TEMAT NUMERU Automatyka w branży wodno-kanalizacyjnej CENA 15,00 ZŁ (W TYM 8 % VAT)
ROZMOWA 24
SPRZĘT I APARATURA 44
RYNEK 68
Paweł Olszak, Siemens
Elementy wykonawcze i zawory
Raport Instytutu Sobieskiego
AUTOMATYKA ISSN 2392-1056
INDEKS 403024
AUTOMATYKAONLINE.PL
4/2018
Moc, niezawodność i właściwy wybór Do it differently 100% wyboru najlepszego
Danfoss Drives liderem w produkcji elektronicznie regulowanych napędów My robimy to inaczej, wspieramy Cię na każdym kroku. Jesteśmy w 100% skoncentrowani na rozwoju, produkcji i dostarczaniu najlepszych przetwornic częstotliwości. Decydujesz właśnie o sprzęcie do swojej aplikacji? Oferujemy wolność wyboru dowolnej technologii silnikowej. Nasze marki VLT® i VACON® to najbardziej innowacyjna oferta produktowa.
drives.danfoss.pl
35=<6=İ2Ň&,2:(6<67(0< &+:<7$.�: 35=<6=İ2Ň&,2:(,17(/,*(171(
Chwytaki serii 5000 IO-Link + Prosta instalacja + Bezproblemowe stosowanie eksploatacji przy komponencie
KNOW-HOW FACTORY
www.zimmer-group.pl
Independent Cart Technology • Prosta integracja z systemem sterowania dzięki modułowości i skalowalności • Szybka i niezawodna kontrola ruchu zwiększająca uniwersalność i przepustowość linii produkcyjnych • Większa wydajność produkcji o co najmniej 50% • Redukcja czasu przestoju na przezbrajanie • Mniejsze zużycie energii w porównaniu z konwencjonalnymi przenośnikami
Zobacz MagneMotion w działaniu:
Automation University Special 06 - 07 czerwca 2018 Hotel Windsor, Jachranka 75 Copyright © 2018 Rockwell Automation, Inc. Allen-Bradley, Rockwell Automation and Rockwell Software are Trademarks of Rockwell Automation Inc. Trademarks not belonging to Rockwell Automation are property of their respective companies.
OD REDAKCJI
Szanowni Państwo, Systemy wodno-kanalizacyjne niczym krwioobieg umoşliwiają prawidłowe funkcjonowanie wielu obiektów. Począwszy od duşych zakładów przemysłowych i zakładów produkcyjnych czy infrastruktury miast, a kończąc na małych gospodarstwach domowych, kaşdy do prawidłowego działania potrzebuje wody. Systemy wodno-kanalizacyjne dostarczają uşytkownikom czystą wodę, odbierają i odprowadzają ścieki, oczyszczają i uzdatniają je. Współczesne systemy wodno-kanalizacyjne są wyposaşone w nowoczesne systemy monitoringu i sterowania – często zdalne, a źródłem danych są urządzenia pomiarowe, m.in. ciśnieniomierze, mierniki poziomu, temperatury i przepływomierze. Całość uzupełniają urządzenia wykonawcze, które są wyjściowymi członami układów regulacji, oddziałującymi w sposób bezpośredni na strumień materiałów lub energii przepływający przez element, gdzie odbywa się regulacja. Gama stosowanych urządzeń jest szeroka – siłowniki, nastawniki, zawory, a sposób wykonania (pneumatyczne, elektryczne lub hydrauliczne) i zasada działania zaleşy od uşytego medium roboczego.
Szereg interesujących informacji na temat automatyzacji branşy wodno-kanalizacyjnej oraz stosowanych urządzeń znajdą Państwo w naszych materiałach redakcyjnych – Temat numeru oraz Przegląd sprzętu i aparatury. Całość tematyki uzupełnia rozmowa z Pawłem Olszakiem, kierownikiem Działu Rozwoju Sprzedaşy w firmie Siemens, która jest poświęcona rozwiązaniom i trendom charakterystycznym dla branşy wodno-kanalizacyjnej, najlepszym sposobom realizacji pomiarów procesowych, a takşe wdraşaniu załoşeń transformacji cyfrowej w polskim wymiarze. Zachęcam teş do zapoznania się z kolejną przeprowadzoną rozmową. Tym razem dotyczy specyfiki polskiego rynku, perspektywicznych w zakresie robotyzacji branş i nowych rozwiązań ABB, a naszym rozmówcą jest Robert Pacwa, kierownik Działu Sprzedaşy i Marketingu Lokalnej Jednostki Biznesu Robotyki w Dywizji Robotyki i Systemów Napędowych ABB. Stałym Czytelnikom działu Prawo i normy polecam artykuł o wzorach uşytkowych – małych wynalazkach, które mogą stanowić ciekawą alternatywę dla patentów, co jest szczególnie cenne w przypadku prostszych rozwiązań mechanicznych, charakteryzujących się stosunkowo krótkim czasem şycia na rynku. Na zakończenie proponuję zajrzeć do opracowania raportu Instytutu Sobieskiego na temat „Internet of Things (IoT) i Artificial Intelligence (AI) w Polsce. Jak wykorzystać rewolucję technologiczną Internetu Rzeczy i Sztucznej Inteligencji w rozwoju Polski�. Autorzy wyjaśnili, jak integracja technologii IoT oraz AI wpływa na łańcuchy tworzenia wartości dodanej B-B-C. Niektóre informacje szokują‌ Gorąco zapraszam do lektury!
4
AUTOMATYKA
SPIS TREŚCI REDAKTOR NACZELNA Małgorzata Kaliczyńska tel. (+48) 22 874 01 46 e-mail: mkaliczynska@piap.pl REDAKCJA MERYTORYCZNA Małgorzata Kaliczyńska
Z BRANŻY
8
PRODUKTY
16
ROZMOWA
REDAKCJA TEMATYCZNA Sylwia Batorska
Monitoring, pomiar i automatyzacja w optymalnym wydaniu
WSPÓŁPRACA REDAKCYJNA Marcin Bieńkowski, Jolanta Górska-Szkaradek, Krzysztof Jaroszewski, Marcin Karbowniczek, Agnieszka Staniszewska, Marcin Zawisza, Damian Żabicki
Rozmowa z Pawłem Olszakiem, kierownikiem Działu Rozwoju Sprzedaży w firmie Siemens
24
Automatyzacja i robotyzacja coraz bardziej przyjazna i opłacalna
28
Rozmowa z Robertem Pacwą, kierownikiem Działu Sprzedaży i Marketingu Lokalnej Jednostki Biznesu Robotyki w Dywizji Robotyki i Systemów Napędowych ABB
SEKRETARZ REDAKCJI Urszula Chojnacka tel. (+48) 22 874 01 85 e-mail: uchojnacka@piap.pl MARKETING I REKLAMA Jolanta Górska-Szkaradek – menedżer tel. (+48) 22 874 01 91 e-mail: jgorska@piap.pl Sylwia Batorska tel. (+48) 22 874 00 60 e-mail: sbatorska@piap.pl PRENUMERATA I KOLPORTAŻ Elżbieta Walczak tel. (+48) 22 874 03 51 e-mail: ewalczak@piap.pl SKŁAD I REDAKCJA TECHNICZNA Ewa Markowska KOREKTA Urszula Chojnacka, Ewa Markowska, Elżbieta Walczak DRUK Zakłady Graficzne „Taurus” Roszkowscy Sp. z o.o. Nakład: 4000 egzemplarzy REDAKCJA Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa tel. (+48) 22 874 01 46, fax (+48) 22 874 02 20 e-mail: automatyka@piap.pl www.AutomatykaOnline.pl WYDAWCA Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa Szczegółowe warunki prenumeraty wraz z cennikiem dostępne są na stronie automatykaonline.pl/prenumerata.
6
Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i modyfikacji nadesłanych materiałów oraz nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam i materiałów promocyjnych.
24
MONITORING, POMIAR I AUTOMATYZACJA W OPTYMALNYM WYDANIU O rozwiązaniach i trendach charakterystycznych dla branży wodno-kanalizacyjnej, najlepszych sposobach realizacji pomiarów procesowych, a także wdrażaniu założeń transformacji cyfrowej w polskim wymiarze rozmawiamy z Pawłem Olszakiem, kierownikiem Działu Rozwoju Sprzedaży w firmie Siemens.
TEMAT NUMERU 32
Automatyka w branży wodno-kanalizacyjnej Dla pompowni i przepompowni – system zdalnego sterowania i monitoring obiektów rozproszonych Wizualizacja stanu sieci wodno-kanalizacyjnej
38 42
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY Urządzenia wykonawcze i zawory Wszechstronne zastosowania zaworów
44 50 AUTOMATYKA
SPIS TREŚCI
32
AUTOMATYKA W BRANŻY WODNO-KANALIZACYJNEJ Rozwój automatyzacji dotyczy współcześnie praktycznie każdej gałęzi gospodarki. Jedną z branż, w której urządzenia i systemy automatyki znajdują szereg zastosowań jest branża wodno-kanalizacyjna.
44
PRAWO I NORMY 52
Małe wynalazki – wzory użytkowe Alternatywa dla patentów
RYNEK Chwytaki SCHUNK dla robotów współpracujących z człowiekiem Bezobsługowe chwytaki w technologii 3D
54 56
ABB Welcome na warszawskim Osiedlu Krzemowym
58
URZĄDZENIA WYKONAWCZE I ZAWORY Urządzenia wykonawcze są wyjściowymi członami układów regulacji, które oddziałują w sposób bezpośredni na strumień materiałów lub energii przepływających przez określony element, gdzie odbywa się regulacja.
Dataforth MAQ20 – precyzyjny system kontrolno-pomiarowy
59
MagneMotion – unikalna technologia do sterowania wieloma wózkami
60
Zastosowanie falowników Danfoss w napędach 62 hybrydowych statków Poczwórne wyróżnienie dla Grupy Zimmer
68
IOT + AI + B-B-C W ROZWOJU POLSKI 21 marca 2018 r. w gmachu Giełdy Papierów Wartościowych zaprezentowano raport Instytutu Sobieskiego na temat „Internet of Things (IoT) i Artificial Intelligence (AI) w Polsce. Jak wykorzystać rewolucję technologiczną Internetu Rzeczy i Sztucznej Inteligencji w rozwoju Polski”. W dokumencie wyjaśniono, jak integracja technologii IoT oraz AI wpływa na łańcuchy tworzenia wartości dodanej B-to-B-to-C.
Teleskopowe prowadnice GN 1400–GN 1440 odpowiednie do każdej aplikacji IoT + AI + B-B-C w rozwoju Polski
WYDARZENIA
67 68
Targowy duet: Hannover Messe i CeMAT
74
BIBLIOTEKA
76
WSPÓŁPRACA
77
LUDZIE Daniel Marzec, igus Polska
4/2018
64
78 7
Z BRANĹťY
KALENDARIUM
4/2018 18.04 WrocĹ‚aw Konferencja Czujniki dla niezawodnej i bezpiecznej produkcji www.KonferencjeTechniczne.plÂ
18–19.04 Włocławek Konferencja Przyszłość branşy producentów elektroniki www.renex.com.pl
23–26.04 Poznań Międzynarodowe Targi Energetyki EXPOPOWER www.expopower.pl
23–27.04 Hanower, Niemcy Targi Hannover Messe i CeMAT www.hannovermesse.de
25.04 KrakĂłw Konferencja Niezawodność i utrzymanie ruchu www.KonferencjeTechniczne.plÂ
5/2018 8.05 Katowice Szkolenie Bezpieczeństwo funkcjonalne maszyn www.phoenix-contact.com
21–23.05 Szkolenie Obsługa, programowanie i uruchamianie robotów Universal Robots www.elmark.com.pl
22–23.05 Rytro Konferencja Automatyków Rytro www.skamer.pl
22–23.05 Šódź Konferencja Wyzwania Industry 4.0 www.konferencja-industry40.pl
22–24.05 Olsztyn Forum Jakość Dostawców www.movida.com.pl
8
SIECI PRZEMYSĹ OWE W OBLICZU CYBERATAKĂ“W
Sieciom przemysłowym brakuje wbudowanych systemów ochrony, które są powszechnie stosowane w sieciach IT, co sprawia, şe ryzyko cyberataku rośnie – wynika z badania firmy CyberX, którego wyniki znalazły się w raporcie specjalnym ASTOR. Połączenie z publiczną siecią internetową zostało ujawnione w 32 proc. analizowanych zakładów, w aş 76 proc. placówek działają niewspierane systemy operacyjne Windows, takie jak XP i 2000. 59 proc. zakładów korzysta z nieszyfrowanych haseł w postaci zwykłego tekstu, które są bardzo łatwe do przechwycenia. Niepokojący jest teş fakt, şe w niemal 50 proc. firm nie funkcjonuje program antywirusowy. W prawie połowie badanych zakładów pracuje co najmniej jedno nieznane lub nieautoryzowane urządzenie. Średnio 28 proc. urządzeń w kaşdym zakładzie uznawanych jest za „podatne� na cyberatak, czyli ich wynik bezpieczeństwa (ustalany na podstawie oceny odnalezionych
luk w zabezpieczeniach) jest nişszy niş 70 proc. (sugerowany przez CyberX poziom to 80 proc.). – Ochrona sieci OT często traktowana jest powierzchownie, a większą uwagę koncentruje się na zabezpieczeniu sieci IT, uwaşając, şe to głównie na nich skupiają się cyberataki. Tymczasem coraz częściej równieş sieci przemysłowe padają ofiarą przestępców. Ułatwia to fakt rezygnacji zakładów z oczywistych rozwiązań, takich jak zautomatyzowane aktualizacje czy kilkustopniowe mechanizmy uwierzytelniania. – mówi Igor Zbyryt, dyrektor ds. cyberbezpieczeństwa w przemyśle w ASTOR. Badaniem CyberX, firmy specjalizującej się w rozwiązaniach z zakresu cyberbezpieczeństwa, zostało objętych 375 sieci produkcyjnych w zakładach ulokowanych na terenie Europy, USA oraz w regionie i Pacyfiku. Raport moşna pobrać na stronie: www.astor.com. pl/cyberbezpieczenstwo.
RECERTYFIKACJA CMSE Firma Pilz wraz z jednostkÄ… notyfikowanÄ… TĂœV Nord opracowaĹ‚y w 2013 r. miÄ™dzynarodowÄ… normÄ™ kwalifikowania specjalistĂłw zajmujÄ…cych siÄ™ bezpieczeĹ„stwem maszyn, wykorzystujÄ…c nowatorski program CMSE – Certified Machinery Safety Expert. Zapewnianie wiedzy jest realizowane przez okresowe i formalne szkolenia, co jest szczegĂłlnie waĹźne w odniesieniu do bezpieczeĹ„stwa maszyn. IntegralnÄ… część programu CMSE stanowi ponowna certyfikacja. Po upĹ‚ywie czterech lat od uzyskania tytuĹ‚u CMSE specjaliĹ›ci mogÄ… odnowić swĂłj certyfikat na kolejne cztery lata. Jednodniowe szkolenie pozwala uczestnikom zaktualizować wiedzÄ™ z zakresu odpowiednich norm i przepisĂłw istotnych z punktu widzenia bezpieczeĹ„stwa maszyn, a takĹźe analizowania aktualnych trendĂłw
w dziedzinie przemysłu, bezpieczeństwa i technologii. Celem jest równieş wsparcie uczestników w odnawianiu i ugruntowaniu wiedzy dotyczącej oceny ryzyka i zagadnień bezpieczeństwa funkcjonalnego. Absolwenci szkolenia automatycznie przedłuşają swoje członkostwo w międzynarodowej społeczności CMSE. Więcej szczegółów na temat programu ponownej certyfikacji moşna znaleźć na stronie www.cmse.com.
AUTOMATYKA
Z BRANĹťY
DANFOSS DIGITALIZUJE SEKTOR CIEPĹ OWNICZY
Danfoss A/S i OE3i ApS rozpoczęły współpracę, której celem jest przyspieszenie procesu digitalizacji w segmencie ciepłowniczym oraz dostarczenie skutecznych rozwiązań kluczowych problemów. Taki efekt ma zagwarantować połączenie wiedzy przedstawicieli firmy Danfoss na temat zastosowań i produktów w obszarze ciepłownictwa z oprogramowaniem tworzonym przez OE3i, które słuşy m.in. do przewidywania poziomu zuşycia ciepła i energii oraz optymalizacji szczytowego obciąşenia i temperatury przesyłu ciepła. – Wykorzystamy połączone siły i synergię w procesie dostarczania naszym klientom innowacyjnych rozwiązań z zakresu ciepłownictwa i pomoşemy im wyjść naprzeciw najwaşniejszym problemom, a zarazem umoşliwimy przyspieszenie procesu integracji odpowiednich danych oraz Internetu Rzeczy w celu dalszej optymalizacji sieci ciepłowniczych i produkcji energii – zapowiada Anton Koller, prezydent Dywizji Ciepłownictwo w Danfoss. OE3i tworzy oprogramowanie słuşące planowaniu i optymalizacji wykorzystania energii od 2003 r. Podstawową ideą działalności firmy jest łączenie wiedzy biznesowej i technicznej z moşliwościami, jakie dają najnowsze rozwiązania z zakresu komunikacji w sieci i wizualizacji za pomocą najnowocześniejszych narzędzi programistycznych. "#
NOWY PREZES FIRMY RELPOL Sławomir Bialik, dotychczasowy wiceprezes spółki Relpol – producenta przekaźników – został powołany na stanowisko prezesa firmy. Funkcję wiceprezesa w spółce przejął Krzysztof Pałgan, który wcześniej był członkiem zarządu. Sławomir Bialik jest absolwentem Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu (Magisterskie Studia Menedşerskie MBA) i Uniwersytetu Zielonogórskiego w Zielonej Górze (Mechanika i Budowa Maszyn). Ze spółką Relpol jest związany od lat 80. Przed objęciem stanowiska prezesa pełnił m.in. funkcję dyrektora ds. produkcji i logistyki. Od maja 2010 r. jest dyrektorem techniczno-produkcyjnym i prokurentem firmy, a od lipca 2008 r. pełni funkcję prezesa zarządu spółki Relpol Elektronik w Mirostowicach Dolnych.
ZŠOTE MEDALE TARGÓW AUTOMATICON ROZDANE W marcu odbyła się kolejna, juş 24. edycja Międzynarodowych Targów Automatyki i Pomiarów Automaticon. Nieodłączną częścią wydarzenia jest przyznanie Złotych Medali – jednego z najbardziej cenionych wyróşnień w branşy automatyki przemysłowej, przyznawanego od 1997 r. W tym roku komisja konkursowa uhonorowała tą nagrodą pięć produktów spośród prezentowanych na targach. Naleşą do nich: IRB 14000 YuMi firmy ABB – dwuramienny robot współpracujący z człowiekiem; interaktywna platforma komunikacji w zakładzie produkcyjnym ActiveCockpit Bosch Rexroth; moduły T-Connector IP67 – komponenty systemu SmartWire-DT spółki Eaton Electric; przekaźniki elektromagnetyczne w wykonaniu ATEX seria 39, seria 58 i seria 66 firmy Finder Polska oraz system zarządzania i monitorowania mediów Sabur. Pełna relacja z tegorocznych targów Automaticon ukaşe się w kolejnym numerze miesięcznika „Automatyka�. !
ROBOTY PRZYJAZNE DLA MŚP Roboty przyciągają coraz większe zainteresowanie firm z sektora Małych i Średnich Przedsiębiorstw. – Dotychczas maszyny pracowały u boku ludzi w największych fabrykach, jednak niebawem ma się to zmienić. Obecność obdarzonych sztuczną inteligencją robotów w małych i średnich przedsiębiorstwach to kwestia czasu – uwaşa Jonathan Wilkins, dyrektor marketingu w firmie EU Automation. Dodatkową zachętą jest fakt, şe często są to maszyny łatwe w programowaniu, wielozadaniowe i przystosowane do pracy u boku człowieka. Ich kontrola moşe odbywać się przy uşyciu wykorzystywanych na szeroką skalę rozwiązań, takich jak sterowniki programowalne (PLC) i przemysłowe komputery (IPC), dzięki czemu koszt implementacji jest stosunkowo niski. Sprawę ułatwia równieş to, şe przyjazne małym i średnim przedsiębiorstwom roboty wyposaşone są w system ręcznej kontroli, który moşna zastosować w celu nauczenia robota wykonywania określonych czynności. Taka forma programowania polega na zapamiętywaniu sekwencji ruchów wykonanych przez człowieka i nie wymaga konwencjonalnego kodowania. – Wchodzimy w nowy wymiar automatyzacji, w którym roboty funkcjonować będą u boku człowieka jak nigdy wcześniej, dając małym i średnim przedsiębiorstwom moşliwości, które dotychczas były przywilejem największych graczy – uwaşa Piotr Rojek z firmy DSR.
4/2018
9
Z BRANĹťY
ETHERNET KONTRA FIELDBUS Przemysłowy Ethernet wyprzedził tradycyjne sieci Fieldbus pod względem nowych instalacji w automatyce przemysłowej – wynika z najnowszego badania firmy HMS Industrial Networks, niezaleşnego dostawcy produktów i usług w zakresie komunikacji przemysłowej i Internetu Rzeczy. Przemysłowy Ethernet stanowi obecnie 52 proc. nowych zainstalowanych węzłów (rok wcześniej – 46 proc.), podczas gdy sieci lokalne 42 proc. (w 2017 r. – 48 proc.). Rynek sieciowy pozostaje rozdrobniony – uşytkownicy wciąş są zainteresowani łącznością z szeroką gamą sieci, w zaleşności od aplikacji. Najczęściej instalowaną siecią (15 proc.) jest dziś EtherNet/IP. Na kolejnych miejscach plasują się Profinet i Profibus (po 12 proc.). Rośnie równieş udział technologii bezprzewodowych – obecnie 6 proc. Wśród nich najpopularniejsza jest sieć WLAN, a następnie Bluetooth. W Europie i na Bliskim Wschodzie prym wiodą sieci Profinet i EtherNet/IP, nadal teş powszechnie stosowany jest Profibus. Inne popularne sieci to EtherCAT, Modbus TCP i Ethernet
Powerlink. Rynek amerykański jest zdominowany przez sieci CIP, z rosnącym zainteresowaniem EtherNet/IP. Z kolei w Azji nie ma jednej wiodącej sieci. Szeroko stosowane są Profinet, EtherNet/IP, Profibus, EtherCAT, Modbus i CC-Link, a coraz popularniejsza jest sieć Ethernet CC-Link IE Field. $ ! !
ZPUE DOSTAWCĄ ROZŠĄCZNIKÓW NAPOWIETRZNYCH SN DLA ENERGA OPERATOR Firma ZPUE dostarczy spółce Energa Operator 600 kompletów rozłączników napowietrznych SN nowoczesnej generacji, sterowanych drogą radiową, co umoşliwi poprawę efektywności i niezawodności pracy sieci średniego napięcia na terenie operatora. Projekt zakłada realizację inteligentnych funkcjonalności, m.in. automatyczną identyfikację uszkodzonych odcinków sieci i przywrócenie zasilania u jak największej liczby odbiorców w czasie ponişej trzech minut od wystąpienia awarii (system
FDIR). Dostarczane przez ZPUE zespoły rozłącznikowe będą wyposaşone w sterowniki automatyki sieciowej SO-54SR-301 firmy Mikronika realizujące funkcje telesterowania oraz wykrywania i sygnalizacji przepływu prądów zwarciowych. Kontrakt jest kolejnym etapem dostaw tego typu urządzeń do sieci Energa Operator, w której do tej pory pracuje juş ponad 1,4 tys. punktów rozłącznikowych z aparatami typu THO produkcji ZPUE. – Nasze rozłączniki to element procesu automatyzacji sieci realizowany przez wszystkie spółki dystrybucyjne w Polsce. Cieszymy się, şe nasze rozwiązania otwierają kolejny etap długofalowej współpracy z Energa Operator – mówi Stanisław Toborek, dyrektor Departamentu Sprzedaşy Krajowej ZPUE. &%$
KUKA Z KOLEJNĄ GAZELĄ BIZNESU W najnowszym plebiscycie „Gazele Biznesu�, organizowanym przez dziennik „Puls Biznesu�, po raz kolejny znalazła się firma KUKA. Na gali wręczenia nagród, która odbyła się 1 marca 2018 r. w Katowicach, nagrodę odebrał Janusz Jakieła, Sales Manager firmy. Ranking „Gazele Biznesu� to najbardziej prestişowe wyróşnienie w naszym kraju. Nagrody są co roku przyznawane najpręşniej rozwijającym się podmiotom z róşnych sektorów przemysłu. O miejscu firmy
10
na liście rankingowej decyduje wyraşony w procentach przyrost obrotów osiągnięty w ciągu trzech badanych lat. Ze względu na długą historię oraz jasne kryteria zestawienie zapewnia uznanie wśród konsumentów i przedsiębiorstw, dla których tytuł „Gazela Biznesu� świadczy o dobrej kondycji i uczciwości wyróşnionych firm. W polskim oddziale firmy KUKA, który z roku na rok odnotowuje wzrosty, nagroda stała się juş tradycją. %
AUTOMATYKA
PIAP SPACE WSPIERA ROZWÓJ BRANŝY KOSMICZNEJ 20 marca 2018 r., podczas 24. edycji Międzynarodowych Targów Automatyki i Pomiarów Automaticon, odbyła się oficjalna inauguracja działalności operacyjnej spółki PIAP Space, powołanej z myślą o działaniu w dynamicznie rozwijającej się branşy kosmicznej w Polsce. Spółka naleşąca do wiodącego europejskiego producenta robotów mobilnych – Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP – realizuje obecnie zlecenia zarówno w obszarze robotyki, jak i sprzętu mechanicznego naziemnego wsparcia lotniczego MGSE (Mechanical Ground Support Equipment). PIAP Space, formalnie utworzona w lutym 2017 r., juş w pierwszym roku działalności zdobyła zamówienia o wartości kilku milionów złotych. – Postawiliśmy spółce ambitne cele. W ciągu kilku lat ma rozpocząć sprzedaş na rynkach komercyjnych poza ESA oraz Krajowym Programem Kosmicznym. Środki publiczne są dla nas tylko narzędziem,
DZIAĹ OPROGRAMOWANIA PRZEMYSĹ OWEGO SCHNEIDER ELECTRIC I FIRMA AVEVA Ĺ Ä„CZÄ„ SIĹ Y
a nie celem samym w sobie. Chcemy powtórzyć sukces PIAP z obszaru robotyki mobilnej, gdzie inwestycje publiczne pozwoliły na rozwój produktów eksportowych – wyjaśnia profesor Piotr Szynkarczyk, dyrektor Przemysłowego Instytutu Automatyki i Pomiarów PIAP. PIAP Space ma aktywnie uczestniczyć w transferze technologii opracowanych w krajowych ośrodkach naukowych do przemysłu. Spółka aktywnie szuka rozwiązań polskich naukowców, które mogą zostać wykorzystane do opracowania nowych produktów dla rynku inşynierii kosmicznej. Ze względu na przyjęty model biznesowy – integratora podsystemów – równie waşna jest współpraca z siecią poddostawców i podwykonawców, której zlecane są wybrane prace na poziomie dostarczenia komponentów i opracowania części. '
PRACOWNICZA HOSSA W SEKTORZE PRODUKCYJNYM
Firma Schneider Electric poinformowała o połączeniu naleşącego do niej działu oprogramowania przemysłowego i firmy AVEVA. Połączenie ma pozwolić na osiągnięcie pozycji globalnego lidera w dziedzinie oprogramowania technologicznego i przemysłowego, a takşe wzmocnienie obecności na kluczowych rynkach i zapewnienie kompleksowej oferty rozwiązań w zakresie cyfrowego zarządzania zasobami – począwszy od symulacji procesów, przez projektowanie, budowę i produkcję, aş po optymalizację. Flagowa platforma przemysłowego Internetu Rzeczy firmy Schneider Electric – EcoStruxure – stanie się dzięki temu bardziej atrakcyjna dla klientów z sektora przemysłu i infrastruktury. Zgodnie z warunkami zawartymi w prospekcie AVEVA, firma Schneider Electric objęła po zamknięciu transakcji 60 proc. udziałów w Grupie AVEVA. Przedstawiciele Schneider Electric – Emmanuel Babeau (Deputy Chief Executive Officer i Chief Financial Officer) i Peter Herweck (Executive Vice President – Industrial Automation) – objęli stanowiska dyrektorów niewykonawczych Grupy AVEVA. Pierwszy z nich objął dodatkowo stanowisko wiceprezesa.
Prognozy przewidują dalszy wzrost zatrudnienia w produkcji przemysłowej w II kwartale 2018 r. – sektor ten uzyskał najwyşszy wskaźnik (+26 proc.) wśród dziesięciu analizowanych w kwartalnym raporcie Barometr ManpowerGroup Perspektyw Zatrudnienia, który opracowuje agencja doradztwa personalnego ManpowerGroup. Wskaźnik wyraşony w procentach oznacza róşnicę między liczbą pracodawców deklarujących zwiększanie liczby etatów a tymi, którzy planują redukcje kadrowe. W porównaniu z poprzednim kwartałem plany rekrutacyjne pracodawców z branşy produkcyjnej wzrosły o 6 punktów procentowych. Przewidywania dla polskiego sektora produkcji przemysłowej oznaczają nie tylko jego wiodącą pozycję w naszym kraju, ale równieş wśród 26 uwzględnionych w badaniu rynków EMEA (Europa, Bliski Wschód i Afryka). Wyşszym wynikiem w tym regionie moşe pochwalić się jedynie Chorwacja (+36 proc.). Za Polską uplasowały się Rumunia (+25 proc.), Węgry (+21 proc.) oraz Finlandia i Turcja (po +20 proc.). Najsłabiej wśród rynków regionu EMEA wypadają Czechy (–5 proc.) oraz Włochy (–1 proc.).
- $
() * +,
4/2018
11
Z BRANĹťY
FABRYKA PRZYSZŠOŚCI MOŝE DZIAŠAĆ JUŝ DZIŚ Maszyny, automatyzacja, sprzęt, sposoby komunikacji, a nawet pracownicy i sposób, w jaki będą współpracować i komunikować z infrastrukturą w fabrykach – to wszystko za 10–15 lat będzie diametralnie róşnić się od stanu obecnego. W jaki sposób przewidywane scenariusze wpłyną na metody automatyzacji? Zdaniem przedstawicieli firmy Bosch Rexroth moşna określić wyraźne kierunki jej rozwoju: w przyszłości wykorzystywane będą zdecentralizowane systemy zarządzania produkcją, a architektura automatyzacji będzie jeszcze bardziej zaleşna od rozproszonej inteligencji oraz łączności między wszystkimi urządzeniami uczestniczącymi w procesie produkcji. Takie rozwiązanie wymaga zapewnienia zgodności sprzętowej i programowej na wszystkich poziomach klasycznej piramidy automatyzacji, włączając w to system informatyczny przedsiębiorstwa i aplikacje chmurowe. Juş teraz moşna zacząć wyposaşać współcześnie działające fabryki w rozwiązania integrujące zainstalowane obecnie maszyny i uşywane
w zakładzie systemy, m.in. MES czy ERP. Rozwiązanie takie jak IoT Gateway firmy Bosch Rexroth pozwala łączyć sensory oraz komponenty maszyn niezaleşnie od istniejącego układu sterowania. IoT Gateway moşna łatwo podłączyć do czujników i sterowników innych producentów, które są zgodne m.in. ze standardami PPMP, OPC UA i OPC DA. .- + -
TECHNOLOGICZNA REWOLUCJA W PRAKTYCE Startuje ASTOR Tour 2018 – cykl bezpłatnych seminariów przeznaczonych dla  integratorów, firm OEM oraz uşytkowników systemów automatyki, które potrwają od 10 do 24 kwietnia. Inşynierowie z firmy ASTOR po raz kolejny będą dzielić się wiedzą i doświadczeniami – własnymi oraz wiodących producentów systemów automatyki, robotyki i informatyki przemysłowej – w zakresie najnowszych trendów w branşy. Podczas seminariów uczestnikom zostanie udostępnionych kilka stanowisk demonstracyjnych, m.in. zrobotyzowane stanowisko obsługi maszyn produkcyjnych (praktyczny pokaz działania robota
Epson), monitoring zuşycia energii oraz analiza danych produkcyjnych w chmurze, serwonapędy Sanyo Denki przeznaczone do zaawansowanych maszyn produkcyjnych, aplikacje demonstracyjne SCADA, systemy sterowania GE oraz frezarka CNC zbudowana w oparciu o serwonapędy Astraada SRV i system sterowania Astraada One, Seminaria będą odbywać się w Szczecinie, Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku, Warszawie, Krakowie i Chorzowie. Szczegółowe informacje są dostępne na stronie www.astor.com.pl.
ABB WSPIERA ROZWÓJ ELEKTROMOBILNOŚCI W NORWEGII Firma ABB dostarczy szybkie ładowarki na potrzeby realizowanego w norweskim Trondheim projektu autobusów elektrycznych. Ułatwi to technologicznej stolicy kraju realizację planu uniezaleşnienia transportu publicznego od paliw kopalnych. Do ładowania modeli autobusów dwóch róşnych producentów posłuşy osiem ładowarek ABB Heavy Vehicle
Charger (HVC). Będzie to jeden z pierwszych projektów na świecie, w którym autobusy elektryczne róşnych firm wykorzystują tę samą technologię ładowania. Šadowarki HVC 450P zostaną dostarczone w lutym 2019 r., a rozpoczęcie ich eksploatacji zaplanowano na sierpień tego samego roku. Šadowarki ABB HVC 450P pozwalają naładować akumulatory w czasie od trzech do sześciu minut, a kaşda z nich dostarcza prąd stały o mocy 450 kW. Urządzenia wykorzystują standard OppCharge, w którym do połączenia ładowarki z szynami przewodzącymi na dachu autobusu słuşy pantograf. Šadowarki zostaną zamontowane na przystankach końcowych czterech linii autobusowych, z których kaşda ma długość od 12 do 15 km, łącznie z odcinkami podmiejskimi. Autobusy będą ładowane na końcu trasy podczas przerwy. Šadowarki naleşące do portfolio rozwiązań cyfrowych ABB Ability umoşliwią operatorom zdalne monitorowanie i konfigurowanie stacji ładowania oraz aktywny serwis sprzętu dla zapewnienia maksymalnej dostępności. ..
12
AUTOMATYKA
Z BRANĹťY
TME GLOBALNYM DYSTRYBUTOREM MARKI SCHURTER
PRZEMYSĹ W KOSMOSIE TO KWESTIA CZASU
Spółka Transfer Multisort Elektronik poszerzyła zakres współpracy z firmą SCHURTER, zostając oficjalnym dystrybutorem tej marki w skali globalnej. Tym samym w ofercie łódzkiej spółki znalazło się ponad 1,2 tys. produktów wiodącego szwajcarskiego producenta profesjonalnych elementów pasywnych, złączy, przełączników i kontrolek, kabli połączeniowych i sygnalizatorów LED oraz komponentów elektromechanicznych dla sektorów IT i telecom, jak równieş dla przemysłu lotniczego i medycznego. W skład Grupy SCHURTER wchodzi 22 przedsiębiorstw w 17 krajach, a 11 spośród nich ma własne zakłady produkcyjne, dzięki czemu są w stanie zapewnić obsługę na wszystkich głównych rynkach. Ich działalność jest koordynowana w trzech głównych ośrodkach: SCHURTER AG w Lucernie na obszar Europy, SCHURTER Inc. w Santa Rosa na obszar Ameryki oraz SCHURTER (S) Pte. Ltd. w Singapurze na obszar Azji. Oprócz tego SCHURTER ma swoich przedstawicieli w około 60 krajach i współpracuje z ponad 200 dystrybutorami.
Juş w najblişszej dekadzie na rynek mogą trafić produkty z oznaczeniem „Made in Space�. Stany Zjednoczone podjęły juş kroki prawne, mające na celu legalizację obrotu minerałami wydobywanymi z przelatujących w poblişu asteroid. Za krok w stronę kosmicznego przemysłu moşna uznać projekty firmy Made in Space, która przy pomocy towarowej kapsuły SpaceX Dragon dostarczyła na międzynarodową stację kosmiczną maszynę do produkcji światłowodu. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, kalifornijski start-up uruchomi w kosmosie pierwszą w historii produkcję dóbr. W tej dziedzinie widoczne są takşe polskie akcenty. W ubiegłym roku polskie firmy wyspecjalizowane w robotyce kosmicznej, obserwa c j a c h p l a n eto i d i integracji systemów kosmicznych podpisały umowę konsorcjum EX-PL, którego celem jest realizacja szeregu projektów z obszaru górnictwa kosmicznego. W skład konsorcjum EX-PL weszły firmy specjalizujące się w robotyce kosmicznej, obserwacjach planetoid i integracji systemów kosmicznych: ABM Space, Cilium Engineering, Creotech Instruments i Sybilla Technologies. Działaniom konsorcjum towarzyszy współpraca z grupą obserwatorów i partnerów, w tym Przemysłowym Instytutem Automatyki i Pomiarów PIAP oraz młodymi zespołami tworzącymi przyszłe rozwiązania dla kosmicznego górnictwa.
$* /0% $
! * +, R E K L A M A
Z BRANĹťY
PRZEMYSŠ4.0 – KONFERENCJA PHOENIX CONTACT W dniach 22–23 maja 2018 r. w Šodzi odbędzie się organizowana przez Phoenix Contact konferencja pod hasłem „Wyzwania Industry 4.0�. To juş trzecia edycja spotkania, które co roku przyciąga praktyków i liderów przemysłu. Wydarzenie adresowane jest do menedşerów produkcji, inşynierów automatyki przemysłowej i utrzymania ruchu oraz specjalistów IT i programistów PLC. Jak powinna lub moşe wyglądać innowacyjna produkcja? Jak moşna skutecznie wdroşyć nowoczesne technologie do produkcji? Na te i inne pytania będzie moşna uzyskać odpowiedzi w trakcie spotkania. Ponadto zaprezentowane zostaną innowacyjne rozwiązania i narzędzia, które usprawniają produkcję, w tym platforma programistyczna PLCnext Technology, serwis chmurowy Proficloud i oprogramowanie narzędziowe PC WORX Engineer. Producentów maszyn z pewnością zainteresuje temat bezpieczeństwa funkcjonalnego przy projektowaniu, produkcji, eksploatacji i modyfikowaniu urządzeń.
W drugim dniu konferencji odbędą się warsztaty praktyczne, które umoşliwią poznanie PLCnext – nowej, otwartej platformy pozwalającej na stosowanie preferowanych przez uşykowników języków programowania (zarówno zgodnych z IEC 61131-3, jak i języków wysokiego poziomu). Udział w konferencji jest bezpłatny. Wymagana jest rejestracja na stronie www.konferencja-industry40.pl. - + /
AUTOMATYZACJA W SPAWALNICTWIE POD KONTROLĄ Od 6 do 8 marca 2018 r. w Centrum Szkoleniowym KUKA odbyły się Dni Spawania. Firma postanowiła zorganizować tego typu wydarzenie w odpowiedzi na ogromne zainteresowanie, z jakim spotkało się wcześniejsze Seminarium Spawalnicze w Gliwicach, gdzie eksperci firmy przyblişyli tematykę automatyzacji procesów spawalniczych. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom odbiorców w Centrum Szkoleniowym KUKA zorganizowano kolejne poświęcone tym zagadnieniom spotkanie, a o tym, jak duşe jest zapotrzebowanie
na wiedzę w zakresie robotyzacji procesów spawalniczych w przedsiębiorstwach świadczy tempo, w jakim listy uczestników zostały zamknięte. Podczas Dni Spawania inşynierowie i eksperci KUKA omówili najnowsze trendy w zakresie automatyzacji procesów spawalniczych, a takşe zaprezentowali niezawodne roboty spawalnicze oraz paczki technologiczne. W spotkaniu wziął równieş udział przedstawiciel firmy Kemppi, który wygłosił referat dotyczący spawalniczych źródeł energii. % , /$$ )!,0
TAURON WSPÓŠPRACUJE Z EPRI NA RZECZ INNOWACJI W marcu 2018 r. w Warszawie została podpisana umowa o współpracy Tauron i amerykańskiego Electric Power Research Institute (EPRI). Pierwsze dwa programy badawcze realizowane przez EPRI, w których będzie uczestniczył Tauron, dotyczą magazynowania energii – jednego z najwaşniejszych wyzwań dla dystrybucji i efektywnej energetyki rozproszonej (Energy Storage and Distributed Energy Resources) oraz identyfikacji potrzeb odbiorców energii elektrycznej (Understanding Energy Utility Customer).
14
Istniejący od 1972 r. EPRI współpracuje aktualnie z ponad tysiącem podmiotów sektora energetycznego na świecie i ma na koncie ponad 900 opatentowanych rozwiązań w obszarach wytwarzania energii elektrycznej, dystrybucji, a takşe modernizacji sieci, efektywności energetycznej, cyberbezpieczeństwa, rozproszonych źródeł energii i ochrony środowiska. – Tauron zyskuje pozycję lidera w przygotowywaniu rozwiązań umoşliwiających zarządzanie nowoczesną infrastrukturą elektroenergetyczną. Klienci uzyskają dostęp do zarządzania zuşyciem, poborem energii i rozliczeniami, co przyczyni się do szybkiej ekspansji w Polsce Internetu Rzeczy. Współpraca z EPRI to kolejny krok w budowie potencjału innowacyjno-badawczego na globalnym poziomie – ocenia wiceminister energii Andrzej Piotrowski.
AUTOMATYKA
Z BRANĹťY
REKORDOWE PRZYCHODY UR
PROGRAM DLA INŝYNIERÓW 4.0 ASTOR i Nowe Motywacje – firmy będące liderami w obszarach automatyzacji, produkcji oraz szkoleń i treningu menedşerskiego – stworzyły unikalny w skali europejskiej Program Rozwoju Kompetencji Inşyniera 4.0. To owoc kilkuletnich badań i kilkudziesięcioletniego doświadczenia, który łączy w sobie wszystkie elementy niezbędne współczesnej kadrze technicznej. Skoncentrowany na rozwoju inşynierów i dopasowany do poziomu kompetencji organizacji umoşliwia poznawanie oraz doskonalenie interdyscyplinarnych umiejętności. Pozostaje jednocześnie ukierunkowany na realizację celów biznesowych. Zaawansowane narzędzia diagnostyczne zapewniają elastyczność, co pozwala dopasować program do realnych potrzeb organizacji, zgodnie ze strategicznymi kierunkami rozwoju. Więcej informacji na temat programu moşna znaleźć na stronie https://www.astor.com.pl/industry4/.
Firma Universal Robots osiągnęła w 2017 r. przychody w wysokości 170 mln dolarów (1,125 mld koron duńskich). W porównaniu z wcześniejszym rokiem oznacza to 72-proc. wzrost. – Bezprecedensowy wzrost przychodów zawdzięczamy rosnącej świadomości ekonomicznych zalet naszych wiodących na rynku robotów współpracujących w coraz szerszym obszarze zastosowań oraz zaangaşowaniu pracowników i partnerów na rzecz wyboru tej technologii. W 2018 r. spodziewamy się dalszego wzrostu przychodów, o co najmniej 50 proc. Oczekuje się, şe w nadchodzących latach segment kobotów nadal będzie jednym z kluczowych czynników wzrostu rynku automatyki – mówi Jßrgen von Hollen, prezes Universal Robots von Hollen. Za wynikiem finansowym firmy w 2017 r., który przekroczył ustanowiony w 2013 r. cel w wysokości miliarda koron duńskich, stoją przede wszystkim imponujące przychody za czwarty kwartał. Sięgnęły one 54 mln dolarów – był to najlepszy kwartał w historii firmy. % 1
,
" ( 2 ( ( !
R E K L A M A
Connecting Global Competence
QMontaş i obsługa QPrzemysłowe przetwarzanie obrazu QRobotyka przemysłowa QProfesjonalna robotyka serwisowa QRozwiązania dla przemysłu 4.0 – IT2Industry Q technologia napędowa Q systemy pozycjonowania Q technologia sterowania Q sensoryka Q technologia zasilania Q technologia bezpieczeństwa
Informacja: Biuro TargĂłw Monachijskich w Polsce, Warszawa tel. +48 22 620 4415, info@targiwmonachium.pl
The Leading Exhibition for Smart Automation and Robotics
June 19–22, 2018 | Munich automatica-munich.com
PRODUKTY
RODZINA SZYBKICH KAMER PHANTOM V2640/2040 Phantom v2640 to obecnie najszybsza kamera na świecie oferująca przepustowość na poziomie 26 Gpx/s przy rozdzielczości 4 Mpx.  Oparta na budowie kamer z serii UHS oferuje wszechstronność i niezrównaną dynamikę sensora przy ultra wysokiej jakości rejestrowanych scen. Przy maksymalnej rozdzielczości 2048 × 1952 pikseli kamera umoşliwia rejestracje z prędkością 6 600 klatek na sekundę. Przy redukcji rozdzielczości do formatu 1080p prędkość rośnie do 11 750 klatek na sekundę. Uşytkownik dostaje do dyspozycji trzy nowe tryby pracy kamery: CDS (Corellated double sampling) – tryb wysokiej jakości, HS (High-speed) – tryb wysokich prędkości i Binning (tylko w kamerach wyposaşonych w sensor mono) – tryb biningu. $/ !
OKRĄGŠE GNIAZDA M12 Z SYSTEMEM SZYBKIEGO ŠĄCZENIA PUSH-PULL Phoenix Contact wprowadza do oferty pierwsze okrągłe gniazda M12 z systemem szybkiego łączenia push-pull, kompatybilne ze złączami innych producentów. Występują one w wersjach jednoczęściowych do montaşu na fali (A- i D-coded), dwuczęściowych do lutowania przepływowego (A-, D- i X-coded) oraz z wiązką przewodów (A- i D-coded). System łączenia push-pull zapewnia szybką i wygodną instalację wtyku w gnieździe z sygnalizacją prawidłowego połączenia za pomocą kliknięcia. Nieprawidłowe osadzenie wtyku powoduje jego wysunięcie z gniazda przez wewnętrzną spręşynkę. Nowe gniazda zawierają stalowy oplot 360, skutecznie eliminujący zewnętrzne zaburzenia elektromagnetyczne, równieş w aplikacjach naraşonych na silne udary i wibracje, znajdując zastosowania m.in. w taborze kolejowym. - + /
R E K L A M A
16
AUTOMATYKA
PRODUKTY
ACME DuraPAC Pro – NOWA GENERACJA KOMPUTERÓW Z EKRANEM 4K Przenośny komputer Acme DuraPAC Pro jest wydajnym i odpornym na uszkodzenia urządzeniem, przystosowanym do aplikacji mobilnych i trudnych warunków pracy. Dzięki aluminiowej obudowie urządzenie jest lekkie, jak na swoje gabaryty, oraz odporne na uszkodzenia. Nowa wersja komputera DuraPAC Pro moşe być wyposaşona w monitor 4K o przekątnej 17,3�, a takşe w pojemnościowy ekran dotykowy, pozwalający na pracę bez klawiatury. Jasność ekranu na poziomie 300 cd/m 2 pozwala swobodnie korzystać z urządzenia równieş w słonecznym świetle. Komputer wyposaşony jest w wydajny pro-
cesor i7-6800K i 16 GB pamięci DDR4. Dzięki dodatkowym slotom Acme DuraPAC Pro moşna wyposaşyć w karty rozszerzeń, co umoşliwia zastosowanie go w rozbudowanych aplikacjach. Komputer jest takşe kompatybilny z kamerą sferyczną wyposaşoną w cztery szerokokątne obiektywy. Oprogramowanie producenta LiveStudio, dodatkowe porty XLR, USB, HDMI, SDI i kamera sferyczna, to wszystko sprawia, şe DuraPAC Pro jest wszechstronnym urządzeniem wykorzystywanym w mediach cyfrowych.
ROZWIÄ„ZANIA W DZIEDZINIE CZYTANIA KODĂ“W KRESKOWYCH
MINIATUROWE CZUJNIKI LASEROWE SERII O300
ELMARK AUTOMATYKA Sp. z o.o.
3 4 !( 56 789758 :(9: 3 ;; 55< 5= <5 (((3 !3!3
Firma Cognex Corporation wprowadziła na rynek kompleksową rodzinę rozwiązań do skanowania kodów kreskowych. Najnowsze produkty zaprojektowane zostały z myślą o ułatwieniu pracy w sektorze logistycznym i produkcyjnym. Wyposaşony w inteligentne algorytmy odczytu kodów kreskowych i optykę mobilny terminal MX-1502 z interfejsem wizyjnym, szybko dostosowuje się do pracy w standardowym, długim i rozszerzonym zakresie skanowania, aby niezawodnie odczytać kody 1D i 2D i kody DPM w odległości od 15 cm do nawet 10 m. Podobnie jak MX-1000, mobilny czytnik MX-1502 charakteryzuje się modułową, wytrzymałą konstrukcją, obsługuje urządzenia z systemem iOS i Android oraz moşe być uşywany w wymagających warunkach magazynowych i przemysłowych. Czytnik MX-100 redefiniuje opcję skanowania za pomocą smartfonów. Świetnie sprawdzi się w przypadku mniej wymagających aplikacji przemysłowych, w terenie. Oprogramowanie Cognex Mobile Barcode SDK to wydajne narzędzie dla wszystkich aspektów mobilnego skanowania kodów kreskowych. Umoşliwia uşytkownikowi dostosowanie i utrzymanie jednej aplikacji dla wszystkich urządzeń w danym miejscu. Licencja SDK dołączona jest do wszystkich mobilnych terminali i czytników kodów kreskowych  Cognex. Dostępna jest równieş oddzielnie dla większości urządzeń z systemem iOS i Androidem, niezaleşnie od platformy lub oprogramowania.
Nowe czujniki optyczne z serii O300 sprawdzają się przy wykrywaniu bardzo małych obiektów i szczelin. Dzięki skupionej wiązce lasera – o średnicy do 0,1 mm w najwęşszym punkcie oraz wysokiej powtarzalności wynoszącej 0,1 mm, nawet bardzo małe obiekty są detekowane z wysoką precyzją. Czas odpowiedzi, ponişej 0,1 ms, pozwala na zastosowanie czujników w bardzo szybkich procesach wymagających duşej przepustowości. Konstrukcja, zapewniająca dokładne wyrównanie strumienia światła lasera z osią otworów montaşowych (qTarget), pozwala zagwarantować duşą dokładność pracy. Metoda konfiguracji bezkontaktowej (qTeach) umoşliwia łatwe i wygodne dla uşytkownika uruchomienie i skalibrowanie czujnika. Słabe strony przycisków i potencjometrów regulacyjnych zostały tutaj wyeliminowane dzięki nowej metodzie konfiguracji odpornej na przypadkowe rozkalibrowanie zapewniając maksymalną niezawodność całego systemu. Spośród pięciu trybów pracy czujników warto wyróşnić SmartReflect, czyli unikalną barierę świetlną, niewymagającą zastosowania odbiornika. Nawet obiekty refleksyjne o średnicy 0,5 mm mogą być niezawodnie wykrywane z odległości do 250 mm. Interfejs IO-Link umoşliwia ich szybką i łatwą konfigurację we wszelkiego typu systemach ze standardowymi komponentami sieciowymi. Ponadto, łatwo moşna zdobyć i przeanalizować dodatkowe dane, potrzebne np. do konserwacji predykcyjnej.
/+
. !
4/2018
17
PRODUKTY
KAMERA DLA WYMAGAJĄCYCH APLIKACJI Nowa generacja kamer VE od Banner Engineering umoşliwia połączenie intuicyjnej obsługi czujnika wizyjnego iVu z zaawansowanymi moşliwościami wcześniejszej generacji kamer P4. Darmowe oprogramowanie Vision Manager zapewnia wiele zaawansowanych narzędzi dedykowanych do trudnych aplikacji. Oprogramowanie pozwala takşe na modyfikowanie parametrów programu w trakcie pracy. Przy zamontowaniu opcjonalnej osłony na obiektyw, razem z wytrzymałą metalową obudową, kamera osiąga stopień ochrony IP67. Daje to moşliwość wykonywania testów, pomiarów oraz sprawdzania ilości oraz parametrów elementów nawet w najmniej przyjaznych warunkach.
Dwuliniowy wyświetlacz z przyciskami daje uşytkownikowi moşliwość zmiany programu podczas pracy a takşe pozwala weryfikować błędy urządzenia. Wyświetlacz pokazuje takşe informację o adresie IP, adresie MAC oraz ustawionej prędkości przesyłania danych. W środku kamery VE znajduje się matryca CMOS, która jest dostępna w trzech rozdzielczościach 0.3, 1.3 i 2 mp. Poza tym do dyspozycji jest pięć optycznie izolowanych programowalnych wejść/wyjść oraz wejście wyzwalające co daje uşytkownikowi wiele swobody przy konfigurowaniu kamery. Kamera ma wyjście kontrolujące zewnętrzne oświetlenie. Kamera moşe być stosowana w sieciach Ethernet, przy wykorzystaniu protokołów: Profinet, Ethernet/IP oraz Modbus TCP.
NOWY PRZENOĹšNIK DO TRANSPORTU PRODUKTĂ“W GĹ Ä˜BOKO MROĹťONYCH Nowa moduĹ‚owa platforma transportowa (MCP) firmy Interroll dla systemĂłw schĹ‚adzania i gĹ‚Ä™bokiego mroĹźenia, ze zdecentralizowanÄ… technologiÄ… napÄ™dowÄ… RollerDrive, zyskuje obecnie szerszy zakres zastosowaĹ„. Systemy logistyki mogÄ… teraz korzystać z beznaporowego transportu produktĂłw w zakresie temperatury do –30 °C. Pozwala to zmniejszyć nakĹ‚ad pracy fizycznej w niskiej temperaturze i zapewnić bezpieczniejsze Ĺ›rodowisko pracy. Platforma MCP oferuje elastycznÄ… i skalowalnÄ… konfiguracjÄ™ bazujÄ…cÄ… na standardowych komponentach plug-and-play. Dostosowuje siÄ™ do potrzeb transportowych i oferuje elastyczność w zakresie modernizacji w przyszĹ‚oĹ›ci. KorzyĹ›ciÄ… dla uĹźytkownikĂłw koĹ„cowych jest niskie zuĹźycie energii, prowadzÄ…ce do ograniczonych kosztĂłw operacyjnych.
Interroll rozszerza równieş ofertę elektrobębnów nowej generacji o wersje DM 0113 i DM 0138, o szerszym zakresie średnic. Nowa generacja napędów oferuje szeroką gamę korzyści: mocniejsze wałki i łoşyska kulkowe zapewniają szczególnie długą şywotność, a wyjątkowo stabilna przekładnia obiegowa umoşliwia przeniesienie duşego momentu obrotowego przy małym poziomie hałasu podczas pracy. Wszystkie elektrobębny nowej generacji charakteryzują się najwyşszym stopniem ochrony IP69K, co oznacza, şe mogą być szybciej i łatwiej czyszczone od tradycyjnych motoreduktorów. '
WYCINARKA LASEROWA Platino Fiber Evo Prima Power wprowadza na rynek nową wersję wycinarki laserowej Platino Fiber Evo wraz z systemem automatycznego załadunku i rozładunku Compact Server. Platino Fiber Evo jest wyposaşone w źródła lasera światłowodowego (o mocy 2, 3, 4 i 6 kW), które zapewniają uşytkownikowi wysoką wydajność i jednocześnie duşą produktywność. Maszyna charakteryzuje się nişszym zuşyciem energii i mniejszym oddziaływaniem na środowisko – co jest zgodne z wyznawaną przez firmę zasadą Green Means. Dzięki skróceniu cyklów czasowych i niezawodności procesu wycinarka ma niezwykle wysoką wydajność. Trzy zestawy funkcjonalne zapewniają jeszcze lepsze dostosowanie do zmiennych potrzeb produkcyjnych. Smart cut zapewnia
18
szybszą obróbkę materiałów do grubości 5 mm, Max cut powoduje szybszą obróbkę grubszych materiałów, które zapewniają redukcję czasu cyklu nawet do –40 proc. Natomiast Night cut zapewnia zaawansowaną kontrolę w celu zabezpieczenia procesu wypalania i cięcia i nadaje się do intensywnej produkcji. Platino Fiber Evo to zaawansowane urządzenie, które potrafi sprostać skomplikowanym zadaniom. Uşytkownik moşe wpływać na zachowanie maszyny nie tylko z poziomu programowania, ale równieş z poziomu konsoli. Nowa, kompaktowa budowa zapewnia większą oszczędność miejsca. Urządzenie wyposaşone jest w system załadunku i rozładunku Compact Server. ! (
AUTOMATYKA
PRODUKTY
NOWE WYMIARY TERMINALI INTERNETOWYCH T50 B&R dodaje dwie nowe wielkoĹ›ci dla serii Power Panel T50. Od teraz dostÄ™pnych jest pięć typĂłw do wyboru z przekÄ…tnymi w zakresie od 5â€? do 15,6â€?. Wszystkie modele T50 wyposaĹźone sÄ…Â w szklane wielodotykowe ekrany.  Terminale HMI odznaczajÄ… siÄ™ zwartÄ… budowÄ…, Ĺ‚atwÄ… konfiguracjÄ… i nadajÄ… siÄ™ doskonale do konstrukcji maszyn klasy premium. Gesty takie jak przybliĹźenie i przesuniÄ™cie zapewniajÄ… intuicyjnÄ… obsĹ‚ugÄ™. DziÄ™ki zaawansowanemu sprzÄ™towi, ktĂłry speĹ‚nia wysokie wymagania sieciowe HMI, Power Panel T50 moĹźe być stosowany do implementacji aplikacji opartych na technologiach Web lub VNC. Panele z serii T sÄ…Â dostarczane ze zintegrowanÄ… stronÄ… serwisowÄ…. Strona serwisowa otwiera siÄ™ bez koniecznoĹ›ci instalacji i umoĹźliwia dostosowanie ustawieĹ„, takich jak adres IP, serwer DHCP lub wygaszacz ekranu bezpoĹ›rednio na urzÄ…dzeniu. Power Panel serii T50 jest wyposaĹźony w interfejs Gigabit Ethernet oraz jest dostÄ™pny z opcjonalnie zintegrowanym switchem, ktĂłry umoĹźliwia proste okablowanie daisy-chain.Â
RASPBERRY PI 3 MODEL B+ Farnell element14 wprowadził na rynek Raspberry Pi 3 Model B+, najszybszą i najmocniejszą jak dotąd wersję tego komputera. Raspberry Pi 3 Model B+ został zbudowany w oparciu o nowy, 4-rdzeniowy, 64-bitowy procesor aplikacyjny Broadcom BCM2837, taktowany zegarem 1,4 GHz, co czyni go o 15 proc. szybszym niş Raspberry Pi 3 Model B. Dzięki temu komputer oferuje zwiększoną wydajność, istotną zarówno w zastosowaniach profesjonalnych, jak i w róşnego rodzaju aplikacjach hobbystycznych. Pozostałe usprawnienia zostały przygotowane z myślą o rosnącym rynku projektów profesjonalnych, w których omawiana płytka stanowi komputer wbudowany. Wśród ulepszeń znalazły się m.in. dwupasmowy interfejs sieci bezprzewodowej LAN, oparty na nowym układzie scalonym firmy Cypress, wspierającym Wi-Fi IEEE 802.11ac na częstotliwościach 2,4 GHz i 5 GHz oraz Bluetooth 4.2 oraz szybszy interfejs ethernetowy (Gigabit Ethernet przez USB 2.0, pozwalający uzyskać maksymalnie 300 Mb/s). Technologia Power over Ethernet będzie wspierana przez nową, oficjalną płytkę rozszerzeń PoE dla Raspberry Pi.
.>
?
! @A R E K L A M A
ÂƧƓǗÇ?Ĺ Ă°Ĺ‘ Ć›Ĺ Ä°Ç‡Ć“ĆŻÄŒÄźĆŻĚ¸
MAINTENANCE ˴͈sĹ Ä°Ä“Ç—Ç?ŢðƓĹÄ“ĹLJěðƓĴŠÂƧƓǗÇ?Ĺ Ă°Ĺ˘Ĺ Ă°ÂŚĆŻÄŒÄźĆŻÍ†ÂŁĹ—Ă°Ĺ˘ĹLJðŢŠðŠ€Ć?ƧÇ?Ĺ Ă°Ĺ—Ĺ Ç—Ă°ÄŒĹ‘Ĺ ÂŁĆ“ĹÄ“ĆŻĹ”ÄŒĹ‘Ĺ
4/2018
19
PRODUKTY
PGI W KAMERACH MONOCHROMATYCZNYCH Technologia optymalizacji obrazu PGI to unikatowa kombinacja funkcji debayeringu 5 × 5, color-anti-aliasingu, redukcji szumu i wyostrzania. Zastosowanie jej znacząco uprościło, a nawet umoşliwiło wykorzystanie inspekcji wizyjnej w przypadkach dotychczas niemoşliwych do zrealizowania. Firma Basler oferuje ulepszoną wersję opatentowanej technologii optymalizacji obrazu PGI w kamerach monochromatycznych. Redukcja szumu oraz opcja wyostrzania zostały perfekcyjnie zaadoptowane do wymagań kamer monochromatycznych. W odróşnieniu od kamer kolorowych, w kamerach monochromatycznych nie jest potrzebna korekcja barwna (debayering). W rezultacie wykorzystywane mogą być nieobrobione obrazy oraz maksymalna prędkość prze-
twornika obrazu. PGI umoşliwia szybsze przetwarzanie obrazu, a wraz z nim wyşsze przepustowości, które zapewniają dodatkowe oszczędności w całym łańcuchu przetwarzania obrazu i jednocześnie pozwalają na znaczną optymalizację jakości obrazu. Dzięki nowej funkcjonalności Stacked ROI inspekcja moşe odbywać się na kliku obszarach zainteresowania, w tym samym czasie. Pozwala to zwiększyć szybkość i zredukować ilość danych podczas odczytu. Zarówno technologia PGI, jak i Stacked ROI dostępne jest w modelach kamer ace U i ace L z przetwornikami obrazu SONY Pregius i PYTHON od ON Semiconductor.
ROZWIÄ„ZANIA CONNECTED SERVICES WSPOMAGAJÄ„ CYFROWÄ„ TRANSFORMACJĘ RozwiÄ…zania Connected Services obejmujÄ… ocenÄ™ stanu aktualnego, fazÄ™ projektu oraz wdroĹźenia przemysĹ‚owej infrastruktury sieciowej. Wsparcie i monitorowanie wydajnoĹ›ci urzÄ…dzeĹ„, w tym zdalny monitoring zasobĂłw oraz predykcja w zakresie cyberzagroĹźeĹ„, cyberbezpieczeĹ„stwa sieci produkcyjnych, realizowana jest przez usĹ‚ugÄ™ IaaS (Infrastructure-as-a-Service, Infrastruktura jako Serwis). W ramach tej usĹ‚ugi oraz otrzymanego wsparcia aplikacyjnego oraz produktowego, przedsiÄ™biorstwa w sposĂłb bezpieczny i efektywny mogÄ… pozyskiwać dane produkcyjne bezpoĹ›rednio z procesĂłw wytwĂłrczych. Analiza pozyskanych danych pomaga udoskonalić procesy i produkcjÄ™ przez lepsze wykorzystanie zasobĂłw, zwiÄ™kszenie wydajnoĹ›ci przy jedno-
czesnym zmniejszeniu ryzyka utraty produkcji i szybszym wprowadzeniu produktów na rynek. Rozwiązania Connected Services zaczynają się od zbudowania bezpiecznej i wydajnej infrastruktury. Usługi z zakresu sieci i cyberbezpieczeństwa obejmują ocenę i projekt, wsparcie techniczne, szkolenie IT/OT, zdalny monitoring, wykrywanie zagroşeń i odzyskiwanie danych, wdroşenie gotowego rozwiązania, rozwiązania sieciowe z gotowych modułów oraz monitorowanie i zarządzanie siecią. Usługi te mogą przyspieszyć integrację nowego sprzętu i systemów, znacznie zwiększyć bezpieczeństwo i pomóc zmniejszyć czas przestoju, zapewniając dostęp do zasobów technicznych. (
!
MINIATUROWE CZUJNIKI LINKOWE DO PRODUKCJI WIELKOSERYJNEJ Firma Micro-Epsilon, której WObit jest przedstawicielem w Polsce, ma największą ofertę czujników linkowych. Miniaturowe czujniki linkowe wireSENSOR MK są specjalnie zaprojektowane do zastosowań w produkcji wielkoseryjnej. Ich solidna i kompaktowa konstrukcja umoşliwia łatwą integrację w ograniczonych przestrzeniach. Oprócz wersji analogowych z potencjometrem, wyjściem prądowym lub napięciowym dostępne są wersje cyfrowe z enkoderem inkrementalnym lub absolutnym. Uşytkownik otrzymuje produkt o korzystnej relacji ceny do wydajności, który umoşliwia obnişenie kosztów w procesie produkcyjnym. Sprawdzona rodzina czujników linkowych wireSENSOR jest dostępna w wielu wymiarach,
20
kształtach i wariantach. Zakresy pomiarowe moşna wybierać od 50 mm do 50 000 mm w wielu róşnych skalach. Szczególną cechą jest tu zwartość czujnika dla odpowiedniego zakresu pomiarowego. Na przykład średnica najmniejszej wersji czujnika wynosi zaledwie 30 mm, a zakres pomiaru wynosi 750 mm. Dostępnych jest wiele wyjść analogowych i cyfrowych. Obudowy wykonane są z tworzywa sztucznego lub aluminium. Poniewaş w konstrukcji czujnika zastosowano tylko elementy o wysokiej precyzji, charakteryzuje się on dłuşszym niş przeciętny okresem uşytkowania. Czujniki linkowe idealnie sprawdzą się wszędzie tam, gdzie wymagany jest pomiar odległości i kątów pochylenia. : ,
AUTOMATYKA
PRODUKTY
OBUDOWY HAN M – OCHRONA PRZED WNIKANIEM WODY Zgodnie z IEC 60529 nowe wersje przelotowych obudów gniazd chronią przed silnym strumieniem wody (IP66) oraz przed czasowym zanurzeniem w wodzie na głębokości 1 m (IP67). Specjalny kołnierz w obudowie gniazda Han M chroni przed wnikaniem wody do wnętrza złącza – chroniąc kontakty i połączenie. Obwodowy kołnierz nie tylko uszczelnia obudowę gniazda zewnętrznie, ale takşe chroni uszczelkę przed ślizganiem. Dodatkowo uszczelka jest bardziej stabilna w porównaniu do dotychczasowych wersji – moşe skompensować nierówności, co prowadzi do ochrony przed penetracją wody. Obudowy gniazd serii Han M wprowadzane do oferty poszerzają zakres obudów HARTING w rozmiarach: 6B, 10B, 16B, 24B. Aplikacje są lepiej chronione przed czynnikami zewnętrz-
NOWA GENERACJA SOFT-STARTERĂ“W DO SYSTEMĂ“W NAPĘDOWYCH
nymi. Dodatkowo seria Han M to oszczędność miejsca w porównaniu do obudów o stopniu ochrony IP68, które są znacząco większe. Obudowy serii Han M są stosowane w szeregu aplikacji, np. w dźwigach, suwnicach czy w szafach sterowniczych. W tego typu aplikacjach bezpieczeństwo operacji poddane jest ekstremalnym warunkom środowiskowym oraz wpływie pogody. Obudowy tej serii są optymalnym rozwiązaniem do zastosowań zewnętrznych. HARTING Polska Sp. z o.o.
3 " @@* 8A9A;5 :( 3 5@ <8; B@ 5@* #+ 5@ <87 A; @< 9! C- 3! (((3- 3
OSCYLOSKOPY ROHDE & SCHWARZ RTC1000 I RTM3000
Siemens wprowadza do oferty nową generację soft-starterów Sirius 3RW5, adresowanych zarówno do prostych, jak i wymagających systemów napędowych. Nadają się one do współpracy z trójfazowymi silnikami asynchronicznymi o mocy od 5,5 kW do 1200 kW, umoşliwiając łatwe i ekonomiczne wdraşanie w przyszłości nowych koncepcji maszyn. Mogą dostarczać dane z systemu zasilania do MindSphere, otwartego systemu operacyjnego dla IoT, pracującego w chmurze obliczeniowej. Mają wbudowane funkcje monitorowania czasu rozruchu, automatycznej parametryzacji dla róşnych charakterystyk rozruchowych, zatrzymania pompy w celu uniknięcia nadmiernych skoków ciśnienia oraz monitorowania parametrów z generowaniem ostrzeşeń i alarmów przekroczenia wartości granicznych. Ponadto są odporne na fluktuacje napięcia w linii zasilającej. Dzięki zastosowaniu nowoczesnej, hybrydowej techniki przełączania zapewniają duşą sprawność energetyczną i długi czas bezawaryjnej pracy. Kolejną zaletą soft-starterów 3RW5 jest moşliwość dostarczania danych do narzędzi CAx, jak np. Eplan. 3RW5 mogą być łatwo konfigurowane i oddawane do eksploatacji w oparciu o standardową procedurę w TIA Portal przy wykorzystaniu oprogramowania inşynieryjnego Soft Starter ES. Połączenie z systemem automatyki moşe być realizowane za pomocą róşnych typów interfejsów, jak Profinet/ Profibus czy Modbus.
Firma Farnell element14 wprowadziła do oferty dwa nowe rodzaje oscyloskopów firmy Rohde & Schwarz, cechujące się dobrą wydajnością i korzystnym stosunkiem jakości do ceny. RTC1000 to oscyloskop dla szerokiego grona uşytkowników, którzy szukają urządzenia z profesjonalnymi funkcjami, ale dostępnego w bardzo atrakcyjnej cenie. Oscyloskop ma równieş moşliwość modernizacji, dzięki czemu stanowi dobrą inwestycję, która w przyszłości nie straci na wartości. Podstawowe cechy R&S RTC1000 to próbkowanie do 2 GSa/s i pamięć do 2 MSa, pomiary z niskim poziomem szumu dzięki zastosowaniu najnowocześniejszych przetworników analogowo-cyfrowych oraz róşnorodne funkcje pomiarowe i szybkie uzyskiwanie wyników. Urządzenie jest aparaturą typu 10-w-1 i pełni funkcje – oscyloskopu, analizatora logicznego, analizatora protokołów, generatora fal i wzorców, cyfrowego woltomierza, testera komponentów, analizatora częstotliwości i testera z uşyciem maski. RTM3000 pozwala zachować bezpieczeństwo inwestycji, przy bardzo atrakcyjnej cenie. Jest to więcej niş oscyloskop, gdyş moşe pracować jako analizator logiczny, analizator protokołów, generator fal i wzorców oraz cyfrowy woltomierz. Ma teş specjalne tryby pracy, umoşliwiające prowadzenie analizy częstotliwości, testowanie z uşyciem masek i długotrwałą akwizycję danych. Uşytkownicy mogą szybko i efektywnie diagnozować wszelkiego rodzaju systemy elektroniczne.
!
?
! @A
4/2018
21
PRODUKTY
MODUŠHYBRYDOWY TBIP UZUPEŠNIA PORTFOLIO FIRMY TURCK Turck oferuje TBIP – kolejny hybrydowy moduł wejść/wyjść, który łączy wyjścia bezpieczne i standardowe w jednym urządzeniu – w tym przypadku dla protokołów Ethernet/IP oraz CIP Safety. Moduł TBIP moşe być swobodnie dopasowany do sytuacji panującej na maszynie oraz operować jako zdalny kontroler bezpieczeństwa. Funkcje bezpieczeństwa mogą być takşe konfigurowane oraz testowane bez konieczności podłączenia do sterownika bezpieczeństwa. Wysoki stopień ochrony IP65/IP67/ IP69K pozwala na wykorzystanie w najbardziej wymagających środowiskach. Projekty zdecentralizowanych instalacji oraz koncepcyjnych maszyn modułowych mogą być realizowane bez potrzeby przygotowywania szaf sterowniczych.
TBIP oferuje dwa bezpieczne wejścia do podłączenia elementów, takich jak kurtyny świetlne czy przyciski wyłączenia awaryjnego. Cztery uniwersalne wejścia/ wyjścia konfigurowalne słuşą do podłączenia sygnałów standardowych, zdolnych przełączać do 2 A. Dwa z dostępnych wejść/wyjść mogą być takşe podłączone jako mastery IO-Linkowe. W połączeniu z hubami I/O firmy Turck, uşytkownicy mogą podłączyć do 32 dodatkowych sygnałów wejść/wyjść. Zarówno kanały standardowe jak i kanały IO-Link modułu TBIP mogą być rozłączone wewnętrznie w aplikacjach bezpieczeństwa, zapewniając znacznie prostsze podłączenie sygnałów pomocniczych.
ELEMENTY ANTYWIBRACYJNE DVF Wibroizolatory stoşkowe DVF.6 i DVF.7 to nowość dostępna w ofercie firmy Elesa+Ganter. Zainstalowano w nich stal nierdzewną w połączeniu z elementem tłumiącym z kauczuku silikonowego (MVQ) w kolorze szarym (RAL 7040), certyfikowanym zgodnie z FDA. Taka kombinacja materiałów umoşliwia zastosowanie wibroizolatorów DVF w maszynach i urządzeniach spoşywczych, farmaceutycznych lub medycznych w celu minimalizacji niepoşądanych drgań i redukcji hałasu. Nowe wibroizolatory charakteryzują się duşą odpornością na korozję, mogą pracować w kontakcie z chemikaliami i w bardzo szerokim zakresie temperatury – od +200 °C do –50 °C . Standardem jest twardość 55 w skali Shore
A, natomiast twardość 40 i 70 są moşliwe na zamówienie dla odpowiedniej liczby urządzeń. Nowe elementy wibroizolacyjne są dostępne w wersji DVF.6 z trzpieniem gwintowanym oraz DVF.7 z wtopką z otworem gwintowanym i znakomicie uzupełniają szeroką gamę wibroizolatorów wykonanych z gumy naturalnej NR o róşnych kształtach i twardościach. Zastosowane materiały pozwalają na uşycie wibroizolatorów serii DVF w aplikacjach medycznych, farmaceutycznych lub spoşywczych, nawet w bezpośrednim kontakcie z produktem spoşywczym, do czego dostępne dotychczas wibroizolatory nie nadawały się. D $ E)
INTELIGENTNE ZŠĄCZA MODUŠOWE Oprócz niezawodnych i sprawdzonych e-prowadników oraz elastycznych przewodów, firma igus oferuje równieş gotowe, konfekcjonowane i kompletne systemy zasilania o nazwie igus. Aby jeszcze bardziej usprawnić łączenie przewodów, igus – specjalista motion plastics, opracował nowatorskie złącze
wtykowe. W oparciu o złącze oraz system modułowy, moduły wtykowe mogą być indywidualnie konfigurowane. W ich przypadku, obudowa moşe być wyposaşona maksymalnie w cztery róşne wkładki wtykowe. Obudowy są połączone ze sobą, co umoşliwia nieograniczone zmiany modułu dla poszczególnych szerokości i wysokości. Akcesoria, takie jak płyty montaşowe, etykiety, elementy zamykające oraz róşne systemy montaşu przewodów umoşliwiają złączom modułowym połączenie się w kompletny łańcuch modułu wtykowego. Złącza modułowe mogą być dowolnie dostosowane do wypełnienia i geometrii danego e-prowadnika, w jednej lub kilku warstwach. Mają wiele zastosowań, np. na końcu stałym e-prowadnika lub na końcu ruchomym, między dwoma e-prowadnikami lub do wprowadzania przewodów w skrzynkach przyłączeniowych lub szafach sterowniczych.
22
AUTOMATYKA
PRODUKTY
PICOMAG – PRZEPŠYWOMIERZ ELEKTROMAGNETYCZNY
Postępująca automatyzacja i optymalizacja procesów przemysłowych prowadzi do wzrostu zapotrzebowania na proste, bezobsługowe oraz niezawodne przyrządy pomiarowe o niewielkich wymiarach. Nowy Picomag, mierząc nie tylko przepływ cieczy przewodzących, ale takşe ich temperaturę, zaspokaja te potrzeby. Dzięki wbudowanemu Bluetooth i aplikacji SmartBlue konfiguracja przyrządu jest wyjątkowo szybka i prosta. Róşnorodne sygnały wyjściowe, obejmujące takşe IO-link, pozwalają na łatwą integrację z systemami nadrzędnymi, czyniąc Picomag gotowym na wyzwania Przemysłu 4.0. Niewielkie wymiary i zwarta konstrukcja pozwalają na montaş przepływomierza Picomag na dowolnych rurociągach o średnicy do DN50, nawet przy bardzo ograniczonej przestrzeni. Gama przyłączy technologicznych obejmuje gwinty rurowe (R), stoşkowe (NPT), wewnętrzne, przyłącza sanitarne Tri-Clamp i Victaulic. Picomag jest zoptymalizowanym pod względem kosztów rozwiązaniem dla zastosowań, w których nacisk kładzie się na wysoką powtarzalność (¹0,2 proc.) i wiarygodność pomiaru. Typowym obszarem zastosowań są: monitoring odbiorów wody, układy chłodzenia oraz minimalizacja zuşycia mediów energetycznych przez instalacje technologiczne.
FOTOELEKTRYCZNY CZUJNIK ODLEGŠOŚCI BOD 23 Automatyzacja fabryki wymaga niezawodnego i precyzyjnego pomiaru odległości od obiektów w wielu róşnych zastosowaniach. Roboty często wykorzystują tego typu czujniki do sprawdzenia połoşenia elementów podczas spawania i innych procesów. Najnowszy czujnik fotoelektryczny BOD 23 firmy Balluff wykorzystuje technikę pomiarową Time-of-Flight pozwalającą precyzyjnie mierzyć duşe odległości od obiektów o róşnych właściwościach powierzchni. Zawiera, w zaleşności od wersji, wyjście analogowe (od 0 V do 10 V, od 4 mA do 20 mA) lub interfejs IO-Link o szerokich moşliwościach parametryzacji, przyciski konfiguracyjne i gniazda sygnałowe M12. Zapewnia zakres pomiarowy do 5 m, rozdzielczość 5 mm, powtarzalność 0,024 proc. FS i dokładność 0,6 proc. FS. Jest produkowany w obudowie o stopniu ochrony IP69K, co pozwala na zastosowania równieş w instalacjach wymagających częstego mycia ciśnieniowego. Zakres dopuszczalnej temperatury pracy tego modelu wynosi od –40 °C do +60 °C. .
##
" ( 2 ( ( !
R E K L A M A
$ E 0
R E K L A M A
4/2018
23
ROZMOWA
Monitoring, pomiar i automatyzacja w optymalnym wydaniu ( I - - - - ,J (9 22*
2 - ,- 2 ! ( (-* J (J 9 J #!2 #(2 ( ! (! !( ! (! !*
( ! " (2 J ( K! !3
24
AUTOMATYKA
Fot. Siemens
ROZMOWA W bieżącym wydaniu naszego miesięcznika wiodącym tematem jest automatyzacja w branży wodno-kanalizacyjnej. Siemens dostarcza m.in. rozwiązania dla tego sektora. Jakie rodzaje urządzeń notują dziś największe zainteresowanie odbiorców? W aplikacjach z tej branży podstawową wielkością mierzoną jest oczywiście przepływ wody i ścieków, a także innych mediów używanych w procesach uzdatniania czy oczyszczania. Podstawowym urządzeniem pomiarowym stosowanym w branży wodno-kanalizacyjnej jest niezmiennie przepływomierz elektromagnetyczny. W ostatnich latach przedsiębiorstwa wodno-kanalizacyjne tworzą systemy monitoringu sieci wodociągowych, w których podstawowym urządzeniem pomiarowym jest przepływomierz elektromagnetyczny z zasilaniem bateryjnym. Można go zainstalować w dowolnym miejscu sieci, a konstrukcja czujnika pozwala nawet na montaż bezpośrednio w ziemi, bez konieczności budowania komory pomiarowej. Podłączenie tego typu przepływomierza do systemu telemetrycznego umożliwia szybką identyfikację wycieków, jak również monitorowanie przepływów w poszczególnych gałęziach. W następnej kolejności po przepływomierzach elektromagnetycznych szerokie zastosowanie znajdują przetworniki ciśnienia oraz urządzenia do ciągłego pomiaru poziomu lub sygnalizacji poziomu. W aplikacjach, które nie wymagają dużej dokładności pomiarowej jako alternatywa dla przepływomierzy elektromagnetycznych stosowane są również ultradźwiękowe przepływomierze bezinwazyjne. Umożliwiają montaż urządzenia pomiarowego bez konieczności opróżniania i rozcinania rurociągu oraz bez przerywania procesu. Innym ciekawym rozwiązaniem, które pozwala na zredukowanie kosztów montażu przy zachowaniu dużej dokładności pomiarowej – na poziomie 0,5 proc. – jest przepływomierz ultradźwiękowy SONOKIT, który instaluje się na istniejącym rurociągu bez konieczności jego rozcinania. Jest to szczególnie opłacalne w przypadku średnic rurociągów powyżej DN500, a dalsze oszczędności można osiągnąć dzięki zastosowaniu 4/2018
specjalnych narzędzi, umożliwiających montaż sond na nieopróżnionym rurociągu. Jak z perspektywy ostatnich lat ocenia Pan poziom automatyzacji w branży wodno-kanalizacyjnej? Obecnie branża wodno-kanalizacyjna niewiele odbiega pod tym względem od innych branż przemysłowych. Zarówno w obiektach nowo budowanych, jak i modernizowanych powszechne jest wykorzystywanie systemów sterowania klasy DCS, takich jak Simatic PCS 7, które dotychczas stosowane były głównie w energetyce, przemyśle chemicznym czy branży spożywczej i farmaceutycznej. Dotyczy to nie tylko dużych obiektów, jak np. oczyszczal-
w tym obszarze przekłada się na modyfikację portfolio takich firm jak Siemens? Ustawa Prawo Wodne z dnia 20 lipca 2017 r. nie precyzuje w sposób szczegółowy kwestii związanych z urządzeniami pomiarowymi przeznaczonymi do monitorowania poboru wód oraz odprowadzania ścieków do wód. Mamy nadzieję, że w najbliższej przyszłości zostaną opublikowane przepisy szczegółowe regulujące tę kwestię. Niemniej jednak firma Siemens oferuje przepływomierze przeznaczone do rozliczeń zgodnie z Dyrektywą 2014/32/ EU Parlamentu Europejskiego i Rady z 26 lutego 2014 r. dla urządzeń pomiarowych (MID) w zakresie średnic DN50 do DN1200.
W APLIKACJACH, KTÓRE NIE WYMAGAJĄ DUŻEJ DOKŁADNOŚCI POMIAROWEJ JAKO ALTERNATYWA DLA PRZEPŁYWOMIERZY ELEKTROMAGNETYCZNYCH STOSOWANE SĄ RÓWNIEŻ ULTRADŹWIĘKOWE PRZEPŁYWOMIERZE BEZINWAZYJNE. nia ścieków „Czajka” w Warszawie, ale również oczyszczalni średniej wielkości – np. oczyszczalnia ścieków w Piotrkowie Trybunalskim. Tego typu instalacje nie różnią się zasadniczo od instalacji w przemyśle chemicznym czy energetyce, gdyż procesy technologiczne, którymi należy sterować, są procesami ciągłymi, a tego typu zakłady pracują w cyklu 24-godzinnym. Z tego względu wymagania klientów branży wodno-kanalizacyjnej są obecnie zbliżone do oczekiwań odbiorców z innych branż przemysłowych. Oprócz automatyzacji sterowania technologią uzdatniania czy oczyszczania możliwa jest zdalna diagnostyka urządzeń pomiarowych oraz diagnostyka predyktywna, co pozwala uniknąć poważniejszych awarii i przestojów instalacji. W ostatnich miesiącach została znowelizowana ustawa Prawo wodne. Czy zmiana przepisów prawnych
Z prognoz firmy MarketsandMarkets wynika, że światowy rynek mierników przepływu, którego wartość systematycznie rośnie, będzie w 2019 r. wart blisko 8 mld dolarów, a na czele najpopularniejszych rozwiązań pozostaną przepływomierze elektromagnetyczne. Jak pod tym względem prezentuje się polski rynek? Zdecydowanie przepływomierze elektromagnetyczne stanowią ilościowo największą część sprzedaży ogółu dostarczanych na rynek przepływomierzy. Wynika to z faktu, że można je zastosować do pomiarów w większości aplikacji, gdzie występują ciecze przewodzące, np. woda i jej roztwory, ścieki komunalne i przemysłowe, kwasy, zasady czy mleko, śmietana, napoje itp. Decydującą rolę odgrywa w tym przypadku cena, która w stosunku do właściwości pomiarowych jest dla tego typu przepływomierzy korzystna niezależnie od branży. Nawet w przypad25
ROZMOWA ku przemysłu chemicznego, w którym występują ciecze silnie korozyjne, ale przewodzące, a pomiar prowadzony jest w strefie zagrożenia wybuchem, zastosowanie przepływomierza elektromagnetycznego jest optymalnym cenowo rozwiązaniem. Ponadto tego typu mierniki mają łatwe do spełnienia wymagania montażowe, jak np. stosunkowo krótkie wymagane odcinki prostoliniowe. Aplikacji, w których nie da się zastosować przepływomierzy elektromagnetycznych jest zdecydowanie mniej i należą do nich pomiary przepływu cieczy nieprzewodzących typu ciekłe węglowodory, woda zdemineralizowana, woda w zamkniętych obiegach ciepłowniczych, oleje spożywcze itp. Z tego względu w przemyśle rafineryjnym czy petrochemicznym oraz ciepłownictwie przepływomierze elektromagnetyczne znajdują ograniczone zastosowanie jedynie w instalacjach pomocniczych. Pomiary przepływu stosuje się w różnych branżach i procesach technologicznych. Jakie kluczowe elementy powinny decydować o doborze metody pomiaru oraz właściwego przepływomierza? Na ile istotnym czynnikiem przy wyborze jest koszt rozwiązania?
dział techniczny klienta specyfikacja przetargowa nie zawsze gwarantuje, że zakupiony towar będzie spełniał oczekiwania użytkownika końcowego. Aby zagwarantować dobór właściwego przepływomierza, pracownicy wsparcia technicznego naszej firmy zawsze kierują się danymi procesowymi, takimi jak rodzaj mierzonego medium, jego ciśnienie i temperatura, zakres przepływu, oczekiwana dokładność pomiarowa oraz inne wymagania, np. montażowe czy materiałowe. Dopiero na podstawie takiego doboru, jeśli dostępne jest więcej niż jedno rozwiązanie, w celu optymalizacji przyjmowane jest kryterium ceny. W przypadku trudnych aplikacji, gdzie występuje kilka rozwiązań i każde z nich ma zarówno wady, jak i zalety, wybór rozwiązania pozostawiamy klientowi. W najbliższych latach zaczną obowiązywać nowe wymagania prawne związane z dziedziną analityki pomiarowej. Na ile dużym wyzwaniem będzie to dla działających w tym sektorze firm? Nowe wymagania prawne wprowadzają bardziej restrykcyjne limity dopuszczalnej ilości zanieczyszczeń, takich jak dwutlenek siarki, tlenek azotu i pyły, a dla elektrowni i elektrociepłowni
W OSTATNICH LATACH PRZEDSIĘBIORSTWA WODNO-KANALIZACYJNE TWORZĄ SYSTEMY MONITORINGU SIECI WODOCIĄGOWYCH, W KTÓRYCH PODSTAWOWYM URZĄDZENIEM POMIAROWYM JEST PRZEPŁYWOMIERZ ELEKTROMAGNETYCZNY Z ZASILANIEM BATERYJNYM. Cena jest niestety obecnie kluczowym elementem wyboru urządzenia. Wprowadzane coraz częściej przez działy zakupów platformy zakupowe, na których dostawcy startują w aukcjach, powodują, że jakość urządzenia czy właściwości metrologiczne i użytkowe schodzą na dalszy plan. Nawet precyzyjnie napisana przez 26
spalających węgiel rozszerzają listę monitorowanych składników o rtęć, chlorowodór, amoniak i fluorowodór. Termin przewidziany na dostosowanie instalacji do nowych wymogów wynosi cztery lata od dnia publikacji decyzji w Dzienniku Urzędowym Komisji Europejskiej i upływa w połowie 2021 r. Zaostrzenie rygorów emisyjnych jest
bardziej wyzwaniem finansowym niż technicznym, zwłaszcza w przypadku mniejszych obiektów energetycznych, które nie były do tej pory objęte stałym monitoringiem emisji spalin. Elektrownie i elektrociepłownie, które już monitorują emisję spalin w sposób ciągły, również muszą zmodernizować istniejące układy pomiarowe, aby spełnić nowe wymogi. W tym przypadku jednak zmiana nie jest aż tak rewolucyjna. Ponadto inwestycje w systemy odsiarczania i odazotowania spalin, które zostały przeprowadzone w ostatnich latach w większości dużych elektrowni i elektrociepłowni umożliwiają spełnienie wymagań nowych, zaostrzonych norm dotyczących emisji. Co najczęściej generuje błędy w pomiarach? Jeśli chodzi o systemy do ciągłego monitoringu emisji spalin w energetyce, metodologia pomiarów jest na tyle opanowana i powtarzalna, że nie występują w tym obszarze poważniejsze problemy. Wyzwanie tkwi natomiast w systemach do monitoringu emisji w przemyśle, a w szczególności w przemyśle chemicznym i petrochemicznym oraz hutnictwie. Najistotniejszym elementem w takim przypadku jest układ przygotowania próbki. Nawet dogłębna znajomość procesu nie daje gwarancji sukcesu, gdyż nie zawsze udaje się prawidłowo przygotować próbkę do analizy, a dodatkowo pojawiające się interferencje skrośne pochodzące od różnych składników mogą zakłócić pomiar. Często pojawiają się problemy z korozją części zastosowanych w takim układzie i nie zawsze udaje się je całkowicie wyeliminować, co wiąże się z koniecznością okresowej wymiany szybko zużywających się elementów. W praktyce każdy taki system jest niepowtarzalny i niejednokrotnie trzeba go modyfikować w trakcie zdobywania doświadczenia podczas eksploatacji. Nieodzownym elementem pomiarów procesowych jest rejestracja i transmisja danych. Jak idealnie połączyć jedno z drugim? Funkcje rejestracji i archiwizacji danych są integralną częścią obecnie AUTOMATYKA
ROZMOWA stosowanych w przemyśle systemów sterowania, jak np. w Simatic PCS 7. W zależności od architektury oraz liczby wejść/wyjść taki system, podobnie jak ubranie u krawca, jest „szyty na miarę”. Taka skalowalność jest ogromną zaletą, gdyż klient płaci tylko za to, co w danym momencie jest mu potrzebne, bez utraty funkcjonalności, a w przyszłości może system bez problemu rozbudowywać. Nadal najczęściej stosowanym sygnałem z urządzeń pomiarowych jest sygnał analogowy 4–20 mA z komunikacją HART lub bez niej. W przypadku większych oraz nowych instalacji stosowana jest komunikacja cyfrowa Profibus. W małych aplikacjach, jak np. pompownie, używany jest również protokół komunikacyjny Modbus. W pomiarach, które nie są kluczowe ze względu na sterowanie procesem, a zmiany wielkości mierzonej są powolne – np. monitoring stanów magazynowych – można stosować komunikację radiową z wykorzystaniem protokołu HART, tzw. wireless HART. Istotne znaczenie z punktu widzenia niezawodności systemu sterowania mają zastosowane komponenty sieciowe, które za pośrednictwem protokołów cyfrowych Profibus lub Profinet przesyłają do systemu dane z oddalonych wysp wejść/wyjść. W przypadku ważnych instalacji procesowych, pracujących w ruchu ciągłym, klient wymaga przede wszystkim, aby zarówno system sterowania, jak i komponenty sieciowe pochodziły od jednego producenta – zapewnia to bezpieczeństwo całej instalacji. W tym przypadku znaczenie mają nawet nieistotne z pozoru elementy, jak wtyczki czy przewody. Istotnym wymaganiem jest również umożliwienie komunikacji dwustronnej między systemem a inteligentnym urządzeniem pomiarowym, gdyż tylko dzięki temu można w pełni wykorzystać funkcje zdalnej diagnostyki. Siemens oferuje różnego typu urządzenia w ramach Totally Integrated Automation. Które z nich cieszą się największą popularnością? Nasza firma bez wątpienia jest liderem na rynku automatyki w zakresie syste4/2018
PAWEŁ OLSZAK Absolwent Politechniki Warszawskiej Wydziału Samochodów i Maszyn Roboczych. Kierownik Działu Rozwoju Sprzedaży w firmie Siemens, z którą związany jest od 2003 r. Od 18 lat zajmuje się w aparaturą kontrolno-pomiarową i aplikacjami urządzeń pomiarowych we wszystkich branżach przemysłowych.
mów sterowania i dlatego największą popularnością wśród klientów niezmiennie cieszą się produkty z rodziny Simatic. W procesach dyskretnych występujących w różnych branżach, np. w przemyśle samochodowym czy maszynowym, szerokie zastosowanie znajdują sterowniki programowalne z rodziny Simatic S7-1200 i S7-1500, natomiast w procesach ciągłych występujących w przemyśle chemicznym, petrochemicznym, spożywczym – system sterowania klasy DCS, jakim jest Simatic PCS 7. Obecnie klienci coraz częściej wymagają, aby wszystkie komponenty automatyki pochodziły od jednego producenta. Siemens jako jeden z nielicznych dostawców na rynku może zaoferować sterowniki programowalne czy system DCS wraz z urządzeniami infrastruktury sieciowej, aparaturą łączeniową oraz aparaturą kontrolno-pomiarową. Wszechobecnym dzisiaj tematem są Przemysł 4.0, Internet Rzeczy i Przemysłowy Internet Rzeczy. Siemens ma w tym obszarze bardzo mocną pozycję. Jakie są Pana obserwacje odnośnie realizacji założeń tej transformacji w praktyce na polskim rynku? Siemens jest wiodącą firmą technologiczną w zakresie Przemysłu 4.0, toteż nie tyle reagujemy na ten trend, co sami go kreujemy. Inwestując w najnowocześniejsze rozwiązania związane z przechowywaniem danych przemysłowych w chmurze, czego efektem jest już działająca platforma MindSphere, czy tworząc cyfrowe bliźniaki instalacji przemysłowych nasza firma jest centrum kompetencji w tym
zakresie. Świadomość przedstawicieli świata przemysłu rośnie, co jest optymistycznym sygnałem. Z badania Smart Industry 2017, które Siemens przeprowadził wspólnie z Ministerstwem Rozwoju na grupie MŚP, wynika jednak, że polskie przedsiębiorstwa są wciąż jeszcze zbyt zamknięte na informacje z zewnątrz i kooperację. Braki widać szczególnie we współpracy z ośrodkami naukowymi, a częstą barierą jest niedobór funduszy na zakup technologii i patentów. Istotnymi utrudnieniami we wprowadzaniu nowych technologii w firmach produkcyjnych, dostrzeganymi przez samych przedsiębiorców MŚP, są przeszkody natury formalnej. W tym punkcie respondenci badania wymieniają biurokrację oraz brak wsparcia czy zachęt ze strony organów publicznych. Do barier w rozwoju technologii cyfrowych trzeba też zaliczyć ograniczone możliwości finansowania, brak dostępu do wykwalifikowanych kadr oraz obawy przed ryzykiem braku zwrotu z inwestycji. To się jednak zmienia, podobnie jak zmienia się poziom świadomości zagrożeń. Ubiegłoroczny atak hakerski na wiele europejskich przedsiębiorstw, w tym również polskich, spowodował ogromny wzrost zainteresowania tym tematem, a co za tym idzie – wiele inwestycji związanych z poprawą stanu bezpieczeństwa. Trzeba pamiętać, że Przemysł 4.0 to pewien etap rozwoju szeroko pojętej cyfryzacji obejmującej obszary zastosowań od Przemysłowego Internetu Rzeczy, przez technologię chmury, aż po produkty wirtualne. Pod tym względem nasz przemysł jest bardzo zróżnicowany, a poziom przygotowania zależy od branży. Bardzo dobrze rozwinięty cyfrowo jest sektor automotive, szczególnie producenci OEM. Rynek motoryzacyjny od dawna przoduje i wymusza przemiany w całej produkcji przemysłowej. Obserwujemy także duży postęp w przemyśle procesowym, gdzie cyfryzacja i bezpieczeństwo procesów są głównymi elementami zmian. !(
Urszula Chojnacka AUTOMATYKA
27
ROZMOWA
K * ( - ( , 2 ,J-
(- ( I - .. !( ! , ! (I* ( ! "
J Q 2 R . , ( "( 2 ,
!( 4 V(- ..3
Automatyzacja i robotyzacja coraz bardziej przyjazna i opłacalna 28
AUTOMATYKA
ROZMOWA Jednym z rozwiązań nagrodzonych na tegorocznych Międzynarodowych Targach Automatyki i Pomiarów Automaticon był dwuramienny robot ABB – IRB YuMi 14000. Co stanowi jego wyróżnik na tle znacznie bardziej spopularyzowanymi dziś na rynku wersjami jednoramiennymi? Zaletą jest przede wszystkim większa elastyczność zastosowania i możliwość wykorzystania go w pracach montażowych, które do tej pory były zarezerwowane wyłącznie dla człowieka. Dzięki dwóm ramionom robot potrafi chwycić dwa elementy w taki sposób, jak czyni to człowiek. Nawet rozpiętość ramion IRB YuMi 14000 i ich zasięg są zbliżone do tych charakterystycznych dla ludzkiego ciała. To moim zdaniem ciekawy wyróżnik.
Fot. ABB
W jakich branżach może znaleźć zastosowanie to rozwiązanie? IRB YuMi 14000 jest robotem typowo przemysłowym. Jego udźwig jest ograniczony do pół kilograma, ponieważ został zaprojektowany głównie z myślą o elektronice i montażu urządzeń takich jak telefony, smartfony, czy tablety. Dodatkowo praca z detalami o małych wagach pozwala na bezpieczną pracę robota obok człowieka bez wygradzania maszyny. Tego typu produktów i ich wariantów w tym sektorze wciąż przybywa, wolumeny produkcji są duże, a operacje montażowe nierzadko uciążliwe. Często jest to monotonna praca wymagająca dużej precyzji. Wiele z tych czynności można zrobotyzować dzięki takim rozwiązaniom jak nasze. Większość producentów robotów zwykle w pierwszej kolejności wprowadza na rynek wersje jednoramienne, dopiero później rozszerzając niekiedy ofertę o warianty dwuramienne. ABB rozpoczęło od tej drugiej wersji. Czy można spodziewać się, że w ofercie pojawi się również robot jednoramienny? To prawda, zaczęliśmy niejako od drugiej strony, proponując najpierw robota z dwoma ramionami. Dzięki temu mogliśmy odróżnić się od konkurencji, ponieważ roboty dwuramienne są na razie w zdecydowanej mniejszości. Pod koniec ubiegłego roku podczas Interna4/2018
POPYT NA MOBILNE ROZWIĄZANIA ZE STRONY ODBIORCÓW JEST OGROMNY, ROŚNIE WIĘC RÓWNIEŻ POPYT ZE STRONY PRODUCENTÓW NA ROBOTYZACJĘ, KTÓRA POZWOLI ZOPTYMALIZOWAĆ PROCESY PRODUKCYJNE I ZAGWARANTUJE WIĘKSZĄ PRECYZJĘ. tional Robotics Exhibition (iREX) 2017 w Tokio odbył się przedpremierowy pokaz naszego najnowszego robota współpracującego w wersji jednoramiennej, który już niedługo pojawi się na rynku. W wielu przypadkach dwa ramiona nie są konieczne – do obsługi prostszych procesów wystarczy jedna „ręka”, a robot jednoramienny jest też oczywiście bardziej korzystny cenowo. Jaka jest strategia ABB w zakresie rozszerzania oferty? Stawiamy na kompleksowe uzupełnianie naszego portfolio. Przykładem jest właśnie robot IRB YuMi 14000, który powstał, ponieważ nie mieliśmy wcześniej w ofercie rozwiązań do montażu. Z kolei IRB 1200 został wprowadzony jako uzupełnienie wachlarza mniejszych robotów przemysłowych. Rozwijamy ofertę tak, by zapewnić pełne pokrycie zapotrzebowania rynku – począwszy od małych robotów, po duże, dbając również o urozmaicenie w zakresie udźwigu, czy zasięgu. Na niedawno zakończonych targach Automaticon firma ABB pojawiła się jako wystawca po kilkuletniej przerwie. Co zdecydowało o powrocie? Najkrócej mówiąc, przesądziło o tym zapotrzebowanie klientów. Mieliśmy coraz więcej zapytań, czy spotkamy się na targach i czy będzie możliwość obejrzenia z bliska naszych rozwiązań. Pytania płynęły z różnych sektorów, dlatego przygotowaliśmy stanowisko obejmujące rozwiązania z zakresu robotyki, sterowania i napędów. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym za powrotem na targi Automaticon była chęć zaprezentowania naszych rozwiązań i przypomnienia się klientom, a także dotarcia do no-
wych odbiorców i zainteresowania ich naszymi nowościami. Jakie nowości, poza wspomnianym wcześniej nagrodzonym robotem IRB YuMi 14000, zaprezentowaliście na targach? Duże zainteresowanie budził czujnik ABB Ability Smart Sensor zamontowany na silniku. Dzięki dołączeniu takiego czujnika do dowolnego silnika można szybko i łatwo sczytywać parametry i informacje o pracy silnika, jego zużyciu itp., a wszystko odbywa się zdalnie. Dodatkową zaletą jest stosunkowo niski koszt rozwiązania w połączeniu z bogatym wachlarzem możliwych do odczytania i przeanalizowania danych. Prezentowaliśmy także rozwiązania z zakresu sterowania, np. sterownik PLC AC500-S zintegrowany z układem safety. Na naszym stoisku można było ponadto obejrzeć celkę demonstracyjną do montażu pendrive’ów. Pomysł zrodził się, gdy zgłosił się do nas klient zainteresowany robotyzacją montażu tego typu urządzeń. Wiele rozwiązań, zgodnie z obecnym trendem, prezentowaliśmy cyfrowo, wyświetlając informacje i symulacje na monitorach. Wzbogaciliśmy tę prezentację, udostępniając okulary VR, dzięki którym można było obejrzeć wirtualne stanowiska produkcyjne przygotowane w ABB RobotStudio – autorskim programie naszej firmy do programowania robotów off-line. W których branżach robotyzacja postępuje dziś najbardziej dynamicznie? Do wyróżniających się należy wspomniany wcześniej przemysł elektroniczny, który wciąż prężnie się rozwija. Coraz więcej osób ma smartfon, a czasem dwa i dodatkowo tablet. Modele urządzeń 29
ROZMOWA zmieniają się w błyskawicznym tempie, wraz z postępującym rozwojem technologicznym. Co więcej, często mamy tu do czynienia z niewielkimi i krótkimi partiami produkcyjnymi, np. po 30–50 sztuk, przy bardzo dużej różnorodności. Popyt na mobilne rozwiązania ze strony odbiorców jest ogromny, rośnie więc również popyt ze strony producentów na robotyzację, która pozwoli zoptymalizować procesy produkcyjne i zagwarantuje większą precyzję. Do innych mocnych i perspektywicznych branż należy automotive – zarówno producenci, jak i poddostawcy komponentów mają do czynienia z wieloma procesami, w których automatyzacja i robotyzacja są wskazane. Należą do nich np. przemieszczanie ciężkich elementów, spawanie, zgrzewanie, czy obsługa maszyn. Zapotrzebowanie na tego typu aplikacje jest duże i mamy wiele zapytań z rynku. Kolejny sektor – zarówno w Polsce, jak i w Europie – w którym robotyzacja postępuje coraz szybciej, to przemysł spożywczy. Zwrot ze zrobotyzowania procesów w tej branży następuje o wiele szybciej niż w wielu innych gałęziach przemysłu. Wynika to m.in. z faktu, że w ostatnich latach narastała presja płacowa i pensje zatrudnionych przy takich pracach osób szybko rosły. Do tego doszły problemy ze znalezieniem chętnych do pracy, co stanowiło tym większy problem, że w przemyśle spożywczym mamy do czynienia z dużymi wolumenami i szybką zmiennością produktów. Pojawia się wiele wariantów opakowań, gramatur czy smaków, toteż istotna jest duża elastyczność. Zapewniają ją właśnie roboty. Dzięki nim znacznie łatwiej rozszerzyć ofertę o nowe warianty niż w przypadku zastosowania „sztywnej” automatyki. Mocna pozycja przemysłu spożywczego wśród gałęzi gospodarki i fakt, że Polska eksportuje dużo artykułów spożywczych, oznaczają dla nas dodatkowe szanse w zakresie jeszcze intensywniejszego rozwoju aplikacji w tym sektorze, zwłaszcza w odniesieniu do takich procesów, jak pakowanie czy paletyzacja. Wśród innych branż, w których popyt na robotyzację również jest duży, można wymienić AGD. W mojej opinii we wszystkich wspomnianych gałę30
ROBERT PACWA Absolwent Politechniki Śląskiej, kierunku Automatyki i Robotyki na Wydziale Mechanicznym Technologicznym. W firmie ABB pracuje od 2012 r. Zawodowo z branżą robotyki jest związany od 2006 r. – początkowo jako kierownik projektów aplikacji zrobotyzowanych, a obecnie jako kierownik działu sprzedaży robotyki ABB w Polsce.
ziach przemysłu zapotrzebowanie na roboty rośnie równolegle i równie szybko. Zainteresowanie rozwiązaniami z obszaru automatyzacji i robotyzacji rośnie, ale czy ten trend obserwuje Pan również w sektorze Małych i Średnich Przedsiębiorstw, zważywszy że taka inwestycja pozostaje dość kosztowna? Widzę coraz większy wzrost zainteresowania również ze strony mniejszych podmiotów. Koszty automatyzacji czy robotyzacji nie zmniejszyły się znacząco, ale wspomniane wcześniej kłopoty z pozyskaniem pracowników oraz rosnący koszt utrzymania zasobów ludzkich sprawiły, że nawet dla małych firm taka inwestycja staje się opłacalna i coraz mniejsze firmy zgłaszają się do nas z zapytaniem o tego typu rozwiązania. Mniejsze podmioty często mają inne potrzeby niż duże. Czy tworzycie z myślą o nich odmienne rozwiązania albo realizujecie inne niż tradycyjne podejście? Sektor MŚP to często firmy, którym w pierwszej kolejności trzeba dostarczyć know-how i pomóc w wybraniu operacji, które mogą zrobotyzować. W przypadku, gdy firma dopiero rozpoczyna przygodę z robotyzacją, wybieramy na początek zwykle prostsze procesy, a dopiero później bardziej zaawansowane. Wraz z przygotowaniem stanowiska dostarczamy komplet wiedzy, np. z zakresu przeprogramowania robota, czy przezbrojenia przy wprowadzaniu nowego produktu. To oczywiście oznacza, że firma musi zadbać o odpowiednie kadry – programistów, automatyków i innych inżynierów. Staramy się prze-
prowadzić ją przez te zmiany w możliwie najłagodniejszy sposób. Czy małe firmy mogą liczyć na nieco niższe koszty automatyzacji i robotyzacji? Wdrażając aplikacje korzystamy ze swojego sprzętu, a jeżeli inwestycja dotyczy integracji stanowiska, kupujemy go po cenach rynkowych – nie mamy rabatów cenowych na zakup komponentów ze względu na to, że budujemy mniejsze stanowisko, czy dla mniejszej firmy. Wartością dodaną, którą możemy jednak zaoferować mniejszym podmiotom jest wsparcie – zarówno początkową pomoc, o której wspomniałem wcześniej, jak i późniejszą „opiekę” w postaci naszego serwisu czy możliwości skorzystania z oferty naszego Centrum Szkoleniowego. Tematyka szkoleń w centrum, które niedawno zostało przeniesione z Aleksandrowa Łódzkiego do Warszawy, jest bogata. Można w nim pogłębić wiedzę m.in. z zakresu obsługi, serwisu czy programowania robotów, a także stosowania bardziej zaawansowanych funkcji i opcji. Centrum Szkoleniowe to nie jedyna forma dostępu do wiedzy zaproponowana przez ABB – podobną rolę spełnia rozbudowane niedawno Regionalne Centrum Aplikacji Zrobotyzowanych ABB. Z czego wynika fakt, że to ostatnie koncentruje się na rozwiązaniach dla sektora spożywczego? Regionalne Centrum Aplikacji Zrobotyzowanych to jedno z centrów kompetencji ABB, które są tworzone z myślą o gromadzeniu wiedzy i zasobów skupionych wokół określonej dziedziny. W poszczególnych państwach centra specjalizują się w różnych dziedzinach, by nie tworzyć takich samych ośrodków w każdym z krajów. W Polsce skupiliśmy się na rozwijaniu kompetencji w zrobotyzowanych aplikacjach pakowania i paletyzacji, czyli w głównej mierze jest to przemysł spożywczy, farmaceutyczny, kosmetyczny i tzw. home care z uwagi na zagęszczenie rynku firmami produkcyjnymi z tych sektorów, a głównie sektora spożywczego. Mamy tu nie tylko zespół pracowników specjalizujących się w rozwiązaniach dla rynku spożywczego, ale również sprzęt odpowiedni AUTOMATYKA
ROZMOWA do przeprowadzenia testów i zademonstrowania możliwości, jakie dają takie aplikacje. Niedawno zorganizowaliśmy w tym ośrodku otwarte dni poświęcone procesom pakowania dla reprezentantów ABB z krajów ościennych i ich klientów. Dostarczamy bowiem rozwiązania nie tylko bezpośrednio na polski rynek, ale również do krajów europejskich, pomagając kolegom z innych oddziałów ABB w doborze rozwiązań i przygotowaniu oferty. Część obserwatorów rynku twierdzi, że w przyszłości roboty w dużej mierze zastąpią pracę ludzi. Jakie jest Pana zdanie? Często się o tym mówi, ale dane rynkowe pokazują coś innego. W Polsce mamy obecnie sześcioprocentowe bezrobocie i nie spotkałem się z tym, by ktoś stracił pracę dlatego, że w jego firmie wdrożono roboty. Jest raczej odwrotnie – pracodawcy szukają osób do pracy właśnie w związku z przeprowadzoną automatyzacją czy robotyzacją.
Moim zdaniem robotyzacja nigdy nie wyeliminuje całkowicie pracy człowieka. Ludzie zawsze będą potrzebni – do obsługi robotów, kontroli jakości itp. Roboty to tylko maszyny, którymi trzeba sterować. Pewne jest natomiast, że zmienią się specjalizacje i kompetencje pracowników. Tu upatruję istotnej roli uczelni, które muszą odpowiednio przygotować studentów na przyszłość i wykształcić odpowiedni personel. Czy ABB współpracuje ze szkołami wyższymi, by przybliżyć tę rzeczywistość? Jak najbardziej. Współpracujemy z uczelniami, zatrudniając studentów na stażach, dzięki czemu nabywają praktycznego obycia w przedsiębiorstwie produkcyjnym tworzącym zrobotyzowane aplikacje. Podejmujemy też dodatkowe działania. W ramach jednej z inicjatyw edukacyjnych firma ABB udostępnia bezpłatnie uczelniom wyższym licencje do oprogramowania ABB RobotStudio. RobotStudio jest
programem płatnym, a studenci oraz pracownicy uczelni mogą korzystać z niego nieodpłatnie. Kolejną inicjatywą skierowaną do studentów jest konkurs RobotStudio Challenge – konkurs dla studentów, w ramach którego studenci mają za zadanie przygotować symulację w RobotStudio spełniającą określone kryteria. Nagrody w konkursie są bardzo atrakcyjne, a autor najlepszej symulacji ma dodatkowo możliwość odbycia miesięcznego płatnego stażu w robotyce ABB w Warszawie. Część osób, które w wyniku konkursu trafiły do nas na staż, została potem w naszej firmie. Dzięki temu proces wdrożenia takiego pracownika, który zwykle zajmuje trzy, cztery miesiące, zmalał niemal do zera. To nas bardzo zachęciło do kolejnych tego typu działań, które na podobnej zasadzie będziemy organizować również w tym roku. !(
Urszula Chojnacka % W R E K L A M A
KLUCZEM
DO SUKCESU
PRENUMERUJ Wydawca: Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP 4/2018 Al. Jerozolimskie 202, 02-486 Warszawa, e-mail: automatyka@piap.pl
CZYTAJ
WSPÓŁPRACUJ
www.AutomatykaOnline.pl/Automatyka
31
TEMAT NUMERU
Automatyka w branşy
wodno-kanalizacyjnej RozwĂłj automatyzacji dotyczy ( Z J2 V 3 RI
,J* ( 2 I
! ! 2 2I
( 2 ,J
(9 23
Agnieszka Staniszewska
P
ocząwszy od duşych zakładów przemysłowych, a kończąc na małych gospodarstwach domowych, kaşdy do normalnego funkcjonowania potrzebuje wody. Naturalnym efektem jest równieş to, şe zuşyta woda musi być odprowadzona. Jedna z najpowszechniejszych dróg, którą przebywa woda uşytkowa, ma swój początek w ujęciu wody gruntowej lub powierzchniowej. Ujęcie wody jest wyposaşone w urządzenia do uzdatniania. Następnie za pomocą sieci wodociągowych woda dociera do poszczególnych odbiorców, po czym zuşyta, w formie ścieków, płynie siecią kanalizacyjną do oczyszczalni. Tam ścieki poddawane są procesowi oczyszczania, aby mogły być w sposób bezpieczny z powrotem
32
odprowadzone do środowiska. Czasami na drodze wody lub ścieków znajdują się przepompownie. Oczywiście w przypadku braku sieci kanalizacyjnej, ścieki mogą być transportowane do oczyszczalni za pomocą specjalnie do tego celu przeznaczonych pojazdów. Jak łatwo zauwaşyć, obiektami związanymi z branşą wodno-kanalizacyjną, w których urządzenia i systemy automatyki znajdują największe zastosowanie są ujęcia wody oraz oczyszczalnie ścieków.
Charakterystyka środowiska Podczas doboru odpowiednich urządzeń automatyki do budowy systemów dla branşy wodno-kanalizacyjnej warto poświecić trochę uwagi na charakterystykę środowiska, w którym będzie funkcjonował dany system. Kluczową dla prawidłowego i bezawaryjnego działania urządzeń w środowisku wodnym jest ich odporność na wilgoć. W zaleşności od miejsca, w którym jest umieszczone dane urządzenie automatyki, zmieniają się wymagania w stosunku do tej odporności. Waşnym parametrem technicznym w takiej sytuacji okazuje się być stopień ochrony obudowy urządzenia. Wskazuje on deklarowaną odporność danego
komponentu na kontakt z wodą. Warto równieş zwrócić uwagę na rodzaj materiału, z którego wykonany jest dany element automatyki, w szczególności, jeşeli ma on bezpośredni kontakt z uzdatnioną wodą.
Technologie pomiarowe We wszystkich obiektach związanych z branşą wodno-kanalizacyjną zastosowanie znajdują urządzenia pomiarowe, włączając w to róşnego rodzaju czujniki, które są fundamentalnym elementem kaşdego systemu automatyki. Monitorowanie ciśnienia, poziomu, temperatury, przepływu to tylko niektóre z potrzeb, które mogą zaspokoić urządzenia automatyki. Ciśnienie wody powinno być kontrolowane w całej sieci wodociągowej. Kaşdorazowy niekontrolowany spadek ciśnienia na danym odcinku sieci jest sygnałem do działania dla odpowiednich słuşb, jest to bowiem oznaka nieprawidłowości w działaniu systemu – wycieku lub innej powaşnej awarii. Kontrola ciśnienia umoşliwia szybkie reagowanie na niepoşądane sytuacje i minimalizowanie strat materialnych. Kolejnymi obiektami, w których znajduje zastosowanie pomiar ciśnienia, są przepompownie. Ciśnienie jest kluczowym parametrem, który wskazuje AUTOMATYKA
TEMAT NUMERU
U PODSTAW MODELU SIECI WODOCIĄGOWEJ LEŻĄ PRECYZYJNE POMIARY WACŁAW BYLINA, INŻYNIER SPRZEDAŻY SYSTEMU ASIX, DZIAŁ SPRZEDAŻY I MARKETINGU, ASKOM
? 3 .$ ) *
?,
Weryfikowany na bieżąco, w celu optymalnego sterowania siecią, hydrauliczny model sieci wodociągowej brzmi chyba ciekawie dla każdego specjalisty z branży wodno-kanalizacyjnej. Większość przedsiębiorstw z tej branży już ma lub właśnie wdraża bazodanowe systemy do inwentaryzacji infrastruktury dystrybucji wody w technologii GIS. Jeśli do tego dodamy zbierane zdalnie z użyciem dowolnej techniki (łącza światłowodowe, komunikacja bezprzewodowa itp.) pomiary, to brakuje jedynie nadrzędnego systemu do bieżącego przeliczania modelu hydraulicznego. Zastosowane w tym celu oprogramowanie może równocześnie pełnić rolę systemu eksperckiego, podpowiadającego operatorowi, jak optymalne sterować siecią lub rozwiązywać problemy w sytuacjach ekstremalnych, np. w przypadku uszkodzeń sieci lub rozprzestrzeniania się w niej skażeń. Aby tak się stało trzeba jednak połączyć dwa światy – statycz-
na prawidłowość działania tego typu obiektów. Przykładem przetwornika ciśnienia, który nadaje się do omawianych zastosowań jest urządzenie z oferty firmy Danfoss Polska. Chodzi o produkt MBS 4500. Wyróżnia go możliwość regulacji zera i zakresu. Przetworniki mogą mieć różny zakres pomiarowy – nawet do 600 barów. Dopuszczalna temperatura medium, którego ciśnienie jest mierzone powinna mieścić się w dosyć szerokim zakresie od –40 °C do 85 °C. Stopień ochrony urządzenia to IP65. Kolejnym parametrem charakteryzującym prawidłowo funkcjonujący system wodno-kanalizacyjny jest odpowiedni poziom cieczy w różnego typu zbiornikach.
4/2018
nego opisu sieci dystrybucji w technologii GIS oraz bieżącej akwizycji i przetwarzania danych. Na rynku pojawiają się już rozwiązania pozwalające na realizację takich systemów i wydaje się, że producenci systemów SCADA, przeznaczonych do akwizycji danych z dowolnego obiektu, dostrzegli szansę na zagospodarowanie nowej niszy produktowej, wnosząc nową jakość w narzędzia sterowania obiektem rozproszonym, jakim jest sieć wodno-kanalizacyjna. Powoli systemy GIS, które mają za zadanie jedynie inwentaryzację elementów sieci stają się tak przestarzałe, jak stare telefony komórkowe przy współczesnych smartfonach. Pamiętać jednak należy, że u podstaw każdej automatyki leżą precyzyjne pomiary (w tym wypadku realizowane zdalnie) oraz nowoczesna armatura. Tylko na tej bazie możliwe jest wdrażanie systemów wspomnianych wyżej.
Poziom cieczy jest kontrolowany w takich obiektach jak: studnie, zbiorniki podziemne, otwarte zbiorniki na terenach ujęć wody, różnego rodzaju zbiorniki otwarte i zamknięte w oczyszczalniach ścieków czy zbiorniki do gromadzenia ścieków u odbiorców wody niemających dostępu do sieci kanalizacyjnych. Odpowiedni poziom wody lub ścieków, który mieści się w ściśle określonym zakresie, wskazuje na prawidłowe funkcjonowanie systemu, drożność wszystkich jego elementów oraz bezawaryjną pracę urządzeń automatyki. Przykładowym typem czujnika, który umożliwia pomiar poziomu cieczy w zbiorniku jest czujnik ultradźwiękowy. Przedstawicielami tego typu sensorów są produkty serii F65 pochodzące z oferty firmy Pepperl+Fuchs. Wspomniane czujniki są dostępne w trzech wersjach o różnych zakresach pomiarowych, co umożliwia ich stosowanie w zbiornikach o różnej wielkości. Dostępne są wersje z wyjściem analogowym do ciągłego monitoringu poziomu cieczy oraz z dwoma wyjściami przełączającymi, które umożliwiają sygnalizację minimalnego i maksymalnego poziomu. Oczywiście, jeżeli jest mowa o cieczach, nie można zapomnieć o takim
parametrze jak przepływ. Ten również powinien być kontrolowany na wszystkich etapach pozyskiwania i dostarczania wody oraz odprowadzania i oczyszczania ścieków. Monitorowanie tej wielkości zapewnia, podobnie jak poprzednich, możliwość szybkiego lokalizowania ewentualnych usterek i sprawnego ich usuwania. Jednym z produktów do zastosowania w celu pomiaru przepływu w rurociągach jest przepływomierz FlowPak znajdujący się w ofercie firmy Wika Polska. Cechuje go bardzo nikły wpływ na strumień przepływu, ograniczenie strat ciśnienia do minimum oraz brak wymagań związanych z prostymi rurami dolotowymi i wylotowymi. Innym produktem umożliwiającym kontrolę przepływu w rurociągach jest dedykowany do tego celu przepływomierz elektromagnetyczny MAG 8000 z oferty firmy Siemens. Wyróżnia go możliwość bezpośredniego zakopania w ziemi oraz stopień ochrony IP68. Dane pozyskiwane za pomocą tego przepływomierza można odczytywać na wyświetlaczu, zgrać je na komputer za pomocą łącza IrDA lub pozyskać za pomocą wyjścia impulsowego z użyciem zewnętrznego rejestratora. Przydatna może okazać się możliwość transmisji pozyskanych w ten sposób danych za pomocą sieci GSM. 33
TEMAT NUMERU Regulacja przepływu Podczas rozważań na temat procesu pozyskiwania wody, jej transportu oraz oczyszczania ścieków warto zwrócić uwagę na tematykę zaworów, dzięki którym można regulować przepływy. Jedną z firm, która oferuje tego typu elementy są Zakłady Automatyki POLNA. W jej ofercie można przykładowo znaleźć zawory regulacyjne typu Z33. Cechami charakterystycznymi tego produktu są szerokie zakresy temperatury oraz średnic – do 300 mm. Wyróżnikiem opisywanych zaworów jest to, że mogą być wyposażone w siłowniki pneumatyczne obrotowe membranowo-sprężynowe lub tłokowe. Do pozycjonowania zaworów można wykorzystywać enkodery obrotowe, które zapewniają precyzyjną regulację przepływu cieczy. Jeżeli na którymś etapie przesyłu wody lub ścieków zależy użytkownikowi na precyzyjnej regulacji przepływu może zastosować przepływomierz oraz zawór z systemem sterowania wyposażonym w enkoder. Jedną z propozycji z bazy enkoderów obrotowych do tego typu zastosowań można odnaleźć w portfolio firmy Posital Fraba. Chodzi o urządzenia z serii IXARC, których cechami charakterystycznymi są: duży zakres temperaturowy pracy – od –40 °C do 85 °C, stopień ochrony dochodzący nawet do IP69K oraz rozdzielczość do 16 bitów. Wśród urządzeń z tej serii można wyróżnić enkodery przyrostowe, absolutne jednoobrotowe oraz absolutne wieloobrotowe.
Pozyskiwanie wody Jednymi z głównych zadań branży wodno-kanalizacyjnej jest pozyskiwanie i uzdatnianie wody. Do ich realizacji służą ujęcia wody gruntowej i powierzchniowej oraz stacje uzdatniania wody. Pozyskana i uzdatniona woda jest następnie za pomocą sieci wodociągowej dostarczana do odbiorców – zakładów produkcyjnych i gospodarstw domowych. 34
Warto prześledzić proces pozyskiwania wody na przykładzie ujęcia wody powierzchniowej. Najpierw woda z rzeki lub zbiornika kierowana jest do wstępnego oczyszczenia z zanieczyszczeń mechanicznych. Następnie jest pompowana do kolejnych obiektów, które odpowiadają za jej uzdatnienie. Uzdatnianie polega na realizacji różnego rodzaju procesów fizycznych i chemicznych – przykładowo filtracji z użyciem rozmaitych filtrów czy koagulacji, której zadaniem jest wprowadzenie do wody substancji chemicznych powodujących wytrącanie się osadów, te są następnie oddzielane od wody. Między kolejnymi etapami uzdatniania wody może wystąpić konieczność jej pompowania. Na wyjściu stacji uzdatniania znajdują się zbiorniki wyrównawcze, których zadaniem jest zapewnianie ciągłości dostaw wody do odbiorców. Zbiorniki takie są punktem łączącym ujęcie wody z siecią wodociągową rozprowadzającą wodę po ściśle określonym terenie. Każdy z etapów pozyskiwania i uzdatniania wody jest zautomatyzowany. Oprócz czujników i urządzeń pomiarowych do urządzeń automatyki, które znajdują zastosowanie w ujęciach i stacjach uzdatniania wody można zaliczyć: pompy, przemienniki częstotliwości, sterowniki programowalne, panele operatorskie oraz urządzenia do przesyłu danych. Głównym elementem każdego ujęcia i stacji uzdatniania wody jest zazwyczaj centralna sterownia i dyspozytornia. W związku z tym urządzenia automatyki znajdujące się na terenie obiektów odpowiedzialnych za pozyskiwanie i uzdatnianie wody muszą wpisywać się w koncepcję, której głównym założeniem jest scentralizowany monitoring i sterowanie.
minąć tematyki związanej z procesem oczyszczania ścieków. Aby móc odprowadzić użytą do celów gospodarczych wodę do środowiska, należy ją oczyścić. Różnego rodzaju zanieczyszczenia w postaci cieczy i ciał stałych, jak detergenty, odpadki żywnościowe, fekalia muszą zostać usunięte. Dzieje się to wieloetapowo, dlatego oczyszczalnie ścieków są często umiejscowione na stosunkowo dużych obszarach. Stąd wynika potrzeba centralnego zarządzania rozproszonymi obiektami. Najczęściej ścieki są najpierw oczyszczane w sposób mechaniczny. Stosunkowo duże ciała stałe, które dostały się do obiektu oczyszczalni, muszą zostać usunięte w pierwszej kolejności. Do tego celu stosuje się różnego rodzaju kratownice, sita, rozdrabniacze i separatory. Następnie wstępnie oczyszczone ścieki są poddawane procesom chemicznym i biologicznym w celu osiągnięcia na wyjściu parametrów fizycznych i chemicznych pozwalających na oddanie wody do środowiska. Metody biologiczne polegają na wprowadzeniu do ścieków różnego rodzaju bakterii oraz mikroorganizmów, które rozkładają niepożądane substancje. Metody chemiczne to np. koagulacja i neutralizacja. Do sprawnego działania oczyszczalni potrzebne są różnego rodzaju urządzenia oraz systemy automatyki. Bez nich nie byłoby możliwe zapewnienie odpowiedniej wydajności. Jak na każdym etapie przesyłu wody i ścieków,
Automatyka w służbie środowisku Czyniąc rozważania na temat branży wodno-kanalizacyjnej, nie sposób poAUTOMATYKA
TEMAT NUMERU
NIEOCENIONE SĄ ROZWIĄZANIA ELASTYCZNE Z MOŻLIWOŚCIĄ ŁATWEJ ROZBUDOWY KRZYSZTOF GETKO, PRODUCT MANAGER SYSTEMY SZAF I OBUDÓW/RAS, RITTAL Branża wodociągowo-kanalizacyjna stwarza szczególnie trudne warunki pracy dla systemów automatyki. Jednym z tematów, do którego warto podejść z uwagą są systemy szaf i obudów do zabudowy automatyki. Temat ten często bywa marginalizowany, a urządzenia traktowane są tylko jako „skorupy”. Tak naprawdę stanowią one podstawową i bezpośrednią ochronę dla serca wszystkich procesów produkcyjnych, czyli systemów automatyki. Uwzględnienie tych rozwiązań w koszcie całej aplikacji to kilka do kilkunastu procent, mimo że odpowiadają za bezpieczeństwo urządzeń wartych wielokrotnie więcej. Należy mieć świadomość, że oszczędności poczynione na szafach mogą prowadzić do kosztownej wymiany elementów znajdujących się wewnątrz, nie mówiąc już o gigantycznych kosztach związanych z postojem procesu produkcyjnego. W obiektach z branży wodociągowo-kanalizacyjnej nieustannie należy podwyższać standardy pracy i modernizować instalacje,
tak i w oczyszczalniach, zastosowanie znajdują wszelkiego rodzaju czujniki i urządzenia pomiarowe. Dodatkowo pojawia się potrzeba stosowania czujników związanych z parametrami chemicznymi.
? 3 "#* Q4
Zautomatyzowane pompowanie Częstokroć woda i ścieki na swojej drodze przepływu muszą pokonywać różnice wysokości. Za tego typu zadania odpowiadają przepompownie. Takie obiekty można znaleźć na terenie ujęć wody, oczyszczalni ścieków oraz na trasie przepływu jako jeden z elementów sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej. Przepompownia w oczyszczalni ścieków może być pierwszym ogniwem całego procesu, dzięki któremu ścieki są transportowane na odpowiednią wysokość, aby później za pomocą grawitacji przemieszczać się do kolejnych etapów oczyszczania. Ciekawym rozwiązaniem związanym z tym zagadnieniem może pochwalić się firma Phoenix Contact. Chodzi o dedykowany do pomp kanalizacyjnych układ sterowania o nazwie PumpControl. Zapewnia on szybką parametryzację sterowania pompami za pomocą przeglądarki internetowej, oszczęd4/2018
dlatego nieocenione będą rozwiązania elastyczne, z możliwością łatwej rozbudowy, zapewniające kompatybilność i dostępność części zamiennych na przestrzeni wielu lat. Warto wybierać sprawdzone produkty – charakteryzujące się wysoką jakością stosowanych materiałów i kontrolą jakości. Dobierając szafy sterownicze należy wziąć pod uwagę rodzaj aplikacji, w której będą zastosowane oraz warunki panujące bezpośrednio w otoczeniu szaf, takie jak temperatura, wilgotność, obecność związków chemicznych w powietrzu. Ostatnia, ale również bardzo istotna kwestia to serwis. Regularna kontrola szaf sterowniczych oraz systemów klimatyzacji to gwarancja ich wieloletniej pracy, dlatego dobrze jest współpracować z partnerem, który oferuje możliwość serwisowania urządzeń. W przypadku firm międzynarodowych ważne jest, aby firma świadcząca usługi miała serwis na całym świecie.
ność czasu i środków oraz możliwość zdalnego sterowania za pomocą sieci komórkowej. Pozwala to na znaczne przyspieszenie procesu parametryzacji układów przepompowni. Innym interesującym produktem w swoim portfolio może pochwalić się firma Sabur. Jest to gotowy system dedykowany do pompowni i przepompowni odpowiedzialny za sterowanie i monitoring obiektów rozproszonych. Wspomniany system wykorzystuje wizualizacje na stronach internetowych i stanowi alternatywę dla systemów SCADA, której niewątpliwą zaletą jest bezlicencyjny charakter. W skład opisywanego rozwiązania wchodzą sterownik nadrzędny oraz sterowniki obiektowe w wykonaniu przemysłowym połączone siecią komunikacyjną. Sterownik nadrzędny może obsługiwać do 100 stacji, pozwala na wysyłanie wiadomości informujących o alarmach np. za pomocą komunikatorów SMS, a jego głównym zadaniem jest obsługa wszystkich sterowników obiektowych podłączonych do systemu. Dyspozytorzy systemu mogą monitorować obiekt i sterować systemem w sposób zdalny, np. za pomocą sieci komórkowej. System umożliwia wyświetlania wykresów historycznych, kontrolę dostępu, automatyczne logo-
wanie danych do pamięci sterownika i ich przesyłanie do wskazanej lokalizacji na serwerze. Do sterowania pompami firma ASTOR proponuje dedykowaną dla branży wodno-kanalizacyjnej serię przemienników częstotliwości Astraada Drive CHV160. Umożliwiają one sterowanie kaskadą składającą się z dziewięciu pomp załączanych automatycznie w zależności od aktualnego ciśnienia w rurociągu. Ważną funkcjonalnością jest możliwość ustawienia ośmiu różnych wartości ciśnienia referencyjnego w zależności od aktualnego zapotrzebowania. Warto wspomnieć o takich opcjach, jak funkcje oszczędzania energii, alarmy związane z nieprawidłowym ciśnieniem w ciągu, automatyczne przełączanie pomp w razie wykrycia awarii czy kontrola poziomu cieczy. W standardzie przemienniki z tej serii są wyposażone w port RS-485. Kolejne urządzenie tego typu można znaleźć w portfolio firmy ABB. Chodzi o dedykowany dla branży wodno-kanalizacyjnej przemiennik ACQ580. Jego wyróżnikami są bezczujnikowe obliczanie przepływu, możliwość sterowania wieloma pompami jednocześnie, kontrola poziomu oraz funkcje oszczędzania energii. 35
TEMAT NUMERU Inspekcje rurociągów Dosyć powszechną praktyką stosowaną w przypadku konieczności dokonywania przeglądu wodociągów lub rur kanalizacyjnych jest stosowanie kamer inspekcyjnych. Wiąże się to często z wpuszczaniem do rurociągów pojazdów specjalnych, które z kamerą na pokładzie dokonują penetracji sieci wodociągowych lub urządzeń kanalizacyjnych. Dzięki takim zabiegom oszczędza się czas oraz środki, które należałoby poświęcić, gdyby inspekcji dokonywać w sposób tradycyjny. W przypadku wykrycia nieszczelności istnieje możliwość wprowadzenia do rury odpowiednio dociętej maty z włókna szklanego z żywicą chemoutwardzalną, dzięki której awaria może być szybko usunięta. Pojazdy zdalnie sterowane mogą również posłużyć do bieżącej konserwacji lub czyszczenia rurociągów. Przykładowo firma ABE Complex Technology proponuje w swojej ofercie kamerę samojezdną CT400AX, która jest przeznaczona do inspekcji kanalizacji o średnicach mieszczących się w zakresie do 150 mm do 400 mm. Urządzenie wykonano z aluminium, mosiądzu i stali nierdzewnej, dzięki czemu ma dużą odporność na trudne warunki, w których musi pracować. Kamera może być wyposażona w nadajnik, laser służący do pomiaru szczelin oraz czujnik ciśnienia azotu, którym napełniony jest wózek. Inną propozycją jest kamera samojezdna 9050 firmy GDrexl, która ma głowicę obrotową w dwóch płaszczyznach. Ciekawym rozwiązaniem jest moduł rozszerzający, dzięki któremu można zwiększyć zakres stosowania kamery do większych średnic rur.
36
Moduł ten umożliwia regulację wysokości, na której umieszczona jest głowica. Kamera może być wyposażona w zintegrowany nadajnik położenia, ma również oświetlenie LED dużej mocy.
Zarządzanie – klucz do sukcesu Jednym z kluczowych zagadnień, które należy poruszyć podczas rozważań na temat automatyzacji w branży wodno-kanalizacyjnej jest zarządzanie. Od tego, w jaki sposób zarządzana jest cała sieć urządzeń i obiektów związanych z daną siecią wodno-kanalizacyjną zależy efektywność jej działania.
niezawodnością i bezawaryjnością urządzeń wchodzących w jego skład. Chodzi tu o takie urządzenia jak sprzęt komputerowy służący gromadzeniu i przetwarzaniu danych, urządzenia sieciowe umożliwiające przesyłanie danych na duże odległości, ale również o standardowe urządzenia automatyki, jak przemienniki częstotliwości, sterowniki PLC czy panele operatorskie. Inną ważną cechą, na którą należy zwrócić uwagę podczas projektowania wydajnego systemu sterowania i monitoringu w branży wodno-kanalizacyjnej jest funkcjonalność dostępnego oprogramowania. Warto również zwracać uwagę na elastyczność dane-
KLUCZOWĄ DLA PRAWIDŁOWEGO I BEZAWARYJNEGO DZIAŁANIA URZĄDZEŃ W ŚRODOWISKU WODNYM JEST ICH ODPORNOŚĆ NA WILGOĆ. Charakterystyczną cechą omawianej branży jest rozproszony charakter poszczególnych elementów systemu. Dużą wydajność pracy danego systemu można osiągać dzięki zdalnemu sterowaniu oraz monitorowaniu obiektów znajdujących się w danej sieci. Ważną cechą może również okazać się możliwość zdalnej naprawy drobnych usterek. Takie podejście oszczędza czas poświęcany na oględziny sieci oraz zapewnia szybką lokalizację źródeł występowania problemu. Możliwe jest też raportowanie oraz gromadzenie danych, co znacząco ułatwia udoskonalanie systemu oraz pomaga zapobiegać występowaniu niepożądanych sytuacji w przyszłości. Dzięki scentralizowanej kontroli nad rozproszonymi obiektami sieci można również zadbać o zabezpieczenie przed nieuprawnionym dostępem do nich. Wszystkie wymienione aspekty prowadzą oczywiście do znaczącej redukcji kosztów zarządzania i eksploatacji sieciami wodno-kanalizacyjnymi. Warto zastanowić się nad tym, czym powinien charakteryzować się wydajny system umożliwiający zdalne sterowanie i monitoring. Przede wszystkim
go systemu, ważne jest to, aby móc go w prosty sposób przebudować lub rozbudować w razie wystąpienia takiej konieczności. Może się bowiem okazać, że dana sieć wodno-kanalizacyjna będzie rozbudowywana, dostosowywana do odpowiednich norm lub obiekty wchodzące w jej skład będą remontowane, przebudowywane lub przenoszone. Powyższa analiza wskazuje na to, że warto pochylić się na chwilę nad przykładowymi systemami monitoringu i sterowania.
Systemy monitoringu i sterowania Jednym z produktów oferowanych na rynku związanym z poruszaną tematyką jest oprogramowanie FactoryTalk firmy Rockwell Automation. Jest to użyteczne rozwiązanie do kontroli systemów wodno-kanalizacyjnych. Dostęp do danych procesowych całego systemu w czasie rzeczywistym umożliwia bieżące monitorowanie stanu urządzeń, ważną cechą produktu jest jego skalowalność. Innym produktem jest platforma Wonderware, którą oferuje firma ASTOR. Zapewnia ona obsługę od 250 do ponad miliona zmiennych, możliwość zbierania i analizowania danych AUTOMATYKA
TEMAT NUMERU historycznych, system zarządzania i kontroli dostępu. Waşną cechą tego produktu jest uniwersalność – jeden standard pozwala na obsługę pojedynczych obiektów, ale równieş całych systemów. Firma VIX Automation równieş posiada w swojej ofercie ciekawe rozwiązania dla branşy wodno-kanalizacyjnej, które opierają się na narzędziach GE Digital. Jedną z propozycji jest wizualizacja poszczególnych obiektów z uşyciem narzędzi SCADA – iFIX lub Cimplicity wspierana centralną zakładową bazą danych zbudowaną w oparciu o GE Historian. Oczywiście do całości moşna uzyskiwać dostęp mobilny, a sytuacje alarmowe są sygnalizowane za pomocą e-maili oraz wiadomości SMS. Podczas rozwaşań na temat systemów wspomagających działanie sieci wodno-kanalizacyjnych warto wspomnieć o systemach informacji geograficznej (GIS), które ułatwiają ewidencję danych dotyczących rozmieszczenia poszczególnych elementów i obiektów sieci. Mapy urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych pozwalają na powiązanie wszystkich dostępnych informacji z poszczególnymi komponentami i umieszczenie ich w konkretnej przestrzeni.
? 3 :' * /
Przesył danych Dla prawidłowego i bezawaryjnego działania systemów zarządzania, monitoringu i sterowania potrzebny jest niezawodny system przesyłu danych. Jednym z moşliwych rozwiązań, dzięki któremu urządzenia automatyki mogą przesyłać dane jest stosowanie radiomodemów. Omawiane urządzenia charakteryzuje mała prędkość transmisji danych. Przykładem radiomodemu VHF/UHF jest produkt RipEX z oferty firmy Karcz Polska. Jego wyróşnikami są unikatowy, bezkolizyjny protokół transmisji danych oraz moşliwość komunikacji na odległość powyşej 50 km. Urządzenie jest wyposaşone w port Ethernet, dwa porty RS-232 oraz diagnostyczny port USB. Warto równieş zwrócić uwagę na działanie w licencjonowanym paśmie radiowym oraz obecność wbudowanego firewalla, który zapewnia bezpieczeństwo przesyłu danych. 4/2018
Inną metodą transferu danych jest sieć komórkowa. Zaletą tego typu komunikacji jest moşliwość transmisji bezprzewodowej na duşe odległości. Aby komunikacja mogła zaistnieć naleşy zadbać o interfejsy ją umoşliwiające. Mogą one występować w formie oddzielnych podzespołów lub w formie wbudowanej w urządzenie automatyki. Zazwyczaj opisywany typ transmisji jest wykorzystywany do przesyłania niewielkich ilości danych. Typowym przykładem jest informowanie za pomocą wiadomości SMS o wystąpieniu awarii. Rozwój technologiczny sieci komórkowych poszerza moşliwości wykorzystywania ich do zastosowań przemysłowych. Wadą stosowania tego typu łączności jest uzaleşnienie od operatora sieci komórkowej oraz moşliwość wystąpienia przerw w połączeniu. Odpowiednim dla branşy wodno-kanalizacyjnej urządzeniem zapewniającym transmisję danych przez sieć komórkową jest GSM Datalogger DA4, który moşna znaleźć w ofercie firmy Tekniska Polska Przemysłowe Systemy Transmisji Danych. Wspomniane urządzenie jest przeznaczone do długotrwałego gromadzenia danych. Charakteryzuje je bardzo niskie zuşycie energii, moşliwość wysyłania danych do dyspozytorni lub na telefony komórkowe w formie wiadomości SMS. Wiadomości z zapisanymi wartościami kontrolowanych parametrów są wysyłane w ustalonych przez uşytkownika odstępach czasu. Istotną zaletą urządzenia jest szeroki wachlarz dostępnych protokołów komunikacyjnych takich jak Modbus, HTTP, SMS tekstowy, SMS binarny, RDS, co czyni je elastycznym i uniwersalnym. Dzięki temu łatwym staje się zintegrowanie tego produktu z istniejącym system monitoringu i zarządzania. Oprócz wspomnianych wyşej urządzeń do przesyłu danych w branşy wodno-kanalizacyjnej uşywa się równieş routerów Wi-Fi, switchy i konwerterów przemysłowych. Korzystanie
z sieci Wi-Fi zapewnia duşe prędkości przesyłu danych, ale jej zasięg jest stosunkowo niewielki, a urządzenia w konkretnych lokalizacjach muszą być wyposaşone w Ethernet. Ponadto przy korzystaniu z tego typu transmisji danych występuje duşa podatność na zakłócenia.
Podsumowanie Branşa wodno-kanalizacyjna jest niezwykle waşną gałęzią gospodarki, która wpływa bezpośrednio na şycie kaşdego człowieka. Codziennie wszystkie gospodarstwa domowe oraz zakłady przemysłowe zuşywają mnóstwo wody, którą trzeba pozyskać, uzdatnić oraz przetransportować do miejsca poboru, a następnie, juş w formie ścieków, przetransportować do miejsca oczyszczania, po to aby w zgodzie z obowiązującymi normami zwrócić do środowiska. Aby dostęp do wody uşytkowej był nieprzerwany, nieustannie nad całym procesem czuwają ludzie, którzy korzystają z dobrodziejstw, które przynosi automatyka. Powszechna automatyzacja obiektów związanych z branşą wodno-kanalizacyjną umoşliwia szybkie reagowanie na wszelkiego typu nieprawidłowości. Zdalna kontrola obiektów, monitoring podstawowych właściwości fizycznych i chemicznych, moşliwość ingerowania w rozproszony system jest moşliwa dzięki obecności w systemach wodno-kanalizacyjnych wielu czujników, przetworników, zaworów, sterowników, pomp, napędów i tym podobnych urządzeń. Po raz kolejny moşna przekonać się, şe współcześnie przebieg wielu procesów odbywa się przy udziale urządzeń i systemów automatyki. Agnieszka Staniszewska '9 . %4
37
TEMAT NUMERU
Dla pompowni i przepompowni – system zdalnego sterowania i monitoring obiektów rozproszonych System monitoringu obiektów rozproszonych jest przeznaczo J ( ( -
, (* -I ,*
ekonomicznie i w prosty sposĂłb (\ ( tem nadzoru i sterowania.
S
ystem wykorzystuje wizualizacje prezentowane na stronach internetowych i stanowi doskonałą alternatywę dla niewielkich aplikacji SCADA. Co istotne, jest bezlicencyjny, a do jego konfiguracji nie są potrzebne specjalne narzędzia ani zaawansowana wiedza z zakresu programowania. Rozwiązanie jest oparte na sterownikach PLC firmy Saia Burgess Controls i korzysta z wbudowanych w nie technologii webowych i IT.
Komunikacja realizowana jest za pomocą Ethernetu i/lub GSM.
Dla kogo? System został stworzony z myślą o uşytkownikach, którzy chcą wdroşyć nowoczesne rozwiązania, ale nie zapominają o kosztach rozwoju systemu automatyki w całym cyklu şycia instalacji, w tym kosztach eksploatacji i serwisu. Adresatami rozwiązania są równieş przedsiębiorstwa obsługujące wiele
( -! ! * ( !
2! , (! I ! (
38
P R O M O C J A
AUTOMATYKA
TEMAT NUMERU
Zrzut ekranu z aplikacji wizualizacyjnej sterownika obiektowego
powtarzalnych i rozproszonych obiektów (np. pompownie, tłocznie, studnie albo węzły cieplne) i chcące je połączyć w jeden system do monitorowania i sterowania ‒ z dostępem on-line w dowolnym czasie i z dowolnego miejsca.
Jak to dziaĹ‚a? System skĹ‚ada siÄ™ ze sterownika nadrzÄ™dnego (stacji master) i sterownikĂłw obiektowych poĹ‚Ä…czonych sieciÄ… komunikacyjnÄ…. SÄ…Â to przemysĹ‚owo wykonane, swobodnie programowalne sterowniki PLC, dostarczane wraz z gotowymi do uĹźycia, konfigurowalnymi aplikacjami wizualizujÄ…co-sterujÄ…cymi. Do konfiguracji systemu potrzebny jest tylko komputer PC z przeglÄ…darkÄ… internetowÄ…. DostÄ™p do aplikacji moĹźliwy jest z poziomu: − komputera PC za poĹ›rednictwem przeglÄ…darki internetowej (wymagana obsĹ‚uga Java), − urzÄ…dzenia mobilnego: smartfona lub tabletu z systemem Android lub iOS, − lokalnego panelu operatorskiego.
Fot. Sabur
Sterownik nadrzędny Stacja master jest odpowiedzialna za zbieranie danych z obiektów oraz scentralizowane udostępnianie informacji przez przeglądarkę www. Ma wbudowaną, gotową do uşytku aplikację wizualizacyjno-sterującą, z funkcją automatycznego dodawania nowych obiektów do systemu monitoringu i sterowania. Sterownik nadrzędny jest wyposaşony w karty SD, a dodatkowo moşe zapisywać dane 4/2018
& 2 ( 29 2I2 (, (2
( ( V
w bazach danych MySQL. W sytuacjach alarmowych sterownik wysyĹ‚a zdefiniowanym uĹźytkownikom powiadomienia o alarmach e-mailem i/lub SMS-em (do realizacji tej funkcji wymagany jest zewnÄ™trzny modem GSM). RolÄ™ stacji master moĹźe peĹ‚nić dowolny sterownik serii Saia PCD firmy Saia Burgess Controls z wbudowanym Automation Serverem i bardziej pojemnÄ… pamiÄ™ciÄ… (np. Saia PCD1. M2160, E-Controller i sterowniki Saia PCD3.Power). NajwaĹźniejsze zadania realizowane przez sterowniki nadrzÄ™dne: − monitorowanie pracy wszystkich podĹ‚Ä…czonych do systemu obiektĂłw, − obsĹ‚uga do 100 stacji (moĹźliwość rozszerzenia liczby obsĹ‚ugiwanych stacji do okoĹ‚o 200), − wyĹ›wietlanie parametrĂłw podĹ‚Ä…czonych stacji na gĹ‚Ăłwnym ekranie w postaci tabeli, − automatyczne rozpoznawanie wĹ‚Ä…czanych do systemu stacji (wraz z rosnÄ…cÄ… liczbÄ… obiektĂłw rozszerzane sÄ…Â zestawienia w tabelach), − monitorowanie stanu komunikacji ze stacjami – operator jest informowany o kaĹźdym przypadku przerwy w komunikacji, − monitorowanie sygnaĹ‚Ăłw alarmowych ze stacji oraz rejestracja alarmĂłw w dzienniku alarmĂłw bieşących/historycznych, − wysyĹ‚anie wiadomoĹ›ci SMS/e-mail informujÄ…cych o alarmach, − wyĹ›wietlanie dokumentacji dla kaĹźdej ze stacji (plik PDF jest przechowywany w pamiÄ™ci sterownika lub lokalizacji sieciowej),
− podglÄ…d aplikacji wizualizacyjnej dowolnego obiektu i zmiany parametrĂłw sterowania, − synchronizacja czasu sterownika z zewnÄ™trznym serwerem przez SNTP, − kontrola dostÄ™pu do aplikacji – logowanie uĹźytkownikĂłw ze zdefiniowanymi prawami dostÄ™pu.
Sterowniki obiektowe Sterowniki obiektowe sÄ…Â rĂłwnieĹź wyposaĹźone w aplikacjÄ™ wizualizacyjno-sterujÄ…cÄ… z wbudowanym konfiguratorem. UwzglÄ™dnia on typowe obiekty (np. pompownie, tĹ‚ocznie, wÄ™zĹ‚y cieplne) i pozwala je szybko i sprawnie konfigurować i uruchamiać przez przeglÄ…darkÄ™ www. Wbudowana aplikacja wizualizacyjno-sterujÄ…ca zapewnia peĹ‚ny nadzĂłr nad pracÄ… obiektu wraz z moĹźliwoĹ›ciÄ… zmiany parametrĂłw. Sterownik udostÄ™pnia dane bieşące i historyczne, takĹźe w oparciu o wykresy, a dostÄ™p do danych realizowany jest przez przeglÄ…darkÄ™ www. Zapisane dane w postaci plikĂłw CSV sÄ…Â cyklicznie przesyĹ‚ane do sterownika centralnego lub na dysk komputera. Zadania sterownikĂłw obiektowych realizujÄ… sterowniki Saia PCD1. M2110-R1. NajwaĹźniejsze zadania realizowane przez sterowniki obiektowe: − sterowanie pracÄ… obiektu, − monitorowanie pracy obiektu z uĹźyciem aplikacji wizualizacyjnej, − konfiguracja pracy sterownika za pomocÄ… konfiguratora wbudowanego w aplikacjÄ™ wizualizacyjnÄ… – moĹźliwość definiowania typu obsĹ‚ugiwa39
TEMAT NUMERU
−
− −
− − −
− −
nego obiektu (np. pompownia jednopompowa, dwupompowa; tłocznia z przepływomierzem lub bez; węzeł cieplny o dowolnym schemacie, zaawansowana parametryzacja obiektu w ramach funkcji konfiguratora (np. nazwa, adres, współrzędne geograficzne, parametry pomp, kanałów itp.), rejestracja alarmów w dzienniku alarmów bieżących i historycznych, wysyłanie e-maili z informacjami o alarmach (konfiguracja obsługi wysyłania maili z poziomu aplikacji webowej), logowanie danych do pamięci sterownika w postaci plików CSV, przesyłanie plików CSV do zdefiniowanej lokalizacji na serwerze, wyświetlanie wykresów historycznych, np. dotyczących poziomu ścieków, pracy pomp itp., kontrola dostępu do aplikacji – logowanie użytkowników, bezpośrednie przejście do aplikacji
wizualizacyjnej sterownika nadrzędnego, − obsługa komunikacji GSM (za pomocą zewnętrznego modemu pracującego w standardach 3G/4G LTE). Sterowniki Saia PCD mają wbudowaną technologię Automation Server, czyli następujące funkcjonalności: serwer www, serwer FTP, klient poczty e-mail, obsługa systemu plików, obsługa plików CSV i kart pamięci SD. Do synchronizacji zegara czasu rzeczywistego stosowany jest protokół SNTP, a do diagnostyki w sieciach informatycznych – protokół SNMP. Obsługa modemów GSM realizowana jest przez standardowe bloczki funkcyjne F-box.
Kolejną zaletą rozwiązania jest jego długi, co najmniej 15-letni (gwarancja producenta) cykl życia, zgodnie z koncepcją Peace of Mind (która zapewnia „spokój ducha” zarówno właścicielom, jak i służbom technicznym obiektu). Aplikacje dla sterowników zostały przygotowane w sposób umożliwiający ich jak najbardziej uniwersalne zastosowanie w różnego typu instalacjach. To istotne zwłaszcza w przypadku sterownika nadrzędnego, którego wykorzystanie nie ogranicza się do systemów monitoringu obiektów pompowych czy węzłów cieplnych. Aplikacje dla sterowników nadrzędnych i obiektowych można rozbudowywać o nowe funkcjonalności za pomocą pakietu narzędziowego Saia PG5.
Dlaczego warto? System monitoringu i sterowania dla obiektów rozproszonych to bezlicencyjne rozwiązanie, które nie wymaga stosowania platformy SCADA. Zarówno wizualizację, jak i sterowanie zapewnia jedno urządzenie – sterownik PLC.
SABUR Sp. z o.o.
3 ( <7<* 7;95B8 :( 3 ;; 8A= A< 8<* #+ ;; 8A= A< 87 e-mail: sabur@sabur.com.pl www.sabur.com.pl
R E K L A M A
40
AUTOMATYKA
TEMAT NUMERU
Wizualizacja stanu sieci
wodno-kanalizacyjnej .J (9 2
V , (
! ( 2 ! 9 2I ( 9 ( - ((3 /J !J
(!Z \ ( 2 ` !9 ! ( ! (
V 2* (J 9 ( 2 2I ( I (9 (I V -
3
42
P
odobnie jak wszystkie branşe związane z dystrybucją mediów, równieş branşa wodociągowa sięga po narzędzia do inwentaryzowania zasobów w oparciu o aplikacje klasy GIS (Geographic Information System). Umoşliwiają one gromadzenie w bazach danych informacji o poszczególnych elementach składowych sieci oraz nanoszenie na mapy jej elementów. Dzięki temu administrator sieci dystrybucyjnej moşe łatwo dotrzeć do danych np. na temat pojedynczych odcinków rurociągów czy punktów poboru wody. Stale uaktualniana baza jest pomocna przy planowaniu remontów i budowaniu nowych przyłączy. Takie systemy mają jednak pewną wadę: nie zapewniają ciągłego podglądu stanu medium
P R O M O C J A
i elementów sieci, poniewaş pomiary nie są realizowane w czasie rzeczywistym. Dodanie bieşących pomiarów do istniejących schematów mapowych dałoby operatorom potęşne narzędzie do zarządzania siecią, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych. Dziś moşna to juş zrealizować – rozwiązaniem problemu jest połączenie funkcji systemu SCADA i aplikacji GIS.
Połączenie zalet SCADA i aplikacji masowej Naturalną cechą oprogramowania SCADA jest akwizycja danych pomiarowych i ich prezentacja na ekranie komputera. Oznacza to, şe łatwiej dołoşyć do tego typu oprogramowania funkcje importu map i informacji z systemu
AUTOMATYKA
GIS, niĹź wbudować narzÄ™dzia akwizycji i przetwarzania danych w istniejÄ…ce systemy mapowe. Nowa jakość w postaci dziaĹ‚ajÄ…cej w czasie rzeczywistym aplikacji GIS Ĺ‚Ä…czy zalety systemu SCADA i aplikacji mapowej. Zgodnie z takim podejĹ›ciem rozbudowano autorski system Asix firmy ASKOM o dodatkowe funkcje, pozwalajÄ…ce na: − uĹźycie podkĹ‚adĂłw mapowych OpenStreetMap do budowania interfejsu operatora i umieszczania na nich informacji pomiarowych, przy czym mapy mogÄ… być przez operatora powiÄ™kszane i pomniejszane, − automatyczny, wykonywany cyklicznie za poĹ›rednictwem plikĂłw ESRI lub bazy MS SQL import danych o zinwentaryzowanej sieci transportu mediĂłw, − prezentacjÄ™ bieşących danych pomiarowych na mapach z uĹźyciem techniki warstw, ktĂłre mogÄ… być dynamicznie wĹ‚Ä…czane i wyĹ‚Ä…czane, np. w zaleĹźnoĹ›ci od stopnia powiÄ™kszenia mapy,
− uaktualnianie pozycji ĹşrĂłdeĹ‚ informacji o współrzÄ™dnych geograficznych (np. Ĺ›ledzenie pojazdĂłw) z moĹźliwoĹ›ciÄ… ich lokalizowania (pozycjonowania) na mapie. PodkĹ‚ady mapowe mogÄ… być uĹźywane w trybie on-line i off-line lub mogÄ… być dostarczone w postaci plikĂłw graficznych (rastrowych lub wektorowych), gdy nie sÄ…Â dostÄ™pne dane dla zastrzeĹźonych terenĂłw.
Mobilne i wielofunkcyjne narzędzie Aplikacja platformy Asix bazuje na implementacji systemu SCADA, zapewniając uşytkownikowi wszystkie przypisane do systemu narzędzia, w szczególności w zakresie sterowania, raportowania, recepturowania i archiwizacji zdarzeniowej, alarmowania oraz zdalnego dostępu przez urządzenia mobilne i przeglądarki webowe. Dzięki temu uzyskuje się wielofunkcyjne i mobilne narzędzie sterowania i diagnostyki sieci wodno-kanalizacyjnej, informujące na bieşąco
o awariach i nieprawidłowościach nawet w najodleglejszych odcinkach sieci. Ciekawa i unikalna jest opcja współpracy z działającym w tle, uaktualnianym i weryfikowanym na bieşąco modelem hydraulicznym sieci. Wsparciem przy implementacji jest wiedza i doświadczenie naukowców z Politechniki Śląskiej w Gliwicach. To dodatkowe narzędzie do zarządzania siecią w czasie jej eksploatacji, równieş w sytuacjach kryzysowych, umoşliwia podejmowanie szybkich i optymalnych decyzji, np. w przypadku awarii części infrastruktury lub zatrucia wody w określonym punkcie. Optymalne sterowanie siecią i przewidywanie sposobu propagacji skaşeń mają w tym przypadku podstawowe znaczenie.
ASKOM Sp. z o.o.
3 R3 ( @<* AA9@77 ) ( 3 <; <7 @B @77* #+ <; <7 @B @7@ 9! , C!3
(((3!3
R E K L A M A
CENA 15,00
ZĹ (W TYM
TEMAT NUMER U Monitor
8 % VAT)
ROZMOWA 26
Tomasz To omasz assz Wi Wieland, Wie ieela and, SEW-Euro S EW EWW-Eu Euro ro odrive drrive ivve
owanie i sterowa
SPRZĘT I
nie procesa
APARATURA
Panele operators
60
mi i produkc
jÄ…
AUTOMA TYKA kie
AUTOMATICON
Przewodn
ISSN 2392-105
6
INDEKS 403024
69
ik po targach
AUTOMA TYKAONL
INE.PL
3/2018
HARTING Han ÂŽ Dla pewnego Ĺ‚Ä…czen
ia w przem yśle
“
? 3 !
TEMAT NUMERU
HARTING rozu moje codziennmie e wyzwania.
“
Han Ž. Niezawo dne połącze nie.
One Rang e. No Limit s: www.HAR TING.pl
P L A N W Y DAW N I C Z Y 2 0 1 8 Ǥ ĆŽ Ä‚ Ăƒ Âą Ć ÄŁ ÄŠ Äł Âą Ǥ Ä‚ ø ç Ć á ÂŚ Äł Âą ĆŻ WYDANIE
TEMAT NUMERU
ARTYKUĹ PRZEGLÄ„DOWY
NADSYĹ ANIE MATERIAĹ Ă“W
KALENDARIUM BRANĹťOWE (DOD. KOLPORTAĹť WYDANIA)
1-2/2018 1 2/2018
Bezpieczeństwo w przemyśle B i ń t śl
Elementy El t bezpiecznej b i j automatyki t t ki
08.01.2018 08 01 2018
INDUSTRYMEETING 2018, 2018, ENEX; ENEX; INDUSTRYMEETING WARSAW PACK
3/2018
Monitorowanie i sterowanie procesami i produkcjÄ…
Interfejsy operatorskie
08.02.2018
EUROLAB, AUTOMATICON
4/2018
Automatyka w branĹźy WOD-KAN
Elementy wykonawcze i zawory
05.03.2018
PNEUMATICON, DNI DRUKU 3D, SPAWALNICTWO, INENERG + OZE, LOGISTEX, EXPOPOWER, GREENPOWER
5/2018
Innowacyjne rozwiązania dla Przemysłu 4.0
Komunikacja IO-link
05.04.2018
WOD-KAN, PLASTPOL, KONFERENCJA AUTOMATYKĂ“W RYTRO, ITM INNOWACJE-TECHNOLOGIEMASZYNY
6/2018
Cyberbezpieczeństwo
Pomiary bezkontaktowe
07.05.2018
ITM INNOWACJE-TECHNOLOGIEMASZYNY
4/2018
43
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY
Urządzenia wykonawcze i zawory
%I (( I
(2Z (! ! ( 2 * 2I
( , , Z ! ! ( ,
(2I- Z ! * ,(
V 23
U
względniając rodzaj energii zasilającej urządzenia wykonawcze mogą być elektryczne, pneumatyczne i hydrauliczne. Urządzenia te wykonują określony rodzaj pracy – np. siłowniki i nastawniki zapewniają sterowanie strumieniami materiałów lub energii. Nastawniki strumienia
44
materiałów to chociaşby zawory regulacyjne współpracujące z siłownikami oraz nastawniki będące samodzielnymi członami wykonawczymi regulatorów. W kaşdej grupie moşna wyróşnić szereg urządzeń. Równieş siłowniki dzielimy na elektryczne, pneumatyczne i hydrauliczne. Siłowniki elektryczne to przede wszystkim siłowniki elektromagnetyczne cechujące się prostą budową bazującą na elektromagnesie. Siłowniki tego typu najczęściej znajdują zastosowanie w aplikacjach dwupołoşeniowych. Wytwarzane siły osiągają do 30 kN, natomiast przesunięcie osiąga do kilku centymetrów. Warto wspomnieć o siłownikach silnikowych, gdzie elementem napędowym jest silniki elektryczny lub krokowy. Moce takich siłowników osiągają do kilku watów a wytwarzane siły mają
do 100 kN. Przesunięcie wynosi do kilkunastu centymetrów. Osobną grupę stanowią siłowniki pneumatyczne, które cechuje prosta konstrukcja przy większej odporności na działania warunków środowiskowych. W praktyce siłowniki pneumatyczne mogą mieć postać siłowników tłokowych o sile do 50 kN przy przesunięciu do 100 cm. Urządzenia tego typu najczęściej znajdują zastosowanie przy dwupołoşeniowym sterowaniu przepustnic, klap itp. Z kolei pneumatyczne siłowniki membranowe wytwarzają siły do 100 kN, przy przesunięciu nieprzekraczającym 10 cm. W zaleşności od potrzeb wybiera się wersję z ustawnikiem pozycyjnym, czyli pozycjonerem lub z precyzyjnym bezstopniowym sterowaniem wrzecionem. Nie mniej waşne w aplikacjach przemysłowych są równieş siłowniki AUTOMATYKA
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY
Fot. Socla
hydrauliczne. Najczęściej mają one konstrukcję tłokową. Siła urządzeń tego typu niejednokrotnie przekracza 1 MN. Siłowniki hydrauliczne są nieodzownym elementem maszyn wymagających dużych mocy – dźwigi, podnośniki, prasy itp. Nastawniki klasyfikuje się uwzględniając rodzaj nastawnika (zaworu). Nastawniki strumienia gazów lub cieczy to przede wszystkim zawory regulacyjne zmieniające strumień gazów, cieczy lub pary w przewodach rurowych. Siłowniki elektryczne lub pneumatyczne mogą napędzać różnego typu zawory regulacyjne, co zapewnia zmianę strumienia. Trzeba również wspomnieć o urządzeniach dławiących wykorzystujących różne konstrukcje z napędami elektrycznymi lub pneumatycznymi. Jako podstawowe urządzenia dławiące będące nastawnikami strumienia cieczy lub gazów należy wymienić przepustnice i zasuwy. Ich spektrum zastosowania obejmuje instalacje z cieczami, które zawierają zanieczyszczenia mechaniczne. Przepustnice współpracują również z cieczami lepkimi i zawiesinami. Niejednokrotnie wykorzystuje się zawory grzybkowe odpowiadające za przepływ cieczy lub gazów, gdzie między wejściem a wyjściem zaworu panuje duża różnica ciśnień. Nie mniej ważne są zawory kulowe, w których elementem dławiącym jest kula z otworem, przy czym urządzenia tego typu nie wymagają odciążenia. Należy przy tym mieć na uwadze odporność na zanieczyszczenia mechaniczne. Z kolei zawory membranowe to elementy dławiące z elastyczną membraną gumową, teflonową, elastomerową i kompozytową. Zawory membranowe bardzo często wykorzystuje się w instalacjach z płynami agresywnymi. Jako nastawniki wymienia się również urządzenia dozujące, sterowniki półprzewodnikowe, przetwornice częstotliwości, łączniki półprzewodnikowe, a także przekaźniki elektromagnetyczne i nastawniki prądu elektrycznego.
Siłowniki elektryczne W zależności od potrzeb dobiera się siłowniki elektryczne z napędem elek4/2018
trycznym z tyłu, z boku oraz z paskiem zębatym. Wszystkie te urządzenia znajdują zastosowanie w aplikacjach, wymagających przemieszczeń liniowych oraz wysokiego stopnia pozycjonowania przy zachowaniu powtarzalności i dokładności. Siłowniki wykorzystują śrubę kulową, którą obraca silnik elektryczny. Ważne jest przy tym zewnętrzne tłoczysko. Niektóre typy siłowników zaprojektowano pod kątem aplikacji z osią pionową, systemów montażowych, testowania systemów, a także paletyzacji i napędów. Warto wspomnieć o siłownikach liniowych z paskiem zębatym. Niektóre urządzenia tego typu bazują na klasycznej dobudowie złączy wału, dzięki czemu jest możliwe jednoczesne napędzanie kilku osi współbieżności za pomocą jednego silnika napędowego. Kluczową rolę odgrywa specjalna konstrukcja obudowy kołnierza zapewniająca możliwość dokładnego nastawiania osi. Zaletą takiego rozwiązania jest oszczędność czasu przeznaczona na dostosowanie osi podczas instalacji. Właściwość taka szczególnie sprawdzi się podczas wymiany urządzenia. Specjalne taśmy chronią wnętrze urządzenia przed zanieczyszczeniami i uszkodzeniami mechanicznymi bez względu na pozycję montażową. Siłowniki elektryczne określa kilka parametrów. Przede wszystkim ważna jest średnica (np. ʔര50 mm), maks. dynamiczne obciążenie na śrubie (np. 4690 N), maks. statyczne obciążenie na śrubie (np. 2380 N), maks. siła ciągu, maks. prędkość (np. 190 mm/s) i maks. dozwolony moment obrotowy (np. 7,5 Nm). Specjalne siłowniki elektryczne dobiera się do aplikacji wymagających szybkiej pracy. Niektóre urządzenia tego typu bazują na śrubie z gwintem trapezowym i wyłącznikach krańcowych, których położenie sygnalizują diody LED. Firma Festo oferuje m.in. siłowniki elektryczne ESBF o sile posuwu do 17 kN. Urządzenia są dostępne w sześciu wielkościach od 32 mm do 100 mm. Warto wspomnieć o gładkich powierzchniach, co jest szczególnie istotne chociażby w przemyśle spożywczym. Dzięki specjalnym zabezpieczeniom tłoczysko ma ochronę przed obrotem, natomiast ich prowadzenie wykorzystuje łożyska
ślizgowe. Ważna jest również jednostka prowadząca z łożyskami kulkowymi o wysokiej obciążalności na przenoszenie sił poprzecznych. Takie rozwiązanie zapewnia nie tylko dużą obciążalność na przenoszenie sił poprzecznych ale również większe zabezpieczenie przed obrotem. Konfigurowanie siłowników elektrycznych firmy Festo wspomaga oprogramowanie WebConfig. Dzięki niemu można dobrać podstawowe funkcje bezpośrednio z chmury. Z kolei szereg predefiniowanych i przetestowanych kombinacji udostępnia oprogramowanie wymiarujące Positioning Drives. Tym sposobem można skonfigurować maksymalnie siedem położeń siłownika zaraz po uruchomieniu systemu. Konfiguracja siłowników w takim rozwiązaniu przebiega bardzo szybko. W pierwszej kolejności trzeba połączyć się przez Internet z chmurą Festo, po czym wprowadza się klucz typu siłownika, którym jest kod typu. W następnej kolejności pobiera się plik z parametrami oraz podłącza sterownik silnika do komputera za pomocą interfejsu Ethernet. Następnie trzeba zapisać rekord danych w sterowniku silnika oraz skonfigurować i zapisać zestawy parametrów. Z oferty firmy Pneumat System można wybrać m.in. siłowniki liniowe ELZ. Jako podstawowe parametry tych urządzeń należy wymienić średnicę (ʔര25, 32, 40, 63 mm), maks. obciążenie (80, 300, 550, 1000 N), maks. przyspieszenie/opóźnienie (10 m/s2), a także maks. liczbę obrotów wejścia (2660, 2570, 2420, 3000 obr./min) oraz maks. prędkość 2, 3, 4, 6 m/s).
Siłowniki pneumatyczne Siłowniki pneumatyczne to najczęściej urządzenia jedno- lub dwustronnego działania. Urządzenia jednostronne działają tylko w jednym kierunku. W zależności od potrzeb siła może być ciągnąca lub pchająca a powrót do położenia spoczynkowego (pierwotnego) odbywa się dzięki sprężynie. W siłownikach dwustronnych siła jaka powstaje w efekcie działania ciśnienia generuje ruch tłoka w obu kierunkach. W efekcie siłowniki tego typu są nieodzownym elementem aplikacji, gdzie wymaga się ruchu w jedną stronę oraz ruchu powrotnego. Uwzględniając 45
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY PRODUCENT
AIR-COM
CAMOZZI
FESTO
HAFNER
Model
Seria 60, 61, 62 siłownik pojedynczy, podwójnego działania, magnetyczny, z amortyzacją 1–10 brak danych
Seria DSBC
Seria Solid
siłownik znormalizowany zgodne z ISO 15552
siłowniki dwustronnego działania
0,5–10 w zaleşności od wersji
0,5–10 M10 dla średnicy 32 mm
aluminium
aluminium
aluminium
poliuretan
poliuretan
poliuretan
brak danych
1–2800
10–2500
Średnica tłoka [mm]
Zgodne z normami ISO 6432 siłownik pneumatyczny dwustronnego i jednostronnego działania 0,5–10 brak danych profil – stal nierdzewna, pokrywy – aluminium poliuretan 100–500 – siłowniki dwustronnego działania, 50 – siłowniki jednostronnego działania 8–25
32–125
32, 40, 50
Temperatura pracy [°C]
od –20 do 80
32–125 w zaleşności od wersji: od –40 do 80, od –50 do 80
od –20 do 80
od –20 do 80
Typ modułu pneumatyki Ciśnienie robocze [bar] Gwint Materiał korpusu Materiał uszczelnienia Skok tłoka [mm]
:, ( ! #( !
konstrukcję siłowniki mogą być kompaktowe, beztłoczyskowe, o krótkim skoku, a takşe typu tandem i przeponowe (membranowe). Siłowniki beztłoczyskowe cechuje brak amortyzacji, przy czym skok z reguły jest niewielki i nie przekracza 200 mm. Materiały wykonania konstrukcji cechują się małą masą, a montaş wyposaşenia dodatkowego nie powoduje zwiększenia gabarytów urządzenia. Niejednokrotnie zastosowanie znajdują siłowniki z krótkim skokiem. Dzięki niewielkim wymiarom urządzenia tego typu doskonale sprawdzają się w miejscach o ograniczonej przestrzeni. Siłowniki przeponowe (membranowe) jak element roboczy wykorzystują przeponę, a  siłowniki typu tandem bazują na dwóch siłownikach tej samej średnicy. Urządzenia mają połączenie szeregowe ze wspólnym tłoczyskiem, przez co siły obu siłowników są sumowane. Warto równieş wspomnieć o siłownikach wielopołoşeniowych. W urządzeniach tego typu napęd wykorzystuje dwa lub większą liczbę siłowników dwupołoşeniowych umoşliwiając wykonywanie więcej niş dwóch połoşeń roboczych. W wielu aplikacjach montowane są siłowniki kompaktowe. Cechuje je krótka zabudowa oraz niewielkie 46
wymiary. Urządzenia tego typu moşna nabyć jako siłowniki dwustronnego działania, a takşe z gwintem zewnętrznym i wewnętrznym. Nie brakuje równieş aplikacji wykorzystujących siłowniki z zabezpieczeniem antyobrotowym. Ich konstrukcja zapobiega obrotowi tłoczyska podczas pracy. Jako materiały wykonania siłownika wykorzystuje się aluminium – profil i pokrywy, natomiast uszczelnienia wytwarza się z kauczuku akrylonitrylo-butadienowego NBR i poliuretanu. Stal nierdzewna to materiał, z którego wykonuje się tłoczyska. Z oferty firmy Norgren wybrać moşna m.in. siłowniki pneumatyczne wykonane ze stali nierdzewnej, które są przeznaczone do miejsc o wysokiej korozji. Z myślą o aplikacjach wymagających krótkiego skoku przy duşej mocy zaprojektowano siłowniki mieszkowe. Warto równieş wspomnieć o siłownikach z prowadnicą i podwójnym tłoczyskiem o wysokich parametrach prowadzenia, natomiast w instalacjach wymagających pracy obrotowej zamiast liniowej wykorzystuje się siłowniki obrotowe z wałkiem zębatym o dwustronnym działaniu przy kącie obrotu do 360°. Bogatą ofertę w zakresie siłowników pneumatycznych ma równieş firma Pneumatig. Oferuje ona m.in. siłowniki
zderzakowe z wysuniętym tłoczyskiem ze specjalnie wzmocnioną budową. Takie rozwiązanie doskonale sprawdzi się w aplikacjach wymagających zatrzymywania poruszających się elementów na liniach produkcyjnych. Tłok jest wyposaşony we wkładkę magnetyczną a korpus w rowek typu T, dzięki czemu moşna zastosować czujnik połoşenia tłoka. Ciekawym rozwiązaniem są równieş siłowniki wykonane w standardzie UNITOP. Cechuje je niewielka masa oraz krótka zabudowa, dzięki czemu jest moşliwy montaş w miejscach o trudnym dostępie.
Siłowniki hydrauliczne Elementem roboczym w siłowniku hydraulicznym moşe być tłok, nurnik lub membrana. Jest on umieszczony w cylindrycznym korpusie. Do przestrzeni roboczej jest wtłaczana ciecz, która przesuwa element roboczy lub odkształca membranę. Tym sposobem inicjuje się ruch posuwisty tłoczyska. Ogólna klasyfikacja dzieli siłowniki na modele jedno- i dwustronnego działania. W siłownikach jednostronnego działania suw roboczy jest wykonywany tylko w jednym kierunku, zaś w modelach dwustronnych suwy robocze odbywają się w obu, przeciwstawnych kierunkach. Siłowniki hydrauliczne AUTOMATYKA
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY MARTECH
NORGREN HERION
PARKER
PNEUMAT SYSTEM
PREMA
MX ISO 6432 INOX
RA/8032/M/200
Seria P1D-B…
QF080.0100
BSPT 11.018D.0050
siłownik nierdzewny
siłownik szpilkowy
siłownik pneumatyczny
siłownik kompaktowy
siłownik pneumatyczny bezsmarowy
0,5–10 6,8 mm
1–10 BSP 1/8˝
0,5–10 M6–M12
1–10 M10
1–10 M10
stal nierdzewna
stal nierdzewna
aluminium
aluminium
aluminium
poliuretan
kauczuk nitrylowy
poliuretan
poliuretan
poliuretan
100
200
94–160
100
50
16, 20, 25
12
32-125
80
25
od –20 do 90
od –20 do 80
od –20 do 80
od –20 do 80
od –20 do 80
jednostronnego działania wymagają powrotu tłoka do pozycji wyjściowej, tym samym, usunięcia z komory cieczy roboczej. Dla uzyskania tego efektu niejednokrotnie uwzględnia się sprężynę ściskaną podczas suwu roboczego. To właśnie ona odpowiada za powrót tłoka. Są również konstrukcje, w których powrót tłoczyska wykorzystuje masę własną. Zasięg suwu roboczego siłownika jest ograniczany długością tłoczyska. Hydrauliczne siłowniki jednostronnego działania to przede wszystkim modele o zastosowaniu uniwersalnym, przeznaczone do większości aplikacji wymagających dużych sił przy zapewnieniu niewielkich rozmiarów. Siłowniki tego typu najczęściej są wykonywane ze stali chromowo-molibdenowej. Wiele maszyn przemysłowych wymaga zastosowania siłowników małogabarytowych z konstrukcją do zabudowy w miejscach o ograniczonej przestrzeni. Chodzi w szczególności o aplikacje bazujące na podnoszeniu, prostowaniu, poziomowaniu i ustawianiu. Nabyć można również siłowniki jednostronnego działania z powrotem sprężynowym przeznaczone do pracy przelotowej, stosowane np. podczas prac wymagających wywołania wstępnych naprężeń w śrubach fundamentowych. 4/2018
Mówiąc o siłownikach podwójnego działania trzeba wspomnieć o modelach standardowych, blokowych i samoblokujących. Siłowniki podwójnego działania to również modele blokowe. Bardzo często wyposaża się je w system bezpośredniego zasilania olejem z kanałów, które są nawiercone w płytach. Na rynku oferuje się siłowniki wykonane ze stopów lekkich. Jako ich zalety wymienia się przede wszystkim wysoki poziom ochrony antykorozyjnej. W niektórych wersjach przewidziano zabezpieczenie przed wypchnięciem tłoka. W razie potrzeby można uwzględnić siłowniki z wydrążonym tłokiem. Znajdują one zastosowanie przy rozciąganiu oraz napinaniu kabli i lin, a także montażu i demontażu kół, tulei czy też wymienników ciepła. Firma Ponar oferuje m.in. cylindryczne siłowniki tłokowe typu UCJ1F i UCJ2F. Czynnikiem roboczym jest olej hydrauliczny o lepkości 10–450 mm2/s przy ciśnieniu nominalnym 20 MPa. Maksymalna prędkość pracy siłownika wynosi pracy 0,5 m/s. Powłokę tłoczyska stanowi chrom techniczny (25 ˬm). Z kolei z oferty firmy Amet wybrać można siłowniki dwustronnego działania HFR/HFR2S. Są one zasilane przez czynnik roboczy o ciśnieniu do 250 bar. Zakres średnic tłoka wynosi 25–100 mm,
natomiast zakres średnic tłoczyska to 16–50 mm. Skoki odbywają się w zakresie 50–1000 mm. Mocowanie wykorzystuje otwór/tuleje.
Przekaźniki Zasada działania przekaźników bazuje na zmianie określonej wielkości fizycznej wejściowej takiej jak chociażby temperatura, ciśnienie, napięcie, prąd itp. tak, że w przypadku przekroczenia pewnej wartości wielkości dochodzi do skokowej zmiany wielkości wyjściowej. Przekaźniki o tradycyjnej konstrukcji wykorzystują elektromagnes. Tym sposobem prąd, który płynie przez cewkę generuje pole elektromagnetyczne a następnie przyciąga lub odciąga styki. W zależności od wersji przekaźniki mają różne styki. W przypadku styków zwiernych dochodzi do ich zamykania przez działanie kotwicy, z kolei w stykach rozwiernych styki są otwierane. Oprócz tego przekaźniki mogą bazować na stykach przełączających. Z kolei w stykach przełącznych bezprzerwowych dochodzi do przełączenia wraz przeciągnięciem kotwicy a następnie zestyk zwierny jest zamykany przed rozwarciem styku rozwiernego. Warte uwagi są przekaźniki miniaturowe. Są one nieodzownym elementem w systemach energoelektroniki, auto47
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY matyki i instalacji alarmowych. Mimo niewielkich wymiarów zdolność łączeniowa przekaźników tego typu osiąga do 16 A. Przekaźniki miniaturowe niejednokrotnie montuje się w obwodach drukowanych oraz w gniazdach wtykowych. Przekaźniki przeznaczone do pracy z większymi prądami bardzo często uwzględnia się w układach sterowania silników elektrycznych. W praktyce pod-
F&F, Farnell, Gamma, Maritex, Masters, MBB, Merazet, Micros, PF Elektronic, Relpol, Sabur, Semics, Soyter, TME, Tyco, Zettler Elektronics.
Zawory Najczęściej montowane zawory w przemyśle to konstrukcje kulowe i zwrotne. Ich zadanie to nie tylko funkcja zaporowa ale również regulacja, dławienie
SPECJALNE SIŁOWNIKI ELEKTRYCZNE DOBIERA SIĘ DO APLIKACJI WYMAGAJĄCYCH SZYBKIEJ PRACY. łączenie obwodów zasilających i sterujących wykorzystuje złącza konektorowe lub zaciski śrubowe. Do sprawdzenia stanu zadziałania przekaźnika służą specjalne wskaźniki – mechaniczne lub bazujące na diodach LED. Z myślą o przekaźnikach oferuje się szereg akcesoriów chociażby takich jak specjalne gniazda pozwalające na montaż przekaźników. Odpowiednie gniazda umożliwiają montaż sygnalizatorów czy ograniczników przeciwprzepięciowych. Warto również wspomnieć o akcesoriach w postaci przycisków testujących czołowych z funkcją blokowania, wewnętrznych wskaźnikach zadziałania z sygnalizacją czy elementach tłumiących przepięcia. Niejednokrotnie zastosowanie znajdują przekaźniki półprzewodnikowe (SSR), pozwalające na pracę z prądami o natężeniu 5–150 A przy napięciu wyjściowym 24–480 V AC oraz 5–200 V DC. W zależności od potrzeb wybiera się urządzenie jedno- lub trójfazowe. W systemach automatyki bardzo często wykorzystywane są przekaźniki interfejsowe. Pozwalają one na separowanie wejść lub wyjść urządzeń automatyki, zwłaszcza w instalacjach z przekaźnikami programowalnymi. Na budowę typowego przekaźnika interfejsowego składa się przekaźnik elektromagnetyczny, moduł sygnalizacyjno-przeciwprzepięciowy, gniazdo wtykowe oraz obejma wyrzutnikowa. Jako przykładowych producentów i dostawców przekaźników należy wymienić m.in.: Astat, Compart Automation, Elfa Elektronika, Elhurt, 48
i zwrot. W instalacjach przemysłowych nie brakuje również zaworów zaporowo-zwrotnych i bezpieczeństwa. Zawory pozwalają na zamykanie wylotów, otworów oraz regulowanie przepływu gazów lub cieczy w przewodach. Oferowane na rynku zaworu bazują na konstrukcji tłokowej i kulowej. W zaworze tłokowym wraz z kręceniem kurka następuje wsuwanie lub wysuwanie tłoka, a co za tym idzie, zamykanie przepływu. Z kolei w zaworach kulowych zastosowanie znajduje kula z przelotem. W momencie obracania kurka otwiera się lub zamyka zawór w efekcie zmiany ustawienia osi przeloty w stosunku do korpusu. Pod kątem konkretnej aplikacji dobierane są też odpowiednie zawory – zamykające, regulacyjne, bezpieczeństwa zwrotne, rozdzielcze. W przypadku zaworów zamykających wykorzystywane są skrajne położenia zawieradła, zatem otwór przepływający jest całkowicie otwarty lub zamknięty. Uwzględniając ruch zawieradła oraz sposób w jaki zmienia się przekrój otworu przepływowego trzeba mieć na uwadze przede wszystkim zawory przykrywające. W urządzeniach tego typu zawieradło przemieszcza się prostopadle do powierzchni, która uszczelnia gniazda. Warto również wspomnieć o zaworach wzniosowych, a także klapach i zaworach membranowych. Z kolei w zaworach zasłaniających zawieradło przesuwa się z jednoczesnym stykaniem do powierzchni uszczelniającej gniazda. W wielu instalacjach montowane są zawory zasuwowe. Chodzi tutaj
przede wszystkim o rurociągi z większymi średnicami, gdzie trzeba odcinać przepływ medium. Trzeba pamiętać, że zawory nie umożliwiają regulowania przepływu, bowiem występują znaczne opory przepływu. Ponadto ich charakterystyka odbiega od charakterystyki liniowej ale przy zapewnieniu prostoliniowego przepływu. Wiele aplikacji bazuje na zaworach kurkowych z elementem zamykającym w postaci obrotowego stożka lub walca z osią obrotu prostopadłą do kierunku przepływu. Przepustnice nie tylko regulują, ale i odcinają media, takie jak powietrze, para wodna, woda przemysłowa, woda pitna itp. Instalacje z przepustnicami są nieodzownym elementem infrastruktury przemysłu koksochemicznego, rafineryjnego, petrochemicznego, a także chemicznego i energetycznego.
Zawory regulacyjne Zawory regulacyjne to podstawa w zakresie elementów wykonawczych w automatyzacji procesów przemysłowych. Armatura tego typu reguluje ilość przepływającego czynnika zmieniając przekrój otworu przepływającego. Zawory regulujące niejednokrotnie są zamknięciem pętli regulacyjnej – np. regulatora PID. Kluczowym parametrem zaworu regulacyjnego jest jego charakterystyka , np. szybkootwierająca, liniowa, stałoprocentowa (logarytmiczna). W aplikacjach przemysłowych dużym uznaniem cieszą się zawory z charakterystyką stałoprocentową ze względu na liniowy sposób regulacji przepływu. Zawory tego typu regulują w zakresie 10–90 proc. otwarcia. Z kolei charakterystyka liniowa umożliwia regulację w zakresie 30–70 proc. ale trzeba mieć na uwadze małą dokładność regulacji. Specjalne zawory projektuje się do miejsc, w których występuje niskia temperatura. W konstrukcji urządzeń tego typu istotną rolę odgrywa grzyb odciążony, z kolei elementy odlewane zaworu i siłownika wykonuje się ze staliwa. Specjalny silikon jest materiałem wykonania części elastomerowej siłownika (membrana). Trzeba mieć również na uwadze zawory minimalnego przepływu, które AUTOMATYKA
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY najczęściej stosuje się w układach recyrkulacji pomp w kotłach energetycznych. W takich aplikacjach ważna jest ochrona pompy przed przeciążeniami cieplnymi i hydraulicznymi w przypadku, gdy odbiór wody jest mały ale przy zagwarantowaniu minimalnego przepływu w obwodzie obejściowym pompy. Konstrukcja zaworów minimalnego przepływu jest antykawitacyjna z czynnymi i biernymi strukturami dławiącymi. To właśnie tym sposobem urządzenie może pracować w funkcji regulacyjnej oraz załącz/wyłącz. Korpus zaworu bardzo często jest zintegrowany z głowicą, co zmniejsza liczbę źródeł nieszczelności. Druga strona korpusu ma zabezpieczenie w postaci zamknięcia samouszczelniającego. Bardzo dobrą szczelność uzyskuje się dzięki zamykaniu ciśnieniem. Zakłady Automatyki Polna oferują m.in. zawory regulacyjne typ Z. Urządzenia tego typu znajdują zastosowanie w układach automatyki i zdalnego sterowania oraz przy regulacji
przepływu cieczy i gazów. Dzięki odpowiednio dobranym materiałom spektrum zastosowania zaworów obejmuje przede wszystkim przemysł chemiczny, ciepłowniczy, energetyczny, papierniczy, spożywczy oraz górnictwo. Zawory typu HCVA1 firmy Intec znajdują zastosowanie w obecności niskiego i średniego działania erozji. Urządzenia tego typu wykorzystuje się do regulacji wszystkich rodzajów cieczy oraz pary przy małym i średnim spadku ciśnienia. Jeżeli występuje ciężka kawitacja, flashing lub przepływ dławiony w sposób ciągły, to uwzględnia się zewnętrzne urządzenia ochronne w postaci dyfuzorów lub kryz. Warto również wspomnieć o zaworach regulacyjnych GESTRA V726 FoxTop. Są one przystosowane do pracy w temperaturze od –200 °C do 450 °C. Konstrukcja zaworu jest jednosiedziskowa, przelotowa/trójdrogowa. Zastosowanie urządzeń tego typu obejmuje instalacje związane z regulacją przepływu, gazów, par
i cieczy. Do wyboru jest również wersja z płaszczem grzejnym. Z kolei zawór regulujący zCON z oferty firmy Zetkama cechuje stałoprocentowa charakterystyka przepływu przy regulacji 50:1. Kołnierze montażowe są zgodne z normą EN 1092-2. Spektrum zastosowania tych zaworów obejmuje przede wszystkim instalacje wody przemysłowej, klimatyzacje, chłodnictwo i ciepłownictwo. Na etapie wyboru odpowiedniego urządzenia wykonawczego analizuje się przynajmniej kilka czynników ze szczególnym uwzględnieniem konkretnych warunków aplikacyjnych. W przypadku zaworów regulacyjnych ważny są właściwości fizyczne i sposób transportowania regulowanego medium. Ponadto istotna jest dokładność i zakres regulacji, a także rodzaj sterowania zaworem.
AUTOMATYKA
R E K L A M A
16 - 18 października 2018 TARGOM TOWARZYSZY:
60. Międzynarodowa Konferencja Spawalnicza „Spawalnictwo w dobie przemysłu 4.0” Organizator: Instytut Spawalnictwa
Międzynarodowe Targi Spawalnicze Czołowe Targi Spawalnicze w Europie Środkowo-Wschodniej Poprzednia edycja ExpoWELDING 2016 w liczbach
174
WYSTAWCÓW
250
REPREZENTOWANYCH MAREK
5000
ZWIEDZAJĄCYCH
18
REPREZENTOWANYCH KRAJÓW
ul. Braci Mieroszewskich 124 | 41-219 Sosnowiec | expowelding@exposilesia.pl 4/2018
www.expowelding.pl
49
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY
Wszechstronne zastosowania zaworĂłw procesowych Znormalizowany elektrozawĂłr f4/ 4% ! ! V( * V !
!J (\ ( ( -
J (, -!
,\ ( ( ( (
,J- ( -
!(-3 R -
- ( ( I* ( 2Z\
( 2 ( (- ! (3 & I 2
( J 2 2Z 3
50
Z
awĂłr VSNC NAMUR sprawnie i pewnie steruje jako pilot zaworĂłw procesowych przepĹ‚ywem wielu rodzajĂłw mediĂłw – cieczy, gazĂłw czy materiaĹ‚Ăłw sypkich – w róşnych warunkach, co sprawia, Ĺźe sprawdza siÄ™ rĂłwnie dobrze w branĹźy chemicznej, farmaceutycznej, wodnej czy spoĹźywczej. Jest to moĹźliwe dziÄ™ki szerokiemu zakresowi funkcji zaworu i rozszerzonemu zakresowi temperatury: od –20 °C do +60 °C.Â
Poprawa efektywności dzięki uszczelnieniu Prosta kombinacja uszczelnienia powietrza wylotowego zwiększa efektywność zaworu. Nowy zawór pilotowy moşe być łatwo zaadaptowany do stosowania z napędami zarówno jednostronnego, jak i dwustronnego działania, zapewniając jeszcze większą elastyczność. Obrócenie uszczelki o 180° zmienia zawór 5/2 w zawór P R O M O C J A
3/2. W przypadku zaworu 3/2 powietrze wylotowe jest kierowane przez uszczelkę do komory ze spręşynami siłownika. Chroni to komorę przed działaniem zanieczyszczonego powietrza z otoczenia i gwarantuje dłuşszą şywotność napędu pneumatycznego.
Większa sprawność i wiele zastosowań Elastyczny interfejs elektryczny zwiększa sprawność działania zaworu. Specjalnie dla stref zagroşonych wybuchem Festo oferuje osprzęt (cewki) zgodny z ATEX i IECEx, a takşe systemy elektromagnetyczne do stref 1 i 2 z atestem NEC 500 oraz systemy dla klasy 1 (dział 1 i 2). Moşliwość montaşu wszystkich wspomnianych cewek o róşnym stopniu ochrony na jednym i tym samym wytrzymałym trzpieniu (wykonanym ze stali nierdzewnej) przekłada się na róşne zastosowania zaworu VSNC. AUTOMATYKA
PRZEGLĄD SPRZĘTU I APARATURY
? 3 ?
DANE TECHNICZNE
Funkcja zaworuÂ
5/2 bistabilny 5/2 lub 3/2, moşliwa konwersja 5/3 zasilony 5/3 odpowietrzony 5/3 zamknięty
SposĂłb uruchomieniaÂ
elektryczny
Normalny przepĹ‚yw nominalnyÂ
800–1350 l/min
CiĹ›nienie roboczeÂ
1,5–10 barów
StopieĹ„ ochronyÂ
IP65 IP67 zgodnie z IEC 60529 z gniazdem wtykowym
Zgodność z wymaganiami norm
VDI/VDE 3845 (NAMUR)
Rodzaj sterowaniaÂ
z pilotem
Zasilanie pneumatyczne pilotĂłwÂ
wewnętrzne
Kierunek przepĹ‚ywuÂ
jednokierunkowy
WyĹ›wietlanie stanu sygnaĹ‚uÂ
za pomocą osprzętu
Czas pracy ciÄ…gĹ‚ejÂ
100 proc.
Medium roboczeÂ
spręşone powietrze według ISO 8573-1:2010 [7:4:4]
Uwagi odnoĹ›nie medium roboczegoÂ
moşliwa praca na powietrzu olejonym (po rozpoczęciu olejenia jest ono wymagane przy dalszej pracy)
Znak CEÂ
według dyrektywy EU-Ochrona Ex (ATEX) według dyrektywy EU dla niskich napięć
Klasa odpornoĹ›ci na korozjÄ™ CRCÂ
2
Temperatura medium i otoczenia
od –20 °C do +60 °C
4/2018
Proste zamawianie Wstępnie skonfigurowane i zmontowane zawory skracają czas i nakład pracy związany z montaşem i instalacją. Z myślą o wygodzie klienta firma Festo stworzyła prosty modułowy system, który istotnie upraszcza proces zamawiania. Kompaktowy (w pełnym zakresie) osprzęt, w tym takşe zawory dławiące i szybkiego odpowietrzania, znacząco ułatwia i przyspiesza proces zamawiania.
FESTO Sp. z o.o. R 3 :(
3 ( 5* 7897=7 3 ;; 5@@ A@ 77* #+ ;; 5@@ A@ 7; 9! # q C# 3! (((3# 3!v- 9 (((3# 3
51
PRAWO I NORMY
OLIWIA CZARNOCKA rzecznik patentowy POLSERVICE, Kancelaria RzecznikĂłw Patentowych
Małe wynalazki – wzory uşytkowe Alternatywa dla patentów Procedura udzielania prawa na ( J ( 2
J (
( 3 ! !! ( J ( !I ( \ (I
(V (*
2 ( - ( I
!- -* - 2I-
V ( ! !
J 3
52
O
chrona wzorów uşytkowych po raz pierwszy na świecie została wprowadzona w 1891 r. w ustawie niemieckiej. W polskim ustawodawstwie wzory uşytkowe wprowadzono ustawą z 1924 r. o ochronie wynalazków, wzorów i znaków towarowych, w której definiowano wzór uşytkowy jako rozwiązanie o „nowej postaci przedmiotu, ujawnionej w tym wzorze, a występującej w kształcie, w rysunku, w barwie lub w materiale przedmiotu. (‌). Jeşeli nowość postaci ma na celu podniesienie poşytku, wzór nazywa się uşytkowym.� Współczesna, określona w ustawie Prawo własności przemysłowej z 2000 r., definicja wzoru uşytkowego nieznacznie odbiega od tej pierwszej z 1924 r. Zgodnie z art. 94 ustawy Prawo własności przemysłowej „Wzorem uşytkowym jest nowe i uşyteczne rozwiązanie o charakterze technicznym, dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia przedmiotu o trwałej postaci�. Nowe walory estetyczne rozwiązania nie stanowią argumentu za uznaniem rozwiązania za wzór uşytkowy. Rozwiązanie moşe dotyczyć kształtu przedmiotu, czyli jego zewnętrznego wyglądu, ale tylko w takim zakresie, w jakim jest ono związanie z funkcją
techniczną, jaką ma do spełnienia. Kształt rozwiązania z reguły jest istotny w rozwiązaniach jednoelementowych. Rozwiązanie dotyczące budowy odnosi się do wytworu wieloelementowego, w którym poszczególne elementy są ze sobą połączone funkcjonalnie i fizycznie. Rozwiązanie dotyczące zestawienia odnosi się do zestawienia co najmniej dwóch odrębnych części, które podczas współdziałania realizują wspólny cel. Trwała postać rozwiązania oznacza, şe rozwiązanie musi być ukształtowane przestrzennie, a więc wzorem uşytkowym moşe być jedynie przedmiot, przykładowo maszyny i ich podzespoły. Wymagania tego nie spełniają wytwory bezpostaciowe, takie jak ciecze, maści czy pasty, a takşe sposoby wytwarzania. Podobnie układy elektryczne czy pneumatyczne nie będą mogły stanowić wzoru uşytkowego, o ile usytuowanie poszczególnych elementów nie będzie miało wpływu na ich działanie. Trwała postać rozwiązania nie zamyka drogi ochronie na rozwiązania, w których zastosowane są ruchome elementy, pod warunkiem, şe ruch ten spełnia określoną funkcję techniczną. AUTOMATYKA
PRAWO I NORMY Stwierdzenie nowości i użyteczności Po dokonaniu zgłoszenia wzoru użytkowego do Urzędu Patentowego RP urząd bada, czy rozwiązanie spełnia wymóg nowości i użyteczności. Nowość wzoru użytkowego stwierdza się, jeśli rozwią-
RP sprawdzane jest spełnienie wymogów formalnych zgłoszenia. Następnie urząd przygotowuje sprawozdanie o stanie techniki, w którym wskazuje dokumenty opisujące podobne rozwiązania. Jest to wstępna informacja dla zgłaszającego dotycząca szans
WŁAŚCICIEL PRAWA OCHRONNEGO MOŻE DOWOLNIE ROZPORZĄDZAĆ SWOIM PRAWEM, A ZATEM MOŻE JE SPRZEDAĆ LUB UDZIELIĆ LICENCJI. zanie nie stanowi stanu techniki. Przez stan techniki rozumie się wszystko, co przed datą dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego do Urzędu Patentowego RP zostało ujawnione gdziekolwiek w jakiejkolwiek postaci, np. ustnej czy pisemnej, przez wystawienie lub stosowanie. Co ważne, nie jest istotne, czy ktokolwiek zapoznał się z ujawnionym rozwiązaniem – wystarczy sam fakt możliwości udostępnienia rozwiązania. Aby Urząd Patentowy stwierdził brak nowości, musi wykazać istnienie rozwiązania o cechach identycznych. Określenie użyteczności doprecyzował pkt 2 art. 94 ustawy Prawo własności przemysłowej, mianowicie „Wzór użytkowy uważa się za rozwiązanie użyteczne, jeżeli pozwala ono na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobów.” Sam pomysł nowego zastosowania znanego przedmiotu nie stanowi wzoru użytkowego. Zgodnie z decyzją Komisji Odwoławczej przy Urzędzie Patentowym „Nie może być zarejestrowany jako wzór użytkowy przedmiot, który pod wzglądem kształtu, układu, zestawienia i konstrukcji jest identyczny ze znanym wcześniej innym przedmiotem. Pomysł zastosowania znanego przedmiotu dla celu innego aniżeli był dotychczas stosowany nie ma cech wzoru użytkowego, gdy nie wprowadza żadnych istotnych zmian w kształcie, układzie lub zestawieniu przedmiotu”.
Udzielenie prawa wyłącznego Po dokonaniu zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym 4/2018
na udzielenie prawa ochronnego. Po około 18 miesiącach od dokonania zgłoszenia następuje jego publikacja i każdy może zapoznać się z rozwiązaniem. W następnej kolejności rozwiązanie jest badane pod względem merytorycznym. W trakcie tego badania mogą być brane pod uwagę dokumenty wskazane w sprawozdaniu ze stanu techniki. Badanie merytoryczne może zakończyć się wydaniem decyzji o udzieleniu prawa wyłącznego lub odmowie udzielenia tego prawa. Udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy stwierdza się przez wydanie świadectwa ochronnego. Czas trwania prawa ochronnego wynosi dziesięć lat od daty dokonania zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym.
wynalazczy i nadawać się do przemysłowego stosowania, natomiast wzór użytkowy musi być nowy i użyteczny. W procedurze przed Urzędem Patentowym RP można zmienić zgłoszenie wynalazku na zgłoszenie wzoru użytkowego – jest to tzw. konwersja. Taka możliwość powstaje, gdy zostanie stwierdzone, że wynalazek nie spełnia wymogu poziomu wynalazczego – zgodnie z art. 38 ustawy Prawo własności przemysłowej zgłaszający może wówczas, w toku rozpatrywania zgłoszenia wynalazku lub w okresie dwóch miesięcy od daty uprawomocnienia się decyzji o odmowie udzielenia patentu, złożyć wniosek o udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy. Czynności odwrotnej nie można wykonać. Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że właściciel prawa może zakazać osobie trzeciej korzystania ze wzoru, jeśli ta osoba wytwarza, używa, oferuje, wprowadza do obrotu lub importuje dla tych celów produkt będący przedmiotem chronionego wzoru użytkowego. Właściciel prawa ochronnego może dowolnie rozporządzać swoim prawem, a zatem może je sprzedać lub udzielić licencji.
ABY URZĄD PATENTOWY STWIERDZIŁ BRAK NOWOŚCI, MUSI WYKAZAĆ ISTNIENIE ROZWIĄZANIA O CECHACH IDENTYCZNYCH. Wzór użytkowy a wynalazek Ciekawym zagadnieniem jest istnienie wspólnej płaszczyzny dla wzorów użytkowych i wynalazków. Wynalazek i wzór użytkowy to rozwiązania o charakterze technicznym i w pewnych przypadkach dane rozwiązanie może spełniać wymagania zarówno wzoru, jak i wynalazku. Oczywiste jest, że nie dotyczy to sposobu wytwarzania ani wytworów bezpostaciowych. Aby rozwiązanie uzyskało patent, musi być nowe, mieć poziom
Alternatywa dla patentu Procedura udzielania prawa na wzory użytkowe trwa krócej niż udzielania patentu na wynalazek. W przypadku prostszych rozwiązań mechanicznych, których czas życia na rynku nie jest za długi, a konieczność ochrony jest wskazana, ochrona przewidziana dla wzorów użytkowych stanowi ciekawą alternatywę dla patentów. Oliwia Czarnocka 53
RYNEK
Chwytaki SCHUNK dla robotów współpracujących z człowiekiem & ( (2 - ( -( RQ@ K! /0%4
( ( -( 0 /* ( 2 , Z ( !3 " V !( J- 2 ( ( -(
V 2 ( ( !3 J {!| !J ( 2I 2 ( * V #!( ( -
2-* Z( (- 2-3 : Z -( ( 2I /0%4 ! ! (\
( I (
!( 2 3
O
d robotów, które zastępują pracownika, do robotów, które słuşą jako pomocni koledzy – robotyzacja staje w obliczu nowego trendu, który stanowi ogromne wyzwanie dla producentów komponentów.
Megatrend: współpraca człowieka z robotem Jeśli pełna automatyzacja lub linie montaşowe nie są najbardziej eko54
nomiczną z moşliwych opcji, konieczne jest wyselekcjonowanie poszczególnych procesów oraz ich podział między ludzi i roboty. W takiej sytuacji autonomiczne koboty, czyli roboty pracujące w bezpośrednim kontakcie z ludźmi, mogą wykonywać nieergonomiczne lub monotonne zadania, jak pomoc P R O M O C J A
V , (
i inteligentne (V } -(
( 2I RQ@
K! /0%4 *
-
! ! (
(
( ,
AUTOMATYKA
RYNEK Ludzie i roboty współpracujący jako zespół – przykładowe zadania z wykorzystaniem chwytaków współpracujących firmy SCHUNK Chwytak współpracujący MPG-plus
? 3 /0%4
Chwytak współpracujący EGP
Branşa: Elektroniczna Zakres współpracy: Wspólny montaş podzespołów mechatronicznych Aplikacja: Robot wyposaşony w chwytak współpracujący MPG plus precyzyjnie montuje komponenty elektroniczne w obudowie. Końcowy montaş i testy funkcjonalne przeprowadzane są przez pracownika. Korzyści: Zwiększenie efektywności dzięki równoczesnemu przebiegowi procesów oraz przejęciu przez robota zadań wymagających duşej koncentracji
Branşa: Automotive Zakres współpracy: Wspólny montaş cięşkich podzespołów Aplikacja: Robot wyposaşony w chwytak współpracujący EGP przenosi adaptery silników do bloku silnika, ustawia je i utrzymuje w pozycji podczas montaşu śrub. Końcowe dopasowanie oraz montaş śrub przeprowadzane są przez pracownika. Korzyści: Poprawa ergonomii i zwiększenie efektywności dzięki równoczesnemu przebiegowi procesów
Chwytak współpracujący WSG
Branşa: Kontrola jakości Zakres współpracy: Wspólna obsługa detalu w strefach zagroşenia Aplikacja: Sprawdzenie jakości odlewanych z aluminium uchwytów montaşowych przy uşyciu urządzenia rentgenowskiego. Robot wyposaşony w chwytak współpracujący WSG wykonuje zadania w strefach objętych promieniowaniem rentgenowskim. Przeróbka lub usuwanie komponentów przeprowadzane są przez pracownika. Korzyści: Ochrona zdrowia pracownika
Chwytak współpracujący EGN
Branşa: Automotive Zakres współpracy: Wspólny montaş cięşkich podzespołów Aplikacja: Robot wyposaşony w chwytak współpracujący EGN pracuje jako „inteligentny podnośnik� do obsługi felg. Pracownik prowadzi chwytak do felgi manualnie i ustawia ją wewnątrz opony. Po ustawieniu felgi są montowane przez pracownika. Korzyści: Poprawa ergonomii i przenoszenie cięşkich przedmiotów
w podnoszeniu lub pozycjonowaniu ładunku. Redukuje to pracę fizyczną ludzi i czyni proces bardziej wydajnym. Jednocześnie ludzie i roboty, pracując ramię w ramię, oszczędzają niezbędną przestrzeń roboczą i zwiększają elastyczność. W przyszłości liczba systemów robotyki pomocniczej będzie rosnąć, szczególnie w zakresie aplikacji montaşu, a niezawodne chwytaki, funkcje bezpieczeństwa, czujniki i pełna integracja na poziomie komponentów, będą kluczowe. Jako lider kompetencji systemów chwytakowych i technologii 4/2018
mocowań firma SCHUNK jest gotowa na to nowe wyzwanie.
Praca zespołowa w automatyzacji produkcji Róşne formy współpracy między ludźmi i robotami definiują typy obszarów roboczych oraz form kontaktu. Im blişej ludzie i roboty współpracują ze sobą, tym więcej technologii i komponentów potrzeba, by spełnić wymagania bezpieczeństwa określone w odpowiednich standardach i normach. Przez ponad 30 lat firma SCHUNK wyznacza standardy technologicz-
nych innowacji i rozwiązań chwytakowych, a wprowadzając na rynek chwytak współpracujący, wpisuje się w trend rozwoju partnerstwa człowieka i robota. Zadaniem chwytaków współpracujących jest bezpośrednia interakcja i komunikacja z ludźmi oparta na trzech podstawowych zasadach wynikających z norm bezpieczeństwa: • nigdy nie powodują uszkodzeń podczas chwytania, • zawsze wykrywają kontakt z człowiekiem, • nigdy nie tracą chwytu detalu. Do cech najbardziej wyróşniających chwytaki współpracujące SCHUNK naleşą elastyczna powłoka zewnętrzna z zaokrąglonymi krawędziami, zintegrowana ochrona przed utratą detalu oraz panel LED, uşywany jako interfejs do komunikacji z człowiekiem. Bezpieczny napęd zapewnia zarówno szeroki zakres siły chwytania, jak i bezpieczeństwo funkcjonalne. W przypadku przerwania procesu, jak i podczas zatrzymania awaryjnego, zapewnione jest bezpieczne i niezawodne trzymanie przenoszonego elementu. Chwytaki stale kontrolują czynniki w swoim otoczeniu za pomocą czujników, przetwarzając następnie dane za pomocą zintegrowanego oprogramowania. W razie nieplanowanego kontaktu z człowiekiem automatycznie ograniczają siłę chwytania. Specjalnie zaprojektowane techniki chwytania oraz pomiar siły w palcach chwytaka pozwalają na dostosowanie zachowań chwytaków współpracujących w czasie rzeczywistym, w zaleşności od tego, czy chwytany jest przedmiot czy ludzka ręka. Chwytaki współpracujące firmy SCHUNK są zaprojektowane zgodnie z instrukcjami normy DIN EN ISO 10218 dotyczącej wymagań bezpieczeństwa dla robotów przemysłowych, z uwzględnieniem wymagań instrukcji zawartych w przyszłej normie DIN EN ISO 20218.
SCHUNK INTEC Sp. z o.o.
3 ( A7 * 789877 3 ;; 5;6 ;8 77* #+ ;; 5;6 ;8 ;8 9! #C 3- 3! (((3- 3!
55
RYNEK
Bezobsługowe chwytaki w technologii 3D Chwytaki wykonane w technologii druku 3D z trybologicznego tworzywa sztucznego '@87 ( 2I V
! 2I-* ( 2I V \ tom nawet do 85 proc. kosztĂłw oraz do 70 proc. czasu przezbrojenia.
56
K
iedy orzeł chwyta zdobycz, dostosowuje swój chwyt do jej rozmiaru w błyskawicznym tempie. W przemyśle pakującym taka łatwość przystosowania pozostaje jednak nadal w sferze marzeń. Zazwyczaj stosowane w tym sektorze chwytaki metalowe, wykorzystywane np. do umieszczenia pokrywek na słoikach, mają zwykle jeden format, co jest powaşnym ograniczeniem. W konsekwencji zmiana produktu oraz dopasowanie odpowiedniego chwytaka wymaga poświęcenia nawet kilku tygodni. Alternatywą jest zastosowanie trwałych i lekkich chwytaków z tworzywa sztucznego, wykonanych przy uşyciu technologii druku 3D z trybofilamentów firmy igus, które umoşliwiają zaoszczędzenie do 85 proc. kosztów oraz 70 proc. czasu przezbrojenia. Od 2015 r. firma igus oferuje trybologicznie zoptymalizowane filamenty P R O M O C J A
do drukowania w technologii 3D. Mając do dyspozycji dane CAD części, z łatwością moşna je wyprodukować w procesie wytwarzania przyrostowego, a nawet wykonać z samosmarownych tworzyw sztucznych iglidur, które zostały ulepszone pod kątem zuşycia i tarcia.
W obliczu wyzwania Trybofilamenty firmy igus stosowane są juş przez wiele firm. Jedną z nich jest Carecos Kosmetik GmbH. Spółka borykała się z powaşnym problemem. Kaşda zmiana produktu wymagała zmiany stosowanych w maszynach pakujących chwytaków, których zadaniem było uchwycenie pokrywek, a następnie nakręcenie ich na pojemniki. W tym przypadku firma decydowała się na skomplikowaną obróbkę chwytaka wykonanego z aluminium. Taki wybór oznaczał jednak nie tylko AUTOMATYKA
RYNEK koszty rzędu 10 tys. euro za jedną część, ale też znaczną stratę czasu – prace zajmowały aż sześć tygodni. To zbyt długi czas oczekiwania dla sektora przemysłowego, gdzie w erze rewolucji przemysłowej 4.0 coraz ważniejsza staje się możliwość produkcji nawet małych partii produktu.
Fot. igus GmbH
Rozwiązanie problemu w praktyce Chcąc obniżyć koszty oraz wyeliminować czas oczekiwania związany z wyprodukowaniem chwytaków metalowych, spółka Carecos Kosmetik GmbH początkowo podjęła próby wydrukowania chwytaków w technologii 3D ze standardowych tworzyw sztucznych, takich jak ABS oraz PLA. Efekty nie były jednak zadowalające. Z tego powodu spółka Carecos Kosmetik GmbH zwróciła się do firmy igus i dziś, dzięki materiałowi iglidur I150, dysponuje samosmarownym i bezobsługowym trybofilamentem odpowiednio zoptymalizowanym pod względem
tarcia i zużycia. Zastosowanie trybologicznie zoptymalizowanego filamentu z materiału iglidur I150 okazało się rozwiązaniem wspomnianego problemu firmy Carecos Kosmetik GmbH. Dla tego klienta okazał się on produktem idealnym – wyjątkowo stabilnym i jednocześnie odpornym na uderzenia. Wydrukowanie chwytaka w technologii 3D przy użyciu tego rozwiązania zajmowało zaledwie 10–12 godzin.
Mniejsze koszty, krótszy czas Niemal każdy element chwytaka jest ruchomy, a poszczególne części ślizgają się po sobie lub są łożyskowane za pomocą odpowiednich pinów lub sworzni, toteż są narażone na ciągłe zużycie. Części metalowe często muszą być wyposażone w oddzielne łożyska, zaś sworznie muszą być z reguły smarowane. Zastosowanie materiału iglidur i150 w druku 3D pozwoliło firmie zaoszczędzić około 85 proc. kosztów oraz 70 proc. czasu potrzebnego na przez-
brojenie w porównaniu do wcześniej wybranej technologii chwytaków aluminiowych. Co więcej, chwytaki wykonane z tworzyw sztucznych są siedem razy lżejsze niż metalowe.
Maksymalna odporność na zużycie Firma igus oferuje także pięć innych filamentów do drukowania elementów odpornych na ścieranie, które można zastosować w najróżniejszych aplikacjach. W porównaniu do materiałów standardowych, takich jak polilaktyd (PLA), wyjątkowo wydajne materiały igus są do 50 razy bardziej odporne na ścieranie niż materiały standardowe i mogą być wytwarzane na wszystkich standardowych drukarkach 3D.
IGUS Sp. z o.o.
3 " ( @;@/* 7;9;<A :( 3 ;; B6< 85 57* #+ ;; B6< 6@ 6= 9! #C 3
www.igus.pl R E K L A M A
Trybo innowacje: Drukowane tak dokładne jak wtryskiwane
Odwiedź nas: Dni Druku 3D, Kielce – Hala B | Plastpol, Kielce – Hala C Stoisko C1
Filament do drukowania w technologii 3D elementów polimerowych o dużej odporności na ścieranie Trybofilamenty iglidur to jedyne materiały do drukowania 3D elementów ślizgowych. Zużycie jest do 50 razy mniejsze niż w przypadku innych materiałów do druku 3D. Nowe wyniki badań pokazują, że drukowane części z materiału iglidur , mają taką samą odporność na ścieranie jak elementy produkowane metodą wtryskową z tego samego tworzywa! Możliwość zakupu filamentu lub gotowych wydrukowanych elementów: igus.pl/trybo-drukowanie ®
®
plastics for longer life
®
Sp. z o. o. ul. Działkowa 121C, 02-234 Warszawa Tel. 22 863 57 70 Faks 22 863 61 69 info@igus.pl igus 4/2018 ®
57
RYNEK
ABB Welcome na warszawskim Osiedlu Krzemowym 4 !(! ( J2 , ! :(
( (
2 ( ! !#( .. : !*
,2! ( ! J 8<<
3
D
zięki systemowi ABB Welcome, składające się z dziewięciu budynków wielorodzinnych warszawskie osiedle juş na poziomie deweloperskim zaplanowane zostało z myślą o inteligentnych rozwiązaniach dla domu. To największa jak dotąd w Polsce instalacja tego systemu, dającego podstawy do zastosowania kolejnych rozwiązań smart home, których celem jest zwiększenie bezpieczeństwa, komfortu i wygody mieszkańców. – Nasze rozwiązanie zapewnia stabilną pracę setek stacji wewnętrznych, rozsianych po wielu budynkach i oddalonych od siebie o kilkadziesiąt metrów. Co bardziej istotne z perspektywy lokatora, umoşliwia opcję zastosowania indywidualnie, w kaşdym lokalu, bramki IP, dzięki której uşytkownik będzie mógł odebrać połączenie na urządzeniach mobilnych (smartfon, tablet) w dowolnym miejscu na świecie – mówi Jarosław Grabowski, Product Marketing Manager, ABB.
58
W ramach zamówienia, ABB dostarczy na osiedle na warszawskim Mokotowie kompletny system domofonowy: tj. 525 domofonów wewnętrznych ze standardowymi słuchawkami audio, 14 wyposaşonych w kamery domofonów zewnętrznych ulokowanych w dziewięciu budynkach osiedla, a takşe jedną konsolę portierską. ABB Welcome jest systemem umoşliwiającym zintegrowanie go z kolejnymi rozwiązaniami typu smart home. Zapewnia on m.in. standard „video ready�, pozwalający uşytkownikom na prostą zamianę słuchawki audio na panel wideo, w przypadku chęci korzystania z takiej funkcjonalności. Rozszerzone funkcje ABB Welcome pozwalają teş na połączenie się za pośrednictwem domofonu z sąsiadem z tej samej klatki, jak równieş przekierowanie do niego połączeń przychodzących podczas naszej nieobecności. Poza moşliwością odbierania połączeń domofonowych za pomocą smartfona z kaşdego miejsca na świecie, gdzie istnieje połączenie z Internetem, funkcja ta umoşliwia stały, zdalny podgląd otoczenia oraz opcję robienia zdjęć. W sytuacji, gdy uşytkownik nie moşe odebrać połączenia przez swoje urządzenie mobilne, stacja wykonuje trzy fotografie osobie dzwoniącej domofonem do mieszkania i prze-
syła je w postaci wiadomości e-mail uşytkownikowi. Moşliwe jest równieş ustawienie przekierowania połączeń domofonowych do konsoli portierskiej, np. na czas wakacyjnego wyjazdu. To sprawia, şe mieszkanie jest bezpieczniejsze. Domofony wewnętrzne mają opcję dodatkowej konfiguracji i integracji z konsolami portierskimi. Przykładowo, wciśnięcie wybranego, odpowiedniego przycisku będzie sygnałem dla portiera, şe w mieszkaniu potrzebna jest pomoc. ABB Welcome to jedno z narzędzi, które ułatwia wdraşanie kolejnych rozwiązań typu smart home. Przy wymianie domofonu słuchawkowego na siedmiocalową stację wideo, ABB Welcome będzie mogło być podłączone do systemu ABB-free@home, a domofon będzie wspólnym panelem sterowania dla systemów. Rynek inteligentnego budownictwa dynamicznie się rozwija i według prognoz firmy badawczej Ovum do 2021 r. na świecie zostanie sprzedanych 192 mln sztuk urządzeń dla inteligentnych domów. O systemie ABB-free@home pisaliśmy dokładniej w numerze 3/2017 miesięcznika Automatyka, str. 130–132. ( (
! ( K! ..
AUTOMATYKA
RYNEK
Dataforth MAQ20 – precyzyjny system kontrolno-pomiarowy Dataforth to firma pochoI ( &2-* 2 2I V
( 2 ( 2
( ( ! (-*
2(* I ! 2- !( 9 ! (-3
:Z #(-
I ( I 2 ˆ;7 }
! 9 ! (
(J 2I V JI Z I , !
(,! ! ( 'v 3
? 3 ..
M
AQ20 jest systemem modułowym, na który składa się magistrala szkieletowa, moduł interfejsowy oraz moduły wejść/wyjść. Magistrala szkieletowa, przystosowana do montaşu na szynie DIN, zapewnia zasilanie modułów oraz komunikację między nimi. W zaleşności od wybranego modelu magistrala szkieletowa umoşliwia zamontowanie modułu interfejsowego oraz 4, 8, 16 lub 24 modułów wejść/wyjść. Kolejnym składnikiem systemu MAQ20 jest moduł interfejsu komunikacyjnego. Do dyspozycji uşytkownika jest interfejs Ethernet, USB oraz RS-232 lub RS-485. Komunikacja odbywa się za pomocą protokołu Modbus TCP (przez interfejs Ethernet) lub Modbus RTU (pozostałe interfejsy). Moduł komunikacyjny ma równieş slot na kartę SD. Moşna na niej lokalnie gromadzić dane pomiarowe, które następnie mogą być pobrane przez FTP.
4/2018
Duşy wybór modułów I/O Producent przewidział bardzo szeroki wybór modułów wejściowych i wyjściowych. Wszystkie wyposaşono w izolację galwaniczną 1500 Vrms. Sygnały wejściowe są filtrowane od zakłóceń, a w przypadku wejść termoparowych moduły są wyposaşone w zaawansowaną kompensację zimnego złącza (CJC). Dataforth oferuje szeroki wybór modułów wejściowych i wyjściowych, co zapewnia znaczną elastyczność systemu. Moduły wejść prądowych i analogowych występują w wersjach ośmiokanałowych (wejścia róşnicowe) oraz 16-kanałowych (wejścia ze wspólną masą), zaś moduły wejść termoparowych – w wersjach ośmiokanałowych. Obsługiwane są termopary typu J, K, T, R i S. Dla kaşdego kanału moşna indywidualnie ustawić alarmowanie i uśrednianie. Moduły do pomiaru temperatury czujnikami rezystancyjnymi (Pt 100, Ni 120) występują w dwóch wersjach – sześciokanałowej – pomiar dwu- lub trójprzewodowy oraz pięciokanałowej – pomiar czteroprzewodowy. Pomiar częstotliwości moşe być realizowany za pomocą ośmiokanałowego modułu w zakresie od 1 Hz do 1 MHz. Najnowszy w ofercie jest czterokanałowy moduł do pomiarów realizowanych w układzie mostka. Jeşeli chodzi o moduły wyjść analogowych dostępny jest moduł ośmiu wyjść napięciowych oraz ośmiu wyjść prądowych. Oprócz tego dostępne są moduły wejść/wyjść cyfrowych oraz wyjść przekaźnikowych.
Sterowanie PID Dwa pakiety oprogramowania – ReDAQ Shape oraz IPEmotion – wspierają P R O M O C J A
system MAQ20, zapewniając kontrolę pętli PID. MAQ20 obsługuje do 32 pętli regulacji PID – moşliwa jest zaawansowana konfiguracja i monitorowanie. Typowe zastosowania regulatora PID obejmują kontrolę przepływu pary, wody i chemikaliów, kontrolę poziomu zbiornika, regulację temperatury wymiennika ciepła/reaktora oraz sterowanie ciśnieniem. MAQ20 moşe równieş współpracować z oprogramowaniem LabVIEW. Dataforth udostępnia równieş serwer OPC oraz biblioteki programistyczne.
Przemysłowe wykonanie System MAQ20 zasilany jest napięciem 7–34 V DC. Producent zastosował izolację 1500 Vrms oraz zabezpieczenie przed przypadkowym podłączeniem zasilania do wejścia. Wyjątkowo szeroki jest zakres temperatury pracy: od –40 °C do +85 °C. MAQ20 to bardzo ciekawa propozycja dla wymagających aplikacji kontrolno-pomiarowych. System wyróşnia się duşą dokładnością pomiarów ¹0,035 proc., izolacją galwaniczną, szerokim zakresem temperatury oraz niskim kosztem w przeliczeniu na kanał.
! " # $%
3 4 !( 56 789758 :(9: 3 ;; 55< 5= <5* ;; 55B == ;8 #+ ;; 55< 5= <6 9! !C !3!3
(((3 !3!3
59
RYNEK
MagneMotion – unikalna technologia do sterowania wieloma wózkami V ( - V( (- ! ,* ( 2 !
I* !( J ( !(
(J2I !J (Z ( ( ( !-
223 -
J- (( (- ! * (
(
! * ( 2I
( * J ! 2
! (3 -
( (V (-* -
!( (-* I ((I (2I
(I (2 - Z ( !(
2( 3
60
T
e unikalne systemy napędowe mają skalowalne, rozproszone architektury, które umoşliwiają bezpieczne i wydajnie zarządzanie wieloma wózkami, sterując nimi za pomocą sieci komunikacyjnej. Zapewniają niezaleşną kontrolę pozycji, prędkości, przyspieszenia i zrywu kaşdego produktu na linii oraz inteligentne zarządzanie przepływem produktów w celu uzyskania maksymalnej przepustowości. Rozproszona komunikacja między modułami sterującymi umoşliwia wyjątkową skalowalność. Wbudowana autodiagnostyka i detekcja defektów pozwalają na szybką identyfikację problemów.
Silniki liniowe z magnetycznym napędem Strona pierwotna silnika jest wbudowana w konstrukcję silnika, w zamknięty tor w systemie iTRAK lub konfigurowalny złoşony tor w systemie MagneMotion. Strona wtórna silnika znajduje się w poszczególnych wózkach i ma postać magnesu stałego z ziem rzadkich. Siła napędowa jest wytwarzana przez prąd w cewkach zasilających umieszczonych w korpusie toru. Sterowanie amplitudą i fazą prądu wytwarza pole magnetyczne napędzające wózek. Gdy wózek porusza się wzdłuş toru, amplituda i polaryzacja pola są dostosowane tak, aby uzyskać najbardziej wydajną siłę napędową. Czujniki magnetyczne umieszczone wzdłuş toru pozwalają na precyzyjne P R O M O C J A
i ciągłe śledzenie wózka, eliminując potrzebę stosowania zewnętrznych urządzeń i ułatwiając uşycie tej techniki liniowej.
Technologia MagneMotion a rozwiązania konwencjonalne Zalety technologii niezaleşnych wózków w stosunku do rozwiązań konwencjonalnych: – zwiększona niezawodność przy mniejszej liczbie części podlegających zuşyciu, – przyspieszanie i hamowanie niezaleşne od tarcia, – polepszona wydajność i precyzja sterowania pozycji, – cichy, bezkolizyjny i bezuderzeniowy układ transportowy, – pokonywanie stromości niezaleşne od tarcia, – brak zasilania i sterowania umieszczonego na wózkach, – sterowanie wieloma wózkami poruszającymi się po złoşonych trajektoriach, – bez przesyłania sygnałów komunikacyjnych lub sterujących do poruszającego się wózka.
Indywidualne sterowanie W systemie iTRAK kaşdy wózek jest niezaleşną osią pozycjonowaną, dzięki czemu sterownik PAC wysokiego poziomu umoşliwia synchronizację kaşdego wózka z osiami zewnętrznymi, takim jak systemy robotowe AUTOMATYKA
RYNEK czy układy krzywkowe. Zaletą takiego podejścia jest to, şe kaşdy wózek moşe być indywidualnie sterowany w kaşdym miejscu na torze przez cały czas. Umoşliwia to nie tylko przypisanie krzywki ruchu zewnętrznych systemów synchronicznie dla kaşdego wózka, ale takşe pozwala sąsiednim wózkom na skoordynowaną zmianę względnego odstępu przy obsłudze aplikacji składowania.
? 3 (
!
Wybór trybu sterowania System MagneMotion moşe takşe być sterowany w trybie osiowym po zastosowaniu silników z obsługą SYNC-IT wraz z kontrolerami Allen-Bradley ControlLogix lub CompactLogix oraz wykorzystaniem programu profili ruchu w oprogramowaniu Studio 5000 Logix Designer. MagneMotion zapewnia takşe sterowanie w trybie „odpal i zapomnij� (jak w przypadku rakiet samonaprowadzających się). Sterownik PAC wysokiego poziomu, wydaje kaşdemu wózkowi polecenie gdzie ma znaleźć się wózek, a system sterowania wózkami sam wybiera ścieşki ruchu, prędkości oraz dystans do kolejnych wózków. Tryb ten jest idealny dla układu złoşonego z wielu ścieşek, z rozbudowaną topologią, gdzie wózki muszą się poruszać od jednej stacji (pozycji) do następnej. System sterowania zarządza ścieşkami i przepływem wózków, realizując jednocześnie obsługę
4/2018
GŠÓWNE ZALETY SYSTEMÓW NIEZALEŝNYCH WÓZKÓW TRANSPORTOWYCH: 1. Magnesy poruszane są przez cewki niezaleşnie zasilane energią – magnesy i wózki nie mają şadnej inteligencji, – niska masa ruchoma zwiększa sprawność energetyczną. 2. Cewki są nieruchome – nie ma potrzeby stosowania giętkiego okablowania lub pierścieni ślizgowych, – mniejsze zuşycie części, a więc ograniczenie akcji dla słuşb utrzymania. 3. Pozycja absolutna jest mierzona w zamkniętej pętlli sterowania bez konieczności stosowania zewnętrznych urządzeń. 4. Technologia pozwalająca na zaprojektowanie wysokoprzepustowych i uniwersalnych maszyn: – moşliwość zastosowania silników (torów) prostych, zakrzywionych, a takşe zjazdów i rozjazdów, – silniki moşna łączyć, w celu uzyskania złoşonych układów ruchu, – obsługa ponad 1000 niezaleşnie sterowanych wózków. Więcej informacji o technologii MagneMotion znajduje się na stronie: www.magnemotion.com
antykolizyjną. Moşliwość łączenia obu trybów pracy pozwala na zapewnienie uniwersalności, przy zminimalizowaniu programu sterownika PLC.
Oszczędność energii Technologia niezaleşnych wózków zapewniając uniwersalność, skalowalność i łatwość uşytkowania, zdecydowanie ogranicza zuşycie energii w porównaniu z konwencjonalnymi systemami przenośników. Wynika to z potrzeby zasilania tylko tych cewek, które wymagane są do ruchu wózków.
Aplikacje automatyki przemysłowej wykorzystujące przenośniki taśmowe i łańcuchowe, siłowniki pneumatyczne lub hydrauliczne oraz napędy śrubowe, to tylko kilka przykładów, w których silniki liniowe mogą być realną, nowoczesną i wydajną alternatywą.
ROCKWELL AUTOMATION
3 (I( AA/* 7@95=5 :( 9! ((C3(
3! (((3(
! 3!v v
61
RYNEK
Zastosowanie
falowników Danfoss w napędach hybrydowych statków 4 V I !
2I V VZ 2 2! ! ( -,(
V(- 2(
! ,-3 : ( ( I
!( V -,( (9 ! !
! ! ( # ( ! "/v/3
P
oszukiwanie odnawialnych źródeł energii oraz produkcja czystej energii stają się dziś priorytetem. Jednym z obszarów, w których tkwi duşy potencjał do innowacji są napędy statków morskich. Jednostki te potrzebują duşej ilości energii elektrycznej zarówno podczas rejsu, jak i postoju w portach.
Obecnie jest ona w 98 proc. wytwarzana przez generatory napędzane duşymi silnikami diesla, które nierzadko są zasilane paliwami niskiej jakości, a emisja zanieczyszczeń jest bardzo duşa i często przekracza dopuszczalne normy. Obecne dyrektywy – IMO (International Marine Organization – agencji ONZ) oraz Unii Europejskiej znacząco ograniczają emisję związków siarki i azotu w spalinach jednostek morskich. Stosowanie czystszego paliwa, jak gaz płynny (LNG), jest jednym z rozwiązań, jednak pełny efekt ograniczenia emisji uzyskamy dopiero po zastosowaniu napędu hybrydowego spalinowo-elektrycznego. Taka hybrydyzacja jest cechą nowo produkowanych jednostek pływających (urządzenia on-board). Jest takşe coraz częściej obecna w rozwiązaniach w portach (system OnShore), gdzie statki mogą ładować akumulatory układu napędowego.
Fot. 1. % -,(
62
P R O M O C J A
Rozwiązania hybrydowe Elastyczność systemu przetwarzania energii wiąşe się z czasowym jej magazynowaniem. Zasobnik energii w postaci baterii akumulatorów wraz z systemem falowników DC/AC pozwala elastycznie reagować na zmiany obciąşenia. Napędy hybrydowe nowo produkowanych statków umoşliwiają zredukowanie zuşycia paliwa o 20–30 proc. w porównaniu do tradycyjnych. Taki napęd pozwala na wyłączenie głównego lub włączenie mniejszego silnika diesla, a takşe na napęd tylko przy uşyciu silnika elektrycznego zasilanego z akumulatorów z falownikiem DC/AC. W przypadku jednostek pomocniczych i holowników napędy główne przez długi czas pracują na biegu jałowym, nie pokonując drogi. W tym przypadku idealnym rozwiązaniem jest zastosowanie układu hybrydowego z akumulatorami uşywanymi w okresach pracy jałowej bądź manewrów na małych odległościach. Podobna sytuacja występuje w przypadku promów pokonujących małe odległości. Przykładem takiej realizacji jest napęd hybrydowy dwóch promów pasaşerskich operujących na rzece IJ w Amsterdamie z napędami głównymi o mocy 250 kW. Napęd elektryczny włączany jest w trakcie dokowania i podczas równomiernej prędkości promu. Napęd diesla pracuje tylko podczas przyspieszania i w sytuacji duşego przeciąşenia jednostki. Sercem napędu jest system hybrydowy, który składa się z silnika spalinowego z generatorem, silnika elektrycznego AC, baterii akumulatorów i magistrali prądu stałego z faAUTOMATYKA
RYNEK
lownikami przetwarzającymi energię DC na prąd przemienny do napędu jednostki. Układ współpracy jednostki pływającej z siecią elektryczną portu stanowi równieş element systemu hybrydowego i pozwala na „konsumpcję� czystszej energii, zamiast wytwarzać ją przez generator z silnikiem diesla. Firma Danfoss oferuje rozwiązania z falownikami 12-pulsowymi, z aktywnym modułem AFE (Active Front End) oraz systemem DC/DC. Falowniki do współpracy z siecią portu mają odpowiednie oprogramowanie Micro-Grid umoşliwiające zwrot energii do sieci zasilającej.
Dopasowanie do aplikacji
Fot. 2. !( "/ # ( ! "/v/
W zaleşności od potrzeb rozwiązanie układu hybrydowego jest dopasowane do specyfiki konkretnej aplikacji. Technologia budowy systemu hybrydowego opiera się na zastosowaniu standardowych modułów inwerterów DC/AC, DC/DC i falowników AFE. Na fot. 2 pokazano modułowy system do ładowania baterii akumulatorów. W trakcie pracy bezawaryjnej z sieci zasilającej ładowana jest bateria akumulatorów. W przypadku braku zasilania układ z falownikiem DC/AC wytworzy napięcie przemienne do zasilania systemu.
? 3 "#
Magazynowanie energii W praktyce czÄ™sto zachodzi konieczność zastosowania rozwiÄ…zania, w ktĂłrym dodatkowe ĹşrĂłdĹ‚o energii jest umieszczone blisko ukĹ‚adu napÄ™dowego i w przypadku zaniku zasilania sieciowego ukĹ‚ad lokalnie dostarczy energiÄ™ do zasilania napÄ™du. Taki ukĹ‚ad, przedstawiony na fot. 3, pozwala tworzyć róşne konfiguracje, rozbudowÄ™ oraz wymianÄ™ baterii akumulatorĂłw. System magazynowania i przetwarzania energii umoĹźliwia: − wygĹ‚adzanie szczytĂłw zapotrzebowania energii (optymalizacja przepĹ‚ywu energii miÄ™dzy sieciÄ… zasilajÄ…cÄ… a lokalnym zasobnikiem energii), − przesuniÄ™cie poboru energii na czas taĹ„szej taryfy i zwrot energii w okresie droĹźszej taryfy, − podtrzymanie zasilania krytycznych urzÄ…dzeĹ„ podczas zaniku napiÄ™cia sieci. 4/2018
Fot. 3. K 2 -,( V / ( I I "/
! ! # ( "/v/ ( "/v"/ , ! (3 2 (
-,( !
Szeroki wachlarz moşliwości Firma Danfoss/Vacon oferuje kompleksowe rozwiązanie począwszy od koncepcji do realizacji systemu u klienta wraz z zapewnionym serwisem. Wszystkie urządzenia systemu (inwertery DC/DC, falowniki, moduły AFE) pochodzą od jednego dostawcy. Rozwiązanie jest skalowalne i bazuje na falownikach z rodziny Vacon NXP dla szerokiego zakresu mocy. System moşe być łatwo rozbudowany w zaleşności od potrzeb. Do magazynowania energii moşna wykorzystać szeroką gamę ogólnie dostępnych baterii akumulatorów. W artykule ograniczono się do przedstawienia przykładu hybrydowego napędu statku. Obszar aplikacji, w których
moşna stosować róşne konfiguracje układu hybrydowego jest jednak znacznie szerszy i obejmuje maszyny górnicze, lokalne elektrownie wiatrowe i wodne czy elektrociepłownie. Szczegółowe informacje dotyczące przetwornic częstotliwości Danfoss Drives moşna znaleźć na stronie internetowej: www.drives.danfoss.pl.
DANFOSS POLAND Sp. z o.o.
3 /-( 8 789B;8 ) ( 3 ;; 588 76 6B* #+ ;; 588 75 7@ 9! ,C#3! (((3 13#3
SCHULZ INFOPROD Sp. z o.o. (((3- 9 # 3
63
RYNEK
GPP5000
Poczwórne wyróşnienie dla Grupy Zimmer ) & !! (J 2
konkursu iF Design Award w kategorii Industry/Skilled I I
iF Design Award 2018 i tym sa!! V
(
Z( (2 ( ( (3 4 (
2 ( 2 I
Z( 2V ( ( ( } ? '
? ! " )!,03
64
P
restişowy znak jakości za znakomite wzornictwo przemysłowe w tegorocznym konkursie iF Design Award otrzymały pneumatyczny chwytak równoległy GPP5000 – pneumatyczny podzespół State of the art, który w czasie eksploatacji na robotach i portalach obsługowych przekonuje przede wszystkim znakomitymi właściwościami mechanicznymi, takimi jak prowadnice ze stali nierdzewnej oraz kompletne uszczelnienie zgodne ze standardem dla stopnia ochrony IP67. Zaletą drugiego nagrodzonego produktu, hybrydowego chwytaka centrującego GPD5000IL, który równieş cechuje się znakomitymi właściwościami mechanicznymi, jest m.in. zinP R O M O C J A
tegrowany system sterowania IO-Link z zaworem pneumatycznym. Ta pionierska technologia zapewnia bardzo krótki czas reakcji i radykalnie lepszą efektywność energetyczną w porównaniu z konwencjonalnymi chwytakami pneumatycznymi. Jako podzespół najwyşszej jakości doskonale spełnia oczekiwania klientów. Zintegrowany system czujników wykrywa połoşenie szczęk chwytaka i dzięki temu umoşliwia nie tylko monitorowanie procesu, lecz np. takşe identyfikację obrabianych przedmiotów na podstawie ich średnicy, która jest mierzona podczas procesu chwytania. Chwytak GPD5000IL stanowi niezwykle energooszczędny podzespół zgodny z załoşeniami Przemysłu 4.0. AUTOMATYKA
RYNEK Nagrodę iF Design Award otrzymał również elektryczny chwytak centryczny GED5000, który łączy w sobie doskonałe właściwości mechaniczne z zaawansowaną koncepcją napędu elektrycznego i nowo opracowaną platformą sterowania. Te cechy, w połączeniu ze zintegrowaną technologią czujników i komunikacją przez łącze I/O, zapewniają klientowi istotną wartość dodaną. Przykładowo możliwe jest przesyłanie danych o stanie parametrów roboczych (condition monitoring) do układu sterowania przez nadrzędny IO-Link master lub ich wizualizacja na urządzeniach mobilnych bezpośrednio w miejscu użytkowania produktu dzięki aplikacji opracowanej przez Zimmer Group. Ponadto można wybrać 31 wstępnie zaprogramowanych rekordów danych aplikacji, dostosować je do potrzeb użytkownika lub zapisać w pamięci. Chwytak GED5000 jest produktem wpisującym się w Przemysł 4.0 w najlepszym tego słowa znaczeniu. Elektryczny chwytak równoległy GEP2000 – czwarty nagrodzony produkt – to jest innowacja dla technologii Przemysłu 4.0 w segmencie średnich cen. Ma właściwości komunikacyjne i sensoryczne charakterystyczne dla linii chwytaków premium Grupy Zimmer w połączeniu z prowadnicą aluminiowo-stalową i uszczelnieniem według standardu IP40. Oferowany jest w wersji kompaktowej po bardzo atrakcyjnej cenie.
GPD5000IL
? 3 & !! )
Wzornictwo i funkcjonalność Jury konkursu w uzasadnieniu pochwaliło zrównoważone podejście w zakresie nagrodzonych produktów do zużycia zasobów naturalnych w produkcji i eksploatacji. Jako dodatkową wartość użytkową oceniono czytelny język programowania i funkcjonalny podział. Wymagania przemysłu dotyczące podzespołów i układów są wysokie, ponieważ są one stosowane w bardzo wielu branżach i muszą umożliwiać dostosowywanie ich do różnych scenariuszy pracy. Jednocześnie pełnią odmienne funkcje i są obsługiwane przez personel o różnych kwalifikacjach. To wymaga przejrzystego i nieskomplikowanego projektu produktu. 4/2018
GED5000
65
RYNEK
ROMAN MAJERSK� MANAGING DIRECTOR ZIMMER GROUP Bardzo cieszę się z otrzymanej niedawno prestişowej nagrody iF Design Award, poniewaş jest to potwierdzenie procesu innowacji, jaki prowadzi Grupa Zimmer. Trzy lata temu zaoferowaliśmy klientom typoszereg chwytaków 5000, które znacząco przewyşszają obecne na rynku produkty innych firm – wprowadziliśmy długo oczekiwany nowy produkt, na który było duşe zapotrzebowanie. Produkty sprzedajemy w cenach nişszych niş zblişone produkty konkurencyjne. Jednocześnie nasze rozwiązania zapewniają znacznie lepszą wydajność i wzornictwo, które zostało doceniło jury konkursu iF Design Award 2018. W Niemczech mamy rozbudowane centrum rozwoju, które działa na rzecz poprawy jakości naszych produktów. Przykładem jest wspomniany wcześniej typoszereg chwytaków 5000,
nad którym intensywnie i bez rozgłosu pracowaliśmy przez sześć lat. Jako producent gwarantujemy pracę tych produktów nawet przez 30 milionów cykli. Innowacje następują bardzo szybko i pomagają rywalizować z konkurencją. Poczyniliśmy ogromne postępy, jeśli chodzi o chwytaki pneumatyczne i elektryczne z komunikacją IO-Link. Cieszę się, şe nasza nowa seria chwytaków jest bardzo wysokiej jakości i spełnia bardzo wyśrubowane parametry pracy. Przykładowo nasze chwytaki mają stopień ochrony IP64 w wersji podstawowej, co wyróşnia je wśród innych dostępnych na rynku. Oznacza to, şe klient otrzymuje o wiele więcej za mniejsze pieniądze – w porównaniu z innymi rozwiązaniami dostępnymi na rynku koszt jest nişszy nawet o 10 proc.
Funkcja wzornictwa przemysłowego jest złoşona i wielowarstwowa. W idealnym przypadku wzornictwo komunikuje wartość marki, wyostrza jej percepcję i przekonuje funkcjonalnością produktów. Ta ostatnia cecha często jest oczywiście na pierwszym planie, ale dzięki pozostałym produkty przemysłowe oddziałują na emocje klienta. Jeśli wzór ma oddziaływać długoterminowo i trwale, nie powinien być zorientowany na chwilowe trendy, modę i tymczasowy rozgłos, lecz – jak w przypadku Zimmer Group – być synonimem funkcjonalności, trwałości, jakości i innowacyjności, co zapewnia jasna i rozpoznawalna forma. Ta ostatnia zapewnia czytelny podział produktów na funkcjonalne jednostki i umoşliwia uşytkownikowi juş na pierwszy rzut oka wychwycenie funkcji nawet złoşonych produktów oraz ich intuicyjną i bezpieczną obsługę. Wzór komunikuje zatem duşą rozpoznawalność, przekaz marki i funkcję. Jednocześnie zapewnia odbiorcy szybkie i łatwe rozróşnianie poszczególnych rodzin produktów.
Idealne połączenie Podzespoły przemysłowe w zakresie wzornictwa dają projektantom znacznie mniejsze pole manewru niş np. towary konsumpcyjne, zatem wyzwanie jest tym większe. W ostatnich latach szczególnie jeden aspekt stał się przedmiotem uwagi. Wyzwaniem było połączenie z jednej strony kompatybilności z zasadami zrównowaşonego rozwoju i ochroną inwestycji, a z drugiej strony – z coraz krótszymi cyklami innowacyjnymi w związku z szybkim rozwojem otoczenia Przemysłu 4.0. Grupie Zimmer udało się rozwiązać ten problem przez zastosowanie strategii wieloproduktowej platformy. Celem Grupy Zimmer, jako jednego z liderów technologii w dziedzinie automatyzacji, jest równieş informowanie klientów o wydajności produktów przez doskonale opracowane wzornictwo oraz spełnienie oczekiwań „fabryki wiedzy� (the know-how factory).
ZIMMER GROUP POLSKA 3 EAB 85A 86= ==6* EAB 66A <A< 5<B* EA;@ A; A<<@ 5BB 9! !3!2C !!9 3 GEP2000
66
AUTOMATYKA
RYNEK
Teleskopowe prowadnice GN 1400–GN 1440 odpowiednie do kaşdej aplikacji Firma Elesa+Ganter wprowa # (
teleskopowe ogĂłlnego prze 3 " V !
( ( * -
(! !* (! # 2! !J (Z ! , IJ ;B
<@7 � V ( ‘
( ( I I ( ( 2 3
D
o tej pory spółka Elesa+Ganter oferowała wyłącznie prowadnice liniowe i rolkowe (seria GN 2402–GN 2428) wykonane z ulepszanych cieplnie materiałów o duşej precyzji i odporności na zuşycie. Nowa gama prowadnic teleskopowych GN 1400–GN 1440 uzupełnia dotychczasową ofertę o wykonania z walcowanej blachy o szerokim zakresie nośności i o dodatkowe funkcjonalności oraz umoşliwia indywidualny wybór materiałów.
? 3 & !! ) * $ E)
Kilka moşliwości wysuwu Wysuw nowych prowadnic mieści się w zakresie 300–1500 mm. Pojedyncza prowadnica składa się z  dwóch, trzech lub czterech szyn, połączonych kulkowymi łoşyskami liniowymi, osadzonymi w stalowych koszykach. Dzięki takiemu rozwiązaniu moşliwe jest częściowe wysunięcie (minimum 75 proc. długości szyny ze-
4/2018
wnętrznej), pełne (minimum 100 proc.) oraz zwiększone (minimum 150 proc.).
Dodatkowe opcje Nowe prowadnice teleskopowe mają wiele dodatkowych opcji wyposaşenia lub funkcji: • gumowe ograniczniki wysuwu oraz mechanizmy blokujące, • zamki w pozycji wysuniętej i zsuniętej, • mechanizmy samodomykające z amortyzatorem lub bez, • funkcję rozłączania szyn. Moşliwe są równieş inne wykonania specjalne, przygotowane zgodnie z indywidualnymi potrzebami klienta.
Dla róşnych sektorów przemysłu Głównym przeznaczeniem serii prowadnic GN 1400–GN 1440 są róşnego typu systemy szufladowe, w których dwie prowadnice pracują naprzeciw siebie w orientacji poziomej (patrz szkic ponişej). Nowe prowadnice są odpowiednie do zastosowań w wielu branşach przemysłu, takich jak budowa maszyn, pojazdy specjalne, zabudowy magaP R O M O C J A
zynowe i warsztatowe, lotnictwo, sektor medyczny oraz spoşywczy (w tym ostatnim przypadku w standardowym wykonaniu dostępne są prowadnice nierdzewne, zabezpieczone smarem zgodnym z FDA – Food and Drug Administration).
Prosty dobór Mimo szerokiego zakresu moşliwych konfiguracji, prowadnice zostały pogrupowane z uwzględnieniem kilku norm i przedstawione w przejrzysty sposób na osobnych kartach katalogowych. Zestawienie wszystkich modeli prowadnic, ich parametrów technicznych i dostępnych funkcji w formie tabeli pozwala szybko wytypować odpowiednie rozwiązanie. Co równie istotne, bardzo jednoznaczny i czytelny dla uşytkownika jest sposób przedstawienia otworów montaşowych szyn. ELESA+GANTER POLSKA Sp. z o.o.
3 4( ;<* '( 789877 3 ;; 5<5 57 A5* BB8 7;7 =77 #+ ;; 5<5 57 AB 9! C 9 3!3
(((3 9 3
67
RYNEK
IoT + AI + B-B-C w rozwoju Polski 21 marca 2018 r. w gmachu ) ( : Z (- (
' , !
{' # - �' ‘ K
'
�'‘ ( 3 R ( \ ( 2V - I '
2 ' 2
( (2 |3 : ! (2Z * 2 2
- ' ' ( (
- ( ( Z
2 .9 9.9 9/3
68
A
utorzy raportu sformułowali szereg rekomendacji działań, które powinien podjąć polski rząd w celu maksymalnego wykorzystania szans związanych z nową rewolucją technologiczną. Podali równieş listę polskich firm, które juş biorą w niej udział, budują wartość dodaną polskiej gospodarki oraz chcą się dynamicznie rozwijać i dostarczać innowacyjne usługi i produkty równieş polskiemu rządowi, spółkom Skarbu Państwa i polskim obywatelom.
Internet Rzeczy (IoT) Jednym z kluczowych elementów czwartej rewolucji przemysłowej jest Internet Rzeczy. IoT obejmuje rozwiązania od prostych sensorów do zaawansowanych robotów, udostępniając infrastrukturę komunikacyjną, usprawniając proces produkcji lub dostarczania usług. Przykładem rozwiązań IoT są systemy wspomagające zarządzanie zasobami energii w budynkach czy domach mieszkalnych, co zmniejsza koszty utrzymania. Inteligentny transport, powiązany z powszechnym dostępem do smartfonów
i aplikacji mobilnych, tworzy rozwiązania umoşliwiające komunikację pieszych z kierowcami, którzy jadą w to samo miejsce. Nie tylko redukuje to koszty transportu, ale moşe równieş przyczynić się do zmniejszenia natęşenia ruchu drogowego i zapotrzebowania na miejsca parkingowe w duşych aglomeracjach. Wyposaşenie miejsc parkingowych w sensory lub ulic w kamery i oprogramowanie analityczne pozwala informować o wolnych miejscach w czasie rzeczywistym i sugerować kierowcom najbardziej dogodne. Rozwiązania IoT są stosowane w przemyśle; umoşliwiają włączenie konsumentów w proces rozwiązywania problemów i wyzwań na etapie produkcji lub dostarczania produktu. Przyczyniają się do minimalizacji kosztów (redukcja czasów przestojów, redukcja czasów i kosztów serwisu), zwiększenia produktywności, poprawy jakości oraz poprawa wykorzystania zasobów).
Sztuczna inteligencja (AI) Sztuczna inteligencja to dziedzina wiedzy obejmująca m.in. algorytmy AUTOMATYKA
RYNEK genetyczne i sieci neuronowe, których zadaniem jest tworzenie modeli zachowań inteligentnych oraz programów komputerowych symulujących te zachowania. Obejmuje uczenie maszynowe (machine learning), które umoşliwia samoistne ulepszanie systemu. Częścią uczenia maszynowego jest deep learning – zbiór technik umoşliwiających przewidywanie zachowań i działań na podstawie analizy zebranych danych i zaleşności między nimi aş po podejmowanie decyzji. Rozwój IoT przyczynia się do powstawania ogromnej ilości danych (big data). W połączeniu z ogromnymi moşliwościami obliczeniowymi komputerów (cloud computing) otrzymujemy nowe moşliwości wykorzystania algorytmów AI uczenia w procesie analizy dostępnych informacji.
? 3 ' ,
Innowacyjność Polski – stan aktualny Ocenę aktualnego stanu polskiej innowacyjności przeprowadzono na podstawie trzech rankingów OECD: 1. Better Life Index – bada 11 obszarów, które składają się na tzw. lepsze şycie. Polska osiąga wyniki ponad średnią w dwóch: bezpieczeństwie osobistym i edukacji (aş 91 proc. Polaków w wieku 25–64 ma co najmniej wykształcenie średnie, podczas gdy w krajach OECD liczba ta nie przekracza 76 proc.). Ponişej średniej lokujemy się w dziewięciu obszarach: opieki zdrowotnej, bogactwa, zatrudnienia, zachowań społecznych, zaangaşowania obywatelskiego, wsparcia społecznego, zadowolenia z şycia, jakości środowiska i mieszkalnictwa oraz równowagi między pracą i şyciem osobistym. 2. Networked Readiness Index – mierzy usieciowienie gospodarek państw, które jest kluczowym elementem Internetu Rzeczy. Pierwsza piątka rankingu to Singapur, Finlandia, Szwecja, Holandia i Norwegia. W 2016 r. Polska zajęła 42. miejsce na 139 krajów. 3. Corruptions Perception Index – mierzy percepcję istnienia korupcji przez obywateli. W 2016 r. Polska zajęła 29. miejsce na 179 państw 4/2018
z wynikiem 62 (wynik 100 oznacza brak korupcji). Jesteśmy krajem, w którym przez ostatnie 10 lat poziom korupcji zmniejszył się najbardziej. W 2005 r. (najnişsza pozycja od początku badania w Polsce, tj. od 1996 r.) wynik wynosił 34.
IoT + AI w łańcuchu B-B-C Šańcuch wartości jest sekwencją działań podejmowanych przez firmy, aby opracować, wyprodukować, sprzedać i dostarczać produkt lub usługę dla klientów o jak największej dla nich wartości i najnişszych kosztach. Šańcuch wartości w modelu Business to Business to Consumer (B-B-C) jest zbiorem procesów i relacji biznesowych występujących między wszystkimi podmiotami wymiany gospodarczej w trakcie tworzenia wartości danego produktu lub usługi. Pierwsze B (firmy jako producenci/koproducenci sprzętu i rozwiązań IoT i AI) dotychczas charakteryzowała największa bariera wejścia i kapitałochłonność, a równocześnie generowały największą wartość dodaną. Obecnie relatywnie łatwo jest zostać producentem sprzętu i rozwiązań IoT i AI. Aby w Polsce powstawały duşe firmy technologiczne, państwo musi działać proaktywnie. Trzeba znaleźć w naszym kraju firmy z obszaru IoT i AI, które mają potencjał stać się światowymi liderami i wesprzeć ich rozwój inwestycjami Wojska Polskiego oraz największych polskich miast i firm.
Drugie B (firmy jako usługodawcy i integratorzy rozwiązań IoT i AI) to obecnie najbardziej dynamiczny obszar z wielkim potencjałem. Polskie firmy na tym etapie łańcucha wymagają przede wszystkim zamówień i moşliwości sprzedaşy swoich produktów i usług. Aktywna polityka zakupów ze strony rządu i spółek Skarbu Państwa jest najlepszym sposobem na ich rozwój. Wsparcie w eksporcie najlepszych rozwiązań powinno być równieş elementem działań rządu. C (uşytkownicy oraz polityka i ekosystem, które budują popyt na IoT i AI) to obszar, w którym państwo powinno skupić się na zachęcaniu Polaków do korzystania z rozwiązań IoT i AI. Moşna to osiągnąć np. przez budowanie ekosystemu cyfrowych usług i stosowania nowych technologii w codziennych relacjach na linii obywatel/ mieszkaniec i urząd/usługodawca. Autorzy raportu jako przykład łańcucha B-B-C podają firmę UBER, która jest dostawcą platformy łączącej pasaşerów z kierowcami. UBER to pierwsze B (dostawca technologii). Drugim B są kierowcy, którzy korzystają z platformy. C to klienci, którzy płacą za usługę. UBER jest przykładem tworzenia nowej wartości w oparciu o istniejące technologie z zakresu infrastruktury, komunikacji, nawigacji, płatności elektronicznych, poczty e-mail. Formułują równieş zestaw rekomendacji skierowanych do państwa, umoşliwiających planowanie udziału polskich firm
69
RYNEK
na poszczególnych etapach łańcucha B-B-C, w tym analizę obecnego ich zaangażowania, przewag konkurencyjnych i planów działania.
polskich firm, które tworzą produkty z nimi związane oraz podali szczegółowe rekomendacje.
biurowych (smart workspace) jest specyficzne. To obszar, w którym tworzone mogą być nowe modele biznesowe między najemcami, inwestorami i firmami deweloperskimi. Wykorzystanie IoT w firmach wiąże się z licznymi wyzwaniami, dotyczącymi m.in. ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa i własności intelektualnej. Dane firmowe gromadzone są w różnych urządzeniach (np. telefon, komputer, sieć teleinformatyczna, serwer w chmurze obliczeniowej) i muszą być bezpieczne niezależnie od miejsca przechowywania. W tym celu powinny mieć wbudowane mechanizmy zapewniające bezpieczeństwo komunikacji i przechowywania danych. Polską firmą realizującą to założenie jest Kadromierz – producent nowoczesnych narzędzi do mierzenia czasu pracy z wykorzystaniem urządzeń mobilnych.
Obszar 1. Człowiek i jego dom 15 obszarów rynku IoT i AI Według autorów raportu polityka rozwojowa państwa powinna wspierać tworzenie popytu na produkty i usługi, które wytwarzają wartość dodaną dla polskiej gospodarki dla całego łańcucha B-B-C. Możliwe są trzy podejścia: − zwiększenie konkurencyjności własnego przemysłu za sprawą optymalnej „cyfrowej” innowacyjności, czyli wykorzystywania technologii informatycznych do usprawnienia swojej produkcji, − transformacja produktów „analogowych” wytwarzanych przez krajowe firmy w produkty cyfrowe, − przyzwyczajenie społeczeństwa (konsumenta) do korzystania z „cyfrowego” produktu. Rynek rozwiązań IoT i AI został podzielony na 15 obszarów. Polski rząd musi dla nich opracować strategię oraz wybrać elementy łańcucha B-B-C, w których kluczowe jest wspieranie krajowych firm. W każdym z tych obszarów występuje inna specyfika rynku, uwarunkowania prawne oraz gracze. Jest to szczególnie widoczne na etapie drugiego B, czyli firm usługodawczych oraz integratorów rozwiązań, gdzie można wyróżnić wiele podmiotów i różnych modeli biznesowych. W każdym z przeanalizowanych obszarów autorzy przytoczyli przykłady 70
Model B-B-C dla indywidualnego konsumenta wpływa na sposób życia, pracy, nauki i rozrywki. Zmiana ta jest wynikiem powszechnego używania urządzeń IoT i korzystania z wyników AI przez ludzi oraz rozwiązań stosowanych w ich domach. Przykładami są smartfony, sensory, analizatory obrazu, roboty i inteligentni asystenci wykorzystujący zasoby informacji z sieci i wielkich baz danych (big data). Mieszczą się tu wszystkie rozwiązania typu „smart home”, których celem jest oszczędność energii i zarządzanie bezpieczeństwem. Obszar ten jest miejscem bardzo dużej globalnej konkurencji. Jest to również obszar zbierania danych o zachowaniu i preferencjach osób, które mogą być wykorzystane przez firmy w pozostałych obszarach. Do polskich firm i rozwiązań należą: Fibaro – rozwiązania dla Smart Home, Neptis – urządzenia lokalizacyjne i interaktywne mapy, m.in. asystent kierowcy Yanosik oraz Manta – urządzenia końcowe, m.in. smartfony.
Obszar 2. Biura i miejsca pracy W łańcuchu B-B-C pierwsze B i C w dużej części pokrywa się z B i C z obszaru 1. Drugie B, zwłaszcza w obszarze ekonomii współdzielenia (sharing economy) dla inteligentnych powierzchni
Obszar 3. Handel Obszar ten można podzielić na dwie części – część związaną z wykorzystaniem nowych technologii wspomagających proces sprzedaży w tradycyjnym sklepie lub sklepie internetowym oraz część dotyczącą nowych modeli biznesowych w sprzedaży i świadczenia usług (np. płacę tylko za czas wykorzystywania towaru). Specjalizacją polskich firm są rozwiązania oparte na technologii Bluetooth Beacons – są to małe, radiowe przekaźniki sprzętowe, które umożliwiają określone działanie smartfonów, tabletów i innych urządzeń odbierających sygnał w technologii Bluetooth. Polskie firmy i rozwiązania w tym obszarze to InteliWise – wirtualny doradca i asystent do platform handlu internetowego, Synerise – rozwiązania AI dla marketingu, Estimote – innowacyjne czujniki emitujące sygnał o produkcie, Ifinity – innowacyjne czujniki stosowane w przestrzeniach miejskich i sektorach edukacji oraz kultury, Comarch beacon – innowacyjne czujniki do powszechnego stosowania w biznesie oraz Growbots – rozwiązania do automatyzacji sprzedaży.
Obszar 4. Opieka zdrowotna W tym obszarze, z potencjalnie bardzo dużą wartością dodaną dla polskiej AUTOMATYKA
RYNEK gospodarki, kluczową rolę odgrywają Ministerstwo Zdrowia oraz Narodowy Fundusz Zdrowia. Implementacja całkowitego ucyfrowienia recept pozwoli na budowanie wielkich baz danych na temat wykorzystywania leków i efektów leczenia. Jest to pole do wykorzystania nowych narzędzi analitycznych i AI, a wdroşenie IoT moşe poprawić efektywność wykorzystania sprzętu, usług opieki przed- i pooperacyjnej oraz diagnostykę. Niestety dziś tylko dwie katedry w naszym kraju uczą studentów medycyny teleinformatyki w medycynie. Wśród polskich firm i rozwiązań są Atende Medica – rozwiązania informatyczne dla sektora medycznego, MEDICALgorithmics – producent kieszonkowych urządzeń do EKG i jeden z największych polskich startupowych sukcesów, który prowadzi sprzedaş prawie wyłącznie poza Polską, silvermedia – rozwiązania dla telemedycyny, teleopieki i zdalnego monitoringu zdrowia, BRASTER – profilaktyka raka piersi, Sidly – opaska telemedyczna, Pro-PLUS – rozwiązania dla telemedycyny, M4Medical – telemedycyna w kardiografii, Diagnosis – rozwiązania dla telemedycyny i sprzęt medyczny do domowego uşytku oraz Comarch – rozwiązania informatyczne dla szpitali.
? 3 ' ,
Obszar 5. Miasto Rozwiązania Smart Cities są wykorzystywane w małym stopniu, np. do komunikacji między obywatelem i urzędem, w formie inteligentnego oświetlenia czy inteligentnych liczników. Rewolucję spowoduje zbieranie i wykorzystanie danych o działaniu miasta, słuşb miejskich i mieszkańców oraz szersze wdroşenie ekonomii współdzielenia (np. bike sharing, car sharing czy office sharing). Zebrane od uşytkowników i z urządzeń dane pozwolą na stworzenie nowych usług i lepsze dopasowanie istniejących. By umoşliwić dostęp do tych danych w czasie rzeczywistym, Polska powinna postawić na szybkie wdroşenie technologii 5G. Polskie firmy i rozwiązania z tego zakresu to Xentivo – dostawca platformy CRM i aplikacji mobilnej dla samorządów, ATENDE – dostawca rozwiązań 4/2018
teleinformatycznych dla Smart City, Master Telecom – dostawca platformy Contact Centre z chmury, CX Systems – producent systemów biletowych i płatności w transporcie miejskim, Asseco Poland – dostawca róşnych rozwiązań teleinformatycznych, BioSolution – oświetlenie miejskie zarządzane przez sieć operatora telekomunikacyjnego, LUG – oświetlenie miejskie zarządzane przez sieć IP i Internet oraz Lesss – oświetlenie miejskie zintegrowane z monitoringiem, którego obraz przesyłany jest przez sieć elektryczną.
Obszar 7. Pojazdy autonomiczne
Obszar 6. Transport
Obszar 8. Fabryki i magazyny
Ten obszar wiąşe się z koncepcją Smart City. IoT jest szansą na rozładowanie korków w miastach (dzięki sensorom badającym przepływ ruchu w mieście) i lepszą organizację miejskiego transportu (dzięki analizie wielu danych w czasie rzeczywistym). IoT i AI mogą równieş pomóc w zapewnieniu stałego monitoringu warunków na drodze oraz pobieraniu opłat na utrzymanie infrastruktury. Nowe technologie umoşliwiają finansowanie utrzymania infrastruktury drogowej i kolejowej, przez monetyzację danych o przepływie ludzi. Wśród polskich firm i rozwiązań wskazano Romet Rental Systems – wypoşyczanie rowerów, Panek Car Sharing – wynajem samochodów w mieście, 4 Mobility Car Sharing – wynajem samochodów w mieście, Traficar Auto na minuty – wynajem samochodów w mieście.
Polska jest europejskim liderem w produkcji duşych urządzeń AGD. W przypadku produkcji zmywarek czynnością, która wymaga największej liczby roboczogodzin jest montaş kabli w urządzeniach. Zmiana architektury zmywarek tak, by montaş sprowadzał się do składania modułów, przełoşy się na pełną robotyzację produkcji. W przypadku autonomicznych urządzeń wykorzystywanych w transporcie na terenie fabryk i magazynów firmy je wytwarzające mogą rozwijać swoje projekty w kierunku pasaşerskich pojazdów autonomicznych. Do polskich firm i rozwiązań (pierwsze i drugie B w łańcuchu B-B-C) dla Przemysłu 4.0 naleşą: VersaBox – producent autonomicznych urządzeń do transportu wewnątrz fabryk i magazynów, Robotics Inventions – producent robotów sprzątających, ATM Croup – producent
W obszarze tym (na razie jest on w Polsce w fazie zaląşkowej) będzie realizowane hasło „Milion polskich samochodów elektrycznych�. Wyzwaniem jest brak przepisów regulujących ruch i odpowiedzialność pojazdów autonomicznych. Polskie firmy i rozwiązania to Pesa – producent pociągów i tramwajów, Solaris – producent autobusów, w tym pojazdów elektrycznych i Ursus – producent traktorów i sprzętu rolniczego.
71
RYNEK obszarze to firma Atinea – producent oprogramowania Insta.Ling do wspomagania nauki języków obcych.
Obszar 12. Media i rozrywka Sukcesem ostatnich lat jest rozwój polskich firm sektora gier komputerowych, które kreują wartości w całym łańcuchu B-B-C. W tym obszarze wsparcie rządu jest ograniczone. Powinny być kontynuowane działania promocyjne, zwłaszcza związane z promocją Polski kanałami multimedialnymi i angażowaniem firm z sektora gier do tworzenia nowoczesnego contentu multimedialnego. Przykładem polskiej firmy jest CD Projekt – producent gier. urządzeń dla przemysłu spożywczego i Astozi – producent systemów sensorów środowiskowych.
Obszar 9. Infrastruktura Przewiduje się, że do 2020 r. w energetyce będzie najwięcej na świecie urządzeń podłączonych do Internetu, co oznacza bardzo duże wykorzystanie IoT. Polska ma wielki potencjał biznesowy wynikający z łączenia usług firm telekomunikacyjnych i energetycznych. Łączenie informacji o zużyciu energii elektrycznej z pomiarami z urządzeń IoT, wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji oraz technologii blockchain, umożliwia tworzenie nowych modeli biznesowych dla sieci inteligentnych smart grid. To działanie jest potrzebne nie tylko do lepszego wykorzystania obecnie wytwarzanej energii elektrycznej, ale do jej zapewnienia również na potrzeby planowanego rozwoju sektora pojazdów elektrycznych. Obszar ten może być generatorem wielkiej wartości dodanej w całej gospodarce narodowej. Polskie firmy i rozwiązania to Phoenix Systems – producent systemu operacyjnego dla urządzeń IoT, Apator – twórca rozwiązań w zakresie odczytu i rozliczania mediów użytkowych, Atende Software – producent oprogramowania dla energetyki i AquaRD – producent systemów optymalizacji dystrybucji zasobów wody.
Obszar 10. Rolnictwo Stosowanie w rolnictwie IoT i AI jest relatywnie proste, jednak do dziś prak72
tycznie brakuje w tym obszarze polskich firm. Powinny one wykorzystać szansę, jaką daje kreowanie rozwiązań w łańcuchu B-B-C – od zastosowania IoT i AI w uprawach, przez monitorowanie gleby, postępu wegetacji czy zawartości pestycydów, po tworzenie żywności funkcjonalnej, monitoring procesu dostawy od rolnika/producenta do konsumenta w czasie rzeczywistym oraz ochronę środowiska i agroturystykę. Szczególna wartość dodana może zostać wytworzona w dziedzinie automatyzacji zbiorów, logistyki oraz rozwiązań z obszarów współdzielenia zasobów technologicznych. Polskie firmy i rozwiązania reprezentuje tu E-stado – producent sprzętu do monitoringu zwierząt hodowlanych, np. systemu monitorowania stada krów mlecznych.
Obszar 11. Edukacja W obszarze tym istnieją niewielkie możliwości generowania dużej wartości dodanej dla B (pierwszego i drugiego) i eksportu polskich rozwiązań. Jest on jednak bardzo ważny z perspektywy odbiorców usług i produktów. Kształcenie zdalne daje dostęp do najlepszych wykładowców i nauczycieli we wszystkich szkołach w Polsce, choć programy nauczania wymagają rozbudowania. Infrastrukturę zapewni rządowy program „100 Mega na 100-lecie”, łącząc wszystkie szkoły w Polsce światłowodami, co zlikwiduje ograniczenia w szerokopasmowym dostępie do Internetu. Polski akcent w tym
Obszar 13. Usługi bankowe i finansowe Firmy technologiczne rozwijające się w tym obszarze określane są firmami FinTech. Technologie IoT i AI mają tu kluczowe znaczenie. Nowym polem jest wykorzystywanie technologii blockchain, która daje nowe możliwości zabezpieczania danych i informacji o transakcjach w sieci, a znana jest głównie dzięki pierwszej wirtualnej walucie bitcoin. Blockchain może być przełomem w obszarze technologii cyfrowych, o czym świadczy popularność tego tematu podczas Światowego Forum Ekonomicznego w Davos w styczniu 2018 r. Wśród polskich firm i rozwiązań są Billon – rozwija technologię tworzenia cyfrowej wersji walut narodowych, bNesis – platforma do łatwej integracji zewnętrznych aplikacji i systemów informatycznych sektora finansowego, ailleron – tworzy platformy rewolucjonizujące sposób inwestowania klientów indywidualnych, banków i biur maklerskich oraz Blue Media – dostawca rozwiązań płatniczych dla banków, firm telekomunikacyjnych i firm handlowych.
Obszar 14. Usługi ubezpieczeniowe IoT i AI dają zupełnie nowe możliwości w obszarze usług ubezpieczeniowych, np. powiązanie informacji zbieranej w czasie rzeczywistym o ubezpieczonym samochodzie lub linii produkAUTOMATYKA
RYNEK cyjnej z wysokością płaconej składki. Nowe produkty są dopiero testowane. Firmy, które szybciej wprowadzą nowe modele biznesowe zapewniające firmom i klientom korzyści, zdobędą przewagę konkurencyjną. W Polsce wykorzystanie technologii IoT i AI zapowiedziało PZU, a do firm, które juş to wykorzystują naleşy Karson Technology – firma pracująca nad rozwiązaniami dla firm ubezpieczeniowych.
Obszar 15. Wojsko, słuşby mundurowe i bezpieczeństwo W krajach z największą liczbą innowacyjnych firm – Stanach Zjednoczonych i Izraelu – inwestycje i zamówienia sektora obrony narodowej odgrywały i będą odgrywać kluczową rolę. Polskie firmy i rozwiązania obecne w tym obszarze to Teldat – producent systemu dowodzenia jednostkami mobilnymi, WB Electronics – producent dronów i systemów celowniczych, Creotech Instruments – producent urządzeń dla przemysłu kosmicznego oraz Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów PIAP – producent robotów mobilnych do zastosowań specjalnych.
? 3 ' ,
W przełoşeniu na korzyści i ryzyka W kaşdym z opisanych obszarów sformułowano ciekawe rekomendacje, w tym spektakularną rekomendację dla ostatniego obszaru – stworzenie celowego budşetu na wynagrodzenia dla najlepszych specjalistów od informatyki, cybernetyki i robotyki, w wysokości co najmniej 500 tys. zł na jeden etat rocznie. Państwo powinno mieć zespół około stu najlepszych specjalistów w zakresie technologii cyfrowych i cyberbezpieczeństwa, którym będzie płacić konkurencyjne w skali świata wynagrodzenia. Na kolejnych stronach raportu poruszono tematykę znaczenia IoT i AI dla przyszłości gospodarki Polski. Uwzględniono tu trzy aspekty: rozwojowy, finansowy oraz społeczny. Aby Polska wykorzystała aktualną rewolucję technologiczną do tworzenia łańcucha wartości dodanej we wszystkich obszarach z uwzględnieniem IoT oraz AI, a tym samym dołączyła do grupy najbardziej rozwiniętych krajów świata, wszyscy obywatele muszą: 4/2018
− mieć dostÄ™p do infrastruktury, ktĂłra umoĹźliwia wykorzystanie produktĂłw i usĹ‚ug IoT i AI, − mieć moĹźliwość korzystania z rzÄ…dowych programĂłw dajÄ…cych szansÄ™ na przekwalifikowanie zawodowe w momencie utraty pracy z powodu wprowadzania robotyzacji, − dbać o zatrzymywanie utalentowanych osĂłb w Polsce przez bodĹşce finansowe, wprowadzanie mechanizmĂłw promocji najzdolniejszych i tworzenie pozytywnego klimatu spoĹ‚ecznego do rozwoju ekosystemu innowacyjnoĹ›ci. DuĹźo miejsca poĹ›wiÄ™cono rĂłwnieĹź cyberbezpieczeĹ„stwu. Tym mianem okreĹ›lane sÄ…Â wszystkie procesy i rozwiÄ…zania technologiczne, ktĂłre zapewniajÄ… skutecznÄ… ochronÄ™ infrastruktury i danych. We wszystkich omawianych obszarach zastosowania i rozwoju IoT i AI najwiÄ™ksze ryzyka zwiÄ…zane sÄ…Â z dwoma zagadnieniami: ochronÄ… infrastruktury umoĹźliwiajÄ…cej korzystanie z szeroko rozumianego Internetu i technologii cyfrowych oraz ochronÄ… integralnoĹ›ci i poprawnoĹ›ci danych, a takĹźe zabezpieczeniem wĹ‚asnoĹ›ci intelektualnej i tajemnicy przedsiÄ™biorstwa.
Podsumowanie Raport – zawarte w nim dane, opisy obszarów zastosowania IoT oraz AI, a takşe przykłady polskich firm juş działających i dynamicznie rozwijających się, jak równieş sformułowane rekomendacje
– powinny być przyczynkiem do poszukiwania nisz, rozwoju istniejących firm lub wdraşania przedsięwzięć typu start-up. Realizacja ambitnych celów, które mogą przyczynić się do rozwoju innowacyjnych technologii, a w efekcie końcowym zaowocować równieş wzrostem PKB, nie moşe obyć się bez wsparcia państwa. Dlatego autorzy raportu sformułowali teş ogólne rekomendacje dla rządu: 1. Przeprowadzenie analizy całego łańcucha B-B-C w kaşdym z 15 obszarów z uwzględnieniem zysków i korzyści dla gospodarki. 2. Określenie środków w ramach budşetów wszystkich ministerstw, które mają być przeznaczone na rozwiązania IoT i AI w sposób bezpośredni lub w formie zachęt finansowych. 3. Wprowadzenie ulg podatkowych dla firm i przedsiębiorców wdraşających rozwiązania IoT i AI poprawiające rentowność firmy lub redukujące emisję szkodliwych substancji. 4. Wprowadzenie odpowiednich programów edukacyjnych o IoT i AI dla przedsiębiorców. 5. Kreowanie popytu na rozwiązania IoT i AI, przez zamówienia publiczne oraz zachęty fiskalne dla inwestycji w rozwiązania, które zgodnie z wynikiem analizy łańcucha B-B-C generują wartości dodane dla polskiej gospodarki. ( ( ! (
' ,
73
WYDARZENIA
Targowy duet:
Hannover Messe i CeMAT W dniach 23–27 kwietnia 2018 r. 5@3 ,VI V ( 4 !- !( 01 (
" - )3 & 2 2 ( (
! 2 ( @< ( :(
#2V (I3 :
, J 2 2 (2
#!(*
( ( 2I!*
2I 0(
( - Z( 3 Jolanta GĂłrska-Szkaradek
J
uş tylko niespełna dwa tygodnie dzielą nas od rewii innowacji, którą moşna będzie zobaczyć w niemieckim Hanowerze w ramach targowego duetu, czyli odbywających się jednocześnie targów Hannover Messe i CeMAT. W tym roku największym światowym targom przemysłowym Hannover Messe towarzyszyć będzie platforma prezentująca synergię Logistyki 4.0 i Przemysłu 4.0 – targi CeMAT. Obie imprezy zajmą całą dostępną powierzchnię wystawienniczą, a w czasie ich trwania zaprezentowane zostanie, jak działa fabryka przyszłości i jaki udział ma w tym intralogistyka. Tematyka targów CeMAT „Connected Supply Chain Solutions� (sieciowe rozwiązania w zintegrowanym łańcuchu
74
dostaw) dostarczy odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób przedsiębiorstwo moşe stworzyć sieć swoich łańcuchów dostaw poza ośrodkami produkcji i jak je zdigitalizować. Krajem partnerskim tegorocznego wydarzenia jest Meksyk. Spółka Deutsche Messe jest czołowym światowym organizatorem targów dóbr inwestycyjnych, które odbywają się zarówno na terenie Niemiec, jak i poza granicami kraju. W skład jej prestişowego portfolio wchodzi wiele imprez targowych, wśród których są m.in. wiodące targi międzynarodowe, takie jak CeMAT (intralogistyka i zarządzanie łańcuchem dostaw) oraz Hannover Messe (technologie przemysłowe). Właśnie z uwagi na znaczenie wymienionych wydarzeń Przedstawicielstwo Deutsche Messe AG w Polsce – Targi Hanowerskie zorganizowało w lutym konferencję prasową. Uczestniczyli w niej Marco Siebert, dyrektor International Relations Deutsche Messe AG (fot. 3), przedstawiciele Meksyku – Alejandro Negrin, ambasador Meksyku w Polsce (fot. 1) i Carlos E. Sanchez Pavón, dyrektor regionalny Pro Mexico (Europa&Afryka) (fot. 2) – oraz Tomasz Pisula, prezes zarządu Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu (fot. 4). Spotkanie prowadził Artur Talarek z Przedstawicielstwa Deutsche Messe AG w Polsce/Targi Hanowerskie.
Kraj partnerski Hannover Messe 2018 Podczas konferencji jako pierwszy zabrał głos przedstawiciel kraju partnerskiego, ambasador Meksyku w Polsce Alejandro
1
Negrin. – Współpraca gospodarcza z Meksykiem moşe w duşej mierze opierać się na przewagach konkurencyjnych tego kraju, do których naleşą wysoki poziom innowacyjności gospodarki, otwartość i chęć podejmowania partnerskiej współpracy. Te cechy sprawiają, şe wdraşamy coraz więcej projektów strategicznych i infrastrukturalnych, niezbędnych do zaistnienia w naszym kraju czwartej rewolucji przemysłowej. Dynamiczny rozwój gospodarki Meksyku jest moşliwy dzięki otwartości, współpracy wykwalifikowanej kadry, konkurencyjności kosztowej i dostępności wysoko rozwiniętej infrastruktury – podkreślił Alejandro Negrin. Gospodarka Meksyku stanowi 15. co do wielkości gospodarkę świata. W 2017 r. kraj odnotował najbardziej dynamiczny wzrost gospodarczy wśród wszystkich regionów Ameryki Šacińskiej. Uczestnicząc w hanowerskich targach, największe nadzieje Meksyk pokłada w nawiązywaniu i pogłębianiu współpracy w takich sektorach jak energetyka, AUTOMATYKA
? 3 " - )* R3 )9 �% W ‘
WYDARZENIA sektor medyczny, kosmonautyka, informatyka oraz silnie obecnych w strukturze gospodarki tego kraju sektorach motoryzacyjnym, elektrycznym i elektronicznym. Przez ostatnią dekadę bardzo dynamicznie wzrastał równieş poziom wymiany handlowej z Polską, czego dowodem jest m.in. otwarte niedawno biuro Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu PAIH w Mexico City. Odnosząc się do tego, ambasador Alejandro Negrin powiedział: – Mam nadzieję, şe ten pozytywny trend zostanie utrzymany i umocniony dzięki udziałowi w targach hanowerskich i prezentowanych tam programach ułatwiających nawiązanie współpracy firmom z sektora MŚP. Dodał teş, şe jest przekonany, iş udział w targach okaşe się wydarzeniem wszechstronnie pozytywnym. Uczestniczący w konferencji Carlos Sanches Pavón (Pro Mexico) zaznaczył, şe ideą jest przedstawienie Meksyku jak o centrum innowacji i technologii. Nie wszyscy wiedzą, şe Meksyk jest drugim krajem docelowym na świecie, jeśli chodzi o inwestycje o charakterze Przemysłu 4.0, a ponadto jest w piątce krajów najbardziej wpływowych, jeşeli chodzi o inwestycje prowadzące do rewolucji cyfrowej Przemysłu 4.0 oraz w dziesiątce krajów uzyskujących najwięcej patentów w skali świata. W Hanowerze Meksyk chce przedstawić wizję innowacyjnej przyszłości tego kraju i gotowość do takiej rewolucji dzięki dobrze wykształconym pracownikom, a takşe promować kraj jako idealnego partnera do realizacji załoşeń rewolucji cyfrowej oraz niekwestionowanego lidera w rozwijaniu i wdraşaniu projektów inteligentnych fabryk. Stoiska Meksyku w Hanowerze zajmą łącznie 3,5 tys. m2 powierzchni wystawienniczej w róşnych pawilonach. Wśród nich jest pawilon narodowy, powierzchnie zajmowane przez start-upy, Przemysł 4.0, zaopatrzenie dla przemysłu, badania i rozwój, energetykę, a takşe powierzchnie ekspozycyjne na targach CeMAT. W sumie udział w targach weźmie 160 meksykańskich podmiotów gospodarczych.
Przemysł 4.0 spotyka się z Logistyką 4.0 Jak podkreślił w swoim wystąpieniu Marco Siebert, w przemyśle zachodzą 4/2018
2
3
4
dynamiczne zmiany, następuje decentralizacja energetyki, powstają w pełni zautomatyzowane magazyny, a postępująca cyfryzacja umoşliwia zdalne sterowanie zakładami przemysłowymi. – Obecnie nie da się obsługiwać tylko jednego procesu w izolacji – zauwaşył dyrektor International Relations Deutsche Messe AG. Hannover Messe to największa platforma wymiany przemysłowej na świecie. W 71. edycji imprezy udział weźmie ponad 5 tys. wystawców z 70 krajów oraz dodatkowo tysiąc wystawców uczestniczących w targach logistycznych CeMAT. Organizator Deutsche Messe spodziewa się przyjazdu 240 tys. gości z ponad 100 krajów oraz 2,5 tys. dziennikarzy z 50 krajów. – Głównymi motywacjami
do uczestnictwa jest biznes sam w sobie, zawieranie umów, nawiązywanie kontaktów oraz spotkania z osobami pochodzącymi z róşnych regionów świata, w tym nie tylko z krajów o największym znaczeniu gospodarczym, ale równieş z Afryki, Dalekiego Wschodu, Australii, Ameryki Południowej i Šacińskiej. Dodatkową zachętą jest to, şe targi inspirują, przyblişają innowacje i moşliwości rozwoju – kontynuował Marco Siebert. Zaletą targów jest to, iş z jednej strony w trakcie imprezy moşna spotkać się z wystawcami i zapoznać z ich rozwiązaniami, technologiami oraz innowacjami – nie tylko zobaczyć wiele ciekawych produktów, ale równieş sposób działania tych rozwiązań – a z drugiej strony uczestniczyć w bardzo bogatym programie konferencyjnym, który poświęcony jest szerokiej gamie tematów związanych z Przemysłem 4.0, logistyką i najnowszymi, innowacyjnymi rozwiązaniami w tym zakresie. Nie bez znaczenia jest teş fakt, iş prezentowane są zaawansowane technologie. Temat przewodni tegorocznej ekspozycji Hannover Messe, „Integrated Industry – Connect&Collaborate� (przemysł zintegrowany, łączność i współpraca), silnie akcentuje obecność takich tematów, jak automatyka, robotyka, sterowanie (w tym zdalne sterowanie zakładem produkcyjnym), energetyka, odnawialne źródła energii, elektromobilność oraz logistyka. – Dzisiaj w targach uczestniczą tacy wystawcy, których jeszcze kilka lat temu nie spodziewalibyśmy się, m.in. IBM, Oracle, Microsoft, SAP, Google – to jest nowy świat współpracy między człowiekiem a maszyną – podkreślił Marco Siebert. Udział w targach jest szansą na pozyskanie nowych klientów, ale równieş umoşliwia zapoznanie się z trendami branşowymi i nawiązanie relacji międzynarodowych, spotkanie potencjalnych partnerów z innych krajów. Polska będzie obecna w Hanowerze jako wystawca. Jak powiedział Tomasz Pisula, nasz kraj zaprezentuje stoisko pełne najnowocześniejszych technologii, co ma się przełoşyć na jeszcze większy sukces polskich firm niş przed rokiem. Jolanta Górska-Szkaradek % W
75
BIBLIOTEKA MASZYNY ELEKTRYCZNE WZBUDZANE MAGNESAMI TRWAĹ YMI Tadeusz Glinka Wydawnictwo Naukowe PWN &'()*,/ 05678'(,)6/%'5
Ksiąşka zawiera teorię, budowę i sposoby projektowania maszyn elektrycznych wzbudzanych magnesami trwałymi. Maszyny te stosowane jako prądnice są maszynami synchronicznymi o stałym wzbudzeniu, stosowane jako silniki mają właściwości napędowe i regulacyjne identyczne jak silniki prądu stałego, ale zamiast komutatora mechanicznego mają komutator elektroniczny. Charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami: sprawnością, przeciąşalnością momentem, dynamiką działania i gęstością mocy w jednostce objętości. Silniki BLDC to napędy uniwersalne – stosowane są w układach napędowych maszyn roboczych, robotów i manipulatorów, w samochodach spalinowych, elektrycznych i hybrydowych, w górnictwie (wentylatory, kolejki), w sprzęcie medycznym, wojskowym (układy pozycjonowania), w urządzeniach AGD (suszarki, pralki, odkurzacze) itd. Prądnice z magnesami trwałymi są stosowane w odnawialnych źródłach energii (elektrownie wiatrowe i wodne).
SPAWANIE W OSĹ ONIE GAZĂ“W METODÄ„ TIG Jerzy Mizerski Wydawnictwo Rea &'()*9/ 05678'*<)6/%'5
Prezentowana pozycja jest nowoczesnym podręcznikiem adresowanym do spawaczy i personelu nadzorującego prace spawalnicze oraz osób zajmujących się spawalnictwem i podnoszących swoje kwalifikacje w róşnych formach kształcenia ustawicznego. Podręcznik został podzielony na dziewięć rozdziałów tematycznych i zawiera: wiadomości ogólne o procesach spawania metodą nietypową w osłonie gazów obojętnych; zastosowanie spawania metodą TIG; spawanie łukiem elektrycznym w osłonie gazów metodą TIG; stanowisko do spawania metodą TIG; urządzenia i sprzęt do spawania metodą TIG; spawalność materiałów podstawowych stosowanych w połączeniach spawanych metodą TIG; materiały dodatkowe stosowane w procesach spawania metodą TIG; ogólne zasady technologii spawania metodą TIG; bezpieczeństwo i higiena pracy w procesach spawania ręcznego metodą TIG.
SPAWANIE W OSĹ ONIE GAZĂ“W METODAMI MAG I MIG Jerzy Mizerski Wydawnictwo Rea &'()*9/ 05678'*:;6/%'5
Omawiana ksiąşka, wydana wspólnie ze Związkiem Zakładów Doskonalenia Zawodowego, kontynuuje cykl podręczników poświęconych poszczególnym metodom spawania. Jest nowoczesnym podręcznikiem adresowanym do spawaczy i personelu nadzorującego prace spawalnicze oraz osób zajmujących się spawalnictwem i podnoszących swoje kwalifikacje w róşnych formach kształcenia ustawicznego. Publikacja zawiera niezbędne zagadnienia dotyczące procesów spawalniczych w osłonie gazów oraz przyblişa nowatorskie rozwiązania, które znalazły zastosowanie w wytwarzanych urządzeniach. Podręcznik został podzielony na sześć rozdziałów tematycznych i zawiera: wiadomości ogólne o procesach spawania elektrodami topliwymi w osłonie gazów; zastosowanie spawania metodami MAG i MIG; spawanie łukiem elektrycznym; przygotowanie elementów do spawania; technika spawania MAG i MIG; urządzenia do spawania elektrodą topliwą w osłonie gazów.
( } J3 76
AUTOMATYKA
WSPÓŁPRACA ASKOM SP. Z O.O. TEL. 32 30 18 100, WWW.ASKOM.COM.PL ........................................................................................................42–43 AUTOMATYKAONLINE TEL. 504 126 618, WWW.AUTOMATYKAONLINE.PL ...............................................................................................41 AUTOMATYKA-POMIARY-STEROWANIE SA TEL. 85 748 34 00, 85 748 34 03, WWW.APS.PL ................................................................................................... 13 AXON MEDIA GROUP TEL. 533 344 700, WWW.AXONMEDIA.PL ................................................................................................................ 40
BIURO TARGÓW MONACHIJSKICH W POLSCE GRZEGORZ GRABARCZYK TEL. 22 620 44 15, WWW.TARGIWMONACHIUM.PL ............................................................................................. 15 DANFOSS POLAND SP. Z O.O. TEL. 22 755 06 68, WWW.DANFOSS.PL/NAPEDY .......................................................................I OKŁ., 62–63 PPUH ELDAR TEL. 77 442 04 04, WWW.ELDAR.BIZ ............................................................................................................................ 23 ELESA+GANTER POLSKA SP. Z O.O. TEL. 22 737 70 47, WWW.ELESA-GANTER.PL ....................................................................................................... 67 ELMARK AUTOMATYKA SP. Z O.O. TEL. 22 541 84 65, WWW.ELMARK.COM.PL ................................................................................................17, 23, 59 CENTRUM TARGOWO-KONFERENCYJNE EXPO SILESIA TEL. 32 78 87 596, WWW.EXPOSILESIA.PL ............................................................................................................... 49 FESTO SP. Z O.O. TEL. 22 711 42 71, WWW.FESTO.PL ....................................................................................................... 50–51, IV OKŁ. HARTING POLSKA SP. Z O.O. TEL. 71 352 81 71, WWW.HARTING.PL ..............................................................................................................................21 IGUS SP. Z O.O. TEL. 22 863 57 70, WWW.IGUS.PL ......................................................................................................................... 56–57 PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP TEL. 22 874 00 00, WWW.PIAP.PL ......................................................................................................................................16 PRZEMYSŁOWY INSTYTUT AUTOMATYKI I POMIARÓW PIAP, PIAP DESIGN TEL. 22 874 01 94, WWW.DESIGN.PIAP.PL ..................................................................................................................... 5 ROCKWELL AUTOMATION TEL. 22 459 66 08 , WWW.ROCKWELLAUTOMATION.COM ............................................................3, 60–61 SABUR SP. Z O.O. TEL. 22 549 43 53, WWW.SABUR.COM.PL ...................................................................................................... 38–40 SCHULZ INFOPROD SP. Z O.O. TEL. 61 865 07 84, WWW.SCHULZ-INFOPROD.PL ..................................................................................... 62–63 SCHUNK INTEC SP. Z O.O. TEL. 22 726 25 00, WWW.SCHUNK.COM ....................................................................................... 54–55, III OKŁ. TARGI W KRAKOWIE SP. Z O.O. TEL. 12 644 59 32, WWW.TARGI.KRAKOW.PL ............................................................................................................ 19 ZIMMER-GROUP TEL. +48 884 626 300, WWW.ZIMMER-GROUP.DE/PL ......................................................... II OKŁ., 64–66
4/2018
77
LUDZIE
STANOWISKO: I2I FIRMA: igus Polska
J
est jednym z dwóch dyrektorów zarządzających spółki igus Polska. Jego motto brzmi: „W şyciu bardzo waşne jest to, na jakich ludzi trafimy oraz jacy będziemy dla innych�. Jest przekonany, şe gdyby kaşdy z nas kierował się takim podejściem, jak bohaterzy filmu „Podaj dalej� w reş. Mimi Leder (kaşdy codziennie lub choćby tylko co tydzień robi trzy dobre uczynki dla innego człowieka), to şycie ludzi na świecie byłoby duşo prostsze. Swoje podawanie dalej zaczął juş dawno i jest przekonany, şe wspaniale się sprawdza. Jest absolwentem Wydziału Mechatroniki Wojskowej Akademii Technicznej oraz Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Rzeszowskiego. Juş na studiach prowadził własną działalność gospodarczą, załoşoną ze środków unijnych. Prowadząc warsztaty robotyczne popularyzował wiedzę wśród najmłodszych. Zaczynał jako inşynier sprzedaşy proponując innowacyjne rozwiąza78
nia firmy igus. Pracę w centrali igus Polska zaczął jako młodszy menedşer produktu e-prowadniki. Na obecnym stanowisku odpowiada za cały dział (przewody chainflex, e-prowadniki, systemy readychain), ich lokalną produkcję, dział projektowy i instalacyjny. Jako prokurent nadzoruje dział finansowy i administrację. Rodzinny Kraśnik opuścił szukając moşliwości rozwoju. Od najmłodszych lat interesował się przywództwem. Obserwując otoczenie (rzeczywistość polskiego biznesu lat 90.) zbudował własny styl zarządzania, oparty na trzech zasadach. I – bezwzględny szacunek dla kaşdego pracownika, kaşdy pracownik ma być tak samo traktowany bez względu na stanowisko. II – zespół oraz ludzie są głównym filarem przedsiębiorstwa (nawet z najlepszego produktu bez zaangaşowanych ludzi firma nie będzie poprawnie funkcjonować). III – słuchaj swoich klientów, oni zawsze mają najwięcej racji oraz pomysłów!
Jego zdaniem igus to firma działająca w oparciu o te trzy zasady – są one zgodne z filozofią przedsiębiorstwa, opartą na układzie solarnym struktury organizacyjnej stworzonej przez prezesa Franka Blase. Jest przekonany, şe właśnie dzięki temu tak szybko odnalazł się w rzeczywistości firmy. W ciągu pięciu lat od pracy w terenie doszedł do stanowiska osoby zarządzającej firmą. Prywatnie jest szczęśliwym męşem, tatą małego Leona. Uwielbia spędzać wolny czas z rodziną, wspólne spacery i podróşe. Do niedawna jego pasją było şeglarstwo, spędzanie wolnego czasu w gronie przyjaciół wśród natury na mazurskich jeziorach. Obecnie pasjonuje się bieganiem. Lubi ksiąşki biograficzne, biznesowe i psychologiczne. Jego plan zawodowy to rozwój kadry produkcyjnej w igus Polska do stu pracowników, większa przestrzeń biurowa, magazynowa i produkcyjna, rozwój działu instalacji projektów oraz znajdowanie kolejnych nowych branş i rynków zbytu dla produktów igus. AUTOMATYKA
Fot. igus Polska
Daniel Marzec
Czujnik zbliżeniowy aby zapobiec kolizjom
Ekran dotykowy Umożliwia komunikację z chwytakiem, a także uczenie lub przełączanie na różne tryby pracy.
System czujników dotykowych Do wykrywania i rozróżniania pomiędzy detalem, a człowiekiem.
Kamera
© 2017 SCHUNK GmbH & Co. KG
Zamontowana pomiędzy palcami chwytaka w celu wykrywania otoczenia, rozróżniania i wyszukiwania przedmiotów.
Pierwszy inteligentny i bezpieczny chwytak HRC na rynku Współpracujący w każdej aplikacji. Z każdym "cobotem".
schunk.com/equipped-by
we acji
Polegasz na zautomatyzowanych zaworach procesowych. !
=ZL»NV]VZRMµSURGXNW\ZQRϸLSU]HZDJ»NRQNXUHQF\MQµG]L»NLQDV]\P]DZRURPSURFHVRZ\P LQDS»GRPSQHXPDW\F]Q\P*RWRZHGRLQVWDODFML]HZV]\VWNLPLNRPSRQHQWDPL]MHGQHJR¿UÈGÎD VSHFMDOQLHGRSDVRZDQ\PLGR7ZRLFKZ\PDJDÆ'ODWHJRQDV]HUR]ZLµ]DQLD]DZV]HLGHDOQLHSDVXMµ GRZ\EUDQ\FKSU]H]&LHELH]DZRUÈZSURFHVRZ\FKZSU]HP\ÏOHFKHPLF]Q\PIDUPDFHXW\F]Q\P ZWHFKQRORJLLZRGQRÏFLHNRZHMMDNUÈZQLHÒZZLHOXLQQ\FKVHJPHQWDFKSU]HP\VÎXSURFHVRZHJR =DSUDV]DP\GRNRQWDNWX]QDPLLVNRU]\VWDQLD]]DOHWQDV]\FKUR]ZLµ]DÆwww.festo.com/process
Published on Apr 10, 2018
Temat numeru: Automatyka w branży wodno-kanalizacyjnej
Published on Apr 10, 2018
Temat numeru: Automatyka w branży wodno-kanalizacyjnej