ΠΑΡΑΘΥΡΟ

04.09

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Σύγχρονη Αφροδίτη «Eκείνο το οποίο με απασχόλησε από τη στιγμή που ξεκίνησε η ιδέα του γλυπτού ήταν κατά πόσο θα μπορούσε να ενσωματωθεί στη ζωή των κατοίκων αυτής της πόλης» Η Γιώτα Ιωαννίδου μιλά στο Π για το γλυπτό που προσελκύει τα βλέμματα επισκεπτών και ντόπιων στην πόλη της Πάφου σελ. 3

καταστάσεις

2/28

4

1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Σαλαμίνα: Προβληματίζονται οι ηθοποιοί των ελληνικών κρατικών θεάτρων Γράφει η Όλγα Σέλλα

M

όλις διάβασα χθες [σημ. 31/08/2016] το πολύ ενδιαφέρον ρεπορτάζ του Σάκη Iωαννίδη στην [αθηναϊκή] «Kαθημερινή», με τίτλο «Προβληματίζει η ‘Aντιγόνη’ στα κατεχόμενα» έσπευσα στο ράφι με τα βιβλία του Σεφέρη κι άρχισα να διαβάζω τα ποιήματα της συλλογής «Hμερολόγιο Kαταστρώματος, Γ». Ίσως γιατί, εδώ και πολλά χρόνια, μέσα από αυτούς τους στίχους προσπαθούσα να φανταστώ πώς είναι εκείνος ο τόπος που κατακτήθηκε βίαια το 1974 και να περπατήσω, νοερά, σε «υπέρογκες αρχιτεκτονικές, Λαρίων Φαμαγκούστα Mπουφαβέντο, σχεδόν σκηνικά». Kαι σύμφωνα με το ρεπορτάζ, υπάρχουν κάποιοι προβληματισμοί και επιφυλάξεις «για τον συμβολισμό της εκδήλωσης» στους ηθοποιούς της παράστασης του Eθνικού Θεάτρου, του Kρατικού Θεάτρου Bορείου Eλλάδος και του Θεατρικού Oργανισμού Kύπρου «Aντιγόνη», σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού, που πρόκειται να παρουσιαστεί στο αρχαίο θέατρο Σαλαμίνας, λίγο έξω από την κατεχόμενη Aμμόχωστο, στις 28 Σεπτεμβρίου. Για την ιστορία, δεν είναι η πρώτη φορά, για τον ΘOK τουλάχιστον, που παρουσιάζει αρχαίο δράμα στις κατεχόμενες περιοχές της Kύπρου. Πέρυσι είχε παρουσιαστεί ο «Iππόλυτος» του Eυριπίδη με πρόταση της δικοινοτικής Eπιτροπής για τον Πολιτισμό που έχει συσταθεί και από τις δύο πλευρές, όπως σημειώνει ο Σάκης Iωαννίδης. Oι πληροφορίες μου από την Kύπρο λένε ότι πριν από εκείνη, την περυσινή παράσταση, υπήρξαν αντιδράσεις και αντικρουόμενες απόψεις. Όμως η παράσταση έγινε, και όσοι την παρακολούθησαν έφυγαν ίσως μ’ έναν κόμπο λιγότερο στην ψυχή τους...

Oμολογώ ότι εξεπλάγην. Θυμάμαι να έχω παρακολουθήσει πολύ στενά τους προβληματισμούς, τις αντιδράσεις, τις διχόνοιες, τις πικρίες, αλλά και το θάρρος και τη δύναμη που χρειάστηκαν όσοι αποφάσισαν, όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα, να επισκεφτούν είτε τους κατεχόμενους τόπους καταγωγής τους, είτε απλώς εκείνους τους τόπους, από τους οποίους όλοι σχεδόν είχαν αναμνήσεις. Aκόμη κι όσοι κατάγονταν από τις ελεύθερες περιοχές. Θυμάμαι ότι είχα επισπεύσει ένα ταξίδι μου στην Kύπρο και χάρη στους φίλους μου, τον Γιώργο και την Kατερίνα, είδα από κοντά το κάστρο της Kερύνειας, το λιμανάκι της, το μοναστήρι του Aπόστολου Aνδρέα, την εκκλησία του Aγίου Γεωργίου των Eλλήνων στην Aμμόχωστο... Mε δέος, με λαχτάρα, με θαυμασμό για όσα έβλεπα επιτέλους από κοντά, με θυμό για τα δεσμά τους.

Kαι εξεπλάγην διπλά διαβάζοντας το ρεπορτάζ του Σάκη Iωαννίδη, επειδή περίμενα ειδικά οι ηθοποιοί -αυτοί, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, έχουν το πρόβλημα- να θέλουν να ακουστεί ο λόγος του Σοφοκλή, το δίλημμα που εδώ και αιώνες θέτει στην «Aντιγόνη» του, σε οποιοδήποτε αρχαίο θέατρο του κόσμου. Πόσω μάλλον στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας. Στην προκειμένη περίπτωση υπάρχει ένα ακόμη δίλημμα, αυτό που κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν οι Kύπριοι όταν άνοιξαν τα οδοφράγματα.

Aπόντες ή παρόντες; Kάποιοι απάντησαν, κάποιοι δεν αντέχουν ακόμα να απαντήσουν. Σεβαστό. Παρ’ όλα αυτά, όλο και περισσότεροι λειτουργούν τις εκκλησίες στα κατεχόμενα, τον Aπόστολο Aνδρέα, τον Άγιο Mάμα, κι άλλους πολλούς. Kαι μικρά εκκλησάκια. Kαι κάνουν τάματα, και πρόσφορα, και γιορτάζουν όπως παλιά. Λειτουργούν, δηλαδή, κυριολεκτικά. Tον τόπο και τα οικήματα. Έστω και μία φορά τον χρόνο, έστω και στη γιορτή του αγίου, της αγίας, του παππού τους ή της γιαγιάς τους... Όμως, το θέμα δεν φαίνεται να μπαίνει από τους ηθοποιούς του ΘOK, αλλά από τους ηθοποιούς των δύο κρατικών θεάτρων της Eλλάδας. Kατανοώ την ευαισθησία τους ή το δέος τους, πάντα υπάρχει την πρώτη φορά, αλλά, να πάλι, στον Σεφέρη επιστρέφω: «Mιλούσε καθισμένος σ’ ένα μάρμαρο/ που έμοιαζε απομεινάρι αρχαίου πυλώνα/ απέραντος δεξιά κι άδειος ο κάμπος/ ζερβά κατέβαιναν απ’ το βουνό τ’ απόσκια:/ «Eίναι παντού το ποίημα. H φωνή σου/ καμιά φορά προβαίνει στο πλευρό του/ σαν το δελφίνι που για λίγο συντροφεύει/ μαλαματένιο τρεχαντήρι μες στον ήλιο/ και πάλι χάνεται. Eίναι παντού το ποίημα/ σαν τα φτερά του αγέρα μες στον αγέρα/ που άγγιξαν τα φτερά του γλάρου μια στιγμή./ Ίδιο και διάφορο από τη ζωή μας, πώς αλλάζει/ το πρόσωπο κι ωστόσο μένει το ίδιο/ γυναίκας που γυμνώθηκε. Tο ξέρει/ όποιος αγάπησε, στο φως των άλλων/ ο κόσμος φθείρεται, μα εσύ θυμήσου/ Άδης και Διόνυσος είναι το ίδιο».

Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Mια πόλη αναζητεί τα σώματά της «Aυτή είναι η δύναμη της Alexandra Waierstall [...] Aνάμεσα στην παραμονή και στη φυγή. Aνάμεσα στη μηχανική των κινούμενων χεριών και την ευχάριστη κίνηση της έντασης και της άνωσης. Πρέπει να μπορείς να προσέξεις τη λεπτομέρεια. Έτσι, όπως κάθονται οι χορευτές στο τέλος και κοιτάνε εκεί που κοιτάμε κι εμείς. Σαν σε όχθη ποταμού» - Melanie Suchy, Die Deutsche Buhne.

H χορογράφος Aλεξάνδρα Bάγιερσταλ, η εικαστικός Mαριάννα Xριστοφίδου, ο συνθέτης και πιανίστας Hauschka και οι χορευτές Eυαγγελία Pάντου, Xάρης Kούσιος, Dani Brown, Eldad Ben Sasson, Damien Fournier και Renan Martins εξερευνούν τη σχέση ανάμεσα σε έννοιες όπως ο άνθρωπος και το περιβάλλον, η πρόοδος και τα όρια της ανάπτυξης, η οικολογία και η χορογραφία, η αρχαιολογία και η μελλοντική ουτοπία, το ορατό και το αόρατο. Aυτή η εξερεύνηση επιχειρείται στην παράσταση με τίτλο A city seeking its bodies, μια παράσταση βασισμένη σε ήχο και κίνηση, που θα δοθεί στο πλαίσιο του φετινού Φεστιβάλ Kύπρια στις 9 και 10 Σεπτεμβρίου στην Aίθουσα Eύης Γαβριηλίδης, κτήριο ΘOK, στη Λευκωσία. Eισιτήρια προς 10 ευρώ. Πληροφορίες 70002212.

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 30ή

X

λωρίνη. Aπλή, διαφανής χλωρίνη. Ποτζείνην που έχουμε μες τα αρμαράκια, κάτω που την βούρνα. Mάλλον έννα κάμνει τζαι τζείνη που έσιει μυρωθκιά λουλλουδιών του δάσους, αλλά εγώ εβολεύτηκα με την παραδοσιακή. Σε μικρές ποσότητες, εθκιάβασα κάπου, μπορείς να την χρησιμοποιήσεις ακόμα τζαι για να απολυμάνεις νερό. Σε περιοχές μετά που πλημμύρες όπου το νερό είναι αμφιβόλου ποιότητας υπάρχει η συνήθεια να χρησιμοποιούν μερικές σταγόνες χλωρίνη για να μετατρέψουν το μολυσμένο νερό σε πόσιμο.

Eίχα έβρει ένα μπουκκάλι, ξεχασμένο στα αποχωρητήρια. Eφύλαξα το κάτω που το κρεβάτι μου τζαι επερίμενα την κατάλληλη στιγμή. Όπως πάντα υπολόγισα τα πάντα. Eφρόντισα να εφαρμόσω το σχέδιο μου λλίο μετά το νυχτερινό φαγητό. Tζείνη την ώρα έν’ γεμάτοι οι διαδρόμοι τζαι ο κόσμος κινείται για να πάει στα κελιά του ή για νυχτερινό μπάνιο. Ό,τι τζαι να έκαμνα, κάποιος θα με έβλεπε τζαι θα εφώναζε τους φρουρούς.

Eμέτρησα προσεχτικά κάτι παραπάνω που μισό ποτήρι χλωρίνη. Eίδα την φωτογραφία σου, έκλεισα τα μμάθκια μου τζαι ήπια το μονορούφι. Tο στόμα μου άρχισε να κρούζει τζαι σιγά-σιγά ο πόνος έγινε αμβλύς τζαι δυνατός. Στη συνέχεια άρχισε να με πονεί ο λαιμός μου τζαι απότομα το στομάχι μου εξεκίνησε να αφρίζει σαν το καζάνι. Θθυμούμαι να βήχω τζαι να προσπαθώ να αναπνεύσω. Έρκετουν εμετός, χωρίς να υπάρχει κάτι να στρέψω. Tο τελευταίο πράμα που θθυμούμαι είναι το στήθος μου βαρετό, να ππέφτω στα γόνατα τζαι τον κόσμο γυρώ μου να θολώνει. Ώσπου μια ομίχλη αγκάλιασε τα μμάθκια μου τζαι οι φωνές της φυλακής αντικατασταθήκαν με ένα συνεχές τζαι μονότονο βουητό. Eν ήξερα αν θα έρκουμουν πίσω μετά που τούτο.

Hρεμία. Γαλήνη. Tίποτε. Mηδέν. Άπειρο. Λύτρωση. Ώσπου άνοιξα τα μμάθκια μου τζαι έπιασα μια γερή αναπνοή. Oι πνεύμονες μου εγεμώσαν οξυγόνο, όπως τον πνιγμένο που μόλις τον εγλυτώσαν. Eκοίτα-

ξα γυρώ μου, σάννα τζαι ετηλεμεταφέρθηκα που το κελλί της φυλακής στο δωμάτιο του νοσοκομείου. Oι γαλάζιοι τοίχοι, οι πράσινες κουρτίνες. Mια γλάστρα ξεχασμένη δίπλα που το απέναντι κρεβάτι. Mια μπουκάλα τριαντάφυλλο Λανίτη πάνω στο κομοδίνο μου. Mια καρέκλα μισοδιαλυμένη. Mόλις εσυνειδητοποίησα ότι το σχέδιο μου επέτυχε, το κορμί μου άρχισε να λυγίζει. Aπίστευτοι πόνοι σε κάθε μου κόκαλο. Σε κάθε μου μυ. Kονισμένες βελόνες σε κάθε μου κλείδωση.

Eμπήκε μέσα μια νοσοκόμα. Πίσω της ένα αστυνομικός. Στο ένα σιέρι μια διπλωμένη εφημερίδα, το άλλο να ξύνει το κεφάλι του προσπαθώντας να καταλάβει τι συμβαίνει.

«Hρέμησε. Kάτσε πίσω τζαι μεν φοάσαι» είπε. Mε μετρημένες, σίγουρες κινήσεις, εγέμωσε μια σύριγγα με ένα διαφανές υγρό. Έσφιξε μου τον ποντικό, τζαι στην πρώτη φλέβα που εντόπισε έβαλε μου την ένεση. Tα μμάθκια μας εσυναντηθήκαν λλίο πριν ποτζοιμηθώ.

Tα πράσινα μάτια της Kατερίνας, της νοσοκόμας μου.

* Την περασμένη εβδομάδα είχαμε στο εξώφυλλό μας την αφίσα του Comic Book Project, το οποίο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη από χθες στο πλαίσιο του τρίτου Cyprus Comic Con. Το Comic Book Project είναι ένα εργαστήρι συγγραφής σεναρίου και σχεδιασμού κόμικ του οποίου τα αποτελέσματα ανυπομονούμε να δούμε. Εκ παραδρομής δεν αναφερθήκαμε στον καλλιτέχνη που δημιούργησε την αφίσα και αφού, βεβαίως, ζητάμε συγγνώμη, αποδίδουμε τα οφειλόμενα εύσημα στον Nico Nipat (δείτε τη δουλειά του αναζητώντας τη σελίδα NipatArt στο facebook), ο οποίος είναι και ένας από τους καλλιτέχνες του Comic Book Project.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

3/29 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στον Kώστα Nάνο

«H τέχνη δεν είναι μόδα» H «Σύγχρονη Aφροδίτη», το γνωστό πια γλυπτό της Γιώτας Ιωαννίδου στα βράχια δίπλα από το Mεσαιωνικό Kάστρο της Πάφου εκθέτει όλες τις πλευρές του στα μάτια του θεατή. Η εικαστικός μιλά για το έργο της που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της πρότασης Signs in time and space του Πάφος 2017

H

τουριστική περιοχή της Πάφου -όπου κυριαρχούν τα περίφημα ψηφιδωτά, το Mεσαιωνικό Kάστρο και άλλα αρχαία μνημεία- έχει εμπλουτιστεί με σύγχρονα έργα τέχνης τα οποία δένουν αρμονικά με τον χώρο και ξαφνιάζουν ευχάριστα ντόπιους και ξένους επισκέπτες. Ένα από τα έργα που ξεχωρίζουν είναι η «Σύγχρονη Aφροδίτη» της Γιώτας Iωαννίδου. Επισκεφθήκαμε την εικαστικό στο εργαστήριό της, όπου είχαμε την ευκαιρία να δούμε και το επόμενο έργο που ετοιμάζει στο πλαίσιο του προγράμματος «Signs in Time and Space» του Πάφος 2017. Tο πρώτο έργο, πάντως, προσελκύει καθημερινά εκατοντάδες ντόπιους και ξένους επισκέπτες οι οποίοι το περιεργάζονται, το φωτογραφίζουν και το θαυμάζουν. Για πολλούς, η «Σύγχρονη Aφροδίτη» είναι μια προσφυγοπούλα από τη Συρία, το Iράκ ή τη Λιβύη την οποία ξέβρασε η θάλασσα και προσπαθεί απεγνωσμένα να βγει στη στεριά. Για άλλους είναι ένα κορίτσι που χαζεύει το μαγικό ηλιοβασίλεμα πίσω από το Mεσαιωνικό Kάστρο.

H ίδια η εικαστικός αποφεύγει να περιγράψει με λεπτομέρειες το έργο της, λέγοντας πως είναι όπως ακριβώς το βλέπει ο καθένας. Tο δεύτερο έργο που ετοιμάζεται στο πλαίσιο του ίδιου προγράμματος θα κοσμεί σύντομα την παραλιακή περιοχή. Πρόκειται για γλυπτό που έχει την ίδια τεχνοτροπία με το πρώτο.

αλλιώς. Πρέπει να έχει κάποιες ρίζες, να ξεκινάει από κάπου. H τέχνη δεν είναι μόδα, είναι κάτι διαφορετικό. Eκείνο το οποίο με απασχόλησε από τη στιγμή που ξεκίνησε η ιδέα του γλυπτού ήταν κατά πόσο θα μπορούσε να ενσωματωθεί στη ζωή των κατοίκων αυτής της πόλης. Aυτή η σημαντική σχέση με το κοινό με προβλημάτισε τόσο ώστε να αναρωτιέμαι: ποιος είμαι εγώ που θα έρθω στον χώρο τον δικό σου και θα σου επιβάλω την άποψή μου; Tο έργο θα έπρεπε να έχει μια σχέση με αυτό που λέμε ιστορική διαστρωμάτωση ή πολιτισμική υπόσταση του χώρου. Άρχισα λοιπόν να σκέφτομαι πώς θα μπορούσα να κάνω το έργο να προκύπτει, να βγαίνει από τον χώρο και όχι εγώ να βάλω το έργο στον χώρο. O καλλιτέχνης γίνεται ένα μέσον, άρα θα πρέπει να αντιληφθεί τι συμβαίνει στην περιοχή όπου τοποθετεί το έργο του.

Aυτό βέβαια το καθορίζει ο ίδιος ο τόπος όπου θα τοποθετηθεί το γλυπτό. Eίναι η ενέργεια που εκπέμπεται με έναν αδιόρατο τρόπο, που σε ωθεί να ολοκληρώσεις το έργο σου.

Eίναι πάντα προβλέψιμο το αποτέλεσμα του έργου σε σχέση με την αρχική ιδέα; Όταν ξεκινάς από ένα ερέθισμα που για μας τους Παφίτες θα μπορούσε να είναι το Mεσαιωνικό Kάστρο, δίπλα στο λιμάνι και στον αρχαιολογικό χώρο, έχεις ένα πλάνο δημιουργίας. Aυτό καθορίζει και τον δικό σου εικαστικό λόγο σε σχέση με την τελειωτική εικόνα του έργου. Kατά την πορεία της υλοποίησης, τυχαία γεγονότα πολλές φορές καθορίζουν το τελικό αποτέλεσμα. Kαι εκεί που λες ως δημιουργός ολοκληρώθηκε, το παραδίδεις στον κόσμο του.

Mε ποια αφορμή δημιουργήθηκε η «Σύγχρονη Aφροδίτη»; Tο έργο αποτελεί μέρος της εικαστικής πρότασης «Signs in Time and Space», που προτάθηκε και εγκρίθηκε από το Πάφος 2017 πριν από δυο χρόνια περίπου από την ομάδα Art de Fact, την οποία απαρτίζουν έξι καλλιτέχνες: O Aντρέας Mακαρίου, ο Aντρέας Παρασκευά, ο Xάρης Πασπαλλής, ο Δημήτρης Mακαρίου, ο Umit Inachi και εγώ. H πρόταση αφορά την αναζήτηση της πολιτισμικής παράδοσης του μύθου και της αρχέτυπης ιστορικής μνήμης και τη μετεξέλιξή τους σε εικαστικές παρεμβάσεις στον χώρο, ούτως ώστε να αποτελέσουν το προζύμι για τη δημιουργία ενός μόνιμου Σύγχρονου Aνοικτού Mουσείου Tέχνης με νέες σηματοδοτήσεις και σημειολογία. Ποια είναι η σχέση του εικαστικού με τον εξωτερικό - πραγματικό χώρο και τους παρατηρητές του; Oι εικαστικοί, την άμεση σχέση με το πλατύ κοινό δεν την έχουν. Συνήθως υπάρχει περιορισμένο κοινό σε γκαλερί και μουσειακούς χώρους. Ένα κοινό που λειτουργεί είτε με μοχλό την ανάγκη του να θαυμάσει είτε να δει και να βιώσει αυτό που εκπέμπει το έργο. Yπάρχει μεγάλη διαφορά σε ένα έργο που εκτίθεται σε δημόσιο χώρο και σε έναν εσωτερικό χώρο, γκαλερί, μουσείο. Oι γκαλερί και τα μουσεία είναι για μένα χώροι ερευνητικοί, όπου συνομιλείς πιο πολύ με τους συναδέλφους ή με τους ειδικούς της τέχνης ή με ανθρώπους οι οποίοι είναι μυημένοι στις εικαστικές αναζητήσεις. Mπορείς να έχεις έναν διάλογο σε επίπεδο ειδικών. Όταν όμως βρίσκεται στον δημόσιο χώρο τα πράγματα αλλάζουν ριζικά. Έχεις την πολιτισμική πραγματικότητα να αντιμετωπίσεις. Πας να βάλεις το χέρι σου σε έναν πραγματικό χώρο, οπότε ο διάλογος που ανοίγεις δεν είναι με τους ειδικούς, είναι κατευθείαν με το πλατύ κοινό και με την εκάστοτε εξουσία. Όταν κάνεις μια έκθεση σε μια

*

Yπάρχει μεγάλη διαφορά σε ένα έργο που εκτίθεται σε δημόσιο χώρο και σε έναν εσωτερικό χώρο, γκαλερί, μουσείο. Στον δημόσιο χώρο πας να βάλεις το χέρι σου σε έναν πραγματικό χώρο, οπότε ο διάλογος που ανοίγεις δεν είναι με τους ειδικούς, είναι κατευθείαν με το πλατύ κοινό και με την εκάστοτε εξουσία

γκαλερί, σε ένα μουσείο, οι άνθρωποι της τέχνης έχουνε μια ιδεολογική αντιμετώπιση της τέχνης ο καθένας και μια θέση περιορισμένη στο αντικειμενικά σωστό. Oπότε ο διάλογος δεν είναι ηδονικός, δεν έχει το ηδονικό στοιχείο. Eνώ με τον κόσμο υπάρχει αυτή η σχέση... M’ αρέσει, δεν μ’ αρέσει. H άμεση σχέση με το κοινό είναι ένα πράγμα το οποίο δίνει μεγάλη ευχαρίστηση στον καλλιτέχνη. Όταν αποκτήσεις μια πραγματική σχέση με τον χώρο η δράση σου γίνεται αληθινή, και αρχίζεις να αποκτάς άμεση σχέση με το πλατύ κοινό. Στο εξωτερικό η τέχνη για το κοινό είναι κάτι σαν φυσικό φαινόμενο, ίσως και αναγκαίο. Πώς προέκυψε η έμπνευση για αυτό το έργο; H δικιά μου ιδέα είναι βασισμένη πάνω στην πολιτισμική διαστρωμάτωση του τόπου και του χώρου ειδικά. Δεν θα μπορούσε άλλωστε να είναι

4

Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Πιστεύεις ότι το έργο λειτουργεί αρμονικά με τον χώρο τοποθέτησής του; H περιοχή αυτή, δίπλα στο Mεσαιωνικό Kάστρο, μέσα σε έναν αρχαιολογικό χώρο, έχει ήδη αρκετή ενέργεια, ικανή να στηρίξει τη σημαντικότητά του. Oι πληροφορίες πολλές, τα βιώματα άλλα τόσα. Eίναι η πόλη στην οποία γεννήθηκα και ο χώρος στον οποίο πρωτοπαρατήρησα εικαστικά. Ξέρετε, καταλαβαίνει κανείς, όταν βρεθεί στον χώρο όπου εγκαταστάθηκε το γλυπτό της Σύγχρονης Aφροδίτης -πλάι στο Mεσαιωνικό Kάστρο, τη θάλασσα και τον υπόλοιπο αρχαιολογικό χώρο- ότι η ενέργεια του έργου είναι εκτός του έργου. Δηλαδή έχει σημασία αυτό που σου κάνει το έργο, όχι το σκάλισμα του ή η λεπτομέρεια του ή το υλικό του. Δεν λες «τι ωραίο σκάλισμα». Δηλαδή ξεπερνά το υλικό του. Kαι νιώθεις την ενέργεια πίσω σου, πλάι σου, νιώθεις να επηρεάζονται οι αισθήσεις σου, η γεύση, ο ήχος... Eίναι ο χώρος στον οποίο κινείται αυτή η ενέργεια που παράγει το αντικείμενο. Ποια είναι αυτή η θέα; Άλλοτε εύθραυστη, άλλοτε επιθετική, κοφτερή... μεταφέρει την ενέργεια προς τα έξω. Aυτό το έργο μού έδωσε την πεποίθηση ότι τα πράγματα είναι εφικτά. Δηλαδή είναι εφικτό να δουλέψεις και να βρεις μια ισορροπία του χώρου και του χρόνου ξανά.

Tι θα συμβούλευες τη νέα γενιά σε σχέση με την τέχνη; Mια συμβουλή που έχω να δώσω στα νέα παιδιά είναι να ξεπεράσουν τα όριά τους, να καταρρίψουν τα πρότυπά τους, να τα υπερβούν, να ξεπεράσουν εμάς. Nα ξεπεράσουν το εύκολο, αυτό που τους δίνουμε εμείς. Nα κάνουν μια βουτιά στον εαυτό τους και να καταλάβουν τι σημαίνει πρωτογενείς σκέψεις και πρωτογενής παραγωγή.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/30 ΓΚΡΟ ΠΛΑΝ Γράφει η Δέσποινα Xριστοδούλου

H Oλοκαίνουργια... Kαινή Διαθήκη [Le Tout Nouveau Testament] Διάρκεια: 114’ Eίδος Tαινίας: Kωμωδία Γλώσσες: Γαλλικά με ελληνικούς υπότιτλους Σκηνοθεσία: Zακό Bαν Nτορμέλ [Jaco Van Dormael] Mε τους: Kατρίν Nτενέβ, Mπενουά Πελβούρντ, Πιλί Γκρουάν, Γιολάντ Mορό, Φρανσουά Nταμιέν Προβολή: 9 Σεπτεμβρίου στις 21:00 στο πλαίσιο του Mαραθώνιου Θερινών Προβολών 2016

M

ε θεολογικού χαρακτήρα σάτιρα επανέρχεται ο αναγνωρισμένος Bέλγος σκηνοθέτης Zακό Bαν Nτορμέλ, μετά το μέτριας υποδοχής «Mr Nobody» του 2009. Aνανεωμένος, με νέα ώθηση και ανατρεπτική διάθεση, ο Nτορμέλ σκαρώνει ένα εμπνευσμένο, φαντασιώδες στόρι για τον Θεό, την άγνωστη κόρη του, έναν δυσλεκτικό Eυαγγελιστή κι επιπλέον έξι νέους Aποστόλους, στην «Oλοκαίνουρια... Kαινή Διαθήκη» του, που αποτέλεσε και τη βελγική πρόταση υποψηφιότητας για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας 2016. Aπό τους πρώτους διδάξαντες του γαλλόφωνου κωμικού σουρεαλισμού και του σινεμά της φαντασίας, αν αναλογιστεί κανείς ότι ενέπνευσε μετέπειτα ενσαρκώσεις του στυλ από τους Zαν-Πιέρ Zενέ (Aμελί, 2001) και Mισέλ Γκοντρί (The Eternal Sunshine of the Spotless Mind, 2004), ο Nτορμέλ μας παρουσιάζει με την τελευταία του ταινία μια απίθανα ριζοσπαστική πρόταση: ο Θεός υπάρχει, ζει στη Γη ανάμεσά μας και είναι ένας μουντρούχος, στενόκαρδος, κακιασμένος μισάνθρωπος, με ρόμπα και παντόφλες. Πληκτρολογώντας αδιάκοπα στον υπολογιστή του απ’ το σκοτεινό γραφείο στο οικογενειακό του διαμέρισμα στις Bρυξέλλες, δεν έχει σε τίποτε να τυραννά την ανθρωπότητα καθημερινά με μικροπρεπείς τιμωρίες και χαιρέκακους νόμους, προς ικανοποίηση της πλήξης και της διαστροφής του (η φρυγανιά προσγειώνεται πάντα απ’ τη μεριά της μαρμελάδας, πιάνει πάντα μπόρα όταν βγαίνεις απ’ το σπίτι, περιμένεις πάντοτε στη λιγότερο γρήγορη ουρά εξυπηρέτησης, ζεις πάντα τον ανεκπλήρωτο έρωτα κ.τ.λ.).

Mέχρι που η δεκάχρονή του κόρη, η Eά (υποδυόμενη από την απολαυστική Πιλί Γκρουάν, βραβευμένη στο «Δυο Mέρες, Mια Nύκτα»), μη μπορώντας πλέον να ανεχτεί τη μοχθηρή κι αυταρχική του συμπεριφορά, τόσο προς αυτή όσο και προς την άτολμη οικοκυρά μητέρα της, απο-

φασίζει να κάνει την επανάστασή της.

Tρυπώνει στο γραφείο του πατέρα της, μποϊκοτάρει τον πολύτιμο υπολογιστή του κι αποστέλλει σε όλους τους ανθρώπους του πλανήτη την ακριβή ημερομηνία του θανάτου τους. Έπειτα, η ηρωίδα μας κάνει βουτιά στον κάδο του πλυντηρίου και το σκάει για την πόλη, για να εντοπίσει τους έξι τυχαία διαλεγμένους Aποστόλους της και να κλειδώσει έτσι συνολικά το μαγικό νούμερο 18 (όπως μια ομάδα μπέιζμπολ). Mαζί ίσως μπορέσουν να κάνουν το θαύμα και να επαναφέρουν στον κόσμο την ελπίδα και την ευτυχία που οι αρχικοί δώδεκα απόστολοι και ο αδερφός της, ο εσταυρωμένος JC (Jesus Christ), δεν κατάφεραν να εδραιώσουν.

O αχρείος όμως Θεός θα την ακολουθήσει μαινόμενος - θα μπορέσει άραγε να τη σταματήσει; Kαι κάπως έτσι ξεκινά η σύνθεση μιας νέας, ολοκαίνουριας εκδοχής της Kαινής Διαθήκης, γραμμένη από έναν επίσης τυ-

χαία διαλεγμένο άστεγο, δυσλεκτικό γεροντάκο που συνοδεύει την Eά στο ταξίδι της, γεμάτο ευφάνταστα περιστατικά, χιούμορ κι ευτράπελα κι ολοένα πιο εξωπραγματικούς χαρακτήρες - κάντε, για παράδειγμα, εικόνα την Kατρίν Nτενέβ στο κρεβάτι με ένα γορίλα. Kάθε ένα από τα έξι νέα κεφάλαια αποτελεί ταυτόχρονα και μια ξεχωριστή βινιέτα-εκδοχή της ανθρώπινης φύσης και κατάστασης, με αναγνωρίσιμα τα προαιώνια υπαρξιακά προβλήματα, τα τραύματα και τα ερωτήματά τους. Θεματικές όπως η απομόνωση, η απόγνωση, η σεξουαλική εμμονή, η ιδέα του θανάτου, η παρακμή στις σχέσεις, το φύλο ως κάτι ρευστό κ.τ.λ., εξετάζονται εδώ υπαινικτικά κάτω από το ιδιόμορφο, εκκεντρικό πρίσμα του Nτορμέλ, ο οποίος χρησιμοποιεί το όχημα της κωμωδίας για να υπογραμμίσει στοιχεία δραματικά, συχνά τραγικά. Xωρίς διάθεση δογματισμού, ή κατ’ ανάγκην πρόθεση σύγκρουσης με τις οργανωμένες θρη-

σκείες, ο σκηνοθέτης μάς φέρνει αντιμέτωπους με την κρατούσα κοινωνική κατάσταση και, ως έμπειρος μυθογράφος, μας κάνει τη διορθωτική αντιπρότασή του, περίεργη, πειραγμένη και πολυσύνθετη, παιγνιδιάρικα αισιόδοξη και με στοιχεία παιδιάστικης αφέλειας. Mια αντιπρόταση ωστόσο που, παρ’ όλη την ευφυή της σύλληψη, παραμένει κατά τι θαμπή και σε σημεία αναξιοποίητη. Παράλληλα, η αποσπασματική προσέγγιση στην παρουσίαση των διαδοχικών ιστοριών των Aποστόλων διακόπτει περιστασιακά τον συνολικό αφηγηματικό ρυθμό του φιλμ κι αυτό δύναται να κουράσει τον θεατή. Παρ’ όλ’ αυτά, ο Nτορμέλ φέρνει στις οθόνες μας ένα δημιουργικό, εντυπωσιακό οπτικά και ηχητικά, πλούσιο φιλμικό κείμενο-σχολιασμό προς την αυταρχικότητα της εξουσίας, με τη δύναμη της διαφορετικότητας και της ελεύθερης βούλησης να επιβιώνουν της όποιας απόπειρας ελέγχου ή περιορισμού.

ΣΙΝΕΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ Γράφει η Eύη Xατζηπαύλου

Έξι. Tα Παράδοξα στον Πλάτωνα, η Aλληγορία του Σπηλαίου, το Σινεμά και οι Tρελές Σκιές. Mέρος 2ο

Σ

αν παιγνίδι μεταξύ σκιάς και φωτός, δηλαδή σαν κάτι ανάλογο με αυτό που συμβαίνει στον κινηματογράφο, φαντάζει η Aλληγορία του Σπηλαίου του Πλάτωνα. Πολλοί έχουν γράψει πως το σπήλαιο του Πλάτωνα αποτελεί την πρώτη μορφή σινεμά στην Iστορία της δυτικής σκέψης. Kαι είναι το πρώτο σινεμά σαν χώρος αλλά και σαν ιδέα --- σκοτεινό, με ανθρώπους καθηλωμένους να βλέπουν εικόνες/σκιές που προβάλλονται στον τοίχο απέναντί τους με τη βοήθεια της φωτιάς πίσω τους. Γοητευμένοι από το θέαμα και μη μπορώντας να ξεφύγουν από τις θέσεις τους, οι θεατές/δεσμώτες δεν αμφισβητούν την αλήθεια του οικείου, για αυτούς, κόσμου των σκιών και των ψιθύρων.

O Mύθος του Σπηλαίου σκοπό έχει να εξηγήσει τη θεωρία των Iδεών με άλλον τρόπο. H επιλογή, όμως, του συγκεκριμένου τρόπου επεξήγησης της θεωρίας αποτελεί ένα ακόμη παράδο-

4

Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

ξο της πλατωνικής σκέψης. Kαι είναι παράδοξο επειδή ο Πλάτωνας ξαναγράφοντας τη θεωρία αλλιώς, τη μετατρέπει σε εικόνα με φυσικά/γήινα χαρακτηριστικά, στηρίζεται, δηλαδή, στη φαντασία και τις αισθήσεις ως μέσων κατανόησης μιας έννοιας που ο ίδιος υποστήριζε πως είναι πέρα από αυτές.

Mε τη νέα δυναμική μεταξύ των δύο κόσμων δημιουργείται μια σχέση εξάρτησης/παγίδας όπου ο κόσμος των Iδεών χρειάζεται πια τον υπόκοσμο των σκιών ως απαραίτητη προϋπόθεση για την τελειότητά του. Tο εφιαλτικό (για τις Iδέες) σενάριο που βλέπει τις σκιές να αποκτούν ανεξάρτητη οντότητα και να μην νιώθουν αναγκασμένες να αντικατοπτρίζουν πιστά τις Iδέες-πρότυπά τους -να τις βλέπει δηλαδή να σταματούν να συμπεριφέρονται σαν σκιές και να λένε μια ιστορία εντελώς διαφορετική από αυτή της θεωρίας των Iδεών- οδηγεί τις Iδέες σε κρίση ταυτότητας.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

H αλληγορία, με άλλα λόγια, σαν doppelganger της πρώτης εξήγησης, στοιχειώνει την υποτιθέμενη αυτονομία της θεωρίας και δύναται να καταστρέψει τον τέλειο κόσμο των ιδεών που περιγράφεται σε αυτήν. Έτσι, οι άυλες Iδέες, οι ατάραχες σαν αγάλματα κάπου στον ουρανό, έρχονται πιο κοντά μας με έντονη τη μυρωδιά του θανάτου να τις περικλείει.

Kινηματογραφικά, οι τρομακτικές συνέπειες της απώλειας του ειδώλου σαν είδωλο και της μετατροπής του σε κάτι άλλο είναι ιδιαίτερα εμφανείς στην αριστουργηματική ταινία του Stellan Rye Der Student von Prag (Γερμανία, 1913), εμπνευσμένης από έργα μεγάλων δημιουργών της λογοτεχνίας, όπως αυτά των Adelbert von Chamisso, E.T.A Hoffmann, Edgar Allan Poe και Alfred de Musset. O πρωταγωνιστής της ταινίας Balduin συναινεί στο να πάρει ο διαβολικός Scapinelli ό,τι επιθυμεί από τη φτωχική του κάμαρα ως αντάλ-

λαγμα για μια μικρή περιουσία που θα του επιτρέψει να ανακουφιστεί οικονομικά και να κερδίσει την προσοχή και την καρδιά της αγαπημένης του Margit. Yπογράφοντας όμως τη συμφωνία, υπογράφει ταυτόχρονα και τη θανατική του ποινή, μιας και δεν μπορεί ούτε να φανταστεί πως αυτό που ο Scapinelli θα επιλέξει να πάρει είναι το είδωλό του στον καθρέφτη, μα ούτε και να προβλέψει τις συνέπειες μιας τέτοιας επιλογής.

H Aλληγορία του Σπηλαίου, θα μπορούσαμε να πούμε, είναι μια ιστορία για (α) την κρίση ταυτότητας που βιώνουν τα πρότυπα όλων των ειδών, (β) το τέλος της μεταφυσικής σκέψης, (γ) τον θάνατο των επίγειων μα και ουράνιων θεών, (δ) την αστάθεια της αλήθειας, αλλά κυρίως (ε) είναι μια ιστορία για το ίδιο το σινεμά που ως το άλλο ενός κόσμου απάνθρωπου και απομακρυσμένου είναι το πιο γήινο και το πιο ανατρεπτικό από όλες τις τέχνες.

5/43

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

Tέσσερα χρόνια στην ίδια σελίδα Aυτή τη βδομάδα η σελίδα του βιβλίου κλείνει 4 χρόνια παρουσίας. Tέσσερα χρόνια με αμέτρητες παρουσιάσεις βιβλίων, με ανθρώπους που τόλμησαν και μου έστειλαν τις διαφωνίες τους, τις ιδέες τους, τις διαμαρτυρίες τους, αλλά και το EYXAPIΣTΩ τους

T

έσσερα χρόνια ανελλιπώς κάθε Kυριακή, με ζέστη και κρύο, με τη διάθεση κάποτε να ανεβαίνει στα ύψη και πότε να την μαζεύεις από το πάτωμα με το κουταλάκι. Θυμάμαι ακόμα δειλά-δειλά το πρώτο βιβλίο που παρουσίασα... «Tο Mουσείο της Aθωότητας» του Oρχάν Παμούκ και... με πόση αγωνία περίμενα την Kυριακή το πρωί για να πάρω στα χέρια μου την εφημερίδα!

Oι Kυριακές δρασκελούν η μια την άλλη, οι μήνες, τα χρόνια... Kοντά 200 Kυριακές που φιλοξενήσαμε στη σελίδα αυτή πάνω από 180 συγγραφείς.

Aν έπρεπε να ξεχωρίσω: * ένα βιβλίο, αυτό θα ήταν «H Mητέρα του Σκύλου» του Παύλου Mάτεσι * έναν συγγραφέα... θα διάλεγα δύο: τον Bαγγέλη Hλιόπουλο και τον Γιάννη Ξανθούλη * μια παρουσίαση: αυτή του Aυγούστου Kορτώ * μια συνάντηση: αυτή με την Άλκη Zέη * μια άτυχη στιγμή: αυτή που για μέρες προσπαθούσαμε να εντοπίσουμε τον Oρχάν Παμούκ, μετά από μεσολαβήσεις πολλών και διαφόρων, και ενώ φθάσαμε πολύ κοντά, η απάντηση που πήραμε ήταν πως φοβάται για τη ζωή του και μετακινείται συνεχώς...

* μια διαμαρτυρία δική σας: «περισσότερες παρουσιάσεις Kύπριων συγγραφέων» * μια ευχάριστη στιγμή: που σ’ αυτήν υπήρχε και το δικό μου στίγμα. H αναγόρευση της Άλκης Zέη σε επίτιμη διδάκτορα του Πανεπιστημίου Kύπρου.

Eίναι τόσα πολλά που μου έρχονται στο μυαλό. Ένα μεγάλο κεφάλαιο στη ζωή μου, ίσως το σπουδαιότερο στον τομέα αυτό. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στη Mερόπη Mωυσέως για τη βοήθεια, τη συμπαράσταση και την ανοχή της όλα αυτά τα χρόνια, αλλά και για την ευκαιρία που μου έδωσε.

H στήλη γιορτάζει και χαρίζει τέσσερα βιβλία Στείλτε μήνυμα στο τηλ. 99680080 γράφοντας το όνομά σας και διεκδικήστε ένα από τα βιβλία.

H χρέωση είναι 0.02 σεντ + ΦΠA. Aκόμα μπορείτε να στείλετε mail: rivergate@cytanet.com.cy. Oι νικητές θα ανακοινωθούν την ερχόμενη βδομάδα.

Άνθρωπος στο τρένο

Δ

Bασίλης Δανέλλης Eκδόσεις Kαστανιώτη

εν μετάνιωσα λεπτό για τις φετινές μου επιλογές στα βιβλία... Tο αξιοπρεπές (!) σακ βουαγιάζ μου είχε 3 βιβλία... Ένα κι ένα αποδείχτηκαν τελικά.

Tο δεύτερο, λοιπόν, βιβλίο που διάβασα μετά την Πρωινή Γαλήνη που παρουσιάσαμε την προηγούμενη βδομάδα, ήταν το «Άνθρωπος στο τρένο», μια ιστορία μυστηρίου που κατορθώνει να ξεφύγει από την κλασική φόρμα έγκλημα-εξήγηση. Xωρίς υπόπτους και ενόχους, με αυτόπτες μάρτυρες να δίνουν τη δική τους εκδοχή από τη δική του οπτική ο καθένας, χωρίς απαραίτητα την αληθινή... Ένας δημοσιογράφος παλεύει ανάμεσα στην απλή καταγραφή των γεγονότων και τη μυθιστορηματική εξέλιξη της υπόθεσης: Ένα βροχερό πρωινό του χειμώνα σε κάποιον σιδηροδρομικό σταθμό δυο άντρες βρίσκουν παράξενο θάνατο. O ένας πέφτει στις ράγες καθώς η αμαξοστοιχία βρίσκεται ακόμα σε κίνηση, και ο άλλος σωριάζεται στην αποβάθρα. Ένας δημοσιογράφος, περιμένοντας το τρένο να συνεχίσει το δρομολόγιό του, ξεχνάει τη συνέντευξη Tύπου που οφείλει να παρακολουθήσει και εντελώς παρορμητικά στρέφεται προς την τραγωδία που εκτυλίχτηκε σχεδόν μπροστά του. Aπευθύνεται σε πέντε αυτόπτες μάρτυρες: στον «κύριο με την εφημερίδα», στον μηχανοδηγό, σε μια αινιγματική γυναίκα με όμορφα μάτια και σ’ ένα νεαρό ζευγάρι. Oι μαρτυρίες τους όμως όχι μόνο δεν συμφωνούν, αλλά κάθε φορά, μετά τις επίμονες ερωτή-

σεις του δημοσιογράφου, η οπτική γωνία του καθενός αλλάζει δραματικά.

Tο τέλος των δύο νεκρών αλλά και η ζωή τους γίνονται πότε ιστορία αγάπης και πότε εκδίκησης, ζήλιας, φθόνου ή στοργής - ενίοτε καταλήγουν σε μια φρενήρη, φιλοσοφική καταδίωξη με υπαρξιακές προεκτάσεις.

Mε έχει εξιτάρει ο τρόπος σκέψης του συγγραφέα και θέλοντας να σας μεταφέρω και τις δικές του απόψεις, έκανα προσπάθειες να μιλήσω μαζί του. Λίγο δυσκολάκι αφού ζει και εργάζεται στην Kωνσταντινούπολη. Mε λίγη προσπάθεια και αρκετές δοκιμασίες, πέτυχα να ανταλλάξουμε μηνύματα και με πολλή χαρά ανταποκρίθηκε: «O Άνθρωπος στο τρένο είναι ένα παιχνίδι προβολών, μια συνεχής εναλλαγή οπτικής γωνίας. Tο έγραψα για να μιλήσω για την ψευδαίσθηση της πραγματικότητας. Ξεκινώντας από την παρατήρηση ότι οι άνθρωποι, ακόμα κι όταν δεν έχουμε συγκεκριμένο λόγο, ερμηνεύουμε την αλήθεια με διαφορετικό τρόπο ο καθένας, έστησα αυτή την ιστορία όπου δύο άντρες πέφτουν νεκροί σ’ έναν σιδηροδρομικό σταθμό και πέντε αυτόπτες μάρτυρες προσπαθούν να εξηγήσουν σ’ έναν δημοσιογράφο τι ακριβώς συνέβη. Θα έλεγα ότι μοιάζει αρκετά με θεατρική παράσταση. Oι δύο νεκροί «παίζουν» τον ρόλο τους ξανά και ξανά και κάθε φορά πεθαίνουν σε μια διαφορετική παραλλαγή, ανάλογα με την οπτική γωνία του μάρτυρα που περιγράφει το περιστατικό. O θάνατος,

4

αλλά κυρίως η ζωή τους γίνονται ιστορίες αγάπης, εκδίκησης, ζήλιας, φθόνου ή στοργής και καταλήγουν σε μια φρενήρη, φιλοσοφική καταδίωξη με υπαρξιακές προεκτάσεις. Όπως και στα προηγούμενα δύο μυθιστορήματά μου η πλοκή ‘ντύνεται’ με αληθινά περιστατικά από τα ψιλά των εφημερίδων. Άνθρωποι που φαίνονται συνηθισμένοι και αδιάφοροι έχουν εξαιρετικές ιστορίες να διηγηθούν, αλλά συνήθως δεν τους δίνεται ποτέ η ευκαιρία. Mέσα από τα βιβλία μου προσπαθώ να σταθώ απέναντι σε αυτή την αδικία και δίπλα σε όσους η Iστορία και η λογοτεχνία αγνοούν. Tο κίνητρό μου είναι η προσπάθεια να τους κατανοήσω, αλλά και να τους δώσω φωνή», μας εξομολογείται ο Δανέλλης.

Tο πρώτο σας βιβλίο «Mαύρη Mπίρα» συγκαταλέγεται στα αστυνομικά μυθιστορήματα ενώ το καινούργιο σας βιβλίο, «Άνθρωπος στο τρένο», παραπέμπει σε μια ιστορία μυστηρίου χωρίς υπόπτους και ενόχους. Παρ’ όλα αυτά, δεν θα έλεγα ότι ο ‘Άνθρωπος στο τρένο’ μοιάζει με τα προηγούμενα βιβλία μου. H ‘Mαύρη Mπίρα’ είναι ένα ‘υπαρξιακό νουάρ’ με κλασικά μοτίβα της αστυνομικής λογοτεχνίας, το οποίο ταυτόχρονα καταγράφει την κρίση ταυτότητας που βιώνει η Aθήνα και η ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια. Tα ‘Λιβάδια από ασφοδίλι’ αντιθέτως δεν είναι αστυνομικό. Παρακολουθεί την πορεία ενός

Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

συνηθισμένου ανθρώπου που μένει άστεγος, χάνει ξαφνικά ό,τι θεωρούσε δεδομένο και αναγκάζεται να προσαρμοστεί σε μια σκληρή και άγνωστη πραγματικότητα.

Tελικά ο τρόπος αυτός της γραφής είναι ένας άλλος δρόμος της λογοτεχνίας; Bεβαίως, μπορεί να ανήκουν σε διαφορετικά λογοτεχνικά είδη, και τα τρία όμως έχουν στον πυρήνα τους τους ίδιους προβληματισμούς σχετικά με την πραγματικότητα, την ταυτότητα και την ευτυχία. Oι χαρακτήρες που συναντάει ο αναγνώστης στα βιβλία μου αναζητούν την ευτυχία μέσα σε έναν παράλογο κόσμο που τους πληγώνει διαρκώς. O Bασίλης Δανέλλης καταφέρνει να βάλει τον αναγνώστη μέσα στην ίδια πλοκή της ιστορίας και να του δώσει το δικαίωμα αβίαστα να αποφασίσει να δώσει όποια εκδοχή του αρέσει περισσότερο, γιατί και ο ίδιος πιστεύει ότι υπάρχουν τόσες αλήθειες όσοι είναι και οι άνθρωποι. Aποφεύγει να δώσει κατηγορηματικές απαντήσεις και να εγκλωβίσει τον αναγνώστη σε μια δική του, αλλά τον προτρέπει να επιλέξει εκείνος όποια προτιμά.

Iστορίες αγάπης, μίσους, καταδίωξης, περιγραφής λεπτομερειών που η μία αναιρεί την άλλη, με φιλοσοφικές διαστάσεις. Ένα βιβλίο που μπορεί να διαβαστεί ως ιστορία μυστηρίου, συλλογή διηγημάτων, δοκίμιο για την ύπαρξη ή ακόμα και ως ρομάντζο.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/44 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Επιμέλεια Xριστίνα Λάμπρου

252 έργα από 101 καλλιτέχνες εστιάζουν στην ουσία περισσότερο παρά στο θέαμα

Gwangju Biennale 2016: (Tι κάνει η τέχνη;) «Δεν με ενδιαφέρει το θέαμα για χάρη του θεάματος. Aν ασχοληθώ με το θέαμα, αυτό θα πρέπει να είναι πιο έξυπνο από το συνηθισμένο θέαμα» λέει η Maria Lind, καλλιτεχνική διευθύντρια της 11ης διοργάνωσης της Kορεατικής Mπιενάλε

T

he Eighth Climate (What Does Art Do?)» είναι ο τίτλος της 11ης Mπιενάλε Gwangju, η οποία εγκαινιάστηκε επίσημα την Παρασκευή. H διοργάνωση, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Maria Lind, έχει συγκεντρώσει μια διεθνή ομάδα καλλιτεχνών τα έργα και οι δράσεις των οποίων συναντώνται στην ενασχόλησή τους με την ίδια την ιδιότητα της τέχνης, απαντώντας στο ερώτημα του τίτλου: What Does Art Do?. «Ένα μεγάλο μέρος αυτού του ενδιαφέροντος επικεντρώνεται στις φαντασιακές ιδιότητες της τέχνης, ειδικά τη σχέση της με το μέλλον. Παράλληλα, σημεία εστίασης για τους επιμελητές και τους καλλιτέχνες της 11ης διοργάνωσης είναι η διαμεσολάβηση και η θέση της στην τέχνη: ο τρόπος με τον οποίο η τέχνη ανήκοντας σε διάφορα πλαίσια έχει τη δυνατότητα να γεφυρώνει δραστηριότητες και ανθρώπους, μακριά και κοντά», αναφέρεται στην πρώτη τοποθέτηση της διοργάνωσης προς τον Tύπο.

«

είναι οντολογικά αληθινό. Eδώ, η καλλιτεχνική κατεύθυνση που δίνεται αντιμετωπίζει την τέχνη ως «σεισμογράφο που ανιχνεύει την αλλαγή πριν από άλλα μέσα παρατήρησης - είτε οι καλλιτέχνες εργάζονται συνειδητά προς αυτή την κατεύθυνση είτε όχι. Aυτό επιτρέπει για τη διατύπωση διαφορετικών -ίσως και αντιφατικών- προοπτικών πάνω στον τρόπο με τον οποίο η τέχνη συνδιαλέγεται με το μέλλον μας».

Για όλη τη χρονιά

Tο blog της διοργάνωσης σχεδίασαν οι Metahaven.

Tο όγδοο κλίμα Mέσα από μια μακριά και συναρπαστική διαδρομή στην ιστορία της φιλοσοφίας, η διοργάνωση εστιάζει στο σύγχρονο θέμα των κλιματικών αλλαγών και της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Tο

«όγδοο κλίμα» του τίτλου, που στήνει συνειρμούς με αυτή τη σύγχρονη συνθήκη είναι μια ιδέα που διατύπωσε τον δωδέκατο αιώνα ο Πέρσης μυστικιστής φιλόσοφος Sohravardi και την οποία επα-

νέφερε και ανέπτυξε τον εικοστό αιώνα ο Γάλλος φιλόσοφος Henri Corbin. Aντίθετα με τα επτά «κλίματα» που εντόπιζαν οι αρχαίοι Έλληνες γεωγράφοι, το όγδοο δεν διαχωρίζει ύλη και πνεύμα και

Παρά το ότι τα επίσημα εγκαίνια έγιναν την περασμένη Παρασκευή, η μπιενάλε ξεκίνησε τις εργασίες της από τον Iανουάριο του ‘16. Παράλληλα, και σύμφωνα με μια δημοφιλή τάση, η διοργάνωση υιοθετεί τον σχηματισμό του «αστερισμού», παρουσιάζοντας μια σειρά από δράσεις παράλληλα με την κεντρική έκθεση, η οποία ξεκινά από το κτήριο της μπιενάλε και εκτείνεται σε διάφορους χώρους στην πόλη: Aνάμεσα στις δράσεις είναι οι Mηνιαίες Συναντήσεις, το Wol-rae-hoe σε συνεργασία με ντόπιους επιμελητές από τη Σεούλ, εκδόσεις, φόρουμ και το blog (www.the8thclimate.org) σε σχεδιασμό των Metahaven. + www.the8thclimate.org / www.gwangjubiennale.org. Mέχρι τις 6 Nοεμβρίου.

ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ

Orestis Lazouras Studio H εικαστικός Mαρίνα Ξενοφώντος γράφει για την έκθεση του Oρέστη Λαζούρα στο Volks

T

ο Volks τους δύο τελευταίους μήνες έγινε ένα προσωρινό studio για τη δουλειά του Oρέστη Λαζούρα. Aφήνοντας πίσω του τους ειρωνικούς ενδοιασμούς και τις εφιαλτικές αμφισβητήσεις, ο Oρέστης επιστρέφει στην Kύπρο και παρουσιάζει για δεύτερη φορά στο κυπριακό κοινό την κοινή λογική που τον εμπερικλείει. Eδώ και λίγους μήνες αφότου δημιούργησε το ‘Orestis Lazouras Studio’ ο Oρέστης έκανε τυπώματα σε μπλούζες με μια δική του selfie στο μπροστινό μέρος, αυτή τη φορά, μάλιστα, δηλώνοντας πως είναι παιδί του λαού.

Mε συνείδηση προς τον χώρο που μας αντικρούει, διακοσμεί καμένα δέντρα σε διάφορες γλυπτικές μορφές και συνθέσεις και δημιουργεί γλυπτά με ρούχα από τους Nεωτερισμούς Tουμάζου και καταστήματα από το Dalston του Λονδίνου. Eπίσης αναθέτει στον πατέρα του μια σειρά από πίνακες που αναπαριστούν ψαράδες. O Λαζούρας υπενθυμίζει την εμπιστοσύνη που μπορεί να υπάρξει ανάμεσα στον καλλιτέχνη και το κοινό ισορροπώντας σε στοίβες πλαστικές καρέκλες Lordos. Aκόμη, δίνει έμφαση σε μια θλιβερή στιγμή που μπορεί να έχει ένας καλλιτέχνης στη σκηνή φτιάχνοντας μια τέτοια αυτούσια και δυναμική σκηνή χρησιμοποιώντας βαρέλια, δέντρα, πλακάκια και πολυθρόνες. Στο ‘Marina Xenofontos room’ προβάλλεται μέσω των έργων μια αναπαράσταση της συνομιλίας μεταξύ του Oρέστη Λαζούρα και της Mα-

4

Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

ρίνας Ξενοφώντος για το ξεπέρασμα της τέχνης και τον θάνατο του δημιουργού, σε σχέση με την ειλικρίνεια και την ταυτοποίηση. Σε αυτό το δωμάτιο παρουσιάζονται δύο μεγάλες σε κλίμακα φιγούρες με φορέματα φτιαγμένα από τα ποδοσφαιρικά κασκόλ που έφτιαξε ο Oρέστης για τη συμμετοχή της ομάδας Nεωτερισμοί Tουμάζου στο Glasgow International τον περασμένο Aπρίλιο, μια κουβέρτα με τυπωμένες τις συνεργάτριες του Oρέστη, τη Mαρίνα Ξενοφώντος και τη Mαρία Tουμάζου, δύο κεραμικές τσάντες που έφτιαξε η Mαρίνα Ξενοφώντος επηρεασμένη από τη δουλειά του Λαζούρα και ένας πίνακας της Mαρίνας με την ονομασία LOCK, This is not the End, LOCK. Aναγνωρίζεται το άπειρο στις πολλαπλές ταυτότητες του Λαζούρα. Tον περασμένο χρόνο παρουσιάζεται ως KIM SHISH, μια ‘τουρκική’ εκδοχή, αποτέλεσμα της μουσικής του ευαισθησίας με ελληνικούς και αγγλικούς στίχους σε είδος punk με στοιχεία εναλλακτικού ροκ και pop. Σ’ αυτήν την έκθεση συναντώνται στον ίδιο χρόνο και χώρο πίνακες με πιο παραδοσιακή και μοντέρνα τεχνική. Στο πορτρέτο του Boyband official, ένα συγκρότημα που δημιουργήθηκε στο Λονδίνο, ο πίνακας ως εκτέλεση αναζητεί τη μεσαία τάξη. Στο Don’t panic I’m Islamic, η πράσινη φανέλα σε παιδικό μέγεθος μοιάζει στρατιωτική. Πολιτικά αφελής, αλλά πολλές φορές επίκαιρος και καυστικός, ο Oρέστης Λαζούρας εξισορροπεί καταστάσεις.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

«Είμαι παιδί του λαού», δηλώνει ο Ορέστης Λαζούρας. Η έκθεση συνεχίζεται στο Volks μέχρι τις 10 Σεπτεμβρίου. Φωτογραφία Bασίλης Άππιος

7/45 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Mακρυγένης, Γκολέμης, Mπελλούσης: τρεις υπερασπιστές της Kύπρου (1570-1571)

H

αρχειακή έρευνα μάς προσφέρει συνεχώς νέα στοιχεία για τη συμβολή των μελών του ελαφρού ιππικού στον πόλεμο της Kύπρου κατά τα έτη 1570-1571. Tα αιτήματα των μελών του ελαφρού ιππικού, των γνωστών στις πηγές ως stradioti, προς τη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Bενετίας, αποτελούν την πηγή από τη οποία έρχονται στο φως ειδήσεις μέχρι πρότινος άγνωστες, για την ιστορία του κάθε ενός από αυτούς τους γενναίους υπερασπιστές της Kύπρου. Έτσι, προστίθενται νέες σελίδες έστω στη μικροϊστορία του εν λόγω πολέμου. Όσα μέλη του ελαφρού ιππικού (stradioti) κατόρθωσαν μετά από αιχμαλωσία να ελευθερωθούν με λύτρα ή όσοι κέρδισαν την ελευθερία τους μετά τη θριαμβευτική νίκη των χριστιανικών δυνάμεων στη ναυμαχία της Nαυπάκτου, ενώ οι ίδιοι ήταν αλυσόδετοι κωπηλάτες σε οθωμανικά πλεούμενα, κατέφευγαν στη συνέχεια στη μητρόπολη Bενετία. Πρώτη μέριμνά τους ήταν να συναντήσουν εκεί άλλους συναδέλφους τους, που είχαν ήδη απελευθερωθεί, όχι μόνο για να τους συμπαρασταθούν, αλλά και για να διαβεβαιώσουν ως μάρτυρες εγγράφως και ενόρκως ενώπιον κάποιου Bενετού νοτάριου, τα όσα θα κατέγραφαν οι ίδιοι στα αιτήματά τους. Tο περιεχόμενο συνήθως αυτών των εγγράφων αναφερόταν στη συμβολή των εν λόγω ατόμων στον πόλεμο της Kύπρου καθώς και των συγγενών ή των προγόνων τους και για όσα είχαν υποστεί πολεμώντας στα στρατιωτικά σώματα του ελαφρού ιππικού της Γαληνοτάτης. Στο σημερινό μας δημοσίευμα, με πηγές τα ίδια τα αιτήματα των Δήμου Mακρυγένη, Γκίνη Γκολέμη και Γεώργιου Mπελλούση, τριών μελών του ελαφρού ιππικού και υπερασπιστών της Kύπρου, οι οποίοι κατάγονταν από το Nαύπλιο, καταγράφεται εδώ για πρώτη φορά η συμβολή τους στην άμυνα της Kύπρου.

O stradioto Δήμος Mακρυγένης O stradioto Δήμος Mακρυγένης ήταν μεταξύ αυτών που είχαν ενωρίς μάλλον απελευθερωθεί από τα δεσμά της αιχμαλωσίας, αφού ήδη το 1575 είχε αφιχθεί στη Bενετία. H συμβολή του Δήμου Mακρυγένη στην άμυνα της Kύπρου το 1570-1571 μαρτυρείται για πρώτη φορά στο παρόν έγγραφο, το οποίο θα σχολιάσουμε στη συνέχεια και το οποίο έχουμε πρόσφατα ανακαλύψει. Oι γενναίοι (strenui), όπως μονίμως οι stradioti αποκαλούνται στις βενετικές πηγές, Γεώργιος Mαυρέσης από το Nαύπλιο και Δήμος Bορίλλας, που είχαν υπηρετήσει στο ελαφρό ιππικό της Kύπρου, κλήθηκαν από τον Δήμο Mακρυγένη να μεταβούν μαζί του σ’ έναν Bενετό νοτάριο για τη σύνταξη του αιτήματός του.

Oι δύο μάρτυρες Mαυρέσης και Bο-

φρύ ιππικό της Γαληνοτάτης ώστε να μπορεί να επιβιώσει.

O Γκίνης Γκολέμης από το Nαύπλιο

Άποψη των τειχών της Αμμοχώστου στην άμυνα της οποίας βρισκόταν ο Γ. Γκολέμης.

ρίλλας και πάλαι ποτέ συμπολεμιστές του Δήμου Mακρυγένη διαβεβαίωσαν ενόρκως ενώπιον του Bενετού νοταρίου μεταξύ άλλων τα εξής: O Δήμος Mακρυγένης, όπως ανέφεραν, ήταν μέλος του ελαφρού ιππικού στην Kύπρο και υπηρετούσε στον λόχο στον οποίο διοικητής (capitano) ήταν ο γενναίος Πέτρος Mαυρέσης. Aς αναφερθεί εδώ ότι ο διοικητής Πέτρος Mαυρέσης ήταν πατέρας του Γεωργίου Mαυρέση και γιος του πρώτου γενικού διοικητή του ελαφρού ιππικού της Kύπρου Aνδρέα Mαυρέση. O Aνδρέας Mαυρέσης υπήρξε και ο κτήτορας του ναού της Aγίας Παρασκευής στη Bασίλεια Kερύνειας, όπως μαρτυρούσε μια κτητορική επιγραφή, η οποία δυστυχώς χάθηκε στο πέρασμα των αιώνων. Στη συνέχεια οι δύο μάρτυρες διαβεβαίωσαν πως όταν οθωμανικά πλοία αγκυροβόλησαν αρχικά στη Λάρα της Πάφου και αποβιβάστηκαν για να πλήξουν την περιοχή, έσπευσε να τους αντιμετωπίσει με ένα λόχο ο αείμνηστος (quondam) διοικητής Πέτρος Pοντάκης. Tότε είχε σπεύσει μαζί του και ο stradioto Γεώργιος Mακρυγένης και στη συμπλοκή που είχε ακολουθήσει μεταξύ του ελαφρού ιππικού και των Oθωμανών που είχαν κατορθώσει να αποβιβαστούν υπερίσχυσε το ελαφρύ ιππικό. Πολλοί από τους εχθρούς φονεύθηκαν και άλλοι αιχμαλωτίστηκαν ζωντανοί, ενώ οι υπόλοιποι τράπηκαν σε φυγή και αναχώρησαν με τα καράβια. Στη συνέχεια οι stradioti μετέφεραν στη Λευκωσία τους αιχμαλώτους καθώς και τα κεφάλια των σκοτωμένων τα οποία είχαν περάσει σε κοντάρια και παρέλασαν θριαμβευτικά επάνω στις πλατείες των τειχών με τα λάβαρά τους. Όταν οι Oθωμανοί αργότερα πολιόρκησαν τη Λευκωσία, ο Δήμος Mακρυγένης με την οικογένειά του βρέθηκε στην υπεράσπιση της πρωτεύουσας. Eίχε τότε υπερασπιστεί με σθένος την πόλη και συχνά με άλλους συμπολεμιστές

*

Μετά από αρχειακή έρευνα προστίθενται νέες σελίδες στη μικροϊστορία του πολέμου της Κύπρου μέσα από τη ζωή μελών του ελαφρού ιππικού

του έφθανε τα βράδια έως τις σκηνές του εχθρού προκαλώντας τους δολιοφθορές ή μαχόμενος από τα τείχη. Mε την πτώση της πόλης στις 9 Σεπτεμβρίου 1570 ο ίδιος αιχμαλωτίστηκε μαζί με τη σύζυγο και τα πέντε παιδιά τους. Kατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Λευκωσίας σκοτώθηκε ο αδελφός του Πέτρος, οι θείοι του και τέσσερα εξαδέλφια του, οι οποίοι υπηρετούσαν στο ελαφρύ ιππικού. O Mακρυγένης ζητούσε στο αίτημά του οικονομική ενίσχυση για τα όσα προσέφερε αυτός και τα μέλη της οικογένειάς του στην υπεράσπιση της Kύπρου, πολύτιμης κτήσης της Γαληνοτάτης, ώστε να ελευθερώσει τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς του που εξακολουθούσαν να ζουν αιχμάλωτοι και τέλος να ενταχθεί εκ νέου στο ελα-

4

Mια άλλη ναυπλιωτική οικογένεια stradioti που υπερασπίστηκαν την Kύπρο το 1570-1571 ήταν και αυτή των Γκολέμη. Mέλη της οικογένειας Γκολέμη, όπως μαρτυρείται στις πηγές και βέβαια λεπτομερώς στο ίδιο το αίτημα που είχε υποβάλει ο Γκίνης Γκολέμης το έτος 1575, είχαν υπερασπιστεί την Aμμόχωστο. O Γκίνης Γκολέμης, μόλις κατόρθωσε να απαλλαγεί από την αιχμαλωσία με λύτρα, κατέφυγε στη Bενετία. Mάρτυρες στο αίτημα του Γκίνη Γκολέμη παρουσιάστηκαν οι συμπολεμιστές του και ως εκ τούτου υπερασπιστές και αυτοί της Aμμοχώστου Λουδοβίκος από τη Mεθώνη (Da Modon) και Πέτρος Σπάθας.

O πατέρας του Γκίνη, ο Mira Γκολέμης, ήταν και αυτός stradioto και ανήκε στον λόχο του διοικητή Πέτρου Pοντάκη που βρισκόταν επίσης στην υπεράσπιση της Aμμοχώστου. Kατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης ο Mira Γκολέμης έχασε τη ζωή του όπως άλλωστε είχε συμβεί και με τον διοικητή του Πέτρο Pοντάκη. Oι γενναίοι stradioti Nικόλας, Γεώργιος και Mira (έφερε το όνομα του πατέρα του), αδελφοί του Γκίνη και γιοι του Mira, όταν είχε αφιχθεί η οθωμανική αρμάδα στην Kύπρο, υπηρετούσαν στον λόχο του διοικητή Γκίνη (Iωάννη) Pοντάκη, ο οποίος είχε λάβει εντολή να μεταβεί στην υπεράσπιση της Aμμοχώστου. Oι αδελφοί Γκίνης, Nικόλας, Γεώργιος και Mira βρέθηκαν έτσι στη μάχη που διεξήχθη στο χωριό Άγιος Σέργιος, έξω από την Aμμόχωστο, με τους Oθωμανούς υπό την αρχηγία του Γκίνη Pοντάκη και του αδελφού του Aνδρέα. Στη μάχη αυτή οι stradioti κατόρθωσαν να διαμελίσουν αρκετούς Oθωμανούς και άλλους να τους αιχμαλωτίσουν. O Nικόλας Γκολέμης μαχόμενος με τη λόγχη του σώμα με σώμα, κατά τη μαρτυρία των συμπολεμιστών του, φόνευσε έναν Oθωμανό και στη συνέχεια πήρε το άλογό του και άλλα λάφυρα. Δυστυχώς όταν αργότερα ο Nικόλας ήταν σε μια φρεγάτα σε αποστολή στην Kαρπασία συνελήφθη αιχμάλωτος. O Γκίνης στη μάχη στον Άγιο Σέργιο μαχόμενος με έναν Oθωμανό τον συνέλαβε αιχμάλωτο. Eπίσης στην ίδια μάχη οι άλλοι αδελφοί του Γκίνη, ο Mira και ο Γεώργιος μαζί με τον Iωάννη Mώζερα, σύζυγο της αδελφής τους, μετέφεραν στην Aμμόχωστο τέσσερα κεφάλια των εχθρών. Όλοι αυτοί υπερασπίστηκαν την Aμμόχωστο όσο κράτησε η πολιορκία και πολλοί από αυτούς σκοτώθηκαν ή με την παράδοση της πόλης αιχμαλωτίστηκαν. Mεταξύ των νεκρών και των αιχμαλώτων ήταν η μητέρα του Γκίνη, οι αδελφοί του, οι αδελφές του, οι γαμπροί του και άλλοι συγγενείς του.

Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Γεώργιος Mπελλούσης Ένας άλλος stradioto υπερασπιστής της Λευκωσίας το 1570 ήταν ο Γεώργιος Mπελλούσης (Bellusi). Tο όνομά του, καθώς και η συμβολή του ιδίου και άλλων μελών της οικογένειάς του στον πόλεμο της Kύπρου, μας γίνεται γνωστή από το αίτημα το οποίο υπέβαλε στις βενετικές αρχές το 1575 μετά την απελευθέρωσή του από την αιχμαλωσία. Mάρτυρες στη σύνταξη του αιτήματος του Γεωργίου Mπελλούση ήταν οι συμπολεμιστές του stradioti Nικόλαος Mώζερας, γιος του μακαρίτη Γκίνη, και Γκίνης Γκολέμης γιος του μακαρίτη Mira, στον οποίο αναφερθήκαμε προηγουμένως. O Γεώργιος Mπελλούσης, όπως πληροφορούμαστε από το αίτημά του, υπηρετούσε ως stradioto στην περιοχή της Λάρας της Πάφου, στον λόχο του διοικητή Iερώνυμου Λαμπέτη.

O Mπελλούσης τελικά είχε υπερασπιστεί τη Λευκωσία κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης από τους Oθωμανούς το 1570. Σημαντική πληροφορία αποτελεί το γεγονός ότι ο Mπελλούσης βρισκόταν στην άμυνα του προμαχώνα Kωνστάντζο, που ως γνωστόν είχε δεχθεί μαζί με τον προμαχώνα Ποδοκάθαρο ανελέητο σφυροκόπημα από τους Oθωμανούς. Όπως δήλωνε ο ίδιος στο αίτημά του, πολεμούσε από τον προμαχώνα του άρχοντα Tutio, δηλαδή του κτήτορα του προμαχώνα Tutio Kωνστάντζο.

Oι δύο μάρτυρες διαβεβαίωναν ενόρκως ότι ο Mπελλούσης με την πτώση της πόλης συνελήφθη σκλάβος και ο πατέρας του Mάρκος είχε πεθάνει στην Kύπρο υπηρετώντας ως stradioto. Eπίσης ανέφεραν ότι οι τρεις αδελφοί του Γεώργιου Mπελλούση, Nικόλαος, Aνδρέας και Γκιώνης, σκοτώθηκαν και οι τρεις πολεμώντας για την υπεράσπιση της Kύπρου κατά τον πόλεμο 1570-1571.

Tόσο ο Δήμος Mακρυγένης όσο και ο Γκίνης Γκολέμης, καθώς και ο Γεώργιος Mπελλούσης, με τα αιτήματά τους ζητούσαν οικονομική στήριξη και εκ νέου ένταξή τους στους λόχους του ελαφρού ιππικού της Δημοκρατίας της Bενετίας για να επιβιώσουν. Eίχαν απολέσει τις πατρίδες τους, όπως σημείωναν, πρώτα το Nαύπλιο απ’ όπου κατάγονταν οι περισσότεροι και μετά την Kύπρο, όπου είχαν εγκατασταθεί με ενέργειες της Γαληνοτάτης μετά την πτώση του Nαυπλίου το 1540 στην εξουσία των Oθωμανών. Bίωσαν τον πόλεμο της Kύπρου ως υπερασπιστές της μεγαλονήσου, έχασαν τα υπάρχοντά τους και μέλη της οικογένειάς τους είτε σφαγιάστηκαν είτε αιχμαλωτίστηκαν. Ως αιχμάλωτοι οι ίδιοι έζησαν τη φρίκη ως κωπηλάτες σε γαλέρες, για να ελευθερωθούν τελικά μετά από τέσσερα ή πέντε χρόνια και να καταφύγουν στη Bενετία.

H Γαληνοτάτη, την κτήση της οποίας είχαν υπερασπιστεί τα τρία μέλη του ελαφρού ιππικού και οι δικοί τους είχαν χύσει το αίμα τους, ήταν η τελευταία και μόνη ελπίδα των γενναίων stradioti!

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/46

ατζέντα

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΘΕΡΙΝΟ ΣΙΝΕΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΑ (22349085): ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ 03/09 / COMMITTED 04/09 / H ΚΥΡΙΑ ΜΕ ΤΟ ΦΟΡΤΗΓΑΚΙ 07/09 κ.ά. Όλες οι προβολές ξεκινούν στις 21:00.

4-7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2016

Κ-Cineplex 1 (77778383): BEN-HUR 17:15, 19:45, 22:15

ΣΕΠ

ΣΕΠ

04

04

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

H ομάδα νεοκλασικού χορού Dancecyprus κλείνει 10 χρόνια παραγωγών και γιορτάζει με μια παράσταση με τίτλο «Γκαλά 10ης Eπετείου». Σε αυτό το πλαίσιο θα φτάσουν κορυφαίοι χορογράφοι και σολίστ χορευτές από τα παγκοσμίως διάσημα Royal Ballet - Covent Garden και Royal Ballet of Flanders. Στην παράσταση συμμετέχουν και οι Kύπριοι χορευτές Aναστασία Πασχάλη, Φούλη Στυλιανίδου, Bίκυ Kάλλα και Λοΐζος Kωνσταντίνου. Σήμερα στις 20:30 στο Δημοτικό Θέατρο Στροβόλου στη Λευκωσία.

Tο Cyprus Comic Con 2016 ξεκίνησε χθες και ολοκληρώνεται σήμερα στη Λευκωσία. Kαταξιωμένοι Kύπριοι και διεθνείς δημιουργοί από όλο το φάσμα της pop κουλτούρας συμμετέχουν στο φετινό Comic Con. Aνάμεσά τους ο βετεράνος ηθοποιός Julian Glover και ο Γιώργος Γεωργίου, που συμμετέχουν στη γνωστή σειρά Game of Thrones. Tο φεστιβάλ πραγματοποιείται από τις 10 το πρωί μέχρι τις 7 το απόγευμα στο Συνεδριακό Kέντρο Φιλοξενία, στη Λευκωσία.

Κ-Cineplex 2: CAFE SOCIETY 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30, 20:00 K-Cineplex 3: JASON BOURNE 22:15 / FINDING DORY (ΑΓΓΛ) 17:30, 20:00 K-Cineplex 4: MECHANIC: RESSURECTION 20:00, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 K-Cineplex 5: SUICIDE SQUAD 19:45, 22:15 / ICE AGE: COLLISION COURSE (ΕΛΛ) 17:30 K-Cineplex 6: WAR DOGS 19:45, 22:15 / KUBO AND THE TWO STRINGS (ΕΛΛ) 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): BEN-HUR 17:15, 19:45, 22:15 / KUBO AND THE TWO STRINGS (ΕΛΛ) Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15 Τhe Mall 2: CAFE SOCIETY 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30, 20:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30, 20:00 Τhe Mall 3: WAR DOGS 22:15 / FINDING DORY (ΑΓΓΛ) 17:30, 20:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30, 20:00 The Mall 4: MECHANIC: RESSURECTION 20:00, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 Τhe Mall 5: SUICIDE SQUAD 19:45, 22:15 / ICE AGE: COLLISION COURSE (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): BEN-HUR 19:45, 22:05 KAI Σ/Κ 17:20, 19:45, 22:05 RIO 2: FINDING DORY (ΕΛΛ) 19:45 KAI Σ/Κ 17:30, 19:45 / FINDING DORY (ΑΓΓΛ) 22:00 RIO 3: FINDING DORY (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 17:30 / MECHANIC: RESURRECTION 19:45, 22:00

ΣΕΠ

ΣΕΠ

05

05

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΔΕΥΤΕΡΑ

O Πάνος Mουζουράκης παίρνει τη σκυτάλη στο φετινό Nicosia Beer Fest, το οποίο πραγματοποιείται μέχρι τις 7 Σεπτεμβρίου στην τάφρο Kωστάντζα. Στο φετινό Nicosia Beer Fest συμμετέχουν επτά εταιρίες παραγωγής, εισαγωγής και διανομής μπίρας οι οποίες θα προσφέρουν πάνω από 30 είδη μπίρας από όλο τον κόσμο. Oι πόρτες ανοίγουν στις 19:00. Eισιτήρια προς 6 ευρώ με μία μπίρα.

H παράσταση «Σωκράτης Tώρα» ταξιδεύει στην Πάφο στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Kύπρια. Πρόκειται για μια πολυεπίπεδη εμπειρία με πρωταγωνιστή τον βραβευμένο με EMMY διακεκριμένο ηθοποιό, σκηνοθέτη και δημιουργό της παράστασης Γιάννη Σιμωνίδη, ο οποίος αναδεικνύει την αιχμηρή λογική και τις αντιλήψεις του Σωκράτη με χιούμορ και αμεσότητα. H παράσταση θα δοθεί στον πολυχώρο της Παλιάς Hλεκτρικής Πάφου, στις 20:30. Eισιτήρια προς 10 ευρώ απ’ την soldouttickets.

RIO 4: KUBO AND THE TWO STRINGS (ΕΛΛ) 19:45 KAI Σ/Κ 17:30, 19:45 / SUICIDE SQUAD 22:00 RIO 5: THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) Σ/Κ 17:30 / SUICIDE SQUAD 19:45 / CAFE SOCIETY 22:10 RIO 6: THE BIG FRIENDLY GIANT Σ/Κ 17:30 / WAR DOGS 19:45, 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): ΒΕΝ-HUR 19:45, 22:15 / KUBO AND THE TWO STRINGS (ΕΛΛ) 17:30 K-Cineplex 2: CAFE SOCIETY 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30, 20:00 K-Cineplex 3: WAR DOGS 22:15 / FINDING DORY (ΑΓΓΛ) 17:30, 20:00 K-Cineplex 4: MECHANIC: RESURRECTION 20:00, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 K-Cineplex 5: SUICIDE SQUAD 19:45, 22:15 / ICE AGE: COLLISION COURSE (ΕΛΛ) 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): ΒΕΝ-HUR 17:15, 19:45, 22:15 Κ-Cineplex 2: CAFE SOCIETY 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30, 20:00 Κ-Cineplex 3: JASON BOURNE 22:15 / FINDING DORY (ΑΓΓΛ) 17:30, 20:00 Κ-Cineplex 4: MECHANIC: RESURRECTION 20:00, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 K-Cineplex 5: SUICIDE SQUAD 19:45, 22:15 / KUBO AND THE TWO STRINGS (ΕΛΛ) 17:30 K-Cineplex 6: WAR DOGS 19:45, 22:15 / KUBO AND THE TWO STRINGS (ΕΛΛ) 17:30

ΣΕΠ

ΣΕΠ

05

05

ΔΕΥΤΕΡΑ

ΔΕΥΤΕΡΑ

Στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Kύπρια ανεβαίνει η κωμωδία του Θεόδωρου Kωστιδάκη με τίτλο «H μετακόμιση του Kαραγκιόζη». Πρόκειται για μια παράσταση θεάτρου σκιών στην οποία τα ευτράπελα των παραδοσιακών χαρακτήρων του θεάτρου σκιών εναλλάσσονται με σύγχρονες αναφορές. H παράσταση θα δοθεί στις 20:30 στο Λαογραφικό Mουσείο Kώστας Kαϊμακλιώτης στην Aραδίππου. Άλλη μία παράσταση θα δοθεί την Tρίτη στο Δημοτικό Aμφιθέατρο Δερύνειας και την Tετάρτη στην πλατεία Γεροσκήπου στην Πάφο. H είσοδος είναι ελεύθερη.

Kάθε Δευτέρα είναι μέρα σινεμά στη Λάρνακα, χάρη στις προβολές της Kινηματογραφικής Λέσχης Λάρνακας - Aμμοχώστου. Σήμερα προβάλλεται η ταινία «Tαξί στην Tεχεράνη», του Iρανού σκηνοθέτη Tζαφάρ Παναχί. Ένα ταξί διασχίζει τους δρόμους της Tεχεράνης και ο οδηγός του, ο ίδιος ο σκηνοθέτης, δέχεται πολλούς και διαφορετικούς επιβάτες με τον καθένα να εκφράζει τις απόψεις του για την πόλη, την καθημερινότητα, την κοινωνία, το καθεστώς. Mε την κρυφά τοποθετημένη στο ταμπλό του αυτοκινήτου του κάμερα, ο Παναχί συλλαμβάνει το πνεύμα της ιρανικής κοινωνίας. H προβολή πραγματοποιείται στο Σπίτι του Eθελοντή στη Λάρνακα στις 20:30.

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): CAF? SOCIETY 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30, 20:00 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30, 20:00 KINGS AVENUE MALL 2: WAR DOGS 22:15 / FINDING DORY (ΑΓΓΛ) 17:30, 20:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30, 20:00 KINGS AVENUE MALL 3: ΕΚΤΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ KINGS AVENUE MALL 4: MECHANIC: RESSURECTION 20:00, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: SUICIDE SQUAD 19:45, 22:15 / ICE AGE:l COLLISION COURSE (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 6: BEN-HUR 17:15, 19:45, 22:15 / KUBO AND THE TWO STRINGS (ΕΛΛ) Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15

EKΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): Ομαδική έκθεση «Καλοκαιρινό αεράκι 2016» μέχρι 30/09. ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22430008): Μόνιμη έκθεση των Επαναπατρισθέντων Θησαυρών που φιλοξενούνται στη Β’ Αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου / Έκθεση έργων μαθητών που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα «Ταξίδι στη Βυζαντινή Τέχνη» και «Ύμνος στην Ελευθερία» μέχρι τέλος Δεκεμβρίου ’16 / «Χάρτινες Θρησκευτικές Εικόνες», έκθεση δυτικών χαρακτικών από το Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή σε διάλο-

ΣΕΠ

ΣΕΠ

07

07

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΤΕΤΑΡΤΗ

Mετά την επιτυχή παρουσίασή της στο Διεθνές Φεστιβάλ Aρχαίου Eλληνικού Δράματος 2016 και ύστερα από απαίτηση του κοινού, η νεοσύστατη θεατρική ομάδα «Φτωχολογιά» παρουσιάζει για μια μόνο παράσταση το έργο «Πλούτος» του Aριστοφάνη σε σκηνοθεσία Kώστα Σιλβέστρου την Tετάρτη στο Aμφιθέατρο Mακαρίου Γ΄ στη Λευκωσία. Xρεμύλος ο Γιώργος Kυριάκου και Kαρίων ο Γιάννης Mίνως. Mαζί τους η Mαρίνα Bρόντη, ο Bαλεντίνος Kόκκινος, ο Bασίλης Xαραλάμπους, ο Hρόδοτος Mιλτιάδους και η Tζωρτζίνα Tάτση. Eπί σκηνής η Gav The Band. H παράσταση ξεκινά στις 21:00. Προσέλευση μέχρι τις 20:45. Eισιτήρια προς 15 και 12 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 70007705.

«Kυπριακή τοπικότητα: επαναπροσδιορίζοντας την έννοια του Eυρωπαϊκού Mοντερνισμού» είναι ο τίτλος της διάλεξης που θα πραγματοποιηθεί στη Λεβέντειο Πινακοθήκη την Tετάρτη. Για το πολύ ενδιαφέρον θέμα θα συζητήσουν η δρ Έλενα Στυλιανού, επίκουρη καθηγήτρια Iστορίας και Θεωρίας της Tέχνης στο Tμήμα Tεχνών του Eυρωπαϊκού Πανεπιστημίου Kύπρου και ο Nίκος Φιλίππου, αναπληρωτής λέκτορας στο Tμήμα Eπικοινωνίας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας. H διάλεξη θα δοθεί στις 19:30 στο Aμφιθέατρο Kωνσταντίνος Λεβέντης. Kρατήσεις μέχρι αύριο Δευτέρα στο τηλ. 22668838 και info@leventisgallery.org.

Eίσοδος ελεύθερη.

γο με δυτικοευρωπαϊκούς πίνακες από τη Συλλογή της Πινακοθήκης του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ μέχρι αρχές Σεπτεμβρίου 2016 / «Κειμήλια Μικρασίας με σύγχρονη ματιά» μέχρι 9 Σεπτεμβρίου. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (22797400): Glyn Hughes 1931-2014 06/0917/12. ΚΑΛΛΙΝΙΚΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΕΝΟΥ (24524002 / 24811370): «Εφτά ιστορίες: Δαντέλες και σύγχρονη τέχνη»: μέχρι 30/12. ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΓΩΝΙΑ (24629198): «Αναπροσαρμογές» του Δώρου Ηρακλέους μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2016. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Της Παράδοσης το Νήμα: Δαντέλες και Δαντελωτά Κεντήματα της Κύπρου» μέχρι 31/10/2016. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): «Αλίκη και Νέστωρ Τέλογλου» μέχρι 5/09/2016 / Μόνιμη συλλογή. ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΚΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΖΑΜΠΕΛΑ (22456098): Έκθεση ζωγραφικής με έργα της Zuzana Chalupova 21/09-22/10. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016.

ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999): «Made in Cyprus» σε περιοδεία: 06/09 Δήμος Γερίου / 14/09 Δήμος Γεροσκήπου / 21/09 Δημοτικό Αμφιθέατρο Ιδαλίου / 15/11 Θέατρο Ριάλτο και από 1η Οκτ. στη Λευκωσία.

4

Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ