penseelstreek96

LUSTRUMNIEUWS Wie doet er mee?

Bewoners met een markant verhaal Kunstenaars in onze wijk 2021 | 96 LENTENUMMER

INHOUD

REDACTIONEEL

2

Redactioneel, Bij de Voorkant, Colofon,

3

Van het bestuur

4-5

Oproepen deelname Lustrum

8

Nieuwe bestuursleden

9

Bakermat zoekt musici en vrijwilligers

10

Lentebloei

11

Achter de schermen van de bezorging

14

Markante wijkbewoner, Max Wolff

16

Lunstenaars in de wijk

19

Bomen- en bodembeleid

22

Het Dorp, Interview met bewoonster

24

Column, Trof, Kunstproject Tunnel

26

Van de scholen

27

Hoogkamp Energie Bijeenkomst on line

31

Quiz

32

Op ieder putje past wel een deksel

34

Kort en Klein

36

Achterkant

Annemoon Gudde

De lente begint met noordwestenwind. Eén dag warme zon rukt het groen uit de grond, maar dan volgt weer de nachtvorst. Na een echt winterse week in februari wordt het onderkoeld lente. En het virus heeft een lange adem. Onze wijken liggen al maanden languit over de Bakenberg gedrapeerd, Hoogkamp, Sterrenberg, Gulden Bodem, berustend onder uitstel en geduld.

Maar lentekoorts steekt op. Ten eerste is er het lustrum van de wijkvereniging.

Het zoemt van de ideeën om in beweging te komen. Er is hoop op september.

Activiteiten en feest. Uit huis komen, samenwerken, kennismaken, eindelijk!

Ten tweede krijgen we een wijkcentrum in de Bakermat. Dat biedt een mogelijkheden!

Dit nummer gaat over de activiteiten die beginnen te zinderen. Over vrijwilligers in de wijk. Over wijkbewoners met een bijzonder verhaal, deze keer een dat past bij het herdenken van de oorlog in mei. Over kunstenaars, hun werk en hun ambacht. We komen terug op Het Dorp en hun vraag om contact. Op de bomenkap. Wat leeft er in de wijk en hoe gaan we vieren als het weer kan?

Het wachten is op u.

Hebt u een TIP over mensen met een verhaal, een talent, een droom, een kunst of een ambacht? Laat het ons weten.

We schrijven er graag over. redactie@penseelstreek.nl Ben je bereid bij te dragen aan activiteiten, meedenken, meedoen, koffie schenken, opruimen?

Meld je dan aan. lustrum@penseelstreek.nl Zie ook p. 4 en 5 Wij zoeken met spoed mensen die graag eens iets schrijven voor de Penseelstreek.

En we zoeken nieuwe redactieleden in de plaats voor wie na vele jaren iets anders gaan doen.

Vincent van Gogh (1853-1890) schilderde in Arles de tere ‘Bloeiende perzikboom’ en gaf het de naam Herinnering aan Mauve.

Mauve was enige tijd zijn leraar geweest in Den Haag. Mauve was getrouwd met een nicht van Vincents moeder. Zijn invloed op Van Gogh was sterker dan in eerste instantie gedacht werd. Van Gogh schilderde dit schilderij in maart 1888, toen hij vernam dat Mauve was gestorven.

ZET MET JE STRAAT JE SCHILDER OP DE KAART Schilders en straatbewoners

Verbinden en vieren!

Wanneer zijn jouw gedachten bij de wijkvereniging? Ik denk dat dat niet vaak is, en dat is ook logisch. Toch proberen we voor iedereen die in onze wijk woont iets te organiseren met betekenis. Dat zit hem in activiteiten die gezellig zijn zoals het maandelijkse wijkdiner of de kleedjesmarkt op Koningsdag, die nuttig zijn zoals de aandacht voor duurzaamheid of verkeersveiligheid of mensen bij elkaar brengen rond muziek en cultuur. Maar hoe anders blijft het nog steeds: het lijkt of we aan een heel lange winterslaap bezig zijn. Maar gelukkig is daar elk kwartaal onze wijkkrant De Penseelstreek die ons wakker maakt en laat zien wat er allemaal in en om de wijk gebeurt!

Soms vragen wij nadrukkelijk even om uw aandacht, omdat we een ledenvergadering houden of een brief over de bijdrage 2021 in uw brievenbus laten landen. Als u dat wilt, kunt u heel eenvoudig lid worden van onze vereniging (www.penseelstreek. nl). De ledenvergadering, vorig jaar nog met een pubquiz afgesloten (!), was dit jaar een digitale versie met bijna 30 deelnemers. Tijdens de vergadering werd uitgebreid ingegaan op de plannen voor ons lustrum. Onze cijfers zien er positief uit, en dat is prima met alle lustrumplannen in de maak.

We hebben besloten om een flink bedrag in de begroting voor dit jaar te reserveren voor het lustrum. We hebben vijf activiteiten gepland, en die plannen we na de zomer. Want we hopen echt dat COVID dan een stap terug heeft gedaan en elkaar ontmoeten weer mogelijk is. Een aantal activiteiten vindt plaats in het weekend van 3-5 september. Zo is er een combitocht door de wijk en omgeving voor wandelaars, fietsers en hardlopers. We willen een klok aanschaffen voor op de kruising Jacob Marislaan – van Heemstralaan. We willen een feestelijke meeting houden op de zaterdagmiddag en –avond, en natuurlijk de Classic op de zondagmiddag. Voor eind september is een energieke groep bezig om een spektakel rond schilders en straten te organiseren.

En aan het eind van het jaar willen we een leuk boekje over de wijk en de vereniging uitbrengen.

Maar, plannen maken in deze tijd is lastig. We hebben met ongeveer 15 mensen nu een paar keer gebrainstormd over het lustrum, en steeds is er een dreigende wolk van COVID in zicht. We hebben duidelijk afgesproken dat we door blijven gaan met voorbereiden, en dat we in juni beslissen of we alles óf niets door laten gaan. Wij hopen natuurlijk het eerste! Ik realiseer me hoe ingewikkeld het soms is om de energie vast te houden, ook ik heb er wel eens last van. Maar dan merk ik weer hoe inspirerend het is om samen met wijkbewoners aan plannen te sleutelen. En voor alle plannen zijn natuurlijk meer mensen nodig die hun steen willen bijdragen. Elders in dit nummer vindt u een overzicht van waarvoor we vrijwilligers van harte uitnodigen om mee te komen doen. Vele handen maken licht werk, maar vele ideeën zorgen voor een spectaculaire septembermaand en maken de verbinding tijdens alle activiteiten tot een waar feest!

Meldt u aan – we hebben uw hulp keihard nodig – via lustrum@penseelstreek.nl.

Bij de Voorkant

Op zaterdag 25 september

VAN DE BESTUURSTAFEL

Mark Elbers | voorzitter wijkvereniging

maar aan de Bakermat. Meer en meer zie je de wijkverenigingen van Burgemeesterskwartier en Penseelstreek en het wijkcentrum samen optrekken. Of we denken mee in de voorbereiding en uitvoering van het groot onderhoud in de Sterrenberg, een klus van jewelste! En voorzichtig zijn we begonnen aan het traject om van het Palet aan de Witsenstraat een nieuw en hopelijk mooi woongebouw te maken, met ruimte voor ouderen.

Direct omwonenden en andere betrokkenen zullen daarover binnenkort meer gaan horen.

Wat dat betreft: we bestaan om mensen in de wijk bij elkaar te brengen en te zorgen voor goede contacten met gemeente en andere organisaties.

Ik meen dat dat verbinden heet, we doen het al 25 jaar, en ik vind dat we daar trots op mogen zijn.

Laten we het gaan vieren!

Judith Leyster

Judith Leyster

Vanuit de wijkvereniging volgen we ook allerlei ontwikkelingen in en om de wijk.

Een paar van die ontwikkelingen hebben ook weer te maken met verbinden. Denk

COLOFON Redactieleden: Annemoon Gudde Bert Krikke Madeleine Corstens Marcus Kleijn Olga Helmigh redactie@penseelstreek.nl

Advertenties Hans Alink advertentie@penseelstreek.nl

Facebookgroep Wijkvereniging De Penseelstreek Redactie Facebook: Marcus Kleijn

Verspreidingscoördinator Annelies Kruisweg bezorging@penseelstreek.nl

2 | Penseelstreek nr. 96

Verspreiding 4x per jaar huis aan huis in de buurten Hoogkamp, Sterrenberg en Gulden Bodem te Arnhem.

Oplage 1950 ex.

Vormgeving Cécile Bruisten Druk Coers&Roest, Arnhem De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten of, in overleg met het bestuur, niet te plaatsen.

Bestuur wijkvereniging Mark Elbers (vzt) Mariëtte van Vlerken (secr) Wim Verheggen (penn.m) Nicolette Piekaar Linda Hofman Secretariaat Bosboomstraat 17, 6813 KB Arnhem bestuur@penseelstreek.nl 026 4435265

Lidmaatschap 2021 min. € 12,50 per gezin IBAN.: NL67 INGB 0007 8197 30 t.n.v. Wijkvereniging ‘De Penseelstreek’ te Arnhem Redactie website Mariëtte van Vlerken webredactie@penseelstreek.nl

Inleveren kopij • Nieuwe kopij kan worden ingeleverd tot 13 juni 2021.

• Het schema voor 2021 is op de website te vinden onder het menu Wijkkrant.

• Aanleveren kopij bij voorkeur per e-mail of WeTransfer.

Kopij sturen naar: redactie@penseelstreek.nl • Teksten graag in Word/Pages • Digitale foto’s in een zo hoog mogelijke resolutie (300 dpi) Verspreiding volgende wijkkrant: vanaf 9 juli 2021

Judith Leyster (Haarlem 1609-1660) wordt lokaal al vroeg erkend om haar talent. Samen met Frans Hals richt ze een atelier op. In 1633 treedt ze als eerste en enige vrouw toe tot het schildersgilde Sint-Lucas en in 1635 heeft ze een eigen galerie/atelier met drie leerlingen. Leyster schildert scènes uit het leven van alledag. Zorgvuldige composities, afwisseling van fijne penseelvoering met gewaagde snellere streken, fijne portretten, maar ook stillevens in olie en in aquarel.

3 | Penseelstreek nr. 96

ACTIE ! LUSTRUM !

IN SEPTEMBER GAAN WE LOS als het mag van Corona

Al dik een jaar op slot? In en om huis, nergens anders en ieder huis voor zich?

Zin heb je in overvloed, maar de veer zit bekneld als in een klein doosje?

Wie

Wie

Wie

Wie

Wie

helpt om van een feest een kinderfeest te maken?

Muziek, afwisseling, activiteit, spanning, ?

wil er klaarstaan met koffie, anderhalve meter-mogelijkheden scheppen, sport en spel organiseren?

helpt om van een feest een feest voor 30 plus te maken ?

Dansvloer, eigen goede muziek, bigband, bar

helpt er om van een feest een feest voor jongeren te maken ?

Goeie muziek, regie, filmscherm,bar,hapjes?

wil er FOTO’S maken van evenementen, Van straten en huizen, van dagelijks leven, Een blik op de wijk?

We maken een boekje en hebben foto’s nodig!

4 | Penseelstreek nr. 96

Actie in de wijk! Feest in de buurt! Doen jullie mee!?!

Evenementen, daar zijn mensen voor nodig Van alles willen, kan niet zonder hulp van uitvoerders

Wie

Wie

Wie

helpt om er van een feest een feest voor 60 + te maken?

Rust aan je kop, praatje maken, bar, hapje

wil materialen sjouwen, klaarzetten en opruimen, dansvloertje leggen, ehbo-post, organisator, coördinator of andere diensten verrichten?

Het eerste weekend van september Bardienst, Opruimdienst, plastic glazen verzamelen, zorgen voor gebruik echte glazen: ophalen en omspoelen, zorgen voor zo min mogelijk afval, Spierballenteam voor sjouwwerk, Walkietalkiecoördinatie, Ordedienst… en vast nog veel meer

De Classic Penseelstreek Jubileumroute: Fiets-, ren- en wandelevenement Sport en spel en bios voor de kinderen Feest voor iedereen

Wanneer Kom met je ideeën en je inzet.

Meld je aan! Doe het nu! lustrum@penseelstreek.nl

Aan het eind van jaar Het jubileumboekje

Het laatste weekend van september, Burenweekend ‘Zet met je straat je schilder op de kaart’ Eindborrel in de Bakermat

5 | Penseelstreek nr. 96

EVEN KENNISMAKEN

Annemoon Gudde | Foto’s Jan Zwartjes

Twee nieuwe leden in het bestuur van de wijkvereniging

Nicolette Piekaar Toen na jaren van inzet voor het bestuur van de wijkvereniging Hans Pietersma andere dingen wilde doen, heeft gelukkig een andere wijkbewoner op de oproep gereageerd om ‘gewoon’ bestuurslid te worden.

Nicolette Piekaar woont dit jaar twintig jaar in de Gabriëlstraat. Haar kinderen groeiden hier op, ze stond met andere ouders op het schoolplein om hen op te wachten bij de Pieter Brueghelschool en inmiddels zijn de kinderen geen kinderen meer en wonen ze op zichzelf.

Jarenlang heeft Nicolette gewerkt voor de Vereniging van Nederlandse Gemeenten in Den Haag VNG. Daar wordt het beleid van gemeenten in grote lijnen uitgezet en wordt er nagedacht over problemen, sociale cohesie en veiligheid en nog veel meer. Haar achtergrond is culturele antropologie, rechten en P&O. Kort geleden heeft ze ervoor gekozen te stoppen met die dagelijkse reizen naar Den Haag en is ze zzp-er geworden. Nu vervult zij de taak van regio-adviseur zorg en veiligheid in Oost-Nederland. Daarnaast is ze betrokken bij het Arnhems Platform Chronisch zieken en Gehandicapten, het APCG, en bij inclusie. Hechte verbanden tussen mensen in gemeente of wijk, of er nu ziekte, beperkingen, andere culturen en achtergronden in het spel zijn of niet.

En nu heeft ze tijd voor de wijk. En oog voor hoe zo’n wijk zich verhoudt tot de problemen van vandaag. Hoe de verbinding tussen mensen kan worden veranderd of versterkt. En wat iemand kan betekenen voor de buurt. Ze kijkt met een beleidsoog even gemakkelijk als met de blik van de buurvrouw, buurtvrouw, wijkgenoot.

Zij zal voor het bestuur de contacten met de gemeente onderhouden. Voor het lustrum is ze bereid tot meedenken en uitvoeren. Ze zit er al middenin.

Wim Verheggen Wim Verheggen is de nieuwe penningmeester en volgt Jan Maurits de Jonge op. Jan Maurits’ jongste is pas geboren. Wim herinnert zich goed hoe druk hij het vond om een opgroeiend gezin te hebben met heel jonge kinderen.

Wim en zijn vrouw zijn achtendertig jaar geleden als jong gezin in de Hobbemastraat komen wonen en zijn inmiddels grootouders.

Wim is opgeleid als fiscaal jurist en heeft tot 2009 bij de Belastingdienst gewerkt. Dat wil zeggen vóór de tijd dat de dienst die gericht was op ’innen’, de opdracht kreeg toegeschoven om toeslagen uit te betalen. Bij de opleiding hoorde een uitgebreid vak als boekhouden. Dat geeft hem inzicht in cijfers en de betekenis daarvan.

Na zijn pensioen is hij nog plaatsvervangend rechter geweest bij de Rechtbank in Den Bosch.

Wim is al jarenlang actief in het verenigingsleven. Hij is al vele jaren lid van het gilde stadswandelingen. Na acht jaar voorzitterschap vindt hij het tijd voor iets nieuws. Voorts is hij penningmeester van de Arnhemse historische vereniging Prodesse Conamur.

Met zijn ervaring als penningmeester benadrukt hij dat cijfers zoals die van de begroting slechts hulpmiddelen zijn en absoluut geen hoofdzaak. Het gaat om het verhaal achter die cijfers, om wat je wilt realiseren. De activiteiten staan voorop.

DE BAKERMAT Peter Berns, voorzitter Muziekcommissie De Bakermat Foto: Britt van Uem

Musici en vrijwilligers gezocht Vanaf dit najaar zal er veel muziek klinken in ons nieuwe wijkcentrum aan de Izaak Evertslaan. Onze muziekcommissie is hard aan het werk om voor komend seizoen een gevarieerd programma samen te stellen.

Onze insteek is vóór en dóór de wijk.

We zijn op zoek naar wijkbewoners die een instrument bespelen of zingen en die in de Bakermat voor het publiek van zich willen laten horen. Zowel amateurs als professionals zijn welkom.

Grote zaal Het wijkcentrum heeft een grote zaal voor optredens, maar er zijn ook kleinere ruimten beschikbaar. Sinds kort beschikt de grote zaal over een mooie vleugel. Deze zaal is incl. vleugel ook te huur en is uitstekend geschikt voor bijvoorbeeld kooruitvoeringen.

Concerten De ambitie is om een paar keer per seizoen gerenommeerde musici uit te nodigen voor een concert. Gedacht wordt onder meer aan jazzpianist Peter Beets, trompettist Erik Vloeimans, pianist Michiel Borstlap en violiste Noa Wildschut. Wij willen jong muziektalent graag stimuleren en ze in het voorprogramma van de genoemde topmusici opnemen.

• Aanmeldingen voor Open Podium bij Niek Bakker niek.bakker@kpnmail.nl • Aanmeldingen voor professionals uit wijk en stad bij Conny Schreuders-Bais, conny.schreuders@gmail.com • Aanmeldingen voor pop/jazz musici uit de wijk/stad bij: Margaret Dalman, margaret.dalman@gmail.com

Musici uit de wijk en jonge professionals We willen regelmatig een Open Podium bieden voor startende en gevorderde amateurs uit de wijk en ook de koffieochtenden van het wijkcentrum voorzien van muzikale omlijsting.

Daarnaast willen wij professionele musici uit de wijk en de stad een podium bieden en in ons programma een plek geven.

Daarvoor zijn de eerste contacten gelegd met ArtEZ ( de opleiding voor jazz, pop en muziektheater).

Hand- en spandiensten Voor de uitvoerende organisatie van de concerten zoeken wij nog enthousiaste gastvrouwen en gastheren voor ontvangst, kaartverkoop en horeca die ons willen helpen.

Kortom plannen genoeg.

Ik zie uit naar een bruisend muziekseizoen 2021-2022 in De Bakermat.

• Aanmeldingen voor koren bij Niek Bakker, niek.bakker@kpnmail.n • Aanmeldingen voor vrijwilligers concertorganisatie via www.wijkcentrumbakermat.nl/aanmelding-vrijwilliger/ • Voor informatie over zaalhuur: Han Haarsma, jhaarsma@xs4all.n

Vleugelfonds een succes Sinds kort staat er een mooie vleugel in de grote zaal van De Bakermat. Deze is met steun van het Prins Bernhard Cultuur Fonds Gelderland en het Buurtfonds van de Postcodeloterij aangeschaft.

Om de kosten van onderhoud te kunnen dekken en een startkapitaal voor de muziekprogrammering te vergaren, is het vleugelfonds opgericht.

Inmiddels hebben al veel wijkbewoners een bijdrage in dit fonds gestort.

Daar zijn wij reuze blij mee. Onze dank daarvoor.

Het is nog steeds mogelijk om uw bijdrage – groot of klein - over te maken.

Donateurs die een toets van de vleugel willen schenken à 50 euro krijgen een speciale uitnodiging voor een feestelijk concert in het najaar. Uw bijdrage kunt u overmaken naar Stichting Wijkcentrum Bakermat NL65 INGB 0006 4572 07 o.v.v. bijdrage vleugelfonds.

Conny Schreuders-Bais en Peter Berns met de nieuwe vleugel van De Bakermat 6 | Penseelstreek nr. 96

7 | Penseelstreek nr. 96

LENTEBLOEI

Marcus Kleijn

Achter de schermen bij de bezorging van De Penseelstreek Olga Helmigh Foto’s Kruisweg Om de zoveel tijd ploft-ie weer op de mat of in de brievenbus: een gloednieuwe Penseelstreek. Wie regelt de bezorging en zorgt ervoor dat de ruim 1700 exemplaren op elk adres terechtkomen? Dat is Annelies Kruisweg en haar team.

“We hebben zo’n twaalf scholieren die De Penseelstreek rondbrengen en er een zakcentje mee verdienen.”

Vier keer per jaar staat de schuur van Annelies bomvol pallets, afgeladen met kersverse Penseelstreekjes. “Dan rijdt er een vrachtwagen voor en wordt de boel bij ons gelost. Vervolgens maakt ons gezin er stapeltjes van voor alle bezorgers.” Annelies heeft drie dochters, waarvan er twee eveneens helpen met bezorgen. “Die van 14 en 16 jaar hebben ook een eigen route. Die van 12 jaar is nog iets te jong om rond te brengen, maar helpt wel mee met tellen en stapelen.”

Hoe komt Annelies aan deze vrijwilligersbaan bij de wijkkrant? “Onze overbuurvrouw, Mariëtte, is al jaren betrokken bij De Penseelstreek en uiteraard las ik het zelf ook. Op een gegeven moment liet ze weten dat ze een coördinator zochten voor de distributie en vroeg of ik interesse had. Ik dacht meteen: leuk, waarom niet?” Sindsdien zorgen Annelies en een aantal scholieren uit de wijk voor de distributie.

Per fiets en auto wordt het wijkmagazine bij elk adres in de wijken Hoogkamp, Sterrenberg en de Gulden Bodem afgeleverd. “Alles wat overblijft gaat naar Eataliano, Bakker Hilvers en het Shell Tankstation”, aldus Annelies. Bijkomende voordelen zijn de vele contacten in de wijk.

Annelies: “Onderling in het team, maar ook een praatje hier en daar op straat, met buurtbewoners uit zowel je eigen straat als een aantal straten verderop. Je bent goed op de hoogte van wat er speelt en leeft.”

Organiseren zit in het bloed van Annelies, die als zzp’er werkt in projectmanagement. “Zo ben ik momenteel bezig met een project van Politie Noord Nederland, bij een team dat cold cases opnieuw onder de loep neemt.” Ze is afgestudeerd in Internationale Bestuurskunde en is via Deventer, Groningen en Den Haag uiteindelijk aan de Bosboomstraat in Arnhem komen wonen, samen met haar man en drie dochters.

Wat is er zo fijn aan deze buurt, volgens Annelies? “Wat is er níet fijn, kun je beter vragen”, lacht ze. “Hoe prachtig is het hier? We wonen vlakbij het bos, de stad, de heide en het mooiste stadspark van Nederland. Er zijn fijne bakkertjes, een steengoed Italiaans restaurant, maar ook de grote supermarkten zijn dichtbij. We zitten op een dik half uur van Utrecht, een uur van Amsterdam, maar ook dichtbij de Achterhoek en Duitsland. Het is ideaal, ik ben blij dat we hier wonen.

Het blijft genieten.”

8 | Penseelstreek nr. 96

9 | Penseelstreek nr. 96

MAKELAARS Samen beter verkopen

Buitentafel Anker • duurzaam ontwerp • thermisch verzinkt staal • recyclebare toplagen

Worden en blijven

• gelimiteerde oplage • genummerd en gesigneerd

Velperplein 11 (naast de Mediamarkt)

• gepersonaliseerd met logo

026 - 750 2 750

www.openmakelaars.nl MAKELAARS

NWWI

• 220 cm - 300 cm - 360 cm

t 06-30 39 33 05 e info@fvdsontwerp.nl i www.fvdsontwerp.nl

YOGA EN MINDFULNESS VOOR JONG EN OUD

VOOR VITALITEIT EN EEN GEZONDE BALANS IN JE LEVEN!

Centrum voor Mindfulness, Yoga & Bewustwording

Voor volwassenen • yoga (o.a.hatha, zwangerschapsyoga, 60+, herstelyoga) • mindfulnesstrainingen • hoogsensitiviteit • workshops & trainingen bewustwording Voor kinderen & jongeren • yoga • mindfulnesstrainingen

WEES WELKOM VOOR EEN PROEFLES.

Gezondheidscentrum Gulden Hart | Bakenbergseweg 72 | 6814 MK Arnhem | www.mindfulnessinmotion.nl |

Studio Fermate

Willemijn van Rijn

Pianolessen voor kinderen en volwassenen Van Lawick van Pabststr. 5 6814 HA ARNHEM Willemijnvanrijn@gmail.com 026-3826221 | 06 23762033

tuinmaatwerk

tuinonderhoud

Schelmseweg 67 6816 PA Arnhem T 026 4431474 of 06 54310459 info@totaaltuin.nl www.totaaltuin.nl Openingstijden: zaterdag 09.00-17.00 uur. Wilt u op andere dagen of liever ‘s avonds langskomen, geen probleem!

Bel of mail gerust voor het maken van een afspraak.

Ambachtelijke Restauratie

Uw bent bij ons aan het juiste adres voor:

www.willemijnvanrijn.nl

tuinaanleg

Van der Staaij Glas in lood Glas in lood tussen isolatieglas Monumentale beglazing Isolatieglas voor stalen kozijnen Isolatieglas HR++

Dun isolatieglas 10 mm dik voor monumenten Spiegels - geslepen glas Douchewanden Nieuwe authentieke ramen Beschermende voorzetbeglazing

U vindt ons in het Oosterbeekse Koningsdal.

Het adres is Utrechtseweg 172a (achter Glaskunstgalerie De Glorie), Oosterbeek.

www.vanderstaaij.nl

ers eelnem met 8,5! d r o o l D ee d beoord

Concreet, persoonlijk en doelgericht! vergroten zelfinzicht a.h.v. gevalideerd gedragsassessment opstellen persoonlijke Studie Top 5 opstellen concreet studiekeuze ac�eplan actueel beeld van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt Nu ook Profielkeuze advies! 10% wijkkorting bij inlevering van deze advertentie!

Valeri Berns I Welke-studie-past-bij-mij.nl I Van Ruisdaelstraat 45 Arnhem I T 06 21429956 I E valeriberns@gmail.com

10 | Penseelstreek nr. 96

11 | Penseelstreek nr. 96

Wijkbewoners met een bijzonder verhaal In dit lustrumjaar voor de wijk willen we het verhaal uitlichten van wijkbewoners met een bijzonder verhaal, talent of streven.

We beginnen met de heer Max Wolff die als adolescent en jonge man in oorlogstijd geconfronteerd werd met een groot aantal extreme oorlogsomstandigheden. Te beginnen met de oorlog, Jodenvervolging, huisuitzetting, onderduik, vluchtpogingen naar Zwitserland en oorlogsvrijwilliger in de Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene. Max Wolff heeft deze beproevingen beantwoord met uitzonderlijke wilskracht en moed. Hier vindt u zijn verhaal.

“Al hetgeen ik bezit draag ik bij me” Max Wolff: tolk en militair in dienst van de Bevrijders Annemoon Gudde en Max Wolf Foto’s Max Wolf

Nog maar veertien jaar was Max Wolff toen in Nederland de Tweede Wereldoorlog uitbrak. Amper vier jaar later maakte hij als tolk deel uit van de geallieerde legers die Frankrijk, België en Nederland bevrijdden. Wolff, onder meer onderscheiden met de Franse Légion d’Honneur, is een van de weinige nog levende veteranen van de Irene Brigade. Tijdens de herdenking van de Slag om de Schelde in 2019 werd hij in die hoedanigheid geëerd in aanwezigheid van het Nederlandse en het Belgische koningspaar.

Huis gevorderd Het ouderlijk huis van Max Wolff stond op de Sweerts de Landasstraat 11 in Arnhem.

In het tweede oorlogsjaar, op 13 mei 1942, werd hun huis gevorderd door de Nederlandse SS als hoofdkwartier voor Oost-Nederland. Op Dolle Dinsdag 7 september 1944 bliezen zij het huis en de belende percelen op. Met zijn ouders werd hij binnen een uur uit huis gezet. Alleen een koffer met kleding mochten ze meenemen. Dat herinnerde vader Wolff aan de wapenspreuk van zijn familie: ‘Al wat ik bezit draag ik bij me.’

Alleen een koffer met kleding Vluchtpogingen over de grens Door alle anti-Joodse maatregelen werd het vanaf toen voor Joden steeds moeilijker en gevaarlijker om in Nederland te blijven. Max en zijn ouders besloten in augustus 1942 Nederland te verlaten met valse papieren, zonder Jodensterren en met een enkele koffer naar Zwitserland te vluchten. Maar ze ondervonden hoe onmogelijk het inmiddels was om illegaal de grens naar Zwitserland over te steken. Ook Max’ zussen en zwager hebben samen een poging gedaan.

12 | Penseelstreek nr. 96

Zij zijn in Zwitserland geweest maar door de Zwitserse grenswachten overgedragen aan de Duitsers en uiteindelijk in het concentratiekamp Drancy bij Parijs gevangen gezet. Na korte tijd zijn zij doorgezonden naar Auschwitz en daar bij aankomst vermoord. Met zijn ouders heeft Wolff na de mislukte pogingen om de Zwitserse grens over te steken, meer dan een jaar gezworven van onderduikadres naar onderduikadres in Frankrijk en België, tot ze onderdak vonden in Halle bij Brussel in een bankgebouw.

Dat bleef rustig totdat de Duitse SS-ers na de invasie in juni 1944 het gebouw betrokken en Max en zijn ouders zich in een kluis moesten schuilhouden.

De bevrijders tegemoet Het was inmiddels half juni 1944, op 6 juni had D-day plaats gehad. De geallieerde troepen hadden voet aan de grond in Normandië en Max, achttien jaar oud, hield het niet meer uit nog langer passief af te wachten.

Al wat ik bezit, draag ik bij me.

Het Belgische verzet heeft hem over de Franse grens geholpen.

Gedurende 6 weken heeft hij alleen door een bezet land getrokken dat de luiken gesloten hield en niemand vertrouwde. “En opnieuw was de wapenspreuk van toepassing: ‘Al wat ik bezit draag ik bij me’”, vertelt Wolff. In de maand die volgde heeft hij honderden kilometers afgelegd, maar het is hem gelukt om de bezetter te ontwijken en uiteindelijk achter de frontlinie te geraken. In Banneville-la-Campagne, op een tiental kilometers van Caen heeft hij zich gemeld bij de geallieerde troepen om dienst te nemen.

Het duurde enige tijd voor ze hem gescreend hadden en vertrouwden, daarna werd hij voor een basistraining naar het Allied Trainingcenter Wrottesleypark bij Wolverhampton in Engeland overgebracht. Daar werd hij organiek ingedeeld bij de Koninklijke Nederlandse Brigade Prinses Irene. Omdat hij uitstekend Frans en Duits sprak, werd hij echter gedetacheerd bij een eenheid van de Royal Engineers en in de rang van sergeant tolk meegestuurd met een Brits verkenningsdetachement. Zo was hij actief bij de bevrijding van Noord-Frankrijk, België en delen van Brabant. In de buurt van Halle, eind augustus, volgde een emotioneel weerzien met zijn ouders, die eveneens uit de greep van de Duitsers hadden weten te blijven.

De bevrijders werden veelal met open armen ontvangen, maar de strijd was soms bitter. Met welke rampspoed werd hij geconfronteerd aan het langzaam naar het noordoosten schuivend front?

Wolff herinnert zich begin november de bevrijding van Heusden aan de Maas waar de Duitsers voor hun terugtrekking in november 1944 de Stadhuistoren hebben opgeblazen terwijl er in de kelders ca. 200 burgers aan het schuilen waren voor de artilleriebeschietingen van de geallieerden. Door deze oorlogsmisdaad, bekend geworden als “De Stadhuisramp” hebben 137 mannen, vrouwen, kinderen en baby’s hun leven verloren. Deze oorlogsmisdaad werd nooit bestraft. Max en zijn eenheid hebben daar geholpen de lichamen te bergen.

Gevechtservaringen, hevige artilleriebeschietingen, extreme weersomstandigheden. Half december 1944 tegen het Duitse Ardennenoffensief. Twintig graden vorst, sneeuw en ononderbroken beschietingen. Begin februari Operatie Veritable, de moeizame verovering van Kleef en Goch in het Reichswald bij Nijmegen. “Het regende aan het

begin van het offensief dag en nacht. Alles wat we hadden, zakte weg in de modder,” herinnert Max Wolff zich.

Bergen-Belsen In de laatste oorlogsweken – het was inmiddels april 1945 – voerde Max Wolff met zijn eenheid nog een speciale opdracht uit. Met een colonne trucks trok hij in de richting van Celle in NoordDuitsland. Dicht bij deze stad lag het plaatsje Bergen-Belsen met het gelijknamige concentratiekamp, dat kort ervoor was bevrijd. Wolff en zijn collega’s brachten er medische hulpgoederen. Max Wolff: ‘De vreselijke dingen die ik daar gezien heb, laten zich niet vergeten. Die zie ik nog zo voor me.’

Airborne Cemetery Oosterbeek Eind april werd hij op eigen verzoek overgeplaatst naar zijn geboorteplaats Arnhem en gedetacheerd bij de 37th Grave Concentration and Identification Unit. Zij legden in Oosterbeek de Airborne begraafplaats aan en voerden herbegravingen uit van bij de Slag om Arnhem en in de wijde omgeving gesneuvelde soldaten. Vier maanden lang assisteerde hij bij het lokaliseren en de identificatie van slachtoffers.

In Oosterbeek liggen veel Joodse gesneuvelden die voordat de slag begon hun Identiteitsplaatje hadden afgedaan, bang voor de gevolgen als ze gevangen zouden worden. In de jaren daarna heeft hij meerdere malen nabestaanden kunnen inlichten over de vondst van hun dierbare, wat voor hem een belangrijke motivatie was om door te gaan. “Dat ik hun een graf heb kunnen geven was voor de familie vaak een grote opluchting. Zelf heeft mijn familie nergens een graf.”

Wat nodig was om de vrijheid weer terug te krijgen, is moeilijk in woorden te vangen.

Na de oorlog In december 1948 keerde Wolff terug in de burgermaatschappij. Begin jaren vijftig kwam hij in het bezit van een perceel aan de Joris van der Haagenlaan en was daar de eerste bewoner.

Max Wolff heeft drie kinderen en drie kleinkinderen.

In de jaren daarna was de oorlog nooit ver weg. “Familie, vrienden, woning en werk waren wij kwijtgeraakt. Onze vertrouwde omgeving bestond niet meer. Echter, de pijn en het gemis van familie en vrienden, alles wat nodig was om de vrijheid weer terug te krijgen, dat diepe gevoel is bijna niet onder woorden te brengen.”

De periode 1940-1945 bleef een belangrijke rol spelen in het leven van Wolff en zijn familie. Max Wolff: ‘Ik heb gevochten voor de vrijheid en heb dit doorgegeven aan mijn kinderen, zoals staat in het boek Joël, 1:3: “Vertel daarvan aan uw kinderen, laten uw kinderen het aan hun kinderen vertellen en hun kinderen weer aan het volgende geslacht.”’

Met dank aan: Het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) Dr. Erwin van Loo 13 | Penseelstreek nr. 96

Penseelstreek adv 2021.pdf 1 15-1-2021 13:10:41

Je ziet ze groeien bij Skar.

Dagopvang (0-4 jaar) Peuterwerk (2-4 jaar) Bso (4-13 jaar)

ALS U WIJNEN WILT SCHENKEN GESELEKTEERD OP PUUR KWALITEIT

Nieuwsgierig?

C

Leer ons kennen via www.skar.nl/locaties/arnhem/de-holle-boom

ALS U een WHISKY ZOEKT DIE ZELFS U zal VERRASSEN

M

Y

BELEEF DIT ZELF LIVE in de winkel op vrijdag & zaterdag vanaf 10.00 uur

CM

MY

Annemariek Faber Kindadvies

omdat U OPRECHT VERWEND WILT WORDEN MET onze SERVICE

CY

Consultatie | Advies | Begeleiding | Bijles

CMY

K

Ben jij tussen de 8 en 14 jaar en wil je vooruitgaan op school?

www.taxwijn.nl

Ik help je graag! info@annemariekfaberkindadvies.nl Amsterdamseweg 214 | Arnhem

binnen 5 uur bezorgd aan huis - 7 dagen van de week

Lengtes inkorten v.a. € 8.50, Rits vervangen v.a. € 10,Tailleren v.a. € 12,50, Mouwen inkorten v.a. €12,50

Inbreng en verkoop van 2e hands damesmode

Dinsdag gebracht, donderdag ophalen Donderdag gebracht, dinsdag ophalen Contact: (naast Mantel) Tel: 026-3794415 www.madebyestrella.nl info@madebyestrella.nl

Voor uw complete woning stoffering, ook voor stuc- en schilderwerk, badkamers en keukens. Tapijt, parket, laminaat, pvc en vinyl gordijnen, binnen- en buitenzonwering. van Lawick van Pabststraat 97

Op het plein bij de Praxis en Lidl. Voor de deur gratis parkeren.

Amsterdamseweg 115 6814 GC ARNHEM T 026 44 50 218 E info@amelink.nl I www.amelink.nl

Speciale momenten verdienen speciale bloemen Oremusplein 4, 6815 DN Arnhem, T 026 3517148 bestel@flowbloemisten.nl Kijk ook eens op www.flowbloemisten.nl als u een mooi boeket wilt laten bezorgen

14 | Penseelstreek nr. 96

15 | Penseelstreek nr. 96

Marcus Kleijn

KUNSTENA ARS IN DE WIJK

Meester van compositie en detail Olga Helmigh Foto’s Dick Caderius van Veen en Olga Helmigh Dick Caderius van Veen (70) maakt zowel pentekeningen als schilderijen en pastels. Toch kennen de meeste inwoners van Arnhem, en ook daarbuiten, hem door zijn gedetailleerde pentekeningen van Arnhemse gebouwen.

Vooral oude, statige panden zijn bij hem geliefd.

“Als kind al genoot ik van tekenen en dat is altijd gebleven. Toch duurde het even voordat ik kwam waar ik nu ben. Tekenen was heel lang ‘slechts’ een hobby, naast mijn werk als fysiotherapeut.

In 1986, ik was toen 36, bezocht ik huis De Borg in de buurt van Denekamp en besloot het na te tekenen. Het werd mijn eerste echte pentekening en ik had de smaak te pakken. Dat betekende niet dat ik me er meteen volledig op toelegde. Ik genoot ook van het schilderen met acrylverf en het werken met pastelkrijt.

Met deze materialen heb ik onder meer een sportserie en muziekserie gemaakt, met schilderijen van bijvoorbeeld dansers en instrumenten. De sportserie werd opgemerkt door een kennis bij de Schaatsbond en via via kwamen de werken uiteindelijk te hangen in sportcentrum Papendal. Koning Willem-Alexander, destijds nog prins, heeft een wandkleed (gemaakt van één van mijn sportschilderijen ) onthuld bij de opening van het nieuwe congrescentrum. Dat vond ik een bijzondere eer.”

“Ondertussen bleven ook mijn pentekeningen niet onopgemerkt.

Niet dat ik ermee te koop liep: eigenlijk rolde ik telkens van het ene in het andere. Zo kwam ik gaandeweg aan allerlei opdrachten en verzoeken. Ik exposeerde in ziekenhuis Rijnstate, waar ik jarenlang fysiotherapeut ben geweest, en maakte uitnodigingen, geboortekaartjes, logo’s en tekeningen van andermans huizen.

Tevens verschenen pentekeningen van mijn hand in ‘Wijkcontact’, het blad van de Burgemeesterwijk. Het échte kantelpunt kwam toen ik mijn pentekeningen liet zien aan journalist Harry van den Ploeg van de Arnhemse Courant. Hij was direct enthousiast en kort erop begonnen we met de rubriek ‘Verliefd op Arnhem’. Iedere keer schreef Harry aan de hand van één van mijn pentekeningen, iets over de historie en wetenswaardigheden ervan. Die rubriek werd al vlug geliefd en leidde tot nog meer aandacht voor mijn werk. Zó veel, dat ik het schilderen met acrylverf en tekenen met pastelkrijt naast me neerlegde en mijn werk als fysiotherapeut terugschroefde om me volledig toe te kunnen leggen op pentekenen. Eenmaal met pensioen ben ik weer meer gaan schilderen. Nu is er balans.”

“Inmiddels is het zesde boek van ‘Verliefd op Arnhem’ in 2019 verschenen en heb ik 845 pentekeningen gemaakt van markante panden in de stad, maar ook van kastelen in de omgeving van Park Sonsbeek. Vroeger deed ik 15 tot 20 uur over één tekening, nu 25 tot 30 uur. Dat komt omdat ik met de jaren nóg gedetailleerder 16 | Penseelstreek nr. 96

ben geworden. Wanneer een tekening af is? Dat is lastig. Eén pennenstreek te veel en je hebt de boel verknald. Het is een heel precies proces, van start tot finish. Ik maak eerst foto’s van het pand: van de compositie tot de perspectieven en ingezoomde details. Daarna teken ik met potlood het ‘skelet’. Alle verhoudingen moeten kloppen, ik ben daar heel strikt in. Van daaruit ga ik verder, steeds dieper in detail. Je hoort aan de muziek die ik draai op welk punt ik ben: als ik de blaadjes van een boom invul, draai ik rustige klassieke muziek. Het voelt als mediteren, mijn hand beweegt als vanzelf over het papier. Wordt het moeilijker en ‘gevaarlijker’, dan klinkt de muziek ook meeslepender, haha! Mijn vrouw weet precies wanneer ze beter niet mijn tekenkamer moet binnenkomen.”

Jacqueline Neijenhuis (poppenspeelster)

bronzen beeldjes en beeldhouwen bezig. Ik schuw daarbij niet om verschillende materialen door elkaar te gebruiken, zoals bijvoorbeeld krabscharen op een aardewerken vogelkop.

Oh ja, en ik heb iets met beenderen/botten… Misschien van meerdere rugoperaties…haha..

Alle poppen waarmee ik speel, zijn zelf gemaakt. Het is dus ook MIJN Jan Klaassen geworden met z’n eigen karakter, dat ik door en door ken. Het is een Amsterdamse jongen; een vrolijke praatjesmaker met een klein hartje en een grote rode neus, omdat hij nogal van een borreltje houdt. Van de poppen maak ik het hoofd door een piepschuimbal te bekleden met klei (l’artista – superlichte boetseerklei) waarover ik verbandgaas plak dat ik vervolgens schilder.

De handen maak ik van houten lepeltjes. En van alle poppen heeft Jan Klaassen als enige trouwens benen met klompjes.

Zoals je ziet, ben ik helemaal gek op Jan Klaassen en mijn andere poppen en ik zie het als mijn missie om de poppenkast weer nieuw leven inblazen. Binnenkort als we met z’n allen gevaccineerd zijn, hoop ik weer regelmatig mijn poppenkast- voorstellingen te kunnen houden.

Je kunt me boeken voor feestjes en zien op school of wanneer de Bakermat, met z’n uitgebreide aanbod op cultureel gebied, open is.

Het lijkt me namelijk erg leuk om met jullie samen de sfeer van de poppenkast te beleven.

Zie ik jullie binnenkort? Hartstikke leuk!

Jacqueline (jacquelineneijenhuis@gmail.com)

“Of ik een favoriet gebouw heb in Arnhem? Het gouverneurshuisje tegenover Huis Zypendaal vind ik een lust voor het oog, het verveelt nooit. Sowieso houd ik van oude, statige huisjes en panden. De Burgemeesterswijk is in dat opzicht een walhalla: ik heb daar zowat alle huizen nagetekend. Of ik ergens niet goed in ben? Portretten. Ik heb een paar pogingen gedaan, maar het wil gewoon niet. Maar goed, ik zit er niet mee, want er is genoeg waar ik mijn ziel en zaligheid in kan leggen. Voorlopig ben ik dan ook nog lang niet uitgetekend. Sterker nog: ik zal nooit uitgetekend zijn, het is wie ik ben.”

Hallo buurtjes, ik ben Jacqueline Neijenhuis. Ik woon inmiddels iets van vier jaar in de wijk Sterrenberg. Ik ben overigens wel een echt Arnhems meisje. Het bevalt me hier weer uitstekend. Lange tijd heb ik als leerkracht voor de klas gestaan (tot groep 4), waar ik met behulp van een poppenkast (Jan Klaassen en Katrijn) de kinderen vermaakte.

Hun creativiteit stimuleerde ik door ze ook zelf hun poppenspel te laten spelen. Het blijkt ook een brugje te zijn naar het makkelijker kunnen uiten van emoties, frustraties, blijdschap, spanning, humor etc. via de poppen. Ze vertellen dingen via de poppen, die ze zelf eigenlijk niet durven te vertellen. En dat geldt ook voor volwassenen en demente bejaarden.

Na mijn werktijd op school heb ik meer tijd gekregen om mijn poppenkastpassie verder uit te breiden, heb ik meerdere verdiepingscursussen van het poppenspel en uiteindelijk de heuse Jan Klaassen academie in 2019 gevolgd en het diploma behaald.

Leuk weetje hierbij is dat elke zondag op de Dam een gratis Jan Klaassenvoorstelling is. Jan Klaassen vermaakt al 350 jaar jong en oud en maakt onderdeel uit van ons cultureel erfgoed.

Daarna heb ik me ook aangesloten bij de Nederlandse Vereniging van Poppenspelers (NVP). Via hen ontvang ik een maandelijks blad en ben ik in contact met andere poppenspelers. Zo geven we elkaar adviezen en inspiratie. Naast het poppenspel ben ik ook met aardewerk, 17 | Penseelstreek nr. 96

Bomenbeleid De bos-ecologische benadering

KUNSTENA ARS IN DE WIJK Marcus Kleijn Foto’s Marian v.d. Wiel enMarcus Kleijn

Deel 2

Marian van der Wiel

“In 1995 kwam ik met mijn gezin vanuit Amsterdam naar Arnhem. In Amsterdam had ik de studies biologie en geologie afgerond en was ik als hobby begonnen met keramieklessen. Mijn grote passie was in die tijd de geologie en het was dan ook logisch om na mijn studie daarin te promoveren. Na mijn promotie ben ik gaan werken bij een wetenschappelijke uitgeverij.

Omdat ik naast mijn werk een manier zocht om mezelf uit te drukken, heb ik allerlei keramiekcursussen gevolgd. Bij voorbeeld boetseren, werken met papierklei en decoreertechnieken. Boetseren sprak me uiteindelijk minder aan. Omdat keramiek steeds belangrijker voor me werd, ben ik begonnen met de ambachtelijke opleiding aan de SBB in Gouda, maar na een jaar ben ik afgehaakt. Ik ben helaas té eigengereid om precies te doen wat de leerkracht voorschrijft…

Ik koos er dus voor meer mijn eigen weg te gaan en zocht personen,

die mij wel wat konden leren, maar niet de wet voorschreven. En ik probeerde zelf natuurlijk ook nieuwe dingen uit. Bijvoorbeeld het gebruik van verschillende soorten klei en het bewerken van het nog natte werk met stempels. Verder ben ik er langzamerhand achter gekomen dat ik mijn objecten het liefst na de biscuitstook bewerk met oxides en onderglazuren en glanzend glazuur alleen gebruik om een paar accenten te zetten. Ik heb nu al jaren les bij Ria Pastoor in Epe. Met haar kan ik lezen en schrijven: ze weet dat ik mijn eigen gang wil gaan en heeft daar vrede mee.

Mijn creativiteit kan ik dus wel kwijt in het maken van keramisch werk.

Het liefst maak ik een object dat niet helemaal realistisch is, maar wel geïnspireerd is op de natuur. Meestal begin ik gewoon, zonder eerst een ontwerp te maken en dan zie ik wel wat het uiteindelijk wordt.

Ik maak ook eigenlijk nooit dingen in opdracht: het benauwt me als ik aan een bepaald stramien vastzit. Het doel is nooit is geweest om met keramiek mijn brood te verdienen. Gelukkig niet: de keramiekmarkt is de laatste jaren ingestort.

Sinds onze verhuizing naar Arnhem wonen we aan de Jozef Israëlslaan. Mijn man heeft jaren geleden de garage voor me laten ombouwen tot atelier. Daar kan ik experimenteren en heb ik een eigen oven.

Een paar jaar geleden ben ik ook een andere hobby gaan combineren met mijn keramiek: ‘fotograferen in de natuur’. Ik zet foto’s over op tegels die ik dan met verschillende technieken glazuur. In Spanje heb ik bij voorbeeld lessen genomen in cuerda seca; een oude, oorspronkelijk Moorse techniek om tegels te glazuren. Met die techniek worden de "azulejos" in Spanje en Portugal gemaakt.

Het is erg leuk om daar mee bezig te zijn, maar het is wel een precisiewerkje.

Na meer dan 25 jaar met keramiek bezig te zijn geweest, ben ik me het laatste jaar meer aan het richten op de fotografie. Ik heb diverse cursussen natuurfotografie gevolgd bij het IVN en momenteel volg ik een fotocursus online. Net zoals bij de keramiek vind ik het leuk om foto's te maken die op de natuur gebaseerd zijn, maar waar ik een eigen draai aan geef. Bij voorbeeld door twee foto's over elkaar te maken. De fotografie gebruik ik dus niet alleen om dingen vast te leggen, maar ook om iets niet-bestaands mee te creëren.

18 | Penseelstreek nr. 96

Gulden Bodem een deel van de houtoogst december 2020

Marcus Kleijn Foto’s: Hans van der Lans

In de vorige aflevering schreven we een artikel over het bomenbeleid waarin we keken vanuit een bosbouwkundige invalshoek. Naar aanleiding daarvan ontvingen wij als reactie het (bos)-ecologische advies van drs. Hans van der Lans. De strekking van dit advies geven we hierbij in een samenvatting weer.

De gemeentelijke beheervisie zullen we in de volgende editie van de Penseelstreek, verder toelichten. Op de algemene uitgangspunten en doelstellingen zijn de heer Van der Lans en de gemeente het met elkaar eens. Er is dus consensus over het doel, alleen niet over de specifieke invulling van de werkwijze.

Zijn rapport sluit af met een aantal conclusies. De belangrijkste zijn dat de dunningen, die hebben plaatsgevonden of nog moeten plaatsvinden, juist tegen ons gemeenschappelijk doel in zijn gegaan…

Wie graag meer wil weten kan terecht op de websites: www.Ecoplan.nl en www.Waldlaif.nl van Hans van der Lans.

Het plan dat hij specifiek voor Arnhem heeft geschreven in opdracht van de Arnhemse Bomenbond kan bij ons opgevraagd worden.

Het doel: Het beheer van het Arnhemse bos zal de instandhouding van het bos moeten garanderen, het vergroten van de biodiversiteit, het vastleggen van CO2, het creëren van een recreatief aantrekkelijk bosbeeld en het garanderen van de veiligheid van bezoekers.

Omdat het beheerbeleid van de parken in Arnhem volgens hem niet duidelijk of gedetailleerd genoeg is, geeft hij ons 9 adviezen: Advies 1: Start onderzoek naar de (mate van) verdroging, maak plannen voor het terugdringen van verdroging en de mogelijkheden van vernatting.

Advies 2: Dring de stikstof terug. Er zijn echter ook mogelijkheden het bosecosysteem robuuster te maken door verhoging van de luchtweerstand, door het ontwikkelen van interne en externe bosranden.

Advies 3 : Dood hout, liggend en staand in het bos laten liggen.

Advies 4 en 5 : Maak open plekken in het bos waardoor je meer bosranden creëert. Het bos begint met leven op de open plekken.

Advies 6 : Werk aan de opbouw van een grote biomassa.

Advies 7 : Herstel Bodemleven en Biodiversiteit door het aanplanten van belangrijke loofsoorten die nu niet of nauwelijks meer aanwezig zijn, maar die hier oorspronkelijk wel thuishoren.

Advies 8 : Breng zones aan in het bos voor beheer, recreatie en veiligheid Advies 9 : Maak een onderbouwde integrale en ecologische visie op de landgoedbossen van de gemeente Arnhem.

19 | Penseelstreek nr. 96

diep arnhem / voor klein en groot werk

mauvestraat 13 / buiten kantooruren sickeszplein 5 / tijdens kantooruren www.dieparnhem.nl Adv. Diep Arnhem 2018.indd 1

FRED MENSINK Machinale timmerwerkplaats ramen • deuren • kozijnen

03-07-18 17:27

Catering met Passie!

Sleutel & Slotenservice

Inbraak beveiliging

Inbraakwerende veiligheidssloten met SKG keurmerk voor deuren, schuifpuien, ramen en dakvensters.

Cilindertrekken, de nieuwe inbraakmethode!

Vervang uw cilinders voor de nieuwe serie, vanaf € 38,- p.st.

Buitenverlichting, met schemerschakelaar of bewegingsmelder.

Alarmsystemen met automatische doormelding naar bijvoorbeeld uw mobiele telefoon.

Muller Techniek Arnhem Al meer dan 30 jaar beveiligingsspecialist Gratis vrijblijvende offerte

Voor borrel, bedrijfsfeest of teamuitje www.kookkunsten.com | 06-14595558

20 | Penseelstreek nr. 96

Bakenbergseweg 11-1 6814 MA Arnhem Telefoon (026) 351 06 31 Email info@mtabeveiliging.nl

21 | Penseelstreek nr. 96

HET DORP

deel 2 INTERVIEW MET BIANCA PLATE

Madeleine Corstens Foto’s Marcus Kleijn

Bianca werd in 1985 geboren met Spina Bifida (een zogenaamd open ruggetje) en ze heeft nooit kunnen lopen. Al snel krijgt ze een handbewogen rolstoel en rond haar tiende verandert dit een in elektrische rolstoel. Het gezin Plate bestaat uit vier personen: haar ouders en een zeven jaar jongere broer.

Als vierjarige kleuter kwam ze voor behandeling vanuit haar geboorteplaats Ede naar revalidatiecentrum Mariëndael/ Klimmendaal en ging daar ook naar de basisschool. Vervolgens ontving Bianca praktijkonderwijs aangevuld met diverse stages. Bianca zegt dat ze in Ede gewoon aan het einde van de Amsterdamseweg woonde, dus alles was betrekkelijk dichtbij!

Als twintigjarige werd Bianca uitgenodigd op de verjaardag van een kennis die in 22 | Penseelstreek nr. 96

Bloemenstal Haar ouders hebben een bloemenstal op de markt in Ede. Haar vader nam Bianca vanaf haar tiende jaar altijd mee naar de markt.

Zij nam dan zittend in haar elektrische rolstoel met een grote portemonnee plaats bij de potchrysanten en haar vader stond bij de losse bloemen naast haar. Op een dag kwam er een dame om een potchrysant te kopen. Haar vader verwees haar door naar zijn dochter. De vrouw vroeg echter niets aan haar en bleef staan wachten. Toen ze niets kreeg vroeg ze het opnieuw. Maar haar vader verwees haar terug naar zijn dochter. Dit tafereel herhaalde zich een nog een paar keer. Na vier weken gaf de dame op zonder ooit een chrysant mee naar huis te hebben genomen. De vrouw in kwestie dacht misschien dat Bianca niet met geld kon omgaan of net als potchrysanten niet kon praten, maar zij durfde of wilde het niet vragen.

Plakje Worst Bianca maakt ook nu nog, tot haar ongenoegen, regelmatig mee dat mensen het woord richten tegen degene die met haar meeloopt. Terwijl de vraag voor haar bedoeld is. Dit vond en vindt zij erg lastig om te aanvaarden. Bianca grijpt dan altijd in en geeft snel zélf het antwoord, béhálve bij de slager, ‘want dan krijg ik altijd ongevraagd een plakje worst!’

Bianca Plate woont al zestien jaar in Het Dorp /SIZA

Op een maartse ochtend stak ik op de fiets de Amsterdamseweg over om op bezoek te gaan bij Bianca Plate. Ze woont al 16 jaar in een van de oude woonunits. Er wordt in Het Dorp/Siza flink gebouwd. De oude huisjes worden geleidelijk aan vervangen door moderne appartementen. Bianca woont in een rijk gedecoreerde kamer, met ’n keukenblok en ’n badkamer. Haar kamer straalt een warme en vrolijke sfeer uit.

locatie. Ze staat nu op de wachtlijst voor de nieuwbouw maar daar moet de eerste spade nog voor in de grond!

Het Dorp woonde. Het wonen daar sprak haar enorm aan. Ondernemend als ze is meldde zij zich aan en binnen een paar maanden is ze vanuit het gezin Plate op zichzelf gaan wonen in Het Dorp. Van haar thuisbasis naar Het Dorp was voor Bianca een natuurlijke manier om als puber uit huis te gaan. Haar moeder heeft altijd veel voor haar gezorgd en vond het moeilijk om na die snelle actie van haar twintigjarige dochter, haar los te laten. Haar vader vond het normaal als een volwassene op een gegeven moment graag het gezin wil verlaten.

Betuttelen In de eerste woonstraat voelde Bianca zich enorm betutteld. “Ze wilden vader en moeder voor me spelen en ik wil liever alles zelf doen wat ik zelf kan doen”. Daar was in die beginperiode niet altijd begrip voor.

Bianca heb ik leren kennen als een type dat zich niet laat bevoogden.

“De Zorg“ (de term DOGELA bestond allang niet meer) wilde in die tijd graag bepalen wat goed voor je was. Zoals “om half 10

gaan we naar bed”. Ja, dat woordje “we”, dat hoor je in instellingen zoals ziekenhuizen ook nogal eens. Degene die dergelijke woorden uitspreekt, bedoelt natuurlijk niet dat die zelf ook om half tien naar bed gaat.

Bianca houdt niet van die benadering Zij wil zelf bepalen (binnen de redelijke termijnen) hoe laat ze opstaat en naar bed gaat. Wie wil dat niet?

Haar motto: “Behandel mij zoals je zelf ook behandeld wilt worden”. Ik kan ook zelf een afspraak maken met de ergotherapie of wanneer er bijvoorbeeld iets aan mijn rolstoel veranderd moet worden. Waarom moet de verzorging daar tussen komen?

Binnen een paar maanden kon ze naar een andere woonstraat verhuizen. Op de nieuwe plek heerste een andere attitude tegenover de bewoners. Ze was zo blij dat ze nu eindelijk zelf kon bepalen hoe ze haar dagen ging indelen. Alweer een aantal jaren geleden is Bianca beland op haar derde woonplek in Het Dorp of intussen liever gezegd in de SIZA. Dat is tegenwoordig de naam van de steeds groter wordende

Dagbesteding Er zijn op het Siza veel mogelijkheden om actief te zijn in het dagelijkse leven. Elke dag staat er iets op het programma. Bij Bianca is dat schilderen, fitness en bezig zijn in het Computer Centrum. Met de komst van Corona is er een nieuwe activiteit voor veel bewoners bijgekomen: Klaverjassen. De grote hobby van Bianca: het zelf gaan shoppen in de stad, kan ze tot haar grote spijt nu al maanden niet bedrijven.

Men heeft sinds kort voorgesteld om het initiatief voor een andere dagbesteding bij de bewoners zelf te gaan leggen. Een hele verandering dus. Voorheen moest men kiezen uit het aanbod dat voor hen georganiseerd werd. Nu gaat men proberen om ideeën te verwezenlijken die van de bewoners zelf uitgaan.

Contacten met andere bewoners De bewoners zijn heel divers qua ziektebeeld, intellectuele vaardigheden en mentale gesteldheid. Een aantal bewoners hebben de ziekte van Duchenne (een spierziekte waaraan men meestal op jonge leeftijd doodgaat ). Bianca kan het in het algemeen goed met hen vinden, maar het is natuurlijk moeilijk om steeds definitief afscheid te moeten nemen op een jonge leeftijd.

Dat doet steeds weer/meestal veel pijn.

De vriendschappen in Siza ervaart ze net zo natuurlijk als vriendschappen die ze anders waarschijnlijk in Ede opgebouwd zou hebben. Haar voorkeur gaat ernaar uit om een in omgeving met niet alleen gehandicapten te wonen, maar zij realiseert zich goed dat dit lastig te verwezenlijken is. Hopelijk gaat dit als de “spades daarvoor de grond in gaan” er voor haar wel van komen.

Corona In de eerste Lockdownperiode mocht er niemand op bezoek komen. Dat was een zware tijd voor alle bewoners net zoals voor heel veel andere Nederlanders.

Intussen is iedereen gevaccineerd, krijgen de bewoners meer vrijheden en mogen er weer bezoekers langskomen.

Voor en nadelen van het wonen in Siza Nadeel: heel veel bewoners zijn rolstoelgebonden. Het heuvelachtige terrein vormt dan een extra obstakel bij het je verplaatsen. Maar een gegeven paard mag je niet in de bek kijken.

De helft van dit grote terrein werd in de zestiger jaren van de vorige eeuw geschonken door de vastgoedmagnaat Zwolsman.

Die kon dus, anders dan de geldelijke bijdragen voor de t.v.-actie van Mies Bouwman indertijd, niet in een luciferdoosje bij het postkantoor worden afgeleverd!

Dokter Klapwijk was er in het begin van de jaren zestig van de vorige eeuw maar wat blij mee.

Voordeel: de SIZA ligt zo lekker dichtbij de stad. Met een rolstoel of taxibusje is het centrum goed te bereiken. Dat brengt je als gehandicapte snel tussen andere Arnhemmers. Bianca verheugt er zich nu al intens op, net zoals heel veel andere bewoners van Arnhem, om weer eens lekker te gaan shoppen.

Wat kunnen de bewoners aan de andere kant van de Amsterdamse weg doen voor de Siza-bewoners?

Bianca en vast ook andere bewoners, zouden het zo leuk vinden om gezamenlijk met een van “de andere kant “bewoners van de andere kant” koffie te gaan drinken in bijvoorbeeld de Bakermat of bij mooi weer samen een wandeling te maken in het Sonsbeekpark. Of, wie weet een keer mee te eten bij de maandelijkse Bakermatmaaltijd. Natuurlijk kan dit pas op een veilige manier als we allemaal gevaccineerd zijn! Je verheugen op meer saamhorigheid en contacten van twee kanten van de Amsterdamseweg is nu al iets om naar uit te kijken. Bianca zit er klaar voor.

Wie is geïnteresseerd kan zich straks, als de Bakermat open is, melden bij een later in de Penseelstreek op te geven telefoonnummer. Hou het in de gaten.

Er ligt hier ook rol voor jou...

23 | Penseelstreek nr. 96

Haagse benen op Arnhemse heuvels

TUNNELPROJECT MET KUNSTMETMEKAAR Annemoon Gudde Foto’s Yevgeniy Boebankov

Olga Helmigh

Er is geen grotere confrontatie met je eigen conditie dan hier in Arnhem. Toen we in 2011 neerstreken in de Rijnstad en ik met mijn doodgewone opoefiets zwoegend de Amsterdamseweg op worstelde, moest ik halverwege afstappen. Hijgend, zwetend en met een wild bonkend hart moest ik tien minuten op adem komen voordat ik verder kon. Gewend aan Haagse platheid, letterlijk en figuurlijk, was dit een brug te ver, zo veel werd duidelijk.

Dat ik af en toe ingehaald werd door een kwieke zestiger in topvorm, maakte het er niet beter op. Ik besloot dat het tijd werd voor een elektrische fiets, mijn ego ten spijt. Vooral toen ik zelf moeder werd en ook nog eens een kind in een zitje (plus luiertas met doekjes, koekjes, drinkbekers en speelgoed) moest meetorsen.

Vrienden waarschuwden me: “Olga, zo’n elektrische tweewieler is een zwaktebod!”. Maar met mijn aangedreven Cortina-mamafiets heb ik de vele heuvels daarna moeiteloos bedwongen. Met kind twee erbij maakte de Cortina plaats voor een Gazelle mét krat voorop. Picknickmanden, boodschappentassen, afgehaalde postpakketten en zelfs een klein kastje en dik dekbed kon ik zo zonder problemen vervoeren.

Nu behoor je op de Hoogkamp toch een bakfiets te hebben, laten we eerlijk zijn. Schooltassen, sportattributen, speeldates: er gaat steeds meer karrevracht mee. Zou ik overstag gaan?

Ooit een arme, rebelse student met een gammele opoefiets, nu een burgerlijke yuppiemoeder met een bakfiets? Och, waarom niet, ik ben toch al bijna veertig. Dus zoef ik sinds kort over de Arnhemse heuvels met een volledig uitgeruste Babboe Mini Mountain.

Nu blijkt niet álles te kunnen met een bakfiets. Ik moest onze kat ophalen van de dierenarts na een ingreep. Wat blijkt: op de enige dag in maart dat het 26 graden is je kat ophalen met twee kinderen in één bak, terwijl je zadel niet goed aangeschroefd is en steeds omlaag zakt, is afzien. De kat miauwde non-stop, mijn oudste dochter huilde empathisch met hem mee, mijn jongste dochter viel steeds in slaap waardoor haar hoofd uit de bak kukelde en ik trapte met mijn lange benen op een te lage fiets vloekend de Van Heemstralaan op. Volgende keer pak ik de auto. Er zijn grenzen.

Olga Helmigh (39) is journalist, geboren en getogen in Den Haag en woont nu tien jaar in Arnhem. Eerst in de Burgemeesterswijk en nu op de Hoogkamp. Ze is getrouwd met Patrick en samen hebben ze twee dochters en twee katten.

24 | Penseelstreek nr. 96

TROF Casper Ebeling Koning

ZOEK JOZEF DE WARE JOZEF ISRAËLS VERSCHOLEN ACHTER WILDE CONIFEER SCHILDER VAN SCHOONHEID VAN LEVEN PRACHTIG ZOON ISAÄC KON HET OOK GEEN STRAAT VOOR HEM IN ONZE SCHILDERSWIJK

Inspiratie van de overkant Wist je dat er in Heijenoord en Lombok een initiatief bestaat onder de naam KUNSTMETMEKAAR? Er wonen daar veel mensen die muziek maken, kunstenaars, theatermakers. En kinderen die het het einde vinden om toneel te spelen, te dansen, muziek te maken.

Al vijf jaar worden er daar kunstprojecten uitgevoerd voor en door wijkbewoners met en zonder een beperking. De nabije ligging van het Dorp zorgt ervoor dat mensen met een beperking deel uitmaken van het straatbeeld in deze wijken. En dat er inclusieve initiatieven zijn waaraan de bewoners kunnen deelnemen en waarbij ze met elkaar optreden.

Elk jaar is er een theaterroute: naar het voorbeeld van De Plaats, op vijf verschillende locaties, 150 deelnemers, voor wel 400 man publiek.

Met zang, dans en muziek. Wil je een indruk? Kijk dan even op hun site www.kunstmetmekaar.nl Het kan klein beginnen en het klinkt fantastisch.

Even fantaseren Zou deze creatieve en inclusieve geest op onze wijk over kunnen slaan? Wat zou dat prachtig zijn! Stel je voor: Muziek in de Hoogte in de akoestiek van Het Gulden Hart, of Dans op de Trappen. Theater, ballet of concert in de Grote zaal van de Bakermat. De theaterzalen van de scholen… Wie zou er kunnen regisseren? Dirigeren? Choreografie maken?

De geest van KUNSTMETMEKAAR Neem bijvoorbeeld deelnemers met duchenne, een spierziekte die bewegen steeds moeilijker maakt. Wat ze het langste kunnen blijven beheersen, zijn de lippen en de vingertoppen. Met deskundigheid, aandacht en een diep gevoel voor hoe belangrijk het is dat je je kunt uiten, zijn er aangepaste elektronische blaasinstrumenten gemaakt zodat zij ondanks die ziekte muziek kunnen maken. Zo zijn ook jongeren met een robotarm aan het schilderen gegaan. Wat zal dat voor die jongeren betekenen!

Het is vrij stil in onze wijk, door corona en de avondklok. Stilte voor de storm?

Want er borrelt een nieuwe energie: het nieuwe wijkcentrum en het lustrum van De Penseelstreek liggen te zinderen van de zin om ons wijkleven tot meer samenhang te brengen en meer bloei. Nu komt er door de tunnel onder de Amsterdamseweg een impuls onze wijk binnen, een impuls tot kunst, muziek, theater en inclusie, voor kinderen en jongeren om mee te beginnen, nog bescheiden maar met een helder geluid: Komt dat zien..

Door de Tunnel Nu stroomt ons dus een impuls tegemoet uit die praktijk. Het initiatief KUNSTMETMEKAAR steekt de Amsterdamseweg over. En vraagt ons om mee te doen.

De Tunnel onder de Amsterdamseweg is aangelegd in 1977 op initiatief van enkele bewoners van Het Dorp, naar men zegt om het gemakkelijker te maken om wekelijks in de Heilig Hartkerk of de Diaconessenkerk de dienst bij te wonen. Met het sluiten van een kerkgebouw gaat er veel verloren.

Inmiddels oogt de tunnel versleten, met graffiti overdekt, maar verder grauw en verwaarloosd. De Gemeente wil die tunnel graag opknappen, nieuwe bestrating, verlichting, meer veiligheid. En het initiatief KUNSTMETMEKAAR mag het plan vormgeven.

Schilderproject Nabij liggende scholen zijn benaderd, kinderen en jongeren zonder en met een beperking worden uitgenodigd. Ze worden aangespoord door twee kunstenaars om samen ontwerpen maken voor de muren van de tunnel. Dit gebeurt nog in april.

In mei gaan ze samen de tunnel beschilderen. Het project heeft twee doelen: de onderlinge kennismaking en de muurschilderingen.

Op 20 juni zal de tunnel feestelijk worden geopend. We zouden daar een klein festival van kunnen maken. Zelfs Covidproof als we ons best doen, want er is veel ruimte.

Klein openluchtfestival maken in juni We zoeken daarom mensen die mee willen doen. Voor dit project en misschien later voor nieuwe inclusieve en creatieve initiatieven.

Musici, mensen met affiniteit voor theater, voor dans, voor kunst en voor het onderhouden van contacten tussen de wereld van beperkingen en die zonder dergelijke beperkingen. Laat ook vanuit onze wijk een bijdrage opkomen.

Wie doet er mee? Meld je aan bij redactie@penseelstreek.nl of via info@kunstmetmekaar.nl 25 | Penseelstreek nr. 96

EERSTE ONLINEBEWONERSBIJEENKOMST HOOGKAMP ENERGIE 9 MAART 2021

HOOGKAMP

Energie

Albert Hulshoff

Van de scholen De scholen zijn weer open! Reden om eens poolshoogte te nemen bij de drie basisscholen in onze wijk die samenwerken in scholenkoepel Flores. Per zoom spreken we met de schooldirecteuren, -in alfabetische volgorde- Atty van Enk van de Arnhemse Montessorischool, Mathijs van Londen van ’t Panorama en Herman van Meerem van de Pieter Brueghelschool. Zij zijn positief gestemd over de resultaten in dit moeilijke kalenderjaar en eensluidend trots op hun teams die het zo fantastisch voor elkaar gebokst hebben.

Coronaproof De pandemie is niet voorbij. Hoewel iedereen snakt naar gewoon doen, moeten er zorgvuldig gecontroleerde maatregelen van kracht blijven. Spatschilden boven het bureau van de leerkracht.

De leerlingen in de bovenbouw moeten bij verplaatsingen een mondkapje dragen. De afstand tussen leraar en leerlingen moet zo groot mogelijk blijven, ook al betekent begeleiden dat je ook moet kunnen meekijken in het schrift van een leerling. En er mogen nog steeds geen leesmoeders en andere lesondersteuners de school in. Maar de ene directeur kan opgelucht zeggen dat hij nog nooit en een andere nog slechts een enkele keer een hele klas naar huis hebben hoeven sturen vanwege besmettingen. En ze spreken hun warme waardering uit voor de wijze waarop de ouders de schoolregels respecteren en ondersteunen. En wie kwamen er helpen sneeuwruimen toen de scholen na dat winterse weekend weer open gingen?

Weer naar school Het is goed te merken in de wijk. Er is op schooltijden weer beweging in de straten. De kinderen zien elkaar weer, hervinden hun vrienden en vriendinnen in het ritme van de school. En dat hebben ze gemist! Natuurlijk vonden ze het thuis ook fijn. Natuurlijk zochten ze elkaar wel op om eens samen te spelen. Maar ze zijn weer bij elkaar en de juf of de meester is weer vlakbij. Het was wel weer even wennen aan de groepsregels. Net als na een 26 | Penseelstreek nr. 96

Annemoon Gudde

Dinsdagavond 9 maart vond de eerste bewonersbijeenkomst van Hoogkamp Energie plaats, niet in het voor ons zo vertrouwde clubhuis van de tennisvereniging, maar via een online-bijeenkomst. Ruim 50 mensen volgden de uitzending vanuit huis.

zomervakantie. Je ziet wel dat kinderen gewonnen hebben aan zelfstandigheid. Gezinnen die zich in huis wekenlang strak hebben georganiseerd om alle schooltaken en werktaken plaats en tijd te geven, krijgen weer iets van hun normale elasticiteit terug.

Zoals gebruikelijk deed Mieke Hegge van Hoogkamp Energie de aftrap. In haar inleiding refereerde zij aan een recent bericht van KNMI dat 1,5 graad opwarming van de aarde mogelijk al over negen jaar is bereikt.

Online leraar zijn is niet niks Ja, de leraren.. Wat hebben die zich geweerd tegen de consequenties van de lockdowns. In de eerste lockdown gingen ze bij elkaar te rade. Computervaardigheden van jongere leraren en didactische ervaring van ouderen versterkten elkaar. ‘Zoveel geleerd!’ hoorde je hen zeggen.

Voor de tweede lockdown werden waar nodig voor de kerst nog tijdig chromebooks uitgedeeld om mee naar huis te nemen, zodat alle kinderen thuis on line konden. Wat wel opviel, was dat tijdens deze lockdown de animo voor noodopvang op school tweemaal zo groot was als in de eerste. Op school werkten de kinderen aan hun dagtaken, maar er was altijd een leerkracht om vragen te beantwoorden. Voor kinderen die moeite hadden met bepaalde onderdelen wilde de eigen leraar wel eens speciaal op school een afspraak maken. Dat engagement door dik en dun van leraren mag wel eens genoemd worden. De juffen en meesters hebben keihard gewerkt en de teamgeest was sterk, maar het heeft ook veel gevraagd.

Vervolgens nam Paul Vlaar van Hoogkamp Energie het woord. Het eerdere plan om met De Hoogkamp en Sterrenberg gezamenlijk een collectieve warmteoplossing te ontwikkelen, is in de ijskast beland. Na onderzoek in opdracht van de gemeente Arnhem door de ingenieursbureaus Witteveen/Bos en IF Technology is gebleken dat dit te kostbaar is. ‘Een onrendabele top van €25.000 per aansluiting kunnen wij niet met droge ogen aan de bewoners voorleggen.’ Vervolgens gaf hij weer dat Hoogkamp Energie in de afgelopen maanden contact heeft gelegd met netbeheerder Alliander over een kleinschaliger concept van een Buurt Energie Systeem. Gezamenlijk met de gemeente en Alliander verkennen wij nu de haalbaarheid van deze duurzame warmteoplossing op buurtniveau voor de Hoogkamp. Hiervoor is een onderzoeksteam samengesteld bestaande uit afgevaardigden van Hoogkamp Energie, gemeente Arnhem en Alliander. Het team gaat de komende weken nader onderzoeken of dit concept voor Hoogkamp technisch en financieel haalbaar is en of er voldoende draagvlak onder de bewoners bestaat voor het concept.

Gerda Dreise, projectmanager bij gemeente Arnhem, maakt deel uit van het team. Zij ziet kansen voor het Buurt Energie Systeem in de Hoogkamp, ook omdat zij ervaart dat er bij inwoners van Hoogkamp veel energie aanwezig is voor het realiseren van een collectieve warmteoplossing voor de wijk. Daarom wil zij het concept graag verder verkennen.

Focus op de kernvakken Natuurlijk is een deel van het curriculum erbij ingeschoten. Sociale ontwikkeling is minder aan bod gekomen. Net als cultuur, werken met film, zang, dans, theater. Dat kan nog steeds niet goed. En verschillende klassen mogen nog niet in een ruimte bij elkaar zitten.

Maar het goede nieuws is dat de Cito-toetsen geen grote achterstanden blootleggen, wel hier en daar vertragingen. Het blijkt dat sommige leerlingen op deelaspecten opeens enorm vooruit zijn gegaan. Pluim op de hoed van de individuele aandacht in het thuisonderwijs? Als je de balans opmaakt, lijkt het erop dat van de nood door bijna iedereen een deugd gemaakt is.

Buurt Energie Systeem Na een korte video over het Buurt Energie Systeem gaf Celina Kroon van Alliander een toelichting op het concept en was er de mogelijkheid tot het stellen van vragen via de chat. Ze benadrukte dat bij aanvang van het Buurt Energie Systeem het niet nodig is dat

de woningen al zijn verduurzaamd, al is goede isolatie natuurlijk te allen tijde sterk aan te bevelen. Het is een modulair systeem, waarvan de capaciteit schaalbaar is. Dit maakt het mogelijk om het warmtenet als een soort vlekkenplan buurt voor buurt uit te bouwen. Op termijn kunnen ook alternatieve warmtebronnen op het systeem worden aangesloten, zoals waterstof of restwarmte afkomstig van een fabriek of een datacenter. De organisatievorm van een buurtcoöperatie past volgens haar goed bij het concept en is al zeer gebruikelijk in Denemarken.

Na de toelichting van Celina Kroon vroegen wij de deelnemers hun eerste reactie over het idee van een Buurt Energie Systeem. Voor ruim 70% van de stemmers klinkt het concept interessant, 20% geeft aan het concept nog niet te kunnen overzien en 8% zegt twijfels te hebben.

Collectieve inkoopacties spouwmuurisolatie en zonnepanelen Na een korte pauze gaven Albert Hulshoff, procesbegeleider van Hoogkamp Energie, en Marc van der Burght van gemeente Arnhem een toelichting op de collectieve inkoopacties van spouwmuurisolatie en zonnepanelen en subsidies voor deze maatregelen.

Alle informatie over de inkoopacties met de subsidiemogelijkheden en ook de presentatie van Celina Kroon over het Buurt Energie Systeem kunt u teruglezen op de website www.penseelstreek.nl.

Mieke Hegge sloot de online-bewonersbijeenkomst af met een oproep om actief te blijven meedenken met Hoogkamp Energie en dankte ieder voor zijn of haar deelname.

De bijeenkomst kunt u terugkijken via http://www.livestreamlab. nl/hoogkamp-energie Om op de verhelderende ‘links’ te kunnen klikken, ga je het best te rade bij dit verslag op de website van de wijkvereniging www.penseelstreek.nl.

27 | Penseelstreek nr. 96

Met plezier leren pianospelen?

Kom eens kijken bij

de pianoles

lespraktijk van Lenette Tuijtel Arnhem-Noord - ervaren docente- werken aan goede basis - voor jong en wat ouder T 06 44096498 E lenettetuijtel@upcmail.nl http://members.upc.nl /l.tuijtel/

Loop je vast in je leven of loopbaan?

Rijnmotief biedt: • Counseling bij werk- en levensvragen • Loopbaancoaching • Coaching voor leidinggevenden

Rijnmotief / Trijny Moddejonge Bakenbergseweg 72 6814 MK Arnhem

t 06- 27 331 338 m info@rijnmotief.nl w www.rijnmotief.nl

Theo Hegeman Arnhem Salvatorplein / Bakenbergseweg

28 | Penseelstreek nr. 96

Bakkerij Reijnen

Wij hebben verse koffie & lekker gebak (to go)!

Ook verkopen wij heerlijke broden en broodjes die dagelijks vers worden gemaakt

UITVAARTVERZORGING

Sinds 1911 verzorgen wij uitvaarten in Arnhem en omstreken

Telefoon 026 333 30 29 info@mijnhartuitvaartverzorging.nl www.mijnhartuitvaartverzorging.nl

Wijnkoperij Henri Bloem Amsterdamseweg 126, 6814 GJ Arnhem Tel.: 026 – 4455220 E-mail: arnhem@henribloem.nl Zie voor aanbiedingen: www.henribloem.nl

Wij bevinden ons aan de Kempcrbergerweg 159 6816 RP Arnhem Tel. 026 - 442 64 32 info@bakkerijreijnen.nl www.bakkerijreijnen.nl 29 | Penseelstreek nr. 96

OPLOSSINGEN VAN DE VORIGE QUIZ.

QUIZ APRIL 2021

Geen winnaars deze keer, want geen inzenders. Doe je best!

Opgave 1:

Opgave 1:

Hier staat in Romeinse cijfers 11 + 1 = 10. Verplaats nu zo weinig mogelijk lucifers om de som kloppend te maken.

Antwoord: nul, gewoon omdraaien, dan staat er 10 = 1 + 9.

Een koninklijke puzzel.

Elke letter staat voor hetzelfde getal, verschillende letters zijn verschillende cijfers.

Opgave 2: Hoeveel vierkanten zie je hier?

Antwoord: Er zijn zes verschillende vierkanten, nl. van ½x½, 1x1, 1½x1½, 2x2, 3x3 en 4x4. Hier zijn er resp. 16, 19, 2, 9, 4 en 1 van.

Totaal 51.

Opgave 3: Een pandigitaal getal bestaat uit 10 verschillende cijfers. Je begint met het paard uit het schaakspel op een willekeurige plek op het numerieke gedeelte van het toetsenbord en maakt vervolgens 9 paardensprongen.

De achtereenvolgende cijfers schrijf je op. Hoeveel (en welke) pandigitale getallen kun je maken?

Antwoord: 4, namelijk: 5034927618, 8167294305, 5038167294, 4927618305.

Opgave 2:

Opgave 3:

In de Schotse hooglanden staat een pub. In die pub bevindt zich een vat met pure whisky van de hoogste kwaliteit. De bediende van de pub is een beetje ontrouw aan de baas van de pub want hij tapt drie liter pure whisky uit het vat voor eigen gebruik en gooit drie liter water terug in het vat. De volgende dag neemt hij opnieuw drie liter uit het vat van de verdunde whisky en gooit wederom drie liter water terug.

De derde dag flikt hij dit kunstje nogmaals.

Na drie dagen is het vat whisky voor precies 50% verdund.

De som van twee getallen is 4, het product is 7.

Bereken de som van hun reciprokes (omgekeerden).

Opgave 4 Plaats alle getallen van 1 tot en 14 op een klok zodanig dat zowel het absolute verschil tussen twee opeenvolgende getallen maar ook de som van twee opeenvolgende getallen een priemgetal is.

De vraag is: hoeveel liter pure whisky zat er aanvankelijk in het vat?

Opgave 4: Hierboven staat een klok, die willekeurig gedraaid is. De secondewijzer, de minutenwijzer en de urenwijzer zijn even lang gemaakt. Hoe laat is het precies?

Opgave 5:

Antwoord: het is 4.50 precies.

In een vierkant zijn drie lijnen getekend, hun lengtes zijn gegeven.

Ze staan loodrecht op elkaar.

Bereken de lengte van de zijde van het vierkant.

Opgave 5: Antwoord: 1, 7, 3, 2, 1, 1, 1, 2, 1, 1.

Als je dit invult op de puntjes klopt de zin helemaal.

In deze zin, het aantal keren dat het getal 0 verschijnt is .......... keer, dat het getal 1 verschijnt is .......... keer, dat het getal 2 verschijnt is ..........keer, dat het getal 3 verschijnt is .......... keer, dat het getal 4 verschijnt is ..........keer, dat het getal 5 verschijnt is .......... keer, dat het getal 6 verschijnt is ..........keer, dat het getal 7 verschijnt is .......... keer, dat het getal 8 verschijnt is ..........keer, dat het getal 9 verschijnt is .......... keer.

Welke getallen moeten er op de puntjes staan? Het zijn allemaal ééncijferige getallen.

30 | Penseelstreek nr. 96

Achterkant: de oplossingen

Voorkant: Vincent van Gogh

1 - Poggenbeekstraat 2 - Van Goghstraat 3 - Jvan goyenstraat 4 - Toroopstraat 31 | Penseelstreek nr. 96

Op ieder putje past een dekseltje Bert Krikke Fotografie: Rob Nijsse en Bert Krikke

Er is al wel het één en ander bekend over het ontstaan van onze wijken. De afgelopen jaren heeft De Penseelstreek hier de nodige aandacht aan besteed. Een markant aspect is door ons als wijkbewoners echter over het hoofd gezien.

Rob Nijsse bij ‘zijn’ putdeksel uit 1927 Niet door Rob Nijsse, die ontdekte dat we iedere dag over een ‘verborgen’ stukje historie lopen: onze putdeksels!

Op weg naar Rob Nijsse loop ik door de Gabriëlstraat en neem de proef op de som. Ik speur op basis van de kaartjes die Rob gemaakt heeft over de stoepen en kom ze tegen. Markante putdeksels met jaartallen van begin jaren ’30. Het voelt als een ontdekking.

‘Dat gevoel had ik natuurlijk ook,’ begint Rob te vertellen. Toen ik even geleden wilde wegrijden met de auto zag ik een putdeksel in het trottoir en dat wekte mijn interesse. Ik zag meteen het jaartal 1927 staan en daar werd ik door gepakt. Ik heb iets met archeologie. Ik woonde als kind in Castricum en toen mijn geschiedenisleraar vertelde dat die naam was afgeleid van de Latijnse benaming Castra (kamp) was ik verkocht. Ik verzamel nu nog steeds Romeinse voorwerpen en ben sowieso geïnteresseerd in de historie. Ik ben als amateurarcheoloog en vrijwilliger lid van de AWN (Nederlandse Archeologievereniging).

Mysterieuze tekst Rob kwam voor zijn werk als constructeur bij ABT in Velp werken, waar hij uiteindelijk lid werd van de directie, wat hij combineerde met zijn hoogleraarschap aan de TU Delft. Hij woont nu alweer tientallen jaren in de Josef Israëlslaan en heeft dus zelf ook lange tijd niet gezien wat er direct onder zijn voeten lag. ‘Toen 32 | Penseelstreek nr. 96

Putdeksel op trottoir Jozef Israelslaan 106 Josef Israëlslaan bleken oude putdeksels te liggen, maar dat geldt eigenlijk voor de gehele Hoogkamp. De putdeksel variëren in leeftijd tussen 1927 en 1929, want een mooi beeld geeft over wanneer het waterleidingsysteem in de wijk is aangelegd. Er waren echter ook een paar bijzondere ontdekkingen. In de Albert Neuhuysstraat zijn twee putdeksels die ouder zijn. Eén stamt uit 1916 en op de hoek met de Amsterdamseweg zelfs uit 1889. De enige reden die ik kan bedenken voor het grote verschil in leeftijd van deze putdeksels is dat eind 19de eeuw er al plannen waren om de wijk Hoogkamp aan te leggen en dat de gemeente alvast een aftakking heeft gemaakt van het hoofleidingnet dat al langs de Amsterdamse weg lag. Maar het blijft verrassend dat de putdeksel aan de Amsterdamse weg 25 jaar ouder is. Wat ik heb begrepen is dat deze deksels niet erg lang in voorraad lagen, maar vaak vrij snel nadat ze geproduceerd waren ook hun bestemming kregen. De conclusie dat er al vrij vroeg voorbereidingen werden getroffen lijkt dus te rechtvaardigen.

Vanuit dit punt is daarna eerst de Josef Israëlslaan aangelegd in 1927, daarna de straten die hier haaks op staan’.

ik die eerste putdeksel had ontdekt ben ik verder gaan kijken en het viel me op dat alle putdeksels in onze straat uit 1927 komen. Ik werd ook geïntrigeerd door de teksten die er op de deksel stonden: Hydrant Systeem Halsema; Cie Gle Conduites d’Eau. Daar bleek een leuke geschiedenis achter te zitten. De Compagnie Générale des Conduites d’Eau uit Luik was vanaf eind 19de eeuw een belangrijke producent van gietijzeren producten, waaronder deze putdeksels. Vanuit dat bedrijf werd in 1882 de Arnhemse Waterleidingmaatschappij opgericht, ook wel bekend als de Compagnie des Eaux d’Arnhem. Behalve in Arnhem zorgden dochterbedrijven van Compagnie Générale des Conduites d’Eau ook voor het water in onder meer Utrecht, Apeldoorn en Tiel.

Het waterleidingsysteem was ontworpen door ingenieur Hidde Halbertsma. Dat verklaart de tekst “Hydrant Systeem Halbertsma” Op ontdekking in De Hoogkamp Ik kan me voorstellen dat die ontdekking naar meer smaakte?

‘Zeker’ beaamt Rob. ‘Ik heb mijn wandelschoenen aangetrokken en ben op pad gegaan om eerst eens De Hoogkamp in beeld te brengen. Ik wist natuurlijk dat de huizen in onze wijk grotendeels zijn gebouwd begin jaren ’30 van de vorige eeuw. Dat de putdeksels ongeveer vijf jaar ouder zijn vond ik opvallend. Niet alleen in de

besloten om ook De Sterrenberg te onderzoeken. Tot mijn verbazing kwamen daar andere jaartallen uit, die toch wat recenter waren dan die van de Hoogkamp. Over het algemeen zijn de oudste putdeksels in De Sterrenberg uit het jaar 1932 en de jongste uit het begin van de 2e Wereldoorlog. De putdeksels waren denk ik ook dankbare roofobjecten, want ze brachten geld op als oud ijzer. Het zou dus goed kunnen dat de deksels met een jaartal uit het begin van de oorlog vervangers zijn van gestolen deksels.’

En waren er in deze wijk nog interessante ontdekkingen?

‘Ik vond het al interessant dat deze putdeksels toch gemiddeld zo’n 10 jaar jonger zijn. Dat betekent toch dat De Hoogkamp eerder is aangelegd. De leukste ontdekking deed ik aan het eind van mijn wandeling door De Sterrenberg. Op de Amsterdamse weg, iets ten noorden van de Pieter Brueghelschool ligt een putdeksel uit 1884.

Dit is de oudste die ik in De Penseelstreek heb gevonden. Dit deel van de Bakenbergseweg is natuurlijk al wat eerder aangelegd.

Als je op oude foto’s van de wijk kijkt, dan lijkt de locatie van de waterput ongeveer tegenover het oude koetshuis van landhuis De Sterrenberg te liggen. Mogelijk is de waterleiding hier dus al aangelegd om dit landhuis van drinkwater te kunnen voorzien.’

De Heilig Hartkerk met ertegenover het oude koetshuis van Landgoed De Sterrenberg.

De oudste waterputdeksel van De Hoogkamp op de hoek Amsterdamseweg en Albert Neuhuysstraat.

Voor een amateurarcheoloog zijn dit natuurlijk mooie ontdekkingen.

Raakte je niet nieuwsgierig naar de andere delen van De Penseelstreek? ‘Natuurlijk wel. Maar ik dacht ook wel meteen, waar begin je en tot hoever ga ik met mijn onderzoek? Ik heb toen

Met jou ontdekking heb je een mooi stukje geschiedenis van de wijk blootgelegd. Nog meer ambities op dit vlak? ‘Je weet het nooit. Het is mooi dat we kunnen constateren dat we de komende jaren dus het 100-jarig bestaan van onze wijk kunnen gaan vieren.

Voor dit moment heb ik overigens even genoeg putdeksels gezien.

Bij dit soort dingen geldt ook, je moet er tegenaanlopen. Dus wie weet wat ik de komende jaren nog tegenkom!’

De complete overzichten met kaarten van alle putdeksels met jaartallen uit de wijken De Hoogkamp en De Sterrenberg zijn te vinden op de website van De Penseelstreek op www.penseelstreek.nl 33 | Penseelstreek nr. 96

KORT EN KLEIN

Van alles te doen in de wijk

MINDER ALLEEN met VoorElkaarInArnhem Kunt u tijdens corona praktische hulp of ondersteuning gebruiken?

Of heeft u behoefte aan een luisterend oor? Hiervoor kunt u terecht bij Voor Elkaar In Arnhem.

(Herhaalde oproep zie ook p. 4 en 5) Voor het Lustrum zoeken we goede zin, leuke ideeën en vele handen uit de mouwen. We zoeken jou.

Fotografen, organisatoren, mensen met zorg voor een klein onderdeel, hand- en spandiensten.

Meld je vast aan op lustrum@penseelstreek.nl

Met een stedelijk telefoonnummer 026-3127702 en hulpwebsite voorelkaarinarnhem.nl staan onze sociaal werkers en vrijwilligers klaar voor inwoners die vragen hebben en praktische hulp kunnen gebruiken.

Maandag t/m vrijdag van 10:00 tot 16:00 uur.

Vanwege het coronavirus kunnen we het beste uit elkaars buurt blijven.

Maar hoe kom je dan aan je boodschappen? Is er nog wel iemand aan wie je je verhaal kwijt kan? Fijn om dan te weten dat je iemand kunt bellen voor de boodschappen of om je hond uit te laten, of dat iemand je een luisterend oor biedt zodat je je minder alleen voelt.

We brengen buurtgenoten in contact met onze medewerkers en vrijwilligers. We zorgen ervoor dat je, als je belt, snel verbonden wordt met de organisatie en dienstverlening in de eigen buurt. Zo helpen we je verder!

Of kijk op www.voorelkaarinarnhem.nl.

Voor Elkaar In Arnhem is een samenwerking tussen Gemeente Arnhem, MVT, Rijnstad en SWOA.

Voor de feestelijke opening van de vernieuwde Tunnel in juni: redactie@penseelstreek.nl Voor contact leggen met mensen met een beperking: dit komt op de website te staan zodra het bekend is.

Schilders en straatbewoners

Van 28 juni t/m 3 juli 2021 vindt de landelijke huis-aan-huiscollecte van het Nationaal MS Fonds plaats. De opbrengst van de landelijke collecteweek is van essentieel belang voor de 25.000 mensen met MS in Nederland die iedere dag met een ziekte moeten leven die hun zenuwen letterlijk sloopt. Elk jaar komen er 1000 mensen bij. Onderzoek naar MS en onze strijd tegen MS moet daarom doorgaan.

Collecteren kost maar twee uurtjes tijd per jaar. En het is nog leuk ook!

MS is een ziekte van het centrale zenuwstelsel. Doordat er iets mis is in het afweersysteem, wordt de laag om de zenuwen aangevallen en beschadigd. Hierdoor komen signalen van en naar de hersenen niet (goed) door, waardoor verlammings- en uitvalsverschijnselen optreden.

Er is nog geen oplossing voor MS. Onderzoekers weten niet hoe MS ontstaat en hoe de ziekte te genezen is. Onderzoek is daarom hard nodig.

Het Nationaal MS Fonds besteedt de opbrengst uit de MS Collecteweek onder andere aan wetenschappelijk onderzoek naar betere behandelingen en een betere kwaliteit van leven voor mensen met MS. Meer informatie en aanmelden: www.nationaalmsfonds.nl/collecteren

34 | Penseelstreek nr. 96

Park Gulden Bodem is gedund. Een brede discussie is eraan voorafgegaan. Nog altijd lopen meningen en gemoederen daarover sterk uiteen. Desalniettemin is er één ding hetzelfde, die lentekriebels: ieder jaar, wanneer we de natuur weer zien uitlopen is het gevoel daarbij onbeschrijfelijk.

Niet zo vreemd dat de schilders waaraan wij onze straatnamen ontlenen, daar ook door geraakt werden. Ook zij werden gevangen door de pracht van bomen. Kijk maar naar deze kleine selectie op de Achterkant van de Penseelstreek.

Net als bij de vorige editie is bij elk straatbeeld een schilderij van de schilder geplaatst waarnaar de straat is vernoemd. Weet jij welke straten c.q. welke schilders het zijn ?

De initiatiefnemers van dit plan zullen contact leggen met bekenden van hen in de straten. Via hen vormen we een netwerk. Ga vast op zoek naar je schilder.

Bedenk vrijmoedig wat je met straatgenoten leuk vindt om te doen met je schilder als uitgangspunt.

Collectanten gezocht MS collecteweek van 28 juni t/m 3 juli 2021: collectanten gezocht in ARNHEM Noord!

Bij de Achterkant

Jan Zwartjes

Film in onze wijk Henk Donkers Voor nieuws over de film De fantast van Rosa Meijer die wordt opgenomen in onze wijk en op de AMS, verwijzen we naar onze Facebookpagina en naar de website. De film gaat over Keesje, een jongetje dat droomt en verhalen verzint en niet zomaar past in het schoolleven.

Rosa heeft inmiddels zo’n 25 mensen gecharterd die met haar als regisseur - de film maken. Het zijn allemaal medestudenten van haar opleiding en van de Filmacademie in Amsterdam. Ze worden niet betaald, maar voor de huur van apparatuur, catering en andere zaken is wel geld nodig.

De productie is begroot op 10.000 euro. Rosa wil dat geld via crowdfunding bij elkaar krijgen en heeft daarvoor in de Burgemeesterswijk en Gulden Bodem folders verspreid.

Op dit moment is er meer dan 11.000 euro gedoneerd.

Rosa heeft leuke tegenprestaties bedacht voor donateurs.

Doneren kan via https://cinecrowd.com/nl/de-fantast.

Daar is ook meer informatie te vinden en een teaser te bekijken.

Skeelertraining van start Misschien is het ook bij u in de wijk zichtbaar, veel mensen hebben in deze Coronaperiode hun skeelers weer aangetrokken.

Vanuit de Arnhemse IJsclub Thialf (A.IJ.C) willen wij graag een bijdrage leveren aan de sportmogelijkheden vanuit sportpark

‘t Craneveld. Zoals bijvoorbeeld skeelerles in de lente en zomer voor zowel volwassenen als jeugd.

PR-Communicatie AIJC Thialf http://www.aijcthialf.nl/

35 | Penseelstreek nr. 96

1

2

3

4