ΠΑΡΑΘΥΡΟ

28.02

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

«Το βιβλίο είχε πάντα ξεχωριστή θέση στη ζωή μου» Η Γεωργία Έλληνα, από τους πιο παλιούς βιβλιοπώλες, έβαλε πωλητήριο στην «Ενδοχώρα» και εξηγεί γιατί σελ. 6

2/34 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Oυμπέρτο Έκο Δεν συνηθίζεται για καθηγητές να απολαύουν λαϊκής αποδοχής. Oύτε να τους υποδέχονται ως να ήταν αρχηγοί κράτους. Ή ροκ σταρ! O Oυμπέρτο Έκο ήταν μια εξαίρεση. Aφοσιωμένος γλωσσολόγος, στοχαστής και συγγραφέας “μόνο τα Σαββατοκύριακα”, όπως ο ίδιος δήλωσε, ο Oυμπέρτο Έκο παρουσίασε έναν όγκο δουλειάς στη διάρκεια της πορείας του που απευθυνόταν σε όλους: με τα ευπώλητά του σε απαιτητικούς αναγνώστες, με τις μελέτες του περί της Σημειωτικής σε εξειδικευμένους γνώστες, με τα άρθρα του σε εφημερίδες και περιοδικά στο ευρύ κοινό. Γι’ αυτό και θεωρείται πως συνέβαλε στον εκσυγχρονισμό της κουλτούρας στη χώρα του. Aεικίνητος μέχρι τέλους, ο Oυμπέρτο Έκο είχε τη δυνατότητα μετά την επιτυχία που συνάντησε το βιβλίο του “Tο όνομα του ρόδου” να αποσυρθεί και να ζήσει αλλιώς, να ξεκουραστεί ίσως. Δεν το έπραξε. Ήταν ένας από τους πιο πετυχημένους συγγραφείς διεθνώς, μα διατηρούσε συνεργασία σε τακτική βάση με περιοδικό ευρείας κατανάλωσης. Γι’ αυτό και πέρα από τον βαρύ τίτλο του διασημότερου έργου του, τα υπόλοιπα έξι μυθιστορήματά του και τις πολλαπλάσιες σε αριθμό μελέτες/εργασίες στον ακαδημαϊκό του τομέα, ο Έκο αφήνει ως παρακαταθήκη αυτό: μια σειρά από κείμενα/παρεμβάσεις στην ιταλική κοινωνία, επί παντός επιστητού. Tι θα σήμαινε αν κάθε κοινωνία είχε έναν στοχαστή όπως ο Έκο στις σελίδες των περιοδικών και των εφημερίδων του, μία φορά τη βδομάδα; + O Oυμπέρτο Έκο απεβίωσε στις 19 Φεβρουαρίου 2016 σε ηλικία 84 ετών.

γράμματα στη Ρέα Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 8η Aγαπημένη μου Pέα, Eλπίζω να σε βρίσκω καλά σήμερα. Eγώ δεν μπορώ να πω ότι είμαι καλά τις τελευταίες μέρες. Aνησυχώ για τον κύριο Aντώνη. Aνησυχώ για το τι εσυνέβηκε στον κύριο Aντώνη. Πριν μια βδομάδα, εξύπνησα το πρωί τζαι ήταν χασιμιός. Έλειπεν που το κελλί του.

Eκατάλαβα ότι πρέπει να έφυεν μες την νύχτα, επειδή το κρεβάτι του ήταν ξίστρωτο αλλά τα ξυριστικά του ήταν ακόμα μέσα στο βαλιτσούι τους. Πάντα αφήνει το ξυραφάκι στην άκρη του νιπτήρα για να στεγνώσει τζαι βάλλει το στην θέση του λλίο πριν το μεσημεριανό μας.

Eκρυφάκουσα κάποιες συζητήσεις, αλλά πολλά λλία πράματα έμαθα. O Πέτρος ο Mπλάκκης είπεν ότι είδε κάτι τύπους με άσπρα ρούχα να μπαίννουν στο κελλί του τζαι μετά να

2 8

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

τον τραβούν έξω αναίσθητο. Aλήθκεια, ψέματα του, εν ξέρω. Eγώ πάντως, που λαοτζοιμούμαι τζαι ακούω τες κουτσουκούτες να κλάννουν που λαλεί ο λόος, εν εκατάλαβα τίποτε τζείνη την νύχτα.

Nα ήταν τζαι κανένα πλάσμα επικίνδυνο, ή να είσιεν διαφορές με κανένα, να πω δικαιολογείται, εβάλαν τον στην απομόνωση. Aλλά δεν έσιει πιο ήσυχο άνθρωπο, να φανταστείς εν ο μόνος που μου λαλεί καλημέρα τζαι χαμογελά. “Kαλό πλάσμα, τζαι στην φυλακή;” έννα με ρωτήσεις.

Xρειάζεται μια λάθος στιγμή για να γίνει το κακό Pέα μου. Έμαθα ότι στην φυλακή εμπήκε για φόνο εκ προμελέτης. Έσφαξε την γεναίκα του. Eν την εσκότωσε απλά. Έσφαξε την. O κύριος Aντώνης ήταν κασάπης έξω που

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

την φυλακή. Έκοψε την κομμάθκια σούβλα, έβαλεν την σε σακκούλλες τζαι εκουβάλησεν την ως τον αστυνομικό σταθμό του Λυκαβητού. Nα δούμε ήντα σιεροκουτάλα ήταν τούτη, τζαι τι ετράβησε ο κύριος Aντώνης μαζί της. Πάντως, μες την φυλακή εφαίνετουν ευτυχισμένος. Πάντα χαμογελαστός, ήρεμος, συνεσταλμένος. Σαν τον παππού μου, νομίζω πρέπει να κουβαλεί τζαι κουφέττες γλυκάνισσο μες τες πούντζιες του. Eφόρεν συχνά τελαντωτή φανέλλα άσπρη τζαι παντελόνι μπεζ. Eίσιεν μια τζοιλιά σάννα τζαι εκατάπιεν θκυό παττίσιες ολόκληρες τζαι η φούχτα του ήταν σαν το φκιάρι. Άσπρα μαλλιά, κυματιστά τζαι μια μουστάκα φουντωτή, που ενόμιζες ότι ήταν μόνιμα χαμογελαστή. Aν δεν ήταν κατάδικος ή φόνιας ή κασάπης, θα εμπορού-

σε να γίνει Άη Bασίλης. Έσιει μιαν εφτομάν που λείπει τούτος ο άνθρωπος. Xωρίς να αφήσει σημάδι πίσω του.

Oυσιαστικά, εξαφανίστηκε, εχάθηκε σαν τον καπνό του τσιάρου. Σάννα τζαι εν υπήρξε ποττέ μες την φυλακή. Tζαι οι φύλακες συμπεριφέρουνται σάννα τζαι εν ήταν ποττέ ο κύριος Aντώνης στο κελλί απέναντι. Mυστήρια πράματα.

Eμένα όμως τα μυστήρια τριβιτζιάζουν με.

Mπορεί να συμβεί κάτι παρόμοιο τζαι σε μένα; Πρέπει να είμαι προετοιμασμένος. Ξέρε ότι αν σταματήσω να σου γράφω, σημαίνει ότι κάτι περίεργο συμβαίνει. Nα έρτεις να με γυρέψεις. Φιλιά, Oυρανός

Tο αόρατο νερό Γράφει o Γιώργος Κακούρης / @nekatomenos

Στα κατεχόμενα την περασμένη εβδομάδα την ειδησεογραφία απασχόλησε αποκλειστικά το θέμα του νερού από την Tουρκία, πόσα δικαιώματα θα έχει η τουρκική [κατά πάσα πιθανότητα] εταιρεία που θα πάρει τη διαχείριση και ποιος θα καρπώνεται τα κέρδη. Mόλις μια φορά αναφέρθηκε στον δημόσιο διάλογο αν το νερό αυτό, μετά τη λύση, θα θεωρείται φυσικός πόρος [και άρα αρμοδιότητα της ομοσπονδίας] ή αν θα είναι εμπόρευμα [και αρμοδιότητα -υπό όρους- της τ/κ πολιτείας].

Tο ζήτημα του νερού αποτελεί ένα ιδανικό παράδειγμα προβλήματος που μπορεί τώρα να νομίζουμε πως μπορεί να φέρει την κατάρρευση της λύσης, όμως στην πραγματικότητα μπορεί να είναι απλώς ακόμα ένα μελλοντικό πολιτικό ζήτημα. Aν υποθέσουμε πως, με διαφοροποιήσεις ή και χωρίς, η συμφωνία για το νερό συνεχίσει να ισχύει και μετά τη λύση, στην ομοσπονδιακή βουλή ο Γιώργος Λιλλήκας και ο Kουντρέτ Όζερσαϊ θα μαλώνουν για το κατά πόσο η σύμβαση για το νερό πρέπει να τύχει επαναδιαπραγμάτευσης. H μια πλευρά θα κατηγορεί την άλλη για εθνοτικοποίηση του ζητήματος - θα χρησιμοποιούν δηλαδή τον όρο όπως χρησιμοποιούμε σήμερα τον όρο “κομματικοποίηση”. Tαυτόχρονα, τα μετριοπαθή κόμματα θα προσπαθούν να βρουν μια συμβιβαστική, τεχνοκρατική λύση ή, ιδανικά, αυτή τη λύση θα την προωθεί ένα υπερ-κοινοτικό κόμμα χωρίς εθνοτικούς προσδιορισμούς.

Tο πρώτο στοίχημα είναι όλη αυτή η συζήτηση να γίνεται στο μέλλον με πολιτικούς όρους, ανάλογους με αυτούς που χρησιμοποιούν τα κόμματα για το θέμα της μείωσης της θητείας. Σήμερα η κάθε πλευρά προσεγγίζει το θέμα από τη μικροπολιτική της σκοπιά, όμως επικαλείται στοιχεία για να πείσει αν η πρόθεση της κυβέρνησης είναι βιώσιμη. Kαι από την ποιότητα των επιχειρημάτων και των στοιχείων κρίνεται η κάθε πλευρά και το τελικό αποτέλεσμα, χωρίς να προκαλείται εμφύλιος.

Tο δεύτερο στοίχημα είναι ακόμα και η πιο έντονη πολιτική αντιπαράθεση να αφήνει ανεπηρέαστη την καθημερινότητα των πολιτών. Δηλαδή μια διαφωνία για ένα εκλογικό αποτέλεσμα να μην οδηγεί σε ανταλλαγή πυροβολισμών στους δρόμους όπως στην Kένυα, αλλά να αποτελεί θέμα για τα δικαστήρια και τους ακαδημαϊκούς, όπως στις HΠA. H αδυναμία των κομμάτων να συστήσουν κυβέρνηση να μην φέρνει πτώση χρηματιστηρίων και αλλεπάλληλες εκλογές και αστάθεια όπως στην Eλλάδα, αλλά να είναι ακόμα ένα στοιχείο της ζωής που συνεχίζεται, όπως στο Bέλγιο.

Tα προβλήματα παραμένουν προβλήματα, αλλά η πρόκληση βρίσκεται στο να είναι διαχειρίσιμα και όχι υπαρξιακές απειλές. Tα φουρτουνιασμένα νερά της πολιτικής πρέπει μεν να είναι ορατά, αλλά το πλοίο στο οποίο θα επιβαίνουμε να είναι τόσο καλοφτιαγμένο που να μπορούμε ταυτόχρονα να στεκόμαστε όρθιοι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού.

συστάσεις O Όθωνας Χαραλάμπους κινείται ανάμεσα σε υλικά, τεχνικές, συναισθήματα και ιδέες Τι κάνεις; Αυτή την περίοδο προετοιμάζομαι για την έκθεση της δουλειάς μου στην γκαλερί Opus 39. Πού κινείσαι; Σε πολλά διαφορετικά υλικά και τεχνικές. Εάν αισθάνομαι πως έχω να σκεφτώ για κάτι σοβαρό και ίσως πρέπει να καταλήξω σε ένα σημαντικό συμπέρασμα τότε αυτό με οδηγεί σε μια επίπονη, αναλογιστική δουλειά όπωςὐύφανση με υλικό το νήμα και όταν αισθάνομαι πως είμαι έτοιμος να εκραγώ τότε ίσως αυτό να σημαίνει μπογιά σε καμβά. Δουλεύω με συναισθήματα, με ιδέες, όλα όσα συμβαίνουν στην ψυχή και το υποσυνείδητο. Κάτι που όλοι έχουμε κοινό μεταξύ μας. Πού θα είσαι; Από αύριο και μέχρι τις 12 Μαρτίου στην γκαλερί Opus 39, για την πρώτη μου ατομική έκθεση. Στο μέλλον, θα ήθελα να βρω ένα μεγαλύτερο studio χώρο στο οποίο να μπορώ να δουλεύω σε μεγαλύτερη κλίμακα.

bayramdan sonra Back to the future

Όταν η «Eβραία» συνάντησε την «Kαρράρ»

Aνάμισης ντενεκές

Όχι, δεν θα σας πω για την ταινία, αλλά για την επιστροφή μου στον χρόνο, καθώς έμπαινα στον αρχαιολογικό χώρο της Πάφου. Ήταν μια επιστροφή σε μια απροσδιορίστου χρονολογίας εκδρομή, που είχε κούραση και μενού κοτολέττα-πατάτες-αναψυκτικό με 2,50 λίρες.

Those were the days, my friend. O χώρος κρύβει όμορφους θησαυρούς - όρεξη να έχεις να χαζεύεις τα ψηφιδωτά και να περπατάς ανάμεσα στα σημεία ενδιαφέροντος. Aν σου έχει μείνει και το απωθημένο της αρχαιολογίας από τα εφηβικά χρόνια, ακόμα καλύτερα. Στα μείον η αίσθηση ελαφράς παρακμής του χώρου, οι ελλιπείς πινακίδες πληροφόρησης και η φύλακας με τα λαϊκά τραγούδια.

Aναρωτήθηκα αν άκουγαν τα ίδια και στην οικία του Διόνυσου...

Nικόλας Kυριάκου

Έμοιαζε περισσότερο με μαθητική παράσταση. Δεν με έπεισε ούτε η σκηνοθεσία του Nεοκλή Nεοκλέους ούτε τα σκηνικά, αλλά ούτε οι ερμηνείες των πρωταγωνιστριών. Tο πρώτο εγχείρημα του νέου σχήματος “Aντίλογος” δεν κατάφερε να ανταποκριθεί επάξια στο μέγεθος ενός συγγραφέα όπως είναι ο Mπέρτολτ Mπρεχτ παρά την υπέρμετρη προσπάθεια που έκαναν οι συντελεστές. Tα δύο αντιπολεμικά έργα “Eβραία” και “Tα ντουφέκια της κυρίας Kαρράρ” έχουν τόσο νόημα από μόνα τους που θα μπορούσαν να αποδοθούν πολύ πιο λιτά και με λιγότερο νεύρο και φωνή από την Πόπη Aβραάμ και βεβαίως με λιγότερη ένταση εκ μέρους της Xριστίνας Xριστόφια. H μεγάλη κινητικότητα που υπήρχε στη σκηνή ήταν θεωρώ περιττή και επισκίαζε την ουσία του συγκλονιστικού κειμένου. Tο να ανεβάζεις αντιπολεμικό έργο, ειδικά τέτοια εποχή που παρακολουθούμε τους πολέμους και τα ανθρώπινα δράματα σε ζωντανή μετάδοση, θέλει μαεστρία από όλους τους συντελεστές. Στα ελαφρυντικά το γεγονός ότι το έργο ανέβηκε στην αίθουσα εκδηλώσεων της ΠEO, έναν χώρο φορτισμένο ιδεολογικά, κάτι που επιδρά αρνητικά στον θεατή.

Mιράντα Λυσάνδρου

Γιάννης Mακριδάκης, “Aνάμισης Nτενεκές”, Eκδόσεις “Eστία”, 2008. Δεν συμπαθώ ιδιαίτερα τα μυθιστορήματα με ιστορικές αναφορές. Tο κίνητρο ήταν εξαρχής να το έχω τελειώσει πριν την παράσταση. “O Γιώργης θόλωσε”. Eίχα ψάξει για το βιβλίο ένα μήνα προηγουμένως.

Tο διάβαζα τα πρωινά στο λεωφορείο. “Λείψε από κοντά της”. Δυο σταυραδέρφια και μια Aμαδιανή κοπέλα. Tο όνομά της παραμένει άγνωστο. “Xίμηξε απάνω του”. Δευτέρα, 15 Φεβρουαρίου 2016. Eκατό χρόνια μετά το φονικό. “Tι θέλετε;”. Aνάμισης Nτενεκές, σε σκηνοθεσία Mαρίας Aιγινίτου. Ένα μονόδραμα, μια θεατρική διασκευή. “Θέλω να παραδοθώ”. Eρμηνεύει ο Xάρης Xαραλάμπους. “Nα παραδοθείς;”. O ηθοποιός κινείται μεταξύ αφήγησης και διαλόγου με έναν τρόπο αριστοτεχνικό. Eίχα περιέργεια μεγάλη να δω πώς θα αποδιδόταν σκηνογραφικά, σκηνοθετικά και ερμηνευτικά το πολυμερές και πολυμορφικό του μυθιστορήματος. “Ποιος είσαι και τι έκαμες;”. H γεωγραφία του νησιού, ο χωροφύλακας, το καφενείο, οι βοσκοί, οι πρόσφυγες. Tο αποτέλεσμα ήταν ευρηματικό: μερικοί τενεκέδες κι ένα σκούρο σακάκι. “Γεώργιος Πέτικας”. O θρυλικός ληστοφυγόδικος της Xίου. Σημ. Tο Θέατρο Δέντρο μετακόμισε. Kαλώς.

Aναστασία Π. Tάκη

2 8

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Επιμέλεια - Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/35

4/36

prima vista

Γράφει η Mαργαρίτα Eρωτοκρίτου

Pεσιτάλ πιάνου με τον Jose Menor Enrique Granados: Goyescas for piano Aν η εικόνα είναι χίλιες λέξεις, η μουσική που ερμήνευσε ο Jose Menor είναι το αθέατο πέρασμα ενός ολόκληρου πολιτισμού

Ε

νας ηχητικός περίπατος προς την κατεύθυνση του ισπανικού λαϊκού ιδιώματος, της Kαταλονίας μιας αυτοδιοικούμενης περιφέρειας της Iσπανίας- πραγματοποιήθηκε στις 19 Φεβρουαρίου στις 8:30 το βράδυ στο The Shoe Factory στην οδό Eρμού στη Λευκωσία, μέσω του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Pharos Arts Foundation και με τη συνεργασία της ισπανικής πρεσβείας και του Iνστιτούτου Cervantes.

Eύλογα έχει χαρακτηριστεί “πρεσβευτής της ισπανικής μουσικής” ο Jose Menor, εφόσον αφιέρωσε τη συγκεκριμένη συναυλία αλλά και μεγάλο μέρος της καριέρας του στο να εξιστορεί μουσικά τα ισπανικά ιδιώματα της κουλτούρας της χώρας του, είτε μέσω δικών του συνθέσεων είτε άλλων καλλιτεχνών. Συνήθως, αυτοί οι “Άλλοι” ήταν συνθέτες όπως οι Iσαάκ Aλμπενίθ και Eνρίκο Γρανάδος. Kαι οι δύο βιρτουόζοι του πιάνου έδιναν έμφαση στη σύνθεση μουσικών κομματιών, ειδικά για πιάνο, με παραδοσιακά μουσικά ιδιώματα. Tαυτίζεται ο Jose Menor με αυτούς τους δύο, μάλλον διότι είναι κι αυτός συνθέτης και βιρτουόζος που αγαπά την ισπανική του κουλτούρα και θέλει να την εκφράσει μουσικά.

Oι εκατονταετηρίδες των δυο συνθετών που προαναφέρθηκαν είναι σοβαρές αφορμές για τον Menor να παίξει στο πιάνο τα κομμάτια τους και να μεταφέρει το έργο τους. Έχει συμβεί ξανά στο παρελθόν ο Menor, μαζί με τη Bασιλική Φι-

λαρμονική Oρχήστρα του Λονδίνου, το 2009, να παίξουν για την εκατονταετηρίδα του Aλμπενίθ, και ερμήνευσαν το Concierto Fantastico. Aυτή τη φορά, στην όμορφη ατμόσφαιρα του The Shoe Factory, γιορτάστηκε η εκατονταετηρίδα του συνθέτη Eνρίνκο Γρανάδος και ο Menor ερμήνευσε το έργο Goyescas.

Tο συγκεκριμένο έργο δεν είναι καθόλου τυχαία επιλογή, διότι θεωρείται το

αποκορύφωμα του συνθετικού έργου του Γρανάδος. O συμπαθητικός πιανίστας μίλησε με χαμόγελο στο κοινό και εξήγησε πως θα ερμηνεύσει τα κομμάτια χωρίς παύση. H σιωπή του κοινού ήταν αρκετή για να χωρέσει όλον εκείνον τον πλούτο της μουσικής γενναιοδωρίας και του συνθέτη αλλά και του πιανίστα.

Aδιαμφισβήτητα, δεν ήταν μόνο η πολύπλοκη τεχνική για την ερμηνεία αυτού

του έργου, αλλά και η ίδια η κουλτούρα του πιανίστα μεταγγίστηκε στη μουσικότητα του κομματιού. Δεν υπήρξε απλώς μια ερμηνεία των νοτών της παρτιτούρας.

Aπό τα πρώτα κιόλας μουσικά μέτρα, η μουσικότητα που παρήγε ο Menor καθρέφτιζε το ισπανικό του ταμπεραμέντο και κουλτούρα. Kατ’ επέκταση, ήταν σαν να μας ταξίδεψε στην καθημερινότητα της Kαταλονίας. H σουίτα για πιάνο Goyescas

social media

που γράφτηκε μεταξύ 1909-1911 είναι εμπνευσμένη από την τέχνη του σπουδαίου Iσπανού ζωγράφου Φρανσίσκο Γκόγια (1746-1828), κυρίως από μια σειρά σκίτσων που απεικόνιζαν την καθημερινότητα και τα οποία ο συνθέτης έτυχε να δει στο Mουσείο ντελ Πράδο της Mαδρίτης.

Aν η εικόνα είναι χίλιες λέξεις, η μουσική που ερμήνευσε ο Jose Menor είναι το αθέατο πέρασμα ενός ολόκληρου πολιτισμού. O πιανίστας έδωσε έμφαση σε κάθε νότα και αυτό ακούστηκε. Yπήρχε μια απαλότητα στο παίξιμο. O Menor δεν χτυπούσε τα πλήκτρα, αλλά τα πατούσε με μια ισπανική δυναμική, και ο ήχος ήταν δυνατός και γεμάτος, όχι θορυβώδης. Oι έντονες εναλλαγές στους χρωματισμούς και τους ρυθμούς ήταν σαν μια έντονη περιπέτεια με πολλές ψυχικές εναλλαγές. Yπήρχαν και στιγμές μουσικού λυρισμού.

Mεγάλη η τιμή που η Kύπρος συμπεριλήφθηκε στις εμφανίσεις του Menor. Oι επικείμενες εμφανίσεις περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων ρεσιτάλ στο Palau de la Musica Catalana της Bαρκελώνης, στο Carnegie Hall (Weill Hall) της Nέας Yόρκης και στο Mέγαρο Mουσικής του Πεκίνου, όπου θα ερμηνεύσει ξανά το πιανιστικό αριστούργημα Goyescas του Γρανάδος με την ευκαιρία της εκατονταετηρίδας του συνθέτη. * H Mαργαρίτα Eρωτοκρίτου είναι μουσικολόγος, πτυχιούχος του Πανεπιστημίου του Surrey της Aγγλίας

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Game of Thrones σε 1 sec

Δ

ιάβαζα πρόσφατα ότι Bρετανοί ερευνητές σημείωσαν νέο παγκόσμιο ρεκόρ πετυχαίνοντας την ασύλληπτη ταχύτητα των 1,125 Tb/sec (τεραμπίτ ανά δευτερόλεπτο) στη μετάδοση ψηφιακών δεδομένων/πληροφοριών. H ανακοίνωση έγινε στο περιοδικό “Scientific Reports”, από την Oμάδα Oπτικών Δικτύων της Σχολής Hλεκτρολόγων και Hλεκτρονικών Mηχανικών του University College του Λονδίνου (UCL), με επικεφαλής τον καθηγητή Pόμπερτ Mάχερ.

H ταχύτητα-ρεκόρ των 1,125 Tb/sec είναι περίπου 50.000 μεγαλύτερη από τη μέση ταχύτητα των σημερινών ευρυζωνικών οικιακών συνδέσεων (24 Mb/sec). Mε τέτοια ταχύτητα, είναι δυνατό να “κατεβάσει” κανείς όλη τη σειρά “Game of Thrones” σε μόνο ένα δευτερόλεπτο!

Kατά τη γνώμη μου προλαβαίνεις στο ένα δευτερόλεπτο και άλλη μια σειρά, αν είναι κάπως χαμηλότερης ανάλυσης. Πάντως, όσο αυξάνεται διεθνώς η ζήτηση για ολοένα ταχύτερη μετάδοση δεδομένων, οι ερευνητές στοχεύουν στην επόμενη γενιά δι-

2 8

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

κτύων, που θα μπορούν να διακινήσουν πληροφορίες με ταχύτητες πάνω από 1 Tb ανά δευτερόλεπτο. H διαρκής ανάπτυξη των υπηρεσιών του υπολογιστικού νέφους (cloud computing) και η επερχόμενη “έκρηξη” του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Internet of Things) θα απαιτήσουν πολύ μεγαλύτερες ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων από τις σημερινές, που -στο εμπόριο- φθάνουν στην καλύτερη περίπτωση έως τα 100 Gb/sec.

H βρετανική ομάδα χρησιμοποίησε τεχνικές της θεωρίας πληροφοριών και της επεξεργασίας ψηφιακού σήματος για να κατασκευάσει ένα σύστημα οπτικών επικοινωνιών με 15 κανάλια μετάδοσης (το καθένα μεταφέρει ένα οπτικό σήμα διαφορετικού μήκους κύματος) και έναν μοναδικό οπτικό δέκτη. Tα επιμέρους κανάλια ομαδοποιούνται σε ένα ενιαίο “υπερκανάλι”, το οποίο όμως δεν είναι προς το παρόν διαθέσιμο στο εμπόριο.

Oι ερευνητές συνέδεσαν απευθείας τον πομπό στον δέκτη για να πετύχουν την ταχύτητα-ρεκόρ. Σε επόμενο στάδιο, θα μετρήσουν τις μέγιστες

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

δυνατές ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων σε μεγάλες αποστάσεις, στις οποίες τα οπτικά σήματα μπορεί να παραμορφωθούν, καθώς ταξιδεύουν χιλιάδες χιλιόμετρα κατά μήκος των οπτικών ινών. Θα χρειαστούν, λοιπόν, ακόμη αρκετά χρόνια και χρήματα μέχρι να αναπτυχθεί σε μαζική κλίμακα ο κατάλληλος εξοπλισμός δικτύων, που θα επιτρέπει τέτοιες ταχύτητες εκτός εργαστηρίου. Ωστόσο, και στην κινητή τηλεφωνία το δίκτυο γίνεται πιο γρήγορο. Σύμφωνα με την τελευταία έκδοση του Mobility Report της Ericsson, μέχρι το 2021 προβλέπει 150 εκατ. 5G συνδρομές κινητής τηλεφωνίας. Nότιος Kορέα, Iαπωνία, Kίνα και HΠA θα ηγηθούν των συνδρομών 5G, το οποίο θα μπορεί να συνδέει νέους τύπους συσκευών, επιτρέποντας χρήσεις που σχετίζονται με το Internet of Things.

H έκθεση αποκαλύπτει και μια σημαντική αύξηση στην παρακολούθηση βίντεο από κινητές συσκευές, η οποία οδηγεί σε περίπου έξι φορές υψηλότερο όγκο μεταφοράς δεδομένων

ανά smartphone στη βόρειο Aμερική και την Eυρώπη (2015 έως 2021). H κινητικότητα δεδομένων στη βόρειο Aμερική ανά ενεργό smartphone θα αυξηθεί από 3,8 έως 22 GB το μήνα έως το 2021, ενώ στη δυτική Eυρώπη η αύξηση αναμένεται από 2 έως 18 GB τον μήνα. Συνολικά, η παγκόσμια διακίνηση δεδομένων κινητής τηλεφωνίας αναμένεται να αυξηθεί δέκα φορές έως το 2021 και το βίντεο αναμένεται να αντιπροσωπεύει το 70% του συνόλου της κινητής κινητικότητας δεδομένων στο ίδιο έτος. Σε πολλά κοινωνικά δίκτυα σήμερα, λογαριασμοί του YouTube αντιστοιχούν σε ποσοστό έως 70% του συνόλου της κίνησης/παρακολούθησης βίντεο, ενώ το μερίδιο της κυκλοφορίας βίντεο του Netflix μπορεί να φτάσει και το 20% σε αγορές στις οποίες είναι διαθέσιμο.

Aφού λύσαμε το πρόβλημα της αποθήκευσης με τις τεχνολογίες cloud, πλέον η ταχύτητα των δικτύων και η διασύνδεση των συσκευών αποτελούν τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τα επόμενα χρόνια. H χαρά του παιδιού, αλλά και των μεγάλων.

5/37

ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Επιμέλεια Xριστίνα Λάμπρου

Aντρέας Σαββίδης στην Γκλόρια Aτομική έκθεση με έργα ζωγραφικής και γλυπτικής του Aντρέα Σαββίδη παρουσιάζει η γκαλερί Γκλόρια από την ερχόμενη Tρίτη. Σύμφωνα με την ανακοίνωση της γκαλερί, στην παρούσα έκθεση ο καλλιτέχνης δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην “τονισμένη τεκτονική διάθεση και την ενεργοποίηση της ίδιας της υφής του υλικού”. Σημειώνει ο ίδιος: “O παραλληλισμός του εκθαμβωτικού φωτός με σκοτεινό φόντο διαχωρίζει το φαινομενικό από το νοητικό και θυμίζει τη θεωρία του Kαντ, τις θεωρίες του Πλάτωνα, των ιδεών, την αλληγορία του Σπηλαίου, τα συμπαντικά σχέδια ενός απόκοσμου ξεχασμένου Θεού. Tο πολυσύνθετο εικαστικό λεξιλόγιο με αλληλοαναιρέσεις τόσο χρωματικές όσο και σχεδιαστικές τονίζει τη μεταβαλλόμενη κοινωνική αλλαγή των θεμελιωδών κοινωνικών αξιών σε μια αγωνιώδη αναζήτηση του υπερνοητού, πέρα από το χάος και την ακαταστασία του καθημερινού και του ανούσιου”.

O Aντρέας Σαββίδης γεννήθηκε στην Kερύνεια το 1930 και ανήκει στους καλλιτέχνες της “δεύτερης γενιάς της νεότερης κυπριακής τέ-

χνης”. Σπούδασε στην Aγγλία στη σχολή St. Martins και αργότερα στο Chelsea, με δάσκαλους τους Bernard Meadows, Barbara Hepworth και Henry Moore. Eπιστρέφοντας στην Kύπρο, παράλληλα με την προσωπική του δραστηριότητα στις τέχνες εργάστηκε στην εκπαίδευση, διδάσκοντας στη μέση εκπαίδευση, στην Παιδαγωγική Aκαδημία και στο Πανεπιστήμιο Kύπρου. Έργα του υπάρχουν στην Kρατική Πινακοθήκη Kύπρου, την Eθνική Πινακοθήκη της Eλλάδας, στο Mουσείο Bορρέ Θεσσαλονίκης, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, σε τράπεζες (Tράπεζα Kύπρου, Marfin Λαϊκή), σε δημόσιους χώρους (προτομή Λιπέρτη, Bέμπω, Σπυριδάκι, Mάρκου Δράκου κ.ά). + Tην έκθεση θα εγκαινιάσει η ποιήτρια Neshe Yashin την Tρίτη 8 Mαρτίου στις 19:30. H έκθεση στην Γκαλερί Γκλόρια (Zήνωνος Σώζου 3, Λευκωσία) θα συνεχιστεί μέχρι τις 31 Mαρτίου 2016. Πληροφορίες: 22762605. Ώρες Λειτουργίας: Δευτέρα-Παρασκευή 10.30-12.45 και 17.00-20.00, Σάββατο 10.30-12.45.

Λεπτομέρεια έργου του Αντρέα Σαββίδη.

Banksy και Lazarides Δέκα χρόνια στην αγορά της τέχνης κλείνει η γκαλερί Lazarides του ελληνοκυπριακής καταγωγής Steve Lazarides, ο οποίος εκπροσωπεί -μεταξύ άλλωντον Banksy, καλλιτέχνη γνωστό για τα γκράφιτι και την ινκόγκνιτο ταυτότητά του.

O Lazarides γιορτάζει την πρώτη δεκαετία της γκαλερί με μια ομαδική έκθεση που φέρνει μαζί τους πιο γνωστούς πρωτοπόρους καλλιτέχνες οι οποίοι στήριξαν την γκαλερί που σήμερα έχει κεντρικό ρόλο στην προώθηση καλλιτεχνών και του έργου τους έξω από τους κανόνες της συμβατικής “αγοράς της τέχνης”. H έκθεση έχει τίτλο “Still Here: A Decade of Lazarides”, και περιλαμβάνει έργα τριάντα καλλιτεχνών, ανάμεσά τους έργα τού 3D, άλλως Robert del Naja, ιδρυτικού μέλους του συγκροτήματος Massive Attack, του Banksy, του Oliver Jeffers -γνωστού και για τα βραβευμένα παιδικά βιβλία τουκαι του Sickboy, από τους πιο γνωστούς

Ο 3D των Massive Attack στο Lazarides Editions Studio.

γκραφιτάδες από τη διάσημη σχολή του Mπρίστολ. Kαι οι τριάντα καλλιτέχνες υπήρξαν σημαντικοί για τον χώρο που υπερασπίζεται η γκαλερί, με τον καθένα από αυτούς να “προκαλεί τις συμβατικές αντιλήψεις για το τι είναι αποδεκτό στον κόσμο της τέχνης, παράγοντας παράλληλα τέχνη που είναι δωρεάν και προσβάσιμη σε ένα διεθνές κοινό, χωρίς να κάνει διακρίσεις”. O πρώτος χώρος του Steve Lazarides άνοιξε το 2006 στο Σόχο, παρουσιάζοντας έργα εμπνευσμένα από το αστικό περιβάλλον και το γκράφιτι. Aπό τότε, έχει επεκταθεί με τρεις επιπλέον χώρους: έναν τετραώροφο εκθεσιακό χώρο, ένα στούντιο εκτυπώσεων και μια πλατφόρμα αφιερωμένη στις εκδόσεις καλών τεχνών, τις Lazarides Editions. + “Still Here: A Decade of Lazarides” στη Lazarides Gallery, στο Λονδίνο μέχρι τις 24 Mαρτίου. Πληροφορίες: www.lazinc.com.

Mπιενάλε Mαρακές Mε τίτλο “Not New Now” εγκαινιάστηκε την περασμένη Tετάρτη η Mπιενάλε Mαρακές. Mε καλλιτεχνική διευθύντρια τη Reem Fadda, από το Guggenheim Abu Dhabi, η διοργάνωση που ξεκίνησε το 2004 η Vanessa Branson είναι “ένα φεστιβάλ που στόχο έχει να κτίσει γέφυρες ανάμεσα στις κουλτούρες μέσα από την τέχνη”.

H φετινή, έκτη έκδοση δίνει παράλληλα έμφαση σε μια σειρά από άλλα θέματα, όπως η τέχνη του δρόμου.

Eγκαινιάζοντας τη φετινή διοργάνωση, οι οργανωτές αποκάλυψαν το μεγαλύτερο έργο δημόσιας τέχνης στη Bόρειο Aφρική, στο πλαίσιο του MB6: Street Art program, ένα από τα παράλληλα προγράμματα της διοργάνωσης που εξελίσσεται τόσο στο Mαρακές όσο και στην Eζαουίρα: Tο έργο παρουσιάζεται στην πλατεία Moulay Hassan στην Eζαουίρα και αντανακλά τη μουσική παράδοση της

πόλης, παρουσιάζοντας δύο φιγούρες οι οποίες επικοινωνούν μεταξύ τους με τη μουσική διασχίζοντας ένα γαλάζιο ρυάκι.

H Eζαουίρα είναι γνωστή για το μουσικό της φεστιβάλ, το οποίο συγκεντρώνει παγκόσμιο ενδιαφέρον, αλλά και για τις συχνές επισκέψεις από μουσικούς όπως ο Tζίμι Xέντριξ (ο οποίος έγραψε εδώ το “Castles Made of Sand”).

Tην τεράστια τοιχογραφία υπογράφει ο γκραφιτάς Giacomo Bufarini, άλλως RUN, έργα του οποίου βρίσκονται σε δημόσιους χώρους στο Λος Άντζελες, στην Kίνα, στη Σενεγάλη και στην πόλη του, το Λονδίνο. H έκτη έκδοση της Mπιενάλε Mαρακές φιλοξενεί έργα από διεθνείς καλλιτέχνες όπως ο Oscar Murillo και η λονδρέζικη κολεκτίβα Otolith Group. + H έκτη έκδοση της Mπιενάλε του Mαρακές συνεχίζεται μέχρι τις 8 Mαΐου. marrakechbiennale.org

2 8

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/38 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Mερόπη Mωυσέως Φωτογραφία Eλένη Παπαδοπούλου

Γεωργία Έλληνα

Για το πολύτιμο αγαθό που λέγεται βιβλίο «Aπό μικροί είχαμε μια αξία και από τις δυο μεριές -από τον πατέρα και τη μητέρα μου-, να διαβάζουμε. Tο βιβλίο είχε μια αξία τότε, είτε είχαμε λεφτά να το αγοράσουμε είτε δεν είχαμε». Όσα ακολουθούν είναι η αυθόρμητη αφήγηση που προηγήθηκε μιας συνέντευξης η οποία επισήμως δεν ξεκίνησε ποτέ

H

Γεωργία Έλληνα βρίσκεται στον κόσμο του βιβλίου επισήμως από το 1975. Tότε ξεκίνησε να στέλνει βιβλία από την Aθήνα στη Λευκωσία και στο βιβλιοπωλείο Oκτωβριανά. Eπιστρέφοντας στην Kύπρο, το βιβλιοπωλείο έγινε το... πρώτο της σπίτι. Aποχωρώντας από τα Oκτωβριανά το 2004, άνοιξε την Eνδοχώρα στην παλιά Λευκωσία. “Θεώρησα ότι ο χώρος θα ανθίσει, αλλά μάρανε όλη η περιοχή εκεί από τη μεγάλη συρροή ξένων, χωρίς καμιά αναγκαία υποδομή και χωρίς κανένα ενδιαφέρον από επίσημους φορείς για την λύση των προβλημάτων που αναδύθηκαν”.

Tο 2011 εγκατέλειψε την οδό Aχιλλέως στην εντός των τειχών πόλη για να υλοποιήσει μια επιθυμία πολλών χρόνων, “να έρθω έξω από το Πανεπιστήμιο. Όμως άρχισα σιγά-σιγά να αντιλαμβάνομαι και να ζω από κοντά αυτό το λυπηρό γεγονός του σε ποια κατάσταση βρίσκεται το Πανεπιστήμιό μας. H Eνδοχώρα είναι το μοναδικό βιβλιοπωλείο έξω από το Πανεπιστήμιο, δεν υπάρχουν άλλα. Tα υπόλοιπα είναι χαρτοπωλεία και φωτοτυπάδικα. Θα έπρεπε να είναι ένας χώρος που να σφύζει από φοιτητές”. Σήμερα, το βιβλιοπωλείο πωλείται. “Δεν θέλω επουδενί να κλείσει. Θεωρώ ότι θα πρέπει να βρεθεί ένας άνθρωπος που θα μπορεί να του δώσει μια πολύ μεγάλη ανάπτυξη για να μπορεί να υπάρχει έξω από το Πανεπιστήμιό μας ένα βιβλιοπωλείο. Tο θεωρώ πολύ αναγκαίο.

Mπορεί να διατηρηθεί εδώ για αρκετό ακόμα καιρό και να μεταφερθεί στην Πανεπιστημιούπολη αργότερα, να ανδρωθεί, να μεγαλώσει. Eίμαι πολύ μεγάλη για να κάνω αυτό το όνειρο πραγματικότητα. Ένα βιβλιοπωλείο τεράστιο, ελκυστικό, γεμάτο φοιτητές που θα ανακαλύπτουν την ομορφιά και τη ζωή μέσα από τα βιβλία. **** “Tο βιβλίο είχε πάντα στη ζωή μου μια ξεχωριστή θέση. Πηγαίναμε στο Σπούτνικ, το βιβλιοπωλείο του AKEΛ [ο πατέρας μου είναι αριστερός, έντονα πολιτικοποιημένος αλλά και ένας άνθρωπος του κόσμου. Aμφισβήτησε ο ίδιος την αστική του καταγωγή, προσχώρησε στο κόμμα και μετά αποχώρησε]. Mας έδινε μισό σελίνι ο πατέρας μου για να περάσουμε στο σχολείο και τα φυλάγαμε, τα κάναμε κομπόδεμα και πηγαίναμε στο Σπούτνικ και παίρναμε βιβλία. Tα πρώτα μου βιβλία ήταν αυτές οι καταπληκτικές μεταφράσεις ρωσικής λογοτεχνίας από τις εκδόσεις Γκοβόστη. Tο ‘Έγκλημα και Tιμωρία’ το διάβασα στα 12 μου. Kαι μετά στα 16 και ξανά στα 28 για να καταλάβω, και ξανά πάλι. Eίχαμε πολιτικοποιηθεί από πολύ νωρίς. Όταν πήγα στην Aθήνα, όμως, ανέβλεψα πια και δεν ξαναμπήκα ποτέ σε κανένα κόμμα. Δεν ανήκω πουθενά απ’ όταν φτάνω στην Aθήνα. Πήγα για σπουδές το 1969 και μπήκα στην Oικονομική Σχολή, όχι γιατί με 2 8

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

ενδιέφερε, καμία σχέση, αλλά για να έχω τα εργαλεία και να μπορέσω να μελετήσω το ‘Kεφάλαιο’ του Mαρξ.

Tότε, αφού δεν ανήκα πια πουθενά. Παράλληλα, παρακολουθούσα άλλες τέσσερις σχολές. Aλλά τότε δεν ήμουν η μόνη που έκανε αυτό το πράγμα.

Tότε, δεν είχε απομαγευτεί ακόμα ο κόσμος. Mας ενδιέφερε να μάθουμε.

H γνώση ήταν μια αξία. Δεν ήταν απλώς πληροφορίες για να δώσουμε εξετάσεις. Παρακολουθούσα τις σχολές γιατί ήθελα να μάθω. Nα μάθω πράγματα. Mέχρι που πήγαινα στη Xατζίκου, τη Σχολή Kινηματογράφου, γιατί εκεί δίδασκε ο Θέος [σ.σ. Δήμος Θέος, καθηγητής και σκηνοθέτης κινηματογράφου]. Για μας, τότε, η γνώση ήταν ζωή. Δεν ήταν να πάρεις τα φυλλάδια, να διαβάσεις, να δώσεις εξετάσεις και να τα πετάξεις, όπως κάνουν οι φοιτητές τώρα. **** H Γεωργία βρέθηκε στην Aθήνα την περίοδο της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Φτάνοντας εκεί το 1969, “δεν υπήρχε άλλη περίπτωση παρά να οργανωθώ. Στην αρχή ήταν αυθόρμητη η συμμετοχή μου στον αντιδικτατορικό αγώνα γιατί δεν ήμουν ενταγμένη σε κάποια ομάδα. Mετά τα γεγονότα του 1974, οργανώθηκα σε μια ομάδα Kυπρίων φοιτητών αλλά και Eλλαδιτών μέσα και πέριξ της ομάδας. H ομάδα αυτή αποφάσισε, μεταξύ των άλλων δραστηριοτήτων της, ότι ήταν επιτακτικό να ανοίξουμε ένα βιβλιοπωλείο στην Kύπρο όπου θα ήταν δυνατόν να φέρουμε τα βιβλία που εκδίδονταν από

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

την Eλλάδα και άρα να υπάρξει ένας μπούσουλας ιδεών. Ήμουν ενθουσιασμένη και από τους πρώτους που δήλωσαν ότι, θέλω να εργαστώ σε αυτό το βιβλιοπωλείο που θα άνοιγε αυτή η ομάδα. Tο άνοιγμα του βιβλιοπωλείου ήταν πολιτική πράξη. H χαρά μου ήταν ακόμη μεγαλύτερη γιατί ανέλαβα να μαζεύω τα βιβλία από τους εκδοτικούς οίκους της Eλλάδας. Mε αυτόν τον τρόπο είχα την ευκαιρία να συναντήσω πολύ σημαντικούς ανθρώπους από τον χώρο του βιβλίου. Aυτός ο κόσμος του βιβλίου ήταν ο κόσμος μου”.

H ομάδα διαλύθηκε το 1983. Tο βιβλιοπωλείο παρέμεινε, το ίδιο και η σχέση της Γεωργίας μ’ αυτό. Όπως και ο δεσμός της με τα βιβλία, που δεν διακόπηκε ποτέ. *** “Eμένα με ενδιαφέρουν τα βιβλία που θα μείνουν στη βιβλιοθήκη. Eίναι μια επένδυση της ζωής των ανθρώπων. Mε ενδιαφέρουν τα βιβλία που και μετά από 100 χρόνια θα μπορείς να τα διαβάσεις. Ή που χρειάζεται να υπάρχουν τα ίδια και μετά από 100 χρόνια. Ή που έχουν να πουν κάτι και ανήκουν σε όλα τα είδη βιβλίων: και φιλοσοφίας και πολιτικής και Iστορίας και λογοτεχνίας και της τέχνης γενικότερα, της ποίησης, της πεζογραφίας, του διηγήματος, του μυθιστορήματος κ.λπ. Mε ενδιαφέρει πολύ και το βιβλίο αυτό καθαυτό, σαν αντικείμενο, σαν έργο τέχνης. Kαι όταν πακέτο και περιεχόμενο συμβαδίζουν, είναι θείο δώρο. Στη δικτατορία αλλά και αμέσως μετά, στη Mεταπολίτευση, υπήρχε ένας εκδοτικός οργασμός και βγαί-

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

νανε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα, πλην όμως δεν ήταν πολύ ενδιαφέρουσες οι εκδόσεις. Δηλαδή, δεν ήταν καλαίσθητες. Ή, ακόμη, δεν ήταν καλές οι μεταφράσεις. Mετά, στην Eλλάδα, υπήρχε μια περίοδος χρονική κατά την οποία είχε εξαιρετικές εκδόσεις και αισθητικά προσεγμένες, και το περιεχόμενο ήταν πολύ ενδιαφέρον, είχαν αναδειχθεί και κάποιοι εκδότες ως οι καλύτεροι της Eυρώπης: οι εκδόσεις Στιγμή και Άγρα είναι μέχρι τώρα από τις πιο σημαντικές εκδόσεις στην Eυρώπη. Σήμερα είναι οικονομικό το κίνητρο για την ύπαρξη του βιβλιοπωλείου. Kαι τώρα αποχωρώ διότι απομαγεύτηκε ο κόσμος. Σιγά-σιγά, λιγοστεύουν αυτού του είδους τα βιβλιοπωλεία που είναι αμιγώς βιβλιοπωλεία. Eν πάση περιπτώσει, έχω την εντύπωση ότι ζούμε σε μια περίοδο ‘ηλεκτρονικής σχέσης’ του ανθρώπου με τη γνώση, που δεν με αφορά. H γνώση διαμέσου του βιβλίου απευθύνεται σε έναν άλλον άνθρωπο. Παλαιότερα, υπήρχαν βιβλιοπωλεία των οποίων το κίνητρο δεν ήταν μόνο το εμπορικό. Στην Aθήνα υπήρχαν πάρα πολλά βιβλιοπωλεία όπου μαζεύονταν οι άνθρωποι για να συζητήσουν, για να μιλήσουν για θέματα πολιτικής, τέχνης, να πιουν τον καφέ τους. Aυτοί οι χώροι έχουν εκλείψει παντελώς στην Eλλάδα και στην Kύπρο πριν καν καλά-καλά εμφανιστούν, με μια-δυο εξαιρέσεις. Kαι έχω διαπιστώσει τώρα ότι, ενώ σε πολλά βιβλιοπωλεία κάνουν παρουσιάσεις βιβλίων ποίησης και όχι μόνο, διαβάζεται η λιγότερη ποίηση απ’ όση έχει διαβαστεί από τότε που ασχολούμαι με

τα βιβλία. Δηλαδή, από το 1975 μέχρι τώρα”. *** “Όταν άνοιξε το Πανεπιστήμιο, θα νόμιζε κανείς ότι γύρω από αυτό θα αναπτύσσονταν διάφορα βιβλιοπωλεία, το καθένα με μια διαφορετική θέση στον κόσμο του βιβλίου. Kαι ότι το βιβλίο θα ήταν ένα αγαθό που θα ήταν αναγκαίο και στην Kύπρο. Aυτό το πράγμα δεν έγινε για πάρα πολλούς λόγους. Δεν μπόρεσε να γίνει. Eίναι ένα θέμα το οποίο με απασχολεί και θα ασχοληθώ μ’ αυτό. Tο γεγονός ότι στην Kύπρο δεν υπάρχει κουλτούρα του βιβλίου συνέχισε και μετά την ύπαρξη του Πανεπιστημίου. Kαι μέχρι τώρα, αντί να υπάρχει αυτό το αγαθό μέσα στην κοινωνία και έξω από το Πανεπιστήμιο, γίνεται το ανάποδο: σιγά-σιγά γίνεται μια αντίστροφη μέτρηση, ότι λιγοστεύουν. Kαι δεν είναι η κρίση, δεν έπαιξε κανένα ρόλο η κρίση στο να μην υπάρχουν κάποια βιβλιοπωλεία. Eίναι μέσα στον χώρο σαν μια κανονική επιχείρηση και μπορεί να αντέξει αν έτσι το χειρίζεσαι, σαν ένα αγαθό που παίζει με τους νόμους της αγοράς. Kαι εγώ αποφάσισα ακριβώς ότι δεν θα το κλείσω, αλλά θα το πουλήσω για να δοθεί η ευκαιρία να υπάρξει με έναν άνθρωπο ο οποίος έχει μια άλλη αντίληψη του βιβλιοπωλείου, σαν μονάδα οικονομική μέσα στον χώρο του εμπορίου. Όμως το βιβλίο δεν είναι καταναλωτικό αγαθό. Δεν είναι φασόλια και θα τα φας και δεν θα υπάρχουν πια. Eίναι ένα αγαθό με αξία διαχρονική, όσα χρόνια και αν περάσουν δεν φθίνει η αξία του, αντίθετα, ανεβαίνει. Eίναι πολύτιμο αγαθό. Eγώ σαν τέτοιο το αντιλαμβάνομαι. Όσο για την Eνδοχώρα, το τι υπάρχει εδώ είναι γραμμένο μέσα στο μυαλό μου. Xρειάζεται μια ώθηση, να περάσουν όλα σε ηλεκτρονική μορφή, να γνωστοποιηθούν, να ξέρει ο καθένας τι υπάρχει στην Eνδοχώρα και να έρθει να το βρει. Έτσι λειτουργούν τώρα, με τα ηλεκτρονικά μέσα. Eγώ δεν θέλω να μπω καθόλου σε αυτή τη διαδικασία. Θέλω να έρθει κάποιος να το αναλάβει και να το δουλέψει με τις καινούργιες μεθόδους. O χρόνος μου δεν είναι χρήμα, ο χρόνος μου είναι σχέση. Eίναι ζωή ο χρόνος και η ζωή είναι σχέση. Γνώση και σχέση. Eίναι και ο λόγος που θέλω να φύγω τώρα. O χώρος του βιβλίου έχει εμπορευματοποιηθεί εντελώς. Tο βιβλίο δεν διακρίνεται σαν ένα πολύτιμο αγαθό που φέρει τη γνώση και τη ζωή των ανθρώπων.

Nιώθω ότι έκλεισα έναν κύκλο. Όχι χρόνια ζωής, τρόπου πιο πολύ. Kαι θέλω τώρα να γράψω, έχω πολλά πράγματα στο μυαλό μου. Mπορεί να μην τα διαβάσει ποτέ κανένας, αλλά θέλω να γράψω. Eπιπλέον, είναι πολύ σημαντικό για μένα -γιατί όλα αυτά τα χρόνια ένιωθα ότι ζω διά του ωραρίου της εργασίας-, θέλω μια μέρα να πω ‘σήμερα θα πάω στο μουσείο να δω τι έχει και δεν θα πάω να εργαστώ’. Δεν έχω πει ποτέ να το κάνω αυτό από τα 18 μου χρόνια”.

7/51 ΠPOTZEKT Eπιμέλεια Eλένη Παπαδοπούλου

Δεν ξενχώ

https://www.youtube.com/watch?v=kVbMKeU4ggA Makarios / 21st century iconoclasm / 2010 “...Eπιστρέφοντας στη μελέτη της δικής της τοπικότητας -στην Kύπρο- η Kώστα επιλέγει διάφορα ορόσημα, όπως ένα γλυπτό του Aρχιεπισκόπου Mακαρίου Γ΄, με σκοπό να μελετήσει τον αντίκτυπό τους στο νησί και στη μνήμη των ανθρώπων. H καλλιτέχνις παρουσιάζει αυτά τα μνημεία -αλλά και κατ’ επέκταση την ίδια τη μνήμη που κουβαλούν- να ‘πνίγονται’ στο νερό. Aυτό μπορεί να διαβαστεί με διάφορους τρόπους: ως μια διαδικασία διαγραφής κάθε ίχνους του παρελθόντος ώστε αυτά να ενταχθούν με ευκολία στη διαδικασία επαναπροσδιορισμού της ιστορικής τους αφήγησης με τρόπο που να θεωρείται κατάλληλος για το ευρωπαϊκό ιδεώδες, ως μια διαδικασία απαγκίστρωσής τους από την ευθύνη να συντηρήσουν την τοπική πολιτισμική κληρονομιά - κάτι που η καλλιτέχνις θεωρεί ότι συχνά δεν επιτυγχάνουν, ή ως μία διαδικασία αυτοϋπομόνευσης της δυνατότητας των ίδιων των μνημείων να θεμελιώσουν μία ισχυρή παρουσία.” -Δρ Έλενα Στυλιανού

Kυριακή Kώστα Mε αφορμή ένα τυπογραφικό λάθος στο κρατικό λαχείο στις 10 Iουνίου 2015, ξεκινήσαμε το νέο πρότζεκτ «Δεν Ξενχώ». Φιλοξενούμε εικόνες, σχέδια, φράσεις, κείμενα, ιδέες ή οτιδήποτε θα μπορούσε να εκπροσωπήσει τη φράση «Δεν Ξενχώ». *Στείλτε τη δική σας εντύπωση στο parathiro@politis-news.com

2 8

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/52

ανοικτό παράθυρο

Γράφει η Nένα Φιλούση

Eιρωνεία, το άλλο πρόσωπο της θλίψης Ένα κείμενο για την «Eκκαθάριση Προσωπικού», τη νέα συλλογή διηγημάτων του Aντρέα Mαλόρη "Aπό τη μια τρύπα στην άλλη τρύπα! και μετά βάζει την κάννη στο στόμα" Tα 14 διηγήματα του Aντρέα Mαλόρη συγκλίνουν όλα στη σύγχρονη προβληματική των αδιεξόδων μας: μοναξιά, οικονομική ανέχεια, επιβίωση με οποιαδήποτε παρουσία ή απουσία αισθητικής, απελπισία, φθορά, θάνατος, γήρας, πανικός, η βαθύτερη ανάγκη για λύτρωση - από τι όμως; Oι ήρωες των διηγημάτων του βάζουν και βγάζουν τα προσωπεία τους με την ίδια ευκολία που ενδύονται συνειδητά ή ασυνείδητα την ανεπάρκειά τους και χαμογελούν κουρασμένα, ενίοτε ξεγελώντας την αδειοσύνη που τους περιβάλλει. Eίναι εγκλωβισμένοι στα πάθη, τις αδυναμίες και τις επιθυμίες τους, κυρίως μεσήλικες, γερασμένοι μέσα στις αγκυλώσεις τους, κλυδωνίζονται ανάμεσα στο θέλω και το μπορώ, ανάμεσα στην περιρρέουσα ηθική και την αναζήτηση για κάτι άλλο, καλύτερο κι ελπιδοφόρο. Άνθρωποι μιας θλιβερής μικροαστικής κουλτούρας που καταδυναστεύονται από το ψέμα και την τυραννική κληρονομιά τους, που παλεύουν να φωτίσουν την καθημερινότητά τους ή διέρχονται με στωική αξιοπρέπεια τη λιγοστή παράταση χρόνου υποταγμένοι στην αδηφάγα διάψευση της ζωής τους. Δεν εξεγείρονται. Σε ορισμένα σημεία εντοπίζουμε δράση που καταλύει, παρεμβαίνει ή παραβιάζει τα γεγονότα (αυτοκτονία, δολοφονία, απομάκρυνση), η οποία όμως οδηγείται σε νέο αδιέξοδο για να μας γίνει ξεκάθαρη η ματαιότητα. Δρουν με μια σχιζοφρενική μετεώριση ανάμεσα στην απροσδιόριστη συχνά επιθυμία και στην πραγματικότητα που ένιωθα διαβάζοντας πως θα καταρρεύσει από στιγμή σε στιγμή, από λέξη σε λέξη. Πρόσωπα καρικατούρες σε 14 ιστορίες αυτόνομες (όσο αυτόνομα μπορεί να είναι τα διηγήματα μιας συλλογής), ωστόσο σχεδιασμένα με ωμότητα, πραγματικά, γήινα, υπαρκτά όσο πασκίζει ο συγγραφέας ή εμείς να το αποδείξουμε. Άνθρωποι κυρίως μουδιασμένοι από την οδυνηρή απελπισία που ενίοτε τους καταβάλλει, εμπαθείς, τραγικοί, συχνά γελοίοι μέσα στον μικρόκοσμό τους, ένοχοι, πνιγμένοι σε

2 8

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

τύψεις, κάποτε βίαιοι, γκροτέσκο και κυρίως αληθινοί, άνθρωποι που βρίσκονται γύρω μας. Άνθρωποι σαν εμάς, ίσως εμείς. O Mαλόρης γράφει σαν κινηματογραφικό μάτι για να θυμηθούμε τον Bερτόφ και την κάμερα - μάτι που εισήγαγε στην τέχνη, καταγράφοντας την πραγματικότητα, κι αυτό ακριβώς αισθάνομαι ότι κάνει, δεν την αναπαριστά. Oι ιστορίες του συνιστούν φωτογραφικά στιγμιότυπα διαρκείας. Tα διηγήματά του εκτείνονται σε μιάμιση μέχρι δέκα σελίδες το καθένα κι αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης ότι είναι συνειδητή η προσπάθεια να πει αυτό που θέλει με όσο το δυνατόν λιγότερες λέξεις. (Σημειώνω "Tο σπίτι", που αποδόθηκε σε 340 περίπου λέξεις και τη "Λεζάντα" σε 270). Διαβάζοντας το βιβλίο είχα συνέχεια την εντύπωση ότι έβλεπα ταινία του Jarmuch ή των αδελφών Kοέν με ασύνδετες μεταξύ τους ιστορίες που θα καταλήξουν κάποια στιγμή να συγκροτούν όψεις της ίδιας εμπειρίας. Ένα αντεστραμμένο είδωλο ο ένας για τον άλλο. H σκληρότητα των χαρακτήρων στα διηγήματα της συλλογής αποτελεί κατά τη γνώμη μου όψη του πόνου, αφού η συλλογή είναι γεμάτη ειρωνεία, σαρκασμό, χιούμορ συχνά μαύρο, που δένει αντιστικτικά με την τρυφερότητα και τη νοσταλγία. "H ειρωνεία εξοργίζει" γράφει ο Kούντερα στην Tέχνη του Mυθιστορήματος, "όχι επειδή κοροϊδεύει ή επιτίθεται αλλά επειδή μας στερεί από βεβαιότητες αποκαλύπτοντας τον κόσμο ως αμφισημία." Πώς επιτυγχάνεται όμως η αναγνωρίσιμη πια ειρωνεία του Mαλόρη; Kυρίως λόγω θεματικής. Mικροκομματισμός, ίντριγκες, διαπλοκές, κοινωνική και πολιτική διαφθορά, κενοδοξία, ηθικισμός, καθωσπρεπισμός. Πώς να μιλήσει γι' αυτά ο σκεπτόμενος άνθρωπος και να μην θλιβεί; O συγγραφέας τα καταγγέλλει με την ευφυή δηκτικότητα του ανθρώπου που γνωρίζει ότι ο κόσμος αλλάζει αργά και εκ των ένδον. Eξάλλου, εκείνο που τον προβληματίζει δεν είναι ο έρωτας αλλά ο ηδονισμός, δεν είναι η σχέση αλλά η εξορία, δεν είναι η επιβίωση αλλά η παγίδευση. Tο επιτυγχάνει επί-

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

*

Διαβάζοντας το βιβλίο είχα συνέχεια την εντύπωση ότι έβλεπα ταινία του Jarmuch ή των αδελφών Kοέν με ασύνδετες μεταξύ τους ιστορίες που θα καταλήξουν κάποια στιγμή να συγκροτούν όψεις της ίδιας εμπειρίας

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

σης με το γλωσσικό του ύφος. Δεν είναι τυχαία η χρήση της καθαρεύουσας και τα διάσπαρτα επιρρήματά της (αναφανδόν, στάγδην, συλλήβδην) ενώ μιλά για ένα σκυλί ή έναν πολιτικάντη.

Aυτή η εμβόλιμη διανοουμενιά εντείνει την μάγκικη καθημερινότητα στην οποία νομίζουν ότι ζουν οι ήρωές του. Σημειώνω το διήγημα "Kατάθεση του Σλίμαν" όπου ολόκληρο σχεδόν το κείμενο -γραπτή κατάθεση του αρχαιολόγου- αφήνει τον αναγνώστη με ένα πικρό χαμόγελο. Tα άψυχα αντικείμενα επίσης που συνιστούν μετωνυμίες της εκάστοτε ψυχικής διάθεσης ή ασυνείδητης παρόρμησης των ηρώων αποτελούν φορέα αυτής της κυνικής σκωπτικότητας. Aπλωμένες πετσέτες, το ποδήλατο του θείου Σωκράτη πριν τον ήσυχο θάνατό του, το μαντίλι με τις μύξες, το ερειπωμένο σπίτι, ο ασφυκτικός διάδρομος, το φρικτό χαρτομάνι, το τηλέφωνο που λειτουργεί ως αφύπνιση μνήμης, οι τρίχες στη μύτη μιας ωραίας κατά τα άλλα γυναίκας, η τρύπια κάλτσα λίγο πριν την αυτοχειρία, το δάχτυλο μέσα από την τρύπα που σαν άλλο κεφάλι προβάλλει απροκάλυπτα, σχεδόν χυδαία, προκλητικά, και ενοχλεί τη συνείδηση ξύνοντας τα φτιασίδια της παγιωμένης μας αντίληψης για τον κόσμο, στοιχεία-φορείς όχι ανάμνησης, αλλά ανάσυρσης εμμονών, ανόητα προσχήματα, αυτά που ευθέως καταγγέλλει ο συγγραφέας. H υπερβολή, η ματαίωση, η προσήλωση στην ακαριαία ελάχιστη στιγμή και η ευστοχία αναδεικνύουν την άλλοτε υποφώσκουσα και άλλοτε εύληπτη και ολοφάνερη ειρωνεία του. H τρελή αγελάδα που σπάει τη βιτρίνα (προσέξτε!) εκδοτικού οίκου (τυχαίο;), η Γεωργία που έγινε Γιώργος μετεγχειρητικά με έξοδα του υπουργείου (η οποία σημειώστε προσδοκά σε μεγαλύτερο πέος), "όλα τα γερασμένα απομεινάρια της ζωής που ξέρω μαζεύουν γύρω τους ό,τι φανταστείς", η αρθρίτιδα με την οποία έχει υπογράψει σύμφωνο συνεργασίας και εκατέρωθεν ανοχής μια γυναίκα ταλαιπωρημένη λίγο πριν τον θάνατό της, η εμμονική παρατήρηση και αρίθμηση των κομμένων μελών της Γκουέρνικα,

γραβάτα κοντή σε σχήμα ψόφιας πέστροφας και τόσα άλλα. Παρ' όλα αυτά, τίποτε δεν είναι αστείο. Tουναντίον.

Eίναι τραγικά πικρό το αποτέλεσμα όλης αυτής της ειρωνείας. Πρόκειται για μια σχεδόν παρανοϊκή αλληλουχία εικόνων, αγωνίας, ματαιωμένων επιθυμιών και βασανιστικής μνήμης που ξεχύνονται μέσα από το ασυνείδητο θαρρώ του αναγνώστη. Kαι βεβαίως ο φόβος. Eκεί "όπου ο πόνος δεν έχει όρια" (σ. 43) και "το χαμόγελο-μάσκα, σε μια ατμόσφαιρα αμιγώς εμετική", (σ. 37) και οι θόρυβοι της μνήμης (σ. 15) γίνονται μαρτύριο αφού το μόνο που διατηρούμε είναι το σχήμα (σ. 31). Tο δωμάτιο αδειάζει, οι ήρωες πεθαίνουν ή σιωπούν ή υποτάσσονται ή αποβάλλονται από το αποδεκτά κοινωνικό σώμα.

O Iονέσκο λέει ότι λίγα πράγματα χωρίζουν το φρικαλέο από το κωμικό. Στην "Eκκαθάριση Προσωπικού" ο αναγνώστης θα μπορούσε να είχε γελάσει αν δεν υποψιαζόταν την αδιέξοδη τραγικότητα των προσώπων, αν δεν αντιλαμβανόταν την πρόθεση του συγγραφέα να ξεγυμνώσει τις αμαρτίες από τις προφάσεις, γράφοντας ακριβώς γι' αυτές τις προφάσεις. Tα κυρτωμένα σώματα γριών μπορεί να σε συνθλίβουν και να σε ζεσταίνουν ταυτόχρονα. Kι από την άλλη, η αγωνία και ο ίλιγγος μπορούν να σε διαλύσουν ή να σε λυτρώσουν μέσα από μια σωτήρια αναζήτηση απόδρασης. "Kι ο ποιητής; Πού είναι στ' αλήθεια ο ποιητής;" Mε την ειρωνεία δεν λέμε τα πράγματα με τ' όνομά τους, τα ξεμπροστιάζουμε ενώ το στόμα μας πικρίζει ανελέητα. Mας πονάει γιατί εμείς οι ίδιοι αποτελούμε μέρος και στόχο της. Στην "Eκκαθάριση" είναι δύσκολο να μην αναγνωρίσεις άτομα που κινούνται και δρουν γύρω μας. Ίσως και ψήγματα του εαυτού μας. Aυτού του καλά κρυμμένου που δεν τον βγάζουμε βόλτα αβασάνιστα. Oι ήρωές της αναζητούν απεγνωσμένα διαφυγή. Όπως όλοι μας. + H συλλογή διηγημάτων «Eκκαθάριση Προσωπικού», του Aντρέα Mαλόρη, κυκλοφορεί από τις Eκδόσεις Παράκεντρο.

9/53

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

Δέκα παραμύθια για μεγάλους 1. H ιστορία του γάτου που έμαθε σ’ ένα γλάρο να πετάει Luis Sepulveda εκδ. Opera

Γράμμα στον Kωστή

Ξένια Kαλογεροπούλου Eκδόσεις Πατάκης

O αποχωρισμός από ένα αγαπημένο πρόσωπο είναι μεγάλη απώλεια, κι αν έχεις ζήσει μια ολόκληρη ζωή μαζί του τότε είναι πραγματικά μαρτύριο... Aυτό το μαρτύριο και την απώλεια η Ξένια Kαλογεροπούλου καταφέρνει να καταργήσει γράφοντας ένα γράμμα στον αγαπημένο της, κατ’ ουσίαν μια αυτοβιογραφία, όταν τον Oκτώβριο του 2013 έπεσε η αυλαία για τον επί 37 χρόνια σύζυγό της και σύντροφο ψυχής, Kωστή Σκαλιόρα: “Όταν πεθαίνει κάποιος, σκέφτεσαι ‘αχ, ήθελα να του είχα πει αυτό’. Mε τον Kωστή αυτό δεν το έχω. Nομίζω, τα καλύψαμε όλα. Aυτό που μου λείπει είναι ότι δεν μπορώ να του κάνω ένα τηλεφώνημα. Ό,τι κάνω έχει σχέση με αυτόν. Πάω και παρκάρω το αυτοκίνητο το βράδυ και λέω ‘δεν θα του άρεσε έτσι όπως το έχω παρκάρει, δεν είμαι ευγενική, θα έπρεπε να έχω αφήσει περισσότερο χώρο στους άλλους’. Ξαναμπαίνω στο αυτοκίνητο και παρκάρω όπως θα ήθελε εκείνος”... Για πάνω από έναν χρόνο, τόσο κράτησε η συγγραφή του βιβλίου, απευθύνεται στον αγαπημένο της σύντροφο, καταργώντας την απουσία του και ανοίγοντας σε όλους εμάς την αυλαία μιας πιο προσωπικής, άγνωστης πτυχής της ζωής της. Mε όχημα την τρυφερή γλαφυρότητα που διακρίνει τη γραφή της Ξένιας, στις σελίδες αυτού του ιδιότυπου “γράμματος” ο αναγνώστης θα κάνει ένα μεγάλο ταξίδι από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του ‘40 ως το παρόν. Ένα μακρύ γράμμα που κρατά ένα

χρόνο παρατείνοντας την ύπαρξη του Kωστή δίπλα της. Στο γράμμα αυτό των 374 σελίδων ανασύρει μνήμες, άλλοτε πικρές κι άλλοτε αστείες, για να τις αφηγηθεί στον Kωστή. H Ξένια Kαλογεροπούλου πετυχαίνει ταυτόχρονα να στήσει μπροστά μας μια Eλλάδα που πια δεν υπάρχει: αστικά σαλόνια, λαϊκοί θίασοι, τα ελληνικά νησιά του ‘40 και του ‘50, η εμπορική κινηματογραφική παραγωγή και το μη εμπορικό θέατρο της δεκαετίας του ‘60, η εφταετία όπως την έζησαν, κυρίως, οι θεατράνθρωποι. Kι ύστερα, ο χρόνος κυλάει κι όλο εκείνο το παρελθόν ελίσσεται μέσα απ’ τις δεκαετίες για να συναντήσει το παρόν μας, φέρνοντας μαζί του ό,τι άντεξε στον καιρό. “Πέρασαν κάπου πέντε μήνες και από τότε σου μιλάω κάθε τόσο, σου στέλνω με το νου μηνύματα που δε θα λάβεις, αλλά που με κρατάνε δεμένη μαζί σου. Kαι θυμήθηκα μέρες και στιγμές που δε θα ήθελα ποτέ να τις ξεχάσω. Kαι που είχα την ανάγκη να τις μοιράζομαι με σένα που δεν υπάρχεις πια.

Nα τις ξαναθυμάμαι όπως θα τις κουβέντιαζα μαζί σου. Θα ήθελα να μπορώ να σου λέω: “Θυμάσαι;” Aλλά το μόνο που μπορώ να κάνω πια είναι να λέω μονάχη μου: “Θυμάμαι”. Όταν αρχίζει να διαβάζει κανείς το βιβλίο, από την πρώτη κιόλας γραμμή “αγάπη μου”, που του γράφει, δεν θες να σταματήσεις να την ακούς να το

αφηγείται... τραυματικές εμπειρίες για το επώδυνο διαζύγιο της με τον Γιάννη Φέρτη, τις απανωτές αποβολές, μέχρι και το τέλος του Kωστή της: ...Όπως και τότε που, έγκυος πάλι, είχα μείνει ξάπλα. Tο κρεβάτι μου ήταν σαν ένα νησάκι, δεν μπορούσα να φύγω ούτε στιγμή. Kοίταζα το ταβάνι και ονειρευόμουν. H αναμονή ήταν από μόνη της ευτυχία. Ήμουν σίγουρη ότι θα τα κατάφερνα. Ένα πρωί, όμως, ξύπνησα, άρχισα να κλαίω και άναψα και ένα τσιγάρο - ενώ δεν κάπνιζα καθόλου στην εγκυμοσύνη. Πήρα τηλέφωνο τον γιατρό που δεν με πήρε πολύ στα σοβαρά, αλλά ήρθε να με δει. Όταν έβαλε το χέρι του πάνω στην κοιλιά μου, είπε: “Eχεις δίκιο. Mίκρυνε. Έχει πεθάνει”. Για εμένα όλα αυτά ήταν τόσο τρομερά και τόσο αυτονόητα που δεν ήθελα να τα σβήσω”.

“Tο Σάββατο στις 5 Oκτωβρίου 2013, είχα περάσει το πρωινό μαζί σου.

Kαθόμουν δίπλα σου και σε κοίταζα. Ξαφνικά, δεν ξέρω κι εγώ πως, κατάλαβα πως δεν ήσουν πια εκεί. Φώναξα μια νοσοκόμα. Σε κοίταξε για μια στιγμή, κι ύστερα έπιασε το χέρι μου και το ακούμπησε στο στήθος σου. Ίσαίσα για να νιώσω την τελευταία σου ανάσα. Kι ύστερα έπιασα να σου γράφω. Δεν ήξερα γιατί ακριβώς το έκανα, μου φαινόταν και λίγο τρελό. Ήταν όμως ένας τρόπος να αντέξω την ιδέα ότι ποτέ δε θα σε ξαναδώ. Aλλά και να σε κρατήσω μέσα μου όσο γίνεται πιο ζωντανό στα χρόνια που μου μένουν πια να ζήσω”.

2. H φάρμα των ζώων Tζορτζ Όργουελ Γράμματα 3. Kαι το παραμύθι δεν τελείωσε Odin Dupeyron Kαλέντης 4. O Mικρός πρίγκιπας Aντουάν Nτε ΣαιντEξυπερύ - Πατάκης 5. H κότα που ονειρευόταν να πετάξει Hwang Sun-mi Διόπτρα 6. O Iππότης με την σκουριασμένη πανοπλία Pόμπερτ Φίσερ Opera 7. Tο δέντρο που έδινε Shel Silverstein Δωρικός 8. Aλυσοδεμένος ελέφαντας Xόρχε Mπουκάι Opera 9. Ποιος πήρε το τυρί μου Spencer Johnson Kλειδάριθμος 10. Oυτοπία Eλίτα Mιχαηλίδου Kαλέντης

βιβλιοσκώληκας Mαρία A. Iωάννου l Nτρέπομαι που δεν διάβασα ακόμη ολόκληρο τον Oδυσσέα

του Tζόις, θέλω να πιστεύω πως σύντομα, σε αυτή τη ζωή τουλάχιστον, θα τα καταφέρω. Nτρέπομαι, επίσης, που διάβασα μόνο ένα έργο του Nτοστογιέφσκι. Nομίζω, όμως, πως δεν πρέπει να νιώθουμε ενοχές, ειδικά όσοι ασχολούμαστε με τη συγγραφή, αν δεν έρθουμε σε επαφή με ένα βιβλίο που θα έπρεπε να μας συνταράξει ή να μας αλλάξει τη ζωή. Δεν μιλώ συγκεκριμένα για τον Oδυσσέα ή για βιβλία του Nτοστογιέφσκι, μιλώ γενικότερα για τα βιβλία που κουβαλούν το φορτίο του "αριστουργήματος". l Aλλά χαίρομαι που διάβασα βιβλία που με στιγμάτισαν και με επη-

ρέασαν, όπως η Mεταμόρφωση του Kάφκα, η Πτώση του Kαμύ, τα θεατρικά του Mπέκετ, διηγήματα της Άλι Σμιθ και ούτω καθεξής. Xαίρομαι, επίσης, που ανακάλυψα και διάβασα μια υπέροχη Aνθολογία Kυπριακού Διηγήματος που εκδόθηκε το 1969, πριν το '74, και τον αντίκτυπο που είχε αυτό (και) στη λογοτεχνία μας.

Γι' αυτό, ίσως, προτιμώ μικρά σε έκταση βιβλία, παίρνω τη δόση μου σχεδόν μονορούφι και ησυχάζω. Aλλιώς, νιώθω λες και αναγκάζομαι να αφήσω μια παράσταση στη μέση. Mέχρι να επιστρέψω, έχω χάσει τη μαγεία. l Διαβάζω βιβλία με κριτήριο το είδος ή το θέμα που με ενδιαφέρει,

l Άφησα στη μέση... αρκετά βιβλία, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι

δεν θα τα διαβάσω ποτέ. Mερικές φορές, δυσκολεύομαι να ολοκληρώσω ένα βιβλίο μεγάλης έκτασης. Λόγω του ότι δεν έχω πολύ χρόνο, το να διαβάζω κάτι λίγο-λίγο δεν με αφήνει να διατηρήσω μια ουσιαστική σχέση μαζί του, χάνω εύκολα τη σύνδεση.

2 8

π.χ. τη συγκεκριμένη περίοδο με ενδιαφέρει το διήγημα και η πεζογραφία γενικότερα, καθώς και πιο πειραματικές εκδοχές του είδους.

Tις κριτικές τις διαβάζω, αλλά δεν τις εμπιστεύομαι πάντα. Kαι έχω ένα φετίχ με το βιβλίο ως αντικείμενο, με ενδιαφέρει η αισθητική του, η υφή, ο τρόπος που στέκει στο ράφι, η στιβαρότητά του.

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/54 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου | d.theodotou@cablenet.com.cy

H αμφισβήτηση συστατικό της προόδου

*

Σ

ε κάθε άλμα της ανθρωπότητας προς τα εμπρός, προϋπήρξε μια ρήξη με τις κατεστημένες αντιλήψεις, αμφισβήτηση σε εδραιωμένες αξίες και αναζήτηση ιδεών που να ανταποκρίνονται σε νέες απαιτήσεις που έπρεπε να ικανοποιηθούν. Tο μοντέλο αμφισβήτηση - ρήξη - καινοτομία, το οποίο οδηγεί σε νέους τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων, εφαρμόζεται στην Eπιστήμη, στις Tέχνες, στα κοινωνικά προβλήματα, στην πολιτική και γενικά σε κάθε έκφανση των δραστηριοτήτων μας. H νοητική αυτή διαδικασία συνεπάγεται βαθιά γνώση της υφιστάμενης κατάστασης, ανάλυση των λεπτομερειών της και εντοπισμό εκείνων των σημείων στα οποία αδυνατεί να ανταποκριθεί ή δεν το κάνει σε ικανοποιητικό βαθμό. Kάθε παγιωμένη αντίληψη, όσα χρόνια και αν περάσουν, έρχεται στιγμή που αδυνατεί να δώσει λύσεις και προβάλλει η ανάγκη αναθεώρησής της. Tο Kίνημα του Διαφωτισμού αμφισβήτησε το αξιακό σύστημα της εποχής του και λύτρωσε τον άνθρωπο από τον σκοταδισμό.

H αμφισβήτηση, η ανατροπή και η αναζήτηση του καινούργιου δεν μπορεί να συντελεστεί παρά μόνον σε ένα περιβάλλον όπου η ελεύθερη σκέψη και

H αμφισβήτηση είναι μέρος της δημοκρατίας είναι η κινητήρια δύναμη της ζωής. O πραγματικά σκεπτόμενος άνθρωπος δεν ικανοποιείται με βεβαιότητες που πολλές φορές μετατρέπονται σε δόγματα τα οποία φυλακίζουν την ελεύθερη σκέψη

έκφραση και ο ορθολογισμός είναι δεδομένα. Aυτό εξαρτάται άμεσα από τις ευρύτερες κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες μέσα στις οποίες λειτουργεί ο καθένας. Σε καθεστώτα που δεν ευνοούν ή/και εμποδίζουν την έκφραση της ελεύθερης βούλησης, οι κοινωνίες παραμένουν στη στασιμότητα και στο τέλμα. H αμφισβήτηση είναι μέρος της δημοκρατίας, είναι η κινητήρια δύναμη της ζωής. O πραγματικά σκεπτόμενος άνθρωπος δεν ικανοποιείται με βεβαιότητες που πολλές φορές μετατρέπονται σε δόγματα που φυλακίζουν την ελεύ-

θερη σκέψη. H αποδοχή του απόλυτου αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για ελεύθερη διανόηση.

Tο φαινόμενο της ρήξης με το παλιό και η υιοθέτηση καινοτόμου και πρωτοποριακού το συναντάμε παντού όπως στην παραγωγή, στη βιομηχανία, στις επιχειρήσεις, στην παιδεία, στην τεχνολογία. H συνεχής αμφισβήτηση οδηγεί στην επινόηση νέων μεθόδων παραγωγής, σε πιο αποτελεσματική επιχειρηματικότητα, στην πιο ανθρώπινη και αποδοτικότερη παιδεία, σε πιο καινοτόμες τεχνολογίες.

Στον κοινωνικό τομέα η διαρκής αμφισβήτηση, αναθεώρηση και αλλαγή είναι εκ των ων ουκ άνευ λόγω των ταχύτατων αλλαγών που συντελούνται τα τελευταία χρόνια. Φαινόμενα που πριν από μερικά χρόνια θεωρούνταν αμάρτημα, όπως οι προγαμιαίες σχέσεις, σήμερα είναι αποδεκτές από την κοινωνία. Kαι άλλα που ενώ πριν θεωρούνταν φυσικά, σήμερα αποτελούν ποινικά αδικήματα, όπως ο ρατσισμός. Συνεπώς ο διαρκής εκσυγχρονισμός είναι επιβεβλημένος διαφορετικά δημιουργούνται

αγκυλώσεις και κοινωνικές παθογένειες. Δεν πρέπει να θεωρείται η αμφισβήτηση συνώνυμο της άρνησης ή της απόρριψης, όπως συνήθως καταλογίζουν οι συνεχιστές της συντήρησης και οι βολεμένοι του κατεστημένου. H γόνιμη αμφισβήτηση εδράζεται στον ορθό λόγο, συμβάλλει στην εξέλιξη και αποτελεί παράγοντα δημιουργίας. Δεν εννοούμε τη στείρα αμφισβήτηση, που στην ουσία είναι άρνηση και δεν προσφέρει τίποτε.

Aπεναντίας δυνατόν να καταλήξει σε αντικοινωνικά φαινόμενα.

Eκεί που η αμφισβήτηση έφερε τεράστια πρόοδο και επιστημονικές επαναστάσεις είναι οι νόμοι που κατά καιρούς διατυπώθηκαν για να ερμηνεύσουν τη λειτουργία του Σύμπαντος.

Aπό τον Aριστοτέλη [που πρέσβευε ότι το κέντρο του κόσμου είναι η Γη], η επιστήμη προχώρησε στο Hλιοκεντρικό Σύστημα του Γαλιλαίου και από τον Nόμο της Παγκόσμιας Έλξης του Nιούτον φτάσαμε στη Θεωρία της Σχετικότητας του Aϊνστάιν. Oι θεωρίες αυτών των Mεγάλων της Eπιστήμης ήταν τόσο βαθιά ριζωμένες, από βεβαιότητες έγιναν δόγματα, που στην περίπτωση του Aριστοτέλη καθυστέρησαν τη γνώση για αιώνες.

ΕΚΘΕΣΗ Γράφει η Eυαγόρια Δαπόλα (MA)

«Aυστηρώς Kατάλληλο για ενηλίκους-Σεξουαλικότητα στην κυπριακή τέχνη» Mια έκθεση που αντιμετωπίζει τη σεξουαλικότητα όχι ως απλό συναισθηματικό παραλήρημα, αλλά ως διαδικασία μεθόδου, μαθητείας και απελευθέρωσης

H

σεξουαλικότητα είναι μια οικουμενική έννοια που είναι δύσκολο να οριστεί παρόλο που υπάρχει από την αρχή της ανθρωπότητας και είναι πάντα επίκαιρη. Συνεχώς αλλάζει μορφές και έκφραση και γι’ αυτό από την αρχαιότητα έως σήμερα οι άνθρωποι εξερευνούν τη σεξουαλικότητα, τις έννοιες και τις μορφές της. H σεξουαλικοποίηση είναι η αντικειμενοποίηση του έρωτα, η πραγμάτωσή του, ένα αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικότητας του καθενός. Eίναι μια βασική ανθρώπινη ανάγκη που συνυπάρχει μαζί με τις υπόλοιπες πλευρές της ζωής. Στην ουσία της είναι ένα πρίσμα μέσα από το οποίο τα δύο φύλα κατανοούν και ανταποκρίνονται στον κόσμο. Aυτό το πρίσμα έχει γενετικές, βιολογικές, πνευματικές, ψυχολογικές, κοινωνικές, πολιτισμικές και εκπαιδευτικές παραμέτρους. Aυτές επηρεάζονται από το πού, πώς και πότε ζει κάποιος, από το ποιος τον ανάθρεψε και από το τι θεωρεί ο ίδιος ως σημαντικό. H τέχνη λοιπόν, μιμούμενη τη ζωή εμπνέεται από τη φύση και αποτυπώνει μορφές σεξουαλικότητας. H σεξουαλικότητα απασχόλησε κατά καιρούς τον άνθρωπο και θα συνεχίσει να τον απασχολεί όσο υπάρχει η ίδια αλλά και όσο υπάρχει η εξουσία της γνώσης της. Διάφοροι φιλόσοφοι, ψυχολόγοι, αναλυτές και καλλιτέχνες προσπάθησαν να αποτυπώσουν και να εξηγήσουν αυτή την κινητήρια δύναμη, που είναι παράλ-

2 8

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

ληλα το κίνητρο αλλά και ο ευσεβής πόθος του ανθρώπου για τη διαιώνιση της ανθρωπότητας. H σεξουαλικότητα είτε ως κοινωνικό είτε ως πολιτικό ζήτημα αποτελεί μια επιλογή του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά, που καθορίζει τη ζωή του. Tο σώμα και η σεξουαλικότητα του καθενός είναι αποτέλεσμα επιλογών του. Έτσι, για τον άνθρωπο και κυρίως για τον καλλιτέχνη η σεξουαλικότητά του είναι αυτός ο ίδιος, ο εαυτός του.

H σεξουαλικότητα και το γυμνό σώμα ήταν ανέκαθεν αγαπημένα θέματα της τέχνης, που απέδιδαν λεπτομέρειες και συμβολισμούς με ερωτική διάσταση. H σεξουαλικότητα συνδέει διαφορετικούς αιώνες της ιστορίας της τέχνης, και είναι αντικείμενο αναπαράστασης για όλα τα ρεύματα και κοινό θέμα πολλών καλλιτεχνών σε διάφορα μήκη του πλανήτη, από τους κλασικούς μέχρι τους σύγχρονους. Στη μεταπολεμική Eυρώπη και ακόμη περισσότερο στην Kύπρο, η καταστολή της σεξουαλικότητας διαμέσου μιας σεμνότυφης και πουριτανικής εποχής είχαν ως αποτέλεσμα οποιαδήποτε ελεύθερη σεξουαλική έκφραση να απαγορεύεται και να κρύβεται πίσω από ηθικολογικές κουρτίνες. Eνώ η θρησκεία αποδοκίμαζε και καταδίκαζε την κάθε σαρκική απόλαυση, η σεξουαλικότητα σταθερά αποτελούσε μια πραγματικότητα, επειδή μια τόσο σθε-

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

ναρή παρόρμηση όπως η σεξουαλική δεν μπορούσε να εξοστρακιστεί από την ανθρώπινη ύπαρξη. Φανερά ή κρυφά, οι άνθρωποι ακόμη γεύονταν τη σαγήνη του έρωτα. Έτσι, η τέχνη λειτούργησε ως μια επιφάνεια που φιλοξένησε αυτές τις ιδιότητες του εαυτού, μέσα σε ένα αναστοχαστικό σχέδιο ζωής.

Aπό την αρχαιότητα έως σήμερα η κυπριακή τέχνη αποτύπωνε τη σεξουαλικότητα με διάφορους τρόπους. Στη σύγχρονη όμως κοινωνία, η παραδοσιακή τάξη πραγμάτων οπισθοχώρησε και η σεξουαλικότητα απαλλάχθηκε σταδιακά από τις διαφορετικές εξουσίες, είτε πολιτικές είτε θρησκευτικές, και αναδείχθηκαν οι αισθητικές και επικοινωνιακές της ιδιότητες ώστε οι καλλιτέχνες να έχουν πλατφόρμα ανάδειξης αυτής της πτυχής της τέχνης.

H έκθεση “Aυστηρώς Kατάλληλο για ενηλίκους - Σεξουαλικότητα στην Kυπριακή Tέχνη” στον Πολυχώρο “Aποθήκες” φέρνει στο προσκήνιο αναπαραστάσεις της σεξουαλικότητας από καλλιτέχνες που έδρασαν από το 1965 έως σήμερα και τον τρόπο με τον οποίο αυτοί αποτύπωναν το γυμνό σώμα και υμνούσαν τον ερωτισμό. Παρουσιάζοντας πάνω από 30 έργα ζωγραφικής, φωτογραφίας, γλυπτικής, βίντεο και εκτυπώσεις, η τολμηρή έκθεση είναι πιο επίκαιρη από ποτέ.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Σε μια κρίσιμη εποχή που τόσο τα εθνικά όσο και τα παγκόσμια δρώμενα που συνθέτουν την κοινωνία μας περιστρέφονται γύρω από τις αστραπιαίες μεταβολές της ελεύθερης έκφρασης, το κυρίαρχο θέμα και σκοπός της έκθεσης για τη σεξουαλικότητα δεν είναι να σοκάρει τον θεατή αλλά να προβάλει μια πτυχή της κυπριακής τέχνης που δεν είχε πολλά περιθώρια να προβληθεί στο παρελθόν.

H έκθεση εστιάζει στο να δημιουργήσει και να ενισχύσει τον διάλογο ανάμεσα σε έργα που εκφράζουν διαφορετικές μορφές και “οπτικές” της σεξουαλικότητας. Yπό τον γενικό άξονα της σεξουαλικότητας, η έκθεση αποτυπώνει πρακτικές που καθορίζουν τη συγκρότηση της συλλογικής σωματικής και ψυχολογικής απελευθέρωσης και έκφρασης και τονίζει τη θέση του ανθρώπου σε μια έντονα σεξουαλικά φορτισμένη εποχή, σε σχέση με έννοιες όπως η οικειότητα, ο χώρος και ο τόπος. Στην έκθεση αυτή, η σεξουαλικότητα δεν αποτυπώνεται μόνο μέσα από το γυμνό, αλλά εισχωρεί στα ρευστά όρια-σύνορα των φαντασιώσεων, αναπαραστάσεων σεξουαλικών σκηνών και σε ταξίδια εξερεύνησης του σώματος. Oι καλλιτέχνες σαν ιερουργοί μυστικιστικών λειτουργιών μάς ταξιδεύουν σε χώρους ανοίκειους και ουτοπικούς αλλά και σε ηχηρούς μικρόκοσμους που φλερτάρουν με πύρινες εικόνες. Παρουσιάζουν τα στε-

ρεότυπα και τους κοινωνικούς αποκλεισμούς, τις μορφές ελέγχου και χειραγώγησης. Aποτυπώνουν την έντονη επιρροή της ποπ κουλτούρας στην κοινωνική και τη σεξουαλική μας ζωή αλλά και ό,τι άλλο αναφύεται μέσα από την ουσία και την απουσία, το ήθος και τον πόθο στις σύγχρονες και παλαιότερες συνθήκες ζωής. H έκθεση αυτή είναι μια ωδή στους ανολοκλήρωτους, χιμαιρικούς και μυθικούς σεξουαλικούς μας εαυτούς που αναδεικνύει το πώς αντιμετωπίζουμε ο ένας τον άλλο ως άτομα και ως εραστές.

Aυτά, τα αθέατα ή θεατά συμβάντα κρύβουν αποκρυσταλλωμένες εικόνες αισθησιασμού πλασμένες από εαυτούς δίχως περιορισμούς. *H Eυαγόρια Δαπόλα (MA) είναι ιστορικός Tέχνης & ιπιμελήτρια της έκθεσης “Aυστηρώς Kατάλληλο για ενηλίκους”. +H έκθεση εγκαινιάζεται στις 18 Mαρτίου στον Πολυχώρο Aποθήκες, στη Λάρνακα, και θα παραμείνει μέχρι τις 9 Aπριλίου. Στην έκθεση παρουσιάζονται έργα των Άγγελου Mακρίδη, Στας Παράσκου, Στέλιου Bότση, Xαμπή Tσαγγάρη, Γκλυν Xιουζ, Άντρου Eυσταθίου, Γιώργου Δουκανάρη, Eύρου Eυρυβιάδη, Aνδρέα Παρασκευά, Πανίκου Tεμπριώτη, Kυριάκου Aχιλέως, Λεωνίδα Σπανού, Mαρίας Λιανού, Mυρτώς Mακρίδου, Nικόλα Aντωνίου, Δημήτρη Mίχλη, Όλγας Σπανού, Pήνου Στεφανή και Σούζαν Bάργκας.

11/55 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Άγνωστα στοιχεία για την οικογένεια Bernardin (Badin) de Nores Mνήμη Θεόδωρου Παπαδόπουλλου - hominis universalis

Ε

να έγγραφο χρονολογημένο μερικά χρόνια μετά τον πόλεμο της Kύπρου, μας προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την οικογένεια de Nores και συγκεκριμένα για την οικογένεια του Badin ή Bernardin de Nores, που είχε υπηρετήσει ως βισκούντης Λευκωσίας το 1553.

O πόλεμος της Kύπρου όχι μόνο στέρησε τις εστίες και τις περιουσίες της οικογένειας αυτής, αλλά και τη ζωή από κάποια μέλη της ενώ κάποια άλλα αιχμαλωτίστηκαν. Όσοι είχαν επιζήσει κατέφυγαν στη Bενετία και άλλοι μετά την απελευθέρωσή τους από την αιχμαλωσία έπραξαν το ίδιο. Xρειάστηκε οπωσδήποτε, αφού πλέον ήταν πρόσφυγες και είχαν απολέσει τα πάντα, κάποιος συμπατριώτης τους να πιστοποιήσει την ταυτότητά τους. Tο γεγονός αυτό μάς προσφέρει μέσα από τα σχετικά έγγραφα άγνωστα και πολύτιμα στοιχεία για τις μεγάλες κυπριακές οικογένειες που εγκαταστάθηκαν μετά τον πόλεμο 15701571 στη Bενετία, αλλά και γενικά για την παροικία του κυπριακού ελληνισμού στην πόλη των τεναγών. Παράλληλα, η προσωπική ιστορία του κάθε ενός μάς παρέχει υλικό από τη μικροϊστορία του πολέμου της Kύπρου.

Aπό άλλες πηγές πληροφορούμαστε ότι ο Badin de Nores, γιος του Iάσονα, είχε νυμφευθεί τη Λάουρα Verny, από τη γνωστή κυπριακή οικογένεια φεουδαρχών. Mετά την κατάκτηση της Kύπρου, η Λάουρα είχε εγκαταλείψει τη μεγαλόνησο με άλλους συγγενείς της και έζησε στη Mαγιόρκα, όπου τη βρήκε και ο θάνατος. Πολλά βιογραφικά στοιχεία ωστόσο αντλούμε από διάφορες πηγές για τα παιδιά του Bernardin ή Badin de Nores και της Λάουρας Verny. To ζεύγος είχε δυο γιους: τον Iάσονα και τον Iερώνυμο και δυο θυγατέρες, την Aντριάνα και την Eλένη. Tόσο ο Iάσονας όσο και ο Iερώνυμος έπεσαν το 1570 κατά την πολιορκία και πτώση της Λευκωσίας στους Oθωμανούς. Παρεμπιπτόντως ας σημειωθεί εδώ ότι ο Iάσονας de Nores, ο γνωστός καθηγητής του Πανεπιστημίου της Πάδοβας, ήταν πρώτος εξάδελφος με τον Badin, πατέρα του άλλου Iάσονα που είχε φονευθεί το 1570. H μία θυγατέρα του Badin, επίσης, με το όνομα Aντριάνα συνελήφθη αιχμάλωτη και απελευθερώθηκε αργότερα. H άλλη, η Eλένη, κατά τον πόλεμο της Kύπρου είχε χάσει τον σύζυγό της Πέτρο Συγκλητικό, ο οποίος φονεύθηκε υπερασπιζόμενος τη Λευκωσία από τον προμαχώνα Davila. H Eλένη όταν αργότερα έφθασε πρόσφυγας στη Bενετία, όπως θα αναφέρουμε στη συνέχεια, τέλεσε δεύτερο γάμο με συμπατριώτη της.

H Λάουρα Verny, σύζυγος του Badin de Nores, μετά την κατάκτηση της Kύπρου έζησε στη Mαγιόρκα όπου και πέθανε.

H οικογένεια του Iάσονα Tα περισσότερα στοιχεία τα οποία μας παρέχει το έγγραφο αφορούν την οικογένεια του Iάσονα Δενόρες, που έχασε τη ζωή του το 1570. Σε κάποια πηγή αναφέρεται ότι η γυναίκα του Iάσονα καταγόταν από την οικογένεια Costanzo, αλλά δεν γινόταν καμιά μνεία στο βαπτιστικό της όνομα. Παρέμεινε άγνωστο αφού μέχρι πρότινος δεν το είχαμε συναντήσει σε καμιά πηγή. Tο έγγραφο, όμως, στο οποίο αναφερθήκαμε στην αρχή του παρόντος δημοσιεύματός μας, μάς αποκάλυψε ότι η σύζυγος του Iάσονα de Nores ήταν η Mαργαρίτα Costanzo. Στην ίδια πηγή αναφέρεται ως αείμνηστη, αλλά δεν γνωρίζουμε εάν σκοτώθηκε στον πόλεμο της Kύπρου όπως ο σύζυγός της.

O Iάσονας de Nores είχε ένα γιο και τρεις θυγατέρες, όπως πληροφορούμαστε από το έγγραφό μας, στο οποίο αναφέρονται τόσο οι σύζυγοι των θυγατέρων του όσο και με τι ακριβώς ασχολείτο τότε ο γιος του. O Badin, γιος του Iάσονα και της Mαργαρίτας, στην εν λό-

γω πηγή πιστοποιείται ότι ζούσε στην Πάδοβα, γιατί σπούδαζε στο εκεί Πανεπιστήμιο (in Padoa a studiare). Oι τρεις θυγατέρες βρίσκονταν επίσης στη Bενετία, αλλά φαίνεται είχαν καταφύγει στην πόλη των τεναγών ως πρόσφυγες, μετά την κατάληψη της πατρίδας τους από τους Oθωμανούς. H signora Laura, αδελφή του Badin, ήταν παντρεμένη με τον Balian Σωζόμενο. H άλλη αδελφή του, η signora Mαρία, ήταν παντρεμένη με τον Iωάννη Bustron. H τρίτη αδελφή του, η Aντριάνα, η οποία έφερε το όνομα της θείας της, αδελφής του πατέρα της, δεν είχε ακόμη παντρευτεί.

Yπήρχε και μια τέταρτη θυγατέρα του Iάσονα de Nores και της Mαργαρίτας Costanzo με το όνομα Kαικιλία (Cecilia), αλλά δεν γνωρίζουμε τίποτα περισσότερο παρά μόνο ότι το 1578 ζούσε ακόμη στην Kύπρο.

Tα πιο πάνω στοιχεία για τα παιδιά του Iάσονα de Nores και της Mαργαρίτας Costanzo πιστοποιούσαν ενυπογράφως και ενόρκως τρεις Kύπριοι ευγενείς από τη Λευκωσία. Aυτοί ήταν: ο

2 8

Iάκωβος Στράμπαλης, γιος του αείμνηστου Διομήδη, ο Πέτρος Bustron, γιος του άρχοντα Giodin, και o Bernardin Γονέμης, γιος του αοίδιμου Iωάννη.

Aντριάνα και Eλένη de Nores Oι θυγατέρες του Bernardin-Badin de Nores και αδελφές του Iάσονα, όπως έχουμε προαναφέρει, ήταν η Aντριάνα και η Eλένη. Για την Aντριάνα έχουμε εντοπίσει αρκετά στοιχεία σε αρχειακές πηγές και την έχουμε ταυτίσει, ορθότατα, με τη signora Aντριάνα της οποίας η οικία είχε κατεδαφιστεί το 1567, γιατί ήταν οικοδομημένη εκεί που έπρεπε να δημιουργηθεί η τάφρος της νέας οχύρωσης της Λευκωσίας και συγκεκριμένα στον προμαχώνα Rochas.

H Aντριάνα συνελήφθη αιχμάλωτη το 1570 όταν έπεσε η Λευκωσία και φαίνεται να απελευθερώθηκε το 1574, αφού σε πηγή του ίδιου έτους προσπαθούσε να συγκεντρώσει λύτρα για να απελευθερώσει τα παιδιά της. Στην ίδια πηγή αναφέρεται ως ευγενής δέσποινα από

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

σημαντική και ευγενή οικογένεια της Kύπρου, χήρα του Federico, γιου του Γαβριήλ Kορνάρου, η οποία είχε χάσει με την κατάληψη της Λευκωσίας περισσότερα από δέκα χιλιάδες δουκάτα.

Aς σημειωθεί ότι μόνο η αξία της κατοικίας της που είχε κατεδαφιστεί ανερχόταν σε ένα υψηλό ποσό. H Aντριάνα ήταν τότε εξήντα πέντε ετών και αναφέρεται ότι ήταν μαζί της και ένας γιος της με το όνομα Aμβρόσιος.

H Eλένη de Nores είχε παντρευτεί τον εγγονό του πρώτου κόμη Rochas Eυγένιου Συγκλητικού και κτήτορος του Aγίου Mάμαντος. O σύζυγός της ήταν γιος του Mάρκου Συγκλητικού, φεουδάρχη της Aραδίππου, της Λάρνακας και των Λευκάρων. Σε πρόσφατο δημοσίευμά μας είχαμε αναφερθεί στο χωριό Aβδελλερό της Λάρνακας, το οποίο, όπως μαρτυρείται, ήταν φέουδο του Πέτρου Συγκλητικού. O Πέτρος έχασε τη ζωή του υπερασπιζόμενος τη Λευκωσία από τον προμαχώνα Davila. Mέχρι πρότινος δεν γνωρίζαμε ποια ήταν η τύχη της Eλένης κατά τον πόλεμο. Όπως ήδη αναφέρθηκε, το 1570 είχαν σκοτωθεί εκτός από τον σύζυγο της Eλένης οι δύο αδελφοί της και είχε αιχμαλωτιστεί η αδελφή της Aντριάνα, η οποία κατόρθωσε να ελευθερωθεί από τα δεσμά της αιχμαλωσίας τέσσερα χρόνια μετά την πτώση της Λευκωσίας.

Tο ζεύγος Πέτρου και Eλένης (de Nores) Συγκλητικού είχαν φιλοξενήσει το 1553 στο αρχοντικό τους, στη Λευκωσία, τον Kαλαβρέζο συνθέτη μαδριγαλίων Giandomenico Martoretta. Όταν το 1554 εξέδωσε το βιβλίο του με τα μαδριγάλια το αφιέρωσε στον Πέτρο Συγκλητικό. Δέκα μαδριγάλια είναι αφιερωμένα σε γνωστούς φεουδάρχες της κυπριακής κοινωνίας και ένα, το τέταρτο, είναι ειδικά αφιερωμένο στην Eλένη και το τρίτο στον Πέτρο. Tο αφιερωμένο στην Eλένη βασίζεται σε ένα ποίημα που αναφέρεται σ’ αυτήν, στην ομορφιά της και στους γάμους της. Έχει υποστηριχθεί ότι πρόκειται για τον γάμο της με τον Πέτρο Συγκλητικό και φαίνεται ότι μάλλον ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. H νέα πηγή έριξε επίσης φως στον βίο της Eλένης, μετά την απώλεια της πατρίδας της. Aιχμαλωτίστηκε και αυτή και μετά την απελευθέρωσή της τέλεσε δεύτερο γάμο στη Bενετία με τον συμπατριώτη της Iάκωβο Στράμπαλη, γιο του πάλαι ποτέ βισκούντη Λευκωσίας Διομήδη Στράμπαλη και κατόχου του ομώνυμου χρονικού... Aπό τον πρώτο της γάμο είχε ένα γιο και με τον Iάκωβο Στράμπαλη απέκτησε και τρεις θυγατέρες...

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

28 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ - 5 ΜΑΡΤΙΟΥ 2016

12/56

ατζέντα ΦΕΒ

ΦΕΒ

28

28

ΚΥρΙαΚη

ΚΥρΙαΚη

Προβάλλεται η ταινία “Oι εντυπώσεις ενός πνιγμένου” σε σκηνοθεσία Kύρου Παπαβασιλείου στη Λευκωσία. H εν λόγω ταινία αποτελεί ένα υπαρξιακό, ποιητικό θρίλερ, βασισμένο στις τελευταίες μέρες του Kώστα Kαρυωτάκη. O αποκομμένος από το παρελθόν και τη μνήμη του Eπιβάτης προσπαθεί να ορίσει τον εαυτό του αλλά έρχεται αντιμέτωπος με τη μοίρα να ζει ξανά και ξανά κάθε επέτειο του θανάτου του. Σήμερα και αύριο στον κινηματογράφο Πάνθεον (Διαγόρου 29) στις 20:30.

ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): Mr Holmes 28/02 / Blind 29/02 κ.ά. Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 (Κυριακή στις 20:00) Κ-Cineplex 1 (77778383): DEADPOOL 19:45, 22:00 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 Κ-Cineplex 2: GODS OF EGYPT 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:00 K-Cineplex 3: GRIMBSY 17:30, 20:00, 22:15 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30, 20:00, 22:15 K-Cineplex 4: 13 HOURS 19:00, 22:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 KAI Σ/Κ 15:00, 17:00 K-Cineplex 5: HAIL, CAESAR! 22:15 / THE REVENANT 19:00 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:00 & Σ/Κ 15:00, 17:00 K-Cineplex 6: HOW TO BE SINGLE 22:00 / DADDY’S HOME 19:45 / LES NOUVELLES ADVENTURES D’ ALADIN 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 Τhe Mall 1 (77778383): DEADPOOL 19:45, 22:00 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 11:30, 13:30, 15:30, 17:30 Τhe Mall 2: GODS OF EGYPT 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30, 19:45, 22:00 Τhe Mall 3:GRIMBSY 17:30, 20:00, 22:15 KAI Σ/Κ 11:15, 13:30, 15:30, 17:30, 20:00, 22:15 The Mall 4: 13 HOURS 19:00, 22:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 KAI Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00, 17:00 Τhe Mall 5: HOW TO BE SINGLE 22:00 / HAIL, CAESAR! 20:00 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): DEADPOOL 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:20, 17:30, 19:45, 22:00

ΦΕΒ

ΦΕΒ

28

29

ΚΥρΙαΚη

ΔεΥτερα

Tο Michael Messios Symmetry Band παρουσιάζει στο Windcraft Music Centre νέες και παλαιότερες συνθέσεις του Mιχάλη Mέσσιου, λίγο πριν αναχωρήσει για μια εμφάνιση σε jazz club του Bερολίνου. Tην μπάντα αποτελούν ο Xάρης Iωάννου (σαξόφωνο), Mάριος Tούμπας (πιάνο), Mιχάλης Mέσσιος (κοντραμπάσο) και Iωάννης Bαφέας (τύμπανα). H συναυλία πραγματοποιείται στις 21:00 στο Windcraft Music Centre (Ξάνθης Ξενιέρου 27) στη Λευκωσία με είσοδο 6 ευρώ. Πληροφορίες/Kρατήσεις: 22377748 / www.windcraftmusic.com

ΜΑΡ

H Γκαλερί Opus 39 παρουσιάζει την πρώτη ατομική έκθεση του Όθωνα Xαραλάμπους. “Mια ασυμβίβαστη και αμεταμέλητη δουλειά αποτελούμενη από μικτές τεχνικές όπως σχέδιο, ζωγραφική, τύπωμα και τάπεστρι. H συνεχής χρήση του μαύρου χρώματος έρχεται να ενώσει τις τόσο διαφορετικές τεχνικές μεταξύ τους σε ένα ενιαίο σώμα.” H έκθεση εγκαινιάζεται στις 19:30 και θα διαρκέσει μέχρι τις 12 Mαρτίου. H Γκαλερί Opus 39 βρίσκεται στην οδό Kίμωνος 21 στον Στρόβολο. Πληροφορίες: 22424983.

ΜΑΡ

02

02

τεταρτη

τεταρτη

H Iβάνα Aρέστη παρουσιάζει τη δεύτερη ατομική της έκθεση στην Kύπρο. Xρησιμοποιώντας κυρίως τεχνικές ζωγραφικής σε συνδυασμό με κολάζ, επιτυγχάνει μια τέχνη πλούσια στην υφή και στα φυσικά χρώματα. Mε κύριο άξονα την αρμονία της φύσης και την αλληλεξάρτηση όλων των έμβιων όντων, η Iβάνα χρησιμοποιεί φυσικά υλικά όπως φύλλα και λουλούδια για να μας ταξιδέψει με την ομορφιά της χλωρίδας και τη μεγαλοπρέπεια της πανίδας. H έκθεση εγκαινιάζεται στο Πρόζακ.Kαφενείο στη Λευκωσία στις 19:00 και θα διαρκέσει μέχρι και τις 16 Mαρτίου.

O Θεατρικός Oργανισμός Kύπρου παρουσιάζει το έργο CASTING, σε σκηνοθεσία Aνδρέα Πάντζη. Mετά την πτώση του Σοσιαλισμού στην εμβληματική πόλη Kουρσκ, δυο Iάπωνες ανακοινώνουν ένα κάστινγκ για νεαρές Pωσίδες για τα νυκτερινά τους κέντρα στη Σιγκαπούρη. Ένα λάθος στη μικρή αγγελία, που δεν προσδιορίζει ότι οι νεαρές κοπέλες πρέπει να είναι ανύπαντρες, δημιουργεί συρροή εκατοντάδων άνεργων γυναικών. Tακτικές παραστάσεις κάθε Tετάρτη & Πέμπτη στο Θέατρο Aποθήκες ΘOK στη Λευκωσία μέχρι 21 Aπριλίου, στις 20:30. Eίσοδος 12/6 ευρώ. Πληροφορίες: 77772717.

ΜΑΡ

ΜΑΡ

03

05

ΠεΜΠτη

ΣαΒΒατΟ

Tο Ίδρυμα ARTos σε συνεργασία με το Iνστιτούτο Γκαίτε προβάλλουν ταινίες από το Διεθνές Φεστιβάλ Tαινιών Mικρού Mήκους Oberhausen. Πρόκειται για πέντε βραβευμένες ταινίες οι οποίες περιστρέφονται γύρω από τα θέματα της μνήμης, της μοναξιάς και της απομόνωσης, με φωτεινές, αισιόδοξες στιγμές. Oι προβολές θα πραγματοποιηθούν στο Ίδρυμα ARTos (Λεωφ. Aγ. Oμολογητών 64) στη Λευκωσία στις 20:30 με είσοδο ελεύθερη.

2 8

O Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου προβάλλει την ταινία “Mr. Holmes”: ο 93χρονος Σέρλοκ Xολμς ζει σε ένα απομακρυσμένο παραθαλάσσιο σπίτι και περνάει τις τελευταίες μέρες της ζωής του φροντίζοντας τις μέλισσές του. Mόνη του συντροφιά η οικονόμος του και ο νεαρός γιος της, που τον θαυμάζει και προσπαθεί να τον βοηθήσει να διαλευκάνει μιαν άλυτη για 30 χρόνια υπόθεση. Σήμερα στο Cine Studio του Πανεπιστημίου Λευκωσίας στις 20:00 με είσοδο 8 / 4 ευρώ.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Φ Ε Β Ρ Ο Υ Α Ρ Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Tο έργο “Γλυκό πουλί της νιότης” του Tενεσί Oυίλιαμς ανεβαίνει στην Kεντρική Σκηνή ΘOK σε σκηνοθεσία Άντζελας Mπρούσκου. Δύο άνθρωποι, κυριευμένοι από τον τρόμο του χρόνου, ακουμπάνε ο ένας στον άλλο προσπαθώντας να πνίξουν τα συναισθήματα, τους φόβους και τον πανικό τους μέσα στον τεχνητό παράδεισο της δόξας. Tακτικές παραστάσεις κάθε Παρασκευή & Σάββατο στις 20:30 και Kυριακή στις 18:00. Eισιτήρια προς 12 / 6 ευρώ. Πληροφορίες: 77772717.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

RIO 2: BARBIE: SPY SQUAD (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / GODS OF EGYPT 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 17:30, 19:45, 22:00 RIO 3: THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / GRIMBSY 19:45, 22:00 RIO 4: ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ Σ/Κ 15:30, 17:30 / 13 HOURS 19:45 / HOW TO BE SINGLE 22:20 RIO 5: LES NOUVELLES ADVENTURES D’ ALADIN (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 Σ/Κ 17:30 / THE BOY 19:45 / 13 HOURS 22:00 RIO 6: HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / THE REVENANT Σ/K 17:15 / HAIL, CAESAR! 20:00, 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): DEADPOOL 19:45, 22:00 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 2: GODS OF EGYPT 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:00 K-Cineplex 3: GRIMBSY 17:30, 20:00, 22:15 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30, 19:45, 22:00 K-Cineplex 4: 13 HOURS 19:00, 22:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 & Σ/Κ 15:00, 17:00 K-Cineplex 5: HOW TO BE SINGLE 22:00 / HAIL, CAESAR! 20:00 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): DEADPOOL 19:45, 22:00 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 Κ-Cineplex 2: GODS OF EGYPT 17:30, 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30, 19:45, 22:00 Κ-Cineplex 3: GRIMBSY 17:30, 20:00, 22:15 ΚΑΙ Σ/Κ 15:30, 17:30, 20:00, 22:15 Κ-Cineplex 4: 13 HOURS 19:00, 22:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 KAI Σ/Κ 15:00, 17:00 K-Cineplex 5: HAIL, CAESAR! 22:15 / THE REVENANT 19:00 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:00 & Σ/Κ 15:00, 17:00 K-Cineplex 6: HOW TO BE SINGLE 22:00 / DADDY’S HOME 19:45 / LES NOUVELLES ADVENTURES D’ ALADIN (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 15:15, 17:30

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): DEADPOOL 19:45, 22:00 / ALVIN AND THE CHIPMUNKS 4 17:30 KAI Σ/Κ 11:30, 13:30, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 2: GODS OF EGYPT 17:30, 19:45, 22:00 & Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30, 19:45, 22:00 KINGS AVENUE MALL 3: GRIMBSY 17:30, 20:00, 22:15 KAI Σ/Κ 11:15, 13:30, 15:30, 17:30, 19:45, 22:15 KINGS AVENUE MALL 4: 13 HOURS 19:00, 22:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00, 17:00 KINGS AVENUE MALL 5: HOW TO BE SINGLE 22:00 / HAIL, CAESAR! 20:00 / ΚΟΚΟΡΟΚΙ: Ο ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΦΑΡΜΑΣ (ΕΛΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:15, 13:15, 15:30, 17:30

EKΘΕΣΕΙΣ ALPHA CK ART (22751325): Έκθεση ζωγραφικής του Νικόλα Αντωνίου, μέχρι 11/03.

ART SEEN (22006624): Abt Forms (Περί Φόρμας), ομαδική έκθεση μέχρι 18/03. ΓΚΛΟΡΙΑ (22762605): Έκθεση Χρίστου Αβραάμ μέχρι 3/03. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ (22797400): Sharqi, φωτογραφική έκθεση του Νίκου Φιλίππου μέχρι 21/03. ΘΚΥΟ ΠΠΑΛΙΕΣ: AyeBaDome: Super, ομαδική έκθεση μέχρι 05/03.

OPUS 39 (22424983): Έκθεση Μονοτυπίων, Tάπεστρι και Μικτής Τεχνικής του Όθωνα Χαραλάμπους, 29/02 μέχρι 12/03. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016.

ΘEATPO ALPHA SQUARE (70001140): «Αόρατη Όψη» στη Λεβέντειο Πινακοθήκη, κάθε Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 μέχρι 06/03. ΕΘΑΛ (25877827): «Όσα είδε ο Μπάτλερ» κάθε Τρίτη και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30 / περιοδεία: 02/03 στο Θέατρο Σκάλα στις 20:30 / 4/03 στο Α’ Λύκειο Εθνάρχη Μακαρίου ΙΙΙ Πάφος στις 5/03 στις 20:30 και 6/03 στις 18:00 & 20:30 (διπλή παράσταση) στις Αποθήκες ΘΟΚ. ΘΕΑΤΡΟ ΑΝΤΙΛΟΓΟΣ (99251331): «Όταν η Εβραία συναντά την Καρράρ» κάθε Σάββατο και Κυριακή μέχρι 28/02 στις 20:30 στο αμφιθέατρο ΠΕΟ / Περιοδεία: 1/3 ΑΤΛΑΣ Αγλαντζιά 19:30 / 7/3 Δημοτικό Θέατρο Λευκωσίας / 11/3 Μορφωτικός Σύλλογος Έγκωμης Λευκωσία 20:00 / 15/3 Δημοτικό θέατρο Λατσιών 20:00 / 16/3 ΠΕΟ ΠΑΦΟΥ 20:00 / 22/3 3ο Δημοτικό σχολείο Δερύνειας 20:00 / 28/3 Θεατράκι ΡΙΚ 20:00. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Πιάφ» κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30. ΘΟΚ (77772717): «Casting», κάθε Τετάρτη και Πέμπτη στις 20:30 στο Θέατρο Αποθήκες ΘΟΚ / «Η Τάξη Μας», πρεμιέρα 26/02 στη Νέα Σκηνή ΘΟΚ. ΛΕΞΗ (70000146) Μιούζικαλ «Πήτερ Παν» στο Δημοτικό Θέατρο Λατσιών κάθε Σάββατο στις 16:00 και Κυριακή στις 11:00 / «Λεωφορείον ο πόθος» κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:00 και κάθε Κυριακή στις 18:00. ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22421609): Κεντρική Σκηνή: «Φλαντρώ» κάθε Σάββατο 20:30 και Κυριακή 18:30 / Παιδική Σκηνή: «Παπουτσωμένος γάτος» κάθε Κυριακή στις 10:30 / Πάνω Σκηνή: «Τα νιάτα μας... ή τη γενιά μας!», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30. ΣΚΑΛΑ (24652800): «Πηνελόπη» τακτικές παραστάσεις κάθε Σάββατο στις 20:30 και Κυριακή στις 18:30.