IES A Sangriña (A Guarda) – O tesouro dos nosos avós - 9/3/3 - CD5

Realizado por Noemí Figueroa coa colaboración de Aura Martínez.

Introdución Presentación de Aura Martínez A vida cotiá A educación O galego Sociedade Política Economía Opinión de Aura Martínez do traballo conclusión

Este traballo que presentamos é un estudo de cómo se vivía na época de Franco que como todos sabemos abrangue dende que comezou a guerra civil española (1936) ata a morte de Franco(1978).

Para poder realizar o traballo unha muller chamada Aura Martínez prestounos a súa colaboración.

Esta colaboración consistiu na recopilación dos seus recordos que presentamos con agarimo para que poidades comparar a vida daquela coa de hoxe en día.

Este traballo está presentado en primeira persoa tal e como a muller nos falou.

Cando o terminedes de ler atoparedes as dificultades que presentou a época e apreciaredes vivir neste século.

Espero que vos guste!

Aura Martínez naceu en 1927. Ata que casou, vivía nunha aldea próxima a Vigo.

Despois de casar viaxou a Francia e residiu en París poucos anos.

Regresou a España e residiu en Vigo.

Na súa infancia transcorre a Guerra Civil Española. Cando xa é moza a ditadura de Franco está presente.

Levantábame todolos días cedo, con sorte tiñamos auga para poder ducharnos pero daquela non tiñamos boas condicións de vida. Pasaba o día traballando na casa (facía o pan, limpaba, ordeñaba as vacas..)

Pouco tempo tiña para xogar ou para pensar en min.

Non era o que diciamos unha boa época.

A escola era pública pero aínda así non tiven moita sorte de ir xa que eu tiña que quedar axudando na casa. O meu irmán era o que soía ir. Mentres as mulleres quedabamos na casa os homes aprendían matemáticas, lingua e pouca cousa mais.

A escola

Na miña aldea a escola era moi pequena, era unha casa particular.Só tiñamos un profesor e para iso nin era profesor xa que era un médico que como tiña estudos podía ensinar a escribir e a sumar.Tiñamos unha clase nos que se encontraban nenos de tódalas idades.

Cando o meu irmán tiña 16 anos empezou el a dar clase aos máis pequenos xa que el xa sabía multiplicar e sumar.

Así eran as escolas de antes pero agradeciamos polo menos ter unha cerca.

Que eu recorde na escola estaba prohibido falar en galego. Os escasos medios de comunicación que tiñamos estaban restrinxidos de dar a información en galego.

Na miña casa falábase castelán e o galego o fun perdendo durante o longo da miña vida.

Tanto os documentos oficiais como ós traballos públicos estaban obrigados en castelán.

Coas amigas sempre se falaba en castelán e se viaxabas a Vigo non encontrabas a ninguén xoven que falara galego.

Considerábase vulgar , inculto. Se a xente que non coñecías lle falabas o galego che dicía <este no debe de ser de aquí> Pero se viaxabas fóra de Galicia tampouco se encontraba a moita xente que falara o catalán ou o vasco.



Nos anos 30 xa existían maltratos á muller, discriminacións e abusos pero non había medios de comunicación nin ninguén falaba diso xa que era un tema tabú. As mulleres maltratadas calaban e seguían cos seus homes como se nada.En ocasións ata parecía algo normal. Cheguei a coñecer a un par de mulleres que sempre estaban marcadas polos homes pero tampouco nunca se lles dixo nada.



Nestes anos a muller tampouco tiña traballos como os de hoxe en día que poden ser policias ou bombeiros. A muller tiña o que quedar na casa traballando o seu ou tiña os chamados traballos da muller. Estes traballos da muller son os traballos que para un home non eran dignos, como por exemplo o de costureira ou vendedora na praza.



Volta a casa tras a mili

A mili era obrigatoria xa que se pasaba por unha guerra e necesitaban os homes para loitar.Os meus dous irmáns tiñan que ir facer a mili.

Un deles tiña boas amistades e un dos xenerais lle redactou unha carta para ir a París a traballar coa condición de que durante 7 anos non volvera a España, así librouse de facer a mili porque se a facías podían mandarte á guerra.O meu outro irmán emigrou a Arxentina e o quedarse alí xa non foi facer a mili.

Tampouco existía o divorcio pero cando unha muller quedaba farta do marido o que se facía era marchar da casa. As mulleres solteiras con fillos non estaban moi ben vistas. As mulleres que quedaban viúvas facían loito durante o resto da súa vida pero se volvían a casar se lles facía antes da voda unha “cornetada”.

A cornetada consistía en tocar os cornos dunha vaca. 



Na guerra Civil Española: Non me acordo moi ben desta época xa que eu era moi pequena. Tería uns oito ou nove anos. Do que mais me lembro é da miña nai escoitando a radio día tras día. Unha vez á semana as mulleres da aldea ían encender unha vela á praza mentres pedían que os homes e rapaces voltaran á casa. Moitos homes tiveron que deixar as mulleres ou a familia para ir a Madrid. Volveron case todos pero aínda así era moi duro comprobar como algúns faltaban.



Época Franquista: Lémbrome ben desta época. Eu era unha mociña.

A aldea non se viu moi afectada polos cambios que fixera Franco pero aún así notábase a opresión que tiñamos.

Francisco Franco

Tanto os medios de comunicacións como nós mesmos non podiamos expresar o que sentiamos. Os roxos refuxiábanse ,a xente emigraba…

A rúa principal da nosa aldea pasouse a chamar Francisco. Moitísima xente cada vez que pasaban polo letreiro saudaban.

Vigo estaba repleto de soldados franquistas e mais valía que lle contesteras educadamente a todo o que che preguntaban.

Cando Franco morreu eu estaba en Paris xa que acababa ir para lá para poder traballar, xa eu tiña os fillos e o meu marido xa levaba alí 10 anos. A noticia da morte era esperada durate moito tempo xa que levaba moitísimo no hospital. Por así dicilo era a noticia do ano. Emitiuse en tódolos canais.

Moitísima xente saiu ás rúas. O único que nos preocupaba entón era o que podía vir despois.

A partir de 1978: Os primeiros anos da morte de Franco foron extraños polo menos para min. Esa libertade repentina non me acababa de acostumar.

Pero cambiamos para mellor. Gústame a política destes tempos ainda que ás veces hai cousas que non encaixan ben. 

Economicamente España non pasaba por un período de gloria, mais ben estaba estancada. A xente pasaba moitísima fame e os traballos eran escasos. Non eran como agora que se crean grandes industrias e fábricas que recollen a máis de 300 traballadores.

Tanto na guerra civil española como despois dela pasábase fame e nos traballos o salario era escaso. O único bo foi que despois da guerra se empezou a contratar a máis mulleres xa que homes quedaban poucos e moitos deles viñan feridos da guerra e non podían traballar.

Para poder controlar as ventas de alimentos Franco instalou a cartilla. Isto consistía nunha lista no que che anotaban o que comprabas para poder comer. Este papel dábancho todas as semanas. Moita xente o que chegou a facer era que collían o que lles tocaba pero ao non utilizar vendíano. Por exemplo se sobraba aceite se puñan na feira a vendelo.

A lista permitíache comprar pouca cousa, por isto é necesario para vivir.

Outro punto importante a tomar era que ata que Franco subíu ao poder os médicos eran privados. Unha vez que Franco sobe ao poder instálase a seguridade social. Isto permitíanos ir ao médico sen ter que pagar. Ata ese momento a xente enferma que tiña que acudir con frecuencia ao médico tiña que pagar cada vez.



Vigo: Cando era xoven Vigo estaba formado por campos onde hoxe en día é a Avenida de Madrid e poucos edificios, que para iso encontrábanse todos no centro. O centro daquela era a rúa de Príncipe e todo o que subía ata máis ou menos un pouco antes da praza de España.

Como se pode observar na fotografĂ­a da esquerda as rĂşas eran calzadas de pedra.

Os edificios non eran moi grandes pero o único que non cambiou son as industrias navais que aínda se encontran no Berbés.

Outro cambio a mencionar é a ampliación que someteu Vigo. Agora cando falamos de Vigo englobamos os seus arredores como pode ser Porriño.

O cambio foi radical!

Os automóbiles: Primeiro coche que tiven eu e os meus irmáns (xa que compartimos coche) foi o típico 600. Era o coche máis asequible para os españois.



A parte acórdome de que houbera un gran boom dos 600, case todos tiñamos un.

Alí nós íamos cos amigos ás prais de Vigo cada un co seu 600. Eran tempos moi divertidos.

Pero aínda así daquela non había tantos coches como agora. Se veían si, pero tampoco estaban en todas partes como os de agora.



Internet: Creo que na miña época nin imaxinábamos que era un ordenador.

Moitísimo menos que con unha caixa de plástico puideramos falar coas persoas ou buscar todo o que necesitas con só darlle a un botón.

Parece un invento moi bo e de grande utilidade. Pero quedou lonxe da miña época.

Teléfono : Quen me ía dicir a min, que cando tivera a miña idade ía andar cun teléfono no bolso para poder falar coa xente que aprecio e así poder falar en calquera momento e en calquera lugar.

Cando era pequena tiñamos que ir ata a casa da outra para quedar ou senón quedar un día antes. 



Televisión: Un dos cambios que máis vivín xa que cando era pequena xa había un na aldea.

De vez en cando íamos á casa do médico a ve-la televisión xa que era o único da aldea que tiña. Despois xa empezou a tela máis xente. Cando era moza miña nai comprou unha pero meu pai sempre estivo en contra desa clase de inventos ( como dicía el).

Para min foi un gran avance. Grazas a el empezamos a vivir en imaxes as influencias doutros lugares, xa que mostraban outras tendencias.

Aínda así non había moitos canles nin a carallada do canal dixital.

Pareceume un traballo moi interesante no que a xente nova como Noemí Figueroa poden aprender da historia do seu país. É unha maneira de aprendizaxe diferente co que creo que se ten máis ganas de aprender e de facer o traballo. Espero que servesen os meus recordos!!

AquĂ­ remata o meu traballo de

galego. Espero que a todos vos gustara e que disfrutarades con el.

Este traballo serviu para comprender as nosas orixes e para observar os cambios que houbo nuns poucos anos.

Dou as grazas de novo a Aura MartĂ­nez que sen non chega a ser por ela non tiĂąa traballo.

Moitas grazas

Traballo realizado por Noemí Figueroa Sobreira, alumna de 2º de bacherelato da aula E. Coa colaboración de Aura Martínez.