji obejmujących zarówno MŚP, jak i duże korporacje. Źródło: Universal Robots

55

RYNEK

Strategia publikacji na LinkedIn

Jak dzielić się wiedzą bez wypalenia?

56

W

poprzednich artykułach z tej serii omówiliśmy, czym jest marka osobista i jak zbudować solidny profil na LinkedIn. Teraz czas na kluczowe pytanie: jak regularnie dzielić się wiedzą, nie poświęcając na to całego wolnego czasu?

Bez strategii publikacja treści wygląda tak: raz na kilka tygodni lub miesięcy przypominasz sobie o LinkedIn, piszesz spontanicznie post, czekasz na reakcje, nie dostajesz ich zbyt wiele, rozczarowujesz się i odpuszczasz na kolejne miesiące. To klasyczny błąd, który prowadzi do frustracji i przekonania, że „LinkedIn to nie dla mnie”.

Strategia publikacji to nie skomplikowany plan marketingowy. To przemyślany system, który odpowiada na trzy podstawowe pytania: co publikujesz, jak często to robisz i po co?

Gdy znasz odpowiedzi, publikowanie staje się prostsze, szybsze i bardziej efektywne.

Co to jest strategia publikacji treści

Strategia publikacji to plan działania, który określa twoje cele, tematy, częstotliwość i formaty publikacji. Najważniejsze jest, żeby strategia była realistyczna i efektywna czasowo. Nie chodzi o to, żeby stać się content creatorem na pełen etat. Chodzi o to, żeby maksymalnie wykorzystać wiedzę, którą i tak zdobywasz w codziennej pracy.

Dobrze przemyślana strategia odpowiada na kilka podstawowych pytań: co chcesz osiągnąć, o czym będziesz pisać, jak często publikujesz i w jakich formatach. Gdy znasz odpowiedzi, publikowanie staje się prostsze, szybsze i bardziej efektywne.

Dlaczego warto mieć strategię publikacji Oszczędność czasu i energii

Paradoksalnie, planowanie oszczędza czas. Gdy wiesz, co publikujesz w tym AUTOMATYKA

Fot. pixabay

Masz już profesjonalny profil na LinkedIn. Wiesz, co oferujesz i co chcesz przekazać swojej sieci. Teraz przyszedł czas na najtrudniejszą część – regularną publikację treści.

Większość osób nie podchodzi do tematu publikacji odpowiednio. Publikują chaotycznie, nie widząc efektów i w końcu rezygnują. Problem nie leży w braku umiejętności dzielenia się wiedzą, ale w braku strategii. W tym artykule pokażę Ci, jak stworzyć system publikacji, który nie skutkuje wypaleniem i przynosi realne rezultaty w budowaniu marki osobistej.

RYNEK tygodniu, nie tracisz godziny na zastanawianie się „o czym napisać”. Masz listę tematów i wybierasz ten, który pasuje do aktualnej sytuacji.

Konsekwencja bez wypalenia

Algorytm LinkedIn nagradza regularność.

Osoba, która publikuje raz w tygodniu przez rok, osiągnie znacznie lepsze wyniki niż ta, która przez miesiąc publikuje codziennie, a potem znika na pół roku.

Strategia pomaga utrzymać tempo, które możesz wytrzymać długoterminowo.

Mierzalne efekty

Gdy masz określone cele (np. chcesz otrzymać pięć zaproszeń do projektów w ciągu pół roku albo chcesz rozszerzyć sieć kontaktów o 20 %), możesz ocenić, czy Twoja strategia działa. Bez celów publikujesz w próżnię i nigdy nie wiesz, czy to ma sens.

Budowanie spójnego wizerunku eksperta

Przypadkowe posty o różnych tematach nie budują Twojej marki. Strategia pomaga Ci skupić się na określonej niszy i konsekwentnie pokazywać kompetencje w konkretnym obszarze.

Fot. pixabay

Cele publikacji – po co to robisz?

Zanim zaczniesz publikować, odpowiedz sobie szczerze: po co? Twój cel determinuje całą strategię.

Jeśli szukasz nowej pracy, publikuj case studies i rozwiązania problemów, które pokazują Twoje kompetencje w konkretnych technologiach. Komentuj posty rekruterów lub ludzi odpowiedzialnych za konkretne działy czy projekty.

Gdy chcesz pozyskiwać zlecenia jako freelancer lub konsultant, skupiasz się na pokazywaniu wartości Twojej wiedzy – publikuj praktyczne porady, rozwiązania problemów, analizy. Udowadniaj, że znasz się na rzeczy i jesteś wart swojej stawki.

Budujesz autorytet w niszy? Regularnie publikuj treści eksperckie, komentuj trendy branżowe, bierz udział w dyskusjach jako ekspert. Twórz artykuły długie i merytoryczne.

Może zależy Ci na networkingu i wymianie doświadczeń? Wtedy aktywnie komentuj posty innych, zadawaj pytania, 12/2025

dziel się obserwacjami. Publikuj posty otwierające dyskusję, a nie tylko monologi.

Możesz mieć kilka celów jednocześnie, ale jeden powinien być priorytetem. To określi proporcje między różnymi typami treści.

Co publikować – tematy dla inżyniera

Największy mit: „nie mam o czym pisać”.

Masz. Po prostu nie dostrzegasz wartości w tym, co robisz na co dzień.

Każdy rozwiązany problem techniczny to gotowy materiał na post. Napotkałeś problem z komunikacją między sterownikami? Rozwiązałeś błąd w systemie SCADA? To wartościowa informacja i treść dla Twojej grupy odbiorców, którzy mogą spotkać się z podobnym wyzwaniem.

Wdrożenia i projekty to naturalny materiał na case studies. Nie musisz zdradzać tajemnic firmowych – opisz wyzwanie, podejście i efekt bez szczegółów technicznych klienta. Przetestowałeś nowe oprogramowanie? Nauczyłeś się nowej technologii? Podziel się wrażeniami i praktycznymi wnioskami.

Obserwacje branżowe również mają wartość. Zauważyłeś trend w automatyzacji? Masz zdanie o nowych regulacjach? To wartościowy komentarz dla innych. Treści o błędach i lekcjach często osiągają lepsze wyniki niż opowieści o sukcesach. Ludzie cenią szczerość i chcą unikać Twoich błędów.

Zbiór praktycznych porad z Twojego doświadczenia – np. „Pięć rzeczy, które

sprawdzam przed uruchomieniem nowej linii produkcyjnej” – to format, który zawsze się sprawdza.

Masz już w głowie zarys tematów, o których mógłbyś pisać? Teraz czas na przygotowanie pliku, w którym zbierzesz wszystkie ciekawe inspiracje. Zapisuj pytania klientów i współpracowników, a także tematy, które pojawiają się na grupach dyskusyjnych czy w trakcie konferencji. Skorzystaj też z możliwości sztucznej inteligencji do wyszukiwania tematów i porządkowania myśli.

Przeglądaj regularnie listy tematów, aktualizuj je na bieżąco.

Jak często publikować – znajdź swoje tempo

Najczęstszy błąd to myślenie, że musisz publikować codziennie. To szybki przepis na wypalenie.

Określ, jak często chcesz publikować własne materiały. Zaplanuj w kalendarzu czas raz w miesiącu na przygotowanie wszystkich treści. Zacznij od przejrzenia tematów. Ustal o czym chcesz mówić w danym miesiącu oraz w jakim formacie.

Realistyczny plan na początek to jeden post miesięcznie plus kilka komentarzy w tygodniu. To wystarczy, żeby utrzymać obecność i pokazać, że jesteś aktywny.

Gdy chcesz budować rozpoznawalność szybciej, możesz zwiększyć liczbę publikacji do dwóch postów miesięcznie i codziennych komentarzy. Najintensywniejszy plan to post tygodniowo, regularne komentowanie i jeden dłuższy artykuł co miesiąc.

57

RYNEK

Z czego składa się dobry post na LinkedIn

Post na LinkedIn to krótka forma – od 150 do 1500 znaków (choć może być dłuższy). Dobry post ma prostą strukturę.

Zacznij od hooka (tzw. haka) – pierwsze zdanie musi przyciągnąć uwagę konkretnym problemem lub obserwacją. „Dziś system awaryjnego zatrzymania nie zadziałał. Wszystko przez jeden błąd w konfiguracji” lub „Większość inżynierów popełnia ten sam błąd przy programowaniu sterowników PLC” – to przykłady, które sprawiają, że czytelnik chce wiedzieć więcej.

Następnie rozwiń temat w trzech do pięciu zdaniach. Opisz sytuację, problem lub rozwiązanie. Bądź konkretny: co się wydarzyło, jaki był problem, jak go rozwiązałeś. To serce Twojego posta – tu oferujesz wartość.

Zakończ wnioskiem lub praktyczną poradą w jednym lub dwóch zdaniach.

Co z tego wynika? Jaka lekcja? Opcjonalnie dodaj call to action – zachętę

do interakcji: „A Ty jak sobie radzisz z tym problemem?” lub „Zgadzasz się z tym podejściem? Podziel się swoim wnioskiem.”

Formatowanie również ma znaczenie. Używaj krótkich akapitów (maksymalnie dwa do trzech zdań), zostawiaj odstępy między akapitami. Unikaj ścian tekstu – są nieczytelne na telefonie, a większość ludzi przegląda LinkedIn właśnie na urządzeniach mobilnych.

Z czego składa się dobry artykuł na LinkedIn

Artykuł to dłuższa forma (od 1500 znaków), która pozwala na głębsze omówienie tematu. Jest idealny do case studies z projektów, przewodników technicznych, analiz trendów branżowych i porównań technologii.

Dobry artykuł zaczyna się od tytułu z korzyścią: „Jak zmniejszyliśmy zużycie energii o 30 % dzięki …” lub „Pięć błędów przy wdrażaniu systemów MES i jak ich uniknąć». Tytuł musi jasno komunikować, co czytelnik zyska.

We wstępie, który zajmuje dwa do trzech akapitów, przedstaw problem lub kontekst. Dlaczego ten temat jest ważny? Co skłoniło Cię do jego podjęcia? Rozwinięcie podziel na logiczne sekcje z wyraźnymi nagłówkami. Ułatwia to czytanie i skanowanie tekstu.

Większość ludzi najpierw przegląda nagłówki, zanim zdecyduje czy czytać cały artykuł.

Konkretne przykłady to fundament dobrego artykułu technicznego. Liczby, dane, screeny, schematy – im bardziej

praktycznie, tym lepiej. Nie opisuj teorii – pokazuj jak to działa w rzeczywistości.

Podsumowanie powinno zawierać kluczowe wnioski w trzech do pięciu punktach. Zakończ zachętą do dyskusji – pytaniem, które zachęca do komentowania i dzielenia się własnymi doświadczeniami.

Kiedy publikować artykuł zamiast posta? Gdy temat wymaga szczegółowego omówienia, masz dużo danych i przykładów, chcesz stworzyć materiał, do którego będziesz mógł linkować w przyszłości lub budujesz autorytet eksperta w konkretnej niszy. Pamiętaj, że artykuły mają dłuższą żywotność niż posty. Dobry artykuł będzie generować ruch przez miesiące.

Wideo – format dla odważnych

Wideo to najbardziej angażujący format na LinkedIn, ale też najbardziej wymagający. Jeśli czujesz się komfortowo przed kamerą, warto spróbować.

Krótkie wyjaśnienia trwające 30– 60 sekund to świetny format na pokazanie rozwiązania problemu, szybką poradę czy obserwację z projektu. Vlog z hali produkcyjnej pozwala pokazać linię produkcyjną, wdrożenie czy ciekawe rozwiązanie – oczywiście z zachowaniem poufności. Screen recording z komentarzem sprawdza się doskonale do pokazania konfiguracji systemu czy problemów z oprogramowaniem.

Pierwsze trzy sekundy są najważniejsze – od razu powiedz, o czym jest wideo. Użyj hooków – wizualnych, dźwiękowych i tekstowych. Większość ludzi ogląda bez dźwięku, więc dodaj napisy.

Dobre oświetlenie i mikrofon to podstawa, ale nie musisz być perfekcyjny – autentyczność jest ważniejsza niż produkcja na poziomie studia telewizyjnego.

Jeśli nie lubisz być przed kamerą, screen recording z voice-overem to świetna alternatywa. Możesz nagrać ekran pokazujący program, schemat czy symulację i dodać komentarz głosowy wyjaśniający, co się dzieje.

Redystrybucja treści – jeden pomysł, wiele formatów

Największa oszczędność czasu to maksymalne wykorzystanie raz stworzonej 58

AUTOMATYKA

Fot. pixabay

Kluczem jest konsekwencja. Lepiej publikować mniej, ale regularnie, niż intensywnie przez miesiąc i potem zniknąć. Ustal stały dzień tygodnia na publikację (np. każdy wtorek). Przyzwyczaisz w ten sposób odbiorców, że w określony dzień zawsze będzie się pojawiał Twój materiał. A jeśli chodzi o komentowanie – również zaplanuj sobie w kalendarzu czas na pracę nad LinkedIn i przeglądanie i komentowanie postów innych użytkowników.

RYNEK treści. Jeden temat możesz przekształcić w wiele mniejszych publikacji.

Zacznij od długiego artykułu jako źródła. Napisz szczegółowy artykuł na odpowiedni dla Ciebie temat. Z tego jednego artykułu możesz stworzyć cztery do pięciu postów: jeden o problemie, który rozwiązywaliście, drugi o największym wyzwaniu podczas wdrożenia, trzeci o nieoczekiwanej lekcji z projektu, czwarty o końcowych efektach liczbowo, piąty o najważniejszym wniosku.

Do każdego posta dodaj elementy wizualne – infografikę z kluczowymi danymi, zdjęcie z wdrożenia, wykres pokazujący efekty. Możesz też stworzyć krótkie wideo – 30-sekundowe podsumowanie projektu. W przyszłości, gdy ktoś zadaje pytanie na pokrewny temat, masz gotowy odnośnik do artykułu.

Efekt? Z jednego artykułu masz materiał na pięć do sześciu tygodni publikacji plus gotowe odpowiedzi do komentarzy. To znaczy, że pisząc sześć artykułów rocznie, masz zabezpieczone treści na cały rok.

Komentarze – najważniejszy element strategii

Wiele osób koncentruje się tylko na tworzeniu własnych postów. To błąd.

Komentowanie to najszybsza droga do budowania rozpoznawalności, która wymaga mniej czasu niż tworzenie treści.

Dlaczego komentarze są tak skuteczne? Napisanie komentarza to kilka minut w porównaniu do stworzenia dobrego posta czy artykułu. Dobrze skomentowany post może mieć tysiące wyświetleń, a Twój komentarz zobaczy każdy, kto przeczyta ten post. Rozmowa w komentarzach to bezpośrednia interakcja z ekspertami – buduje relacje skuteczniej niż jednostronny monolog.

Wartościowy komentarz pokazuje to, że jesteś ekspertem – bez konieczności tworzenia własnego kontentu od zera.

Słaby komentarz to „Zgadzam się!”, „Świetny post👍👍” czy „Tak, to prawda”.

Taki komentarz nic nie wnosi i zostanie zignorowany. Dobry komentarz to dodanie nowej perspektywy, dzielenie się własnym doświadczeniem, zadanie przemyślanego pytania, merytoryczna Jeśli nie lubisz być przed kamerą, screen recording z voice-overem to świetna alternatywa. Możesz nagrać ekran pokazujący program, schemat czy symulację i dodać komentarz głosowy wyjaśniający co się dzieje.

Redystrybucja treści – jeden pomysł, wiele formatów Największa oszczędność czasu to maksymalne wykorzystanie raz stworzonej treści. Jeden temat możesz przekształcić w wiele mniejszych publikacji.

Zacznij od długiego artykułu jako źródła. Napisz szczegółowy artykuł na odpowiedni dla Ciebie temat.

Z tego jednego artykułu możesz stworzyć cztery do pięciu postów: jeden o problemie, który rozwiązywaliście, drugi o największym wyzwaniu podczas wdrożenia, trzeci o nieoczekiwanej lekcji z projektu, czwarty o końcowych efektach liczbowo, piąty o najważniejszym wniosku.

Do każdego posta dodaj elementy wizualne – infografikę z kluczowymi danymi, zdjęcie z wdrożenia, wykres pokazujący efekty. Możesz też stworzyć krótkie wideo – 30-sekundowe podsumowanie projektu. W przyszłości, gdy ktoś zadaje pytanie na pokrewny temat, masz gotowy odnośnik do artykułu.

Efekt? Z jednego artykułu masz materiał na pięć do sześciu tygodni publikacji plus gotowe odpowiedzi do komentarzy. To znaczy, że pisząc sześć artykułów rocznie, masz zabezpieczone treści na cały rok.

Komentarze – najważniejszy element strategii Wiele osób koncentruje się tylko na tworzeniu własnych postów. To błąd. Komentowanie to najszybsza droga do budowania rozpoznawalności, która wymaga mniej czasu niż tworzenie treści.

Dlaczego komentarze są tak skuteczne? Napisanie komentarza to kilka minut w porównaniu do stworzenia dobrego posta czy artykułu. Dobrze skomentowany post może mieć tysiące wyświetleń, a Twój komentarz zobaczy każdy, kto przeczyta ten post. Rozmowa w komentarzach to bezpośrednia interakcja z ekspertami – buduje relacje skuteczniej niż jednostronny monolog. Wartościowy komentarz pokazuje to, że jesteś ekspertem – bez konieczności tworzenia własnego kontentu od zera.

Słaby komentarz to „Zgadzam się!”, „Świetny post

” czy „Tak, to prawda”. Taki

Fot. pixabay

komentarz nic nie wnosi i zostanie zignorowany. Dobry komentarz to dodanie nowej perspektywy, dzielenie się własnym doświadczeniem, zadanie przemyślanego pytania, merytoryczna polemika lub uzupełnienie wiedzy przekazanej w poście.

Znajdź 10–15 profili ekspertów w Twojej branży – liderów opinii, firmy branżowe, media techniczne.

Poświęć 10 minut dziennie na przeglądanie ich najnowszych postów i komentuj te, gdy masz coś wartościowego do dodania. Jeśli ktoś odpowie na Twój komentarz, kontynuuj dyskusję. To buduje relacje. Nie komentuj dla liczby – lepiej dwa do trzech przemyślanych komentarzy niż 10 typu „super post!”.

Materiały dające wartość – co ludzie naprawdę chcą czytać Najważniejsza zasada kontentu na LinkedIn: wartość przed promocją. Ludzie nie chcą czytać, jaki jesteś wspaniały. Chcą rozwiązań swoich problemów.

Rozwiązania konkretnych problemów zawsze działają. „Jak naprawić błąd komunikacji Profinet w pięciu krokach". Listy sprawdzające typu „10 rzeczy do sprawdzenia przed uruchomieniem nowej linii” są praktyczne i można je od razu zastosować.

Porównania technologii pomagają w podejmowaniu decyzji. „LC Siemens vs Rockwell – kiedy wybrać które rozwiązanie” odpowiada na realne dylematy. Analizy błędów pokazują szczerość i

12/2025

polemika lub uzupełnienie wiedzy przekazanej w poście.

Znajdź 10–15 profili ekspertów w Twojej branży – liderów opinii, firmy branżowe, media techniczne. Poświęć 10 minut dziennie na przeglądanie ich najnowszych postów i komentuj te, gdy masz coś wartościowego do dodania.

Jeśli ktoś odpowie na Twój komentarz, kontynuuj dyskusję. To buduje relacje.

Nie komentuj dla liczby – lepiej dwa do trzech przemyślanych komentarzy niż 10 typu „super post!”.

Materiały dające wartość – co ludzie naprawdę chcą czytać

Najważniejsza zasada kontentu na LinkedIn: wartość przed promocją. Ludzie nie chcą czytać, jaki jesteś wspaniały.

Chcą rozwiązań swoich problemów.

Rozwiązania konkretnych problemów zawsze działają. „Jak naprawić błąd komunikacji Profinet w pięciu krokach”. Listy sprawdzające typu „10 rzeczy do sprawdzenia przed uruchomieniem nowej linii” są praktyczne i można je od razu zastosować.

Porównania technologii pomagają w podejmowaniu decyzji. „LC Siemens vs Rockwell – kiedy wybrać które rozwiązanie” odpowiada na realne dylematy. Analizy błędów pokazują szczerość i profesjonalizm. „Dlaczego nasze wdrożenie MES się nie powiodło (i co byśmy zmienili)” to treść, która buduje zaufanie przez uczciwość.

Praktyczne porady z realiów biznesowych, typu „Jak negocjować kontrakt na …”, mają dużą wartość dla innych specjalistów.

Czego unikać? Ogólników w stylu „automatyzacja jest ważna”, samochwalstwa bez dowodów, kopiowania treści innych, teoretycznych rozważań bez praktyki i żargonu bez wyjaśnień.

Złota zasada: po przeczytaniu Twojej treści, czytelnik powinien móc zastosować tę wiedzę w praktyce. Jeśli nie może, to prawdopodobnie publikujesz teorię zamiast praktyki.

Podsumowanie: Twoja strategia w pięciu krokach

• Krok 1: Określ cel. Po co publikujesz?

Co chcesz osiągnąć w ciągu sześciu miesięcy?

• Krok 2: Ustal realistyczny harmonogram. Wybierz częstotliwość, którą jesteś w stanie utrzymać przez rok.

• Krok 3: Stwórz bank tematów. Zacznij spisywać pomysły.

• Krok 4: Zaplanuj różne formaty. 70 % komentarze + 20 % krótkie posty + 10 % dłuższe artykuły = dobry balans na początek.

• Krok 5: Mierz i dostosowuj. Co miesiąc sprawdzaj, które treści działają najlepiej i twórz więcej w tym stylu.

Pamiętaj: budowanie marki osobistej to maraton, nie sprint. Konsekwencja przez 6–12 miesięcy przyniesie więcej efektów niż intensywna aktywność przez miesiąc. Zacznij małymi krokami, obserwuj, co działa i stopniowo zwiększaj aktywność.

Twoja wiedza ma wartość. Teraz masz strategię, żeby zacząć się nią dzielić.

Katarzyna Jakubek AutomatykaOnline.pl

59

RYNEK

Branżowe Punkty Kontaktowe Technologie rozwijają się dziś w zawrotnym tempie, a konkurencja rynkowa staje się coraz większa, a znalezienie odpowiedniego finansowania i partnerów do realizacji ambitnych projektów stanowi wyzwanie.

W tej sytuacji cennym wsparciem mogą służyć Branżowe Punkty Kontaktowe.

Katarzyna Wiśniewska

B

ranżowe Punkty Kontaktowe (BPK) to inicjatywa Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Powołane do życia w 2022 r. łączą wiedzę ekspertów, doświadczenie projektowe i międzynarodowe kontakty.

BPK pomagają firmom, uczelniom, instytutom badawczym i organizacjom pozarządowym skutecznie aplikować do programu Horyzont Europa.

60

Zakres technologiczny

BPK działają w sześciu obszarach technologicznych, oferując wsparcie nie tylko formalne, ale przede wszystkim merytoryczne i branżowe. W sieci są m.in.: • BPK Przemysł 4.0 (Łukasiewicz – PIAP) – wspiera nowoczesną produkcję, automatyzację i zaawansowane technologie przemysłowe, obejmując robotykę, inteligentne systemy produkcyjne, technologie wytwarzania, cyfrowe bliźniaki, elastyczne i zrównoważone łańcuchy wartości oraz bezpieczeństwo produkcji i fotonikę.

• BPK Transformacja Cyfrowa (Łukasiewicz – PIT) – koncentruje się na cyfryzacji procesów, usług i produktów, wspierając organizacje w tworzeniu innowacji cyfrowych. Obszary tematyczne obejmują sztuczną inteligencję, cyberbezpieczeństwo, technologie chmurowe i edge computing, Internet Rzeczy, łączność 5G/6G, interoperacyjność oraz automatyzację procesów i usługi cyfrowe.

P R O M O C J A

• BPK Technologie Medyczne i Zdrowie (Łukasiewicz – PORT) – stworzony z myślą o sektorze medycznym i biotechnologicznym. Punkt wspiera projekty poprawiające jakość opieki zdrowotnej, rozwój nowych terapii i odporność systemów zdrowotnych. Wśród obszarów tematycznych są medycyna translacyjna i spersonalizowana, inżynieria biomedyczna, telemedycyna, bioinformatyka, nowoczesne narzędzia diagnostyczne i terapeutyczne oraz wytwarzanie produktów leczniczych.

Ważnym aspektem działalności BPK jest również współpraca z europejskimi partnerstwami badawczymi, takimi jak AI Data and Robotics Association, Photonics21, EIT Health czy Virtual Worlds. Dzięki temu polskie firmy, uczelnie i instytuty mogą włączać się w międzynarodowe projekty badawczo-innowacyjne, rozwijać kompetencje i nawiązywać trwałe partnerstwa.

AUTOMATYKA

Fot. Branżowe Punkty Kontaktowe

Wsparcie w aplikowaniu do programu Horyzont Europa

RYNEK Wymiar praktyczny

W poprzednich latach BPK zorganizowały liczne warsztaty, szkolenia i wydarzenia, a także wizyty studyjne – m.in. w Brukseli i Barcelonie. Uczestnicy mogli zapoznać się z mechanizmami finansowania projektów UE, spotkać ekspertów i nawiązać kontakty z ośrodkami badawczymi specjalizującymi się w takich dziedzinach, jak fotonika czy medycyna.

Rok 2026 zapowiada się równie intensywnie. BPK przygotowują cykl webinarów, konferencji, wizyt studyjnych i sesji matchmakingowych, podczas których eksperci z Polski i Europy będą dzielić się wiedzą oraz pomagać w nawiązywaniu partnerstw. W planach są wydarzenia związane m.in. ze zdrowiem, fotoniką, sztuczną inteligencją, wirtualną rzeczywistością i Przemysłem 4.0. Aktualne informacje o wydarzeniach można śledzić w mediach społecznościowych BPK. – Miałam przyjemność uczestniczyć w inicjatywach organizowanych przez Branżowe Punkty Kontaktowe, które wspierają rozwój innowacji oraz

Katarzyna Wiśniewska

współpracę między nauką, przemysłem i opieką zdrowotną. To doświadczenie pozwoliło mi poznać najnowsze trendy, projekty i rozwiązania w obszarze biotechnologii oraz wymienić się wiedzą z ekspertami – naukowcami, specjalistami z przemysłu, ekspertami medycznymi i przedstawicielami instytucji branżowych. Dzięki temu spotkałam wielu inspirujących ludzi z różnych

Koordynator Branżowego Punktu Kontaktowego Przemysł 4.0

SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP Aleje Jerozolimskie 202 02-486 Warszawa tel. 22 874 01 35 piap.lukasiewicz.gov.pl

Fot. Branżowe Punkty Kontaktowe

y

środowisk i nawiązałam cenne kontakty zawodowe. Działalność Branżowych Punktów Kontaktowych pokazuje znaczenie współpracy międzysektorowej i jej rolę w rozwijaniu innowacyjnych rozwiązań – podkreśliła Patrycja Szałapska z Łukasiewicz – PORT. Branżowe Punkty Kontaktowe to znacznie więcej niż źródło informacji – to partnerzy w procesie tworzenia innowacji. Pomagają rozwijać pomysły, przygotowywać projekty i włączać się we współpracę międzynarodową, zwiększając szanse polskich instytucji na sukces w Europie.

12/2025

61

PRAWO I NORMY

KAMIL STATUCH adwokat, senior associate SKP Ślusarek Kubiak Pieczyk

Odpowiedzialność karna managementu

przy wdrażaniu i funkcjonowaniu automatyki w biznesie Wraz z rozwojem technologii rośnie znaczenie automatyzacji w przedsiębiorstwach. Coraz częściej jest ona obecna w procesach produkcyjnych, logistycznych, w obiegu dokumentów, marketingu czy obsłudze klienta. Skutkuje to ograniczeniem bezpośredniej aktywności człowieka w tych obszarach.

Zdarza się jednak, że przy wdrażaniu lub funkcjonowaniu automatyki dochodzi do nieprawidłowości – niekiedy bardzo poważnych – które mogą wypełniać znamiona przestępstwa i stanowić podstawę do pociągnięcia do odpowiedzialności karnej. Powstają wówczas naturalne pytania: kto odpowiada za skutki wadliwego działania maszyny, robota lub systemu oraz kiedy i za jakie przestępstwa mogą odpowiadać osoby zarządzające przedsiębiorstwem?

62

R

ozważając kwestię odpowiedzialności osób zarządzających przedsiębiorstwem za skutki przestępstw związanych z wdrożeniem automatyki, należy wskazać, że najczęściej w grę będą wchodzić przestępstwa o charakterze nieumyślnym, związane z zaniechaniami w zakresie nadzoru lub kontroli nad wykorzystaniem automatyki w zrządzanym podmiocie. Zasadą jest, że odpowiedzialność taka – z mocy samego prawa – ciążyć będzie przede wszystkim na członkach zarządu spółek, jako osobach zobowiązanych do zajmowania się działalnością gospodarczą oraz sprawami majątkowymi zarządzanych podmiotów.

Zasady odpowiedzialności

Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 2 Kodeksu karnego, odpowiedzialności karnej za przestępstwo skutkowe (tj. takie, którego koniecznym elementem jest wystąpienie obiektywnego skutku w dobrach chronionych prawem – np. uszkodzenie ciała drugiej osoby lub szkoda w majątku spółki) popełnione przez zaniechanie podlega osoba, na której ciążył prawny, szczególny obowiązek zapobiegnięcia takiemu skutkowi. Taka osoba tradycyjnie określana jest mianem gwaranta.

Leżący po stronie gwaranta obowiązek zapobiegnięcia przestępnemu skutkowi może wynikać zarówno z prze-

pisów ustawy, jak również z innych aktów mających znaczenie prawne, np. z umów. Przykładowo członek zarządu spółki kapitałowej ma prawny obowiązek dbałości o jej majątek i niedopuszczania do powstania szkody w tym majątku, a specjalista ds. BHP wyznaczony przez pracodawcę na podstawie umowy ma prawny obowiązek dbania o bezpieczeństwo pracownika i niedopuszczenia do narażenia pracownika na ryzyko utraty życia lub zdrowia.

Możliwość przypisania osobie zarządzającej przedsiębiorstwem odpowiedzialności karnej uzależniona jest również od wykazania, że niezgodne z prawem zachowanie osoby zarządzającej miało charakter zawiniony. Oznacza to, że w analizowanym przypadku musi istnieć możliwość zarzucenia tej osobie, że postąpiła w sposób niezgodny z prawem, mimo że obiektywnie – w danych okolicznościach – można było oczekiwać od niej zachowania zgodnego z prawem.

Co istotne, w polskim prawie obowiązuje zasada indywidualizacji odpowiedzialności karnej, która wyklucza odpowiedzialność zbiorową, np. zarządu spółki kapitałowej. Spełnienie przesłanek odpowiedzialności w takim przypadku badane jest odrębnie w odniesieniu do poszczególnych członków takiego organu. Możliwa jest zatem sytuacja, że część członków kolegialnego AUTOMATYKA

a

PRAWO I NORMY organu spółki zostanie uznana za winną popełnienia czynu zabronionego, a część nie.

Odpowiedzialność karna za przestępstwa związane z funkcjonowaniem automatyki

Kwestia odpowiedzialności karnej, związanej z funkcjonowaniem automatyki w przedsiębiorstwach może zaktualizować się w szczególności w przypadku nieuzasadnionego zaniechania realizacji obowiązków, które mają wpływ na prawidłowe funkcjonowanie systemów oraz urządzeń wykorzystywanych w prowadzonej działalności gospodarczej. Mowa przede wszystkim o braku wykonywania okresowych przeglądów oraz testów używanych urządzeń, braku aktualizacji używanego oprogramowania czy braku kontroli, monitorowania oraz optymalizacji zautomatyzowanych procesów. W zależności od rodzaju skutku, spowodowanego przez dysfunkcję automatyki, omawiane zaniechania mogą narażać osoby zarządzające na surową odpowiedzialność karną, m.in. za nieumyślne spowodowanie śmierci lub uszczerbku na zdrowiu (art. 155 i 156 Kodeksu karnego), narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 160 oraz 220 Kodeksu karnego), sprowadzenie zdarzenia powszechnie niebezpiecznego, takiego jak pożar, zawalenie się budynku, eksplozja (art. 163 Kodeksu karnego) czy sprowadzenie niebezpieczeństwa katastrofy (art. 164 Kodeksu karnego).

Należy zaznaczyć, że ryzyko odpowiedzialności karnej zachodzi nie tylko wtedy, gdy zaniedbania prowadzą do wystąpienia fizycznej szkody. Odpowiedzialność taka może zaktualizować się również w sytuacjach, gdy w wyniku tych

uchybień dojdzie do naruszeń o charakterze formalnym, np. gdy w wyniku automatyzacji procesów marketingowych dojdzie do bezprawnego przetwarzania danych osobowych (art. 107 Ustawy o ochronie danych osobowych).

Odpowiedzialność karna związana z procesem wdrożenia automatyki

Osoby zarządzające mogą ponosić odpowiedzialność karną nie tylko za skutki wadliwego funkcjonowania automatyki, ale również za nieprawidłowości w procesie jej wdrażania w przedsiębiorstwie.

Istota tych nieprawidłowości może sprowadzać się przede wszystkim do naruszenia interesów majątkowych zarządzanego podmiotu i polegać przykładowo na doprowadzeniu do straty finansowej na skutek błędnego oszacowania kosztów i harmonogramu wdrożenia, zakupu sprzętu o specyfice nieadekwatnej do charakteru prowadzonej działalności czy wyboru niewłaściwych dostawców rozwiązań technicznych.

Tego rodzaju zachowania mogą realizować znamiona przestępstwa niegospodarności, uregulowanego w art.

296 Kodeksu karnego. Do popełnienia omawianego przestępstwa dochodzi co do zasady w sytuacji, gdy osoba zarządzająca – przez nadużycie udzielonych jej uprawnień lub niedopełnienie ciążących na niej obowiązków – wyrządza zarządzanemu podmiotowi znaczną szkodę majątkową (tj. szkodę o wartości przekraczającej 200 000 zł) lub sprowadza bezpośrednie niebezpieczeństwo wyrządzenia takiej szkody. Co szczególnie istotne, Kodeks karny przewiduje odpowiedzialność również za nieumyślne popełnienie tego przestępstwa. Oznacza to, że w skrajnych przypadkach osoba zarządzająca jest narażona na poniesienie odpowiedzialności karnej za nie-

KAMIL STATUCH Specjalizuje się w reprezentacji klientów w postępowaniach spornych z zakresu prawa karnego, gospodarczego oraz cywilnego. Ma szczególne doświadczenie w sprawach dotyczących ochrony własności intelektualnej, dóbr osobistych oraz zwalczania nieuczciwej konkurencji. W ramach swojej praktyki prowadzi wewnętrzne postępowania wyjaśniające oraz doradza przedsiębiorcom przy opracowywaniu i wdrażaniu procedur mających na celu wykrywanie i zapobieganie nadużyciom w organizacjach. Kontakt: k.statuch@skplaw.pl. Strony internetowe: www.skplaw.pl, www.skpipblog.pl.

12/2025

gospodarność nawet w przypadku, gdy faktycznie nie ma zamiaru popełnienia przestępstwa, lecz w wyniku błędnej decyzji biznesowej powoduje uszczerbek w majątku zarządzanego podmiotu.

Prawomocne skazanie za przestępstwo niegospodarności może nieść za sobą wyjątkowo poważne konsekwencje dla osób zarządzających podmiotami gospodarczymi. Zgodnie z art. 18 § 2 Kodeksu spółek handlowych, osoba skazana prawomocnym wyrokiem m.in. za przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym (rozdział XXXVI Kodeksu karnego) – do których należy omawiane przestępstwo niegospodarności – nie może być członkiem zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatorem albo prokurentem.

Praktyczne sposoby ograniczenia ryzyka odpowiedzialności karnej

Zakres odpowiedzialności karnej, związanej z wdrażaniem i funkcjonowaniem automatyki w biznesie jest szeroki, a konsekwencje surowe. Warto mieć tego świadomość i zawczasu podjąć odpowiednie działania organizacyjne, które mogą ograniczyć ryzyko poniesienia takiej odpowiedzialności przez osoby zarządzające przedsiębiorstwem. Wśród takich działań należy wymienić w szczególności: • wprowadzenie precyzyjnego podziału kompetencji oraz obszarów odpowiedzialności między poszczególnych członków zarządu w treści statutu lub umowy spółki, • zadbanie o precyzyjne uregulowanie w umowach obowiązków osób, na które cedowane są obowiązki w zakresie kontroli oraz nadzoru nad zautomatyzowanymi procesami, stosowanymi w przedsiębiorstwie, • wdrożenie w organizacji procedur regulujących zasady korzystania, kontroli oraz nadzoru nad zautomatyzowanymi procesami, stosowanymi w przedsiębiorstwie, • doskonalenie wiedzy kadry menedżerskiej, przez udział w szkoleniach z zakresu korzystania, kontroli oraz nadzoru nad zautomatyzowanymi procesami, stosowanymi w przedsiębiorstwie.

63

BIBLIOTEKA MY, PROGRAMIŚCI KRONIKA KODERÓW OD ADY DO AI Robert C. Martin Wydawca: Helion rok wydania: 2025, objętość: 368 stron, oprawa: miękka

Informatyka przeszła fascynującą drogę – od pierwszego kodu do dziś, epoki sztucznej inteligencji. Ta książka to nie tylko chronologiczny zapis historii, ale też opowieść o wizji, marzeniach i potencjale rozwoju. Charles Babbage zaprojektował maszynę analityczną, ale to Ada Lovelace jako pierwsza zrozumiała, że może w niej tkwić coś więcej: dostrzegła potencjał twórczego myślenia. Zapisała pierwsze linijki kodu, zanim jeszcze powstały komputery. Tak rozpoczęła się nowa era – era ludzi, których geniusz i wytrwałość miały moc zmieniania świata. Poznaj historię programowania i przekonaj się, jak fascynujący jest świat koderów, od Charlesa Babbage’a i Ady Lovelace po Alana Turinga, Grace Hopper i Dennisa Ritchiego; od przełomowych bitów i bajtów po przejmujące ludzkie historie. Przekonaj się, że droga do sukcesu często bywa wyboista, triumf poprzedzają porażki, a depresja i kpiny ze strony innych to codzienność wielu pionierów.

AIRFLOW MONITOROWANIE PRZEPŁYWU DANYCH Piotr Chudzik Wydawca: Helion rok wydania: 2025, objętość: 168 stron, oprawa: miękka

Wiele naszych działań przeniosło się do przestrzeni cyfrowej, tworzymy i agregujemy ogromne ilości danych. Przechowujemy je na dyskach urządzeń, mobilnych nośnikach pamięci, w chmurach, a nawet w formie załączników poczty elektronicznej. Aby uzyskać z nich jak najwięcej informacji, musimy wykonywać odpowiednie procesy analityczno-agregujące, które następnie pozwolą nam na wyciągnięcie właściwych wniosków, a potem podjęcie odpowiednich decyzji. W tym miejscu często pojawia się problem: w jaki sposób pogodzić różne formaty danych, odpowiednio je ze sobą połączyć, wykonać mapowanie i konwertowanie? Wtedy do gry wkraczają tak zwane orkiestratory zadań, a należy do nich między innymi Apache Airflow. Jest to jedno z najpopularniejszych narzędzi służących do tworzenia, organizowania i monitorowania przepływów pracy, a także uruchamiania łańcuchów zadań na podstawie danych pochodzących z rozmaitych źródeł i występujących w różnych formatach.

AUTOMATYKA PRZEMYSŁOWA DLA POCZĄTKUJĄCYCH POZNAJ STEROWNIKI PLC ORAZ PANELE HMI I NAUCZ SIĘ JE PROGRAMOWAĆ Marcin Podsiadły Wydawca: Helion rok wydania: 2025, objętość: 256 stron, oprawa: miękka

Programowanie PLC to już nie tylko automatyzacja procesu. To dziedzina, która skupia wokół siebie szereg technologii, narzędzi i języków programowania. W nowoczesnych aplikacjach to również bezpośrednia integracja z systemami IT, logowanie danych do informatycznych baz danych – wszystko z uwzględnieniem wytycznych związanych z cyberbezpieczeństwem.

Idea stosowania sterowników PLC pozostaje jednak niezmienna: to urządzenia, których zadaniem jest automatyzacja procesu i które ze względu na wysoką elastyczność stosowane są w praktycznie każdej gałęzi przemysłu. Przemysłu, w którym ciągle brakuje specjalistów i osób chętnych do nauki nowych umiejętności.

Opracowanie – dr inż. Małgorzata Kaliczyńska 64

AUTOMATYKA

WSPÓŁPRACA

AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL �������������������������������������������������������������������������������������������������������� 3 ASTOR SP. Z O.O. TEL. 12 428 63 00, WWW.ASTOR.COM.PL ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 42–44

AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 23

PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 13 MIĘDZYNARODOWE TARGI POZNAŃSKIE SP. Z O.O. TEL. 61 869 20 00, WWW.GRUPAMTP.PL ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������ 15 NOWY ADRES TEL. 22 826 54 63, WWW.NOWYADRES.PL �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 15 SCHMERSAL-POLSKA SP. J. E. NOWICKA, M. NOWICKI TEL. 22 816 85 78, WWW.SCHMERSAL.PL �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� 19 SIEĆ BADAWCZA ŁUKASIEWICZ – PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.LUKASIEWICZ.GOV.PL ������������������������������� I OKŁ., II OKŁ., 5, 60–61, 66, IV OKŁ.

R E K L A M A

Do naszych głównych aktywności należą: pomoc w pozyskaniu europejskich partnerów i źródeł finansowania dla wspólnych projektów, reprezentowanie polskich podmiotów na forum międzynarodowym, organizowanie szkoleń, warsztatów i sesji networkingowych, prowadzenie indywidualnych konsultacji

✔ ✔ ✔ ✔ Poznaj europejskie partnerstwa i dowiedz się jak uzyskać unijne środki na realizację projektów B+R w Przemyśle 4.0 w ramach programu Horyzont Europa.

Naszą ofertę kierujemy do firm działających w obszarach: technologie produkcji sztuczna inteligencja przetwarzanie w chmurze fotonika inteligentne sieci i usługi

✔ ✔ ✔ ✔ ✔

Kto może skorzystać z naszego wsparcia? przedsiębiorstwa, startupy, uczelnie wyższe, jednostki naukowe, fundacje, stowarzyszenia, klastry oraz organizacje międzynarodowe.

Kontakt: mail: bpkprzemysl@piap.lukasiewicz.gov.pl telefon: 22 874 01 35 12/2025

65

NAJLEPSI

Sieć Badawcza Łukasiewicz – Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa e-mail: automatyka@piap.lukasiewicz.gov.pl www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka

www.AutomatykaOnline.pl www.Automatyka

Badania dla biznesu

Kompleksowe projektowanie

., Analizy innowacyjności koncepcji technologii i aplikowanie o granty międzynarodowe

v Projektowanie mechaniczne w oparciu o symulacje dynamiki oraz symulacje wytrrymałościowe

v Planowanie i prowadzenie badań naukowych, również z udziałem ochotników

v Przygotowywanie dokumentacji wykonawczej do technologii ubytkowych i przyrostowych

., Ochrona patentowa własności intelektualnej i wdrożenia przemysłowe efektów prac badawczych

v Prowadzenie kompleksowo procesu wytwarzania aż do otrzymania gotowych produktów

Cyfrowe bliźniaki

Sterowanie i ćwiczenia w VR

., Wizualizacja odczytów pomiarów czujników dostosowana do potrzeb indywidualnego użytkownika

v Wdrażanie cyfrowych bliźniaków w wirtualnej rzeczywistości sterowanych ruchami rąk v Wizualizacja i grywalizacja ćwiczeń oraz wskazówek dla użytkownika w wirtualnej rzeczywistości

., Ustawianie bezpiecznej i wysokowydajnej komunikacji bezprzewodowej do teleoperacji

v Rozwój aplikacji VR na zamówienie. wykorzystujących dodatkowe urządzenia peryferyjne

Inteligentne algorytmy

Ocena wpływu na człowieka

., Rozwijanie algorytmów uczących się przeznaczonych do personalizacji ćwiczeń

v Badanie aktywności człowieka wykorzystującego technologię za pomocą pomiarów EMG i EEG

., Tworzenie modeli predykcyjnych wykrywających ryzyka przed ich wystąpieniem

v Śledzenie ruchu człowieka w celu lepszego zrozumienia interakcji z urządzeniami - możliwe wewnątrz i na zewnątrz

., Wdrażanie pomiarów sygnałów biomedycznych do sterowania typu human-in-the-loop

v Modelowanie ruchów do projektowania ergonomicznych produktów na bazie pomiarów IMU i analiry obrazu

Projektowanie interaktywnych, immersyjnych cyfrowych modeli urządzeń mechatronicznych