J.-M. LERMYTE, Van boekdrukkunst tot oud schrift

Auteurs lezen gewoonlijk hun boeken zelf niet. Waarom zouden ze, ze weten wat er in staat. Dit keer nochtans is het bestuur van Ten Mandere waarschijnlijk nieuwgieriger dan uzelf. Want dit moet het begin zijn van naar we hopen een lange reeks gedrukte afleveririgen van Ten Mandere. Vroeger werd al enkele keren een nummer gedrukt, maar dat was bij speciale gelegenheden. We kunnen het ook anders schrijven: vanaf nu wil ons tijdschrift iedere keer iets speciaals zijn. Ook voor ons wordt het wennen, maar we hopen echt dat dat nergens aan te merken is.

De cursus "Oud Schrift". V.l.n.r. M. Nuyttens,j. Samyn, voorzitter j.-M. Lermyte en lesgever B. Nolf (foto Tenna)

Terwijl in het onderwijs de uren geschiedenis soms werden verminderd of ter discussie staan, willen veel mensen, ondanks of misschien juist door de technische maatschappij, het verleden leren kennen. Dat mochten we zelf ervaren. De Geschiedenis van Izegem is uitverkocht. Onze cursus 'Oud Schrift' was een succes, hoewel we ons initiatief zo klein zagen dat we alleen onze leden van Izegem en randgemeenten uitnodigden. In onze vrijetijdsmaatschappij is genealogie - liefst dan in de zin van familiegeschiedenis - niet alleen een aangenaam, maar een nuttig tijdverdrijf. Geschriften uit het Ancien Régime worden al vlug te moeilijk voor wie daar geen ervaring mee heeft. Bij het organiseren van een cursus paleografie dachten we vooral aan deze doelgroep. Sommigen schreven ook in om de inhoud van de teksten, om het oud schrift zelf, omdat het eens iets anders was ... 38 mensen, niet alleen Izegemnaren, schreven in om van acht tot half tien acht maandagen lang onder de deskundige begeleiding van Bertrand N olf de cursus te volgen in het prachtige borstelmuseum. Daarom moest de cursus naar de dinsdagavond ontdubbeld worden. Nog wat mensen bestelden de cursus, maar konden zich niet vrijmaken om de lessen te volgen.

Ook het stadsbestuur had waardering voor dit initiatief en ontving de cursisten op paaszaterdag 25 maart 1989 op het stadhuis. Na een dankwoordje van de voorzitter, sprak schepen van cultuur Erik Vandewalle de volgende redevoering uit:

Meneer de voorzitter,

Dames en Heren,

Bij een diPloma uitreiking na een cursus oud schrift passen woorden van waardering en ook enkele beschouwingen over het schrift. Ten Mandere en de heer Bertrand Nolf hebben goed gemikt met deze cursus.

Dat is bewezen door het aantal en de kwaliteit van de deelnemers, en ook door het feit dat heel wat mensen van buiten Izegem zich aangetrokken voelden voor dit initiatief Bovendien is deze cursus aanleiding geweest om een aantal aspekten van onze lokale geschiedenis te leren kennen via een direkt kontakt met de geschreven bronnen.

Via studie van het schrift hebt U een afspraak gemaakt met het verleden van deze stad.

U hebt ervaren hoe onmisbaar de kennis is van het schrift. Gelukkig maar dat U niet te ver in het verleden hebt moeten gaan.

Want het schrift is ouder dan het boek.

De Sumeriërs gebruikten al een sPijkerschrift vanaf J 100 v. Chr. Na het hiërogliefenschrift volgde het Fenicische schrift waaruit het Griekse en het Romeinse ontstonden die aan de oorsprong liggen van ons huidig alfabet.

Met de boekdrukkunst vanaf de tweede helft van de 15e eeuw is het gotische schrift niet verdwenen, maar onder gewijzigde vormen tot in ons computertijdPerk gebleven. De futurologentaal van Owen Mac Kenzie, van

voor een achttal jaren, als zou het gedrukte woord nu snel verdwijnen is intussen al afgeschreven door hemzelf. Het schrift en het gedmkte woord zullen altijd blijven, al was hel maar omdat verliefden die geen analfabeten zijn hun boodschap in een boom willen griffen.

Het schrift is inderdaad drager van een boodschap.

Een handschrift lezen betekent dia logeren over de grenzen van mimte en tijd heen met de hand en de geest van de schrijver, met ideeën en mededelingen, met een tijdsgeest in de persoonlijke ofcollectieve levensstijl van een tijd.

Want het schrift heeft ook zijn stijl die op zijn beurt uitdmkking is van een individu of een groep.

We zouden de vraag kunnen stellen. of de stijl van het schrift verdwijnt of verdwenen is met de veralgemening van de scolarisatie. Maar dat klopt niet. Zelfs jongere leerkrachten hebben op de lagere school een uniform schrijftype aangeleerd gekregen. En. ik herinner me nog hoe ik in het secundair onderwijs 10 punten moest toekennen voor schoonschrift. Ik deed het met tegenzin en zonder echte normen. We weten nu dat die tegenzin en dat ontbreken van normen fout waren. We zijn dringend toe aan een herwaardering van het gelijkvormig en goed herkenbaar schrift, niet als strijdbijl tegen de computer, maar als onmisbaar complement. Twee bedenkingen wilde ik nog ontwikkelen: 1. Ik hoop van harte dat Ten Mandere zijn rol van historisch genootschap blijft ontwikkelen! 2. Wij hebben in de voorbije JO jaar in West-Vlaanderen een vloedgolf gekend van historische en heemkundige genootschappen. Is het ogenblik niet gekomen, en kan Ten Mandere daar het initiatief niet in nemen, om - met behoud van eigen publikat71' - een degelijk historisch jaarboek te maken dat heel Midden-West- Vlaanderen bestrijkt .p Sta me toe, mijnheer de Dames en Heren, U allen te f eliciteren: Ten Mandere, de docent en alle cursisten.

Tijdens de receptie die daarop volgde vroegen veel deelnemers ons om het initiatief volgend jaar te hernemen. Zij beloofden alvast er weer bij te zullen zijn. We zullen dat doen! Bij deze gelegenheid konden 32 getuigschriften worden uitgereikt aan al wie ten minste vijf keer aanwezig was. De meesten waren zeven en zelfs acht keer aanwezig. De 'gediplomeerden' zijn: Blomme, Bart, Europastraat 13, Ingelmunster. Blondeel, Wemer, Ingelmunster. Boucherie, Christiane, Abelestraat 61. Declercq, Edwin, Kerkestukstraat 18. Deforce, Eliane, Kortrijksestraat 349, Izegem. De Forche, Christiaan, H. Consiencestraat 18. Defreyne, Mariette (echt. Aurel Lagrou). Dejonghe-Verschatse, J., Cam. Ameyestraat 30. Demeurisse, André, Baronielaan 33. Desmet, José, Ter WaJlenstraat 14. Feys, Gerard, Cam. Ameyestraat 1. Florizoone, Maria (echt. Willy Vanlerberghe). Geldof, Marc, NeerhoFstraat 59. Lagrou-Defreyne, Aurel, Knobbaardstraat 10. Lermyte, Jean-Marie, Kortrijksestraat 323. Leroy, Robert, BoomForeeststraat 49. Nuyttens, Marcel, Boomforeeststraat 39. Oosterlynck, JozeF, Sint-jorisstraat 47. Rosseel-Pottie, Lena, Roeselaarsestraat 95. Samijn, jerome, Mandeistraat 36. Samijn, Joseph, Mandeistraat 36. Van Damme, Lidia (echt. Raoul Vandecappelle). Vandecappelle, Raoul, Heyestraat 7. Vandenberghe, RaF, Meensesteenweg 77. Vandromme, Antoon, Blauwhuisstraat 52. Vanhaezebrouck, Robrecht, E. Neyrinckstraat 10. Vanhecke, Johan, Prinsessestraat 74 Vanlerberghe, Willy, Kortrijksestraat 58. Vanoverberghe, Lut, Benoit Vanmarckelaan 49, 8460 MoorseIe. Verduyn, Gaby, WaJlemotestraat 65. Vermeerseh, Geert, Kach temsestraat 61. Wyseur, Jacques, Violierstraat 49, Roeselare.

Bij de lessenreeks hoorde een cursus van nagenoeg 200 bladzijden, waarvan 140 bladzijden teksten van de Franse periode tot de 16e eeuw. Van deze cursus zijn nog enige exemplaren te koop aan 300 fr. voor onze leden en 400 fr. voor niet-leden.

Jean-Marie LERMYTE voorzitter