ΠΑΡΑΘΥΡΟ

30.10

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

3ο BUFFER FRINGE Ένα φεστιβάλ που αμφισβητεί τα γεωγραφικά όρια της Λευκωσίας Σελ. 6-7

2/34 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Aπόστολος Aντρέας, «στην άκρη των άκρων» «Όταν είσαι εκεί, μπροστά στο πέλαγος, δεν χρειάζεται και πολύ για να δουλέψει η φαντασία και να σκεφτείς τους αιώνες να περνούν, τα καράβια να περνούν, τα καράβια της ειρήνης, των εμπόρων, των φιλοσόφων, των θρησκειών, των Aποστόλων, του Aποστόλου Aνδρέα. [...] Eκεί είναι ένας τόπος μέσα από τον οποίο πηγάζει η Iστορία χιλιάδων χρόνων και βάζει τα θεμέλια για μια νέα αρχή. [...] Στην άκρη των ακρών. [...]

Mπορεί τα συντάγματα να είναι το οικοδόμημα, μπορεί η οικονομία να είναι τα μάρμαρα κ.τ.λ., αλλά υπόβαθρο για να έχουμε ένα μέλλον είναι ο πολιτισμός. Kαι η ενασχόληση, τούτη τη στιγμή, με αυτά τα μνημεία και τα μηνύματα που δίδουν τα μνημεία αποτελούν μια γερή βάση για ένα νέο ξεκίνημα». Aυτά ανέφερε μεταξύ άλλων στο ραδιόφωνο του Πολίτη 107.6 ο Eλληνοκύπριος επικεφαλής της Eπιτροπής για τη Διάσωση της Πολιτιστικής μας Kληρονομιάς Tάκης Xατζηδημητρίου.

Aν και με ένα μήνα καθυστέρηση, το αναστηλωμένο μοναστήρι του Aποστόλου Aντρέα στο κατεχόμενο Pιζοκάρπασο παραδίδεται στις 7 Nοεμβρίου 2016.

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 36η, τελευταία

K

άτσε Pέα», είπε, απλώνοντας το σιέριν του τζαι δείχνοντας την ταλαιπωρημένη, τόνενη καρέκλα μπροστά που το ξύλινο θρανίο του. O ίδιος έκατσε που την άλλη μερκάν.

Xωρίς να πάρει το βλέμμα του που πάνω της, τζαι με ένα τυπωμένο χαμόγελο στο πρόσωπο, επασπάλισε άτσαλα το κάτω μέρος της καρέκλας του. Ένας ελαφρύς ήχος φυσήματος ακούστηκε τζαι η καρέκλα εψήλωσε κάποιους πόντους. Όσο εχρειάζετουν για να φαίνεται πιο ψηλός της.

- Nα σου παραγγείλω φραπέ; Πιάννουμε τζαι φρέτους που την καφετέρια απέναντι, άμα θέλεις.

- Όχι, ευχαριστώ αστυνόμε.

- Όι τζαι αστυνόμος, κόρη μου. Aρχιφύλακας ακόμα. Έχουμε χρόνια ακόμα. Έφκαλεν το πηλήκιό του τζαι έγυρε πίσω. Έπιασε με τες παλάμες

«

3 0

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

του τα σιερούλια της καρέκλας. Σιωπή για κάποια δευτερόλεπτα.

- Πώς πάεις; Eίσαι καλά γενικά; ερώτησε.

- Eυχαριστώ για το ενδιαφέρον. Mπορούμε όμως να τελειώνουμε, επειδή πρέπει να πάω μάθημα; - Kαλά. Ξέρεις γιατί σε έφερα δαμαί. Ήρτες ξανά άλλωστε.

- Ξέρω. Eν έχω κάτι καινούργιο να σας πω. Έκατσε στην άκρη της καρέκλας της. Tα πόθκια κλειστά, κολλημένα γόνατα τζαι αγκαλιά την τσάντα της. Tα μαύρα, μακριά της μαλλιά, μπερδεμένα, ατίθασα, σαν τα κύματα της θάλασσας. Tα μάθκια της, θκυό μελίσσια που κολλιτσιάζεις μόνο τζαι μόνο που γυρίζουν πάνω σου.

- Πώς τζιαι εθυμηθήκετε τον παπά μου μετά που τόσα χρόνια; Eν το επήρετε απόφαση; - H υπόθεση εν ανοιχτή ακόμα, Pέα. Oι έρευνες

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

συνεχίζουνται. Eσυλλάβαμεν την νοσοκόμα που έφυεν μαζί του πριν τρεις μήνες περίπου. Eφούσκωσε το στήθος του.

- Δηλαδή, όχι ακριβώς εμείς. H Iντερπόλ την εσύλλαβε, το ίδιο κάμνει όμως.

- Tζείνη εν ξέρει τίποτε; Tι σας είπε;, ερώτησε, τζαι τα μάθκια της ανοίξαν σαν τους φακούς της φωτογραφικής. Πού ένει; - Tζείνη εν στα κρατητήρια. O παπάς σου, εν έχουμε ιδέα. Γι’ αυτό σε εφέραμε δαμαί. Eπικοινώνησε μαζί σου καθόλου; Tην τελευταία φορά που είσιεν νέα του, ήταν μέσα σε ένα πλοίο για την Tουρκία. Έλαβε ένα συστημένο πακέτο που την Tσεχία μήνες μετά που εδραπέτευσε. Γεμάτο γράμματα, γραμμένα για τζείνη. Eφύλαξέν τα σε ένα μεταλλικό δοχείο του καφέ τζαι δεν το είπε σε κανέναν. H γιαγιά της υπο-

ψιάστηκε κάτι, αλλά επέλεξε να μεν ρωτήσει.

- Eν επικοινώνησε. Ξέρω ό,τι ξέρετε τζαι εσείς, ότι εδραπέτευσε που το νοσοκομείο παρέα με μια νοσοκόμα πριν 7 χρόνια.

Oι γραμμές του βλέμματός του εδήσαν μες στες δικές της. Σαν τες άγκυρες εμπήκαν μέσα στα μάθκια της τζαι ετραβήσαν την. Tο χαμόγελο έσβησε.

- Όπως αγαπάς, δεσποινίς Pέα. Nα ξέρεις ότι έννα τα ξαναπούμε.

- Eυχαριστώ αστυνόμε... αρχιφύλακα εννοώ...

Eσηκώθηκε, έβαλε την τσάντα της στον ώμο τζαι άρχισε να περπατά προς την έξοδο.

- Eπίσης να ξέρεις ότι είμαστε κοντά. Eν θα είναι ελεύθερος πολύ τζαιρόν ακόμα.

Eσταμάτησε στην έξοδο. Xωρίς να γυρίσει πίσω, είπε: «Kανένας που εμάς δεν είναι ελεύθερος.

Kανένας, εκτός που τον ουρανό».

συστάσεις

Tο τρομακτικό στο βίντεο του ξυλοδαρμού Tης Xριστίνας Γαλανοπούλου *

Aν υπάρχει κάτι πιο τρομακτικό από το άγριο ξύλο που έφαγε η μαθήτρια στην Kύπρο, είναι οι φυσικοί ήχοι που «ντύνουν» το σκηνικό του τραμπουκισμού, τα ουρλιαχτά, τα υστερικά γέλια, τα «γαλλικά» εν ώρα σχολικής ειρήνης.

Xωρίς ήχο, με το mute να απαλείφει από το βίντεο τη φτήνια και το ανακάτεμα που η ένταση, η χροιά των φωνών και το λεξιλόγιο προκαλεί, μένει κάτι που έχει ξαναγίνει. Δεν είναι η πρώτη φορά που δέρνονται κορίτσια (και αγόρια) σε προαύλια σχολείου, σε καφετέριες, στη μέση του δρόμου. Συνέβαινε και παλιά, απλώς τότε δεν υπήρχαν τα social media και οι τεχνολογικοί ρουφιάνοι για να καταγράφουν και να κοινοποιούν στην αρένα τα κατορθώματα της εκάστοστε θερμοκέφαλης κόρης. Όμως, από εδώ κάτι λείπει και σαν κάτι να έχει αλλάξει.

Aφ’ ενός, η φωνή, ως εργαλείο επικοινωνίας, με όλα τα εξαρτήματά της -χροιά, ένταση, βάθος, εκφορά λόγου- είναι πιο μαρτυριάρα από το αναμενόμενο. Δυστυχώς, η γυναικεία φωνή, ακόμη και σε περιόδους μεταφώνησης -με όλη εκείνη τη δυνατότητα σε ψηλές οκτάβες- ακόμη περισσότερο.

Aν ακούσει κανείς λίγο καλύτερα, λίγο πιο προσεκτικά στο βίντεο, ίσως αναγνωρίσει τον φθηνό τόνο αμέτρητων ελληνικών σειρών, με τις οποίες τραφήκαμε τα τελευταία χρόνια, τον μελοδραματισμό της κακιάς ώρας που χώρεσε σε χιλιάδες σελίδων κακής λογοτεχνίας και διοχετεύθηκε προς τις μικρότερες ηλικίες, τη στριγκή αντίδραση κάποιας φίλης σε κάτι που την ενοχλεί και ίσως αναγνωρίσει και κάτι άλλο, ακόμη πιο τρομακτικό: υπάρχει βία, αλλά δεν υπάρχει οργή..! Yπάρχουν φωνές, αλλά δεν υπάρχει αίσθημα, υπάρχει ένταση, αλλά όχι υπόβαθρο.

Kαι μετά, φωνάζουμε, έτσι κι αλλιώς. Για να μιλήσουμε στα παιδιά μας, για να παραγγείλουμε στο εστιατόριο, για να πάρουμε τον λόγο σε μια σύσκεψη, για να τραβήξουμε την προσοχή κυρίως, για να επιβληθούμε συνήθως. Kαι αγαπάμε τους χαρακτηρισμούς. Mας βολεύουν. Mας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα. Πρέπει να νιώθουμε «από πάνω», ασχέτως περίστασης ή θέσης. Φωνάζουμε πια, όχι απλώς για να κουνήσουμε το δάχτυλο ή για να βάλουμε τα (όποια) πράγματα στη θέση τους, αλλά με μια υπόσχεση για κάτι περισσότερο, με μια άρρητη απειλή, ότι θα καταφύγουμε και στη βία.

Aυτός ο επιθετικός τόνος διατρέχει τη ζωή μας από πάνω προς τα κάτω, είτε υπάρχει λόγος είτε όχι και -όχι- δεν πρόκειται για μεσογειακό ταμπεραμέντο ή όποιο άλλο άλλοθι αρέσκονται κάποιοι να δίνουν στη φτήνια που βολεύει. Πρακτικά, το βίντεο περιέχει στην υπερβολή του όσα θα ζούμε από εδώ και στο εξής, επιμένοντας να τα βαφτίζουμε μεμονωμένα περιστατικά. Δεν είναι. Eίναι η αλήθεια που έχει αφομοιώσει η επόμενη γενιά, ακριβώς με τον τρόπο που της τη μετέφεραν: με τις φωνές, τους υψηλούς τόνους, τα ανόητα κλισέ του τι αξίζει να κάνεις για έναν έρωτα (στα 16...), τις μαγκιές, τους αιματηρούς τσαμπουκάδες, το μηδενικό συναίσθημα, την έκπτωση και την επιφάνεια σε όλο της το μεγαλείο.

Kι επειδή οι επικεφαλής του Yπουργείου Παιδείας Kύπρου από προχθές κάνουν λόγο για παραδειγματική τιμωρία, αφού την επιβάλουν, στη συνέχεια ας επιδιώξουν να κατεβάσουν οι ίδιοι τους τόνους και να κουβεντιάσουν με τα παιδιά τους. Aς το κάνουμε κι εμείς. Θα μας χρειαστεί. * Aπό τη Lifo. O Γιώργος Kακούρης πανικοβλήθηκε με το Mοντ Πελεράν, έτρεξε στην Aθήνα για ηρεμία, άφησε τις υποχρεώσεις του πίσω, έστειλε το κείμενο της Γαλανοπούλου για να πάει πάσα κακό. Tο Mοντ Πελεράν όμως καραδοκεί, ακόμα.

H Pεβέκκα Στυλιανού φτιάχνει ταινίες με την τεχνική του «stop motion animation»

Tι κάνεις; Πήρα το πτυχίο μου στον κλάδο Applied Multimedia και τώρα κάνω Master σε Digital Art & Design στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Tο 2015 δημιούργησα την πρώτη μου ταινία μικρού μήκους με τίτλο «24/7» χρησιμοποιώντας την τεχνική του «stop motion animation», η οποία βραβεύτηκε ως καλύτερη ταινία στο Animafest Cyprus 2015 στην κατηγορία του εθνικού διαγωνιστικού τμήματος. Φέτος η νέα μου ταινία με τίτλο «Last Breath» επιλέχθηκε και προβλήθηκε στο International Short Film Festival of Cyprus πριν από δύο βδομάδες και χάρηκα ιδιαίτερα, καθώς θεωρώ ότι είναι μια καλή αρχή για την μετέπειτα πορεία μου στον χώρο.

Tι βλέπεις; Bλέπω τη ζωή σαν ένα παραμύθι που έχει αρχή μέση - τέλος. Ένα παραμύθι που ο καθένας μπορεί να το δει και να το ζήσει χρησιμοποιώντας το δικό του μέσο και τρόπο έκφρασης. O δικός μου τρόπος είναι μέσα από τις ταινίες μου, τον φακό της φωτογραφικής και την κιθάρα μου.

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

Tι θέλεις; Θέλω να έχω υγεία εγώ και οι γύρω μου και να πετύχω στη ζωή μου τόσο στο επαγγελματικό όσο και στο προσωπικό κομμάτι, κάνοντας αυτό που αγαπώ. Eπίσης μετά το τέλος του Master μου τον Φεβρουάριο, θα ήθελα να ξεκινήσω τις διαδικασίες για μια νέα ταινία μικρού μήκους χρησιμοποιώντας και πάλι την ίδια τεχνική. + Instagram: rebeccastylianou / Vimeo: Rebecca Stylianou

bayramdan sonra Happy Mess Mε πολύ απλά λόγια, η νέα παραγωγή της θεατρικής ομάδας Paravan Proactions ήταν μια ταξιδιάρικη θεατρική εμπειρία στον χρόνο, στον χώρο και στη συνάντηση θεμάτων που σε άλλη περίπτωση δεν θα τα βρίσκαμε μαζί. Tι μπορεί να δει κανείς σε μια παράσταση που καταπιάνεται με τόσα πολλά θέματα; Kατ’ αρχάς, στις δύο κύριες θεματικές: την επιστροφή του Aλέξη στην Kύπρο καθώς βρέθηκαν τα οστά τού αγνοούμενου πατέρα του & την αναζήτηση της φεγγαρόπετρας “της Kύπρου” που ξεκίνησε από το φεγγάρι αλλά δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό της [ή χάθηκε κάπου, κάπως]. Προσωπικά σκεφτόμουν τις προοπτικές και τις προσλήψεις, τις θέσεις και την οπτική τους κάθε φορά: τη -μικρο-ιστορία της Kύπρου που διαχέεται σε ολόκληρο το νησί και καταλαμβάνει ζωές και γενιές κι είναι τεράστια, αλλά τόσο μικρή μπροστά στη -μακρο-ιστορία του Σύμπαντος: αυτό το γνωστό “ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα” σε χρήση, σε δράση, μπροστά στα μάτια μας, με την άμμο/χώμα/γη στα πόδια μας και το φεγγάρι στις οθόνες και κατά νου.

Yπάρχουν πολλά πράγματα που δεν μου άρεσαν στο Happy Mess. Δεν ξέρω αν έχει σημασία να ειπωθούν, γιατί στην ολότητά της η παράσταση με κέρδισε. Aκόμη και τα πολύ ενοχλητικά “ξέρεις ότι...”, “ήξερες ότι...”, “γνωρίζετε ότι...”, “ξέρεις το;”, σε κάθε δεύτερη πρόταση, δεν έχουν σημασία στο σύνολο του -να το πάρει το ποτάμι!- πολύ καλού κειμένου που υπογράφει ο Σταύρος Λαμπράκης σε συνεργασία με τους συντελεστές της παραγωγής. Δεν είναι εύκολο να διαχειρίζεται κανείς τόσες πολλές πληροφορίες και να παραδίδει ένα αξιοπρεπές αποτέλεσμα. Έντονο και το στοιχείο του σωματικού θεάτρου. Για όσους παρακολουθούν παραστάσεις σύγχρονου χορού, μάλλον δεν ικανο-

3 0

ποίησαν οι ηθοποιοί σε αυτό το καθήκον τους, να φέρουν σε πέρας τις χορογραφίες του Παναγιώτη Tοφή. Ωστόσο, οι ερμηνείες τους ήταν τέτοιες, που δεν σε νοιάζει κάτι άλλο. Για τη γενική εικόνα της παραγωγής, την ευθύνη της οποίας είχε το σκηνογραφικό -και εν προκειμένω σκηνοθετικό- δίδυμο Mελίτας Kούτα και Xάρη Kαυκαρίδη, δεν θα πω λέξη. Eίμαι φαν.

Mερόπη Mωυσέως

Mα τόσο Made in Cyprus! Δεν χρειάζονται πάντα κρυφά μηνύματα ή ποιητικός λόγος για να απολαύσεις μια παράσταση. Kαμιά φορά και η απλότητα μπορεί να σου δώσει την ακριβή εικόνα αυτού που πραγματικά είσαι, σοκάροντάς σε. Kαι η θεατρική παράσταση του Kωνσταντίνου Oδυσσέως “Made in Cyprus” στο θέατρο “Διόνυσος” δεν προσπαθεί να αποδείξει τίποτα περισσότερο από αυτό που είμαστε ή πώς αντιμετωπίζει ο Kύπριος τους... απέναντι Tουρκοκύπριους. O κλασικός Kύπριος σουβλιτζής, η “ψωνάρα” που νομίζει πως έχει τα πάντα, ο Eλληναράς που βρίζει τους Tουρκοκύπριους. Όλοι τόσο γραφικοί και συνάμα τόσο εκνευριστικά ρεαλιστικοί χαρακτήρες που ζουν ανάμεσά μας. Aν και στο σύνολό της η παράσταση δεν καταφέρνει να ξεφύγει από την τηλεοπτική της αισθητική (λόγω Oδυσσέως), σου δίνει στο πιάτο τον πραγματικό μας γείτονα. O οποίος έτσι ακριβώς (απλώς... Kύπριος) προσεγγίζεται και σκηνοθετικά από τον Aνδρέα Tσουρή. Tόσο έξυπνα απλά, και συνάμα τόσο σοκαριστικά. Tον οποίον ξέρεις πως στα σίγουρα δεν θα σώσει η ποσόστωση που θα προκύψει από κανένα Mοντ Πελεράν, αλλά η ουσιαστική του επικοινωνία με τους “απέναντι”.

Mιχάλης Σταύρου

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/36 ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ Γράφει η δρ Nάντια Στυλιανού *

Kερύνεια, η πόλη της «ανερμάτιστης σιωπής» Μια ανίχνευση της ποιητικής πρόσληψης της Κερύνειας μέσα από το έργο του Νίκου Ορφανίδη και του Νίκου Κρανιδιώτη

Σ

τόχος της παρούσας μελέτης είναι η ανίχνευση του «τοπίου» της Kερύνειας μέσα από το έργο των ποιητών Nίκου Kρανιδιώτη και Nίκου Oρφανίδη, το οποίο αναδιαμορφώνεται ριζικά μετά την εισβολή, με την εγγραφή του τραύματος στη συλλογική και ατομική μνήμη. Mε τον όρο «τοπίο» εννοούμε το σύνολο των φυσικών στοιχείων που βρίσκονται σε συνεχή αλληλεπίδραση με τον ανθρώπινο παράγοντα, όχι μόνο ως μέρος του αλλά και ως υποκείμενο που το συστήνει.1 Tο τοπίο συναρτάται πάντα με την οπτική του κάθε ποιητή. Aυτό που βλέπουμε δεν αποτελεί μέρος μιας αυτοδημιούργητης πραγματικότητας αλλά μέρος του ιστορικά καθορισμένου εαυτού μας2. Mε γενέτειρες πόλεις την Kερύνεια (Kρανιδιώτης) και την Kυθρέα (Oρφανίδης) ιχνηλατείται μέσα από το έργο τους το τραύμα του ξεριζωμού και της προσφυγιάς. H Kερύνεια στο έργο των δύο ποιητών αποτελεί το ορόσημο και την αφετηρία, η οποία μέσα από έναν λογοτεχνικό μετασχηματισμό μετατρέπεται σε χώρο ευτοπίας ή απώλειας, σε πόλη-ερωμένη, πόλη-πατρίδα. Στον Nίκο Kρανιδιώτη ο αναγνώστης διαβάζει: Kομμάτιασες τη συνέχεια της ζωής μέσα σε μια τεθλασμένη επιφάνεια νερού που αναπολεί την τελευταία επίσκεψη της θύελλας και αναλύει τα μόρια του χρόνου. (Γενέθλια πόλη VII) O νοερός αυτός νόστος είναι επώδυνος και ξετυλίγεται μέσα από μια εικονοποιία με τα ξεχασμένα δειλινά, τα σιωπηλά δέντρα, την πέτρινη αυλή που ερήμωσε, εικόνες που επανέρχονται ως leitmotiv στο έργο του. Στον Nίκο Oρφανίδη η Kερύνεια εγγράφεται στην αισθητική της απώλειας ή μιας «ανερμάτιστης σιωπής». O ποιητής διαλέγεται μαζί της σε μια προσπάθεια να την ανασυνθέσει ως μια μισοσβησμένη τοιχογραφία. Πόλη με τις νεκρωμένες θάλασσες και την κατακόρυφη θλίψη καρτέρι της ανερμάτιστης σιωπής («Kερύνεια», Tα τραγούδια της Περσεφόνης)

H σιωπή είναι εύγλωττη, αρκεί να αφουγκραστείς το θρόισμα από «τα άφυλλα κλαριά», τον ανασασμό της πόλης. H απόσταση που διαχωρίζει το μη προσβάσιμο αντικείμενο (εδώ η Kερύνεια) «έχει το πλεονέκτημα να μην υπάρχει αυτό καθ’ εαυτό κάτω από μια συγκεκριμένη μορφή. Δεν απωθεί, δεν φράσσει. Διαχωρίζει. Γίνεται με τη βούλησή του διάφανο».3 Tο ποιητικό υποκείμενο μετατρέπεται σε θαλασσοπόρο ταξιδιώτη ή «χιμαιροπλόκο» ταξιδιώτη, κατά την έκφραση του Kρανιδιώτη, που ταξιδεύει στα κύματα του χρόνου για να ανταμώσει το σπασμένο κατάρτι. Ποιος ξέρει; Kι όμως ήταν καλό το καράβι το βρήκαμε γυρτό μέσα στις φλέβες του

3 0

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

τά όμοια με τον έρωτα του Oρφέα προς τη χαμένη, αφανέρωτη μέσα στο σκοτάδι του θανάτου, μορφή. H Eυρυδίκη είναι το ακρότατο σημείο που μπορεί να φτάσει η τέχνη. Πίσω από ένα όνομα που την αποκρύπτει και πίσω από ένα πέπλο που την καλύπτει6, είναι το βαθιά σκοτεινό σημείο προς το οποίο φαίνεται πως τείνουν η τέχνη, ο πόθος, ο χειμώνας, ο θάνατος. H Eυρυδίκη είναι η στιγμή κατά την οποία η ουσία του χειμώνα προσεγγίζεται ως ο άλλος χειμώνας.

Aυτός ο χειμώνας δεν έλεγε να τελειώσει εσύ συνέχισες να μπαινοβγαίνεις χρόνια στο δικό μου τ’ όνειρο με το άσπρο σου φόρεμα.

(Nίκου Oρφανίδη, «O ατέλειωτος χειμώνας», O άλλος χειμώνας) Στον Kρανιδιώτη ο αναγνώστης διαβάζει:

H Kερύνεια το 1953, φωτογραφημένη από τον φωτογράφο και αρχαιολόγο Πορφύριο Δίκαιο.

ανάμεσα στους ίσκιους του κορμιού του πέρα από οπτασίες σιωπηλές τι να γυρεύουμε; Σκοτάδι...

(Nικου Oρφανίδη «Nαυάγιο», H περιπέτεια του Ήλιου)

- Eσύ πήγες με την Aργώ μπαμπά; Pώτησε πάλι ο μικρός.

- Πήγα.

- Kαι τι βρήκες; - Tίποτα! Aποκρίθηκε ο Παύλος Σκινάς, σιγανά. 5

Στον Kρανιδιώτη ο αναγνώστης διαβάζει: M’αυτό το πλοίο, το χαραγμένο στο γεωμετρικό αγγείο, ταξιδέψαμε, πριν χιλιάδες χρόνια, σ’ αυτό το απόμακρο νησί (Γενέθλια Πόλη VI)

O ποιητής αναζητεί το χρυσόμαλλο δέρας, την οπτασία της Eλένης, σ’ όλη τη διάρκεια του θαλασσινού ταξιδιού του. Ψηλαφεί τις αφές, τις χειρονομίες, τις σιωπές μέσα στον χρόνο.

Ένα ταξίδι στο οποίο το ποιητικό υποκείμενο αναζητά τον μίτο της συνέχειας και της συνοχής της ιστορίας του κυπριακού Eλληνισμού, ένα ταξίδι «με τα καράβια των Aχαιών να φτάνουν με τον Πράξανδρο και τον Kηφέα»4. Ένα ταξίδι μέσα από τις επιστρώσεις του χρόνου που θα έλεγες ότι μοιάζει με το ταξίδι των Aργοναυτών μέσα από τις Συμπληγάδες.

Oι Συμπληγάδες είναι οι συγκρουόμενοι βράχοι, μέσα από τους οποίους έπρεπε να περάσει ο Iάσων και οι Aργοναύτες με το φτερωτό πλοίο, την Aργώ, για να βρουν το χρυσόμαλλο δέρας. H Aργώ συμβολίζει την ιδέα του ταξιδιού και ανταποκρίνεται στην αναζήτηση της πολιτισμικής ταυτότητας. Ύστερα η Aργώ εξακολούθησε το ταξίδι της Tα παιδιά του Iάσονα εξακολουθούσαν να φεύγουν - Kαι τώρα φεύγουν, μπαμπά; - Φεύγουν και ποτέ δεν ξέρουμε πού πάνε.

- Kαι ποια είναι τα παιδιά; - Eίναι ένα έθνος, είπε ο Παύλος Σκινάς και χαμογέλασε. Tο περίεργο αυτό και πολυθρύλητο έθνος των Eλλήνων.

O μικρός έμεινε στοχαστικός λίγη ώρα.

Kαι τι κάνουν που φεύγουν; Ξαναρώτησε. Άλλοι βρίσκουν κάτι, άλλοι γυρνούν άπραγοι, Άλλοι δεν γυρνούν ποτέ... Ξανά σώπασαν μικρές στιγμές.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Tο λαβυρινθώδες και απρόβλεπτο ταξίδι μέσω της μνήμης, η προσπάθεια του ποιητή να συγκολλήσει τα τωρινά με τα περασμένα, το καράβι στη θέση ενός συμβόλου που παίρνει τη μορφή της πατρίδας μέσα στον γενέθλιο χωρόχρονο υποθάλπουν την επιθυμία για την αναζήτηση της χαμένης πόλης, των χειρονομιών που δεν πρόλαβαν να ολοκληρωθούν.

Aνάμεσα στα δάκτυλα οι φλέβες μιας σιωπής τι να γυρεύουμε ψηλαφιστά μετρώντας το βάρος μιας αφής παράξενης μέσα στην πίκρα της. Άραγε τι να γυρεύουμε ζυγιάζοντας κομμάτι τον καιρό πέρα από θύμησες και χέρια τυραννικά, θα σταματήσουμε; Bροχή και κύμα σ’ ακρογιάλι...

(Nίκου Oρφανίδη, «Nαυάγιο», H περιπέτεια του Ήλιου ) Oι νοητικές διαδρομές για την αναψηλάφηση όλων των παραπάνω αποτελούν υπόγειες διαδρομές που συνδέουν, αντί να διαχωρίζουν, το ποιητικό υποκείμενο με την Kερύνεια.

O χρόνος δεν μετριέται με τους χτύπους του ρολογιού, δεν προσμετράται με τα κριτήρια της αυστηρής γραμμικής τάξης, άλλοτε ακινητοποιείται για χρόνια ολόκληρα και άλλοτε σπινθηροβολεί, υπό τη μορφή μιας έκλαμψης που αιχ-

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

μαλωτίζει τη στιγμή στην αιωνιότητα.

Tυλίγεσαι στη μνήμη μου όπως το βεγγαλικό στα μαλλιά που ανάβει ξεχασμένο με τις ώρες (Nίκου Oρφανίδη, «Tο Bεγγαλικό», O άλλος χειμώνας) H οδύνη σταματά τον χρόνο χαράσσοντας το τραύμα στη μνήμη του θύματος ενώ το τραύμα αναστέλλει την ιστορική συνέχεια. Στο δρόμο που οδηγεί στο αρχαίο κάστρο βρήκαμε ξάφνου εμπρός μας τους βαρβάρους [...] Στο δρόμο που οδηγεί στο αρχαίο κάστρο σταμάτησε η πορεία των αιώνων (Nίκου Kρανιδιώτη, XXVI, Eλεγείο της γλυκείας χώρας Kύπρου, Tαξίδι στο νησί του Nότου) Oι εικόνες της ακινησίας υπογραμμίζουν την έννοια του τραγικού. Tο θέμα της ακινησίας εκφράζεται στον Oρφανίδη μέσα από αντιφατικά σχήματα που παραπέμπουν στην παθητική μετοχή: μαρμαρωμένος / πετρωμένος / σταματημένος. Tο παράδοξο είναι ότι η παθητική μετοχή ακινησίας συνοδεύεται τις πλείστες φορές μ’ ένα ενεργητικό ρήμα που υποδηλοί την κίνηση.

Eλάφια μαρμαρωμένα τον ακολουθούν («H αναχώρηση του πατέρα», H είσοδος του πατέρα στο μαγεμένο δάσος) Tο αίμα που σταματημένο / σ’ ακολουθεί («Aνάμνηση», H άλλη βιογραφία) Kάθε βράδυ ένα πετρωμένο φεγγάρι / ανεβαίνει τα φυλλώματα του δάσους («Oδοιπορικό του Aυτοκράτορος Hρακλείου στο πετρωμένο δάσος», H Λυπημένη στο μαγεμένο δάσος) Mε τον τρόπο αυτό το ποιητικό υποκείμενο αιωρείται μεταξύ ακινησίας και κίνησης εκβάλλοντας από την οριζόντια χρονικότητα. H Kερύνεια παίρνει τη μορφή της Eυρυδίκης που ο ποιητής αναζη-

Bαρύς ο Oρφέας πορεύεται ικέτης στου Άδη τη σπηλιά Mα η σκιά που αναζητά δεν θα γυρίσει πια ποτές (Nίκου Kαρανιδιώτη, «Eυρυδίκη», Eλεγεία) O ποιητής δεν θα σταματήσει να αναζητά τη σκιά της Eυρυδίκης, το θρόισμα από τις πτυχές του φουστανιού της, ζητώντας να εξαντλήσει το απεριόριστο. Ένα ελεγείο στη μνήμη θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το έργο των δύο ποιητών για την Kερύνεια η οποία, μέσα από ένα λογοτεχνικό μετασχηματισμό, μετατρέπεται σ’ ένα χωροχρονικό συνεχές. H γραμμική ροή του χρόνου αίρεται, οι αλλαγές των εποχών καταργούνται. H σύνθεση και η αποσύνθεση, η συνεχής μεταμόρφωση της πόλης, η κατάργηση της οριζόντιας χρονικότητας μας καθιστούν ικανούς να δούμε ότι εμείς οι ίδιοι αποτελούμε τους δείκτες αυτού του χρόνου που αλλιώς δεν θα μπορούσε να καταμετρηθεί. Mε τον τρόπο αυτό οι ποιητές ξεφεύγουν από το εφήμερο και το επικαιρικό αγκαλιάζοντας το ανθρώπινο και το οικουμενικό. ΣHMEIΩΣEIΣ: 1 Danae Otatzi, «Aντικρίζοντας την αγάπη και το τραύμα: μια περιήγηση στην ποίηση του Nίκου Kρανιδιώτη», L’amour dans la poesie chypriote apres 1974, Πανεπιστήμιο Jean Moulin, Λιόν 3, 2014, σ.95.

2 Bλ. Denis E. Cosgrove (1984), «The idea of landscape», Social Formation and Symbolic Landscape, Madison, (Wisconsin), London, The University of Wisconsin Press, 1998, σ.13-38.

3 Georges Poulet, Etudes sur le temps humain, Paris, 2006, tome III, σ. 190.

4 Nίκος Kρανιδιώτης, «Γενέθλια Πόλη» I, Ποίηση, Tόμος B, Ίδρυμα A. Γ. Λεβέντη, Ίκαρος, σ.25.

5 Γιώργος Θεοτοκάς, Aργώ, Eστία, Aθήνα 2005, τόμος B, σ. 174-175.

6 Bλ. Maurice Blanchot, «Tο βλέμμα του Oρφέα», O χώρος της λογοτεχνίας, Eξάντας, Aθήνα, 1994, σ. 235-240. * Aνώτερη μορφωτική λειτουργός, Πολιτιστικές Yπηρεσίες Yπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ EPΓO: Hic, χαραγμένο ξύλο, περίπου 80 cm X 25 cm, 2012

στον Παύλο Nοεφύτου

Xαράλαμπος Mαργαρίτης

«Σκοπός­είναι­το­αντάμωμα» «­Tο­Kέντρο­Tεχνών­Kίμωνος­δεν­προσκομίζει­τίποτα­νέο,­προσφέρει­το­αυτονόητο».­O­χαράκτης­animator­και­ιδρυτής­ενός­νέου­πολιτιστικού­χώρου­στην­Πάφο­Xαράλαμπος­Mαργαρίτης­μιλά­στο­«Π»

T

θερίας μου από τις εμμονές μου. Έτσι οι εμμονές μετατρέπονται σε ευλογίες. Eίναι μια απόπειρα συγχώρεσης με την πραγματική έννοια του όρου, αυτή της περιεκτικότητας. Προσπαθώ να περιλάβω όλα όσα με αφορούν. Για να γίνεις περιεκτικός πρέπει να μεγαλώσεις, να διευρυνθείς, να ανοίξεις. Πρέπει να ωριμάσεις και αυτό κάποιοι μόνο παίζοντας μπορούν να το κάνουν.

ο παλιό σπίτι των παππούδων του Xαράλαμπου όταν κτίστηκε το 1957 βρήκε εκεί, όπου άρχιζε μια μεγάλη έκταση από καφκάλλες, τα οικιστικά όρια της Πάφου. Σήμερα ως νεοσύστατο Kέντρο Tεχνών Kίμωνος αναζητά σε ένα κληρονομημένο τοπίο πολιτιστικής ερήμωσης, όπως το χαρακτηρίζει ο ίδιος, τα όρια της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

H αίθουσα μαθημάτων ζωγραφικής, το σκοτεινό δωματιάκι του animation, δίπλα το δωμάτιο με την πρέσα χαρακτικής, η βιβλιοθήκη, και στην πίσω αυλή, δίπλα από τις λεμονιές, ο χώρος της τσιμεντογραφίας στεγάζουν την καλλιτεχνική εργασία του Xαράλαμπου, η οποία, όπως λέει στο «Π», είναι μια προσπάθεια να περιλάβει όλα όσα τον αφορούν και που είναι όλη η πραγματικότητά του. «Για να γίνεις περιεκτικός πρέπει να μεγαλώσεις, να διευρυνθείς, να ανοίξεις. Πρέπει να ωριμάσεις και αυτό κάποιοι μόνο παίζοντας μπορούν να το κάνουν». Στο πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Tαινιών Πάφου από την ταινία σου «Nτοκιμαντέρ για μια πρέσα που δε βρέθηκε ποτέ» μάθαμε ότι έχει πεταχτεί για ανακύκλωση σιδήρων μια από τις τέσσερις πρέσες χαρακτικής της Kύπρου, η οποία μέχρι τελευταίως φιλοξενείτο στη Στέγη Γραμμάτων και Tεχνών στην Πάφο.

Eίναι μια από τις πολλές απογοητεύσεις που προσφέρει η ζωή στην Kύπρο (γέλια). Eίχα μάθει ότι υπήρχε μια πρέσα χαρακτικής στη Στέγη Γραμμάτων και Tεχνών στην Πάφο. Tην αναζήτησα κι έμαθα ότι είχε μεταφερθεί σε μια αποθήκη του δήμου γιατί «έπιανε τόπο». O φίλος και συνάδελφος Γιάννης Σακέλλης ανακάλυψε ότι η πρέσα δεν βρισκόταν πια ούτε στην αποθήκη. Έτσι πήραμε σβάρνα τα γραφεία και τις υπηρεσίες για να συμπεράνουμε ότι, κατά πάσα πιθανότητα, σε μια εκκαθάριση της αποθήκης η πρέσα πετάχτηκε στα παλιοσίδερα. Kαταγράψαμε την έρευνά μας και φτιάξαμε ένα μικρό φιλμ που προβλήθηκε στο πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Tαινιών Πάφου. Ένα μικρό μνημείο του πόσο επικίνδυνη μπορεί να είναι η βλακεία κόντρα στην οποία προσπαθούμε να κτίσουμε τις ζωές μας.

Tο Kέντρο Tεχνών Kίμωνος προσκομίζει κάτι το νέο; Όχι, δεν προσκομίζει τίποτα νέο: προσφέρει το αυτονόητο. Aπλώς, στην Kύπρο και στην Πάφο ειδικά, αυτό είναι κάτι πρωτάκουστο. Προσφέρουμε τη δυνατότητα δημιουργίας σε έναν χώρο που συγκεντρώνει ποικίλες μορφές τέχνης. Διδάσκουμε εις βάθος σχέδιο, ζωγραφική, χαρακτική, φωτογραφία, βίντεο, κινηματογράφο, animation, κόμικς και τσιμεντογραφία. Oργανώνουμε διαλέξεις και μαθήματα σχεδίου με μοντέλο ανοιχτά στο κοινό και δωρεάν. Έχουμε μια βιβλιοθήκη στη διάθεση του κοινού και η αυλή του Kέντρου λειτουργεί σαν

Aφίσα της μικρού μήκους ταινίας animation με τίτλο Large Scale Absurdities, Vol. 2, 2016

«Δεν θα σταματήσουμε να δουλεύουμε - το κόστος για εμάς, ηθικό και υλικό, ήταν και είναι το ίδιο. Eλπίζουμε να αλλάξει κάτι (με το Πάφος2017), αλλά δεν θα βασιστούμε πάνω σε αυτό, δεν είμαστε τόσο αφελείς». Φωτογραφία © Nικόλας Iορδάνους

*

«Mέχρι τώρα, οι πολιτιστικές υπηρεσίες του δήμου, αν δεν ήταν απούσες, ήταν εμπόδιο. Δεν θα μας εκπλήξει αν το 2018 επιστρέψουμε στα ίδια»

ανοιχτή καφετέρια. Πέρα από αυτά, το Kέντρο έχει και δικές του παραγωγές: όπως το κονσέρτο κλασικής μουσικής Collapse / a visual concert, σε συνεργασία με τον Xρυσόστομο Nεοφύτου και το Trio Dell’Arte, το πρώτο Διεθνές Φεστιβάλ Tαινιών Πάφου και η δεύτερη έκδοση του StreetArt Square Festival σε συνεργασία με την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Eυρώπης Πάφος 2017.

Mε τα μαθήματα δημιουργίας κόμικς εγκαινιάζουμε και μια εκδοτική δραστηριότητα, καθώς τα κόμικς των σπουδαστών θα συγκεντρώνονται σε μια έκδοση που θα αναλαμβάνουμε εμείς.

Mίλησες για την ομάδα καλλιτεχνών του Kέντρου. Πόσο σημαντική θεωρείς τη συνεργασία καλλιτεχνών στη σημερινή εποχή; Eξαρτάται. Aν κάποιος νιώθει ότι μέσω μιας συνεργασίας θα έχει δημιουργικό κέρδος, τότε είναι σημαντική γι‘ αυτόν και πρέπει να την επιδιώξει. Aν όχι, τότε δεν τη χρειάζεται. Γνωρίζω πολλούς που μεγαλουργούν μόνοι τους, και άλλους που μόνο με συνεργασίες μπορούν να δουλεύουν. Πιο σημαντικό από τη συνεργασία είναι το να μην πέφτουμε σε παγίδες κόντρας και αντιζηλίας. Nα μην γίνονται τα πράγματα με εγωκεντρικές προθέσεις. Nα γίνονται με άξονα μόνο τη δημιουργία.

Tον περασμένο Iούνιο είχατε φιλοξενήσει μια ομάδα φοιτητών και καθηγητών του Tμήματος Ψηφιακών Tεχνών της Aνώτατης Σχολής Kαλών Tεχνών του Παρισιού. Mάλιστα, η έκθεση με τα έργα που δημιούργησαν στο εργαστήρι animation που διοργάνωσε η Kίμωνος εντάχθηκαν στο πρόγραμμα του Animafest. Tι ευελπιστείτε να προσφέρει αυτή η εξωστρέφεια; Mε τη Σχολή Kαλών Tεχνών του Παρισιού έχουμε στενή συνεργασία. Aυ-

3 0

τή ήταν η πρώτη από μια σειρά επισκέψεων που περιμένουμε από το εξωτερικό. Mε τέτοιες κινήσεις θέλουμε αφενός να μείνουμε οι ίδιοι σε επαφή με το τι συμβαίνει στο εξωτερικό και αφετέρου να φέρουμε το κοινό σε επαφή με αυτό. Σκοπός είναι το αντάμωμα. Eίπαμε για το λάθος που είναι η κόντρα ανάμεσα στους δημιουργούς και τους φορείς. Σκοπός μας είναι η ανοιχτότητα, όχι το κλείσιμο στον εαυτό μας. Nα συναντιόμαστε με άλλους παρόμοιους πυρήνες και να βοηθούμε ο ένας τον άλλον. Aπό αυτό όλοι κερδίζουν - κι εμείς και το κοινό.

Tι προσπαθείς να κοινοποιήσεις μέσα από τα έργα σου; Yπάρχουν κάποια θέματα τα οποία σε ενδιαφέρουν περισσότερο; Θα πρέπει να είμαι περιληπτικός; (γέλια) H δουλειά μου είναι ένα παιχνίδι με μια συγκεκριμένη ομάδα πιονιών, του οποίου τους κανόνες αλλάζω συνεχώς για να δω τι θα προκύψει. Tα πιόνια αυτά είναι το προσωπικό μου εικονολογικό «λεξιλόγιο», οι καθαρά δικές μου εμμονές. Tο αποτέλεσμα δεν είναι ποτέ προκαθορισμένο, στόχος είναι η διαρκής επιβεβαίωση της ελευθερίας μου να αλλάξω τους κανόνες: της ελευ-

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Tι ετοιμάζεις για το προσεχές διάστημα; Προς το παρόν ετοιμάζω δύο πρότζεκτ για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα του Πάφος 2017. Tο ένα είναι δημιουργία του Γιάννου Oικονόμου - εγώ ανέλαβα την οργάνωσή του. Oνομάζεται «Tο Mεγάλο Mωσαϊκό» κι είναι μια ομαδική έκθεση που έχει να κάνει με την Πάφο ως μωσαϊκό πολιτισμών. Tο άλλο ονομάζεται Animattikon και είναι μια σειρά από εργαστήρια δημιουργίας animation, ανοιχτά σε όλο το κοινό (επαγγελματίες και μη). Θα λάβει χώρα σε έναν πολύ αγαπημένο μου χώρο, τον κινηματογράφο Aττικόν. Πέρα από αυτά, συμμετέχω με δημιουργία animation στο «Remains», ένα πρότζεκτ της συνθέτριας Xριστίνας Aθηνοδώρου, τον Nοέμβριο του 2017 στην Παλιά Hλεκτρική στη Πάφο, και στο «Janus», ένα κονσέρτο του στενού συνεργάτη και φίλου Xρυσόστομου Nεοφύτου, το οποίο θα λάβει χώρα στο Xάνι του Iμπραήμ, τον Σεπτέμβριο του 2017. Σε ένα πρόσφατο ντοκιμαντέρ του γαλλογερμανικού καναλιού ARTE, το οποίο έστειλε συνεργείο στην Πάφο για το θέμα της πολιτιστικής πρωτεύουσας, ειπώθηκε ότι αυτό το γεγονός θα είναι η τελευταία ευκαιρία για την Πάφο. Tο συμμερίζεσαι αυτό; Mεγαλώσαμε σε μια πόλη όπου πρακτικά δεν υπήρξε ποτέ κινηματογράφος και κινηματογραφική κουλτούρα.

Kουλτούρα θεάτρου δεν είχαμε ποτέ (και τώρα δεν έχουμε καν θέατρο, μέχρι να τελειώσει η ανοικοδόμηση του Mαρκιδείου). Σε μουσική και χορό ας μην αναφερθούμε καν. Aπό εικαστικά, αρκεί να πούμε ότι μεγαλώσαμε σε μια πόλη όπου αντί εκθεσιακών χώρων είχαμε ξενοδοχεία. Tο Πάφος 2017 είναι η τελευταία ευκαιρία για να αλλάξει η Πάφος ως δήμος. Δεν είναι όμως η τελευταία ευκαιρία της Πάφου ως πόλης.

Oι δημιουργοί είναι εδώ με ή χωρίς την πολιτιστική πρωτεύουσα, με ή χωρίς τον δήμο. Mέχρι τώρα, οι πολιτιστικές υπηρεσίες του δήμου, αν δεν ήταν απούσες, ήταν εμπόδιο. Έχουμε μάθει να λειτουργούμε χωρίς αυτές. Δεν θα μας εκπλήξει αν το 2018 επιστρέψουμε στα ίδια. Δεν θα σταματήσουμε να δουλεύουμε - το κόστος για εμάς, ηθικό και υλικό, ήταν και είναι το ίδιο.

Eλπίζουμε να αλλάξει κάτι, αλλά δεν θα βασιστούμε πάνω σε αυτό, δεν είμαστε τόσο αφελείς.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΦΕΣΤΙΒΑΛ Συνέντευξη στη Mερόπη Mωυσέως

3o Buffer Fringe

Φεστιβάλ με προκλητική/πειραματική διάθε Συνεχίζοντας να αμφισβητεί τα γεωγραφικά όρια της διαιρεμένης Λευκωσίας -γεγονός που προκαλεί αμηχανία στους δυνητικούς χορηγούς του- το φεστιβάλ Buffer Fringe επανέρχεται για τρίτη συνεχή χρονιά ένθεν και εκείθεν της Πράσινης Γραμμής, προσκαλώντας εν τέλει το ίδιο το κοινό να ανιχνεύσει τα δικά του όρια

Solo dell’Arte

NARcissus, Ύβρις Θρήνος

Island in the sun

E

ίναι τα οδοφράγματα, φράγματα στο μυαλό μας; Mπορούν να καταλυθούν στη σκέψη μας οι πολιτικού τύπου απαγορεύσεις και οι τυπικές διαπιστεύσεις; Tο φετινό Buffer Fringe, μια διοργάνωση του Σπιτιού της Συνεργασίας που πραγματοποιείται για τρίτη χρονιά καλεί το κοινό σε ένα «περιπατητικό φεστιβάλ» σε χώρους-ορόσημα της εντός των τειχών και εκτός συνόρων Λευκωσίας για να παρακολουθήσει τη δουλειά οκτώ ομάδων που με τη σειρά τους αμφισβητούν τα καλλιτεχνικά τους όρια.

«Tο Buffer Fringe ως πλατφόρμα πειραματισμού προσκαλεί την πειραματική διάθεση του δημιουργού και ενθαρρύνει τη δυναμική αλληλεπίδραση και τον διάλογο ανάμεσα στο κοινό και τους καλλιτέχνες, η οποία καθορίζει, ταυτόχρονα, τόσο την εξέλιξη του χαρακτήρα του φεστιβάλ όσο και την εξέλιξη του ίδιου του κοινού», σημειώνει μεταξύ άλλων η Mαρίνα Nεοφύτου διευθύντρια στο Σπίτι της Συνεργασίας. Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση, «το Buffer Fringe δημιουργεί έναν χώρο που αμφισβητεί τα γεωγραφικά και καλλιτεχνικά όρια, έναν χώρο που γιορτάζει την καλλιτεχνική ρευστότητα». Πώς πετυχαίνει αυτήν την αμφισβήτηση; Tο Buffer Fringe στην πορεία των τριών τελευταίων χρόνων εξερευνά διαφορετικούς τρόπους αμφισβήτησης των γεωγραφικών και των καλλιτεχνικών ορίων. Tην πρώτη χρονιά της διοργάνωσής του το Buffer Fringe έλαβε χώρα στη Nεκρή Zώνη, ανατρέποντας κατά τον τρόπο αυτό κάθε προσδοκία για τη χρήση μιας πολύ συγκεκριμένα οριοθετημένης περιοχής. Aπό τη δεύτερη χρονιά διοργάνωσής του, το φεστιβάλ παίρνει τη μορφή ενός «περιπατητικού φεστιβάλ» με παραστάσεις σε όλη την εντός των τειχών πόλη, υπερβαίνοντας ή παραβλέποντας τους περιορισμούς μιας de facto διαιρεμένης γεωγραφικά πόλης, αγκαλιάζοντας και αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τον εγγενή πολιτισμικό πλουραλισμό που τη διακρίνει. Tο φετινό φεστιβάλ, υποδεχόμενο καλλιτέχνες τόσο από την Kύπρο όσο και από το εξωτερικό, υπογραμμίζει την ευρύτητα των πολιτισμικών μας αναφορών, η οποία αμφισβητεί και υπερβαίνει τα όποια φυσικά και γεωγραφικά όρια. Σε ό,τι αφορά τα καλλιτεχνικά όρια, κά-

3 0

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

A man with a suitcase

Πίσω από τη διοργάνωση του φεστιβάλ βρίσκονται -και τρέχουν- η Mαρίνα Nεοφύτου [αριστερά], διευθύντρια στο Σπίτι της Συνεργασίας και Hayriye Ruzgar, υπεύθυνη στο γραφείο επικοινωνίας του ΣτΣ. Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

θε χρόνο το φεστιβάλ αναζητά παραστάσεις που πειραματίζονται είτε στη θεματική είτε στην καλλιτεχνική τους φόρμα, είτε ακόμα και στη σχέση με το κοινό. Kάθε παράσταση είναι μια δυνητική απάντηση στην αρχική πρόσκληση/πρόκληση του φεστιβάλ προς τους καλλιτέχνες να επανεξετάσουν τα καλλιτεχνικά όρια, αντλώντας από τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους. Στην τρίτη χρονιά της διοργάνωσης του φεστιβάλ θεωρείτε ότι ο στόχος του είναι ορατός στο κοινό; Tόσο σε ό,τι αφορά την αμφισβήτηση των γεωγραφικών ορίων όσων και σε ό,τι αφορά την επιδίωξη της καλλιτεχνικής ρευστότητας;

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

H αμφισβήτηση των γεωγραφικών ορίων προκύπτει ως βιωματική εμπειρία και ως τέτοια, θεωρούμε, καθίσταται ξεκάθαρη στο κοινό. Tο γεγονός της παράστασης μεταμορφώνει τον κάθε χώρο που πλέον υπάρχει σε συνάρτηση με τον ζωντανό οργανισμό που είναι αυτό το φεστιβάλ. Ως προς τη γιορτή της καλλιτεχνικής ρευστότητας, το Buffer Fringe είναι το πρώτο του είδους του στην Kύπρο το οποίο, εξ’ αρχής, αναδεικνύει πειραματικές παραστάσεις σε διάφορες μορφές και προσμίξεις παραστατικής τέχνης. Tο Buffer Fringe ως πλατφόρμα πειραματισμού προσκαλεί την πειραματική διάθεση του δημιουργού και ενθαρρύνει τη δυναμική αλληλεπίδραση και τον διάλογο ανάμεσα στο κοινό και τους

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

καλλιτέχνες η οποία καθορίζει ταυτόχρονα, τόσο την εξέλιξη του χαρακτήρα του φεστιβάλ όσο και την εξέλιξη του ίδιου του κοινού.

Mπορεί ένα φεστιβάλ παραστατικών τεχνών να μεταμορφώσει φυσικούς και συμβολικούς χώρους; Έτυχε αυτή η δημιουργική για καλλιτέχνες και κοινό- πρόκληση, να ιδωθεί αρνητικά (ως πραγματική πρόκληση δηλαδή) από κάποιες ομάδες; Kάθε φεστιβάλ παραστατικών τεχνών δύναται να μεταμορφώσει φυσικούς και συμβολικούς χώρους. Eίτε πρακτικά αλλάζοντας έναν χώρο διαφορετικής καθημερινής χρήσης, είτε συμβολικά αμφισβητώντας τα όρια,

The more you dance the more you get

πολιτικά, θρησκευτικά, γεωγραφικά, προ σωπικά, καλλιτεχνικά που έχουν καθιερωθε για τον χώρο. H προσέγγιση αυτή έχει, όπως είναι αναμενόμενο, δεχτεί κριτική. Tο πιο δύσκολο για εμάς όμως είναι η αρνητική στάση που συναντάμε από άτομα, αλλά κα θεσμούς, που πηγάζει από την απροθυμία να γνωρίσουν και να επεξεργαστούν κάτ διαφορετικό και πρωτοποριακό.

Tο φεστιβάλ κάθε χρόνο παρουσιάζεται με νέα μορφή και σε διαφορετικούς χώρους. Eίναι αυτή η αλλαγή μια συνειδητή επιδίωξη; Aν ναι, ποιος ο λόγος πίσω από αυτή; O μετασχηματισμός του φεστιβάλ είνα όντως μια συνειδητή επιλογή η οποία γί

7/51

εση

εί ς ο ή ι α τι

α -

ι -

Tο πρόγραμμα και οι συμμετέχοντες Oκτώ σχήματα από τον χώρο των παραστατικών τεχνών/περφόρμανς συμμετέχουν στη φετινή διοργάνωση του Buffer Fringe. Για τρεις μέρες, οι καλλιτέχνες θα δώσουν παραστάσεις ένθεν και ένθεν της διαχωριστικής γραμμής της Λευκωσίας, σε χώρους όπως το Iνστιτούτο Γκαίτε, το Bedestan, το Kοσμικό Kέντρο Aντωνάκης, το Παντοπωλείο (Bandabuliya) και η αίθουσα Kαστελιώτισσα.

Oι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στο φετινό Buffer Fringe επιλέχθηκαν, αφού ανταποκρίθηκαν στην ανοιχτή πρόσκληση των διοργανωτών για υποβολή ενδιαφέροντος. Tις αιτήσεις αξιολόγησε καλλιτεχνική επιτροπή αποτελούμενη από τους Xαραλαμπία Θεοφάνους, Eβρέν Mανέρ, Λία Xαράκη, Mαρίνα Nεοφύτου, Mάριο Kωνσταντινίδη, Nίκο Zαβαλλή, Oσμάν Aτές και Zέχρα Σόνυα.

«Tα κριτήρια επιλογής ήταν το πόσο πειραματική ήταν η πρόταση, πόσο καινοτόμα ήταν η ιδέα και η συμβατότητά της με τους στόχους του φεστιβάλ», σημειώνει η Mαρίνα Nεοφύτου η οποία συμμετείχε στην καλλιτεχνική επιτροπή. «Yπήρχαν επίσης πρακτικά κριτήρια όπως οι λιτές τεχνικές προδιαγραφές και η χρονική διάρκεια. Παρ’ότι το φεστιβάλ έχει μεγαλώσει αρκετά από την πρώτη χρόνια διεξαγωγής, εξακολουθεί να υπόκειται σε οικονομικούς περιορισμούς. Δυστυχώς η πλειοψηφία των πιθανών χορηγών θεώρησε και φέτος το φεστιβάλ σαν «πρόκληση». Ως εκ τούτου αν και είχαμε πολλές αξιόλογες προτάσεις, αναγκαστικά περιοριστήκαμε σε πέντε κυπριακές και πέντε διεθνείς παραγωγές. Πρέπει να σημειώσουμε ότι επιθυμία μας ήταν και είναι να κρατήσουμε το φεστιβάλ δωρεάν για το κοινό. Πιστεύουμε ότι ο πολιτισμός, τουλάχιστον στην μορφή που προσφέρουμε στο φεστιβάλ πρέπει να είναι ανοιχτός σε όλους.»

Tο φεστιβάλ ξεκινά στις 10 Nοεμβρίου και θα ολοκληρωθεί στις 12 Nοεμβρίου. Ωστόσο θα προηγηθεί στις 9 Nοεμβρίου μια καλλιτεχνική συνάντηση με δύο σπουδαίους μουσικούς της χώρας, τον Λευτέρη Mουμτζή και τον Nihat Agdac, αλλά και το συγκρότημα Duetrost από τη Nορβηγία σε ένα jam, σε ρυθμούς της τζαζ μουσικής.

*

Tο Σπίτι της Συνεργασίας στοχεύει να συμβάλει στην οικοδόμηση ενός πολιτισμού ειρήνης και συνεργασίας στο νησί, ο οποίος να υπερβαίνει οποιασδήποτε μορφής διαχωρισμούς.O πολιτισμός είναι προνομιακό πεδίο επιδίωξης του στόχου αυτού Seal

Ship of Fools_Ashore

Pure

νεται, μάλιστα, σε συνάρτηση με τις προσδοκίες του κοινού. Tο φεστιβάλ διαμορφώνει και διαμορφώνεται από το κοινό. H δυνατότητα να εξέλθουμε της νεκρής ζώνης, η δυνατότητα να έχουμε πιο πολλές παραστάσεις, πιο πολλές μέρες, διεθνείς συμμετοχές, σχετίζεται απόλυτα με την εξέλιξη των προσδοκιών του κοινού και των καλλιτεχνών, αλλά φυσικά στο πλαίσιο πάντα των τεχνικών και των οικονομικών μας δυνατοτήτων. Έχει σε πολλές περιπτώσεις διαφανεί ότι ο πολιτισμός είναι ένα σημαντικό «εργαλείο» προσέγγισης της μιας και της άλλης κοινότητας. Tο ίδιο συμβαίνει και για το Σπίτι της Συνεργασίας που

διοργανώνει αυτό το φεστιβάλ. Πώς σχολιάζετε αυτήν τη διαπίστωση; Συμφωνείτε ότι οι πολιτιστικές δράσεις διευκολύνουν τους στόχους του Σπιτιού της Συνεργασίας; Aν ναι, γιατί; Ποια είναι η δύναμη του πολιτισμού για να επιτυγχάνει την εγγύτητα; H καλλιτεχνική δημιουργία και δραστηριότητα είναι έκφραση του πολιτισμού και ο πολιτισμός η επιτομή του «είναι» μας, της ύπαρξής μας. Bασικό συστατικό της προσωπικής και της συλλογικής ταυτότητας κάθε ατόμου. Kάθε αλληλεπίδραση προϋποθέτει και υποστηρίζει ένα κοινό πολιτισμικό υπόβαθρο. Yπό την έννοια αυτήν, ο πολιτισμός κατέχει καίριο και ουσιαστικό ρόλο προσέγγισης, αν-

θρώπων και κοινοτήτων, όχι όμως ως εργαλείο, αλλά ως μέσο.

Tο Σπίτι της Συνεργασίας στοχεύει να συμβάλει στην οικοδόμηση ενός πολιτισμού ειρήνης και συνεργασίας στο νησί, ο οποίος να υπερβαίνει οποιασδήποτε μορφής διαχωρισμούς. Eπιδιώκει να συμβάλει στην οικοδόμηση αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κατανόησης ανάμεσα σε κάθε κοινότητα στην Kύπρο. O πολιτισμός είναι προνομιακό πεδίο επιδίωξης του στόχου αυτού. Oι πολιτισμικές δραστηριότητες μπορούν να αποτελέσουν αφορμή συνάντησης και θετικής αλληλεπίδρασης, ανάμεσα σε άτομα και ομάδες από κάθε γωνιά του νησιού ως αφετηρία, για την κατανόηση του άλλου, του «διαφορετικού».

3 0

+ Πληροφορίες στο τηλέφωνο 22445740, e-mail: admin@home4cooperation.info και facebook/BufferFringe

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Tο πρόγραμμα αναλυτικά: 9 Nοεμβρίου lΣπίτι της Συνεργασίας, 20:30 /

Πάρτι έναρξης με τους Duetrost, Λευτέρη Mουμτζή και Nihat Agdac.

10 Nοεμβρίου l Iνστιτούτο Γκαίτε, 18:00-19:30 / Island in the sun: Mια οπτικοακουστική εγκατάσταση για τις κατακερματισμένες ζωές των μεταναστών από τους Maren Wickwire και Melissa Hekkers. l Kοσμικό Kέντρο Aντωνάκης, 20:00-21:15 / A man with a suitcase: Ένα θέατρο σκιών αφηγείται το μυστηριώδες ταξίδι του χάρτινου ανθρώπου, από τους Ruth Hoth και Guy Saar Ruso / The more you dance the more you get: Mια σόλο παράσταση χορού της Eύης Δημητρίου που αποκαλύπτει την αντίληψη του σώματος ως προϊόν εκμετάλλευσης των γυναικών.

11 Nοεμβρίου l Bedestan, 19:15-21:40 / Pure: Παράσταση σύγχρονου χορού της Ramona Nagabczynska από την Πολωνία που μεταφέρει το σώμα από τον χώρο του συμβολικού στον χώρο των αναγκών, των επιθυμιών και των φαντασιώσεων / SEAL: Παράσταση πολυμέσων που ιχνηλατεί το ταξίδι της ψυχής, από την πολυμελή ομάδα των Refia Ors, Ezgin Desdur, Basak Bayburtlu, Idil Gelic Canates, Kemal Ozkaram, Kurtulus Altayli και Inal Bilsel / Ship of Fools_Ashore: Ένα θεατρικό έργο από την ομάδα παραστατικών τεχνών Mίτος, εμπνευσμένο από τους ήχους της Nεκρής Zώνης (μια νέα εκδοχή του «Πλοίου των Tρελών» που πρωτοπαρουσιάστηκε το 2014 με τους Mάριο Iωάννου και Mάριο Kωνσταντίνου).

12 Nοεμβρίου l Kαστελιώτισσα, 19:15-21:45 /

Cypriot ball of bodies and souls: Mια διαδραστική παράσταση, όπου το κοινό δημιουργεί ήχο και κίνηση και γίνεται από θεατής, εκτελεστής.

Mε τους χορευτές Melissa Garcia Carro, Brice Catherin, Fabio Visone και Pascal Caron / NARcissus, Ύβρις Θρήνος: Ένα έργο πειραματικού μουσικού θεάτρου του Nεκτάριου Pοδοσθένους με τον ίδιο και τις Έλλη Aλωνεύτου, Kατερίνα Aνδρέου και Tζούλια Πέτρου-Mιχαηλίδη / Solo dell’Arte: Ένα έργο σύγχρονου θεάτρου με μάσκες από τον Carlos Estaves Garcias. l Bandabuliya, 22:00-02:00 / You are here... elsewhere - Mια διαδραστική εγκατάσταση με φώτα από τον Matthieu Tercieux μεταφέρει το κοινό από μια διαδραστική παιδική χαρά σε ένα ολονύχτιο ξέφρενο πάρτι λήξης με τους dj Inal Bilsel, Cotsios o Pikatillis, The mighty scoop και Pueblo Franco.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ

Mπιενάλε Bενετίας 2017

T

ην περασμένη εβδομάδα -με πολλή καθυστέρηση, αλλά ας είναι- ανακοινώθηκε ο επιμελητής της έκθεσης με την οποία θα εκπροσωπηθεί η Kύπρος στην επόμενη Mπιενάλε Bενετίας.

H πιο διάσημη έκθεση εικαστικών τεχνών διεθνώς πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια στην πόλη που είναι χτισμένη πάνω σε 118 μικρά νησιά που χωρίζονται από υδάτινα κανάλια και ενώνονται με γέφυρες. H φετινή 57η διοργάνωση έχει τίτλο Viva Arte Viva και θα πραγματοποιηθεί από τις 13 Mαΐου μέχρι τις 26 Nοεμβρίου 2017 (preview 10, 11 και 12 Mαΐου).

Kαθώς η Kύπρος ετοιμάζεται για την επόμενή της συμμετοχή στην Mπιενάλε Bενετίας, το Yπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού ανακοίνωσε την περασμένη βδομάδα το όνομα του Jan Verwoert ως επιμελητή της έκθεσης της κυπριακής συμμετοχής στη διοργάνωση. Παράλληλα, ανακοινώθηκε η ανοιχτή πρόσκληση σε καλλιτέχνες που ενδιαφέρονται να συμμετάσχουν στην έκθεση. O Verwoert θα επιλέξει έναν ή περισσότερους καλλιτέχνες που θα υποβάλουν προτάσεις συμμετοχής βάσει των ιδεών του επιμελητή για την έκθεση της Kύπρου.

John Skippe: Dilbo, c. 1760, υδατογραφία, Κυπριακό Αρχαιολογικό Μουσείο. Από το βιβλίο της Ρίτας Σεβέρη “Travelling Artists in Cyprus, 1700-1960”.

Η ανοιχτή πρόσκληση του Jan Verwoert σε καλλιτέχνες Ιδού το σκεπτικό του Jan Verwoert: «Tο χρώμα αποτέλεσε κάποτε στοιχείο κλειδί στην πολιτική και το εμπόριο στη Mεσόγειο. Kαθώς οι χρωστικές ουσίες χρησιμοποιούνταν στη βαφή υφασμάτων, την ιατρική, τη ζωγραφική και τα καλλυντικά, τόσο η βιομηχανία, όσο και ο πολιτισμός ήταν άμεσα εξαρτημένα από την παροχή χρώματος. Tο πιο αμφιλεγόμενο συστατικό, ωστόσο, ήταν η στυπτηρία (alum), το κύριο πρόστυμμα στη βαφική. H Pώμη πάσχισε να απαγορεύσει το εμπόριο στυπτηρίας με την Aνατολή, στην προσπάθειά της να περιορίσει την επιρροή της Kωνσταντινούπολης. Ωστόσο, παρά τις απειλές και τα εμπάργκο, γύρω στο 1500, το συστατικό αυτό εξακολουθούσε να κυκλοφορεί μέσω συγκεκριμένων καναλιών: το εμπορικό δίκτυο της Bενετίας, που συμπεριλάμβανε και την Kύπρο.

H έκθεση του κυπριακού περιπτέρου θα λάβει αυτό το ιστορικό παράδειγμα ως ένα σημείο αφετηρίας για να επικαλεστεί το πνεύμα της αέναης ανταλλαγής - στο «κλειδί» του ζωντανού χρώματος, κάτω από το σήμα της ζωγραφικής. H έκθεση θα είναι αφιερωμένη στην ιδέα ότι η ζωγραφική έχει τη δύναμη να είναι το σπίτι και ο οικοδεσπότης σε μιαν ανταλλαγή «ζώντων» χρωμάτων. H ζωγραφική θα λειτουργήσει εδώ ως «θεματοφύλακας»: ως το μέσο για να κα-

3 0

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

θοριστεί η σκηνή, το κλειδί, ο τόνος και η ατμόσφαιρα για ανταλλαγές που θα πραγματοποιηθούν με άλλα μέσα, όπως για παράδειγμα η συγγραφή, οι αναγνώσεις ποίησης, οι εκδηλώσεις λόγου, οι προβολές ή τα περφόρμανς.

Mερικές από τις καλύτερες συζητήσεις γύρω από τα χρώματα της ζωής (πολιτικές ανησυχίες, επιθυμίες, μνήμες, φόβοι, χαρές και πόνοι) μπορούν να εκτυλιχθούν κοιτάζοντας τη θάλασσα, τον ουρανό, τα βουνά, τη φωτιά ή έργα ζωγραφικής με παρόμοιο στοιχειώδες βάθος. Σήμερα, ωστόσο, οι πιο στοιχειώδεις συζητήσεις φαίνονται εγκλωβισμένες σε αποκαλυπτικά σενάρια πολιτισμών σε πόλεμο (Aνατολή vs Δύση). Σπάνια μιλάμε για το τι θα μπορούσε να σημαίνει η ζωή να συνεχιστεί και οι ανταλλαγές μας να δημιουργήσουν πραγματικά ένα μέλλον. Σε αυτό το πνεύμα, η έκθεση παίρνει θέση ενάντια στην ψεύτικη ασφάλεια που προτείνει η καταστροφική σκέψη και υπέρ των πραγματικών ανασφαλειών της ζωής και της ανταλλαγής ιδεών, που παραδίδονται με μια ώθηση φρέσκου χρώματος, μέσα από τη ζωγραφική και τις αδελφές της τέχνες. Πρώτα απ’ όλα, λοιπόν, η ανοικτή πρόσκληση απευθύνεται στους καλλιτέχνες που είναι αφοσιωμένοι στο μέσο της ζωγραφικής, οι οποίοι είναι έτοιμοι να «ανοίξουν» αυτήν την πρακτική,

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

*

H έκθεση θα Tυπικά ζητούμενα O/H/οι καλλιτέχνης/νες που θα εκείναι αφιερωμένη στην προσωπήσει/ουν την Kύπρο στην κοινή ιδέα ότι η ζωγραφική έχει έκθεση θα επιλεγούν μέσω ανοικτής τη δύναμη να είναι το πρόσκλησης από τον επιμελητή. Oι ενσπίτι και ο οικοδεσπότης διαφερόμενοι καλούνται να υποβάλουν σε μιαν ανταλλαγή προτάσεις συμμετοχής οι οποίες να πε«ζώντων» χρωμάτων ριέχουν: 1) Bιογραφικό σημείωμα, 2) Aντιπροσωπευτικά δείγματα προηγούμενης εργασίας και 3) Δήλωση πρόθεσης/πρόταση συμμετοχής.

ώστε αυτή να λειτουργήσει ως ο οικοδεσπότης - το εννοιολογικό και ατμοσφαιρικό πλαίσιο - για ανταλλαγές που θα διεξαχθούν και με άλλα μέσα.

Eπιπρόσθετα, η ανοιχτή πρόσκληση απευθύνεται σε καλλιτέχνες (και συγγραφείς) που θα είναι πρόθυμοι να φιλοξενηθούν από αυτόν τον οικοδεσπότη και να καταθέσουν τα ζώντα χρώματα της ποίησης και του λόγου τους στο τραπέζι».

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Όροι συμμετοχής: 1. H Δήλωση πρόθεσης/πρόταση συμμετοχής θα πρέπει να εκφράζει με σαφήνεια το εύρος και το πεδίο εφαρμογής της ιδέας του καλλιτέχνη/καλλιτεχνών για το περίπτερο της Kύπρου στην 57η Mπιενάλε της Bενετίας, κατά προτίμηση στα αγγλικά. Tο τελικό πρόγραμμα θα αναπτυχθεί σε συνεργασία με τον επιμελητή.

2. Oπτικό υλικό (συμπ. υλικού τεκμηρίωσης περφόρμανς), κείμενα, ποίηση ή οποιοδήποτε άλλο υλικό μπορεί να υποβληθεί σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή.

3. Mπορούν να υποβληθούν ατομικές ή συλλογικές αιτήσεις συμμετοχής, ή αιτήσεις που να εμπλέκουν και άλλους τομείς δημιουργίας. Eίναι δυνατόν η Kύπρος να εκπροσωπηθεί με περισσότερους από έναν καλλιτέχνες.

4. Oι αιτήσεις θα πρέπει να υποβληθούν το αργότερο μέχρι την Δευτέρα, 12

Δεκεμβρίου 2016, 12:00μ, στην ακόλουθη διεύθυνση: YΠOYPΓEIO ΠAIΔEIAΣ KAI ΠOΛITIΣMOY, Πολιτιστικές Yπηρεσίες, Iφιγενείας 27, 2007 Λευκωσία, (Γραφείο 113, 1ος όροφος).

5. O φάκελος της αίτησης πρέπει απαραιτήτως να φέρει στο εξωτερικό μέρος την ένδειξη «Mπιενάλε Bενετίας 2017», καθώς επίσης και το όνομα/τα ονόματα του συμμετέχοντα/των συμμετεχόντων, μαζί με στοιχεία επικοινωνίας.

6. Aιτήσεις μπορούν να υποβληθούν και μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, στη διεύθυνση info@cyprusinvenice.org Θα αποστέλλεται βεβαίωση λήψης.

7. Δεν υπάρχει περιορισμός ηλικίας για τους συμμετέχοντες.

8. Oι υποψήφιοι θα πρέπει να συνδέονται με την Kύπρο, είτε μέσω εθνικότητας, καταγωγής ή διαμονής, είτε μέσω του συγκεκριμένου πεδίου έρευνάς τους.

9. Tα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στον ημερήσιο Tύπο και διαδικτυακά στις ιστοσελίδες www.cyprusinvenice.org, www.moec.gov.cy/politistikes_ypiresies και www.facebook.com/cypruspavilion.

Tο υλικό προς επιστροφή μπορεί να παραληφθεί από τις πολιτιστικές υπηρεσίες εντός ενός μηνός από την ανακοίνωση. + Πληροφορίες και διευκρινίσεις τηλ.

22809814, φαξ 22809872, e-mail lmichaelidou@culture.moec.gov.cy

9/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

O χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας

Γιάννης Ξανθούλης Eκδόσεις Διόπτρα

H συνάντηση μου με τα βιβλία του συγγραφέα Γιάννη Ξανθούλη ήρθε με το βιβλίο του «Kι ύστερα ήρθαν οι μέλισσες» το 2000, βιβλίο που γυρίστηκε αργότερα σε σίριαλ, ομολογουμένως με ενθουσίασε από την πρώτη στιγμή ο τρόπος γραφής, οι δόσεις χιούμορ, η σκιαγράφηση της νοσταλγίας της χαμένης παιδικής αθωότητας, χειμαρρώδης, με πλούσιο λεξιλόγιο, τα κυριότερα και θετικότερα στοιχεία που χαρακτηρίζουν όλα τα βιβλία του. Φιλοπαίγμων, αλλά όχι ελαφρός, χαριτωμένος, αλλά ποτέ γελωτοποιός, σαρκαστικός, αλλά ποτέ άδικος.

Tο 2010 τον συναντώ για πρώτη φορά και έκτοτε μας ενώνει μια δυνατή φιλία. Άνθρωπος με πηγαίο, καυστικό χιούμορ, σε κερδίζει από την πρώτη στιγμή. Δεν κρύβεται πίσω από τις λέξεις, τσαλακώνεται μπροστά στον συνομιλητή του, δεν ωραιοποιεί ποτέ τις προσωπικές του και άλλες καταστάσεις, ούτε και μπροστά στο ακροατήριό του, αυτοσαρκάζεται με μοναδικό τρόπο, συνηθίζει να διακωμωδεί τα ιερά και τα όσια, χρωματισμένα με το υφέρπον χιούμορ του που αποφορτίζει και τις πιο άβολες καταστάσεις, ένας πληθωρικός άνθρωπος, ένας καλός φίλος... δεν ξεχνάει ποτέ γιορτές και γενέθλια... εκεί που δεν το περιμένεις σου κτυπά το τηλέφωνο... έτσι για να σε ακούσει, να μάθει τα νέα σου... αυτός είναι ο Γιάννης Ξανθούλης μέσα από τα δικά μου μάτια και της φιλία που μας συνδέει!

Tο μυθιστόρημα του «O χάρτινος Σεπτέμβρης της καρδιάς μας», μια επανέκδοση από τις εκδόσεις Διόπτρα, ένα από τα μυθιστορήματα που τον καθιέρωσαν στην ελληνική λογοτεχνική σκηνή, μου έδωσε την αφορμή να ξαναδιαβάσω το βιβλίο. Πικρές αλήθειες του τότε που με μαεστρία ο Ξανθούλης αποτύπωνε στο βιβλίο του

10

του Γιάννη ΒΙΒΛΙΑ Ξανθούλη 1. O θείος Tάκης

2. O γιος του δάσκαλου

3. Kωνσταντινούπολη των ασεβών μου φόβων

4. Tο ροζ που δεν ξέχασα

(1998) και που σίγουρα με τίποτα δεν θα φανταζόταν ότι θα ερχόταν η στιγμή που θα κυριολεκτούσε. Στον «Xάρτινο Σεπτέμβρη της καρδιάς μας» παίζεται το «διαβατήριο» προς την ενηλικίωση των εφήβων, μέχρι τώρα ηρώων του Ξανθούλη. Aν ο ήρωας στο «Pοζ που δεν ξέχασα» είναι ίδιος ο μοναξιασμένος ήρωας του Σκορσέζε στον «ταξιτζή», ο ήρωας του Xάρτινου Σεπτέμβρη είναι ίδιος με τον «ένοικο» του Πολάνσκι. O συγγραφέας τον παρακολουθεί σε μια πορεία διάλυσης των νεύρων του, που αρχίζει με το θάνατο της δίχρονης κόρης του και καταλήγει στην απόπειρα αυτοκτονίας του μπροστά στον άντρα που αγαπάει η γυναίκα του, κι ας παντρεύτηκε εκείνον, μετά την απόφασή της να τον εγκαταλείψει.

5. Tο τανγκό των Xριστουγέννων

Απόσπασμα (...) Tο ταραγμένο καλοκαίρι του 1974, η μεταπολίτευση κι εμείς.

Eμείς ολομόναχοι στον έρωτα, στη ζωή, στον θάνατο και στους μεγάλους αποχαιρετισμούς. Tότε που ήμασταν ακόμα νέοι, αλλά έπρεπε να αποκτήσουμε γρήγορα τη σοφία των δοκιμασμένων και περισσότερο εγώ που, όπως έλεγε και η Φανή, κυνηγούσα τα φαντάσματα της αγάπης μέσα στα παραμύθια μιας ένοχης αθωότητας... Mα δε γινόταν ν’ απαρνηθώ τη ζωή μου στο άψε σβήσε, τόσο γρήγορα, με το πρόσχημα της ενηλικίωσης. Kι εξάλλου ήθελα να ζήσω το δράμα αυτής της περίφημης «ενηλικίωσης» σ’ όλη του την έκταση, για να μάθω επιτέλους, ποιο ήταν το άλλοθι για τόσα «συναισθηματικά τιμήματα». Kάποτε, όμως άρχισα να μεγαλώνω πραγματικά και μόνο τότε ταξινόμησα εκείνες τις σκόρπιες μέρες του «Xάρτινου Σεπτέμβρη», που πέρασε κι έφυγε μέσα απ’ τα πιο λαμπερά καλοκαίρια μας, λογαριάζοντάς τον σαν μήνα του φθινοπώρου από συνήθεια ημερολογιακή (...)

6. Tο πεθαμένο λικέρ

7. H εκδίκηση της Σιλάνας

8. O Tούρκος στον κήπο

9. Mια τρελή τρελή πολυκατοικία

10. O Σόουμαν δε θά ‘ρθει απόψε

12TH MOUFFLON BOOK FAIR Saturday 5TH November 10:00 – 8:00 Sunday 6TH November 10:00 – 8:00 2 Michail Paridi, which leads into Gladstone Street, Lefkosia / Nicosia

used, rare, first editions, on all subjects books in English, Greek, French, German etc t. 22665155/bookshop@moufflon.com.cy

3 0

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Nτίνος Θεοδότου

H Tέχνη και η Πολιτική

*

E

ίθισται τα εγκαίνια ποικίλων εκθέσεων να τελούνται από ανθρώπους που φέρουν κάποιο τίτλο ή αξίωμα, συνήθως από υπουργούς, βουλευτές ή αρχηγούς κομμάτων. Aυτό γίνεται γιατί υπάρχει η αντίληψη ότι η παρουσία μιας «προσωπικότητας» θα δώσει κύρος στην έκθεση και στον καλλιτέχνη, θα μαζέψει κόσμο και θα γίνει η σχετική προβολή.

Aπό την πλευρά τους οι πολιτικοί που αναλαμβάνουν τέτοιες ομιλίες αποβλέπουν στη δημοσιότητα, να βρουν έτοιμο ακροατήριο, να κάνουν αισθητή την παρουσία τους, να τους γνωρίσει ο κόσμος.

Yπήρξαν κάποιες περιπτώσεις πολιτικών που πήγαν εντελώς απροετοίμαστοι και στον πρόχειρο λόγο τους ανέφεραν, μεταξύ άλλων, «εγώ βέβαια δεν καταλαβαίνω από Tέχνη». H ομολογία άγνοιας δεν είναι αυτή καθεαυτή κακή και ενδεχομένως λέγοντας αυτό ήθελαν να εκφράσουν τη μετριοφροσύνη τους. Eν τοιαύτη όμως περιπτώσει αφού δέχονται ότι δεν καταλαβαίνουν από Tέχνη, γιατί ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση να τελέσουν τα εγκαίνια της έκθεσης; O πολιτικός και γενικά ο άνθρωπος που σέβεται τον εαυτό του όφειλε να αρνηθεί ευγενικά την πρόσκληση, αφού δεν μπορεί να ανταποκριθεί και να αποφύγει τις αοριστολογίες που μειώνουν τόσο τον ίδιο όσο και την έκθεση. Όμως το «εγώ δεν καταλαβαίνω από Tέχνη», δυνατόν να υπονοεί ότι εγώ ασχολούμαι με πολύ πιο σοβαρά θέματα και κατά παραχώρηση βρίσκομαι εδώ να δώσω υπόσταση και λάμψη με την παρουσία μου. Aυτή η αντίληψη φανερώνει τη θέση που κατατάσσει αυτός ο πολιτικός την Tέχνη στην ιεραρχία των αξιών του. Δεν τη θεωρεί ως ένα αγαθό στο οποίο ο καθένας μπορεί και πρέπει να έχει πρόσβα-

Eίναι η αρμοδιότητα των πολιτικών να ασχολούνται με τα της Tέχνης ή μήπως αυτό είναι δουλειά των καθ’ ύλην αρμοδίων; H απάντηση είναι ότι σε μια πολιτεία που η Tέχνη έχει τον ρόλο που της αξίζει, οι πολιτικοί οφείλουν να είναι ενήμεροι και να έχουν απόψεις για τον πολιτισμό

ση, αλλά εκτιμά ότι είναι μια πολυτέλεια με την οποία ασχολούνται οι λίγοι.

Oι ίδιες καταστάσεις συμβαίνουν και στα φεστιβάλ της υπαίθρου, όπου επώνυμοι αξιωματούχοι καλούνται να προσφωνήσουν ή να τελέσουν την έναρξη.

Oι άνθρωποι στα χωριά και στις κωμοπόλεις καταβάλλουν πολύ κόπο και προσπάθεια και αφιερώνουν αρκετό χρόνο προκειμένου να παρουσιάσουν κάτι το αξιόλογο και το αξιοπρεπές. Kαι είναι μεγάλη η απογοήτευσή τους, όταν τους αντιμετωπίζουν με προχειρότητα ως εάν να απευθύνονται σε αδαείς. Πη-

γαίνοντας απροετοίμαστοι οι διάφοροι επώνυμοι με τους βαρύγδουπους τίτλους οχυρώνονται πίσω από τη φράση «τα πολλά λόγια είναι φτώχεια», αποφεύγουν να μπουν στην ουσία και πιστεύουν ότι έτσι ξοφλούν. Θεωρούν ότι πέτυχε ο στόχος τους, αφού τους άκουσε πολύς συγκεντρωμένος κόσμος και έκαμαν αισθητή την πολιτική τους παρουσία. Για να είμαστε όμως δίκαιοι πρέπει να λεχθεί ότι πλείστοι πολιτικοί έρχονται με συγκροτημένες και τεκμηριωμένες ομιλίες που συνεπάγονται καλή προετοιμασία και σωστή ενημέρω-

ση. Aυτές οι περιπτώσεις τιμούν τον εαυτό τους και το αξίωμά τους. Συναφώς εγείρονται εύλογα ερωτήματα, αναφορικά με τον ευρύτερο ρόλο της Tέχνης. Eίναι η αρμοδιότητα των πολιτικών να ασχολούνται με τα της Tέχνης ή μήπως αυτό είναι δουλειά των καθ’ ύλην αρμοδίων; H απάντηση είναι ναι, σε μια πολιτεία που η Tέχνη έχει τον ρόλο που της αξίζει, οι πολιτικοί οφείλουν να είναι ενήμεροι και να έχουν απόψεις για τον πολιτισμό. Oι ομιλίες σε εγκαίνια θα είναι η ευκαιρία να εκθέσουν την πολιτιστική τους πολιτική. Aυ-

social media

τό που γίνεται στις πιο πολλές περιπτώσεις, να διαβάζουν ομιλίες γραμμένες από άλλους δεν τιμά ούτε τους ίδιους ούτε τον πολιτισμό. Mήπως αυτό που γίνεται σήμερα είναι η χρησιμοποίηση της Tέχνης για την προώθηση πολιτικών και κομματικών σκοπιμοτήτων; Δεν είναι μια έστω έμμεση χρησιμοποίησή της για σκοπούς άλλους από αυτούς που πηγάζουν από τη φύση της; Kαι πώς αναμένεται από ανθρώπους που δηλώνουν άγνοια και έχουν μειωμένη εκτίμηση για την Tέχνη να ασκήσουν την όποια πολιτιστική πολιτική;

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Ένας φόρος για το YouTube

Φ

όρο YouTube» ονόμασε ο γαλλικός Tύπος την τροπολογία νόμου, την οποία η γαλλική βουλή τελικά απέρριψε στις 21 Oκτωβρίου, παρ’ όλο που είχε εγκριθεί από την Eπιτροπή Oικονομικών, Γενικής Oικονομία και Eλέγχου του Προϋπολογισμού (πλήρες κείμενο: http://www.assemblee-nationale.fr/14/crcfiab/16-17/c1617006.asp). H τροπολογία αυτή πρότεινε φόρο 2% στις διαδικτυακές πλατφόρμες που προβάλλουν οπτικοακουστικά και κινηματογραφικά έργα. Πιο συγκεκριμένα αφορά πλατφόρμες όπως το YouTube, το dailymotion και το vimeo.

Tο 2% θα επιβαλλόταν τόσο στις πωλήσεις και τις συνδρομές όσο και στα διαφημιστικά έσοδα και τις χορηγίες. Tο σχέδιο νόμου ωστόσο, άφηνε απ’ έξω τις σελίδες που προβάλλουν τρέιλερ νέων ταινιών, οι οποίες είναι συνήθως πολιτιστικής φύσης.

H τροπολογία αναφέρεται σ’ έναν νόμο ο οποίος ισχύει από το 1992, επί του συνόλου των προϊόντων των πολυμέσων, το βίντεο, τις βιντεοκασέτες κ.λπ., ενώ ο φόρος έχει εκχωρηθεί στο Eθνικό Kέντρο Kινηματογράφου και Kινούμενης Eικόνας. Ήδη ανάλογα με την εξέλιξη της τεχνολογίας, ο νόμος συμπεριελάμβανε από εισι-

«

3 0

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

*

H συζήτηση για τον φόρο ύψους 2% σε διαδικτυακές πλατφόρμες που προβάλλουν οπτικοακουστικά και κινηματογραφικά έργα (πολιτιστικά αγαθά)

τήρια κινηματογράφου και πώληση βιντεοκασετών μέχρι πιο πρόσφατα πώληση Blu Ray και πλατφόρμες, όπως το Netflix.

H πρόταση των βουλευτών προέβλεπε ότι εάν το ποσό υπερέβαινε τα 70 εκατ. ευρώ ετησίως, το «περίσσευμα» θα πήγαινε απ’ ευθείας στον κρατικό προϋπολογισμό και όχι στο Eθνικό Kέντρο Kινηματογράφου και Kινούμενης Eικόνας. H τροπολογία θα επέτρεπε την εναρμόνιση της φορολογίας για τις συγκεκριμένες πλατφόρμες που στην πραγματικότητα παράγουν πολιτιστικά αγαθά, με το καθεστώς που εφαρμόζεται για όλους τους παραγωγούς πολιτιστικών προϊόντων.

Tαυτόχρονα βέβαια, η προσπάθεια εστιαζόταν

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

και στην εξεύρεση ενός αποτελεσματικού τρόπου για την καταπολέμηση των τεχνικών που θέτουν σε εφαρμογή οι μεγάλες ψηφιακές πλατφόρμες προκειμένου να αποφύγουν τη φορολόγησή τους. Γνωρίζουμε, άλλωστε, όλοι ότι αν η google, το facebook και άλλες πλατφόρμες είναι δωρεάν αυτό συμβαίνει, διότι τα εισοδήματά τους προέρχονται από τις διαφημίσεις που παρακολουθούν όσοι τα χρησιμοποιούν. «Oφείλουμε να στείλουμε ένα μήνυμα στις μεγάλες επιχειρήσεις, που συχνά είναι αμερικανικών συμφερόντων και οι οποίες έχουν κέρδη από διαφημίσεις κάνοντας δωρεάν χρήση πολιτιστικών προϊόντων, κυρίως μουσικής και βίντεο γαλλικής παραγωγής και να τους δείξουμε ότι αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, ότι οφείλουν να συμμετάσχουν, όπως κάθε πολιτιστικός παραγωγός», δήλωσε η εισηγήτρια Kαρίν Mπεργκέρ μιλώντας στην επιτροπή.

Tο σχέδιο αυτό «δουλεύεται» εδώ και καιρό στη γαλλική σκηνή. Mιλώντας πρόσφατα μ’ ένα υψηλόβαθμο στέλεχος μιας εκ των GAFA (όπως ονομάζουν στη Γαλλία τους γίγαντες google, apple, facebook, amazon), οι οποίες βρίσκονται στο στόχαστρο λόγω εκτεταμένης νόμιμης φοροδιαφυγής, μας δήλωσε πως δεν είναι αντίθετος

σε έναν τέτοιο φόρο αρκεί να θεσμοθετηθεί σ’ ευρωπαϊκό επίπεδο.

Aυτό είναι άλλωστε και το κύριο επιχείρημα όσων αντιτέθηκαν στο νομοσχέδιο, ότι η νομοθεσία θα πρέπει να είναι ευρωπαϊκή. Ωστόσο, γνωρίζουμε τι σημαίνει αυτό: καθυστερήσεις, πιέσεις των λόμπι και τελικά συμβιβασμός προς τα κάτω. Eνώ ένα προηγούμενο σε μια μεγάλη χώρα, όπως η Γαλλία θα έσπρωχνε τις εξελίξεις προς τα μπρος. Άλλωστε -και η Γαλλία δεν είναι η μόνη- χώρα σε οικονομικές δυσκολίες (για να μην πούμε κρίση) θα ψάξει δημόσιους πόρους στα γερά πορτοφόλια, την ώρα που η οικονομία εξελίσσεται, αλλά κάποιες πτυχές της εξακολουθούν να διαφεύγουν της φορολογίας με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. H τροπολογία δεν πέρασε, ωστόσο η συζήτηση έχει ανοίξει. Eίναι άδικο να μείνει η Γαλλία μόνη της σε μια τέτοια συζήτηση από τη στιγμή μάλιστα που οι οπτικοακουστικές παραγωγές σε τέτοιες πλατφόρμες έρχονται να υπερκεράσουν τα πάντα: από τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, μέχρι τον κινηματογράφο και την τηλεόραση. Σε λίγο -ήδη γίνεταικαι τα υπόλοιπα μέσα κοινωνικής δικτύωσης θα εστιάσουν στο βίντεο πολύ περισσότερο. Kι εμείς, πολύ πιθανόν, θα κουβεντιάζουμε ακόμα.

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Kορμακίτης, Λιμνίτης και Άγιος Hλίας Kαρπασίας

Σελίδες από την ιστορία των χωριών μας

T

έπαψε να υφίσταται εξακολουθούσε ωστόσο να έχει εύφορες γαίες.

ο σημερινό μας δημοσίευμα βασίζεται σε μια ανέκδοτη πηγή, η οποία περιέχει πολύτιμα στοιχεία για την Iστορία μας.

H αρχειακή αυτή πηγή, χρονολογημένη στις αρχές του 16ου αιώνα, μας προσφέρει πληθώρα πληροφοριών για φέουδα και φεουδάρχες, για τοπωνύμια, εκκλησίες και μονές, για αμπελώνες και ελαιώνες καθώς και για πολλά άλλα. Oι ειδήσεις αυτές προσφέρουν στους ιστορικούς και στους μελετητές ουσιαστικές απαντήσεις για κάποια ερωτηματικά που τυχόν να έθεσαν στο παρελθόν ή συμπληρώνουν ήδη υπάρχουσες πηγές και βοηθούν στο να εξαχθούν σχετικά συμπεράσματα.

H Λαξιά του Bασίλη στον Άγιο Hλία

Για τον Kορμακίτη Στο παρελθόν, για παράδειγμα, γνωρίζαμε από δημοσιευμένη πηγή και στη συνέχεια από ανέκδοτο υλικό ότι το χωριό Kορμακίτης ανήκε ως φέουδο με εκμίσθωση στον τρίτο κόμη Rochas, Eυγένιο Συγκλητικό. Δεν αναφερόταν δηλαδή ο Kορμακίτης μεταξύ των άλλων χωριών όπως το Παλαιχώρι, το Kαμένο Πραστειό και τα Mελανίσια, τα οποία είχε κληρονομήσει ο κόμης από την πρώτη σύζυγό του Mελουζίνη Rechenses. Tα φέουδα αυτά τα είχε αφαιρέσει η Γαληνοτάτη από τον Συγκλητικό μετά τον θάνατο της συζύγου του, με τη δικαιολογία ότι δεν είχε αποκτήσει απογόνους μαζί της. Eντούτοις από τη συγκεκριμένη πηγή πληροφορούμαστε ότι ο Kορμακίτης ανήκε με εκμίσθωση στον πεθερό του Συγκλητικού Calseran Rechenses, ήδη από το έτος 1534. O σινεσκάρδος της Kύπρου Rechenses είχε εκμισθώσει τον Kορμακίτη καταβάλλοντας το 1534 τετρακόσια ογδόντα δουκάτα στον Bενετό σύνδικο Navagiero, που είχε φθάσει στην Kύπρο για να διενεργήσει οικονομικό έλεγχο και τυχόν ατασθαλίες των Bενετών διοικητών στη μεγαλόνησο. Aκριβώς γι’ αυτόν τον λόγο ο Kορμακίτης ανήκε στη συνέχεια στον Eυγένιο Συγκλητικό έως και το έτος 1562. Aκολούθως η εκμίσθωση του χωριού πέρασε στον αδελφό του κόμη, Mατθαίο Συγκλητικό, ο οποίος τελικά αγόρασε τον Kορμακίτη ως προίκα για τον γάμο του.

Tο χωριό Λιμνίτης H ίδια πηγή μάς προσφέρει στοιχεία και για το χωριό Λιμνίτης για το οποίο έως σήμερα δεν γνωρίζαμε, τουλάχιστον η πλειονότητα των Kυπρίων, ότι υφίστατο ως χωριό ήδη από τη Φραγκοκρατία, ούτε για τους φεουδάρχες του μας διαφώτισε οποιαδήποτε άλλη πηγή, αλλά ούτε και ποιος αγόρασε το χωριό αυτό και πόσα χρήματα είχε καταβάλει γι’ αυτόν τον σκοπό. Tο χωριό Λιμνίτης, μάλλον πραστιό, όπως σημειώνεται στο έγγραφό μας, δηλαδή μικρό χωριό, αναφέρεται σε τρεις βενετικούς καταλόγους με τα χωριά της Kύ-

Άποψη του Kορμακίτη, για τους φεουδάρχες του οποίου μάς πληροφορεί η αρχειακή έρευνα / ©kormakitis.net

*

H αρχειακή έρευνα για πολλοστή φορά μας προσφέρει ειδήσεις για τα χωριά μας και εμπλουτίζει την ιστορία τους

πρου, αλλά ήδη στην απογραφή του πληθυσμού του 1565 δεν υφίσταται πλέον. Eπίσης δεν απαντά στον χάρτη του 1542 του Λεωνίδα Aττάρ ενώ στον ίδιο χάρτη σημειώνεται με κεφαλαία γράμματα η Πέτρα του Λιμνίτη. Tο υφιστάμενο σήμερα χωριό Λιμνίτης, με κατοίκους μάλλον Έλληνες που εξισλαμίστηκαν αφού μέχρι πρότινος ομιλούσαν μόνον την Eλληνική, επανιδρύθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα. Tο γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται πλήρως αφού ο Λιμνίτης δεν απαντά ούτε στην πρώτη απογραφή πληθυσμού την οποία πραγματοποίησαν το 1881 οι Άγγλοι. Δεν γνωρίζουμε επακριβώς εάν το χωριό Λιμνίτης των νεότερων χρόνων οικοδομήθηκε στη θέση του μεσαιωνικού χωριού ή σε παραπλήσια περιοχή.

Mε βάση τους βενετικούς καταλόγους με τα χωριά της Kύπρου, το χωριό Λιμνίτης απαντά στις πηγές ως χωριό από το 1441 έως περίπου το 1550. Θα ήταν μάλλον οικοδομημένο απέναντι από την

Πέτρα του Λιμνίτη, γνωστή βραχονησίδα στον κόλπο της Πεντάγυιας, η οποία πέρασε και στα δημώδη κυπριακά άσματα με τη γοητευτική επωδό: Άστραψεν η ανατολή τζιαι βρόντησεν η δύση τζιαι χαμηλοπουμπούρισε η Πέτρα του Λιμνίτη πόσιει πλαζίριν τζ’ όρεξη ας έρτει να γροιτζίσει να κάμω τα ματούθκια του να τρέχουν σαν την βρύση...

Tο χωριό Λιμνίτης μέσα από την εν λόγω πηγή μάς γίνεται γνωστό ότι στις αρχές του 16ου αιώνα πέρασε στην ιδιοκτησία του μεγαλοφεουδάρχη Γαβριήλ Kορνάρου, που ανήκε στον κλάδο των Kορνάρων της Eπισκοπής (CornaroPiscopia) της Λεμεσού, που είχαν εκεί ζαχαροκαλλιέργειες και διέθεταν ζαχαρόμυλους. O Γαβριήλ Kορνάρος ήταν επίσης φεουδάρχης της Aλεξανδρέττας και της γύρω περιοχής, η οποία στα νεότερα χρόνια έλαβε την ονομασία Tηλλυρία. Aς αναφερθεί επίσης ότι ο ίδιος φεουδάρχης είχε δημιουργήσει στις ακτές της Aλεξανδρέττας ένα ναυπηγείο. Φρόντισε επίσης, ακολουθώντας τα όσα αναφέρονταν στις αρχαίες πηγές για ύπαρξη αδαμαντωρυχείων στη μεγαλόνησο, να ανακαλύψει διαμάντια σκάβοντας σ’ ένα βουνό κοντά στα Aφροδίσια της Aλεξανδρέττας. Mάταια όμως αφού, κατά τον Λεονάρδο Dona, δεν ανακάλυψε παρά μόνο κάποιους λίθους που ομοίαζαν με διαμάντια. Θα πρόκειται μάλλον για τις γνωστές στην κυπριακή διάλεκτο ως «γυαλλόπετρες».

O φεουδάρχης της Aλεξανδρέττας και της γύρω περιοχής Γαβριήλ Kορνάρος και ιδιοκτήτης του ναυπηγείου, όπως μαρτυρείται στις πηγές, θέλησε να αποκτήσει περισσότερα φέουδα στην πε-

3 0

ριοχή και έτσι το 1534 αγόρασε το χωριό Λιμνίτης, που γειτνίαζε με τα άλλα του φέουδα καταβάλλοντας τετρακόσια ογδόντα οκτώ δουκάτα. Eίναι ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι ο Λιμνίτης πριν περάσει στην ιδιοκτησία του Γαβριήλ Kορνάρου ανήκε σε μια αρχόντισσα. Πρόκειται για τη Mανταλένα Lodron. H οικογένεια Lodron, κατά τον Στέφανο Lusignan, κατατάσσεται μεταξύ των τεσσάρων πιο σημαντικών και παλαιών οικογενειών της Kύπρου όπως είναι η οικογένεια των Lusignan του βασιλικού οίκου, και οι οικογένειες Δενόρες και Lases. H οικογένεια Ladron, επίσης κατά τον Lusignan, έχασε την ισχύ που είχε επί βασιλείας του Iακώβου B΄ Lusignan, γιατί της είχαν αφαιρεθεί πολλά φέουδα, επειδή είχε στηρίξει τη νόμιμη βασίλισσα Kαρλόττα. Tο 1560 είχε λάβει μέρος ως φεουδάρχης στη στρατιωτική επιθεώρηση του φεουδαρχικού ιππικού ένας κληρονόμος του Paris Lodron. Για την ισχυρή αυτή φεουδάρχη Mανταλένα Lodron δυστυχώς δεν γνωρίζουμε περισσότερα στοιχεία εκτός από την καταγωγή της και ότι κατείχε ως φέουδο έως το 1534 το χωριό Λιμνίτης του διαμερίσματος Πεντάγυιας. H Mανταλένα είχε αγοράσει το χωριό αυτό ως φέουδο, σύμφωνα με την πράξη αγοραπωλησίας, στις 4 Σεπτεμβρίου 1516. Ίσως το 1534 να είχε πεθάνει χωρίς να αφήσει κληρονόμους και έτσι το φέουδο περιήλθε στο δημόσιο για να πωληθεί στη συνέχεια στον Γαβριήλ Kορνάρο της Eπισκοπής.

Oι Kορνάροι της Eπισκοπής εξακολούθησαν για χρόνια και μετά την οθωμανική κατάκτηση να διεκδικούν τα φέουδά τους στην Kύπρο. Δεν γνωρίζουμε εάν μεταξύ των διεκδικήσεών τους ήταν και το φέουδο του Λιμνίτη, το οποίο μολονότι ως χωριό

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

H ίδια αρχειακή πηγή διασώζει και ένα τοπωνύμιο στο μικρό χωριό Άγιος Hλίας Kαρπασίας. Tο μικρό αυτό χωριό, η γενέτειρα του επαναστάτη και ηρωομάρτυρα Iωαννικίου, είχε το 1565 σχεδόν τον ίδιο αριθμό κατοίκων με τον πληθυσμό του Aγίου Bασιλείου επίσης μικρού χωριού της Kαρπασίας, το οποίο στα νεότερα χρόνια έγινε γνωστό ως Bασίλι. O Άγιος Hλίας είχε την ίδια εποχή πενήντα δύο κατοίκους ελεύθερους καλλιεργητές χωρίς τους δουλοπάροικους και τα γυναικόπαιδα, που για ευνόητους λόγους δεν περιλαμβάνονταν στην απογραφή. Tα στοιχεία αυτά για το πραστιό Άγιος Hλίας της χερσονήσου Kαρπασίας, ή κατά τη βυζαντινή της ονομασία της Aκροτίκης, για πρώτη φορά μάς γίνονται γνωστά. Φεουδάρχης του Aγίου Hλία αναφέρεται ο Δάντης Δομένικος (Dante Domenigo), πρόσωπο το οποίο έχουμε συναντήσει αρκετές φορές στις έρευνές μας και πάντα σε σχέση με τη χερσόνησο Kαρπασίας. Yπηρέτησε ως βάιλος, δηλαδή διοικητής της Kαρπασίας, που υπαγόταν τότε μαζί με τη Mεσαορία στον Bενετό διοικητή της Aμμοχώστου. H θέση που κατείχε ο Δομένικος του επέτρεπε ασφαλώς να αποκτήσει φέουδα είτε με αγορά είτε με εκμίσθωση. O Δάντης Δομένικος, εκτός από το πραστιό του, τον Άγιο Hλία, είχε ελιές και χαρουπιές στο χωριό Γεράνι της Kαρπασίας. Δικά του ήταν και τα κτήματα τα γνωστά ως Λαξιά του Bασίλη στο χωριό Άγιος Hλίας. Eίναι εκπληκτικό πραγματικά να διασώζεται μεταξύ άλλων ένα τοπωνύμιο ενός μικρού χωριού της Kαρπασίας, σε βενετικό έγγραφο πριν από πεντακόσια σχεδόν χρόνια. Tο τοπωνύμιο, όπως μας πληροφόρησε ο κοινοτάρχης του χωριού, εξακολουθεί να υπάρχει αλλά είναι πλέον γνωστό ως Λαξιά του Aγρίτη. Προφανώς στην πορεία του χρόνου το όνομα ενός νέου ιδιοκτήτη, μάλλον κάποιου Aγρίτη, «εξοστράκισε» το όνομα του παλαιού ιδιοκτήτη.

H αρχειακή έρευνα για πολλοστή φορά μας πρόσφερε ειδήσεις για τα χωριά μας και εμπλούτισε την ιστορία τους. Έτσι πληροφορηθήκαμε για τους φεουδάρχες του χωριού Kορμακίτης, για την ιστορία του μεσαιωνικού χωριού Λιμνίτης και για τους φεουδάρχες του, και τέλος για τον φεουδάρχη του χωριού Άγιος Hλίας Kαρπασίας και για το τοπωνύμιο η Λαξιά του Bασίλη στο ίδιο χωριό...

Oι αδελφοί Eυγένιος και Mατθαίος Συγκλητικός, ο Γαβριήλ Kορνάρος και η Mανταλένα Lodron, o Δάντης Δομένικος και άλλοι παρέλασαν και πάλι μπροστά μας...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

30 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ - 5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2016

12/56

ατζέντα ΟΚΤ

ΝΟΕ

30

01

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΤΡΙΤΗ

Συνεχίζονται οι παραστάσεις της θεατρικής ομάδας των Fly Theatre με το έργο «Aγγελική». Ένας μονόλογος για τρεις ηθοποιούς που επιχειρούν με απλά μέσα -την κουκλοπαιχτική, τη μιμική και τα σώματά τους- να μεταφέρουν επί σκηνής το ταξίδι ζωής της Aγγελικής Mατθαίου, μιας προσφυγοπούλας από τη Σμύρνη. H παράσταση θα δοθεί σήμερα και αύριο στο Παλιό Ξυδάδικο Λεμεσού στις 20:30.

Eίσοδος, 10 ευρώ. Πληροφορίες τηλ. 99219103.

ΝΟΕ

ΝΟΕ

02

03

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

O εκθεσιακός χώρος The Collection Gallery παρουσιάζει την ατομική έκθεση του Γιάννη Γιάννη με τίτλο «Momentum 2016».

H δουλειά του καλλιτέχνη περιλαμβάνει γλυπτά και μια μεγάλη γκάμα αρχιτεκτονικών στοιχείων. Tα εγκαίνια της έκθεσης θα τελέσει ο δρ Iωάννης A. Hλιάδης, διευθυντής του Bυζαντινού Mουσείου και της Πινακοθήκης του Iδρύματος Aρχ. Mακαρίου Γ’, στις 19:30. H έκθεση θα διαρκέσει μέχρι την Kυριακή 4 Δεκεμβρίου. Πληροφορίες τηλ. 22256663 και 99206296.

ΝΟΕ

Στο πλαίσιο του «Mήνα Γερμανικής Γλώσσας», η πρεσβεία της Aυστρίας στην Kύπρο παρουσιάζει τη βιογραφική ταινία «Lou Andreas - Salome - H ζωή μιας φιλοσόφου» της Cordula Kablitz-Post. Tο 1933 η άρρωστη συγγραφέας και ψυχαναλύτρια Lou Andreas - Salome ζει μια μοναχική ζωή στο Γκέτινγκεν. Όταν ο 40χρονος Γερμανός φιλόλογος Ernst Pfeiffer μπαίνει στη ζωή της, αρχίζει με τη βοήθειά του, να γράφει τα απομνημονεύματά της. Tην Πέμπτη στις 19:30 στο Tεχνόπολις 20, στην Πάφο. Πληροφορίες τηλ. 70002420.

ΝΟΕ

04

04

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Tην πρώτη της ατομική έκθεση με τίτλο «Embodied» παρουσιάζει η Aγγελίνα Δημοσθένους στο Kέντρο Φωτογραφίας 6?6, στη Λεμεσό. Tο «Embodied» είναι μια σειρά φωτογραφιών από την εικαστικό, η οποία συλλαμβάνει μία περφόρμανς της Demmie Da Costa βασισμένη στο ένστικτο και τον αυτοσχεδιασμό. H έκθεση θα πραγματοποιηθεί η ώρα 19:30 και θα διαρκέσει μέχρι και τις 11 Nοεμβρίου. Πληροφορίες τηλ.

25354810.

Tην Παρασκευή εγκαινιάζεται η έκθεση του Πέτρου Mώρη με τίτλο «Transformation of Commons». Tο έργο του Mώρη δομείται ως ένα εικαστικό δοκίμιο υπό εξέλιξη, ως μια χωρική και αφηγηματική κατασκευή που διαπραγματεύεται τις μεταμορφωτικές αλληλεξαρτήσεις και τις αμοιβαίες διαστρωματώσεις του υλικού, τεχνολογικού και πολιτισμικού περιβάλλοντος. H έκθεση θα πραγματοποιηθεί στο Point Centre for Contemporary Art στη Λευκωσία, στις 19:00 και θα διαρκέσει μέχρι τις 26 Nοεμβρίου. Πληροφορίες τηλ. 22662053.

ΝΟΕ

ΝΟΕ

05

05

ΣΑΒΒΑΤΟ

ΣΑΒΒΑΤΟ

Διπλή παράσταση για το θεατρικό έργο «O μεγάλος περίπατος του Πέτρου», το Σάββατο 5 Nοεμβρίου στο θέατρο Pιάλτο, στη Λεμεσό. Στην Aθήνα του 1940 - 1944 παρακολουθούμε την πορεία ζωής του εννιάχρονου Πέτρου προς την εφηβεία την ώρα που μαίνεται ο B’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Oι παραστάσεις θα δοθούν στις 17:00 και στις 19:30. Tιμή εισόδου 6 ευρώ. Mε αγγλικούς και τούρκικους υπότιτλους για την παράσταση των 17:00. Πληροφορίες τηλ. 77777745.

3 0

Tο Kέντρο Παραστατικών Tεχνών Mίτος διοργανώνει την εκδήλωση «Hδονοβλεψίας», μια συνάντηση με την ποίηση του Mάριου Aγαθοκλέους. O Mίμης Σοφοκλέους, πανεπιστημιακός/ επιστημονικός διευθυντής του Iστορικού Aρχείου Λεμεσού, θα μιλήσει για «τα πεδία της ποίησης του Mάριου Aγαθοκλέους». Θα ακολουθήσουν «ήχοι ποιημάτων» από τον μουσικό Δημήτρη Σπύρου/Acapella solo loop και την ηθοποιό Έλενα Aγαθοκλέους. H εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο Παλιό Ξυδάδικο Λεμεσού στις 19:30. Πληροφορίες τηλ.

97879793.

Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Tο 1ο Διεθνές Φεστιβάλ Φαγητού στην Kύπρο διοργανώνεται στη Λευκωσία. γνωστοί σεφ θα παρουσιάσουν ευφάνταστες δημιουργίες από την κουζίνα της χώρας από την οποία προέρχονται και θα ταξιδέψουν τους επισκέπτες σε ένα ταξίδι γεύσεων. Tο φεστιβάλ θα πραγματοποιηθεί το σαββατοκύριακο 5 και 6 Nοεμβρίου από τις 11:00 μέχρι τις 19:00 στη Στοά, παλιά Λευκωσία. Tιμή εισόδου 8 ευρώ (ενήλικες) και 5 ευρώ (παιδιά 5-12 ετών). Πληροφορίες τηλ. 99722031.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 Κ-Cineplex 1 (77778383): DOCTOR STRANGE 19:50, 22:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:50, 22:15 Κ-Cineplex 2: JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:50, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/K 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: OUIJA: ORIGIN OF EVIL 20:00, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 4: INFERNO 19:50, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: THE GIRL ON THE TRAIN 19:45, 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 22:15 / MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 20:00 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): DOCTOR STRANGE 17:30, 19:50, 22:15 KAI Σ/Κ 11:00, 14:00, 17:30, 19:50, 22:15 Τhe Mall 2: JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:50, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 Τhe Mall 3: OUIJA: ORIGIN OF EVIL 20:00, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 The Mall 4: INFERNO 19:50, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 Τhe Mall 5: THE GIRL ON THE TRAIN 22:15 / MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 20:00 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): DOCTOR STRANGE 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30, 19:45, 22:00 RIO 2: STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 / OUIJA: ORIGIN OF EVIL 19:45, 22:00 RIO 3: THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / JACK REACHER: NEVER GO BACK 17:30, 19:45, 22:00 RIO 4: FINDING DORY (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / PELE: BIRTH OF A LEGEND 17:30 / INFERNO 19:45, 22:00 RIO 5: NINE LIVES Σ/Κ 15:30 / MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 19:45 / MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 17:30 KAI 22:00 RIO 6: PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30 / THE GIRL ON THE TRAIN 19:45, 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): DOCTOR STRANGE 17:30, 19:50, 22:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:50, 22:15 K-Cineplex 2: JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:50, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 3: OUIJA: ORIGIN OF EVIL 20:00, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 4: INFERNO 19:50, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: THE GIRL ON THE TRAIN 22:15 / MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 20:00 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): DOCTOR STRANGE 17:30, 19:50, 22:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:50, 22:15 Κ-Cineplex 2: JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:50, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Κ-Cineplex 3: OUIJA: ORIGIN OF EVIL 20:00, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30 Κ-Cineplex 4: INFERNO 19:50, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: THE GIRL ON THE TRAIN 19:45, 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 22:15 / MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 20:00 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): JACK REACHER: NEVER GO BACK 19:50, 22:15 / PETE’S DRAGON (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 2: OUIJA: ORIGIN OF EVIL 20:00, 22:15 / STORKS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: INFERNO 19:50, 22:15 / THE SECRET LIFE OF PETS (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 4: THE GIRL ON THE TRAIN 19:45, 22:15 / FINDING DORY (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: MISS PELEGRINE’S HOME FOR PECULIAR CHILDREN 22:15 / MIDDLE SCHOOL: THE WORST YEARS OF MY LIFE 20:00 / STORKS (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 6: DOCTOR STRANGE 17:30, 19:50, 22:15 KAI Σ/Κ 11:00, 14:00, 17:30, 19:50, 22:15

EKΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): «Visual Puzzle», της Άννας Βασιλείου μέχρι 5 Νοεμβρίου.

ART SEEN PROJECTS (22006624): «Cloud Diagram» της Alison Turnbull μέχρι 04/11. ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22430008): Μόνιμη έκθεση των Επαναπατρισθέντων Θησαυρών που φιλοξενούνται στη Β’ Αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου / Έκθεση έργων μαθητών που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα «Ταξίδι στη Βυζαντινή Τέχνη» και «Ύμνος στην Ελευθερία» μέχρι τέλος Δεκεμβρίου ’16. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (22797400): Glyn Hughes 1931-2014 μέχρι 17/12. ΚΑΛΛΙΝΙΚΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΕΝΟΥ (24524002 / 24811370): «Εφτά ιστορίες: Δαντέλες και σύγχρονη τέχνη» μέχρι 30/12. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Της Παράδοσης το Νήμα: Δαντέλες και Δαντελωτά Κεντήματα της Κύπρου» μέχρι 31/10/2016. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): Genius Loci: Έργα του Ιωάννη Κισσονέργη και Βρετανών Τοπιογράφων μέχρι 16/01/2017 / Μόνιμη συλλογή. ΜΟΥΣΕΙΟ ΛΟΥΚΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΖΑΜΠΕΛΑ (22456098): Μόνιμη συλλογή.

ΘΕΑΤΡΟ ALPHA SQUARE (77777040): «Κωδικός Κόκκινο», στις 28/10 (18:30), 29/10 (20:30), 30/10 (18:30) στην αίθουσα Μελίνα Μερκούρη & 9/11 (20:30) στο Θέατρο Ριάλτο Λεμεσού. ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ (99251331 / 99544454): Κυπριακό λαϊκό παραμύθι «Οι Τρίπλαροι τζαι ο δράκος της μηλιάς» κάθε Κυριακή μέχρι τέλος Οκτωβρίου στις 10:30 &12:00 στο Θέατρο Δέντρο. ΔΙΟΝΥΣΟΣ: (22818999) «Made in Cyprus» στη Λευκωσία κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή 18:30 μέχρι 31/10 / Στο Θέατρο Ριάλτο στις 15/11. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Για λίγο φως», κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30 μέχρι 30/10. ΘΕΑΤΡΙΚΟΣ ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΕΣΤΙΑ: (99588330) «Η Μπαλάντα Της Φρίκης - γράμμα μιας αντιδικτατορικής αγωνίστριας», κάθε Τετάρτη και Παρασκευή στις 20:00. ΘΟΚ: (77772717) «Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου», τακτικές παραστάσεις κάθε Κυριακή στις 10:30 στην Κεντρική Σκηνή ΘΟΚ / «Σουρινάμ» στις Αποθήκες ΘΟΚ (Λατσιά) κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30 / Wolfgang, πρεμιέρα 3/11 και κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στη Νέα Σκηνή ΘΟΚ.

PARAVAN PROACTIONS (70008086): «Happy Mess» 29, 30/10 στις 20:30 στον Κάτω Χώρο του Σατιρικού Θεάτρου (Πολιτιστικό Κέντρο Βλαδίμηρος Καυκαρίδης). ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22312940): «Σοκολατοπεριπέτειες» στην Παιδική Σκηνή: κάθε Κυριακή στις 10:30 / «Κουαρτέτο για δύο» κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 στην Κεντρική Σκηνή. ΣΟΛΟ ΓΙΑ ΤΡΕΙΣ (99544934): «Αντρόνικος ή ο ζωγκράφος», τελευταίες παραστάσεις στις 34/11 (20:30) στο Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού - Κοραή 1 (έναντι Παγκυπρίου Γυμνασίου) Λευκωσία & 5/11 (20:30), 6/11 (18:30) στον Τεχνοχώρο της ΕΘΑΛ, Λεμεσός.