Penseelstreek88

De Penseelstreek

Wijkkrant Hoogkamp * Sterrenberg * Gulden Bodem Arnhem

LENTE EN MUZIEK

APRIL 2019 | NR. 88 | LENTE EN MUZIEK

2 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

Colofon ‘De Penseelstreek’ is de wijkkrant van wijkvereniging ‘De Penseelstreek’.

Verspreiding: 4x per jaar huis aan huis in de buurten Hoogkamp, Sterrenberg en Gulden Bodem te Arnhem. Oplage: 1950 ex.

Verspreiding:

Redactieleden:

Gerhard Bathoren bezorging@penseelstreek.nl Annemoon Gudde Bert Krikke Micha van Aart Madeleine Corstens Annelies Harpenslager

Redactieadres: redactie@penseelstreek.nl Vormgeving: Nannieke Swart Cécile Bruisten Druk: Coers&Roest, Arnhem Advertenties: Christiaan van der Sanden 026 3708877 / 06 14477799 advertentie@penseelstreek.nl De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten of, in overleg met het bestuur, niet te plaatsen.

Bestuur wijkvereniging:

Secretariaat:

Paul Breuning (vzt) Mariëtte van Vlerken (secr) Jan Maurits de Jonge (penn.m) Jeannine Witteveen Mark Elbers Hans Pietersma Bosboomstraat 17 6813 KB Arnhem bestuur@penseelstreek.nl 026 4435265

Lidmaatschap 2019: min. € 12,50 per gezin IBAN.: NL67 INGB 0007 8197 30 t.n.v. Wijkvereniging ‘De Penseelstreek’ te Arnhem Redactie website: Mariëtte van Vlerken E-mail: webredactie@penseelstreek.nl

Website: www.penseelstreek.nl

INLEVEREN KOPIJ Nieuwe kopij kan worden ingeleverd tot 30 mei 2019.

Verspreiding volgende wijkkrant: 21 t/m 30 juni 2019 Het schema voor 2019 is op de website onder het menu wijkkrant te vinden.

Aanleveren kopij bij voorkeur per e-mail of WeTransfer.

Teksten graag in Word/Pages, digitale foto’s in een zo hoog mogelijke resolutie (300 dpi).

redactioneel

Door Annemoon Gudde redactie

Het is voor achten, een ochtend vroeg in februari. Er is iets aan de hand.

Het heeft even geduurd voor ik het me realiseerde. Levendig vogelgefluit. De automatische piloot van mijn ochtendrituelen stokt even. Kleine zangvogels roepen naar elkaar of naar het licht: het wordt Lente!

Een zonnige zondagmiddag, 15 graden, warm voor februari. De lucht is lichtblauw, ik wil naar buiten, ik begin aan de tuin. Maar wat me het meest opvalt: overal kinderstemmen tussen de huizen. Ook voor mensen komt buiten tot leven. ‘Een nieuwe lente en een nieuw geluid’, zo begon de dichter Gorter zijn ode aan de Mei. Dit jaar ervaar ik de komst van een zachter seizoen op de eerste plaats met het oor. Opeens hoor je veel mensen spreken over vogels: na een lange winterstilte klinkt het opeens weer in de bomen. Verbazend krachtige tonen uit zo’n klein vogellijf: herhaling, vraag en antwoord, ritme, hoge trillers. En daarna was het even hoorbaar stil. Daarom past bij lente ook muziek. De muziek van Philip Glass of die van Ludovico Einaudi die ook de stilte laat horen. Klassieke muziek waar het oor met de jaren gevoeliger voor lijkt te worden. En de muziek waar jongeren zich sterk in herkennen, met of zonder tekst, maar vrijwel altijd met een zware bas en drum. Er is binnenshuis veel muziek in onze wijk.

Geldt niet voor alle muziek dat ze een ruimte schept waarin verstand en nut opzij worden gezet? Waarin andere vleugels zich spreiden?

Voor u ligt het Lentenummer van de Penseelstreek. Een nummer dat diep het verleden in kijkt, van de Hoogkamp dit keer. En de toekomst in. Er zijn twee nieuwe rubrieken: Een blik op nieuwe duurzame uitvindingen, elk een ei van Columbus in bruikbaarheid en hergebruik. Daarnaast maken we graag op de Achterkant plaats voor ‘passies van kinderen’. Verder hebben we een korte serie over beelden in de wijk. En de redactie stelt zich voor.

We zijn heel blij met de reacties die zijn gekomen op onze oproepen: om een verhaal te schrijven of ons attent te maken op mensen of gebeurtenissen in de wijk. We komen daarop terug. Pasen en Koningsdag naderen en tal van activiteiten wachten op enthousiaste deelnemers. Ook hebben we even plaats ingeruimd voor een vertrouwde winterse inspiratie uit den Hogen. Zo zal er in het archief van deze jaargang geen hoogtepunt uit de wijk ontbreken. De werkgroepen Energie en Leefomgeving houden ook in dit nummer weer de vinger aan de pols: er gaat een enorme energie van hen uit. Tenslotte komt er dit jaar een herdenking van wat er eind 1944 ook bewoners van onze wijken is overkomen. Er zijn mensen die zich dat herinneren. Er zijn ook mensen die daar graag meer over zouden horen. Wij zijn blij met uw reactie.

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 3

van de bestuurstafel

Door Paul Breuning voorzitter wijkvereniging

Onze wijkvereniging houdt een fantastische website in de lucht: www.penseelstreek.nl.

gerealiseerd zijn of op termijn bereikt zullen worden, zal uit een politiek/ambtelijke evaluatie moeten blijken.

Daar kun je lezen welke activiteiten er ophanden zijn en teruglezen en –kijken wat er gepasseerd is. Veel fotomateriaal van festiviteiten zoals het Oranjefeest en de Classic, maar ook de integrale tekst van de laatste toespraak van onze dominee Gremdaad, en niet alleen de laatste maar al zijn voorgaande kersttoespraken tot het jaar 2013.

Het nauwere contact tussen gemeente (wijkteams) en de wijkvereniging maakt een versterking van de verenigingstructuur noodzakelijk. De contributie was in de loop van de tijd vervangen door een vrijwillige donatie en er was geen ledenadministratie. De statuten zijn aangepast zodat nu een rechtsgeldige ledenvergadering bijeengeroepen kan worden, waarin ook rechtsgeldige besluiten genomen kunnen worden. Saaie kost en niet boeiend, maar wel van belang, bijvoorbeeld in geval van claims en verzekeringskwesties.

De uitgaven van onze wijkkrant “De Penseelstreek” sinds 2008 staan ook integraal op de website. Dat kwam goed van pas, toen ik nog eens mijn eerste “Van de Bestuurstafel” (zomer 2015) wilde teruglezen om te zien wat er toen speelde en hoe we daar nu tegenaan kijken. Een interessant stukje, moet ik zeggen. De buurtpreventie moet dan nog starten: het doel is duidelijk: een veiliger buurt door meer waakzaamheid, maar het “Hoe” is dan nog niet duidelijk.

Het Palet (een leegstaand schoolgebouw aan de Witsenstraat) komt aan de orde. Daar zouden wij als wijkvereniging leuke dingen mee kunnen doen, maar wethouder Elfrink verkoopt het aan woningbouwvereniging Het Portaal. Nu, na vier jaar, staat het nog altijd leeg en de eigenaar wil alleen maar kwijt, dat ze in overleg is met de gemeente over een aangepaste invulling. Wordt vervolgd!

In hetzelfde nummer van De Penseelstreek staat een interview met de andere power-wethouder: Martijn Leisink. Hij is een van de bedenkers en een groot voorvechter van het plan om 100 tot 150 ambtenaren uit het stadhuis te halen en hen te verspreiden over de verschillende wijken van Arnhem. Zij moeten de brug gaan vormen tussen de bewoners van die wijken, al dan niet vertegenwoordigd door de wijkverenigingen, en ambtenaren op het stadhuis. En, niet onbelangrijk: door de behoeften van de bewoners beter aan te voelen en daarop in te spelen denkt hij 10 miljoen euro te kunnen besparen.

Die bezuiniging gaat uiteindelijk van tafel maar of de doelen

OPROEP OPROEP OPROEP

Hierbij nodigt het bestuur van de wijkvereniging alle wijkbewoners uit voor de

Jaarvergadering op maandag 15 april 2019 De stukken voor de vergadering zijn vanaf 1 april in te zien op onze website www.penseelstreek.nl. De vergadering begint om 20.00 uur in het Gulden Hart, Bakenbergse weg 72 Ook wel eens in de Heilig Hartkerk willen vergaderen? Grijp je kans, kom naar de ledenvergadering in het Gulden Hart!

Bij de aanpassing van de statuten hebben wij ook de zittingsduur van bestuursleden vast gelegd. Een bestuurslid wordt benoemd voor een periode van drie jaar en kan maximaal 2 keer worden herbenoemd. De maximale zittingsduur van een bestuurslid is daarmee 9 jaar. Dat sluit aan bij onze wens het bestuur van de wijkvereniging te verjongen. Dat blijkt geen gemakkelijke opgave, want ouders van jonge kinderen zijn al druk genoeg, vaak met allebei een baan en daarnaast het begeleiden van de buitenschoolse activiteiten van de koters. Wij zijn er trots op dat wij een aanzienlijke verjonging bereikt hebben, tenminste wanneer u op de algemene ledenvergadering van 15 april instemt met de benoeming van Mark Elbers als Voorzitter, Jan Maurits de Jonge als Penningmeester en Hans Pietersma en Linda Hofman als lid van het bestuur. Hans Alink treedt af, na een penningmeesterschap van meer dan 20 jaar. Jeannine Witteveen stopt als bestuurslid maar niet als lid van de jeugdcommissie.

U begrijpt het inmiddels, dit stukje is mijn zwanenzang als voorzitter van de wijkvereniging. Ik dank een ieder, die dit voor mij tot zo’n interessante periode heeft gemaakt.

Het ga u goed!

Bij de voorpagina

Door Jan Zwartjes

Mocht iemand zich afvragen of er nog wel muziek zit in de wijken die wij kennen als ‘De Penseelstreek’, dan is het antwoord luid en duidelijk: Ja !

Natuurlijk, we hebben het jaarlijkse ‘Kerstzingen’. Gelukkig wordt er in diverse huiskamers frequenter gemusiceerd.

Hoeveel muziekinstrumenten er in onze naaste omgeving zijn is niet bekend, maar wel fijn dat er zoveel reacties kwamen op de oproep om met je instrument op de foto te gaan voor de voorpagina van ‘De Penseelstreek’. Piano en gitaar zijn duidelijk vertegenwoordigd, maar ook marimba, sousafoon en drum hebben zich ‘gemeld’. Concreter wordt het wanneer er een aantal worden voorgesteld. Op de voorpagina:

• Jaap den Hartog (78) bespeelt de accordeon, zowel thuis

op de Van Heemstralaan, als in het Amor orkest (Arnhems Maandagochtend Orkest). “Het zou ook leuk zijn om samen met enkele buurtgenoten wat te musiceren,” laat Jaap zich ontvallen.

4 DE PENSEELSTREEK Nummer 87 88

• Abel en Loet Meelker (beiden 12) hebben het musiceren

•

als het ware met de paplepel ingegoten gekregen. Beide ouders en hun oudere broer zijn ook muzikaal actief.

Abel voelt zich thuis achter de piano, Loet blaast zijn akkoorden op de saxofoon.

Els Derksen (64) uit de Joris van de Hagenlaan is blij met de meer moderne componisten. Die laten soms ook de lagere tonen melodiebepalend zijn. Dat maakt het spelen op de contrabasklarinet nog boeiender.

Niet op de voorpagina, maar zeker niet minder enthousiast musicerend zijn Bas, Tjibbe, Jan en Rik.

• Spelen op de piano vindt Willemijn Loos (11) soms leuk en

soms ook niet. Maar… “Van sommige liedjes word ik vrolijk en blij,” voegt ze daar spontaan aan toe. Haar moeder Margreet Wessels (42) kan daar niet bij achterblijven. Op de dwarsfluit speelt zij een liedje met haar mee. Ook de Albert Cuypstraat wordt er vrolijk en blij van.

• Ook al zijn het lage tonen, met de sousafoon torent Jan

Bosman (73) letterlijk uit boven de muziek(instrumenten) van muziekvereniging ‘Eendracht’ SchaarsbergenArnhem. “Spelen op zo’n instrument is leuk,” zegt Jan in de Mauvestraat, maar het wordt zo langzaamaan tijd dit aan een volgende generatie over te dragen.

• De pianoklanken komen je al in de Rembrandtlaan

tegemoet wanneer je bij Bas Douwes (15) aankomt om hem op de foto te zetten. Wanneer hem duidelijk wordt dat de muziek van Einaudi door de fotograaf wordt gewaardeerd, speelt hij zo een stuk van hem. Zonder bladmuziek voor ogen (!).

• Tjibbe Gottmer (15) heeft een reële kans om op de

Sweelinck academie voor jong Nederlands talent te worden toegelaten. Op zijn zolderkamer in de Hobbemastraat kan hij uren achter de marimba staan te spelen. “Ik kan me er helemaal in verliezen,” geeft Tjibbe aan. De keus welke studie hij straks zal gaan doen is een lastige, natuurkunde of conservatorium ?

• Rik van de Weerdt (61) uit de Nicolaas Maesstraat

heeft een basgitaar en ziet her en der mogelijkheden om daarmee het podium te betreden. Van een buurt/ straatfeest tot een optreden in Luxor Live…, Riks ‘guitar gently weeps’...

Een nieuwe redactie

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 5

Micha van Aart lies Harpenslager en ne An e, dd Gu on Annemo Madeleine Corsten, v.l.n.r.: Bert Krikke,

Het zal u vast niet ontgaan zijn dat de redactie in een overgangsfase zat.

In de afgelopen periode is de halve redactie ververst. En eerlijk is eerlijk: afwisseling is goed zodat er nieuwe energie kan gaan stromen met andere ideeën en samenwerkingsverbanden; uiteraard met impact voor onze buurt.

We stellen de (nieuwe) leden voor: Annemoon Gudde: hoofdredacteur.

Opgegroeid in onze buurt, in het onderwijs werkzaam geweest, de afgelopen 15 jaar in Parijs en sinds een jaar is ze weer terug op oude grond.

Ze houdt van talen en van lezen.

Annemoon wil graag contact maken met haar oude, nieuwe woonplaats en ze is gek op duurzame initiatieven.

Onder haar doortastende leiding is de vorige uitgave met de special Gulden Hart eerder uitgekomen. Een mooie vuurdoop en wat ons betreft met vlag en wimpel geslaagd.

Bert Krikke: de enige man en rots in de branding. Met zijn gulle lach en zijn creatieve geest iemand die altijd een idee heeft. Vanuit zijn dagelijkse werk en zijn eigen bedrijf

is Bert actief met innovatieve vastgoedprojecten. Daarom vindt hij het schrijven over bestemmingsplannen en kijken hoe onze buurt er vroeger uitzag zo interessant. Graven in het Gelders archief hoort daar ook bij. O ja: hij werkt het liefst tegen de deadline aan onder druk.

Madeleine Corsten: ons hartelijke en actieve lid met een bak aan kennis en woonervaring in de buurt, zij woont er meer dan 40 jaar. Haar vakgebied lag in de gezondheidzorg.

Ondertussen gepensioneerd maar druk met haar familie en persoonlijke contacten en hobby’s als bridgen, zeilen en reizen. Madeleine was ooit het hoofdonderwerp op De Achterkant van de Penseelstreek en toen was de overstap naar de voorkant van de redactie snel gemaakt.

Annelies Harpenslager: sinds anderhalf jaar woonachtig in de buurt en trotse moeder van een dochtertje.

Annelies vindt het leuk om via de Penseelstreek buurtgenoten te ontmoeten en haar steentje te kunnen bijdragen aan de buurt. Beroepshalve

is Annelies tekstschrijver en redacteur en hoe fijn is het dat zij regelmatig columns schrijft en zich sterk maakt voor artikelen voor onze kinderen. Niet alleen op organisatorisch vlak dus een aanwinst voor de redactie.

Micha van Aart: ondertussen anderhalf jaar redactielid en sindsdien actief voor de Achterkant van ons blad.

Ze bedenkt, coördineert en ze vindt het leuk om weer nieuwe buurtgenoten met een verhaal te ontmoeten. Mensen die je anders niet zo snel tegenkomt.

Mensen in het zonnetje zetten verbindt en dat vindt ze mooi. Vanuit haar werk is Micha goed in verbinden en begeleiden. Micha heeft de nieuwe lunchplek bij het Gulden Hart ook al ontdekt, daar is ze graag te vinden.

De redactie werkt graag in een positieve sfeer samen en vindt werkplezier belangrijk. We willen graag uitbreiden met liefst één of twee mannen erbij in het kader van de diversiteit. Wie komt een keer vrijblijvend aanzitten? De koekjes en de chocola bij de koffie en thee zijn standaard aanwezig.

MAKELAARS 6 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

201 6 WID BM

Samen beter verkopen

MAKELAARS

NWWI

MAKELAARS

Velperplein 11 (naast de Mediamarkt) 6811 AG Arnhem 026 750 2 750

www.openmakelaars.nl BEL ONS NIET ALS U EEN TRADITIONELE MAKELAAR ZOEKT!

arnhem@openmakelaars.nl

Onafhankelijk erkend a.p.k. keuringstation kornmann personen auto ’ s

MAKELAARS

bestel

/ campers

/

NWWI

benzine / diesel

Eduard van Beinumlaan 2 Openingstijden: 6815 GD Arnhem ma. t/m vr. 8.00-17.30 uur tel. 026 442 51 03 Fax 026 370 25 68

Studio Fermate

Van der Staaij Ambachtelijke Restauratie

Uw bent bij ons aan het juiste adres voor:

Willemijn van Rijn

Pianolessen voor kinderen en volwassenen Van Lawick van Pabststr. 5 6814 HA ARNHEM Willemijnvanrijn@gmail.com 026-3826221 | 06 23762033

www.willemijnvanrijn.nl

Glas in lood Glas in lood tussen isolatieglas Monumentale beglazing Isolatieglas voor stalen kozijnen Isolatieglas HR++

Dun isolatieglas 10 mm dik voor monumenten Spiegels - geslepen glas Douchewanden Nieuwe authentieke ramen Beschermende voorzetbeglazing

U vindt ons in het Oosterbeekse Koningsdal.

Het adres is Utrechtseweg 172a (achter Glaskunstgalerie De Glorie), Oosterbeek.

www.vanderstaaij.nl

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 7

Als het buiten ook mooi mag zijn Design vogel(voeder)huis van topkwaliteit

• Arnhems ontwerp • Persoonlijke levering binnen 5 werkdagen (in Arnhem) • Bestellen op: www.fvdsontwerp.nl

frank van der snee

øntwerp

mauvestraat 6 6813 jl arnhem t 026 - 370 11 37 e info@fvdsontwerp.nl i www.fvdsontwerp.nl

Catering met Passie!

Sleutel & Slotenservice

Inbraak beveiliging

Inbraakwerende veiligheidssloten met SKG keurmerk voor deuren, schuifpuien, ramen en dakvensters.

Cilindertrekken, de nieuwe inbraakmethode!

Vervang uw cilinders voor de nieuwe serie, vanaf € 38,- p.st.

Buitenverlichting, met schemerschakelaar of bewegingsmelder.

Alarmsystemen met automatische doormelding naar bijvoorbeeld uw mobiele telefoon.

Muller Techniek Arnhem Al meer dan 30 jaar beveiligingsspecialist Gratis vrijblijvende offerte

Voor borrel, bedrijfsfeest of teamuitje www.kookkunsten.com | 06-14595558

Bakenbergseweg 11-1 6814 MA Arnhem Telefoon (026) 351 06 31 Email info@mtabeveiliging.nl

8 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

De Door: Bert Krikke

Hoogkamp

Wijk met structuur en verrassingen

In een serie van vier artikelen besteden we uitgebreid aandacht aan het ontstaan van onze drie prachtige woonwijken. In dit vierde en laatste artikel gaan we in op de ontwikkeling van De Hoogkamp.

De wijk De Hoogkamp is gebouwd tussen circa 1920 en 1940 . De wijk dankt haar naam aan het gelijknamige in de winter van 1944/45 verdwenen landhuis dat onderaan de Bakenbergseweg stond vlakbij landhuis De Sterrenberg.

Van plan naar werkelijkheid

Stedenbouwkundig plan De Hoogkamp 1915 Tot 1920 was het gebied van De Hoogkamp nog slecht bereikbaar.

Er liep alleen een zandweg en zandpad vanaf de Schelmseweg in de richting van het centrum. De gemeente Arnhem besloot het groots aan te pakken en legde in één keer de weg aan vanaf de kruising van de Schelmseweg tot aan de Izaak Evertslaan. Mooi detail op de foto van de aanleg zijn de jongens uit de omgeving die met veel bewondering zitten te kijken naar de werkzaamheden.

De tram in de wijk

De plannen voor De Hoogkamp zijn voor het eerst op tekening gezet in 1915. Wat onmiddellijk opvalt is het ‘strenge’ plan met rechthoekige bouwblokken. Bij een tweede blik valt op dat er op het gedeelte middenin de wijk meer nadruk wordt gelegd: bouwblokken die eindigen met een soort kantelen. Centraal in deze opzet ligt het plein aan de Josef Israëlslaan tussen de Van Goghstraat en de Jan Vethstraat. Dit plein is dus op de tekentafel bestemd voor een soort centrumfunctie. In tegenstelling tot de plannen voor de wijken De Sterrenberg en De Gulden Bodem is dit plan op enkele kleine details na precies zo uitgevoerd, al zijn de kantelen nog maar beperkt zichtbaar en is het centrale ‘plein’ nog iets groter uitgevoerd dan in het plan was bedacht. Wel is er later voor de bovenzijde van De Hoogkamp aan de zijde van de Schelmseweg een uitgewerkt plan gekomen met wat aanpassingen in de structuur en bebouwingsdichtheid.

Aanleg Bakenbergseweg, met op de achtergrond de bebouwing op de hoek met de Izaak Evertslaan

Direct na de aanleg van de weg is besloten om tramlijn 2 door te trekken naar de Bakenbergseweg. Lijn 2 liep via de Van Lawick van Pabststraat naar onze wijk en keerde daarna weer om. Lijn 2 kende echter maar een relatief kort bestaan als tramlijn en werd weer opgeheven in 1938. Er waren toen al plannen om ook andere tramlijnen op te heffen en te vervangen door trolleybussen. Door de Tweede Wereldoorlog werd die vervanging tien jaar uitgesteld. Na het uitbreken van de oorlog werd lijn 2 op een deel van het noordelijke traject (tot aan de Jacob Marislaan) in 1940 weer in bedrijf genomen. Het traject door het centrum was al opgebroken. Wel werd lijn 2A ingesteld op het laatste deel van het traject van de oorspronkelijke lijn 2, Velperplein (later verlegd naar het Eusebiusplein) - Spijkerlaan.

Nummer DE PENSEELSTREEK 9 Nummer8888

Op de foto is de tram van lijn 2 te zien.

Opvallend is de reclame ‘Verwarmt met Gas’. In die tijd moest dit nog gepromoot worden en was het een hele verbetering in vergelijking met kolen- en oliegestookte kachels.

Nu moeten we ook in onze wijk de komende jaren van het gas af. Zo heeft iedere tijd z’n eigen uitdagingen…

Door beschietingen nabij de Rijnbrug tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de tramremise met daarin het grootste deel van het wagenpark in brand geschoten, waardoor er slechts verbrande wrakken overbleven.

Na de bevrijding werd daarom het trambedrijf niet hervat. De nog bruikbare spoorstaven en wissels werden aan andere trambedrijven in Nederland verkocht. Vier jaar later ging het Arnhemse trolleybusbedrijf van start en kreeg ook onze wijk de trolleybusaansluiting.

Net opgeleverde woningen in de Mesdaglaan/hoek Van Goghstraat

Het ‘geheim’ van TV De Hoogkamp

Wat De Hoogkamp toch wel heel bijzonder maakt, is de prominente aanwezigheid van tennisclub TV De Hoogkamp. Voor bezoekers van buiten, en zelfs voor veel inwoners van Arnhem, is de locatie van deze club een goed bewaard ‘geheim’. Wie vanuit de lucht naar de wijk kijkt, zal met verbazing kennisnemen van een groot tenniscomplex. De tennisbanen van TV de Hoogkamp liggen verdeeld binnen 3 woonblokken. De complexen worden nu aangeduid als de A-banen (4 gravelbanen), de B-banen (4 smashcourtbanen) en de C-banen (3 kunstgrasbanen). De eerste tennisbanen zijn al in 1936 aangelegd, de vereniging is in 1949 opgericht en bestaat dus al ongeveer 70 jaar! De vereniging groeide van 48 leden na de eerste jaren naar bijna 1000 in de jaren ’60 en ‘70.

De wijk werd bijna geheel ontwikkeld in de typische jaren ‘30 stijl die nu nog steeds bij veel nieuwbouwprojecten wordt geïmiteerd, maar qua stijl en sfeer natuurlijk niet meer wordt geëvenaard. Op de foto is een beeld te zien van de net opgeleverde woningen in de Mesdaglaan, met de Te Koop plakkaten voor de ramen.

Wat opvalt is dat veel oude bomen in de wijk zijn blijven staan bij het bouwrijp maken, waardoor de wijk er direct ‘aangekleed’ uitzag.

Luchtfoto 2019

10 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

In de winter kon er natuurlijk niet gespeeld worden door de vorst, maar er moest wel geld verdiend worden. En zodoende was er in 1954 een primeur in Arnhem, namelijk de eerste ijsbaan in Arnhem die niet van natuurijs was. Vier banen (de A-banen) werden omgetoverd tot een ijsparadijs en er zijn weleens 2000 mensen aanwezig geweest.

De ijsbaan is tot in de jaren ’80 aanwezig geweest wanneer er weer een strenge winter is. Gezien de mooie verhalen van oudere buurtbewoners over deze ijsbaan wordt het weer tijd voor een echt strenge winter en het in ere herstellen van een traditie. Misschien volgend jaar…..

IJspret op de tennisbaan

Winkels in de wijk

Anders dan in de wijken Sterrenberg en de Gulden Bodem was er zoals al in het stedenbouwkundig plan te zien was, rekening gehouden met winkels. Aan het plein aan de Josef Israëlslaan waar nu nog bakkerij Hilvers is gevestigd, waren naast een bakker nog andere winkels te vinden, zoals melkboer Van der Kemp, groenteboer Van der Aa, Keurslager Jansen, een bloemenhandel en een fourniturenzaak De Geest (kleding en naaispullen). Ook in de Mauvestraat waren winkels zoals een boekhandel/postagentschap Posthuma, een rijwielzaak, een drogisterij en groenboer Lantinga. Aan de Jacob Marislaan was kruidenier Van der Kolk, later Van Huët gevestigd. In het pand van Tax Wijnen zat loodgieter Kloosterman.

De bakkerij op de hoek van de Van Goghstraat Winkels Mauvestraat was toentertijd niet de enige bakker op De Hoogkamp. In het huidige pand van Italiano was Bakkerij Karsten gevestigd. Ook was er aan de Bakenbergseweg/hoek Jacob Marislaan een breiwinkel. Later is in dit pand de Rabobank gevestigd. Nu is het een makelaarskantoor. Door de schaalvergroting van winkels en de introductie van de supermarkten zijn vanaf eind jaren ‘80 steeds meer buurtwinkels in De Hoogkamp verdwenen.

Nu zijn er nog maar enkele winkels over, die echter nog steeds kleur geven aan de wijk.

Speciaal in de wijk was ook een privémuseum met schelpen en fossielen dat in de Josef Israëlslaan gevestigd was.

De laatste uitbreiding

Al eerder gaven we aan dat het plan uit 1915 na de oorlog toch op een aantal punten is aangepast. Op basis van een schetsplan uit 1955 werd in datzelfde jaar door de gemeenteraad besloten tot een aanpassing van het plan en een uitbreiding van De Hoogkamp aan de bovenzijde.

Dit plan met de titel Hoogkamp II is direct daarna ontwikkeld. In het plan zijn vooral wijkvoorzieningen op onderwijsgebied opgenomen, afgewisseld met twee appartementengebouwen. Ook dit plan is in grote lijnen net zo uitgevoerd als bedacht.

Het enige wat integreert zijn de 3 zeshoekige Hoogkamp II aan elkaar verbonden gebouwtjes die ter hoogte van de kruising van de Mesdaglaan en de Albert Neuhuysstraat staan. Gezien de overeenkomst in structuur van de andere twee kavels met een S(chool) met plein, zou dit kunnen duiden op een plan voor een KleuterSchool of een Katholieke School.

De aanduiding KS zou hiermee verklaard zijn.

Tenslotte

Met deze laatste uitbreiding was de wijk De Hoogkamp ‘af’. Dit geldt ook voor de beschrijving van onze wijken. De meesten van u zullen vast van mening zijn dat de wijken zoals wij die kennen nog heel lang onveranderd zullen blijven.

De tijd leert ons een andere les. Over enkele decennia zullen er weer genoeg interessante nieuwe feiten zijn om wederom een speurtocht in het verleden van onze wijken uit te voeren.

Met dank aan het Gelders Archief voor een deel van het foto- en kaart materiaal. De hele serie van 4 artikelen is digitaal als PDF in één uitgave gebundeld. Interesse: mail naar redactie@penseelstreek.nl

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 11

Lengtes inkorten v.a. € 8.50, Rits vervangen v.a. € 10,Tailleren v.a. € 12,50, Mouwen inkorten v.a. €12,50

Inbreng en verkoop van 2e hands damesmode

Dinsdag gebracht, donderdag ophalen Donderdag gebracht, dinsdag ophalen

In de burgemeesterswijk in Arnhem vindt u deze gezellige winkel met prachtige kledingcollecties van o.a. Tramontana, By-Bar en Yaya - sieraden van Jules Bean en Biba - Biologische doucheproducten - Djeco speelgoed

Contact: (naast Mantel) Tel: 026-3794415 www.madebyestrella.nl info@madebyestrella.nl

Voor uw complete woning stoffering, ook voor stuc- en schilderwerk, badkamers en keukens. Tapijt, parket, laminaat, pvc en vinyl gordijnen, binnen- en buitenzonwering.

Op het plein bij de Praxis en Lidl. Voor de deur gratis parkeren.

van Lawick van Pabststraat 97

Amsterdamseweg 115 6814 GC ARNHEM T 026 44 50 218 E info@amelink.nl I www.amelink.nl

12 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

aar Verhalenwedstrijd n n i W In de schrijfwedstrijd uit de vorige editie van dit blad vroegen we een verhaal met een vast element naar keuze: een lokaal tintje, met een rood mutsje, Alma, etc. Een paar aanknopingspunten waar schrijftalent mee aan de haal kon gaan.

Het verhaal van Bram combineert op speelse wijze niet één maar alle keuzeelementen. En het is herkenbaar: we kennen allemaal wel een man die misschien wel erg veel houdt van zijn oude barrel... en daarmee bedoelen we dus zijn auto!

Bram Wicherink

Een prachtig verhaal, leest u mee?

A streetcar named Alma Alma was er niet en dat was vreemd. Ik was verknocht geraakt aan deze Fiat 500, die ik normaliter niet ver van de rododendrons aan de Bakenbergseweg parkeerde. Alma. Ze was klein. Ze was Italiaans. Daar waar in steden het parkeren een godsverzoeking was – iedereen leek tegenwoordig een auto te hebben en de stad was hier allesbehalve op gemaakt – wist ik Alma met soepele bewegingen in onmogelijke ruimtes te manoeuvreren. Als het moest kon ik haar zelfs met de neus tegen de stoep rijden, loodrecht op de weg en aan beide portiers geflankeerd door bumpers van te grote Volvo’s, Mercedessen, Audi’s of andere on-wagens.

Niets leek tussen de liefde van mij en Alma in te staan. Ik hield van haar. De mooie paarse lak. Haar korte neusje.

Haar compacte bips. De claxon met de galmende klanken.

Het eigenwijze rode mutsje op de hoedenplank. En de grote letters AA, die met een sticker op de voorruit geplakt waren.

Een nalatenschap van een vorige eigenaar. Ik wist niet waar de letters voor stonden. Iets Italiaans. Ik hield me voor dat het een equivalent van Arive Alive was. En daarin had Alma me nooit teleurgesteld. Samen kwamen we altijd waar we moesten wezen. Ongedeerd. Ik met haar. Of zij en ik met anderen. Met mijn ouders, met vrienden, vriendinnen – één ervan werd m’n vrouw, daarna m’n ex-vrouw en voor ze mijn ex was, kwamen de kinderen.

Ik verdacht Alma er weleens van dat zij de oorzaak was geweest van de echtscheiding. Ze was als het vierwielige hoofdpersonage uit de film Christine. De liefde voor de auto van de chauffeur, maar zeker ook de met afgunst doorspekte liefde van de auto voor de chauffeur. Een metalen liefde die in de film zo ziekelijk werd dat het rijtuig iedere mogelijke liefdesconcurrent uitschakelde: de wagen werd letterlijk een moordauto. Ik dacht aan die metalen liefde als Gloria, mijn ex, voor me stond te schreeuwen - haar onvrede spuiend.

Standaard eindigde Gloria haar tirade met de zin: ‘En dan weigert meneer godverdomme ook nog om een nieuwe auto kopen!’

Ze had gelijk. Natuurlijk had ze gelijk. De kinderen werden groter. Hun knieën zochten ruimte, maar konden die niet vinden. Toen de tweeling tien was, zaten broer en zus dubbelgeplakt op de achterbank. Toch: hen leek het niet

te deren. Het deerde hen ook niet dat ik met liefde sprak over Alma. ‘Ach, dat is papa’s afwijking,’ zeiden ze tegen klasgenoten. En die klasgenoten wisten: iedere ouder heeft minimaal één eigenaardige gewoonte. Sommige vaders hadden de hebbelijkheid iedere dag sokken met gaten te dragen. Er was een moeder die peper snoof. En er bleek een vader te zijn die vanaf zijn zesde Smurfenpoppetjes verzamelde – en nu nog. Ik bedoel maar: Alma en ik, dat viel wel mee.

Maar Alma was er die avond niet. Ik miste haar direct bij terugkomst, toen ik door de Schipholtaxi werd afgeleverd.

Hoewel het al laat was, besloot ik aan te bellen bij de buren.

Peter deed open en stak van wal: ‘Het was twee dagen geleden,’ vertelde hij. ‘Ik hoorde een vreemd geluid dat ik aanvankelijk niet kon thuisbrengen.’ Hij wees de straat in. En met dat hij wees, viel me een grote lege plek op.

Soms kan iets afwezigs je flink van je stuk brengen. Dat gebeurde. Ik stamelde. ‘De boom. De beukenboom.’ Het was een beukenboom die samen met een broer (of zus?) was opgegroeid. Die twee stonden decennialang onafscheidelijk naast elkaar in de buurt van het parkeerterrein.

Peter vervolgde: ‘Het was een heel luide, langgerekte krak en daarna hoorde ik iets vallen. Ik sprong naar buiten, in de richting van waar het geluid vandaan kwam. Ik zag nog net hoe de grote, laaghangende takken naar beneden stortten. Ze tuimelden omlaag, als in slow-motion. En vervolgens was er het geluid van het metaal. Jouw auto…. Die stond te dichtbij.

Ik weet…. Ja, ik weet je was gek op die auto.’ Er viel een korte, plichtmatige stilte. ‘Ze hebben haar af moeten voeren, ze was compleet verwoest. We hebben nog geprobeerd je te bereiken.

We kregen je niet te pakken. We hebben ook Gloria nog gebeld. Ik snapte het niet, zij zei enkel ‘Goddank.’’

Ik zakte door m’n knieën. Alma. Peter greep me bij mijn schouders. ‘Ach jongen toch. Je ziet lijkbleek.’

‘Alma, ik hield van haar,’ wierp ik weerloos terug. En ik wist dat ik m’n bewustzijn ging verliezen. Dat ik nu mijn bewustzijn verloor. Zachtjes raakte ik weg. Om weer heel even bij te komen. Ik hoorde haar in de verte. Haar motor.

Haar galmende claxon. Zij. Alma.

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 13

naar Verhalenwedstrijd n i w r o i n Ju Niet één, maar twee winnaars kent de schrijfwedstrijd die we in de vorige editie van dit blad uitschreven. Sarah (14 jaar) neemt ons in haar verhaal mee naar het bos, waar het weesmeisje Anne haar rode

mutsje zoekt. Dan komt ze een bijzonder wezen tegen... met een andere rode muts! Of toch niet? Een verhaal met een magisch tintje.

Sarah Velvis

Mooi geschreven, Sarah!

Rood mutsje Anne liep door het bos, er liep een traan over haar wang en dat was niet zomaar. Anne was verdrietig over haar rode mutsje. Sommige mensen zouden zich afvragen waarom een klein meisje uit groep vier zich zo’n zorgen zou maken over een rood mutsje, maar daar had Anne een hele goed reden voor. Ze had het mutsje gekregen van haar overleden ouders, ze waren omgekomen bij een auto-ongeluk. Anne had het er erg moeilijk mee gehad want vanaf dat moment was ze een wees. Ze had opeens niets meer, geen vader, geen moeder, geen familie, alleen maar een rood mutsje.

Anne strompelde vooruit, ze was zo ontzettend moe, toen viel ze neer op haar knieën en begon zacht te snikken.

Haar muts was gestolen, wist Anne, en niet door een gevaarlijke boef, nee, haar dierbare muts was gestolen door een jongetje uit haar weeshuis genaamd Jesse. Ze had hem de avond daarvoor het bos in zien lopen met haar mutsje in zijn hand. Natuurlijk was Anne hem meteen achterna gegaan, maar ze was hem al snel kwijtgeraakt. De hele nacht had ze gezocht en gezocht, onder elke steen, achter elke boom en in elke beek, maar nergens was haar rode muts te vinden. Het leek wel alsof hij in de lucht was opgelost.

‘Help me,’ zei Anne zacht,’ weet iemand waar mijn mutsje is?’

Ze tilde moeizaam haar hoofd omhoog en keek of iemand haar had gehoord.

Geschrokken zag ze de zon al opkwam, de stralen wierpen zich net over de rand van de horizon en maakten de bomen om haar heen spookachtig rood.

Plotseling knapte er ergens een takje, Anne schrok op en kroop voorzichtig achteruit.

‘Wie is daar,’ vroeg ze met een klein stemmetje, ze begon weer zachtjes te snikken.

Het was even stil onder het struikje, toen klonk er opnieuw geritsel. Meteen hield Anne weer op met huilen en stond ze voorzichtig op.

‘Alsjeblieft,’ riep ze schor,’ help me.’

Er klonk weer een hoop geritsel, toen kwam er een kleine gestalte uit de struiken stappen. Hij was de helft van Anne’s lengte en had een enorme woeste baard. Zijn kleren waren gescheurd en hij had een rode puntmuts op zijn hoofd. Hij had kleine kraaloogjes en een enorme haakneus. Dit was toch echt het raarste wezen dat Anne ooit had gezien.

‘Een kabouter,’ riep Anne meteen.

Maar het wezen voor haar schudde meteen zijn hoofd.

‘Natuurlich niet klein menschwezen,’ bromde hij,’ ich ben ene boskabouter.’

‘Oh,’ mompelde Anne,’ sorry, ik ben Anne.’

De kabouter keek haar nadenkend aan ‘Zoekt gij misschien diese?’

Hij haalde de rode puntmuts van zijn hoofd en tot Anne’s verbazing zat onder die muts nog een muts, haar muts…

‘Mijn muts,’ riep Anne blij uit.

De kabouter knikte en gaf het mutsje aan de eigenaar terug.

‘Zorg er goed foor,’ zei de kabouter,’ en vertel niets over meine aan andere menschwezens.’

De kabouter glimlachte en knipoogde, daarna hobbelde hij ritselend de struiken in.

14 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

Sculpturen in de wijk T e k s t Fleur Junier, kunsthistoricus en curator hedendaagse kunst.

F o t o’ s Lars van de Kerkhof

Arnhem kunstenaarsstad Wanneer ik familie of vrienden van buiten de provincie of uit het buitenland ontvang, dan leid ik ze vaak vol trots rond in onze mooie wijk en de omliggende parken.

Daarbij vertel ik graag dat Arnhem toch wel een echte ‘kunstenaarsstad’ is. Er wonen en werken in Arnhem relatief veel kunstenaars en ontwerpers, die hier blijven ‘plakken’ na hun opleiding aan Artez. De omgeving van Arnhem vormt van oudsher een inspiratie voor beeldend kunstenaars. In de negentiende eeuw groeide Oosterbeek uit tot een kunstenaarskolonie, een van de eerste plaatsen buiten Frankrijk (Barbizon) waar jonge landschapsschilders het atelier verlieten om ‘en plein air’ te schilderen. Kunstenaars die later bekend werden als vertegenwoordigers van de Haagse school als Anton Mauve, Jacob, Matthijs en Willem Maris en Paul Gabriël legden hier de basis voor hun carrière. Een latere in het oog springende ontwikkeling die Arnhem op de kaart zette op het gebied van de beeldende kunst, is de Sonsbeekmanifestatie, die in 1948 werd opgericht door Wethouder H.M.A. Klompé. Naar voorbeeld van de Engelse openluchttentoonstelling in Battersea Park, Londen, werd in 1949 voor het eerst hedendaagse beeldende kunst gepresenteerd tegen de achtergrond van de weelderige natuur van park Sonsbeek in een poging ‘ troost’ te bieden aan de door de oorlog getraumatiseerde inwoners. De eerste editie was een groot succes, het evenement trok 125.000 bezoekers. Vanaf dat moment vormt de Sonsbeekmanifestatie een belangrijke speler op het gebied van de internationale hedendaagse kunst. In het park en de stad zijn op verschillende plekken beelden blijven staan als uitkomst van de Sonsbeek edities.

All Happy Now Een van de fraaiste werken die in het kader van een Sonsbeektentoonstelling is blijven staan, is wat mij betreft ‘All Happy now’ Peter Santino, 2001. Een twintig meter brede, ruim twee meter hoog oplopende kunstmatige heuvel, die op een vanzelfsprekende manier deel lijkt uit te maken van het landschap. Deze heuvel van gras en cortenstaal, die in een spiraal naar boven loopt, bevindt zich aan de Parkweg, tegenover Brasserie de Boerderij, en ligt enigszins verscholen in wat sinds 2008 de Vlindertuin is. All Happy Now is niet alleen bedoeld om naar te kijken, maar vooral om te betreden. De langzaam stijgende helling en het symmetrische, evenwichtige ontwerp dragen bij aan het doel van de kunstenaar, om het werk te laten functioneren als ‘een machine die persoonlijk geluk creëert.’

Het werk staat in de traditie van ‘Land Art’, een stroming ontstaan in de jaren zestig van de vorige eeuw, waarbij kunstenaars ingrepen aanbrachten in het natuurlijke landschap. Deze aandacht van kunstenaars voor de natuur en een ecologisch bewustzijn is in de jaren zestig een gevolg van de toenemende maatschappelijke bewustwording met betrekking tot milieuvervuiling en de gevolgen van de consumptiemaatschappij. Ook ontstond er in deze periode een groeiende belangstelling voor locaties met een spirituele lading, zoals onverklaarbare graancirkels of Stonehenge.

Ook in deze traditie kun je ‘All happy now’ plaatsen.

Sanitino is geïnspireerd door de ‘Ziggoerat’, een Mesopotamische oude tempeltoren, in de vorm van een terrasvormige pyramide van opeenvolgende teruglopende verdiepingen. En door middeleeuwse labyrinten die verwerkt werden in de vloeren, muren of pilaren van middeleeuwse kerken en kathedralen. Deze labyrinten, niet te verwarren met doolhoven die meerdere wegen kennen en waar je in kunt verdwalen, kennen maar een weg, naar binnen en weer naar buiten. Ze werden in aandachtige, meditatieve staat gelopen, soms op de knieën, door pelgrims die geen pelgrimsreis konden maken. Het labyrint staat symbool voor de pelgrimsreis van de ziel, of de levensweg van de mens. Laat je niet afschrikken door deze symboliek, loop vooral eens naar boven, ook leuk met kinderen, bovenop word je getrakteerd op een fraai uitzicht, en in de zomer word je omringd door vlinders en bloeiende planten.

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 15

Monument Een ander opvallend beeld van flink formaat dat in de volksmond ‘de broodrooster’ wordt genoemd, in park Gulden Bodem, van de in IJsland afkomstige kunstenaar Sigurdur Gudmundsson (1942, Reykjavik). Dit werk uit 1984 doet ook erg jaren tachtig aan, een decennium waarin het werk van Gudmundsson erg gewild was. Op meerdere plaatsen in Nederland zijn sculpturen van de kunstenaar in de openbare ruimte te bewonderen. Die zichtbaarheid in Nederland staat in verband met het feit dat hij een vervolgopleiding in Nederland heeft gevolgd en vervolgens in Nederland (en China) woonachtig en werkzaam is. De geestige bijnaam staat in schril contrast met de intenties van de kunstenaar. Poëtische bevlogenheid en een romantisch gevoel zijn kenmerken in het hele oeuvre van Gudmundsson. Daarbij speelt de herkomst van de kunstenaar, met het IJslandse landschap en de sfeer van sprookjes en sagen, een belangrijke rol. ‘Ik ben erg gehecht aan de transformatie van gevoel tot materie.

Een goed kunstwerk is een vingerafdruk van de ziel.’ Gudmundsson speelt in dit werk met contrast; contrast tussen vormen: vierkant versus rond, zwaar versus licht. Een zware, geometrische, bonkige voet uitgevoerd in beton, die een meer poëtische organische bronzen vorm draagt. Deze opgaande beweging, van zwaar naar licht, wordt geaccentueerd door drie rode pijlen, die naar de hemel wijzen.

Associaties met het aardse versus het hemelse/ etherische zijn snel gemaakt.

16 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

De Omvorming 21 december 2018 Kerstzingen Hoogkamp/Sterrenberg/Gulden Bodem Dick Tiemens De Penseelstreek heeft een vaste relatie met de preek van dominee Gremdaad bij het Kerstzingen, die unieke traditie in onze wijk. Zelfs als deze tekst even in winterslaap is gehouden, behoudt hij zijn profetische lading ook nu de knoppen van de camelia’s op springen staan.

Beminde gelovigen en ongelovigen, Normaal gesproken staat onze geliefde Emeritus Kapelaan hier op deze eenvoudige kansel. Maar al tientallen jaren rust er ergens in een bureau van het Vaticaan het verzoek van onze Emeritus om de relatie met diens huidhoudster via een huwelijk te ontzondigen. En uitgerekend vandaag heeft de Heilige Vader hem in de gelegenheid gesteld de opheffing van het celibaat te verdedigen in de Raad van Kardinalen.

Katholieken en Protestanten zijn sinds de Hervorming van 1517 op celibatair gebied helaas uiteen gegaan. En er is mij als vriend en dominee natuurlijk veel aan gelegen dat merkwaardige onderscheid na vijf eeuwen op te heffen.

Eergisteren verzocht de kapelaan mij hem vanavond te vervangen en U te sterken en te bemoedigen bij het betreden van het jaar 2019. Uiteraard vroeg ik hem naar het onderwerp van de overdenking.

'Ik geef je de vrije hand' sprak hij, 'maar je kunt nauwelijks heen om de droogte van deze zomer en de deplorabele toestand van moeder aarde'. 'Gremdaad,' zei hij nog, 'de Almachtige zal je de juiste woorden tijdig ingeven'. Ondanks die geruststellende woorden maakte zich - gelet op de korte tijdspanne - een grote ongerustheid van mij meester en was het mij bang te moede. Hoe zou ik die bemoediging tijdens dit Kerstzingen vorm gaan geven…

Maar alvorens mij in de toespraak te verdiepen wachtte mij eerst nog een reis naar Waddinxveen. De Omvormer van mijn zonnepanelen had de geest gegeven en reparatie kan in heel Nederland uitsluitend daar geschieden.

En zo begaven mijn vrouw en ik ons als twee Wijzen uit het Oosten over de A12 naar het nietige Waddinxveen, teneinde onze Omvormer aldaar te laten inschrijven. Via het mobieltje van mijn vrouw werden wij op onze reis door de satelliet geleid en door zendmasten aangestraald.

Onderweg liet ik mijn gedachten de vrije loop. De Omvormer is een apparaat dat de gelijkstroom van zonnepanelen omzet in bruikbare wisselstroom. Plotseling zag ik in dat de Omvormer het Medium is tussen de zon van de Almachtige en onze menselijke behoefte aan strijkijzers en broodroosters. Medium tussen God en Mens, wat een verheven, welhaast goddelijk apparaat.

In een troosteloze hal op industrieterrein Coenecoop in Waddinxveen legde ik de Omvormer dan ook voorzichtig en behoedzaam op de mij toegewezen eenvou-

dige ruwhouten tafel. Toen mijn ogen enigszins aan het duister gewend waren ontwaarde ik honderden omvormers. "Hoeveel zijn het er wel niet," stamelde ik verbaasd. De eigenaar van het bedrijf tikte even op zijn computer en zei "momenteel 1670". En toen knipoogde de Almachtige even naar me, want 1670 is precies het totale aantal woningen in onze drie wijken.

Starend naar mijn omvormer kreeg ik toen een Visioen, een droombeeld, een vergezicht dat ik hier en nu graag met u wil delen. Ik zag in dat de mensheid na de HERVORMING van 1517 - die uiteindelijk alleen maar tweedracht zaaide - behoefte heeft aan een OMVORMING, die de mensheid juist verenigt.

De Omvorming van 2019. Omvorming van de wereld, te beginnen in onze drie wijken en dus te beginnen bij onszelf, bij u en bij mij.

En zie, ik zag hoe de daken op de Hoogkamp, Sterrenberg en Gulden Bodem zich allengs vulden met zonnepanelen.

Overal isolatieteams in de weer. Ik zag een ieder doende met verwijdering van ondoorlaatbare verstening en verharding.

Doende met verwijdering van worteldoek dat het bodemleven vernietigt. Doende met het planten van insectenvriendelijke bomen, lavendel en vlinderstruiken. Het regenwater van de daken stroomt vrijelijk uit in de tuinen. Bladblazers worden in de ban gedaan, het blad blijft liggen waar het valt.

Slakkenkorrels gaan bij het chemisch afval. De gifspuit gaat naar het Open Luchtmuseum. Met overgeschoten dakpannen worden egelhuizen gebouwd. Schuttingen krijgen openingen, waardoor egels ongehinderd kunnen migreren en in onze tuinen kunnen ronddwalen. Je hoort ze weer zuchten en steunen op warme zomeravonden. Overal vlinders, bijen, hommels en wespen. Zeldzaam geworden vogels keren terug.

Kikkers en padden springen kwakend van tuinvijver naar tuinvijver. Buren vergelijken over de heg de opbrengsten van hun zonnepanelen. Bij de bakker wisselen de klanten omvormingservaringen uit. Want omvorming kan ook heel gezellig zijn. Steeds meer Omgevormden in de wijk. Hier in onze wijken begint de victorie en als een inktvlek volgen aansluitend stad en land. Wat een prachtig visioen. Wat een uitdagende opdracht voor ons allen in 2019.

Beminde gelovigen en ongelovigen, Wij staan wederom aan de vooravond van Kerst en weldra vangt een nieuw jaar aan. De dagen lengen, een nieuw begin.

Bij uitstek een periode om in alle rust over de dingen des levens na te denken. Niet alles hoeft ineens, als we in 2019 maar een begin maken. En om dat goed tussen de oren te krijgen scanderen we met z'n allen driemaal OPWARMING NEE, OMVORMING JA. Ik wens u een ontspannen en gezellige kersttijd en een 2019 vol voorspoed en zonder ernstige tegenslagen.

Een 2019 waarin u in goede gezondheid kunt nadenken over het leven en over de toekomst van onze aarde en over uw rol daarbij.

En dat er in 2019 na zonneschijn ook steeds maar regen moge vallen...

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 17

Zoek het gouden paasei Heb je het al gehoord? De Paashaas heeft speciaal voor Pasen een wel héél speciaal paasei verstopt in onze wijk. Een gouden paasei.

Ga op zoektocht! Vind jij het gouden paasei? Dan win je een heerlijke slagroomtaart van Bakkerij Hilvers. Samen met de bakker en de taart mag jij op de foto. Die foto komt in de volgende Penseelstreek, zodat al je klasgenootjes en vriendjes kunnen zien dat jij gewonnen hebt.

Oh enne… de Paashaas heeft wat hints voor je achtergelaten. Kijk maar naar de foto’s op deze pagina. Zie jij al waar het ei verstopt is?

LET OP: zoeken kan alleen tijdens Eerste Paasdag, dus op zondag 21 april. Heb je het gouden paasei gevonden, breng het dan gelijk dezelfde dag langs bij de redactie van dit blad, op de Gabriëlstraat 37.

Samen gaan we dan de taart ophalen bij Bakkerij Hilvers.

18 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

DE ORANJECOMMISSIE ZOEKT

VRIJWILLIGERS

Vrijwilligers Koningsdag gezocht!

Ook dit jaar organiseren wij weer een te gek kinderfeest op Koningsdag. Alleen draait deze mooie dag niet zonder jullie, de

OM EEN UURTJE TE HELPEN TIJDENS

KONINGSDAG 27 APRIL 2019

EN ER EEN GROOT FEEST VAN TE MAKEN

vrijwilligers! Daarom zijn wij weer op zoek naar enthousiastelingen die willen helpen.

Lijkt het je leuk om een uurtje te helpen met opbouwen, spelletjes te begeleiden, achter de bar te helpen of aan het einde van de dag het veld weer mee op te ruimen?

Meld je dan aan via

Opbouw – spelletjes begeleiden – bardienst - opruimen

Meld je aan: KONINGPENSEEL@OUTLOOK.COM

koningpenseel@outlook.com.

Neem voor de gezelligheid je vrienden uit de wijk mee!

Speelstoet op Koningsdag Ooit van de voedselbank gehoord?

U weet vast hoe zij een actie doen bij Albert Heijn? U koopt een door de voedselbank en AH geselecteerd product en schenkt dat aan de voedselbank, die dat weer weggeeft aan mensen die van een te laag inkomen moeten rondkomen. Welnu, zoiets bestaat ook voor speelgoed. De stichting Speelstoet verzamelt speelgoed, laat dat indien nodig opknappen bij Siza en schenkt dat aan kinderen waarvan de

ouders geen cent te makken hebben.

Maar Speelstoet moet wel aan speelgoed zien te komen. En daar komt ons Koningsfeest nu goed van pas. Want wat zien wij gebeuren? Heel veel kinderen, die het speelgoed waarop zij zijn uitgekeken te koop aanbieden op onze Koningsmarkt en aan het eind van de morgen ook heel veel kinderen die het onverkochte spul weer mee naar huis moeten nemen. Wij stellen voor dat u deze en andere kinderen de

helpende hand reikt: U ziet iets moois of leuks dat u absoluut niet zelf nodig hebt, onderhandelt een goede prijs met de verkoper en brengt uw aankoop naar de stand van het bestuur van de Penseelstreek die voor de gelegenheid fungeert als ontvangstloket voor stichting Speelstoet. Wij doen de rest. Voor de goede orde: ons Koningsfeest vindt plaats op het veldje naast de Pieter Bruegelschool aan de Bauerstraat.

Op Koningsdag vanaf 10 uur.

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 19

10u start de fietsoptocht met Fanfare. Verzamelen op het veld.

De mooist versierde fiets wint een prijs!

Vanaf 10u kindervrijmarkt

27 APRIL 2019 10.00 - 12.30 OP HET VELD NAAST DE PIETER BRUEGHELSCHOOL BAUERSTRAAT 8

10.30 start oudHollandse kinderspelen en natuurlijk pony’s, schminken, draaimolen en survival-luchtkussen € 3 voor activiteitenkaart Neem contant geld mee KoningPenseel koningpenseel@outlook.com

20 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

Garage cranevelt • • • • •

onderhoud en reparatie van alle merken auto’s laswerk grote en kleine beurten rep. van schade-auto’s apk

Eduard van Beinumlaan 2 6815 gd Arnhem tel 026 - 4458214/4425103 fax 026-3702568

ers ! eelnem et 8,5 Door d ordeeld m beo

Concreet, persoonlijk en doelgericht! vergroten zelfinzicht a.h.v. gevalideerd gedragsassessment opstellen persoonlijke Studie Top 5 opstellen concreet studiekeuze ac�eplan actueel beeld van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt Nu ook Profielkeuze advies! 10% wijkkorting bij inlevering van deze advertentie!

Valeri Berns I Welke-studie-past-bij-mij.nl I Van Ruisdaelstraat 45 Arnhem I T 06 21429956 I E valeriberns@gmail.com

tuinaanleg

tuinmaatwerk

tuinonderhoud

Schelmseweg 67 6816 PA Arnhem T 026 4431474 of 06 54310459 info@totaaltuin.nl www.totaaltuin.nl Openingstijden: zaterdag 09.00-17.00 uur. Wilt u op andere dagen of liever ‘s avonds langskomen, geen probleem!

Bel of mail gerust voor het maken van een afspraak.

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 21

Voor al uw voorkomende schilderwerkzaamheden o.a.  Buiten- en binnenschilderwerk  Houtrot- en lekkagereparatie  Plafond witten, muren sauzen Altijd vakwerk tegen de laagste prijs Voor meer info: www.huiscare.nl | 06 42067014 HuisCare Schilders voor een mooiere wereld!

Theo Hegeman Arnhem

Salvatorplein/Bakenbergseweg Z. Tel. 026 - 32 111 77 N. Tel. 026 - 44 33 876

Helen van der Meijden voedingsadvies en leefstijlcoaching

Gezonde leefstijl? Doen!

M 06-10141699 info@helenleefstijlcoaching.nl www.helenleefstijlcoaching.nl

22 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

ELKE DAG EEN BELEVENIS KDV Wiplala - Van Lawick van Pabststraat 69

KDV Petteflet & BSO Zaza - Colenbranderstraat 15

dagopvang buitenschoolse opvang 0 tot 12 jaar uitdagende binnen- en buitenruimten afwisselende activiteiten professionele medewerkers 0900 - 235 75 27 skar.nl

SCHILDERSBEDRIJF • Onderhoud • Nieuwbouw BOUWK. ONDERHOUD • Renovatie • Betonreparatie Postbus 2050 • Isolerende beglazing 6802 CB Arnhem • Plafond- en wandafwerking Tel 026 - 44 325 50 • Gevelreiniging Fax 026 - 44 585 58 • Plaatsen ramen en deuren • Politie keurmerk hang- en sluitwerk • Kozijn renovatie

Speciale momenten verdienen speciale bloemen

Wijnkoperij Henri Bloem

Oremusplein 4, 6815 DN Arnhem, T 026 3517148 bestel@flowbloemisten.nl

Amsterdamseweg 126, 6814 GJ Arnhem Tel.: 026 – 4455220 E-mail: arnhem@henribloem.nl

Kijk ook eens op www.flowbloemisten.nl als u een mooi boeket wilt laten bezorgen

Zie voor aanbiedingen: www.henribloem.nl

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 23

diep arnhem / voor klein en groot werk

mauvestraat 13 / buiten kantooruren sickeszplein 5 / tijdens kantooruren www.dieparnhem.nl Adv. Diep Arnhem 2018.indd 1

FRED MENSINK Machinale timmerwerkplaats ramen • deuren • kozijnen

03-07-18 17:27

24 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

Van afval naar grondstof

Floriade Almere 2022 Groene stad van de toekomst-1

Bert Krikke, bewoner van onze wijk, is betrokken bij de aanleg en realisatie van Floriade Almere 2022.

In 2022 komt er in Almere een wereldtuinbouwtentoonstelling die gecombineerd wordt met een duurzame innovatieve woonwijk. In iedere uitgave, tot de opening van de Floriade, presenteert hij een nieuwe interessante innovatie die gaat worden toegepast.

Artist impression Floriade 2022 Almere heeft voor de Floriade in 2022 de lat hoog gelegd. Op basis van een stedenbouwkundig plan van wereldberoemd architect Winnie Maas van MVRDV (onder meer bekend van de Markthal in Rotterdam) wordt de komende jaren hard gewerkt aan het realiseren van de groene stad van de toekomst. Op een terrein van 60 hectare, dat als een servet lijkt uitgestrooid over het Weerwater verrijst in hoog tempo de wereldtuinbouwtentoonstelling.

Eén keer in de 10 jaar is de wereldtuinbouwtentoonstelling in Nederland. Verder wordt deze om de twee jaar in andere landen over de hele wereld georganiseerd. Bijzonder aan deze Floriade is dat er niet alleen het beste en het mooiste op bomen-, planten- en vooral bloemengebied komt, maar dat er ook gelijktijdig een duurzame stad wordt gerealiseerd.

Voor de aanleg van de Floriade en de nieuwe stadswijk is uiteraard veel materiaal nodig. Er komen in totaal bijna 700 woningen en er is ruim 60.000 m2 bestrating nodig. Hiervoor gaan we zo veel mogelijk gebruik maken van materialen die direct uit de natuur komen (biobased materialen) of producten die bestaan uit materialen die een tweede leven krijgen (circulaire materialen). Hierbij gaan we natuurlijk net iets verder dan in een gewone woonwijk. Niet alles hoeft al breed te zijn toegepast. Het is tenslotte ook een Expo. Doel is dat bezoekers, waaronder alle Nederlandse gemeenten, heel veel bedrijven maar ook deelnemers uit meer dan 40 landen, geïnspireerd worden en ook in hun thuissituatie de getoonde innovaties gaan toepassen.

Het gebruik van circulaire materialen neemt de laatste jaren een enorme vlucht. Doelstelling van de rijksoverheid is dat er op de lange termijn bijna geen nieuwe materialen meer nodig zijn. In het Floriadegebied proberen we daarom ook te innoveren met bijzondere materialen. Eén van die bijzondere materialen is afkomstig van windmolens. Na tientallen jaren in de provincie te hebben bijgedragen aan de duurzame opwekking van energie, moeten de bladen van windmolens vervangen worden. Tot nu toe werden deze bladen die gemaakt zijn van composiet, verbrand in afvalovens, wat vaak problemen gaf omdat het materiaal verkleefde met de wanden van de ovens.

Een bedrijf uit Almere heeft samen met afvalinzamelaar Suez nu een siertegel bedacht die gemaakt is van geshredderede windmolenbladen. Per windmolenblad kan er 32 vierkante meter siertegel van worden gemaakt.

De provincie Flevoland heeft als partner van de Floriade besloten om bij haar paviljoen een eerste proef te doen met 200 vierkante meter tegel met dit materiaal. Als de proef lukt dan is de kans groot dat er op veel meer plekken op het Floriade terrein dit product terugkomt. Het mooie van het materiaal is dat het ook weer opnieuw kan worden geshreddered, enz.

Ook wordt er volop gekeken naar hoe we in de bouw kunnen werken met circulaire materialen. Isolatievloeren van oude matrassen, keramiektegels van PET-flessen, gevelpanelen van afval uit de tuinbouw en wandisolatie van oude spijkerbroeken. Er kan al veel, maar er is een beetje lef voor nodig om de eerste stap te zetten.

Zelf kunnen we hier ook al iets mee doen. Als je je huis verbouwt, vraag dan eens bij de bouwmarkt of ze gerecyclede producten hebben. Ook bij de tuininrichting is er dus al veel meer mogelijk dan menigeen denkt!

De siertegel van geshedderde windmolenbladen

Nummer 82 DE PENSEELSTREEK 25 Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 25

SBGB Energie De initiatiefgroep van Sterrenberg en Gulden Bodem Energie heeft in februari een programma-aanpak voor de komende jaren vastgesteld. In Figuur 1 staat deze aanpak als ‘transformatie-plaat’ weergegeven. Er zijn vijf programmalijnen: Groen Doen, Comfortabel Wonen, Warmtetransitie individuele woningen, Warmtetransitie VVE’s en Communicatie & €.

Op 10 april a.s. nodigen we alle mensen die actief willen bijdragen aan de verduurzaming van Sterrenberg en Gulden Bodem graag uit voor een bijeenkomst in de Pieter Brueghelschool.

Eerst zal Robin Smale (onderzoeker) van de Wageningen University & Research vertellen over de rol van gedrag bij energiezuinig wonen. Daarna wordt de programmaaanpak gepresenteerd en gaan we met alle aanwezigen aan het werk om het programma verder vorm te geven en te bemensen.

Programma-aanpak SBGB Energie

Actieve avon d wo 10 april Wilt u actief op de hoogte worden gehouden van bijeenkomsten stuur dan een mail naar SBGBenergie@ gmail.com. Wilt u actief meedenken en -doen? Kom dan op woensdag 10 april a.s. om 20.00 uur naar de SBGB Energieavond in de Pieter Brueghelschool!

Wilt u actief op de hoogte worden gehouden van bijeenkomsten en/of actief meedenken en -doen, stuur dan een mail naar SBGBenergie@gmail.com De initiatiefgroep: Henk Beekhuis Vincent ten Bhömer Jan Dijk Mark Elbers Margreet van Gastel

Annelies Hoogcarspel Marlies de Jong Jelle Kobessen Jeike Wallinga

26 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

HOOGKAMP

Energie

Buurtavond 9 april 2019

Hoogkamp Wijk van de Toekomst De Gemeente Arnhem heeft De Hoogkamp voorgedragen als wijk van de Toekomst in het programma van het Gelders Energie Akkoord. Als onderdeel van dit programma gaan Albert Hulshoff en Peter Reidsma van het Edese bureau Fit Our Future vanaf deze maand aan het werk om alle ideeën voor de energietransitie in onze wijk verder uit te werken.

Op de buurtavond van 9 april aanstaande zullen zij zich aan u voorstellen.

Hoogkamp Energie heeft tot nu toe zeven goed bezochte buurtavonden georganiseerd om de wijkbewoners goed te informeren over onderwerpen als isolatie, zonnepanelen, zuinig met energie, mobiliteit, CV-tuning, en van het gas af. Ook hebben ruim honderdtwintig wijkbewoners meegedaan aan de wandelingen met warmtecamera’s. Daarnaast heeft de werkgroep een plan ontwikkeld voor een wijkwarmtepomp met een zonneveld. De komende periode gaan we vooral uitzoeken welke oplossingen op draagvlak van de bewoners kunnen rekenen. Wilt u meer weten? Kom naar de bewonersavond van Hoogkamp Energie op dinsdag 9 april vanaf 19.30 uur in het clubhuis van TV de Hoogkamp.

Alfred Hulshoff

Peter Reidsma

Warmtewandelingen De werkgroep Hoogkamp Energie heeft op diverse avonden in februari en maart aangeboden om voor geïnteresseerden met behulp van een warmtecamera een beeld te geven van de plekken in de huizen waaruit warmte ontsnapt.

Ontmoeting in het donker op de hoek van de Jozef Israëlsstraat en de Jan Vethstraat. We gingen een ronde maken langs de huizen van de deelnemers, met het verzoek aan allen de hele ronde mee te lopen. Kennismaken met nabije buurtgenoten die je vaak nog niet eerder hebt gezien. Iedereen loopt op vertrouwd terrein.

Voor sommigen is het de eerste verkenning naar de staat van een pas betrokken huis. Voor anderen is de isolatie van het huis al een stappenplan van jaren. Iedereen kreeg het verzoek van tevoren de verwarming extra hoog op te stoken.

Is het huis goed geïsoleerd, dan kleurt de warmte -’foto’ donkerblauw. Dan toont de foto bij een volgend huis opeens aan met felgele lijnen dat de bovenkant van de kozijnen veel warmte lekt. Huizen die jaren geleden een spouwmuurisolatie hebben ondergaan, blijken gele vlekken te vertonen als de vulling naar beneden is gezakt of op een andere manier is vergaan.

Dubbelglas dat enkele decennia oud is, kleurt rood en geeft dus toch flink warmte af. Waar achter een verwarming geen folie is geplakt, vertoont zich op de foto een felgele rechthoek: hier wordt de buitenlucht verwarmd! Het ergste is het als er witte ruiten worden geconstateerd: enkel glas dat bakken warmte doorlaat.

Een serieuze wandeling. Wie aan de beurt is, maakt zich los uit het gesprek en stelt zich op naast de man met de camera.

Zeker, het is een indicatie. Voor preciezer metingen verwijst de werkgroep naar het Energieloket. Maar toch..

Terwijl ik dit schrijf, ligt er een vuurrood wolkendek boven de blauwe lucht. Boven de bomen hangt een gele gloed, de zon gaat onder. Het was vandaag een prachtig heldere, zonnige februaridag. Bedden van paarse krokussen en sneeuwklokjes kondigen de lente aan, t-shirts met korte mouwen doen zelfs zomers aan. Als ik bedenk wat echt isoleren kan gaan kosten, komen mij even de gele hesjes voor ogen, die ik in mijn auto bewaar. Ik houd van kleuren, maar de kennis die ik door deze wandeling gekregen heb, laat me niet meer los.

Van Wijken Weten onder de loep 18 maart is de eerste officiële rit geweest met de nieuwe Trolley 2.0. En uit betrouwbare bron wordt gemeld dat op lijn 9 ook weer een trolleybus gaat rijden. Een nieuwe versie die gebruik maakt van de bovenleiding, maar naar het eindpunt in Schaarsbergen gebruik maakt van de opgeladen accu’s. We hopen dat de kogel nu heel snel door de kerk is!

De vorige keer deden we drie verzoeken: over overhangend groen, sneeuw en oplaadkabels. Het overhangend groen blijft actueel, zeker nu de lente is begonnen. De sneeuw zal waarschijnlijk wel wegblijven. En over de oplaadkabels alleen een mededeling: diegenen die nog steeds een kabel over het trottoir hebben lopen , het is verplicht om dat veilig te doen. U bent er echt aansprakelijk voor! Ziet u of kent u opvallende situaties in de openbare ruimte: laat het ons weten via leefomgeving@penseelstreek.nl.

En dan onze evaluatie met het team Leefomgeving van de gemeente. Een goed en uitgebreid gesprek. In onze wijk, zonder al te grote problemen, lijkt het op rolletjes te lopen. En toch, als je preciezer gaat kijken, dan kan het nog wel beter. Belangrijkste kritiekpunt van onze kant is hoe signalen uit de wijk, via een goede gedachtewisseling met de ambtenaren worden omgezet in concrete acties en projecten. Daar schort nog wel wat aan: want hoe krijgt het team Leefomgeving de handen op elkaar bij de ambtelijke organisatie op het Stadskantoor, hoe worden budgetten verkregen en hoe worden de plannen ook echt uitgevoerd? Wat dat betreft zijn we echt kritisch naar aanleiding van onze voorstellen rond verkeersveiligheid (nog niks mee gebeurd) en de herinrichting van het Mesdag-/Witsenveldje. We begrijpen dat binnenkort ook de gemeenteraad wil weten hoe het programma Van Wijken Weten loopt, en we zullen dat ook nauwlettend blijven volgen.

Voor het komende jaar zijn er vijf prioriteiten gekozen, die echt naar concrete projecten moeten worden gebracht: 1. Groot onderhoud Sterrenberg: zowel hoe de gemeente het proces met omwonenden oppakt als de koppeling van dit project met de energietransitie; 2. Verkeersveiligheid: uitvoeren overeengekomen maatregelen; 3. Onderhoudscontract groen: sinds 1 januari is er een nieuwe aannemer op dit contract actief; 4. Bakermat als ontmoetingscentrum: hoe worden de mogelijkheden/kansen echt omgezet in een concreet voorstel voor zo’n ontmoetingscentrum?

5. Visie op speelplekken in de wijk: de gemeente gaat een plan maken en daaruit moeten verbeteringen voortvloeien.

We sluiten af met een oproep. We hebben dringend nieuwe krachten voor onze werkgroep nodig. En nog specifieker: we zouden het heel erg leuk vinden als jonge mensen tussen de 30 en 45 jaar mee komen doen. Waarom? Het is goed voor de balans in onze groep maar ook omdat we daarmee meer horen wat er speelt in jonge gezinnen met kinderen: over verkeer, over afvalinzameling, over speelplekken en het groen in onze wijk en zo meer. Wil je meedenken, onder andere op de hiervoor genoemde onderwerpen, of een keer sparren of onze werkgroep iets voor jou is? Stuur dan een mailtje naar leefomgeving@penseelstreek.nl en we nemen snel contact met je op!

De werkgroep Leefomgeving Penseelstreek

Nummer Nummer 88 88 DE PENSEELSTREEK 27

Column Insect Inn Pets! De eerste mug van het seizoen is alweer aan een tragisch einde gekomen op de muur van onze woonkamer. Ik ben niet zo’n muggenfan. Veel andere insecten draag ik echter wel een warm hart toe. Vlinders, bijen, lieveheersbeestjes. Het helpt natuurlijk dat ik weet dat insecten belangrijk zijn voor ons ecosysteem. Neem de bij: die neemt stuifmeelkorrels mee op zijn bijenreizen en zorgt zo voor de bevruchting en verspreiding van bloemen en planten. Óók van planten die wij mensen graag eten. En hij is niet de enige: veel insecten vervullen een soortgelijke rol. Maar het gaat niet goed met de insecten: door het gebruik van schadelijke bestrijdingsmiddelen, de afname van wilde bloemen en de neiging van mensen naar strakke tuinen vol tegels neemt de insectenpopulatie sterk af.

Dat dat ook voor ons geen goed nieuws is hoef ik eigenlijk niet meer te zeggen denk ik, maar ik doe het voor de zekerheid toch maar. Daarom heb ik mezelf wat voorgenomen: geen schadelijke bestrijdingsmiddelen meer in mijn tuin, meer wilde bloemen en een insectenhotel. Verschillende organisaties helpen me graag een handje: bij Natuurmonumenten kun je een gratis pakje zaadjes voor wilde bloemen aanvragen, het tuincentrum heeft een insectvriendelijke sectie en de AH doet deze weken een duit in het bewustwordingszakje met haar insecten-spaaractie (inclusief insectenhotel). Ik maak van mijn tuin dit voorjaar een Insect Inn en ik zaai bloemen in de dichtstbijzijnde berm. En zou het niet mooi zijn als onze hele wijk een veilige haven wordt voor insecten?

Met wilde bloemen in de bermen, de tuinen en de bloembakken en niet één insectenhotel, maar een wijdverspreide lokale hotelketen? Doet u mee? Oh, en de mug...?

Die blijft helaas een uitzondering. Het muggenracket ligt al klaar naast het bed.

Annelies

28 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

In memoriam Romke Baaij, petrolhead Op 1 maart is Romke Baaij overleden. Romke was vanaf het eerste uur lid van de Penseelstreek Classic Commissie. Wij betreuren zijn overlijden en zullen zijn enthousiasme en betrokkenheid erg missen. Wij wensen zijn vrouw Karin en zijn kinderen Sebastiaan en Annemartijn veel sterkte toe.

De commissie van de Penseelstreek Classic

Voetbaltoernooi voor 60+ vrouwen en mannen Walking Football is een spel waarbij rennen is verboden.

Op wandeltempo wordt op een kwart van het veld een voetbalwedstrijd gespeeld. De bal mag niet hoger dan tot heuphoogte komen en fysiek contact is niet toegestaan: zo ben je nooit te oud om te voetballen. Wist u dat dit bestond?

Voetbalvereniging ESA (Rijkerswoerd) biedt Walking Football elke dinsdag- en donderdagmorgen, voor de sport en voor de sociale contacten. En nu organiseert zij een toernooi voor zestien landelijke en regionale ‘Old Starteams’. U bent welkom als toeschouwer. De toegang is gratis.

Wanneer: donderdag 25 april Waar: Sportpark Rijkerswoerd Hoe laat: 11.30 – 15.00 Warming up vooraf voor alle deelnemers

Mogen wij uw vergeten fiets ophalen?

KORT E Resterende open dagen Basisscholen Onze wijk telt vier basisscholen: De Arnhemse Montessorischool, de Pieter Brueghelschool, De Pieter Jongelingschool en ’t Panorama. Hieronder melden wij nog de resterende open dagen of inloopmomenten.

AMS

Informatieavond voor ouders over het soort onderwijs: 2 mei van 19.30 tot 20.45 Inloopochtend voor ouders: 8 mei van 8.30 tot 12.00 Open dag voor ouders en kinderen: 29 mei van 14.00 tot 16.00 ’t Panorama Vrije inloop: 15 mei van 9.00 tot 11.30

Gratis juridisch advies Stichting Rechtswinkel Arnhem geeft gratis juridisch advies.

Al meer dan 25 jaar. Burenruzie, geschil met uw werkgever?

De Rechtswinkel adviseert in allerlei juridische kwesties.

Het advies wordt gratis gegeven. Er is wel een fooienpot. De adviseurs zijn rechtenstudenten die voldoende gekwalificeerd zijn om u te adviseren.

Spreekuren: ma tot en met woensdag van 19.00 tot 20.00.

Waar: Maandag MFC Presikhaven, Laan van Presikhaaf 7 Dinsdag MFC Klarendal, Kazerneplein 2 Woensdag MFC De Malburcht, Graslaan 97c Meer informatie kunt u vinden op de website www. rechtswinkelarnhem.nl of op de Facebookpagina Rechtswinkel Arnhem.

Informatieochtend Siza 13 april NAH-informatieochtend bij Regionaal Expertisecentrum Arnhem Goede programma’s voor mensen met hersenletsel verdienen meer aandacht Rotary Arnhem-Oost zet zich in voor goede doelen. Deze keer het hergebruik van fietsen die nog goed zijn, maar niet meer worden gebruikt. Het mogen herenen dames fietsen zijn en natuurlijk ook kinderfietsen.

Wij halen hem bij u op. De fietsen worden gecontroleerd en waar nodig gerepareerd in samenwerking met nonprofit instellingen als Siza-Dorp groep, Propersona en de Blueband gevangenis. Daarna werkt Rotary samen met de Stichting Leergeld Arnhem om ervoor te zorgen dat de vernieuwde fietsen terecht komen bij Arnhemse kinderen of jongeren uit minder kansrijke gezinnen.

Hebt u zo’n fiets nog staan?

Stuur dan een e-mail, met omschrijving van de fiets en liefst een foto naar vergetenfietsen@outlook.com.

Jaarlijks lopen naar schatting 120.000 mensen hersenletsel op, door ziektes of ongelukken. Er zijn goede programma’s om mensen met dit niet-aangeboren hersenletsel (NAH) te leren omgaan met hun beperkingen, maar helaas zijn die vaak onbekend, ook bij verwijzers. Om die onbekendheid weg te nemen organiseert het Regionaal Expertisecentrum NAH van Siza op zaterdag 13 april van 10.00 tot 12.00 uur een informatieochtend in Arnhem.

Gelders Landschap en Kastelen In dit voorjaar organiseert Gelders Landschap en Kastelen veel bijzondere wandelingen. Laat u inspireren om eropuit te gaan op hun website: https://www.glk.nl/landschappen-kastelen/ activiteiten-excursies

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 29

N KLEIN Meld je aan voor het laatste wijkdiner van dit seizoen!

Muziekvereniging Eendracht op Koningsdag April is van start, en daarmee doet het voorjaar echt haar intrede! Zoals ieder jaar starten we op Koningsdag om 10.00 uur op de Bauerstraat. 's Middags om 13.00 uur is er de optocht vanaf de Strolaan.

Daarnaast starten we een bloemenactie. Op de Koningsmarkt van Schaarsbergen zullen we diverse planten en bloemen verkopen in onze kraam. Op 3 mei zal er een tweede verkoopmoment zijn en op 4 mei komen we langs de deur in de wijken Schaarsbergen en de Hoogkamp.

En we zijn aan het repeteren voor ons concert in Sonsbeek op 23 juni. Tot snel!

Lezing Groei en Bloei

Op vrijdag 12 april vindt ons laatste wijkdiner van dit seizoen plaats. Haast je om je op te geven want bijna altijd is het vol.

Iedereen die in de Burgemeesterswijk, de Gulden Bodem, Sterrenberg of De Hoogkamp woont is van harte welkom.

Het wijkdiner blijkt een unieke manier te zijn om buurtgenoten te leren kennen en met elkaar in gesprek te komen.

Kosten: €10,- en dat is inclusief wijn/sap en koffie.

Vrijdag 12 april 17.30 uur in De Bakermat Opgave bij: Lidy Boessenkool lboessenkool@upcmail.nl tel: 0031 6 46765996 Cathy Baart de la Faille en Lidy Boessenkool

Gratis compost voor Arnhemmers Vanaf zaterdag 30 maart kunnen Arnhemmers een gratis zak compost krijgen op vertoon van hun afvalpas. Hiermee bedanken we alle inwoners die groente-, fruit- en tuinafval (gft) apart inzamelen.

Koffieprut, aardappelschillen, etensresten, uitgebloeide bloemen: een groot deel van ons afval is groente-, fruit- en tuinafval (gft). Als dit goed gescheiden wordt, kunnen we er een nieuw product van maken: compost.

Dit wordt bijvoorbeeld gebruikt voor perkjes, parken en sportterreinen.

Waar? (zolang de voorraad strekt) zaterdag 20 april Alteveer Cranevelt, ter hoogte van winkels Beethovenlaan (10.00 - 12.00 uur) zaterdag 11 mei St. Marten, Graaf Ottoplein (tijdens de plantjesdag) Vanaf 30 maart (tijdens openingstijden): Afvalbrengstation Noord, Beijerinckweg 9a Afvalbrengstation Zuid, De Overmaat 17 2Switch, Westervoortsedijk 120

Lezing ‘Ontdek de wondere wereld van wisselbeplanting’, op maandag 8 april in de Molenplaats Sonsbeek van 20.00 tot 22.00 uur.

Door Joyce Oomen van Blooming Business, bekend van de veelkleurige beplanting in o.a. parken en gemeentetuinen en van Floriade 2012. Hier speciale aandacht voor het gebruik van eenjarige planten of wisselplanten. Locatie: de lezing wordt gehouden in de Molenplaats Sonsbeek (voorheen Bezoekerscentrum), Zijpendaalseweg 24 a, Arnhem. T 026-4450660.

Voor leden van Groei & Bloei is de toegang gratis, inclusief een kopje koffie/thee. Niet-leden betalen € 5,00. Kijk voor alle activiteiten op de website: www. arnhem.groei.nl

Duizend bomen erbij in Arnhem Op woensdag 13 maart heeft wethouder Cathelijne Bouwkamp samen met kinderen van de Jozef Sartoschool ruim 650 bomen en 700 struiken in Park Sacré Coeur.

Dat is gebeurd in het kader van Nationale Boomfeestdag.

Ook is 13 maart de officieuze start van een project waarbij Arnhemmers kans maken op een boom of nestkast van de gemeente. Via dit project moeten er dit jaar nog eens 350 bomen bijkomen. Het planten van een boom blijkt in stedelijk gebied een effectieve manier om hitte te bestrijden. Daarom is het idee ontstaan om op plekken in de stad bomen en vogelhuisjes cadeau te doen aan Arnhemmers. Het gaat dan om wijken als Kronenburg, De Overmaat, Centrum, Spijkerkwartier, Klarendal, 't Broek en St. Marten, die zijn aangemerkt als hitteplekken.

30 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

Burenhulp voor elkaar "Burenhulp voor Elkaar" is al weer drie jaar actief in onze wijk. Een initiatief voor en door wijkgenoten om iets voor elkaar te betekenen.

Dat kan gaan om allerlei ad hoc klussen, maar ook om een praatje, contact, dingen samen doen. Dat "voor Elkaar" biedt een perspectief dat je wederzijds iets te bieden hebt. En we willen niet alleen iets betekenen voor senioren, maar voor iedereen, jong en oud. Kort samengevat: "Met elkaar allemaal zaadjes planten voor een iets betere samenleving in onze wijk”.

Om Burenhulp voor Elkaar concreet te maken hier een aantal voorbeelden uit de wijk: • In de Mesdaglaan is vorig jaar gestart met maandelijkse “Aanschuifmaaltijden”. Simpele 3-gangen maaltijden met een glaasje erbij. Mensen met elkaar in contact brengen is het idee. Verbinding maken onder buurtbewoners. Leuke nazit met mooie gesprekken, je gaat elkaar groeten op straat, samen wandelen, elkaars tuin bezoeken etc.

• In meerdere andere straten zijn nieuwe initiatieven genomen tot buurtmaaltijden of straat-borrels. Dit alles nog los van diverse running diners en wijkfeesten die al een langere historie hebben • Er zijn veel voorbeelden van ad hoc klussen te noemen: hulp bij bezoeken aan ziekenhuis, vuilniszakken naar de container te brengen, boodschappen doen, een lamp repareren en de stop vervangen, gras maaien als je arm even in het gips zit, stoep vegen na sneeuwval, enz.

• Bijzonder om te melden dat het voorkomt dat personen die hulp gevraagd en gekregen hebben, zich vervolgens als hulpbieder aanmelden • Het sociale Wijkteam van de gemeente en de SWOA zijn goed op de hoogte van ons project en attenderen ons op mogelijke hulpvragers. Dat heeft al tot meerdere contacten geleid • Om eerlijk te zijn, niet alles is hosanna: met de kerst stuurde een vriendelijke man zijn naaste groep buren een persoonlijk bericht. Hij kreeg daarop nul (0) reacties. Ook dat komt voor in onze wijk.

Andere ontwikkelingen die we graag hier willen vermelden zijn: • De themaochtenden zijn goed en blijven een breed publiek trekken • De maandelijkse wijkmaaltijden in de Bakermat worden goed bezocht • Over verdere plannen van de Diaconessenkerk en de Bakermat voor meer betrokkenheid met onze wijken wordt intensief overlegd • Het Gulden Hart is geopend, wat een prachtig resultaat. En met een restaurantje op de 1e verdieping (lift!) voor koffie, lunch, praatje, soort buurtcafé • ANWB automaatje is inmiddels ook gestart in Arnhem, gecoördineerd door SWOA. Vrijwilligers rijden buurtgenoten met hun eigen auto naar hun bestemming. Bel 026-3846690 of mail: automaatje@ swoa.nl • Al 6 jaar komt de senioren Trix-groep iedere eerste donderdag van de maand ‘s ochtends bij elkaar. Een hechte groep met goede onderlinge contacten. Onlangs waren we met z’n 18-en!

Wij hebben hier al met al wel een goed gevoel bij.

Raak je geïnspireerd om mee te doen, heb je aanvullende ideeën, suggesties, vragen?

Heb je hulp nodig, of ken je iemand voor wie dat geldt?

Laat het ons weten.

Als geleidelijk aan in onze wijk een groeiende groep wijkgenoten zich een beetje meer om elkaar gaat bekommeren, dan zijn wij heel tevreden!

Niek Bakker, Bosboomstraat 17, niek.bakker@kpnmail.nl, 06 52450397 Joke Leijdekker, Albert Cuypstraat 15, joke.leijdekker@wxs.nl, 06 51850305

Nummer 88 DE PENSEELSTREEK 31

Herdenking Slag om Arnhem Levende geschiedenis in onze wijken Bij de Slag om Arnhem horen de data 17 tot 25 september 1944.

Dit jaar is het 75 jaar geleden dat Arnhem werd geteisterd door bombardementen en door het bevel tot evacueren, dat de Arnhemmers bijzonder hard getroffen heeft. Velen togen in de extreem strenge winter van '44-'45 van onderkomen naar onderkomen, terwijl de verlaten straten van onze wijken ten prooi vielen aan plundering.

De stad Arnhem wil bevorderen dat deze geschiedenis niet vergeten wordt. Daarom stelt de gemeente subsidie beschikbaar voor het organiseren van maaltijden in de wijk aan zogenaamde herinneringseettafels: bewoners van ons stadsdeel die nog levendige herinneringen hebben aan deze gebeurtenissen, worden uitgenodigd om de maaltijd te delen met jongere bewoners en om hun verhalen aan hen door te geven.

Zijn er onder u mensen die wel over hun herinneringen willen vertellen? En ook: Zijn er onder u mensen, ook kinderen, die graag willen luisteren naar deze levende geschiedenis?

En tenslotte: wie zou met het bestuur van de wijkvereniging willen bijdragen aan het bedenken en organiseren van dergelijke maaltijden?

Om uw belangstelling te peilen: Laat het weten via de mail: redactie@ penseelstreek.nl of per telefoon 06 123 64 233. Graag voor 1 mei 2019.

Running dinner van het stukje Bakenbergseweg vanaf de Mesdaglaan tot de Shell. Voor een eerste keer een prima opkomst, iedereen was erg enthousiast. Met dank aan Eataliano waar we het dessert en de naborrel hebben gehouden; dit wordt een jaarlijks terugkerend evenement :-) (Ingrid van Waes)

Themaochtenden in De Bakermat De themaochtenden vinden plaats op elke tweede dinsdag van de maand in de Bakermat van 10.15 tot 12.00 uur. Er wordt een bijdrage gevraagd van € 3,-.

De Bakermat bevindt zich op de hoek van de G.A. van Nispenstraat en de Izaak Evertslaan.

Dinsdag 9 april 2019 De Juridische en Ethische kanten van terbeschikkingstelling (TBS) - Frank Kortmann Wetsovertreders worden gestraft. Maar wat te doen als een dader door een geestesstoornis gedeeltelijk ontoerekeningsvatbaar is? Hij verdient dan een mildere straf, maar na vrijlating zou hij door zijn stoornis opnieuw een gevaar kunnen gaan vormen voor zijn omgeving. Om de maatschappij tegen zulke mensen te beschermen kan de rechter hem daarvoor dwangverpleging opleggen in een specialistische tbs-kliniek. De duur van tbs is onbepaald en wordt pas opgeheven wanneer het gevaar voor herhaling is geweken.

Dinsdag 14 mei 2019 Claude Monet, impressionist bij uitstek - Maria Driessen Claude Monet (1840-1926) werd één van de bekendste schilders van de moderne tijd.

Praktisch al zijn schilderijen zijn lievelingen van het publiek geworden. Vooral het latere werk, geïnspireerd door de tuinen van zijn woonhuis in Giverny, wordt hoog gewaardeerd.

Monet wist zijn talent volledig te ontwikkelen.

Dat was zijn eigen verdienste, maar niet helemaal.

Twee leermeesters waren van belang voor Monet, namelijk Eugène Boudin en Johan Barthold Jongkind. Hun inzichten vormden de basis voor de richting die hij koos in de schilderkunst.

Dinsdag 11 juni 2019 Het testament en levenstestament - Notariskantoor Dirkzwager Ineke Meuwese, zal met u de belangrijkste onderwerpen rondom het testament en levenstestament bespreken. Het testament regelt uw situatie na overlijden.

Hierin kan worden opgenomen wie uw erfgenamen zijn, wat u uw kleinkinderen nalaat en wie tot executeur wordt benoemd. Tijdens uw leven is het mogelijk dat u in een situatie terechtkomt waarbij u niet meer in staat bent om zelf beslissingen te nemen, bijvoorbeeld na een ongeluk of bij dementie.

In een dergelijk geval biedt een levenstestament uitkomst.

In een levenstestament kunt u opnemen wie uw financiële, zakelijke, persoonlijke en medische wensen mag behartigen. Zo houdt u de regie in eigen hand.

32 DE PENSEELSTREEK Nummer 88

De Achterkant Ditmaal op De Achterkant kinderen uit onze buurt aan het woord over de Einstein challenge in het Gemeentehuis van Arnhem.

Verschillende basisscholen hebben meegedaan aan de Einstein challenge om kinderen bewuster te leren omgaan met ons klimaat.

Kinderen hebben meegedacht hoe we ons klimaat kunnen redden en dat begint bij onszelf.

Jules, Ruben, IJsbrand en Madz van de middenbouw A van het Panorama mochten op het gemeentehuis hun plannen presenteren. Hoe cool is dat!

Ze bedachten dat een speelgoedtrein met zonnepanelen op het dak kon rijden en door een slim ontwerp konden de gordijnen op tijd dicht gedaan worden. Dit bespaart energie doordat de warmte binnenblijft en de kou beter buiten.

Een ander idee van hen: een wekker laten afgaan nadat je 5 minuten onder de douche staat, dan wordt het water koud en het water wordt weer opgevangen in een bak, aldus Ruben. Dat water wordt hergebruikt voor de wc bijvoorbeeld.

Ze hadden nog meer ideeën: van een dynamo op de deur tijdens een feestje tot een voetenveeg energie opwekkende mat en de hamster belonen als die in zijn rad draait, dan krijgt hij extra te eten. De energie die daarmee opgewekt wordt, kan weer voor bijvoorbeeld het opladen van een tandenborstel worden gebruikt.

“Het was een super coole belevenis om in de raadszaal te mogen presenteren en in hele chille stoelen te zitten die naar boven en naar beneden kunnen. We zijn 4e geworden en we zijn heel trots dat we dit met elkaar mochten doen. Maar we moesten wel lang wachten”.