penseelstreek95

Bomenkap Wat doet Het Dorp ?

Verder richting duurzaamheid 2021 | 95 WINTERNUMMER LUSTRUMJAAR

INHOUD

REDACTIONEEL

2

Colofon, redactioneel, Lichtpuntje

3

Van de bestuurstafel, Op de terugweg na COVID19

4

Wat doet de Wijkvereniging?

Oproep Ledenvergadering

5

Lustrumjaar 2021

6

Licht in de duisternis

7

In memoriam Henk vd Brand

10

Nieuwkomers in de wijk 1

11

Nieuwkomers in de wijk 2

12

De Bakermat verdient onze steun Geheim (Column)

13

Appartementen aan de Zijpendaalseweg

16

Bomenbeleid - deel 1

18

Trof, Publicatie over Zijpendaal

19

Trapveldjes en Speeltuinen in coronatijd

22

Het Dorp 1962-1970

25

Het Dorp tot nu

26

Quiz winter en antwoorden herfst

28

Een duurzame toekomst voor onze wijk

34

Kort en klein

35

Bij de (voor- en) achterkant

36

Achterkant

Annemoon Gudde

Het nieuwe jaar is begonnen en wij wensen jullie gezondheid, soepelheid van geest en geduld in het vooruitzicht van vaccinatie, overwinning op de virussen en het behouden van het goede.

In dit winternummer maken we als het ware een ommetje door onze wijk en eromheen. Onze Marcus maakte mooie foto’s. Overal zien we beweging: nieuwkomers in de wijk, een nieuw wijkcentrum op stapel, onze inventieve Energiegroepen blijven actief. Onze vaste rubriek ‘Wat gebeurt er in het bos?’ trekt in dit nummer een nauwe cirkel om onze woonwijk heen. Ons oog viel op de hardhandige bomenkap en de werkzaamheden in Het Dorp aan de overkant van de Amsterdamseweg.

Dit jaar is het lustrumjaar van de wijkvereniging. Mooie plannen, maar met corona is het afwachten. We mikken op september. We wilden een verse stijl.

Onze vormgever Cécile Bruisten heeft er iets moois van gemaakt. Wij zijn er blij mee.. Ter ere van het lustrum betonen we ons een ware ‘schilderswijk’.

Als je wilt weten wie wat waar op de Voor- en Achterkant moet je goed zoeken.

Lichtpuntje

Bert Krikke

Alles was al voorbereid: de kerstbomen stonden al mooi verlicht opgesteld bij het hoogspanningshuisje op de kruising Bakenbergseweg – Jacob Marislaan en de geest van onze emeritus kapelaan Dick Tiemens en zijn boodschap zweefde al boven de wijk. Helaas, de lockdown. We zochten Dick op. “Ja, het is jammer. Ieder jaar is het weer een eer en genoegen om hierbij een rol te mogen spelen. Om op de trap te klimmen, iedereen toe te spreken en een hart onder de riem te steken. Volgend jaar zijn we er natuurlijk weer.

Om de donkere maanden door te komen krijgen jullie bij deze van mij een lichtpuntje!”

VAN DE BESTUURSTAFEL Vrolijk het voorjaar in?

Mag ik beginnen met jullie allemaal van harte te feliciteren, want jouw wijkvereniging bestaat dit jaar 25 jaar. Een zilveren jubileum.

Natuurlijk willen we dat vieren, met activiteiten voor jou en hopelijk ook mét jou. Er staat een boel te gebeuren, voor jong en oud. We kunnen zeker nog hulp bij de voorbereiding gebruiken.

Je ziet dat ik de titel van een vraagteken voorzie. COVID19 is ons land nog niet uit. Binnenkort overleggen we met onze werkgroepen over de bedachte activiteiten (zoals de Jubileumroute die in januari niet door kon gaan, schilderworkshops, Koningsdag, een lustrumweekend met wijkfeest enzovoort). Wil je jouw steen ook bijdragen?

Meld je dan bij lustrum@penseelstreek.nl. We kunnen je hulp goed gebruiken! Maar we weten niet hoe de huidige lockdown uitpakt, wanneer ontmoeten in gezelschappen mogelijk is, en hoe snel er voldoende vaccins zijn. En dat is een serieuze afweging!

We willen wel door met de voorbereidingen. We zijn bezig met een jubileumboekje of iets dergelijks. Wat we graag willen is werken met veel beeldmateriaal. We zijn op zoek naar fotograven en –gravinnen die het leuk vinden om activiteiten te bezoeken, of bijzondere plekken in onze wijk op de gevoelige plaat vast te leggen. Jan, Hans, Andrew, maar zeker ook anderen: we zouden het heel leuk vinden als we straks een ‘fotoshoot’ van onze prachtige wijk en haar bewoners hebben die bij iedereen lekker veel herkenning oproept! Meld je via de mail (lustrum@penseelstreek.nl) en ik nodig je uit voor een kop koffie om over dit idee door te praten.

In de lente zullen, zo hoop ik echt, ook nieuwe initiatieven en activiteiten in de Bakermat tot bloei komen. Helaas werd snel na de start de zaak stilgelegd, maar houd www.wijkcentrumbakermat.nl in de gaten voor alle actuele informatie.

WijkKerstbomen met leden van het Kerstzingteam

Op dinsdag 23 februari, 19.30 uur, houden we onze jaarlijkse ledenvergadering. Naast een afrekening en jaarverslag over 2020, en de nieuwe begroting willen we ruim aandacht besteden aan het jubileum, waarvoor we behoorlijke financiële ruimte hebben gemaakt. Waar we staan met alle plannen, gaan we die avond bekend maken. Kom dus luisteren, meepraten en beslissen over jouw wijkvereniging. We hopen live, maar anders gaan we digitaal.

De samenstelling van het bestuur gaat veranderen. We hebben vertrekkers en starters. Jan-Maurits de Jonge en Hans Pietersma hebben, na 3 jaar, te kennen gegeven te stoppen met hun werk als penningmeester en bestuurslid. Op deze plaats dank ik jullie al voor het vele werk dat jullie hebben gedaan! Gelukkig hebben we twee kandidaten voor de opvolging. We zijn heel blij dat Wim Verheggen en Nicolette Piekaar ons team komen versterken.

Mark Elbers | voorzitter wijkvereniging

Wim gaat zich met de financiën bezighouden. Nicolette gaat zich inzetten op de samenwerking met de gemeente over maatschappelijke onderwerpen. Blijft staan dat we nog een bestuurslid jeugdactiviteiten zoeken. Op onze website www.penseelstreek.nl staat een uitgebreid profiel.

Tot slot: 5 december kreeg ik een surprise: de eerste klachten van het COVID19-virus. Ik heb ook nog een tijdje in Rijnstate gelogeerd.

Net voor de kerst was ik thuis, en nu bezig met het herstel van een forse longontsteking. Dat gaat gelukkig goed, en de reacties die ik de afgelopen periode ontving zijn hartverwarmend, dank iedereen!

Maar…..mijn collega bestuurslid Linda Hofman heeft ook COVID gehad, en is al langer bezig om te herstellen. Daarom heeft zij besloten om tijdelijk aan de zijlijn te gaan staan. Dat betekent dat we ook voor haar functie (bestuurslid marketing, communicatie) graag een oproep doen. Heb je hiervoor interesse, laat het ons weten op bestuur@penseelstreek.nl.

Zo zie je maar. COVID blijft vragen om alertheid. We moeten blijven opletten, omzien naar elkaar en verspreiding geen kans geven.

Van ganser harte hoop ik dan dat we straks gaan genieten van een vrolijk voorjaar!

Op de weg terug ! van Covid19 !

Mark Elbers

Op 5 december 2020 kreeg ik de eerste klachten. 7 december werd ik positief getest op COVID19, en na een week hoge koorts en een slechte zuurstofopname, ben ik op 14 december opgenomen in het ziekenhuis. Gelukkig kon ik Rijnstate op 23 december achter me laten en thuis gaan werken aan herstel. Dat gaat langzaam, maar ook wel gestaag. Mijn huisarts zegt: kijk naar ontwikkelingen per week, en zie dan waar je staat na 6 weken. Inmiddels ben ik aan het oefenen, wandelen en ook weer (een heel klein beetje) aan het werk. Elke dag een paar uurtjes, om ook het sociale karakter van werk niet te veel te verliezen.

Ik kijk terug op een indrukwekkende tijd, in de wetenschap dat COVID19 voor iedereen anders uitpakt. En ik prijs me gelukkig dat mijn herstel nu een positieve lijn laat zien. Maar dat geldt niet voor een aantal anderen in onze wijk die door COVID19 geraakt zijn. Ik hoor natuurlijk ook de verhalen van een lang en moeilijk herstel. Die mensen wens ik heel veel sterkte en geduld!

En iedereen wens ik het geduld om, na het einde van de lockdown, de bekende gedragsregels te blijven volgen. Zeker totdat we met z’n allen gevaccineerd zijn. Ik kan je verzekeren, bij mij was het geen griepje!

COLOFON Redactieleden: Annemoon Gudde Bert Krikke Madeleine Corstens Marcus Kleijn Britt van Uem redactie@penseelstreek.nl

Advertenties Hans Alink advertentie@penseelstreek.nl

Facebookgroep Wijkvereniging De Penseelstreek

Verspreidingscoördinator Annelies Kruisweg bezorging@penseelstreek.nl

2 | Penseelstreek nr. 95

Verspreiding 4x per jaar huis aan huis in de buurten Hoogkamp, Sterrenberg en Gulden Bodem te Arnhem.

Oplage 1950 ex.

Vormgeving Cécile Bruisten Druk Coers&Roest, Arnhem De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten of, in overleg met het bestuur, niet te plaatsen.

Bestuur wijkvereniging Mark Elbers (vzt) Mariëtte van Vlerken (secr) Jan Maurits de Jonge (penn.m) Hans Pietersma Linda Hofman Secretariaat Bosboomstraat 17, 6813 KB Arnhem bestuur@penseelstreek.nl 026 4435265

Lidmaatschap 2020 min. € 12,50 per gezin IBAN.: NL67 INGB 0007 8197 30 t.n.v. Wijkvereniging ‘De Penseelstreek’ te Arnhem Redactie website Mariëtte van Vlerken webredactie@penseelstreek.nl

Inleveren kopij • Nieuwe kopij kan worden ingeleverd tot 28 maart 2021.

• Het schema voor 2021 is op de website te vinden onder het menu Wijkkrant.

• Aanleveren kopij bij voorkeur per e-mail of WeTransfer.

Kopij sturen naar: redactie@penseelstreek.nl • Teksten graag in Word/Pages • Digitale foto’s in een zo hoog mogelijke resolutie (300 dpi) Verspreiding volgende wijkkrant: vanaf 23 april 2021

3 | Penseelstreek nr. 95

Wat doet eigenlijk onze Wijkvereniging De Penseelstreek?

WIJKVERENIGING DE PENSEELSTREEK 25 JAAR

Bert Krikke & Linda Hofman

De doelstelling van onze wijkvereniging is het bevorderen van het woon- en leefplezier en onderling contact in de wijken Hoogkamp, Sterrenberg en Gulden Bodem.

De wijkvereniging doet dit door het stimule-ren en waar nodig faciliteren van activiteiten in de wijk en door het behartigen van de belangen van de wijk.

De wijkvereniging bedient hier ongeveer 1700 adressen.

Formele structuur De Wijkvereniging kent ongeveer 450 leden die jaarlijks een contributie betalen. Daarnaast zijn er donateurs en ontvangt de Wijkvereniging subsidie van de gemeente. Het bestuur van de wijkvereniging ondersteunt en coördineert de jaarlijkse activiteiten, beheert de financiële middelen en onderhoudt contacten met relevante partijen, zoals de gemeente en andere wijkverenigingen. Jaarlijks legt het bestuur tijdens een ledenvergadering verantwoording af aan haar leden over het gevoerde beleid en de financiële middelen. Dit resulteert in een Jaarverslag en een Jaarrekening die beide in de ledenvergadering formeel worden vastgesteld.

Communicatie Vier keer per jaar valt het wijkmagazine De Penseelstreek op de mat bij alle wijkbewoners. Hierin kunnen ook alle wijkwerkgroepen hun activiteiten bekend maken. Daarnaast verzorgt de wijkvereniging maandelijks een nieuwsbrief voor de wijkbewoners.

Er is een Facebook groep die onder leiding van de enthousiaste redacteur inmiddels ruim 350 volgers heeft.

Jaarvergadering 2021 Het bestuur van de Wijkvereniging nodigt wijkbewoners van harte uit voor de jaarvergadering op Dinsdag 23 februari 2021 van 19.30 – 21.30 uur

4 | Penseelstreek nr. 95

Dit jaar is het dan eindelijk zo ver. Onze wijkvereniging bestaat 25 jaar! Wijkvereniging De Penseelstreek is inmiddels niet meer weg te denken uit onze wijk. De vele jaarlijkse activiteiten.

De Classic, Koningsdag, de vele themabijeenkomsten in Trix en de Bakermat, de kerstzang, het wijkmagazine en de vele werkgroepen die werken aan bijvoorbeeld de duurzaamheid en leefbaarheid van onze wijk en nog veel meer.

Activiteiten De jaarlijkse activiteiten worden georganiseerd door commissies, die bestaan uit vrijwilligers. In de inleiding noemden we al een aantal van de activiteiten die door de wijkvereniging worden ondersteund. Aan het begin van dit jubileumjaar is het een mooi moment om eens een overzicht te geven van alle activiteiten die de Penseelstreek ontplooit: 3. Extra activiteiten rond 1. Reguliere activiteiten actuele thema’s Inloopochtenden voor Bijvoorbeeld de Airborne senioren (Trix) herdenking in 2019 Thema ochtenden voor ouderen (Bakermat) 4. Aandachtsgebieden en Wijkdiners (Bakermat) werkgroepen Repairplek (Bakermat) Duurzaamheid Wekelijks peutergym en Leefomgeving pilates (voor volwassenen) Buurtpreventie Welkomstpakket voor nieuwe Veiligheid wijkbewoners Senioren Sport 2. Jaarlijks terugkerende Jeugd activiteiten Welkom in de wijk Koningsdag Straatspeeldag De Classic (old timer event) Sint Maarten optocht Kerstzingen Vacatures Kijk eens op onze website www.penseelstreek.nl voor de actuele vacatures. Zet je je liever op een ander terrein in? Heb je een nieuw initiatief in je hoofd? Neem dan ook contact met ons op via bestuur@penseelstreek.nl.

Oproep Oproep Oproep Oproep Naast alle formele zaken, zoals het bespreken en vaststellen van de jaarstukken, is er ruimte voor het presenteren en toelichten van alle plannen voor het lustrumjaar. We hopen op een hoge opkomst en dat wijkbewoners enthousiast worden om samen met ons aan de slag te gaan.

Een volle agenda dus, die vanaf 9 februari in te zien zal zijn op de website www.penseelstreek.nl.

We hopen dat de coronamaatregelen het dan toelaten om elkaar fysiek te treffen. Kan dit niet, dan zorgen we voor een online bijeenkomst. Hierover informeren we u nog via de nieuwsbrief en de website.

De Penseelstreek is de maatschappelijke lijm die onze wijk bijeen houdt. Dit wordt een jaar van feest en vieren, maar het zal jullie niet verbazen dat we op dit moment nog niet precies weten op welke wijze we het lustrum gaan vieren.

Het lustrum jaar In de loop van februari gaat het organisatiecomité bij elkaar komen om dan de plannen en het programma verder uit te werken.

De verwachting is dat we in het najaar als het even kan groots gaan uitpakken en het ook echt met elkaar gaan vieren. We kijken daarnaast bijvoorbeeld al naar de mogelijkheid om gedurende het jaar een aantal lezingen te organiseren over markante schilders uit onze wijk en rondom het thema schilders straatactiviteiten te organiseren.

Bovendien willen we natuurlijk dit lustrum ook in woord en beeld vastleggen.

Dit doen we natuurlijk op onze website: www.penseelstreek.nl.

Daarnaast doen we dit met: Een herinneringsboekje met een reportage van alle lustrumactiviteiten.

In het najaar een lustrumspecial van ons magazine De Penseelstreek.

Speciale uitgaven over de historie van onze wijk.

Tenslotte willen we een blijvende herinnering aan dit lustrum in onze wijk realiseren. We denken daarbij aan een klok op de hoek van de Jacob Marislaan en de Bakenbergseweg, waar vroeger ook een klok gehangen heeft.

Visioen/Plan commissie Straatbewoners en hun schilder:

Vrijwilligers gevraagd Elk wijkevenement krijgt een LUSTRUMaccent. Wij zoeken helpende handen voor alle activiteiten, maar ook fotografen en (razende) reporters. Er zijn diverse mogelijkheden, van het helpen bij de organisatie van een toernooi tot het meedenken over activiteiten die de jeugd aanspreken. Ons uitgangspunt is dat we proberen aan te sluiten bij wat u energie geeft en waar u goed in bent.

We weten op dit moment nog niet precies wat we gaan doen, maar als u zich alvast aanmeldt dan houden we u op de hoogte van de activiteiten die we gaan oppakken.

Doet u mee?

Meld u aan: lustrum@penseelstreek.nl.

U leert op deze wijze andere wijkbewoners kennen, werkt samen, maakt plezier en bezorgt anderen dat ook. Kortom: u levert een belangrijke bijdrage aan meer sociale cohesie in de wijk.

Weekend 25, 26 september Contactadres: redactie@penseelstreek.nl Elke deelnemende straat krijgt een tijdslot. Er trekt een stroom publiek coronaproof van straat naar straat. Voorop loopt een trommelaar of dweilorkest. Onder het publiek bevindt zich een volwassen jury en een kinderjury. Elke straat presenteert zichzelf en (iets van) zijn schilder. Na afloop komt de stroom bijeen op een nabijgelegen veld en worden de prijzen feestelijk bekendgemaakt.

5 | Penseelstreek nr. 95

Een licht in de duisternisjn Elke avond maak ik een rondje met onze hond door de wijken Gulden Bodem, Hoogkamp en Sterrenberg. Vanaf begin november 2020 veranderde het straatbeeld. Veel wijkgenoten pakten uit met uitbundige buitenkerstverlichting. Teken van moeilijke tijden? Of juist van huiselijke sfeer?

Het is een feest om even in de wijk rond te lopen, zelfs al heb je geen hond om uit te laten. Een waar licht in de duisternis.

Marcus Kleijn

In Memoriam

Henk van den Brand 1935 - 2020 Op de voorkant van de vorige uitgave stond Henk afgebeeld met zijn vrouw Lies. Hij was iemand die altijd ja zei wanneer je hem iets vroeg. Niemand kon weten dat hij luttele dagen na het maken van de foto opeens zou overlijden.

Henk was oud-marinier en chef bouwkundig tekenaar bij Wiegerinck en Van Gestel. Van zijn hand is ook het ontwerp van het oorlogsmonument op de Drielse dijk. Hij was ridder in de orde van Oranje Nassau. Hij kon meeslepend vertellen over zijn werk, de oorlog, zijn historische verzameling van militaire insignes, onderscheidingen, petten, affiches en andere materialen.

Toen de wijkvereniging in september 2019 herinneringstafels organiseerde om uit te wisselen over de Slag om Arnhem en zijn consequenties, was Henk meteen bereid om te komen vertellen en stukken uit zijn collectie ten toon te stellen.

Veel mensen zullen hem kennen uit de Diaconessen-kerk, waarvan hij samen met zijn vrouw Lies een betrokken en bijzonder actief lid was. Zo’n vijftig jaar geleden kreeg Lies de vraag of zij wilde helpen met het opzetten van de Bazaar. Dat was maar een van de activiteiten die ze organiseerden en waarin ze samenwerkten.

Ondernemend, bereidwillig, ondersteunend en dat tientallen jaren lang. Bij de laatste Bazaar en boekenmarkt stond Henk net als ieder jaar in zijn marinierstrui breed en imposant bij de ingang om op te letten of mensen wel een kaartje kochten. Uit zijn verhaal bleek ieder die meehielp in de kerkzaal als het ware tot een grote familie behoorde, waarover hij sprak met affectie.

In hem verliezen we een altijd vriendelijke, betrokken en actieve wijkgenoot.

6 | Penseelstreek nr. 95

7 | Penseelstreek nr. 95

MAKELAARS Samen beter verkopen

Buitentafel Anker • duurzaam ontwerp • thermisch verzinkt staal • recyclebare toplagen

Worden en blijven

• gelimiteerde oplage • genummerd en gesigneerd

Velperplein 11 (naast de Mediamarkt)

• gepersonaliseerd met logo

026 - 750 2 750

www.openmakelaars.nl MAKELAARS

NWWI

• 220 cm - 300 cm - 360 cm

t 06-30 39 33 05 e info@fvdsontwerp.nl i www.fvdsontwerp.nl

YOGA EN MINDFULNESS VOOR JONG EN OUD

VOOR VITALITEIT EN EEN GEZONDE BALANS IN JE LEVEN!

Centrum voor Mindfulness, Yoga & Bewustwording

Voor volwassenen • yoga (o.a.hatha, zwangerschapsyoga, 60+, herstelyoga) • mindfulnesstrainingen • hoogsensitiviteit • workshops & trainingen bewustwording Voor kinderen & jongeren • yoga • mindfulnesstrainingen

WEES WELKOM VOOR EEN PROEFLES.

Gezondheidscentrum Gulden Hart | Bakenbergseweg 72 | 6814 MK Arnhem | www.mindfulnessinmotion.nl |

Studio Fermate

Willemijn van Rijn

Pianolessen voor kinderen en volwassenen Van Lawick van Pabststr. 5 6814 HA ARNHEM Willemijnvanrijn@gmail.com 026-3826221 | 06 23762033

tuinmaatwerk

tuinonderhoud

Schelmseweg 67 6816 PA Arnhem T 026 4431474 of 06 54310459 info@totaaltuin.nl www.totaaltuin.nl Openingstijden: zaterdag 09.00-17.00 uur. Wilt u op andere dagen of liever ‘s avonds langskomen, geen probleem!

Bel of mail gerust voor het maken van een afspraak.

Ambachtelijke Restauratie

Uw bent bij ons aan het juiste adres voor:

www.willemijnvanrijn.nl

tuinaanleg

Van der Staaij Glas in lood Glas in lood tussen isolatieglas Monumentale beglazing Isolatieglas voor stalen kozijnen Isolatieglas HR++

Dun isolatieglas 10 mm dik voor monumenten Spiegels - geslepen glas Douchewanden Nieuwe authentieke ramen Beschermende voorzetbeglazing

U vindt ons in het Oosterbeekse Koningsdal.

Het adres is Utrechtseweg 172a (achter Glaskunstgalerie De Glorie), Oosterbeek.

www.vanderstaaij.nl

ers eelnem met 8,5! d r o o l D ee d beoord

Concreet, persoonlijk en doelgericht! vergroten zelfinzicht a.h.v. gevalideerd gedragsassessment opstellen persoonlijke Studie Top 5 opstellen concreet studiekeuze ac�eplan actueel beeld van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt Nu ook Profielkeuze advies! 10% wijkkorting bij inlevering van deze advertentie!

Valeri Berns I Welke-studie-past-bij-mij.nl I Van Ruisdaelstraat 45 Arnhem I T 06 21429956 I E valeriberns@gmail.com

8 | Penseelstreek nr. 95

9 | Penseelstreek nr. 95

NIEUWKOMERS IN DE WIJK Nieuwkomers in de Colenbranderstraat Madeleine Corstens

Eva en Hein zijn beiden opgegroeid in Twente.

In de Colenbrander komen binnenkort nog meer Tukkers wonen. Kennelijk is het voor hen goed toeven in die straat. Op de Nieuwjaarsborrel begin 2020 in de bocht van de straat konden zij al met veel bewoners kennismaken. De Colenbranderstraat staat ook bekend om het leuke jaarlijkse straatfeest waarbij jong en oud meedoet en meespeelt in de dan autovrije straat. In 2020 kon dat helaas niet doorgaan vanwege Corona. Toen ze er net woonden kwam er spontaan een bewoner een cadeautje langs brengen.

Dat werd gewaardeerd. Het deed denken aan het Twentse naoberschap.

De kinderen zitten op de crèche de Holle Boom, ook al in de straat! De bewoners zijn heel divers qua leeftijd: ouderen die er al jaren wonen, gezinnen met kinderen die goed kunnen oppassen op Filip en Flore en gelukkig ook een gezin met heel jonge kinderen.

Ze missen wel een gezellig cafeetje dichtbij waar je onverwacht binnen kan lopen en iets kan drinken en ook een hapje eten met de kinderen. In Klarendal en het Spijkerkwartier kan dat goed en vind je ook veel winkeltjes die hen aanspreken. Daar is het goed volgens hen goed toeven.

Eva en Hein zitten midden in een drukke levensfase met intensieve banen en de twee peuters thuis.

Dus van veel uitgaan komt het nu nog niet. Ze zouden bijvoorbeeld ook wel eens naar het Rozet of Focus filmhuis willen gaan maar dat komt er nu nauwelijks van. Zo gauw als Corona het toelaat en zij een avondje vrij hebben heeft een bezoekje aan cafeetje of klein restaurant heeft dan ook de voorkeur.

Het geeft je een fijn gevoel om de bossen zo dichtbij te hebben. Ze(race)fietsen en mountainbiken en wandelen er graag. Eva tennist bij de Hoogkamp.

Ook wonen er nog vriendinnen in Arnhem.

Kortom, de overstap vanuit Utrecht was een goede keuze.

10 | Penseelstreek nr. 95

Nieuwkomers aan de Bakenbergseweg Marcus Kleijn Eind november 2020 sprak ik Jeroen, Hilde, Tygo (13) en Joey (15, bijna 16) over hun recente verhuizing naar de Bakenbergseweg.

Het was op een zondagmiddag dat Tygo en Joey enthousiast de Formule 1 races aan het kijken waren, waar Max weer z’n formidabele stuurkunsten liet zien. Of misschien was het alleen maar het warmdraaien, want ik kon als interviewer toch even hun aandacht vangen.

Tygo en Joey vertelden me dat ze blij waren met de verhuizing.

Voorheen woonden ze met hun ouders in Heijenoord aan de Noordelijke Parallelweg, dicht bij het spoor. Het huis daar was minder ruim van opzet, de kleine tuin lag niet ideaal en het spoor zorgde voor wat geluidsoverlast. Hun huidige huis heeft duidelijk een betere lichtinval en ze zijn blij met hun ruimere slaapkamers.

De afstand naar hun school (Thomas a Kempis) is nauwelijks veranderd, maar daar hoeven ze nu met de online-lessen natuurlijk niet zo vaak naar toe. Ze wonen nu wel wat dichter bij de voetbalvelden van SML, waar ze nog trainen. De wedstrijden gaan nu natuurlijk nog even niet door.

Jeroen en Hilde brengen de koffie en mengen zich nu in het gesprek. Ze leerden elkaar kennen tijdens hun studie (hij HTS in Arnhem, zij HBO-V in Nijmegen) in Arnhem op de Korenmarkt, zo’n dertig jaar geleden alweer.

Nu, vele jaren later in hun leven, zijn ze zeer content met hun nieuwe woning, waar ze veel aan hebben laten doen. Bij eerdere verhuizingen hadden ze al aardig wat ervaring opgedaan, o.a. met hulp van de vader van Jeroen. Hier moesten ze het echter

zonder hem doen. De verbouwing begon oktober 2019 en ze verhuisden eind maart 2020, tijdens de coronacrisis. Met een klein verhuisteam werd de klus toch geklaard. Elke verdieping is rigoureus aangepakt, met nieuwe indeling, moderne badkamers en nieuwe vloeren. De doorgang tussen keuken en de woonkamer hebben ze verbreed, waardoor een mooie lichte en praktische ruimte is ontstaan. De tuin wordt op een later moment aangepakt.

Ze denken aan een onderhoudsvrije tuin.

Hilde werkt als groepsbegeleidster bij Siza op een woongroep bij mensen met een verstandelijke beperking in de leeftijd van ongeveer 30 jaar. Haar ontspanning haalt ze door met vriendinnen te wandelen en ook is ze lid van de sportschool. Tevens vindt ze het leuk om series op Netflix te kijken en samen met Tygo en Joey te kijken naar Max Verstappens prestaties.

Jeroen is ZZP’er bij zijn eigen bedrijf Bookhooker Agency en verleent diensten voor artiesten en events. Zo verzorgt hij het tourmanagement van landelijk bekende artiesten als Ilse de Lange, Racoon en Duncan Laurence en schrijft hij subsidieaanvragen voor artiesten.

Door de huidige situatie met corona is er nauwelijks werk in de evenementen branche. De tijd die hij nu heeft, besloot hij te stoppen in bijscholing voor administratieve dienstverlening zodat hij met z’n bedrijf ook belastingaangiftes kan verzorgen en kan helpen met boekhouding en advies. Om zich het vak eigen te maken werkt hij sinds kort bij Administratiekantoor Vening in de regio Gelderse Poort, Arnhem. Hij werkt er graag en leert er veel.

Hij is zo goed als klaar met z’n opleiding en binnenkort kan hij de administratie en aangiftes voor particulieren en eenmanszaken gaan doen. Mocht je iemand nodig hebben, kijk dan op www.bookhooker.nl

de oplossingen Achterkant: 1 - Gabriëlstraat 2 - Jozef Israëlslaan 3 - Jacob Marislaan 4 - Weissenbruchstraat Voorkant: Jacob van Ruisdael, Gezicht op Arnhem

Een jaar geleden kwamen Eva van de Berg en Hein Medema met hun kinderen Filip (3) en Flore (1) in de Sterrenberg wonen. Eva is werkzaam als interimarbeidsjurist en Hein is ondernemer-investeerder met een B.V. in digitale start-ups. Hein werkt veel thuis en Eva meer op het kantoor van haar huidige werkgever.

Vanuit Utrecht vanaf een bovenwoning vonden ze het een verademing om nu in een huis met zonnige voor- (inclusief trampoline) en achtertuin te wonen. De plaatsen in de buurt van Utrecht zoals Hilversum of Zeist hadden toch te weinig leuke uitgaansmogelijkheden en leuke kleine winkeltjes.

Uiteindelijk kozen zij voor Arnhem vanwege het zo dichtbij zijnde station met de goede treinverbinding naar Utrecht en Amsterdam.

11 | Penseelstreek nr. 95

Geheim

Het wijkcentrum "de bakermat" is van de hele wijk...

Casper Ebeling Koning

...Dát is de grondtoon van het initiatief om van de inmiddels voormalige Diaconessenkerk een, nee: óns wijkcentrum te maken.. Bezoek www.wijkcentrumdebakermat.nl en je weet meteen al een heleboel meer.

Ik spreek met Han Haarsma, penningmeester van het bestuur - met Fred Hammerstein, voorzitter, Roelie van Rossem-Broos secretaris, René Muller commissaris gebouw. Commissaris vrijwilligers wás Barend Freriks, maar hij heeft inmiddels afgezien van die taak: er wordt nu naarstig gezocht naar een nieuwe commissaris..: Ideaal zou zijn een vrouw tussen de 40 en 50, bij voorkeur wonend in het 'Penseelstreek-rayon'..

Feitelijke initiatiefnemers van het wijkcentrum zijn Jan Siert Wiertsema en dominee Martin de Jong, leden van de Diaconessenkerk die in de toekomst keken. In 2018 was er al een bijeenkomst waar 220 mensen op afkwamen: wát gaan wij doen met dit gebouw als dat straks vrijkomt? Er is gebrainstormd, er ontstond een klankbordgroep en een bestuur.

Opzet: het dient een centrum te worden dat bruist van de activiteiten, gedragen door alle bewoners van onze wijken: Burgemeesterswijk, Hoogkamp, Sterrenberg, Gulden Bodem, voor elck wat wils en voor alle leeftijden... Het begrip 'draagvlak' komt regelmatig voorbij.

Heel belangrijk zijn v r i j w i l l i g e r s - daarvan zijn er vele nodig!! Er is al samenwerking met overbuur Arentheem (dat in de kelder een knutselruimte heeft: iets voor jeugd, op woensdagmiddag?!). Én: met Rozet, dat culturele wijkactiviteiten stimuleert en ondersteunt.

Velen staan al lang in de startblokken, maar 'Corona' slaat steeds weer een deuk in de plannen, bv de koffie-inloop op dinsdag- en donderdagmorgen...maar het bestuur en allen daaromheen versagen niet, houden de spanningsboog op spanning!

Rust geeft het feit dat de Gemeente Arnhem het gebouw heeft aangekocht, het aan Het Wijkcentrum verhuurt en meedenkt en helpt de coronatijd zo goed mogelijk te overbruggen. 'Het financiële plaatje ziet er gezond uit, maar voor bijvoorbeeld de verbouwing van de - gróte - kerkzaal zal aan fondsenwerving moeten worden gedaan: het bestuur staat zeer open voor meedenkers en meedoeners ook op dit punt: kom maar (óp) met uw ideeën!!

De verwachting en de hoop is dat ergens tegen de zomer de trein goed op stoom zal komen en het zou heel mooi zijn als de feestelijke opening in september plaats zal vinden, op Nationale Burendag..! Voor werkelijk alles zul je in De Bakermat terecht kunnen: koffie-inloop - alle mogelijke 'bewegingsuitingen' (yoga, ismakogie, enz.) - lunches - op termijn diners (we hádden al het goedlopende maandelijkse diner) - open podium (dat al een flitsende start maakte) - kunstmarkt - boekenmarkt - ruilbeurs - zondagmiddagen met muziek en een wijntje - lezingen - kaarten - zingen - schilderen... maar ook ruimte voor familiefeestjes - vergaderen - rouwen - trouwen....

Maar: We zullen allemaal 'já' moeten zeggen tegen dit prachtige initiatief en daarmee dan ook tegen de mensen die de kar al een tijd trekken: zij verdienen onze steun...sterker: 'De Bakermat' verdient onze steun!

12 | Penseelstreek nr. 95

Britt van Uem

Mevrouw had bijna veertig jaar in de wijk gewoond. De kinderen waren er opgegroeid in het huis met de tuin die grensde aan de Gulden Bodem. Tot tien jaar na zijn pensioen had ze daar samen met haar man gewandeld. Maar sinds hij plotseling was overleden durfde ze niet meer. Zelfs niet met haar dochter, die er niet achter kon komen waar haar moeder precies bang voor was. Was ze bang om te vallen, of voor loslopende honden? Haar moeder kon of wilde er niet over praten en omdat ze ook wat vergeetachtig werd, besloten de kinderen dat ze het best kon verhuizen naar een serviceflat.

Daar bloeide ze helemaal op.

Ze sloot een warme vriendschap met een van de bewoonsters, met wie ze van alles ondernam. Ze sprak nog maar zelden over haar man, maar de kinderen waren allang blij dat het zoveel beter met haar ging.

De vriendin van mevrouw, die ik kende omdat ik het levensverhaal van haar man had opgenomen, vroeg me of ik ook zo’n document over haar vriendin wilde maken. Mevrouw wilde mij graag haar verhaal vertellen, maar de kinderen mochten het pas na haar dood beluisteren…

In de jaren tachtig – de kinderen zaten veilig op de nabijgelegen Montessorischool – ontmoette ze tijdens het uitlaten van de hond in het park een man. Ze raakten aan de praat en omdat hij een goeie luisteraar was, vond ze het plezierig om hem vaker te zien. Het leek of niemand haar zo goed begreep als hij. Ze voelde zich steeds meer tot hem aangetrokken, maar ze durfde niet op zijn duidelijke avances in te gaan. Ze besloot haar huwelijk te redden en vertelde hem dat ze hem niet meer wilde zien. Dat begreep hij niet, maar hij respecteerde haar besluit en zei te zullen wachten tot ze van gedachten veranderde.

Uit angst dat hij bijna dertig jaar op haar had gewacht, durfde ze na de dood van haar man niet meer alleen het park in.

Britt van Uem is toegetreden tot de redactie. Ze neemt levensverhalen op.

Nieuwe appartementen langs Zijpendaalseweg Henk Donkers

Appartementen zijn schaars in onze wijk en de vraag ernaar is groot. Er komen nieuwe, net buiten de wijk.

Wel duurt het nog even.

Maquette van de voorbeelduitwerking met drie bouwblokken (56 appartementen).

Er bestaat in onze wijk een grote behoefte aan appartementen. Vooral ouderen in een groot huis met een tuin, alleenstaanden en starters zijn ernaar op zoek.

De meesten willen wel graag in de buurt blijven wonen vanwege de voorzieningen, de ligging bij binnenstad, station en park, en hun sociale netwerk. Sinds de bouw van Sonswijck en het Artilleriepark tussen 1997 en 2001 zijn er echter geen nieuwe appartementen bijgekomen.

Dat gaat de komende jaren veranderen en is goed voor de doorstroming in de wijk. Er komen 56 tot 70 nieuwe appartementen, niet alleen voor senioren maar ook voor jongeren en starters.

Volgend jaar verlaat ROC Rijn IJssel zijn locatie aan de Zijpendaalseweg en komt er een groot terrein vrij voor woningbouw. Het terrein ligt naast de Gulden Bodem. Vorig jaar is samen met de buurt ‘een ontwikkelkader’ opgesteld met de randvoorwaarden voor de bouw van nieuwe woningen. In oktober is het gepresenteerd. Het wordt aangeboden aan de gemeente die het naar verwachting in januari/februari 2021 officieel zal vaststellen met eventuele veranderingen. Daarna verkoopt Rijn IJssel het terrein met bebouwing en kan de nieuwe eigenaar ermee aan de slag. Die zal een plan moeten ontwikkelen dat past in het ontwikkelkader. Daarbij worden de normale procedures (wijziging bestemmingsplan, omgevingsvergunning) gevolgd inclusief inspraakmogelijkheden. Naar verwachting kunnen de eerste bewoners in 2022 of 2023 verhuizen naar de appartementen.

Volgens het ontwikkelkader moeten er appartementen komen in een parkachtige omgeving. Geen grondgebonden woningen dus, maar appartementen omdat daar de meeste behoefte aan bestaat, zowel voor jongeren (starters) als ouderen. Er komt een mix van kleine en grote, goedkope en dure appartementen. De appartementsblokken mogen niet boven de bomen uitkomen en worden maximaal 4 of 5 verdiepingen hoog. Van het bouwvlak moet minimaal 60% groen worden waarbij de afstand tot de groene omgeving

Huidige situatie. Het grasveld links van ROC Rijn IJssel is ‘het stierenveld’ dat behouden blijft voor ‘ongezien spelen’. vergroot wordt. Het zogenaamde ‘stierenveld’ (afgeleid van de Van Limburg Stirum ULO/Mavo die er ooit zat) blijft onbebouwd en beschikbaar voor ‘ongezien spelen’. Parkeren voor bewoners moet binnen het bouwvlak en uit het zicht plaatsvinden. Het terrein wordt voor auto’s ontsloten via de Zijpendaalseweg en daarnaast via wandelpaden. Het terrein krijgt een groene uitstraling met veel bloemen, struiken en bomen, zo min mogelijk verharding en een klimaatbestendige inrichting (grastegels, wadi’s).

Het ontwikkelkader bevat drie voorbeelduitwerkingen als inspiratiebron voor projectontwikkelaar en architect. De variant met drie speels gesitueerde bouwblokken voor circa 56 appartementen viel het meest in de smaak bij de aanwezigen op de slotbijeenkomst. Een andere voorbeelduitwerking gaat uit van ongeveer 70 appartementen.

13 | Penseelstreek nr. 95

Penseelstreek adv 2021.pdf 1 15-1-2021 13:10:41

Je ziet ze groeien bij Skar.

Dagopvang (0-4 jaar) Peuterwerk (2-4 jaar) Bso (4-13 jaar)

ALS U WIJNEN WILT SCHENKEN GESELEKTEERD OP PUUR KWALITEIT

Nieuwsgierig?

C

Leer ons kennen via www.skar.nl/locaties/arnhem/de-holle-boom

ALS U een WHISKY ZOEKT DIE ZELFS U zal VERRASSEN

M

Y

BELEEF DIT ZELF LIVE in de winkel op vrijdag & zaterdag vanaf 10.00 uur

CM

MY

Annemariek Faber Kindadvies

omdat U OPRECHT VERWEND WILT WORDEN MET onze SERVICE

CY

Consultatie | Advies | Begeleiding | Bijles

CMY

K

Ben jij tussen de 8 en 14 jaar en wil je vooruitgaan op school?

www.taxwijn.nl

Ik help je graag! info@annemariekfaberkindadvies.nl Amsterdamseweg 214 | Arnhem

binnen 5 uur bezorgd aan huis - 7 dagen van de week

Lengtes inkorten v.a. € 8.50, Rits vervangen v.a. € 10,Tailleren v.a. € 12,50, Mouwen inkorten v.a. €12,50

Inbreng en verkoop van 2e hands damesmode

Dinsdag gebracht, donderdag ophalen Donderdag gebracht, dinsdag ophalen Contact: (naast Mantel) Tel: 026-3794415 www.madebyestrella.nl info@madebyestrella.nl

Voor uw complete woning stoffering, ook voor stuc- en schilderwerk, badkamers en keukens. Tapijt, parket, laminaat, pvc en vinyl gordijnen, binnen- en buitenzonwering. van Lawick van Pabststraat 97

Op het plein bij de Praxis en Lidl. Voor de deur gratis parkeren.

Amsterdamseweg 115 6814 GC ARNHEM T 026 44 50 218 E info@amelink.nl I www.amelink.nl

Speciale momenten verdienen speciale bloemen Oremusplein 4, 6815 DN Arnhem, T 026 3517148 bestel@flowbloemisten.nl Kijk ook eens op www.flowbloemisten.nl als u een mooi boeket wilt laten bezorgen

14 | Penseelstreek nr. 95

15 | Penseelstreek nr. 95

Over de bomenkap

4. Het kappen van gezonde bomen: o.a. Amerikaanse eiken, Europese eiken, beuken en Douglas levert duurzaam hout op. Laat je ze te lang staan en ze worden aangetast of ze overlijden, dan is het hout niet meer duurzaam te gebruiken, maar enkel geschikt voor de biomassa. Economisch is het voor de beheerder dus beter levende, gezonde bomen te kappen dan overleden bomen. Die blijven vaak ook staan of liggen als hout voor schimmels en insecten.

5. Sommige bomen hebben veel licht nodig om te groeien, andere weer minder. Door te kiezen voor diversiteit, moeten de overheersende bomen - ook al zijn ze gezond - soms het veld ruimen. Beukenbomen en de Amerikaanse eik voeren de boventoon in het park, waarbij beide bomen niet echt veel bijdragen aan ondergroei op de bodem en aan de biodiversiteit. Door redelijk grote open plekken te creëren, is er weer kans op het laten opkomen of planten van nieuwe bomen.

6. Bij de paden kunnen soms gevaarlijke situaties ontstaan.

Bomen die op dit gebied problemen kunnen veroorzaken -nu of in de komende 10 jaar - kunnen dus nu beter verwijderd worden. Als beuken eenmaal aangetast worden, zijn ze binnen een paar jaar levensgevaarlijk.

Bomenbeleid Gulden Bodem Deel 1

Marcus Kleijn

Afgelopen maanden heeft de Gemeente in het park Gulden Bodem een aantal bomen gekapt. Dat dit de gemoederen in de wijk heeft beziggehouden, zal weinig mensen ontgaan zijn. Zo werd ons, de redactie van de Penseelstreek, door onze wijkbewoners rechtstreeks gevraagd om dit verder te onderzoeken.

Aangezien het praktisch onmogelijk was om voor de editie van januari/februari iedere betrokken organisatie en instantie te interviewen (o.a. vanwege corona en de feestdagen), volgt hier slechts een inleidend informatief stuk over bomen en bomenbeleid.

Een verdere verdieping van dit onderwerp volgt dan in de editie van april.

De duurzaamste hovenier van Nederland

Voor het schrijven van dit stuk was ik op zoek naar mensen die me wat basisbeginselen over bomen, parken, bossen en bomenbeleid konden bijbrengen. Op social media kwam ik al snel Tinka Chabot tegen. Tinka heeft een opleiding tot hovenier en bosbouw (richting rentmeesterij) gevolgd. Zij werkt (snoeit en schrijft) inmiddels al heel wat jaren vanuit haar bedrijf S-Kwadraat. Dat ze weet waarover ze het heeft, blijkt wel uit het feit dat ze zich in 2020 een jaar lang de duurzaamste hovenier van Nederland mocht noemen. Deze prijs werd begin januari 2020 uitgereikt door een jury van vakgenoten uit de hovenierswereld.

In de eerste week van januari sprak ik met haar af om praktische informatie over bosbeheer te krijgen in het park de Gulden Bodem.

Ze kreeg versterking van haar partner en tevens bosbouwkundige Aart Meijssen en er waren twee andere geïnteresseerden bij.

We startten bij de drie poortwachters (de ongeveer 370 jaar oude tamme kastanjebomen) aan de Zijpendaalseweg. Voor er op de individuele bomen ingegaan werd, werd eerst nog uitgelegd dat een bosbouwkundige altijd het beleid van een opdrachtgever uit moet voeren. Het bomenbeleid in de Gulden Bodem is in dit geval iets dat vanuit de Gemeente Arnhem wordt opgelegd.

Een beleid kan verschillende doelen hebben; bijvoorbeeld zorgen voor zoveel mogelijk diversiteit of het bos beheren als productiebos.

De insteek bij aanplant van het park (misschien wel door de gravin, want vroeger heette dit bos gravinnebos) was om veel verschillende bomenrassen bij elkaar te plaatsen, oftewel het park zo divers mogelijk te laten ogen.

16 | Penseelstreek nr. 95

Bosbouwkundigen kijken overigens niet naar de stammen, maar naar de kruinen. Wanneer kruinen elkaar overlappen, zullen de onderstandige bomen daar veel last van hebben en het loodje leggen. Helemaal als het lichthoutsoorten betreft.

Bomen werken niet samen, maar proberen juist zelf zoveel mogelijk te groeien. Als ze daarbij andere bomen moeten verdringen, dan doen ze dat.

Zo zie je bijvoorbeeld diverse bomenrassen uit bijna alle continenten in het park staan. Hierdoor is dus een situatie gecreëerd, die nooit vanuit zichzelf in de natuur zou zijn ontstaan.

Beide bosbouwkundigen geven hiermee eigenlijk aan dat je niet moet denken dat het park als ’natuur’ betiteld mag worden. De huidige ingrepen in het park zijn in hun ogen logische stappen geweest.

Ik hoop jullie als lezer hierbij alvast een klein kijkje te hebben gegeven in het bomenbeleid.

Dit verhaal is nu vanuit één kant belicht. Meer kanten zullen volgen.

Na een periode van 30 jaar nagenoeg geen onderhoud, kon het niet anders dan dat er wel een keer wat werd gedaan. Na zo’n lange periode ontkom je er niet aan om naast zieke en gevaarlijke bomen ook enkele gezonde te vellen. In een bos hou je rekening met de volgende zaken: 1. De klimaatverandering: de extreme droogte van de afgelopen jaren zorgt ervoor dat bepaalde boomsoorten niet meer overleven (b.v. de fijnspar (als klein formaat onze kerstboom), de larix en de beuk hebben het extreem zwaar). Door te dunnen blijft er meer grond- en hangwater over voor de overgebleven bomen.

2. Veel ammoniak/stikstof in de lucht (hoofdzakelijk vanuit de landbouw) zorgt voor verzuring van de bodem, waardoor kostbare voedingsstoffen uitspoelen. Als je bomen weghaalt die nu nog gezond zijn, maar waarvan je weet dat die het de komende jaren toch niet gaat halen, bv. door concurrentie, dan geef je de overgebleven bomen meer kans op overleven en harder groeien.

3. De gemiddelde leeftijd van de beukenbomen in het park is bejaard te noemen. De meeste hebben nu een leeftijd van 200 jaar en staan niet meer zo heel stevig. Doet men nu niets, dan kan door een storm in een keer het hele park platgelegd worden. Tijdige verjonging van de bomenstand zorgt ervoor dat het park als geheel sterker en veerkrachtiger wordt.

17 | Penseelstreek nr. 95

Interview met de heer en mevrouw Onnekink, Ughelen, 8 januari 2021

"LANDGOED ZIJPENDAAL en DE FAMILIE BRANTSEN"

Spelen in de wijk Trapveldjes en speeltuinen Coronatijd, thuiswerken De scholen dicht Een zware tijd soms Voor jong en oud Waarom ga je niet even buiten spelen?

Hommage aan de grootouders die bijspringen

Casper Ebeling Koning

..dat is de titel van het onlangs uitgegeven boekje, van de hand van Sjon Onnekink. Vijf jaar intensieve studie in archieven en andere bronnen hebben tot dit resultaat geleid.

Van 2002 tot zijn plotselinge overlijden in 2018 heeft hij met zijn echtgenote op Zijpendaal gewoond, in het zogeheten gouverneurshuisje. In die jaren groeide zijn liefde voor dit glorierijke 'stadslandgoed'... dat overigens tot in de jaren dertig bij Schaarsbergen hoorde, maar door de groei van Arnhem heeft Schaarsbergen dit met kasteel en al moeten loslaten.

Het is een prachtig, rijk geïllustreerd en goed toegankelijk boekje geworden, boordevol geschiedenis en oude én recente prenten (Dick Caderius van Veen). Er zijn vier looproutes in opgenomen: met het boekje in de hand krijg je inzicht in de zeer boeiende geschiedenis van dit landgoed.

Meer dan twee eeuwen lang waren vijf generaties van de familie Brantsen eigenaar van landgoed Zijpendaal: ze wisten van wanten, het waren juristen, bestuurlijk actief, ze sloten strategische huwelijken zodat mede daardoor Schaarsbergen, met veel grond rondom, in hun bezit kwam, maar ook bv. Rhederoord en Gulden Bodem dat aanvankelijk slechts als belegging diende...

Je komt aan de weet dat de Sint Jansbeek ten gevolge van de laatste ijstijd is ontstaan: sprengen voedden en voeden nog ('siepelen', 'siepeldal') de beek en drie watermolens hielden de stroming erin zodat het graan, ooit hogerop verbouwd, naar de Rijn kon worden afgevoerd...

En, op het parkeerterrein tegenover het kasteel stond ooit het Gulden Spijker, een prachtig gebouw, helaas in de nadagen van WO II verwoest. (spijker = voorraadschuur, vergelijk ons 'bijspijkeren' en het Duitse 'Speicher').

De ouders van Sjon Onnekink en zijn broer David (historicus) hebben zich ervoor ingezet dat het werk naar de drukker kon...en gelukkig was de eerste druk binnen de kortste keren uitverkocht - een tweede komt er aan.

Omdat de boekwinkels dicht zijn, zorgen zij ervoor dat u het boekje kunt verkrijgen via hun website www.tekstbureauderaaf.nl Het kost € 14,95... een aanrader, zeker voor Penseelstrekers en Burgemeesterwijkers..!

18 | Penseelstreek nr. 95

SPELEN IN DE WIJK

Marcus Kleijn

TROF Casper Ebeling Koning

OUDE BEUK OOIT TWIJFEL WAARHEEN WELKE KANT OP? GEWOON RECHTDOOR OMHOOG? OF? TWEE WEGEN GROEIWEGEN KEUZESTRESS? ECHT NIET.. ÉÉN RECHTE LEVENSWEG? SAAI...

OF..?

TWEE WEGEN NAAR ROME WANT HET IS...ÉN...ÉN..

MEESTAL EEN SLINGERWEG MET VEEL ZIJPADEN 'LONG AND WINDING ROAD' JE ZIET WEL WAAR HET OP UITLOOPT GEWOON 'JEZELF BLIJVEN' OOK ALS BOOM HOND AARZELT LINKSAF OF RECHTSAF?

19 | Penseelstreek nr. 95

diep arnhem / voor klein en groot werk

mauvestraat 13 / buiten kantooruren sickeszplein 5 / tijdens kantooruren www.dieparnhem.nl Adv. Diep Arnhem 2018.indd 1

FRED MENSINK Machinale timmerwerkplaats ramen • deuren • kozijnen

03-07-18 17:27

Catering met Passie!

Sleutel & Slotenservice

Inbraak beveiliging

Inbraakwerende veiligheidssloten met SKG keurmerk voor deuren, schuifpuien, ramen en dakvensters.

Cilindertrekken, de nieuwe inbraakmethode!

Vervang uw cilinders voor de nieuwe serie, vanaf € 38,- p.st.

Buitenverlichting, met schemerschakelaar of bewegingsmelder.

Alarmsystemen met automatische doormelding naar bijvoorbeeld uw mobiele telefoon.

Muller Techniek Arnhem Al meer dan 30 jaar beveiligingsspecialist Gratis vrijblijvende offerte

Voor borrel, bedrijfsfeest of teamuitje www.kookkunsten.com | 06-14595558

20 | Penseelstreek nr. 95

Bakenbergseweg 11-1 6814 MA Arnhem Telefoon (026) 351 06 31 Email info@mtabeveiliging.nl

21 | Penseelstreek nr. 95

HET DORP deel 1 Van toen tot nu

Het Dorp is opnieuw in grote veranderingen verwikkeld. We zien vrachtverkeer af en aan rijden, woonwijkjes een voor een op de schop gaan en een nieuw appartementengebouw verrijzen langs de Amsterdamseweg dat inmiddels in gebruik genomen is. En de bakker aan de Jachthoornlaan heeft een noodkreet laten horen omdat hun bijzonder lekkere appeltaart, die ze leverden aan verschillende cafés en restaurants, in de lockdown nieuwe liefhebbers zoekt.

Wat gebeurt er toch in Het Dorp? Wat heeft Siza, waartoe Het Dorp behoort, voor plannen?

In dit nummer en het volgende gaan we nader op wat er daar gebeurt. Eerst met een terugblik, straks met de plannen en ontwikkelingen.

HET DORP van 1962 tot 1970

Madeleine Corstens

Inleiding De bewoners van Het Dorp wonen dichtbij ons Penseelstreekgebied. Alleen de Amsterdamseweg doorkruist het “bijnaburengevoel”. Reden om er eens iets meer over te vertellen, zeker nu er al een paar jaar lang verbouwd wordt en Het DORP intussen de naam SIZA heeft gekregen.

De initiatiefnemer om Het Dorp te gaan bouwen was dokter Arie Klapwijk, een bevlogen revalidatiearts werkzaam bij de Johanna Stichting (tegenwoordig Klimmendaal). Revalidatie was een nieuw specialisme dat uiteindelijk pas in 1977 erkend werd. Iets unieks van dit specialisme was samenwerking met andere disciplines. Nu is dat in de gezondheidszorg heel normaal, maar toen, begin jaren zestig, was dat een totaal nieuwe visie. De nu zo veel voorkomende multidisciplinaire teams bestonden helemaal niet.

In het Revalidatiecentrum Johanna Stichting (er waren in die tijd nog maar een paar andere revalidatiecentra zoals de Hoogstraat in Leersum, de Adriaanstichting in Rotterdam, de Maartenskliniek in Nijmegen) werden vooral kinderen, maar ook volwassenen opgenomen die blijvend gehandicapt waren en behandeld werden om zelfredzamer en zelfstandiger te kunnen functioneren. Na de revalidatie konden de gehandicapten nergens heen. Dokter Klapwijk werd gestimuleerd om met zijn plan door te gaan, doordat er regelmatig ouders van een gehandicapt kind bij hem kwamen met de vraag: ‘Wat gebeurt er met mijn kind als wij er niet meer zijn?’

22 | Penseelstreek nr. 95

Als zij eenmaal uitgerevalideerd waren, dan was de enige oplossing terugkeer naar het ouderlijk huis, familie of -als die er niet meer waren- bleef het verpleeghuis als enige optie over.

Dokter Klapwijk wilde gehandicapte mensen in staat stellen zelfstandig te wonen en liefst ook werk of een andere zinvolle bezigheid te verrichten.

Dus niet buiten de stad wegstoppen, maar geïntegreerd wonen binnen de samenleving.

Zelfstandig wonen voor mensen met een beperking

Het bouwen van het Dorp Een eigen woning voor iedere bewoner was het uitgangspunt. Liefst in de buurt van, maar niét naast een revalidatiecentrum.

Klapwijk was directeur van de Johannastichting en zocht naar grond in de buurt. Zijn plan was heel vernieuwend en lang niet iedereen stond enthousiast klaar om hem te helpen.. De heer Zwolsman, een grote vastgoedondernemer, bezat een zeer geschikte lap grond, vlakbij de Johannastichting. Aanvankelijk wilde hij die niet verkopen, maar uiteindelijk toch wel. Kort voor de grote uitzending op de TV liet hij zelfs aan de organisatoren weten dat hij de grond zou schenken. Een flink basisbedrag - men dacht in eerste instantie aan 2 miljoen - was aldus voor de helft al binnen voordat de uitzending begonnen was! Maar nu de rest!

... auto’s, tapijten, een jaar lang gratis brood, een telefooncentrale

Het verkopen van zilveren sleuteltjes door diverse vrouwenorganisaties brengt 200.000 gulden op. Dat schoot niet hard genoeg op. Bovendien werd het streven 10 miljoen gulden.

Men realiseert zich dat er veel meer nodig is dan de oorspronkelijke bedachte twee miljoen. Daarvoor moesten andere bronnen worden gezocht. Uiteindelijk komt men bij de AVROtelevisie uit. De AVRO bestond in 1962 veertig jaar en wilde wel een bijzondere TV- uitzending maken met als doel geld binnen te halen om “een woongemeenschap voor mensen met een beperking” mogelijk te maken. Men besloot voor de allereerste keer om er zelfs een 24 uurs uitzending van te maken op 26-27 november van het AVRO lustrumjaar 1962 met als motto: Open Het Dorp.

Er werd naarstig gezocht naar een goede presentator en kwam uiteindelijk bij de toen ook al bekende Mies Bouwman terecht.

Men huurde de RAI af. 3000 Mensen konden voor de avond een kaartje kopen voor tien gulden. In de voorverkoop waren maar 100 kaartjes verkocht. Er waren op een gegeven moment meer telefonistes dan bezoekers. Maar belangrijker was dat enthousiaste mensen via de TV mee konden kijken. De grote vraag was hoe mensen zelf geld konden komen brengen en waar stopte men dat dan in ? Het moest iets zijn dat iedere burger zeker in huis had. Daarom had dokter. Klapwijk opgeroepen om het geld in een lucifersdoosje te stoppen zodat men niet allemaal met los geld op pad ging.

Eigen ervaringen van de Open Het Dorp nacht Die hele avond en nacht kan ik me nog goed voor de geest halen.

Met de hele familie achter de buis bij mijn oma. De vader van een vriendin had zelfs een TV gekocht, want deze uitzending wilde niemand missen!

Op een gegeven moment komen steeds meer mensen geld naar de RAI brengen. Zelf was ik 14 jaar toen de uitzending plaats vond. Je viel van de ene verbazing in de andere. Wat gebeurde er toch allemaal in die RAI. We wisten als kijkers niet wat we zagen, wat werd er nu weer binnengebracht! Veel roerende goederen zoals bedden, matrassen, meubilair, gordijnen voor alle woningen, een levend biggetje bij Mies in haar armen.

Wat was ik trots toen op een gegeven moment Philips (oorspronkelijk kom ik uit Eindhoven) de verlichting voor het hele dorp schonk. Tijdens de uitzending ontstond er een groot saamhorigheidsgevoel. Iedereen wilde iets bijdragen! Op een gegeven moment kwam er een boer met twee pony’s binnen gewandeld. Er meldden zich steeds meer bekende artiesten die spontaan op kwamen treden. Zelfs cabaretier Wim Kan in het allerlaatste uur van de uitzending. De Heerlense Prins Carnaval noemde de presentatrice Mies Bouwdorp !

(You Tube : 26 november actie Open Het Dorp).

Succes van de actie De actie was een groot succes. Zoiets was er nog nooit voorgekomen in Nederland. Menig kind had net zoals ik zelf het hele spaarvarken omgekeerd. Zelfs in het donker mocht ik dat in een lucifersdoosje, brengen naar het tot ’s avonds laat opengehouden postkantoor. Deze manier van geld ophalen was nog nooit vertoond en ook het behaalde bedrag was sensationeel hoog: twéé miljoen boven het heel hoog gestelde streefbedrag!

Na de 24 uur was er 12 miljoen binnen. In de dagen erna kwamen er nog diverse toezeggingen in natura. De teller eindigt op 24 miljoen!

Dokter Klapwijk en Mies Bouman tijdens de televisie-uitzending ‘Open Het Dorp’ 26 november 1962

Waar moesten de mensen dat geld laat in avond naar toe brengen? Inzameling via de TV was iets nieuws. Vrouwenclubs en serviceclubs haakten af. Uiteindelijk zegde de PTT toe om de postkantoren open te stellen en het geld in ontvangst te nemen.

De uitzending was ook aangrijpend door de beelden van sommige toekomstige bewoners.

In 1966 werden de eerste 30 woningen op geleverd.

Als eersten kwamen er 25 bewoners in het Dorp wonen: elf mannen, tien vrouwen en twee echtparen. In de leeftijd van 18 tot 45 en vier van 45+. De overige woningen waren voor het personeel. Iedereen kreeg een eigen woning van 24 vierkante meter. Tien personen per woongroep. Men had één gezamenlijk trefpunt en één keuken. Een woongroep bestond uit negen bewoners en een verantwoordelijke Dogela 23 | Penseelstreek nr. 95

HET DORP tot vandaag

(DOrpsGEmeenschapsLeidersArnhem). Een nieuw beroep waarbij niet de associatie werd gelegd met verpleging en/of verzorging.

De Dogela’s boden hulp bij de dagelijkse persoonlijke verzorging, de maaltijden en het dagelijkse onderhoud in de woningen.

Annemoon Gudde Interieur van een woning De woningen hadden een oppervlakte van 24m2.

Het Dorp zoals het is beschreven in Harry Dietz, Het Dorp van binnen en buiten 1962-1997 is anno 1970 een woonwijk die wordt gekenmerkt door voor de gehandicapte bewoners aangepaste woningen. - De term ‘gehandicapt’ was in de 20ste eeuw gebruikelijk. Nu spreekt men van mensen met een beperking.

- Om de mensen er zelfstandig te laten wonen, werd er zorg geboden door de zg Dogela’s. Er was een Dorpshuis/restaurant en een Kerkelijk Kultureel Centrum, geschikt voor kerkdiensten zowel als voor optredens, een medisch centrum met huisartsen, fysiotherapie en ook psychologische ondersteuning en een Afdeling Adaptatie -, een regionaal en landelijk centrum voor vernieuwing en aanpassing- dat zorgde voor reparatie en technische en technologische voorzieningen. Alles was op korte afstand omdat juist de mobiliteit van de bewoners beperkt was.

In gesprek met Minke Geurts van de afdeling Vastgoed bij Siza, waar nieuwbouw en renovatie worden gecoördineerd, duiken de ideeën van dokter Klapwijk tot haar eigen enthousiasme steeds weer op. De huidige bouwactiviteiten, waarover meer in een volgend artikel, zijn geïnspireerd op zijn gedachtengoed.

Naast de woningen kwam er een Wijkgebouw met een kleine polikliniek en een kleine ziekenboeg. Het Dorp kreeg een eigen huisarts, er werd een Kerkelijk Kultureel Centrum gebouwd, het KKC. In een werkplaats konden bewoners aan de slag gaan.

Het gebouw De Schakel moest zorgen voor integratie van de Dorpsbewoners en de bewoners uit de buurt. Dat begon onder andere met een gezamenlijke biljartclub.

Pas in 1970 werd het Dorp officieel geopend door de Arnhemse minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk, mevrouw Marga Klompé.

Het Dorp heeft heel veel mensen een onafhankelijke manier van leven gegeven dankzij het revolutionaire idee van Dokter Klapwijk.

24 | Penseelstreek nr. 95

Ook voetballers van Jong Vitesse kregen onderdak in de leeggekomen woningen. Dat heeft na onwennigheid ook tot mooie ontmoetingen geleid en samen eten. Zoals overal ontstaat er contact zodra het persoonlijk wordt, je elkaars naam weet en een praatje maakt.

Hoe gaat Siza nu verder? Wat Het Dorp bood, blijft nog altijd nodig.

Dus werd het tijd voor herbezinning ten aanzien van Het Dorp.

Omdat steeds meer mensen in hun eigen huis blijven wonen, heeft dit ook invloed op de cliënten die in Het Dorp wonen. Het Dorp richt zich op cliënten met een indicatie voor 24-uurs zorg. In een woonwijk is de zorg op afroep vaak lastig te regelen. Niet iedereen kan beschikken over mantelzorgers. Nu allerlei o.a. technologische aanpassingen het leven van mensen met een beperking kunnen vergemakkelijken en mensen langer thuis kunnen blijven wonen, is ook Het Dorp toe aan verandering, Hoe die verandering zich anno 2021 vertaalt en hoe het gedachtengoed van dokter Klapwijk nog eer kan worden aangedaan, vertelt Minke Geurts in een volgend artikel over Het Dorp.

Het uitgangspunt van dokter Klapwijk luidde: De volstrekte gelijkwaardigheid van de mens met een handicap met dezelfde wensen en rechten op een zo gelukkig mogelijk leven.

Als ‘bouwstenen’ noemde hij: een eigen woning met privacy, aanpassingen en passende verzorging; mogelijkheden voor werk of ten minste een zinvolle bezigheid; voorzieningen voor recreatie (ook sport) en culturele ontplooiing; de mogelijkheid van religieus beleven in de nabijheid en ten slotte medezeggenschap in democratische zin over eigen leefwijze en die van de gemeenschap.

Er was, geheel volgens de ideeën van dokter Klapwijk, werkgelegenheid in de Werkplaats waar in opdracht van bedrijven handarbeidproducten gemaakt werden. Er was ook werk te vinden in de Hulpdienst (sinds 1971) die voor allerlei klussen in Het Dorp, maar ook voor telefonische hulpdiensten, kantoorwerk, schrijfhulp of taallessen vrijwilligers aan het werk had, ook bewoners van Het Dorp. Er was een supermarkt, een filiaal van de openbare bibliotheek, een benzinepomp en een ANWB-kantoor, functies waar ook bewoners van naburige wijken graag op af kwamen. Volop mogelijkheid voor ontmoetingen met mensen uit andere wijken en mogelijkheden voor integratie in de gewone samenleving.

Het uitgangspunt en de bouwstenen van dokter Klapwijk zijn nog steeds actueel. Technologische ontwikkelingen, ontwikkelingen in de zorg en het overheidsbeleid hebben niettemin tot veranderingen geleid.

De komst van grotere elektrische rolstoelen waarmee men in de piepkleine kamers moest manoeuvreren, de specialistische hulp bij het in en uit bed komen, de zelfverzorging en bijzondere vragen over communicatie inspireerden tot het starten van een nieuwe dienst: Revalidatie Techniek het Dorp. Men ontwikkelde daar nieuwe oplossingen voor deze vragen. Alle revalidatie-instellingen en -afdelingen hebben daarvan geprofiteerd. Als ergotherapeute weet ik hoe belangrijk die nieuwe gedachtes van omgaan met gehandicapten waren en hoe die zich verbreidden in heel Nederland.

Er ontstonden ook relaties tussen de bewoners en dat gaf dan weer huisvestingsproblemen. De kleine kamertjes moesten doorgebroken worden. Hoe stonden de Dogela’s, andere hulpverleners en de directie tegenover ongehuwd samenwonen, tegenover hulpvragen over het assisteren bij seksuele handelingen?

Dit waren issues waar men onvoldoende op voorbereid was.

Voor de laatste kwestie werd uiteindelijk het personeel vrijgelaten, degene die de bewoner wilde helpen mocht dat doen, maar men kon niemand hiertoe verplichten.

Er wonen nog steeds mensen met een beperking in Het Dorp.

Leegstaande woningen hebben tot vorig voorjaar onderdak geboden aan sporters van Papendal. Eerst waren dit sporters met een beperking, later heeft ook bijvoorbeeld Sifan Hassan er gewoond.

Dokter A. Klapwijk werd tijdens de opening van Het Dorp op 30 mei 1970 benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau

In de loop der tijd zijn de woningen tijdens een grootschalige renovatie vergroot, gebouwen waar openbare functies in zaten daarvoor beetje bij beetje aangepast. Vanaf 2000 richtte het overheidsbeleid zich op zolang mogelijk thuis blijven en versterking van de thuiszorg. Voor mensen met een beperking gaf men de voorkeur aan kleine wooncentra en terugkeer in gewone woonwijken, zoals de Siza woonhuizen aan de Weissenbruchstraat en elders in de stad. Door bovenstaande ontwikkelingen ontstond leegstand in Het Dorp, waarna er plannen kwamen om nieuw te bouwen en in de toekomst ook koopwoningen te ontwikkelen in Het Dorp.

Nieuwbouw - aangepaste appartementen

25 | Penseelstreek nr. 95

OPLOSSINGEN VAN DE VORIGE QUIZ.

Opgave 2:

Opgave 3:

Opgave 1:

het gaat om het aantal rondjes in de cijfers. 0, 6, 9 geven één rondje. Een 8 geeft 2 rondjes. Het getal 6890 geeft 5 rondjes.

Opgave 2:

oppervlakte van het gehele vierkant is 13.

Opgave 3:

Een pandigitaal getal bestaat uit 10 verschillende cijfers. Je begint met het paard uit het schaakspel op een willekeurige plek op het numerieke gedeelte van het toetsenbord en maakt vervolgens 9 paardensprongen. De achtereenvolgende cijfers schrijf je op.

op de hoeken 2, 5 en 8. Dan met de wijzers van de klok 2, 3, 7, 8, 1, 6, 5, 9, 4.

Opgave 4:

31, 5, 11, 25, 24, 12, 13, 3, 6, 30, 19, 17, 32, 4 , 21, 28, 8, 1, 15, 10, 26, 23, 2,14, 22, 27, 9 ,16, 20, 29, 7, 18 is de reeks en de som van elk opeenvolgend tweetal is een kwadraat. Ook de laatste met de eerste.

Hoeveel vierkanten zie je hier?

Hoeveel (en welke) pandigitale getallen kun je maken?

Opgave 5:

287 x 271 = 77777

QUIZ FEBRUARI 2021

Opgave 4

Hierboven staat een klok, die willekeurig gedraaid is.

De secondewijzer, de minutenwijzer en de urenwijzer zijn even lang gemaakt.

Opgave 1:

Hier staat in Romeinse cijfers 11 + 1 = 10.

Verplaats nu zo weinig mogelijk lucifers om de som kloppend te maken.

Met uitleg.

Hoe laat is het precies?

Opgave 5: In deze zin, het aantal keren dat het getal 0 verschijnt is .......... keer, dat het getal 1 verschijnt is .......... keer, dat het getal 2 verschijnt is ..........keer, dat het getal 3 verschijnt is .......... keer, dat het getal 4 verschijnt is ..........keer, dat het getal 5 verschijnt is .......... keer, dat het getal 6 verschijnt is ..........keer, dat het getal 7 verschijnt is .......... keer, dat het getal 8 verschijnt is ..........keer, dat het getal 9 verschijnt is .......... keer.

Welke getallen moeten er op de puntjes staan? Het zijn allemaal ééncijferige getallen.

26 | Penseelstreek nr. 95

27 | Penseelstreek nr. 95

EEN DUURZAME TOEKOMST VOOR ONZE WIJK

Gesprekspartners: Jeike Wallinga is voorzitter van de werkgroep SBGB Energie. In het dagelijks leven is zij o.a. lector Energietransitie bij Hogeschool Windesheim.

Bert Krikke

De afgelopen jaren hebben twee werkgroepen zich ingezet om duurzame energie in onze wijk voor elkaar te krijgen. Onlangs viel er bij een bewoners van de Hoogkamp en de Sterrenberg een brief van de gemeente op de mat dat ondanks heel veel inzet er nog geen haalbare concepten zijn bedacht. Hoog tijd om in gesprek te gaan met een aantal trekkers van deze initiatieven en de stand van zaken op te nemen.

Het is een blij digitaal weerzien tussen de vertegenwoordigers van de werkgroep SBGB Energie (Sterrenberg-Gulden Bodem) en Hoogkamp Energie. Ze hadden elkaar al een tijd niet meer gesproken door de Corona maatregelen. We zijn in gesprek met Jeike Wallinga en Henk Beekhuis van de werkgroep SBGB Energie en Paul Vlaar en Herman Velvis van Hoogkamp Energie en het gesprek bruist direct. Ze willen eigenlijk niet al te veel terugkijken.

Het moet gaan over wat we nu al kunnen doen en hoe we zo snel mogelijk stappen kunnen maken in de verduurzaming van onze wijken.

Van initiatief tot buurtbeweging Toch even beginnen bij het begin. Paul Vlaar vertelt: “Eind 2016 is Hoogkamp Energie opgericht naar aanleiding van een berichtje van Mieke Hegge op Nextdoor. Al snel hadden we een werkgroep van 8 mensen. We besloten om geen vergaderclub te worden maar om de mouwen op te stropen. Eerst onder de regie van de landelijke organisatie Buurtracht, daarna zijn we zelf verder gegaan. Er is toen ook een Werkgroep Warmte opgericht waar Herman trekker van is, die ook al snel groot werd. We hebben de afgelopen jaren veel gedaan om de inwoners van onze wijk te betrekken. In totaal hebben we zo’n 10 buurtavonden georganiseerd met vaak 40 tot 50 mensen en 1 keer zelfs met 110 mensen waarbij de benen naar buiten staken bij het clubhuis van de tennisvereniging. We hebben al veel onderwerpen besproken, waaronder ‘van het gas af’, zonnepanelen, isolatie, CV-tuning, deelauto’s en vergroening. We hebben met al die bijeenkomsten een groot stuk bewustwording weten te creëren. Ruim 1/3 van alle huishoudens hebben we op één vaak meerdere buurtavonden ontmoet.

We hebben ook succes bereikt met de warmtewandelingen.

Dit onderdeel loopt nu nog gewoon door. We deden dat altijd in groepen van 8 tot 10 mensen met de warmtecamera, nu komen we in Coronatijd bij de mensen langs, doen zelf de scan en sturen dan de beelden op.

28 | Penseelstreek nr. 95

Henk Beekhuis kijkt binnen de werkgroep SBGB Energie vooral naar duurzaamheid i.r.t. de VVE problematiek van de appartementsgebouwen die onze wijk vooral langs de Amsterdamseweg, Witsenstraat en Mauvestraat rijk is.

Paul Vlaar, begon na zijn pensionering met zijn eigen huis te isoleren en kwam in contact met enkele andere enthousiastelingen.

Hij is eind 2016 begonnen met de werkgroep Hoogkamp Energie.

Herman Velvis richt zich binnen Hoogkamp Energie op de duurzame warmtevoorziening. Hij is werkzaam in de energietechniek bij een ingenieursbureau.

Herman Velvis vult aan: “De Werkgroep warmte is in 2017 begonnen met het onderzoeken wat er allemaal al gedaan was en mogelijk is met warmtevoorzieningen in woningen. Daarna hebben we gekeken wat we voor onze wijk belangrijk vinden en hebben we eisen opgesteld waar een warmtesysteem aan zou moeten voldoen. In de samenwerking met de gemeente werden we Wijk van de Toekomst. Dat gaf ons ook wat financiële armslag om onderzoek te laten doen.

Jeike Wallinga vertelt waarmee SGBG Energie is gestart: “ De werkgroep SBGB Energie is in 2018 begonnen. Mark Elbers heeft naar analogie van de Hoogkamp de zaak in SB/GB aangejaagd.

Inmiddels houden we ons met verschillende onderwerpen bezig. Jan Dijk trekt het onderdeel individuele woningen.

Vincent ten Bhömer heeft veel werk gedaan op het gebied van gedragsverandering en het warmtenet voor Sterrenberg. Henk Beekhuis kijkt naar de specifieke situatie met VVE’s. We zijn met zo’n 12 mensen zeer actief bezig. Het begint bij verduurzaming vaak met comfortabel wonen en hoe je in kleine overzichtelijke stappen kan komen tot energiebesparing. Hier zetten we vol op in. Als je in 10 woningen 10% hebt bespaard, heb je de facto 1 woning van het aardgas afgehaald. Gezien het karakter van veel woningen in onze wijk is het namelijk niet de verwachting dat er overal een goede collectieve oplossing snel rendabel is.

Henk Beekhuis: “De uitdagingen bij VVE’s zijn heel anders. We kunnen geen individuele oplossingen bedenken. Alles moet collectief en iedereen moet dan ook mee. SBGB energie heeft 5 bijeenkomsten gehouden waarbij 30 tot 100 mensen aanwezig waren in de Pieter Brueghelschool en de Diaconessenkerk.

Het leuke bij onze werkgroepen is dat er alleen maar mensen bijkomen en geen afhakers zijn. We hebben een mooie mix van vertegenwoordigers uit beide wijken.

Werken aan een totaalplan Herman Velvis: “We zijn aan de slag gegaan met het idee van een wijkwarmtenet, dat lokaal is, flexibiliteit biedt voor toekomstige mogelijkheden (zoals geothermie) en koppeling aan naastgelegen wijken mogelijk zou maken. Dit is uiteindelijk een voorstel geworden met een zonneweide met zonnecollectoren, een wijkwarmtepomp met een individuele afleverset per woning en een seizoensopslag. Dit is allemaal uitgerekend op basis van 4 referentiewoningen en wat er dat op verschillende temperaturen de woning binnenkomt.

Jeike Wallinga: “Er is in overleg met Hoogkamp Energie in dit proces ook de stap gemaakt om Sterrenberg in de berekeningen mee te nemen, omdat in de wijk Sterrenberg de riolering vervangen moet worden. Bij deze vervanging kon dan in de ondergrond rekening worden gehouden met het later toevoegen van de buizen van het warmtenet. Deze gedachte wordt bij de vervanging van het riool nog steeds meegenomen, dus dat is alvast winst. We hebben de gemeente wakker geschud, maar het is nu ook duidelijk dat onze wijken niet de eerste zijn die de gemeente gemakkelijk kan verduurzamen.”

Henk Beekhuis: “Het plan ging uit van eerst goed isoleren tot het zogenaamde C-niveau, en daarna gebruik maken van het systeem.

Echter, wanneer je de terugverdienpotentie er dan vanaf haalde, bleef er € 20.000 tot € 25.000 per woning als onrendabele top over.

Dit heeft echt te maken met de typologie van de wijk. Deze is ruim opgezet. Het is geen hoogbouwwijk waar zeer efficiënt een warmtenet kan worden aangelegd.”

Paul Vlaar: “De Gemeente Arnhem is vanaf januari 2020 aangehaakt en heeft de wijken Hoogkamp en Sterrenberg benoemd als één van de kansrijke wijken voor het warmtetransitieplan van 2021.

Kansrijk betekent dat de gemeente met de bewoners wil onderzoeken of deze wijken in 2030 aardgasvrij kunnen worden.

Dit in nauw overleg met de 2 Werkgroepen. De gemeente zou mogelijk ook bereid zijn om een subsidie te geven, maar zo ver is het niet gekomen, gezien de grote onrendabele top. Met de gemeente is geconstateerd dat het gat zo groot is dat we niet verder gaan onderzoeken. Toen hebben we de bewuste brief opgesteld naar alle bewoners van de Hoogkamp en de Sterrenberg” Herman: “We hadden ook wel op wat meer subsidie gerekend, maar met het steeds nauwkeuriger in beeld krijgen van de mogelijkheden en systemen bleek het bedrag ook steeds hoger te worden. Mogelijk waren we wat te vroeg in de tijd. Er spelen nog veel technische ontwikkelingen, mensen in onze wijk willen bijvoorbeeld soms ook al koeling hebben. Dit maakt het allemaal complex, wellicht hadden we wat langer moeten wachten.”

29 | Penseelstreek nr. 95

Concept Energie Wijksysteem

Lijstje met maatregelen die nu in bijna alle huizen slim zijn (bron o.a. Milieucentraal): • isoleren (muur, dak, vloer, ramen (dubbelglas).

Energiebesparend én comfort verhogend. Denk ook aan kierdichting • slim stoken en warm water: thermostaatkranen, klokthermostaat, radiatorfolie, cv inregelen, waterbesparende douchekop

Het kan ook samen individueel Paul Vlaar: “We blijven niet al te veel terugkijken. Hoogkamp Energie was al gestart met een initiatief om te komen tot gezamenlijke isolatie van woningen. Hierbij is SBGB Energie aangesloten. Dit heeft geleid tot een mooi aantal woningen dat nu is geïsoleerd. Deze actie willen we ook de komende jaren nog verder doorzetten in onze drie wijken en in Schaarsbergen.”

Jeike Wallinga: “Dit vind ik nu een mooi voorbeeld van een zogenaamde ‘no-regret’ maatregel. Deze maatregel kunnen we nu alvast nemen en we krijgen er nooit spijt van. Er is een mooie terugverdientijd en ook als er straks op een andere manier warmte wordt opgewekt is goede isolatie nog steeds erg belangrijk.

Paul Vlaar: “We hebben eerder in 2019 laten doorrekenen wat nu de meest efficiënte methode is om onze woningen te verwarmen. De uitkomst was dat er drie mogelijkheden zijn: die de individuele luchtwarmtepomp, de individuele bodemwarmtepomp of de collectieve warmtepomp. Op Hoogkamp-niveau kwam een collectieve warmtepomp als beste naar voren. Je hebt dan ook geen grote ventilatoren in de tuin staan. Als we naar een individuele oplossing gaan dan gaat je stroomverbruik ook weer omhoog. Dus we hebben nog steeds een goed gevoel bij een collectieve aanpak. We willen nu actie gaan ondernemen met Alliander en Firan. Hier is ook de gemeente bij betrokken. We gaan kijken naar een wat kleinschaligere oplossing voor een deel van de Hoogkamp. Je moet dan denken aan een systeem voor ongeveer 400 tot 800 woningen. We moeten dan kijken of we de onrendabele top naar een behapbaar niveau kunnen krijgen.

Samen met Alliander en de Gemeente Arnhem verkennen we de mogelijkheden van een Buurt Energie Systeem. Dit systeem wordt dan koppelbaar met naastgelegen wijken of eventuele andere bronnen in de toekomst. Wij gaan dan ook kijken of we ons idee met de zonneweide hier weer op kunnen aansluiten. Dit is voor alle partijen een pilot.“ Wat willen jullie verder bereiken?

Jeike Wallinga: “Corona gooit het besparen van energie wel wat op zijn kop. Door het thuiswerken wordt er niet alleen meer water gebruikt, maar ook meer stroom en warmte. Dit zal in de toekomst naar onze verwachting nooit meer helemaal worden zoals het was.

Dit betekent dat we er dus nog een extra tandje bij moeten zetten om tot echte netto besparingen te komen. Als is het natuurlijk wel zo dat door het thuiswerken op andere plekken dan weer minder stroom en warmte nodig is. Hoe meer we nu al doen, hoe meer het 30 | Penseelstreek nr. 95

• verlichten: ledverlichting, buitenverlichting met een sensor (niet de hele nacht aan),

helpt om collectieve oplossingen straks mogelijk te maken.

De komende jaren gaat de focus op wat we kunnen en op maatregelen om het energiegebruik hier en nu naar beneden te krijgen. We mikken uiteindelijk op minimaal 30% besparing per woning met dit soort no-regret maatregelen. Ieder jaar 3% tot 5% verbetering, dan hebben we in 2030 dit doel gehaald. We kunnen nu eenvoudigweg niet op onze handen gaan zitten en maar afwachten wat er op ons af gaat komen. We kunnen gezien de kennis in onze wijk prima mede het voortouw nemen. Het voelt bijna als een morele verplichting. Met de werkgroep SBGB Energie gaan we de komende jaren ook kijken naar innovatieve individuele oplossingen voor jaren ‘30 woningen. Mogelijk komen hier ook pilots uit met de subwerkgroep binnen club.”

• zomercomfort: goede zonwering en eventueel een ventilator (kost veel minder energie dan airco) • Hulp nodig? Dat kan ook via www.arnhemaan.nl/aanbod

Herman Velvis: “We zullen blijven kijken naar de vraag of we nu collectief of individueel het beste de problematiek kunnen oppakken. Alleen gaat sneller maar collectief komen we mogelijk verder. Dit willen we samen met de wijk doen. Duurzaamheid is niet alleen iets van onze werkgroepen. We willen dit graag weer met iedereen doen.

Paul Vlaar: “Hoogkamp is nog Wijk van de Toekomst dus we hebben nog wat extra middelen. We gaan door met energiebesparing en collectieve isolatiemaatregelen waaraan ook nevengelegen wijken aan hebben kunnen deelnemen. Daarnaast het stimuleren van de aanschaf van zonnepanelen, waarvoor we een aanbod willen formuleren.”

Henk Beekhuis: “Een idee is ook om op een aantal grote daken in onze omgeving zonnepanelen te leggen die dan door een andere partij worden beheerd. Dit zou ook heel goed op de appartementengebouwen in onze wijk kunnen gaan gebeuren.

Ook hier gaan we onderzoek naar doen met de 6 VVE’s waarmee we nu een verduurzamingsplan maken. We gaan daarnaast ook weer bijeenkomsten organiseren en proberen om zo snel als het weer kan samen met de inwoners van onze wijk creatief na te denken over de duurzame toekomst. We hopen snel weer live bijeenkomsten te organiseren want via Zoom mensen enthousiasmeren is toch wel een stuk moeilijker.

We hoeven misschien niet actief als wijk zaken te initiëren, maar als wij dit als inwoners van onze wijk niet zelf willen en voor elkaar kunnen krijgen dan wordt het voor de rest van Arnhem nog een stuk moeilijker. We gaan uit van eigen ambitie en enthousiasme om te gaan verduurzamen. Dat staat bij ons voorop.“

Van boven naar beneden: Jeike Wallinga, Henk Beekhuis, Paul Vlaar en Herman Velvis.

Rechtsonder Bert Krikke

31 | Penseelstreek nr. 95

Met plezier leren pianospelen?

Kom eens kijken bij

de pianoles

lespraktijk van Lenette Tuijtel Arnhem-Noord - ervaren docente- werken aan goede basis - voor jong en wat ouder T 06 44096498 E lenettetuijtel@upcmail.nl http://members.upc.nl /l.tuijtel/

Loop je vast in je leven of loopbaan?

Rijnmotief biedt: • Counseling bij werk- en levensvragen • Loopbaancoaching • Coaching voor leidinggevenden

Rijnmotief / Trijny Moddejonge Bakenbergseweg 72 6814 MK Arnhem

t 06- 27 331 338 m info@rijnmotief.nl w www.rijnmotief.nl

UITVAARTVERZORGING

Sinds 1911 verzorgen wij uitvaarten in Arnhem en omstreken

Telefoon 026 333 30 29 info@mijnhartuitvaartverzorging.nl www.mijnhartuitvaartverzorging.nl

In de burgemeesterswijk in Arnhem vindt u deze gezellige winkel met prachtige kledingcollecties van o.a. Tramontana, By-Bar en Yaya - sieraden van Jules Bean en Biba - Biologische doucheproducten - Djeco speelgoed

Theo Hegeman Arnhem Salvatorplein / Bakenbergseweg

Wijnkoperij Henri Bloem Amsterdamseweg 126, 6814 GJ Arnhem Tel.: 026 – 4455220 E-mail: arnhem@henribloem.nl Zie voor aanbiedingen: www.henribloem.nl

32 | Penseelstreek nr. 95

33 | Penseelstreek nr. 95

KORT EN KLEIN

Faceboekgroep Penseelstreek

Puzzelwinnaars

Logo Schone lucht Arnhem

Erratum

Vanaf oktober 2019 is de wijkvereniging begonnen met het plaatsen van wijkgerichte berichten via Facebook. De Facebookgroep Wijkvereniging De Penseelstreek wordt beheerd door onze wijkkrant- en Facebookredacteur Marcus Kleijn. Aanvang 2020 waren er zo’n 100 belangstellenden en dit is in de laatste maanden van het jaar uitgegroeid tot 335 volgers. Dat de berichtgeving regelmatig gelezen wordt, is af te zien aan het bereik van gemiddeld 175 per bericht. Bravo voor dit werk. En aan de lezers van dit wijkblad: ga er eens kijken.

De voordelen van deze Facebookgroep zijn enerzijds de actualiteit van de berichten en anderzijds het interactieve. Bovendien is er veel te ontdekken aan groen, kunst en allerlei actualiteit. Een mooie en eigentijdse vorm van communiceren en een aanvulling op de wijkkrant die elk kwartaal verschijnt. https://www.facebook.com/groups/ wijkverenigingdepenseelstreek

De Quiz in de afgelopen zomereditie van de Penseelstreek werd gewonnen door Maarten van Liempt. Maarten vindt de puzzels in de Penseelstreek altijd erg leuk en heeft veel bewondering voor degene, die hem maakt. Er zitten altijd wel een paar onderdelen in, die best pittig zijn. Hij was blij met de lunchbon voor twee personen die Marcus Kleijn kwam brengen, aangeboden door Trix en hoopt hem snel te kunnen gebruiken met z’n vrouw.

Natuur en milieu Gelderland pleit voor ‘Kachel stoken zonder overlast’. Ze heeft eind januari een online workshop aangeboden ais onderdeel van het project Schone Lucht Arnhem. De workshop was bedoeld voor kachelstokers die geen overlast willen veroorzaken. Er zijn tal van tips om de overlast te beperken en minder schadelijke stoffen uit te stoten. Je moet het alleen wel even weten.

In de rubriek Trof van het vorige nummer van de Penseelstreek is een betreurenswaardige fout geslopen in de naam van de maker. Onze excuses hiervoor.

Overhangend groen Zicht beperkend groen Er zijn stoepen waar je als voetganger moeilijk langs het struikgewas komt, dat vanuit een tuin de weg half verspert. Takken haken in de jas van de voorbijganger. Mensen met kinderwagens en rollators moeten zich in ganzenpas tussen geparkeerde auto’s en beuken- of ligusterhaken door wringen. Kortom, er is hinder van groen dat buiten uw hek steekt.

Tenminste, wanneer er niet genoeg ruimte voor doorgang is. Soms ontneemt een boom of haag het zicht aan wie wil oversteken.

Ook voor verkeersdeelnemers vormt groen een probleem.

De werkgroep Leefomgeving ontvangt regelmatig klachten. De gemeente pakt het op. De groenaannemer Van der Haar die openbaar groen snoeit en besproeit, en de wijkopzichter van de gemeente gaan in februari-maart in onze wijk rondkijken, aanbellen bij bewoners om in gesprek te gaan. Ze gaan een enquête houden. Een inventaris maken van hinder en gevaar.

Om de problemen op te lossen.

34 | Penseelstreek nr. 95

Gemeente Arnhem werkt hierin samen met Natuur en Milieu Gelderland. Meer informatie over het project is te lezen op www.natuurenmilieugelderland.nl/ schoneluchtarnhem.

Winnaars van de herfstQuiz zijn Max Dubber en Manon van Liempt. Ze vonden de Quiz echt moeilijk en dat zijn ze eigenlijk niet gewend. We feliciteren hen hartelijk. Hun prijs wordt aangeboden door Eataliano. Zo mag bijna dit gehele gezin uit eten zodra de restaurants weer open mogen.

Vanaf de Hoogkamp?

Marcus Kleijn FIJNSTOF (vervolg) Geen zin om te koken?

Take away goed idee!

Casper Ebeling Koning We hadden een stuk voorzien over ons naburige restaurant Trix, maar met de Rein Straatemeier kreeg heel wat verlenging van de lockdown staat daar reacties op het bericht in ons vorige de riem op de eethaak: ‘Hoe behoud nummer. Er heeft zich een aantal nieuwe je je personeel van wie je de kwaliteit ‘fijnstofsensorhouders’ aangemeld, met waardeert en die je nodig hebt?’ Hoe de motivatie: hoe zit dat nou precies met kunnen wij de horeca een beetje steunen, de mate waarin houtstook bijdraagt aan die in normale tijden in onze woonwijken fijnstof? oases zijn van uitgaan, je laten bedienen en genieten? In eerste instantie doelen we Onlangs werd er een ‘alert’ afgegeven, op Trix en Eataliano, die wijkgenoten of tijdens flinke mist: ‘de houtkachels aangrenzend zijn. Hetzelfde geldt natuurlijk even uit’ - vooral kinderen met astma voor de horeca aan weerszijden van de hebben onder dergelijke omstandigheden Zypendaalseweg. Bestel eens een maaltijd aantoonbaar last. Dit toont aan hoe urgent en laat je thuis verwennen. is het hierover spoedig helderheid te krijgen! Als we het breed trekken: ‘fijnstof’ zegt iets over ons aller gedrag.

eat

Het Gezicht op Arnhem van Jacob van Ruisdael (Haarlem 1628? -1682) lijkt gezien te zijn van de Hoogkamp gezien de hoek waaronder de Eusebiuskerk en de Walburgis worden afgebeeld. Maar zeker is dat het in de Gouden Eeuw onmogelijk was om buiten het atelier te schilderen. De verftube is een 19e-eeuwse uitvinding. Zijn landschappen schilderde hij uit het hoofd.

Ruisdael was bekend om zijn composities, het gebruik van dikkere verf dan zijn voorbeeldschilders waardoor geboomte sappig werd en zijn wolkenluchten woest.

Hij werd door enkele tijdgenoten en kunstcritici bijna meer een dichter dan een schilder genoemd. Goethe (17491832) kenschetste een eeuw later zijn werk als het exacte snijpunt tussen scheppingskracht en scherpzinnigheid.

Ruisdael was tijdgenoot van Rembrandt( 1606-1969). Hij was natuurlijk zijn mindere, maar werd in zijn tijd ook bewonderd. Beiden zijn gevraagd werk te maken voor het Paleis op de Dam. Na zijn dood is Ruisdael in eigen land min of meer vergeten tot er een eeuw later belangstelling kwam uit het buitenland.

(Reynolds (1723-1792), Constable (17761837), Turner (1775-1792). Ook Monet en Van Gogh werden later felle bewonderaars van Ruisdael.

De schepper van het beeld van Paulus de Boskabouter is beeldend kunstenaar Henk Evertzen. Hij werkte o.a. in klei, was, gips, brons, terracotta, hout. Het werk is onderverdeeld in thema’s, bijvoorbeeld gestapelde beweging, steden, definitio, boeken en penningen. Hij werkte 34 jaar als docent vlakke werkvormen aan de Hogeschool voor de kunst Utrecht.

Henk Evertzen is in 2013 overleden.

Bij de Achterkant

Jan Zwartjes Het is niet voor niets dat onze Penseelstreek de benaming Penseelstreek heeft gekregen.

Dertig straten zijn naar een Hollandse meester vernoemd. Wanneer je hier in de buurt dan ook iemand vraagt waar hij woont, dan zul je veelal de naam van een van die meesters te horen krijgen gevolgd door weg, straat of laan.

Zelden zal de straatnaam doorslaggevend zijn geweest om in een bepaald huis te gaan wonen.

Maar toch…, die straatnaam wordt al gauw van grote betekenis. Voor jezelf én voor anderen.

Waar is je thuis ? Waar woon je ? Het is fijn als anderen je kunnen vinden.

Straatnaambordjes wijzen ons dan de weg.

We zouden natuurlijk ook aan het begin van de straat een afbeelding van een meesterwerk van de schilder kunnen hangen. Maar weten we dan ook van wie dat werk is ?

Een proefje: • Herken je het werk, dan weet je welke straat er op de achtergrond staat.

• Herken je de straat, dan weet je van wie het meesterwerk is.

Rotary Club Arnhem Oost Vergeten fietsen vraagt graag opnieuw om vergeten fietsen.

Rotary zet zich vooral in voor goede doelen en doet dit zowel lokaal, nationaal als internationaal. Voor meer informatie: http://www.rotary.nl/ Ze laten de fietsen repareren en schenken ze aan de stichting Leergeld. Die schenkt ze aan kansarme gezinnen. Voor controle en reparatie wordt samengewerkt met lokale non-profit instellingen als SizaDorp groep, Propersona en de Blueband gevangenis. Ze hebben er tot nu toe 400 opgehaald. Neem contact op per mail: vergetenfietsen@outlook.com.

35 | Penseelstreek nr. 95

1

2

3

4