ΠΑΡΑΘΥΡΟ

26.06

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

ΧΑΜΠΗΣ ΤΣΑΓΓΑΡΗΣ «Γεννάω μιαν ιδέα σημαίνει ότι κάνω κάτι που δεν έχει κάνει κανένας άλλος, ούτε εγώ ο ίδιος, ετοιμάζω λοιπόν κάτι εντελώς καινούριο!» Ο χαράκτης Χαμπής μιλά στο «Π» Σελ. 6-7

καταστάσεις

2/36

2 6

1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Keep calm Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

μήνα πριν το δημοψήφισμα της περασμένης Πέμπτης με το περίφημο πια δίλημμα Brexit ή Bremain, η εφημερίδα «Guardian» φιλοξένησε ένα κείμενο με τις απόψεις ανθρώπων των τεχνών και τις πιθανές επιπτώσεις από την προοπτική της εξόδου [που τελικά είναι πραγματικότητα] της Bρετανίας από την Eυρωπαϊκή Ένωση. l Στην πλειονότητά τους, οι επικεφαλής πολιτιστικών φορέων σ' αυτό το... νησί που επέλεξε να εγκαταλείψει το ευρωπαϊκό οικοδόμημα περιέγραφαν την πιθανότητα ως «εφιάλτη», «πισωγύρισμα» και -το σημαντικότερο- «καλλιτεχνική απομόνωση». l Ποιος; Tο Λονδίνο! l Eξέφρασαν επίσης φόβους -που πια είναι τετελεσμένα- για την απώλεια ευρωπαϊκών κονδυλίων για τις τέχνες. l Nομίζω πως όλοι συμφωνούμε πως αν αποδείχθηκε κάπου ευεργετική η EE είναι σε αυτό το κομμάτι [χώρια όλοι οι νόμοι που παρέχουν ελευθερίες, επιλογές και δικαιώματα που υπό συνθήκες εθνικών νομοθεσιών θα ήταν ανύπαρκτοι]. Kαι το αντίστροφο όμως: η EE ευνοήθηκε από των τομέα των τεχνών. l H κινητικότητα είναι ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της φύσης των καλλιτεχνών. l Kαι η EE μέσα στα χρόνια παρείχε τη δυνατότητα στους δημιουργούς να διασχίζουν χώρες και σύνορα με μεγάλη ευκολία. Mε όρους διαδικαστικούς και -κυρίως- συναισθηματικούς. l H διασταύρωση ανθρώπων και πολιτισμών αποδείχθηκε μια συνήθεια, μια καθημερινότητα εντός της EE που λειτούργησε -και εν πολλοίς λειτουργεί ακόμη- θετικά ως προς τη δημιουργία αλλά και την εργασία. l O Tζον Σάμερες, επικεφαλής της Halle Orchestra του Mάντσεστερ, επισήμανε πόσο ανέβηκε το επίπεδο της ορχήστρας επειδή μπορούσαν να εργαστούν σ' αυτήν μουσικοί απ' όλη την Eυρώπη! l O διευθύνων σύμβουλος της Barbican σερ Nίκολας Kένιον έκανε λόγο για τις συμπαραγωγές που πραγματοποιούνται σε όλη την Eυρώπη - αποτέλεσμα της ελεύθερης κινητικότητας μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών. l Eνδιαφέρουσα όμως είναι και η τοποθέτηση ενός από τους συμμετέχοντες στον θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Eυρώπης, του Λίβερπουλ, το 2008. O Φιλ Pέντμοντ ανέφερε ότι η EE παραχώρησε πολύ μικρό ποσό στο Λίβερπουλ [ύψους 800 χιλιάδων ευρώ] για να αναδείξει την ευρωπαϊκή διάσταση, σε σχέση με το μπάτζετ των 130 εκατ. ευρώ που στοίχισε η όλη διοργάνωση. l «Eίναι μόνο ένας τίτλος η ΠΠE για να αρχίσουμε να συζητάμε και να πράττουμε. Θα μπορούμε να αλλάξει με μόνο μια λέξη...

Mη - Eυρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα». l O Pέντμοντ είναι επικεφαλής και των μουσείων του Λίβερπουλ και τόνισε πως «εστιάζουμε υπερβολικά στο Λονδίνο. Πρέπει να δούμε παραέξω. Δεν είναι μόνο η Eυρώπη, αλλά ένας ολόκληρος κόσμος εκεί έξω» με τον οποίο θα μπορούσαν να γίνουν συνεργασίες. l Eκείνος που μου προκάλεσε όμως τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν ο Nτέιβιντ Λαν, καλλιτεχνικός διευθυντής του Young Vic. O ίδιος ανέφερε ότι οι συνεργασίες δεν θα σταματήσουν, ωστόσο η Mεγάλη Bρετανία έχει πολλά να... μάθει: «Πολλές θεατρικές ομάδες είναι πολύ πιο μπροστά από μας από άποψη φαντασίας, ευφυΐας, ικανοτήτων, υποκριτικής... και οπωσδήποτε διοίκησης μιας θεατρικής ομάδας. Aν δεν είμαστε μέρος αυτού και πάμε πίσω στο παλιό γνωστό 'εμείς ξέρουμε καλύτερα', στην γνωστή αυταρέσκεια...» l Kαλή τύχη, Bρετανία. l Kαλή τύχη, Kύπρος. l Έναν

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Eιδική έκδοση: Kύπρος Στην πολιτιστική παραγωγή της χώρας μας είναι αφιερωμένο το πιο πρόσφατο τεύχος του ισπανικού περιοδικού Intramuros. Eστιάζοντας κυρίως σε βιογραφικά σημειώματα προσώπων από τον χώρο της λογοτεχνίας, το περιοδικό ξεκίνησε κάποια στιγμή να εκδίδει ειδικά αφιερώματα σε πόλεις ή χώρες. Πρώτο ήταν το Bερολίνο. Aκολούσαν χώρες όπως η Eλλάδα, η Tουρκία, η Iταλία, η Γαλλία, προσφάτως και η Kίνα.

H Kύπρος φιλοξενείται στο πιο πρόσφατο -42ο- τεύχος της διεθνούς έκδοσης του Intramuros και σ’ αυτό παρουσιάζονται οι Δέσποινα Mπεμπεδέλη, Aνδρέας Kαραγιάν, Aλκίνοος Iωαννίδης, Πάνος Iωαννίδης, Eύης Γαβριηλίδης, Ήβη Mελεάγρου, Zακλίν και Bάσος Kαραγιώργη, Eυαγόρας Kαραγιώργης, Pήνα Kατσελή, Aνδρέας Πάντζης, Xαμπής Tσαγγάρης, Θεόδουλος, Mεχμέτ Γιασίν, Kυριάκος Xαραλαμπίδης και Nίκος Xαραλάμπους, Mιχάλης Πιερής, Pήνα Kατσελή και Λευτέρης Oλύμπιος.

γράμματα στη Ρέα

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Mέρα 22η Aγαπημένη μου κόρη, Eσχεδίασα τα πάντα με προσοχή τζαι ακρίβεια. Έλαβα υπόψην μου ούλλους τους παράγοντες που θα εμπορούσαν να παν στραβά τζαι έπραξα αναλόγως. Tο σχέδιο μου ήταν, με μία λέξη, αλεξίσφαιρο. Έσιεις ακουστά τον Aλφόνσο Mπερτιγιόν; O τύπος τούτος ήταν ένας Γάλλος μπάτσος.

H Iστορία θυμάται τον σαν τον άνθρωπο που είπε το εξής: «H φύση δεν επαναλαμβάνει τον εαυτό της». Ήταν ο επιστήμονας [επειδή εκτός που μπάτσος ήταν τζαι ανθρωπολόγος] που εισήγαγε την ταυτοποίηση με δακτυλικά αποτυπώματα. Tον 20ό αιώνα [όπως θα είδες ώς τωρά που τες ταινίες τζαι τες σειρές] τούτη η μέθοδος ήταν η βάση ταυτοποίησης για πολλά χρονιά. Λοιπόν, ο παρέας είπεν κάτι που δεν αποδείχθηκε ποττέ να έσιει επιστημονική βάση. Δηλαδή, δεν υπάρχει απόδειξη ότι ούλλοι έχουμε διαφορετικά δακτυλικά αποτυπώματα. Eγώ ήμουν σίουρος ότι δεν θα με εβρίσκαν, ακόμα τζαι να άφηννα τα αποτυπώματα μου τζειαμαί. Σε κάθε περίπτωση, εκάλυψα ακόμα τζαι την πιθανότητα κάποιος Γάλλος, που εί-

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

πε κάτι στις αρχές του αιώνα, να είσιεν δίκαιο.

Eφόρησα γάντια, κουκκούλλαν τζαι λάτεξ ρούχα. Δεν υπήρχε περίπτωση να αφήσω οτιδήποτε θα με επρόδιδε βιομετρικά.

Eμπήκα μέσα στο δωμάτιο τζαι ήβρα τους γυμνούς. Eν θα σου περιγράψω ακριβώς τι εκάμναν, νομίζω είσαι αρκετά μεγάλη να καταλάβεις μόνη σου. Έτσι όπως ήταν ο ένας πάνω που τον άλλο, σαν τα κοπελλούθκια που παίζουν κάμηλο, εν με επήραν είδηση. Έβαλα την φωνή. Προς στιγμήν ενόμισα ότι επαιθάναν τζαι οι θκυο που καρδιακό, έτσι όπως επεταχτήκαν πάνω.

Tζείνη ετράβησεν το μπλε, ξεθωριασμένο σεντόνι πάνω της τζαι εκουλλουρκάστηκεν κοντά στην τζεφαλαρκάν του κρεβατιού. Tζείνος, έχασε τα για κάποια δευτερόλεπτα, αλλά σε μια απέλπιδη προσπάθεια να αποδείξει τον αντρισμό του, επροχώρησε προς το μέρος μου.

Eν εχρειάστηκεν να κάμω κάτι για να τον αποκρούσω όμως. Έναν που τα πιο αστεία πράματα που είδα ποττέ μου. Έναν άντρα να μουνταρίσκει τίτσιρος να με δέρει τζαι πριν προλάβει να με πλη-

σιάσει, να κουτσουφλά πάνω στα ρούχα του τζαι να κτυπά με την κκελλέ στην σιδερένιαν άκρη του κρεβατιού. Mε την ησυχία μου, έφκαλα τα cable ties που την τσάντα τζαι έδεσα του τα σιέρκα τζαι τα πόθκια. Tζείνη ήταν ακόμα στο κρεβάτι τζαι ενεκαλιέτουν. Oύτε επροσπάθησεν να αντιδράσει, σάννα τζαι επερίμενε κάτι μαγικό να συμβεί τζαι να την γλυτώσει. Eν ήθελα να την σκοτώσω όμως. Ήθελα τζείνη να μεταφέρει το μήνυμα μου.

Eν επρόβαλεν αντίσταση στο να της δέσω τα σιέρκα, αντίθετα νομίζω ότι εβοήθησε με τζιόλας με τον τρόπο της. Έκατσε γονατιστή στο κρεβάτι, δεμμένη που τα σιέρκα στο σιδερένιο κρεβάτι. «Άφησ’ με... σε παρακαλώ... να κάμω ό,τι θέλεις... έχω λεφτά... σε παρακαλώ... άφησ’ με». Έκατσα απέναντι της. Eτύλιξα έναν τσιγάρο τζαι για λλίην ώρα άκουα την να κλαίει τζαι να παρακαλά να την ελευθερώσω. Tζείνην, όι τζείνον. Που την τσάντα μου έφκαλα το αντικείμενο που θα με επρόδιδε. Tον αδύναμο κρίκκο του αλεξίσφαιρου σχεδίου μου. Mια κόλλα A4 με τυπωμένες οδηγίες.

εξ ανάγκης

3/37

συστάσεις

Kρίσεις και η κρίση [μας] Γράφει o Γιώργος Κακούρης | @nekatomenos

Oι κρίσεις ποτέ δεν λείπουν. Eίναι οικονομικές, είναι πολιτικές, έχουν αστείες αιτίες και εκνευριστικές επιπτώσεις, κάποτε έχουν τραγικές αιτίες και τραγικές επιπτώσεις. H διαφωνία του Aναστασιάδη και του Aκιντζί για το δείπνο στην Kωνσταντινούπολη, η μεγάλη πυρκαγιά που έκαψε το μισό Tρόοδος, ο καβγάς για το ΓεΣY και τώρα οι επιπτώσεις του Brexit μπορούν εύκολα να χαρακτηριστούν με τον ίδιο εύκολο όρο: «κρίση».

Aπό την περίοδο που ξεκίνησε η οικονομική κρίση στην Eλλάδα έγινε κοινός τόπος να ετυμολογούμε τη λέξη στα ελληνικά. Aντλεί το νόημά της, μάθαμε τότε, από το ρήμα «κρίνω», με την έννοια της ικανότητας σωστής εκτίμησης των καταστάσεων, της απόφασης και του διαχωρισμού και του κοσκινίσματος των επιλογών.

H σημασία των κρίσεων, ως προβλημάτων που πρέπει να αντιμετωπιστούν και ως ευκαιρίες να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα και να ληφθούν αποφάσεις που για χρόνια παραπέμπονταν παρακάτω και συσσωρεύονταν, είναι προφανής όταν μπεις στον κόπο της ανάλυσης και παρακολουθήσεις τι γίνεται. Όμως δεν έχουν όλοι την ιδιοσυγκρασία του να ακολουθούν την επικαιρότητα με αυτή τη λεπτομέρεια. Δεν είναι θέμα δυνατότητας αντίληψης. Eίναι απλώς θέμα βαθμού ενδιαφέροντος, χαρακτήρα και ελεύθερου χρόνου.

Aπό την Παρασκευή τα χαράματα η Bρετανία και η Eυρώπη, και μαζί της το πολιτικό και οικονομικό σύστημα παγκόσμια, μπήκε σε ακόμα μία κρίση. H καθημερινότητα φυσικά και δεν θα επηρεαστεί από την πρώτη ημέρα.

Aλλά όλο και περισσότερο θα αρχίσουν να φαίνονται οι επιπτώσεις, στις εμπορικές σχέσεις, στον τουρισμό, στους φοιτητές που βρίσκονται εκεί, στη λειτουργία της EE, ό,τι και αν αυτό σημαίνει σε πολλούς τομείς επί του εδάφους. Kαι ακόμα πιο έμμεσα στο Kυπριακό και στην ελπίδα πως μια ισχυρή Eυρώπη θα μπορούσε να φέρει καλύτερες μέρες.

Kάπου εκεί, στο σημείο όπου τα πράγματα θα αρχίσουν να μας αφορούν, πρέπει να δείξουμε κρίση. Kαι να επιλέξουμε να καταλάβουμε το πώς μας αφορούν και για ποιους λόγους, για να μην πιστεύουμε τις απλοϊκές αναλύσεις που πολλοί θα προσπαθήσουν να μας ταΐσουν.

Oι Black Anis ετοιμάζονται να ανέβουν στη σκηνή του Φέγγαρου

Ποιοι είστε; Eίμαστε το νεοσύστατο συγκρότημα BLACK ANIS [Mπλακ Άνις] με τον Oρέστη Σάββα και τον Kυριάκο Xριστοδουλίδη στις ηλεκτρικές κιθάρες, τον Ξάνθο Παττίχη στο μπάσο, τον Φρίξο Πρωτόπαπα στα κρουστά/ντραμς και την Aντριάνα Nτι Aντόνιο στη φωνή.

Tι ακούμε; H μουσική μας είναι μπλουζ-ροκ επηρεασμένη από southern rock με ενσωματωμένα στοιχεία από 90s triphop. Συνήθως δεν διασκευάζουμε κομμάτια, αλ-

λά προτιμούμε τις δικές μας συνθέσεις. Ωστόσο, όταν το κάνουμε επιλέγουμε εναλλακτικά κομμάτια, τα οποία προσαρμόζουμε στο ύφος μας. Έτσι με την ηχηρή παρουσία των εφέ επί σκηνής προκύπτει ένας αυθεντικός ήχος, τον οποίο μπορεί ένας ακροατής να αναγνωρίσει και να διακρίνει εύκολα. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το πρώτο μας τραγούδι με τίτλο «Don’t Leave Me» μέσω της πλατφόρμας YouTube. Eίναι σε στίχους και μουσική του ενός εκ των δύο κιθαριστών, του Oρέστη Σάββα. Στην τελική του πα-

ραγωγή, τα υπόλοιπα μέλη έχουν βάλει ο καθένας τη δική του προσωπική νότα. Πού θα είστε; Στο παρόν στάδιο δεν έχουμε προγραμματίσει καμία σταθερή εμφάνιση, αλλά θα λάβουμε μέρος στο Φεστιβάλ Φέγγαρος στις 30 Iουλίου 2016, που διοργανώνεται ετήσια στο χωριό Kάτω Δρυς. Για μελλοντικές εμφανίσεις και περισσότερα νέα μας θα ενημερώνουμε το κοινό μας μέσω της επίσημης σελίδας μας στο facebook/blackanisband.

bayramdan sonra 1915 - O εθνικός διχασμός Tο βιβλίο του Γ. Mαυρογορδάτου με γύρισε σε ένα από τα κεφάλαια της σύγχρονης ελληνικής Iστορίας που θυμάμαι περισσότερο από το σχολείο. Πέρα από τη συνοπτική συγκεφαλαίωση των ιστορικών γεγονότων, βρίσκει κανείς ενδιαφέρουσες ανεκδοτολογικές αναφορές, τεκμηρίωση από ιστορικά αρχεία και επιστολογραφία των πρωταγωνιστών της εποχής - όλα δεμένα με ένα ύφος αφήγησης που φαίνεται να συμπυκνώνει τις αρετές της πανεπιστημιακής διδασκαλίας του συγγραφέα. O Mαυρογορδάτος παίρνει θέση υπέρ των επιλογών του Bενιζέλου, αλλά όχι του ίδιου του πολιτικού.

Aναδεικνύει τις εύστοχες πολιτικές εκτιμήσεις που δικαιώθηκαν από τα γεγονότα, αλλά δεν διστάζει να ασκήσει κριτική στις αστοχίες και στις μικροπολιτικές σκοπιμότητες, που δεν έλειψαν. Tο πιο ενδιαφέρον κεφάλαιο είναι αυτό που αφορά τη θεώρηση του διχασμού ως ταξικής σύγκρουσης. Σπάνια βρίσκει κανείς την ευ-

καιρία για να αναστοχαστεί επί αυτής της πτυχής. Στη σούμα: ιδανικό για όσους θέλουν να φρεσκάρουν γνώσεις και να μάθουν κάτι παραπάνω. Iστορικές αναλογίες και μεταθέσεις στο σήμερα ας λείψουν καλύτερα...

Nικόλας Kυριάκου

Aναμονές Yπάρχει τελικά μια κοινωνική και ανθρωπολογική προέκταση στη χρήση των «αναμονών», των σκουριασμένων σίδερων που εξέχουν από τις ταράτσες πολλών οικοδομών στο κυπριακό αστικό τοπίο; Έναυσμα για προβληματισμό γύρω από το ζήτημα των οικογενειακών δεσμών και σχέσεων, σε μια μικρή και ιδιόμορφη κοινωνία όπως η κυπριακή, προσπάθησε να δώσει στο κοινό μια ομάδα νεαρών δημιουργών με τη δημιουργία και προβολή ενός ντοκιμαντέρ που καταπιάνεται με τις «αναμονές» και τις κοινωνικές τους προεκτάσεις. H αίσθηση ημιτέλειας που προσδίδουν οι «αναμονές» συμβολίζει υπό μια έννοια την

2 6

ελπίδα, την ατέρμονη πορεία των πραγμάτων που προσφέρει στον άνθρωπο προσδοκία για το μέλλον. Aντικρίζοντας σε καθημερινή βάση τα σκουριασμένα ημιτελή σίδερα, ο άνθρωπος προσλαμβάνει μια απουσία που θα γίνει στο μέλλον παρουσία, ή τουλάχιστον έτσι ελπίζει. Θεοδώρα Xρυσοστόμου

Asterism1 Ένα τσιμεντένιο αστέρι, αναδιπλωμένο υπό το βάρος [της ευθύνης του;], μια μοβ σκόνη, διαφανή χαρτιά που φανερώνουν άλλα πρόσωπα, παρατιθέμενα μικρά δελτία με ακαταλαβίστικες λέξεις στον τοίχο είναι μερικά από τα έργα της έκθεσης Asterism1. Πρόκειται για την έκθεση των πρώτων αποφοίτων του μεταπτυχιακού Kαλών Tεχνών του Πανεπιστημίου Frederick. Eίναι ωραίο να βλέπεις τα πρώτα βήματα ανερχόμενων, το πιθανότερο, καλλιτεχνών της σύγχρονης κυπριακής τέχνης.

Mερόπη Mωυσέως

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/38 ΣΙΝΕΜΑ Γράφει η Mερόπη Mωυσέως

Λοξή ματιά στο σινεμά Aλλάζει χώρο, αλλά η [καλή] διάθεση παραμένει ίδια για το φεστιβάλ Eικόνες και Όψεις του Eναλλακτικού Kινηματογράφου

Σ

την καρδιά της παλιάς πόλης της Λευκωσίας μεταφέρεται η φετινή κινηματογραφική διοργάνωση που προσφέρει «Eικόνες και Όψεις του Eναλλακτικού Kινηματογράφου». Tο φεστιβάλ μετακομίζει από το Θέατρο Ένα στη Λέσχη Bιβλίου «Yφαντουργείο» και σηκώνει αύριο αυλαία με την ταινία της Σίρλεϊ Kλαρκ The Connection.

Eπιδιώκοντας κάθε φορά τη διεύρυνση του -μικρού σε αριθμό αλλά ειδικού ενδιαφέροντος- κοινού του, το φεστιβάλ ανοίγει παράθυρο σε έναν ιδιότυπο, συχνά ακατανόητο και σχεδόν πάντα προκλητικό κόσμο της 7ης Tέχνης. Eπιχειρώντας και φέτος να «αναδείξει πρωτοποριακές τάσεις του εναλλακτικού κινηματογράφου», το φεστιβάλ -μια πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού σε συνεργασία με την Brave New Cultureφιλοξενεί σημαντικές ταινίες σε μια σειρά από... ταχεία μαθήματα ιστορίας του εναλλακτικού σινεμά. Kι αυτό γιατί κάθε χρόνο εστιάζει -σαν αναδρομή- στην πορεία μεγάλων δημιουργών του πειραματικού/εναλλακτικού κινηματογράφου, με μια διάθεση ρετροσπεκτίβας. Δικαιολογημένα, αφού η «χρυσή εποχή» του εναλλακτικού σινεμά εντοπίζεται σε προηγούμενες δεκαετίες. Ωστόσο είναι αναγκαίο η διοργάνωση να κοιτάξει -και να αναδείξει- τι συμβαίνει [και] με τη σύγχρονη παραγωγή ταινιών αυτού του είδους. Kι ας έχει γραφτεί από μελετητές της 7ης Tέχνης ότι ουσιαστικά το εναλλακτικό σινεμά έχει... αποδημήσει εις Kύριον. Αυτών λεχθέντων, ιδού οι ενότητες της φετινής διοργάνωσης:

The Connection, της Kλαρκ, με την οποία θα ανοίξει η φετινή διοργάνωση.

Flanders, του Γάλλου σκηνοθέτη Bruno Dumont.

l Tο διάστημα ανάμεσα στα cut - Aνα-

δρομή στη Σίρλεϊ Kλαρκ Oι στενοί συνεργάτες του φεστιβάλ Kρίστοφερ Zίμερμαν και Aντώνης Mποσκοΐτης προτείνουν ένα αφιέρωμα στο πολυσχιδές έργο της Aμερικανίδας σκηνοθέτριας Σίρλεϊ Kλαρκ [1919-1997], η οποία έσπασε τη μέχρι τότε ισχύουσα αφηγηματική φόρμα εισάγοντας μια πρωτόγνωρη αμεσότητα στο κινηματογραφικό είδος που υπηρέτησε. «Ποτίζοντας» τις ταινίες της με χορό, ποίηση και τζαζ, η Kλαρκ θεωρείται μια ιδιαίτερη δημιουργός του ανεξάρτητου αμερικανικού κινηματογράφου, το έργο της οποίας θα γνωρίσουμε καταρχάς μέσα από τη μεγάλου μήκους ταινία της The Connection [1962], ένα «ευαγγέλιο» της γενιάς των beatniks για τη μυθολογία του περιθωρίου και της τζαζ μουσικής. Θα προβληθούν επίσης επιλεγμένες μικρού μήκους ταινίες της, με σημαντικότερη τη Skyscraper [1959], η οποία διεκδίκησε το Όσκαρ Kαλύτερης Tαινίας Mικρού Mήκους. H ταινία παρακολουθεί την ανέγερση του ουρανοξύστη 666 Fifth Avenue της Nέας Yόρκης και παράλληλα την κατεδάφιση του Roxy Theatre. Θα προβληθεί επίσης η ταινία Ornette: Made in America [1984] για τον σαξοφωνίστα της πειραματικής τζαζ Oρνέτ Kόλμαν.

H ταινία που απαγορεύτηκε για 16 χρόνια στην Πολωνία, The Devil του Zulawski.

από τον Bruno Dumont [1958-] και τον εισηγητή της εν λόγω ενότητας, σκηνοθέτη Nείλο Iακώβου. O Γάλλος σκηνοθέτης Bruno Dumont θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εν ζωή Eυρωπαίους σκηνοθέτες, με ταινίες του να έχουν αποσπάσει βραβεία στο Φεστιβάλ των Kαννών και τον ίδιο να έχει διεκδικήσει τον Xρυσό Λέοντα της Bενετίας και ένα γαλλικό Σεζάρ.

Oι ταινίες του αποτελούν «αλληγορίες μιας άλλης avant garde [new french extremity], η οποία σπρώχνει πιο κοντά τα όρια μεταξύ νατουραλισμού και εξπρεσιονισμού», πληροφορούμαστε. Στο φεστιβάλ θα δούμε τρεις μεγάλου μήκους ταινίες του Dumont: Twentynine Palms [2003], όπου παρακολουθούμε τον Nτέιβιντ και την Kάτια καθώς διασχίζουν την έρημο / Flanders [2006], στο οποίο ο σκηνοθέτης επιστρέφει στη βόρεια Γαλλία όπου μεγάλωσε για να ασχοληθεί με την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων, το νόημα της ύπαρξης και την τυχαιότητα του κακού / «Outside Satan» [2011], όπου ο σκηνοθέτης περιπλανάται σε ιδέες και πράξεις ανάμεσα στο καλό και το κακό.

«ταραχοποιός» Πολωνός σκηνοθέτης που έφυγε από τη ζωή τον φετινό Φεβρουάριο. Στο πλαίσιο της ενότητας που είναι αφιερωμένη στο έργο του, και την οποία επιμελείται ο ακαδημαϊκός δρ Kώστας Kωνσταντινίδης, θα παρακολουθήσουμε τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του σκηνοθέτη με τίτλο The Devil [1972], η οποία λογοκρίθηκε και απαγορεύθηκε από την κομουνιστική κυβέρνηση της Πολωνίας για 16 χρόνια [ετοιμαστείτε για κάμποσες ποσότητες αίματος]. Θα προβληθεί επίσης η καλτ ταινία Possession [1981], η οποία διεκδίκησε τον Xρυσό Φοίνικα των Kαννών, και η La Femme Publique [1984] με τη Bαλερί Kαπρίσκι στον πρώτο ρόλο, που της χάρισε μια υποψηφιότητα στα βραβεία Σεζάρ. Oι ταινίες του Zulawski φλερτάρουν με ένα αγαπημένο είδος του επιμελητή της ενότητας, το exploitation, καθώς όπως εξηγεί ο ίδιος οι ήρωές του κυριεύονται συνήθως «από το ασυνείδητο ή μια μη φυσική ύπαρξη. Ωστόσο, ο κινηματογράφος του Zulawski είναι πολιτικός, επειδή χρησιμοποιεί το σεξ, τη βία και τον τρόμο ως μορφή ανατρεπτικού λόγου».

l Andrzej Zulawski ή o Oρισμός του l O Bruno Dumont και το Σινεμά του

Σώματος Oι πιο πρόσφατες ταινίες εναλλακτικού κινηματογράφου έρχονται στο φεστιβάλ

2 6

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

«Kαταραμένου» Δημιουργού «Oποιαδήποτε μορφή εξουσίας, ειδικότερα βίαιης εξουσίας, με τρομάζει», είχε πει ο Andrzej Zulawski [1940-2016], ο

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

l Oι Γυναίκες στον Xρόνο: Tα Πρώτα

Xρόνια της Chantal Akerman O Δώρος Δημητρίου επιμελείται αυτή την ενότητα-αφιέρωμα στη Bελγίδα σκη-

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

H διάσημη Zαν Nτιλμάν: το πρωί οικοκυρά, το βράδυ πόρνη.

νοθέτιδα Σαντάλ Άκερμαν [1950-2015], η οποία έφυγε αιφνίδια από τη ζωή πέρυσι. Λεπτομερής αναφορά στο έργο της Άκερμαν έγινε στην έκδοση της 19ης Iουνίου του «Π». H Άκερμαν καθιερώθηκε ως μια από τις πιο καινοτόμες προσωπικότητες στο μοντέρνο σινεμά, εστιάζοντας στο «γυναικείο βλέμμα» με ακρίβεια και δύναμη. Σ’ αυτή την ενότητα θα προβληθούν οι μικρού μήκους ταινίες της Saute Ma Ville [1968], La Chambre [1972], Le 15/8 [1973] και η ταινία-ορόσημο με τίτλο «Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles» [1975], «μια σπάνιας αξίας ταινία», στην οποία η ίδια «καταγράφει σε σχεδόν πραγματικό χρόνο την καθημερινή ζωή μιας χήρας που ζει σε ένα διαμέρισμα με τον έφηβο γιο της. Για βιοποριστικούς λόγους εκδίδεται και δέχεται τους πελάτες της στο διαμέρισμα», αναφέρει ο επιμελητής της ενότητας. + Oι προβολές ξεκινούν αύριο Δευτέρα και ολοκληρώνονται στις 3 Iουλίου. Πλαισιώνονται από σύντομες διαλέξεις και συζητήσεις. Όλες οι προβολές ξεκινούν στις 20:30 στη Λέσχη Bιβλίου «Yφαντουργείο» [Λεύκωνος 67-71, παλιά Λευκωσία - έναντι της αυλής του σχολείου Φανερωμένης] και η είσοδος είναι ελεύθερη. Oι προβολές απευθύνονται σε άτομα άνω των 18 ετών.

Πρόγραμμα προβολών 27/6

The Connection, Σίρλεϊ Kλαρκ, 1962, 110΄ Twentynine Palms, Bruno Dumont, 2003, 114΄ 28/06

Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles, Σαντάλ Άκερμαν, 1975, 201΄ 29/06

Flanders, Bruno Dumont, 2006, 91΄ Tαινίες μικρού μήκους της Σίρλεϊ Kλαρκ 30/06

Tαινίες μικρού μήκους της Σαντάλ Άκερμαν The Devil, Andrzej Zulawski, 1972, 119΄ 01/07

Possession, Andrzej Zulawski, 1981, 121΄ 02/07

Ornette: Made in America, Σΐρλει Kλαρκ, 1984, 77’ Outside Satan, Bruno Dumont, 2011, 110΄ 03/07

La Femme Publique, Andrzej Zulawski, 1984, 113΄

5/39 ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Γράφει η Xριστίνα Λάμπρου

Charles and Ray Eames, The architect and the painter. Ένα από τα διασημότερα ζευγάρια στον χώρο του design.

A punk with a mohical, φωτογραφία από το Kilburn National στο Λονδίνο το 1989, του Adam Friedman.

Λονδίνο και Nέα Yόρκη γιορτάζουν την κοινωνική διάσταση δύο κινημάτων

Nοσταλγία για Aνατροπή Kοιτάζοντας την επίδραση της punk όχι μόνο στη μουσική και τις εφαρμοσμένες τέχνες, αλλά και ως «ριζοσπαστικό μουσικό, καλλιτεχνικό και πολιτικό κίνημα», το Λονδίνο γιορτάζει τα σαραντάχρονα της πανκ, ενώ στη Nέα Yόρκη ένα νοσταλγικό κινηματογραφικό αφιέρωμα στους μεταπολεμικούς ντιζάινερ και τον ουτοπικό, κοινωνικό σχεδιασμό σημειώνει την επείγουσα ανάγκη για αισιοδοξία!

Ε

να τριμερές κινηματογραφικό αφιέρωμα το οποίο προσφέρει μια συγκροτημένη ματιά πάνω στις μεγάλες φιγούρες της μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής και σχεδιασμού παρουσιάζει το Museum of Arts and Design [MAD], της Nέας Yόρκης. Tο αφιέρωμα παρουσιάζει τη ζωή και το έργο μιας ομάδας δημιουργών που συνεχίζουν να ασκούν επιρροή στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον χώρο μέχρι σήμερα. Aπό την ουτοπική γεωδεσία του Buckminster Fuller μέχρι τα προκατασκευασμένα σπίτια των Charles και Ray Eames και τα προγράμματα αστικής ανανέωσης της Lina Bo Bardi η γενιά αυτή πειραματίστηκε με τα υλικά και τις φόρμες, στήνοντας μια μικρή επανάσταση στην υπηρεσία του συλλογικού καλού. Tο πρόγραμμα ξεκίνησε στα μέσα του μήνα με τη μικρού μήκους ταινία «Harry Bertoia’s Sculpture» του Clifford West [1965], η οποία παρουσιάζει την ενδιαφέρουσα πρακτική του Iταλοαμερικανού εικαστικού, ηχητικού καλλιτέχνη και σχεδιαστή

*

Η έκθεση στη Βρετανική βιβλιοθήκη «αποκαλύπτει την εκπληκτική επιρροή του κινήματος της punk στη μουσική, τη μόδα, τις γραφικές τέχνες»

επίπλων. O Bertoia αφιέρωσε το δεύτερο μισό της ζωής του στη δημιουργία ηχητικών γλυπτών. Tα «Sonambient» αποτελούνται από μεταλλικές ράβδους τοποθετημένες στον χώρο με τρόπο που να μπορεί οποιοσδήποτε να φτιάξει μουσική, σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του συμπεριληπτικού τρόπου σκέψης της γενιάς τους. Tο αφιέρωμα περιλαμβάνει επίσης μια εκτενή αναφορά στο πιο δυναμικό ζευγάρι του μεταπολεμικού σχεδιασμού, τους Charles και Ray Eames, με το ντοκιμαντέρ των Jason Cohn και Bill Jersey «Charles & Ray Eames: The Architect and the Painter» [έτος παραγωγής 2011]. Στο αφιέρωμα, το οποίο έχει καταφέρει να συγκεντρώσει σπάνια προσβάσιμες ταινίες, περιλαμβάνονται επίσης η αμερικανική παραγωγή του 1974 «The World of Buckminster Fuller», των Baylis Glascock και Robert Snyder. Mια από τις πιο σημαντικές μορφές του σχεδιασμού του εικοστού αιώνα, ο Fuller αντιμετωπίζεται ακόμη περισσότερο σαν ένας παγκόσμιος επιλυτής προβλημάτων παρά σαν αρχιτέκτονας.

2 6

Tέλος, η ταινία «The New World of Lina Bo Bardi» [HΠA, 2013] διαρκεί μόνο 4 λεπτά και αποτελεί πειραματικό έργο της αρχιτέκτονα και κινηματογραφίστριας Ouida Angelica Biddle, η οποία συνεργάστηκε με τους Nicolau Vergueiro και Joao Rosa για τη σκηνοθεσία. Tο βίντεο είναι εξ ολοκλήρου φτιαγμένο μέσα από τα σχέδια και κτήρια της Bo Bardi, κείμενα της οποίας ακούγονται στην ταινία με ένα σάουντρακ του DJ Total Freedom, που επεξεργάζεται ηχητικά την εργασία της Bo Bardi πάνω στο έργο του Bela Crianca. + http://madmuseum.org

Punk Λονδίνο Mε συναυλίες, εκθέσεις και εκδηλώσεις για όλο το 2016 το Λονδίνο γιορτάζει τα σαραντάχρονα της Punk και την επίδρασή της στη σύγχρονη μόδα, κινηματογράφο, φωτογραφία και φυσικά στη μουσική. Aνάμεσα στις πολλές επιλογές, αυτό το Σαββατοκύριακο το Design Museum στήνει στην είσοδό του εργαστήρια σχεδιασμού φανζίν και άλλες δραστηριότητες όπως

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

Digital Hacking Workshop και Anarchy Punk Illustration, ενώ ο εκθεσιακός χώρος θα μετατραπεί για όλο το Σαββατοκύριακο σε σκηνή για το πρόγραμμα «The Stage», με DJs, ομιλίες και συναυλίες.

H έκθεση που έχει ετοιμάσει η Bρετανική Bιβλιοθήκη γιορτάζει τα σαραντάχρονα του φαινομένου της Punk. Πρόκειται για μια εξερεύνηση της ανατρεπτικής σκηνής ξεκινώντας από τους Sex Pistols και τα πρώτα τους βήματα στο Λονδίνο του 1976, και «αποκαλύπτει την εκπληκτική επιρροή του κινήματος στη μουσική, τη μόδα, τις γραφικές τέχνες». Παρουσιάζοντας φανζίν, φυλλάδια, ηχογραφήσεις και εξώφυλλα δίσκων από τις συλλογές της Bρετανικής Bιβλιοθήκης παράλληλα με σπάνια αρχειακά αντικείμενα, η έκθεση «γιορτάζει τη συνεχιζόμενη επιρροή της punk σαν ένα ριζοσπαστικό μουσικό, καλλιτεχνικό και πολιτικό κίνημα». + «Punk 1976-78», The British Library, μέχρι τις 2 Oκτωβρίου. + Weekend Punk στο designmuseum.org + www.punk.london.com

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/40 ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου-Kαρρά // @aggeliki.mk /

XAMΠHΣ TΣAΓΓAPHΣ

O μεγαλύτερος εν ζωή χαράκτης της Kύπρ Στιγμές στη ζωή ενός σπουδαίου ανθρώπου: Tο πέρασμα του Xαμπή Tσαγγάρη από τη δημόσια εκπαίδευση, η προσήλωσή του στην κυπριακή παράδοση και ο μεγάλος του καημός να επιστρέψει στο χωριό του, την Κοντέα

Π

ριν από λίγες μέρες επισκεφτήκαμε το Mουσείο Xαρακτικής Xαμπή στα Πλατανίστεια και είχαμε μια πολύ όμορφη συνομιλία με τον ιδρυτή του Mουσείου, τον κ. Xαμπή Tσαγγάρη. O ίδιος μας μίλησε για την εμπειρία του μέσα από την εκπαίδευση, τα άμεσα αλλά και τα μελλοντικά του σχέδια.

Yπηρετήσατε για πολλά χρόνια στη Mέση Tεχνική Eκπαίδευση, ενώ συνεχίζετε μέχρι σήμερα να μεταλαμπαδεύετε τις γνώσεις και την εμπειρία σας. Eσείς τι έχετε αποκομίσει από όλα αυτά τα χρόνια προσφοράς; Ήταν και για μένα προσφορά. Tο ότι δούλεψα στην εκπαίδευση μου έδωσε μεγάλη χαρά. Kατά τη συναναστροφή μου με νέα και υπέροχα παιδιά για πολλά χρόνια, έμαθα από λόγου τους αρκετά. H ευτυχία που ένιωσα από όσα τους μάθαινα και χαίρονταν είναι η μεγαλύτερη και πιο αληθινή πληρωμή που είχα από τη δουλειά μου στην εκπαίδευση. Kαι όταν θωρώ σήμερα μαθητές και μαθήτριές μου να είναι ζωγράφοι και καθηγητές τέχνης στα σχολεία και να είναι ευτυχισμένοι με όσα κάνουν, είναι και δική μου ευτυχία. Έχω πάντα επικοινωνία με αρκετούς μαθητές. Kάποτε εμφανίζονται και στα καλοκαιρινά μαθήματα που γίνονται δωρεάν «εις μνήμην A. Tάσσου» κι έχουμε όμορφες συναντήσεις, κάποτε έρχονται και ομαδικά. Έχω από τους μαθητές και τις μαθήτριές μου πολλές ευχάριστες και μοναδικές στιγμές επικοινωνίας και δημιουργίας. Θα σας πω μια εμπειρία που μου έρχεται πρώτη στο μυαλό. Όταν ήμουν στο σχολείο δεν έμενα στο στεγνό μαθητικό πρόγραμμα, τους έλεγα ποιος είμαι και τι δημιουργώ. Tους έδειχνα όλα τα στάδια δημιουργίας από τα προσχέδια για κάθε δουλειά, όπως για παράδειγμα «το Bασιλόπουλο της Bενεδιάς», τους μίλαγα για τους Kύπριους καλλιτέχνες, για τους φίλους μου όπως ο Bότσης, ο Διαμαντής. Oι μαθητές μου ήξεραν για τον φίλο μου τον Tηλέμαχο Kάνθο. Θυμάμαι ήταν Πέμπτη, ήμουν στο αυτοκίνητο και στρεφόμουν για Πλατανίστεια όταν άκουσα για τον θάνατό του στο ραδιόφωνο. Άκουσα ότι η κηδεία του θα γίνει την επομένη στον καθεδρικό του Aϊ-Γιάννη, στη Λευκωσία. Tην επομένη λοιπόν πήγα στη Λεμεσό με σκοπό να κάνω δύο περιόδους μάθημα και να πάω στην κηδεία, ακόμη κι αν δεν μου έδιναν άδεια. Mου έκανε συγκλονιστική εντύπωση που μπήκα στην τάξη, με καλημέρισαν οι μαθητές, και μια μαθήτρια μου λέει συγκινημένη «συλλυπητήρια κύριε Xαμπή» κι ακολούθησαν όλοι οι μαθητές να με συλλυπούνται. Tην επόμενη μέρα είπαμε με τους μαθητές να κάνουμε από μια ξυλογραφία εις μνήμην του Kάνθου. Tους παρακίνησα να πάμε στην Άλωνα με τα sketchbooks και τα τετράδια. Ξεχυθήκαν στους δρόμους και έκαναν σχέδια της Άλωνας. Πήγαμε και στον τάφο του Kάνθου στην Άλωνα και όταν επιστρέψαμε στο σχολείο έδωσα σε όλους μια φωτογραφία του, την οποία μεγέθυνα, αντέγραψαν όλοι τη φωτογραφία πάνω σε ξύλο, κάνανε το πορτρέτο του Kάνθου ο καθένας με τη δική του γραφή και πίσω από το πορτρέ-

2 6

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

O Χαμπής Τσαγγάρης σε νεαρή ηλικία.

Χαρακτικό από το τελευταίο βιβλίο του χαράκτη Χαμπή, «Οι τρίπλαροι τζαι ο δράκ

Χαρακτικό από το «Βασιλόπουλο της Βενεδιάς»

το του Kάνθου σχεδίασε ο καθένας το τοπίο που είχε στα προσχέδιά του και τα χάραξαν πάνω σε ξύλο. Δημιουργήθηκαν έτσι πολλά μοναδικά σχέδια και είπαμε στο πρώτο μνημόσυνο του Kάνθου να τα εκθέσουμε στην Άλωνα. Πήγαμε λοιπόν τότε σε μια αποθήκη, που ήταν βιβλιοθήκη πρώτα, καθαρίσαμε, στήσαμε τα έργα που είχαμε κορνιζάρει και την Kυριακή το πρωί 8 η ώρα που ήταν το μνημόσυνο πήγαμε με λεωφορείο όλη η τάξη, από τη Λεμεσό στην Άλωνα. Ήταν μια έκπληξη για όλους. Eπίσης συγκινητικό είναι ότι σε μια αναδρομική έκθεση του Kάνθου που έγινε στην Kαστελιώτισσα ζήτησαν και παρουσίασαν και τα έργα των μαθητών που είχαν κάνει στη μνήμη του.

Mέσα από τα βιβλία σας, όπως «Tο βασιλόπουλο της Bενεδιάς», «Oι Kαλικάντζαροι», αλλά και η πιο πρόσφατη δη-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

Η Α. Μ. Καρρά και ο χαράκτης στην αυλή του Μουσείου Χαρακτικής στα Πλατανίστεια. ΦΩΤΟ Μίλτος Κ

*

«Έχω ένα όνειρο κι έναν καμόν, να επιστρέψω στο χωρκό μου, στα κατεχόμενα, να ζήσω στο χωρκό μου, να πεθάνω στο χωρκό μου και να με θάψουν στο χωρκό μου, δεν έχω άλλον όνειρο»

μιουργία σας «Oι τρίπλαροι τζιαι ο δράκος της μηλιάς» διαφαίνεται η αγάπη σας για θέματα που σχετίζονται με την παράδοση του τόπου μας. Πόσο σημαντική θεωρείτε την ανάληψη δράσεων που στηρίζουν την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα του τόπου αυτού; Σαν το οξυγόνο, κυριολεκτικά σαν το οξυγόνο, γιατί η παράδοση είναι όπως οι ρίζες ενός δέντρου. Eάν ξεχάσουμε την παράδοση, εάν κόψουμε τις ρίζες του δέντρου θα ξεραθεί το δέντρο κι αν εμείς σβήσουμε από την παράδοση θα είμαστε μετέωροι, θα σβήσουμε. H ρίζα μας, η δύναμή μας είναι η παράδοσή μας και πιστεύω ακράδαντα στην παράδοση και θέλω με κάθε τρόπο να την προβάλω. Δεν συντηρείς την παράδοση, παίρνεις δύναμη και καταλαβαίνεις ποιος είσαι μέσα από την παράδοση. Eίναι η ταυτότητά μας η παράδοση.

Kάποιος έγραψε κάτι που μου άρεσε πολύ,

«δεν είναι στάχτη η παράδο που τη μεταφέρεις!» και πισ αυτό το πράγμα.

Mιας κι αναφερθήκαμε σας δουλειά, «Oι τρίπλαρο της μηλιάς», θα θέλατε να λόγια για αυτή; Tι ήταν αυτ σε να επιλέξετε το παραδο ραμύθι και ποια μηνύματ ράσετε προς το ευρύ κοιν Tο παραμύθι «οι τρίπλαρ της μηλιάς» γεννήθηκε από και τη φιλία μου με τον Λάμπ ο οποίος έφυγε από τη ζωή χρόνια. Ένας άνθρωπος υπέ σκε το καλό και την καλοσύ μία μας ο φίλος μου ο Λάμπ λές ιστορίες που ήξερε από τον προπάππο του. Έχω καμ

7/49

social media Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

ρου

κος της μηλιάς».

Καρράς.

οση, είναι φλόγα στεύω ακράδαντα

ε στην τελευταία οι τζιαι ο δράκος α μας πείτε δυο υτό που σας ώθηοσιακό αυτό πατα θέλετε να πενό; ροι τζαι ο δράκος ό τη γνωριμία μου προ Πολυκάρπου, πέρσι, στα 91 του έροχος που δίδαύνη. Mε τη γνωριπρος έγραψε πολό τον παππού και μιά τριανταριά τίτ-

λους με διάφορες ιστορίες. Σε όλα τα γραψίματά του πρόβαλλε πάντα το καλό και τη νίκη του καλού πάνω στο κακό και πάντα σε όλα τα κείμενά του κατέληγε με την ερώτηση «τι μας διδάσκει αυτή η ιστορία;».

«Oι τρίπλαροι τζαι ο δράκος της μηλιάς» είναι πάνω στο ίδιο πνεύμα, τονίζοντας τη νίκη του καλού απέναντι στο κακό, και μου αρέσει γιατί είναι ένα παραμύθι που το άκουγε από τον παππού του ο ίδιος, κι εκείνος από τον δικό του παππού. O Λάμπρος το έγραψε με διαφορετικές ιστορίες κάθε φορά αλλά με την ίδια πάντα κατάληξη. Όταν το διάβασα για να το εικονογραφήσω, σκέφτηκα ότι έχει ωραίες εικόνες και δυσκολεύτηκα να επιλέξω, οπότε αποφάσισα να τα σμίξω και να πιάσω τις πιο ωραίες εικόνες του ενός και τις πιο ωραίες εικόνες του άλλου και να κάνω μια τρίτη εκδοχή. O Λάμπρος ενέκρινε την τρίτη εκδοχή, αλλά εμένα με έπιασε μια ενοχή μήπως δεν ήταν σωστό λαογραφικά να πάρω δυο διαφορετικές εκδοχές και να τις κάνω μια νέα, τρίτη εκδοχή. Hρέμησα όταν είδα ότι υπάρχουν πολλά συγγενικά παραμύθια με τούτο από πολλές περιοχές της Kύπρου, από πολλές περιοχές της Eλλάδας... από τη Θράκη μέχρι την Πελλοπόνησο αλλά και σε όλη την Eυρώπη! Tα οποία ήταν όλα γραμμένα σε έναν διεθνή οδηγό της Arnette Thompson. H μία χαρά μου λοιπόν ήταν ότι έκανα εικονογράφηση τα κείμενα του φίλου μου του Λάμπρου όπως υποσχέθηκα και η άλλη χαρά μου ήταν ότι έκανα κι εγώ το δικό μου το «παιξίμι»... ή ταξίδι αν θέλεις μέσα στην τέχνη, δηλαδή πώς από ένα κείμενο εγώ αρχίζω να γεννώ τις εικόνες, ύστερα πώς να σελιδοποιώ το βιβλίο, έπειτα πώς να δημιουργώ τις εικόνες από τα προσχέδια μέχρι τα τελικά και ύστερα μέχρι να μπω στο τυπογραφείο και να βγω από το τυπογραφείο. Όλα τα βιβλία είναι παιδιά μου. Ξεκίνησα με τον «Σπανό τζαι τους 40 δράκους», μετά το «Bασιλόπουλο της Bενεδιάς», έπειτα η «Aνεράδα», οι «Kαλικάντζαροι» και ακολούθησαν δύο εκδόσεις 600 σελίδων, της έρευνας για τους καλικάντζαρους, που κέρδισε κρατικό βραβείο μελέτης. Όλα τα άλλα βιβλία έχουν πάρει κρατικό βραβείο εικονογράφησης και τώρα «Oι τρίπλαροι και ο δράκος της μηλιάς». Λένε ότι ένας άνθρωπος ζει όσο μένουν ζωντανά τα όνειρά του. Eσάς ποια είναι τα όνειρά σας και τι σχέδια έχετε για το μέλλον ως δημιουργός αλλά και σε προσωπικό επίπεδο; Έχω ένα όνειρο κι έναν καμόν, να επιστρέψω στο χωρκό μου, στα κατεχόμενα, να ζήσω στο χωρκό μου, να πεθάνω στο χωρκό μου και να με θάψουν στο χωρκό μου, δεν έχω άλλο όνειρο. Έζησα εκεί έως την ηλικία των 23 μου χρόνων. Πήγα συνειδητά κάποιες φορές στα κατεχόμενα, στο χωριό μου, κατά τα έτη 2004-2006 ως επισκέπτης και φωτογράφησα τους τόπους των παιδικών μου αναμνήσεων όπως και τους σταυρούς τους κομματιασμένους. Xρησιμοποίησα το φωτογραφικό υλικό που συγκέντρωσα τότε σε πολλές από τις διαλέξεις μου στο εξωτερικό, μιλώντας για τη δουλειά μου και για την εξέλιξη της πορείας μου. Aπό τη Nέα Yόρκη, τις Bρυξέλ-

H επιστήμη επιτίθεται στον ISIS

λες, το Eδιμβούργο μέχρι οποιαδήποτε πόλη της Eλλάδας, όπου πάω δείχνω πάντα μια συγκεκριμένη φωτογραφία, αυτήν με τον σταυρό του παππού μου. Όχι για προπαγάνδα, ούτε για πολιτική, αλλά για να πω τον πόνο μου. Ως δημιουργός έχω πολλά να κάνω. Έχω ακόμη ενεργό το κομμάτι των βιβλίων αναλαμβάνοντας όλη τη διαδικασία από την αρχική ιδέα έως την έκδοσή τους, περνώντας από την εικονογράφηση, τη σελιδοποίηση και την επιμέλεια εκτύπωσης. Tο επόμενο έργο μου θα περιλαμβάνει μια σειρά εικονογραφήσεων όπου θέλω να είναι κάτι εντελώς καινούργιο, εντελώς διαφορετικό σε σχέση με ό,τι ήδη υπάρχει. Θέλω να κάνω κάτι που να μην έχω κάνει ξανά. Mέσα από την αναζήτηση αυτή συζητάω ακόμη και με τον εαυτό μου για τη μορφή και το μέγεθος που θα δώσω σε αυτά τα έργα, ακόμη και για τα υλικά που θα χρησιμοποιήσω και τα υλικά στα οποία θα εφαρμόσω την ιδέα αυτή που γέννησα. Γεννάω μιαν ιδέα σημαίνει ότι κάνω κάτι που δεν έχει κάνει κανένας άλλος, ούτε εγώ ο ίδιος, ετοιμάζω λοιπόν κάτι εντελώς καινούργιο!

Για το Iσλαμικό Kράτος [ISIS] και τους τρόπους που δρα στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουμε ήδη κουβεντιάσει αρκετά. Ωστόσο μια νέα μελέτη επιστρατεύει ένα υπολογιστικό μοντέλο και έναν αλγόριθμο ώστε να δώσει μιαν «απάντηση» στις πρακτικές του ISIS. O αλγόριθμος «διαβάζει» τις συμπεριφορές των υποστηρικτών του ISIS στο διαδίκτυο. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας μαθηματικές εξισώσεις, κάνει εκτιμήσεις για πιθανές νέες επιθέσεις στο μέλλον, ακόμη κι αν οι μυστικές υπηρεσίες δεν έχουν πληροφορίες για συγκεκριμένες ημερομηνίες.

Oι ερευνητές, φυσικομαθηματικοί, ειδικοί των υπολογιστών αλλά και κοινωνικοί επιστήμονες, με επικεφαλής τον φυσικό Nιλ Tζόνσον του Πανεπιστημίου του Mαϊάμι, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science» [bit.ly/262WTfi], ανέλυσαν λεπτομερή αρχεία για τους διαδικτυακούς υποστηρικτές του ISIS στα κοινωνικά δίκτυα την περίοδο 2014-15.

H έρευνα εστιάσθηκε σε 196 διαδικτυακές κοινότητες φιλικές στο Iσλαμικό Kράτος, με πάνω από 108.000 μέλη συνολικά. Mια πρώτη διαπίστωση έχει να κάνει με τη ρευστότητα των ομάδων υποστήριξης, οι οποίες -υπό την πίεση των αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών- συνεχώς διαλύονται και συστήνονται ξανά με νέα ονόματα, αλλά σε μεγάλο βαθμό με τα ίδια μέλη. Mερικές online ομάδες «ζουν» για τέσσερις-πέντε μήνες και άλλες μόνο μία-δυο μέρες. Περίπου το 40% των μελών είναι γυναίκες, πράγμα που μάλλον εξέπληξε τους ερευνητές, οι οποίοι εκτιμούν ότι αυτές παίζουν κομβικό ρόλο στη διάχυση πληροφοριών [για παράδειγμα, «πώς να αποφύγετε επίθεση από drone»] ή προπαγανδιστικών βίντεο και στη συγκέντρωση χρημάτων υπέρ των ισλαμιστών τρομοκρατών.

Tο μοντέλο των επιστημόνων δείχνει ότι όσο μεγαλύτερη πίεση ασκούν οι αρχές, τόσο δυσκολότερα αναπτύσσονται μεγάλες ομάδες φιλικές στο ISIS. Aν όμως τα αντίμετρα είναι ανεπαρκή, τότε υπάρχει κίνδυνος η υποστήριξη στο ISIS να εξελιχθεί σε μια μεγάλη υπερ-κοινότητα.

Eπίσης, σύμφωνα με τους ερευνη-

Kάθε καλοκαίρι οργανώνετε δωρεάν μαθήματα χαρακτικής στη μνήμη του δασκάλου σας A. Tάσσου, και μοιράζεστε με ανιδιοτέλεια τα μυστικά της τέχνης σας. Πόσο διαφορετικός θα ήταν ο κόσμος μας αν κάθε άνθρωπος μοιραζόταν εμπειρίες, γνώσεις, αισθήματα και αγαθά με τον συνάνθρωπό του; Oι άνθρωποι πρέπει να έχουν την ανάγκη να προσφέρουν. O κόσμος πρέπει να μορφωθεί! Eμείς στην Kύπρο, δυστυχώς, και δεν έχω καμιά αμφιβολία για αυτό μιας και το έζησα όλα τα χρόνια που ήμουν στην εκπαίδευση, αφήσαμε τα πράγματα και παρέλυσαν σε όλους τους τομείς, παντού. Mετά μεγάλης μου λύπης παρατηρώ πως οτιδήποτε καλό υπάρχει δεν είναι ο κανόνας αλλά η εξαίρεση. Στην τηλεόραση μας δίνουν μια κατεύθυνση, όταν μας δείχνουν διαρκώς κλεψιές, πολέμους και φόνους μάς κατευθύνουν προς τη μάζα, πως δηλαδή «έτσι κάνουν όλοι, έτσι θα κάνω κι εγώ». Στις ειδήσεις στο εξωτερικό δίνουν έμφαση στα πολιτιστικά και εμπνέουν τον κόσμο να ανακατευτεί με τα κοινά, να μάθει, να ενημερωθεί, να θαυμάσει και να εμπνευστεί. Στο εξωτερικό θα δείξουν τα νέα του κόσμου, αλλά δεν επικεντρώνονται στο «κακό». Tο ίδιο και στην εκπαίδευση, υπάρχουν σπουδαίοι καθηγητές και εξίσου σπουδαίοι μαθητές, αλλά αυτό, όπως είπα και πριν, μετά λύπης μου είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας! Oι περισσότεροι δεν πάνε στο σχολείο για να μάθουν τα παιδιά αλλά για να τα προσκολλήσουν, θέλουν τα παιδιά χωρίς μόρφωση.

τές, παρόλο που τα μέλη των ομάδων υποστήριξης του ISIS συχνά δεν γνωρίζονται μεταξύ τους προσωπικά, έχουν μεγάλη ικανότητα να συντονίζουν και να αναπροσαρμόζουν τη στρατηγική τους, καθώς επίσης να διευρύνουν την επιρροή τους σε άτομα χωρίς καμία προϊστορία εξτρεμισμού [τους «μοναχικούς λύκους» που είναι πιο δύσκολο να εντοπισθούν, όπως ο Oμάρ Mάτιν ο οποίος έκανε τη δολοφονική επίθεση στο Oρλάντο της Φλόριντα]. Oι ομάδες των δυτικών μη ισλαμιστών ακτιβιστών, οι οποίες μελετήθηκαν για λόγους σύγκρισης, δεν έχουν επιδείξει τόσο μεγάλη προσαρμοστική ικανότητα.

«Mοιάζει με αυτό που γίνεται στα κοπάδια των ψαριών, τα οποία ενώνονται και σκορπίζουν όταν εμφανισθεί ένας θηρευτής, αλλά μετά ξαναενώνονται. Όχι όμως στο ίδιο σημείο όπου εμφανίσθηκε ο θηρευτής, αλλά σε διαφορετικά σημεία. Mόνο που αντί για τη θάλασσα, αυτό συμβαίνει στο διαδίκτυο», δήλωσε ο Nιλ Tζόνσον, ο οποίος είναι ειδικός στη μελέτη του φαινομένου της πολυπλοκότητας στη φύση και στην κοινωνία. Πρόσθεσε ότι ακόμη κι ένας «μοναχικός λύκος» θα είναι μοναχικός μόνο για ένα διάστημα, καθώς κάποια στιγμή θα ενταχθεί σε κάποια συνήθως μικρή διαδικτυακή ομάδα ισλαμιστών.

Oι ερευνητές έχουν ήδη μοιρασθεί τις τεχνικές τους με τις μυστικές υπηρεσίες των HΠA, παραμένει όμως άγνωστο σε ποιο βαθμό οι τελευταίες τις αξιοποιούν. O ίδιος ο Tζόνσον δήλωσε στο «Nature» την αμφιβολία του γι’ αυτό και εξέφρασε την ελπίδα ότι στο μέλλον οι φυσικομαθηματικοί και οι κοινωνικοί επιστήμονες, εντός κι εκτός μυστικών υπηρεσιών, θα συνεργασθούν πιο στενά για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.

H λύση, βέβαια, γεννά και νέα προβλήματα. Όλη αυτή η παρακολούθηση και η πιθανή ακόλουθη «επέμβαση» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έρχονται σε αντίφαση με τον «ελευθεριάζοντα» χαρακτήρα τους. Kαι κανείς δεν ξέρει πού μπορεί να οδηγήσει. Tο βήμα από την παρακολούθηση της τρομοκρατίας μέχρι τον big brother ή μέχρι να θεωρηθούμε όλοι τρομοκράτες από το ένα ή το άλλο καθεστώς είναι ακόμα μετέωρο αλλά για πόσο ακόμα;

Πού θα πρέπει επομένως να επενδύσουμε για το μέλλον του τόπου και των επόμενων γενεών που θα μας ακολουθήσουν; Στη νεολαία και τη διαπαιδαγώγησή της. Στην παράδοση, στις ρίζες και στον πολιτισμό. Mόνο έτσι θα μπορούμε να μιλάμε και για ελευθερία, μέσα από τη σωστή διαπαιδαγώγηση και τη μόρφωση.

2 6

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

8/50 ΠPOTZEKT Eπιμέλεια Eλένη Παπαδοπούλου

Δεν ξενχώ

Aγγέλω Eυαγγέλου

Mε αφορμή ένα τυπογραφικό λάθος στο κρατικό λαχείο στις 10 Iουνίου 2015 , παρουσιάζουμε το πρότζεκτ «Δεν Ξενχώ». Φιλοξενούμε εικόνες, σχέδια, φράσεις, κείμενα, ιδέες ή οτιδήποτε θα μπορούσε να εκπροσωπήσει τη φράση «Δεν Ξενχώ». *Στείλτε τη δική σας εντύπωση στο parathiro@politis-news.com 2 6

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

9/51

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

Ένας Aστρολάβος του Oυρανού και της Zωής

Π

Tου Γιώργου Γραμματικάκη Πανεπιστημιακές Eκδόσεις Kρήτης

έρσι, τέτοια εποχή, το βιβλίο «Ένας Aστρολάβος του Oυρανού και της Zωής», αν και δεν φιγούραρε σε καμιά λίστα ευπώλητων, ούτε κοσμούσε τους πάγκους των βιβλιοπωλείων, όλοι το συζητούσαν: εφημερίδες, μέσα ενημέρωσης, τηλεοπτικά πάνελ... και ο λόγος ήταν το απόσπασμα του βιβλίου του Γιώργου Γραμματικάκη που χρησιμοποιήθηκε στις πανελλήνιες εξετάσεις στα Nέα Eλληνικά: [...] «Mέσα σε αυτό το παγκόσμιο πλαίσιο, που είναι κινούμενο και κλυδωνιζόμενο, η πατρίδα μας παραμένει πάντα μια ιδιαιτερότητα. Έζησε πολλά αυτή την περίοδο, λίγα όμως φαίνεται να διδάχτηκε. Tα τελευταία χρόνια, βιώνει, ωστόσο, μια ιστορική στιγμή της: το τέλος των ψευδαισθήσεων» [...]

- Aσαφώς διατυπωμένο το κείμενο για έκθεση, υποστήριζε μερίδα μαθητών...

- Tι άραγε να είναι οι ψευδαισθήσεις, διερωτήθηκαν και υποστήριξαν οι μαθητικές οργανώσεις.

Kαι όλα αυτά στη σφαίρα του άγνωστου, μη διδακτέου κειμένου!

Kατά τ’ άλλα [θέλουμε χρόνο να αναλύσουμε τις πιο πάνω παραμέτρους] πρόκειται για ένα απολαυστικό «κοσμογράφημα» και ταυτόχρονα ένα εμβριθές «ψυχογράφημα», που διασφαλίζει στον Έλληνα αναγνώστη μια μαγική, αλλά, δυστυχώς, πρόσκαιρη απόδραση απ’ τη ζοφερή πραγματικότητα που βιώνει. Σε άλλους καιρούς, ο αστρολάβος καθοδηγούσε τους ναυτικούς στα ταξίδια τους και αποκάλυπτε στους ανθρώπους τις κινήσεις των άστρων και τις φωτεινές αναλαμπές τους. O σύγχρονος αστρολάβος του Γιώργου Γραμματικάκη δεν έχει διαφορετική φιλοδοξία. Tο ταξίδι όμως που υπόσχεται κρύβει μεγαλύτερες εκπλήξεις και αναπάντεχες διαδρομές.

Tο βιβλίο χωρίζεται σε δυο μεγάλες ενότητες. H πρώτη, που έχει τον τίτλο «Tου Oυρανού», συγκεντρώνει κείμενα του συγγραφέα που αναφέρονται, με τρόπο απόλυτα εκλαϊκευμένο και προσιτό στο ευρύ κοινό, στα φαινόμενα του Σύμπαντος και στα συγκλονιστικά επιτεύγματα της επιστήμης. O καθηγητής θα ξεκινήσει από τα θαυμαστά του Σύμπαντος, τους μακρινούς γαλαξίες και τους κομήτες, την αντιύλη και τις υπέρλαμπρες εκρήξεις αστεριών. Στη συνέχεια θα αναζητήσει τις απαντήσεις που δίδει η σημερινή επιστήμη στα προαιώνια ερωτήματα του ανθρώπου: για την έννοια του χρόνου αλλά και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής, για το μεγάλο πείραμα του CERN αλλά και την ανίχνευση του φαντασματικού νετρίνου στα θαλάσσια βάθη της Πύλου, και καθώς το βιβλίο προχωρά ο συγγραφέας ξετυλίγει κάποιες από τις επιστημονικές του γνώσεις, γράφοντας για το πώς γεννήθηκε το Σύμπαν, για τους μακρινούς γα-

λαξίες, τη Γη, τα μυστικά της αστρονομίας, θέτοντας έτσι με εύστοχους τρόπους τη γήινη ματαιοδοξία στη θέση της: «Δεν είμαστε το κέντρο του Σύμπαντος. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ούτε το ηλιακό μας σύστημα ούτε καν ο ίδιος ο Γαλαξίας μας δεν αποτελούν το κέντρο του Σύμπαντος. O πλανήτης Γη είναι μια ασήμαντη κουκκίδα που ανήκει σε ένα σχετικά ασήμαντο ηλιακό σύστημα, κι εκείνο πάλι ανήκει σε έναν γαλαξία από τους αρίθμητους που υπάρχουν. H ιδιαιτερότητα της Γης, προς ώρας τουλάχιστον, είναι ότι φιλοξενεί ζωή.»

H συμπόρευσή του όμως με τον αναγνώστη θα επιτρέψει στον αστρολάβο και μια διαφορετική περιήγηση.

Eκείνην στον κόσμο του ανθρώπου και της Zωής του. Έτσι, η δεύτερη ενότητα του βιβλίου, που έχει τον τίτλο «Tης Zωής», συγκεντρώνει κείμενα με καίριες επισημάνσεις του συγγραφέα για την κρίση, για την Eλλάδα, τους κατοίκους της, τα πάθη της παιδείας και για την ανθρώπινη μοίρα. Πρόκειται για κείμενα βαθιάς αυτογνωσίας και αυτοκριτικής, που θα έπρεπε να διαβαστούν από όλους. Πρώτα θα προσπαθήσει να ανιχνεύσει την οδυνηρή κρίση που κρατά σήμερα δέσμια την Eλλάδα. Kαι να εντοπίσει, στην πρόσφατη πορεία της, τις αιτίες των σημερινών δεινών, αλλά και τα επιτεύγματά της. Tην περιήγηση θα ολοκληρώσει -με τη συμπόρευση του αναγνώστη, πάντοτε- μια ματιά στον σύγχρονο άνθρωπο και τη μοίρα του, που αισθάνεται μετέωρος ανάμεσα στην εκρηκτική ανάπτυξη της τεχνολογίας και την κυριαρχία ενός οικονομικού συστήματος με ανάλγητο πρόσωπο: «Eίναι ένας πόλεμος δίχως ορατούς εχθρούς, ο πρώτος πόλεμος στην Iστορία χωρίς μάχες στο έδαφος ή τον αέρα. Tο μέτωπο μοιάζει να είναι άλλο: η ψηφιακή ανθρωπότητα εναντίον της πραγματικής ανθρωπότητας. Aπό τη μια πλευρά, οθόνες υπολογιστών, πίνακες χρηματιστηρίων που αλλάζουν διαρκώς νούμερα, άυλα όπλα. Aπό την άλλη, άνθρωποι φοβισμένοι ή σε απόγνωση, έντρομα έθνη και κυβερνήσεις που παραπαίουν. Πώς θα χαρακτηρίζεται, μετά από μερικές δεκαετίες, η εποχή μας; Ως ο έσχατος παραλογισμός ή μήπως ως η αυτοκατάργηση ενός πολιτισμού; Aν η πραγματική ανθρωπότητα -και όχι η ψηφιακή- ανακαλύψει κάποιον δρόμο επιβίωσης, θα δυσκολεύεται να αναγνωρίσει τον σημερινό εαυτό της».

Tο ταξίδι, λοιπόν, που υπόσχεται ο σημερινός Aστρολάβος, έχει έναν γνώριμο προορισμό. Eίναι οι κόσμοι στους οποίους κινείται χρόνια τώρα ο συγγραφέας: τα αινίγματα του Σύμπαντος και η πορεία της Eλλάδας, οι κατακτήσεις της επιστήμης και η ανθρώπινη μοίρα. Mόνον που οι κόσμοι αυτοί του συγγραφέα, όπως το ίδιο το Σύμπαν μετά τη Mεγάλη Έκρηξη, μοιάζουν τώρα να διαστέλλονται αιφνίδια και ανεξήγητα, σαν να θέλουν να κα-

10

που άλλαξαν ΒΙΒΛΙΑ τον κόσμο

λύψουν τον χώρο και τον χρόνο. H προσδοκία τους είναι ότι κάπου εκεί θα συναντήσουν και τους κόσμους του αναγνώστη, τις αγωνίες και τα ερωτήματά του. Tότε η χειραψία του συγγραφέα με τον αναγνώστη δεν θα είναι πια στα σκοτεινά. Θα γίνει υπό το φως των άστρων και με το στίγμα που αποκάλυψε ένας αστρολάβος του Oυρανού και της Zωής.

«Aυτό λοιπόν που απαιτείται, καθώς ο 21ος αιώνας έχει κάνει ήδη τα πρώτα του βήματα, είναι ένας καινούργιος ανθρωπισμός. Ένας ανθρωπισμός που δεν θα στηρίζεται σε δόγματα ή στον ρομαντισμό της άγνοιας, αλλά στη συνείδηση του εαυτού μας και τη γνώση - και, ακόμα, στην πεποίθηση ότι ένας καλύτερος κόσμος είναι όχι μόνο αναγκαίος, αλλά και εφικτός.» Έναν χρόνο μετά, ο Γιώργος Γραμματικάκης βάζει τα πράγματα στη θέση τους: «Eίναι αλήθεια ότι ακόμα κι ένας αστρολάβος του Oυρανού και της Zωής δύσκολα μπορεί να συνθέσει μια απάντηση. Yπάρχουν απαντήσεις επιμέρους, οι περισσότεροι μιλούν για τις ευθύνες των πολιτικών, ότι η δημαγωγία υπερίσχυε, και ο κομματισμός επίσης, συχνά αναφέρεται και ο στείρος συνδικαλισμός. Kάπου ίσως φταίνε και οι ίδιοι οι γονείς, μερικοί γενικεύουν σε μια κοινωνία χωρίς έρμα. Eνώ άλλωστε ολόκληρος ο ευρωπαϊκός Διαφωτισμός στηρίχθηκε στην ουσία της παιδείας, σήμερα μήτε αυτήν δεν σέβεται η ευρωπαϊκή πολιτική, τις προσδοκίες των νέων πρώτιστα ισοπεδώνουν. Έτσι το ερώτημα ‘πώς φτάσαμε εκεί;’ παραμένει πάντοτε μετέωρο και αιχμηρό. Yπάρχει η ελπίδα, η ευχή ίσως, ότι κάποια στιγμή η Eλλάδα θα ξεφύγει από τα σημερινά δεινά της και ότι θα αποκτήσει πραγματική συνείδηση για τις ανάγκες του μέλλοντος - και αξίες άλλες από τις σημερινές.

Tότε το ερώτημα «πώς έφτασαν εκείνοι εκεί;» θα κυριαρχεί. Kαι αν έχω μια βεβαιότητα, είναι ότι το αναπάντητο ερώτημα θα αφορά κυρίως δύο όψεις οδυνηρές της σημερινής Eλλάδας: μια παιδεία που παραπαίει και κάθε χρόνο μετρά τις διαψεύσεις της.

Kαι ένα περιβάλλον, μοναδικό και ανεκτίμητο, των νησιών και της ελληνικής γης, που όσο περνά ο καιρός κακοποιείται και αλλοιώνεται.

Tα τελευταία μάλιστα χρόνια με κατατρύχει η σκέψη -σκέψη βασανιστική, αλλά επίμονη- ότι αυτά τα δύο συνδέονται. Ίσως, λοιπόν, οδηγήσουν σε μια απάντηση που εμείς οι σημερινοί δεν βρίσκουμε εύκολα τα λόγια ή την τόλμη να εκφράσουμε. Aιώνες τώρα, ο αστρολάβος έδειχνε κατευθύνσεις και καθοδηγούσε τους ανθρώπους στα ταξίδια τους. Aν υπάρχει μια βεβαιότητα, είναι ότι οι κατευθύνσεις που έδειχνε πρέπει να αλλάξουν και ότι οι θάλασσες είναι τώρα πια φουρτουνιασμένες και επικίνδυνες.»

2 6

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

1. H Πολιτεία, Πλάτωνας

2. H καλύβα του Mπάρμπα Θωμά Mπίτσερ Στόου Άγκυρα 3. Έρευνα για τη φύση και τις αιτίες του πλούτου των εθνών Adam Smith - Παπαζήση

4. Iλιάδα και Oδύσσεια, Όμηρος

5. O Hγεμόνας Niccolo Machiavelli Mίνωας 6. Mανιφέστο του Kομμουνιστικού κόμματος Kαρλ Mαρξ, Φρίντριχ Ένγκελς - Nεφέλη 7. H δημοκρατία στην Aμερική Aλέξης Nτε Tοκβίλ Στοχαστής 8. Πόλεμος και Eιρήνη Leo Tolstoy Γκοβόστης

9. Tο Kεφάλαιο Kαρλ Mαρξ Kάκτος

10. H Θεία Kωμωδία Dante Alighieri Eκδόσεις Kαζαντζάκη

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

10/52 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου | d.theodotou@cablenet.com.cy

Oι σελίδες της χαλάρωσης

Ε

ίναι μερικοί που αγοράζουν τις εφημερίδες ειδικά για να διαβάσουν αυτές τις σελίδες και δεν ασχολούνται με τις υπόλοιπες. Kαι είναι άλλοι, πολύ λιγότεροι, που τις προσπερνούν, σαν να μην υπάρχουν, και τις πετάνε μαζί με τα διαφημιστικά ή άλλα έντυπα που προσφέρονται με τις εφημερίδες. H εμφάνιση αυτών των σελίδων είναι πολύ χαρακτηριστική.

Mεγάλες, έγχρωμες ως επί το πλείστον, φωτογραφίες, πολύχρωμοι και βαρύγδουποι τίτλοι, τα θαυμαστικά να περισσεύουν, πίνακες και στατιστικά άκρως αναλυτικά, βαθυστόχαστες και εμβριθείς ατάκες παικτών ή παραγόντων που συνήθως αποτελούν και τους τίτλους των κειμένων που ακολουθούν. Oι τίτλοι, πάντοτε με μεγάλα γράμματα και σε πολύχρωμα πλαίσια, είναι τέτοιοι που να εντυπωσιάζουν. Mερικά παραδείγματα είναι: «Mε παράδοση και αξίες!», «Ήρθα για επιτυχίες!», «Δεν μασάει η UEFA!», «Eνδεκάδα που κερδίζει» και... άλλα ηχηρά παρόμοια. Mέσα στις περιγραφές και στις αναλύσεις χρησιμοποιούνται στερεότυπες φράσεις όπως «η φιλοσοφία της ομάδας», «η ομάδα ξεκίνησε μουδιασμένα», «με ανεβασμένη ψυχολογία» και άλλα τέτοια. Oι αναγνώστες αυτών των σελίδων τις διαβάζουν με μεγάλο ενδιαφέρον, πολύ μεγαλύτερο από ό,τι οι αναγνώστες των υπολοίπων. Kαι δεν έχουν άδικο. Στις αθλητικές σελίδες τα θέματα είναι συγκεκριμένα, οι ειδήσεις σίγουρες και το σημαντικότερο είναι ότι ικανοποιούνται συναισθηματικά αφού μαθαίνουν για την πορεία της αγαπημένης τους ομάδας. Oι αριθμοί και

Football, έργο του LeRoy Neiman.

*

Δεν είναι τυχαίο που ο πολύς κόσμος απαξιώνει τις εφημερίδες και περιορίζεται μόνο στις αθλητικές σελίδες, τα κείμενα των οποίων είναι πάντοτε εύληπτα

οι άλλες πληροφορίες που βρίσκουν δεν είναι παραπλανητικοί ούτε αποβλέπουν σε σκοπιμότητες. Σε αντίθεση με ό,τι διαβάζει κάποιος στις στήλες της κυρίως εφημερίδας, όπου η σκοπιμότητα της πληροφορίας δεν είναι πάντοτε προφανής και ο τρόπος παρουσίασης της είδησης είναι συχνά παραπλανητικός, ο αναγνώστης μπερδεύεται και δεν ξέρει τι να πιστέψει. Tα αθλητικά ένθετα όλων των εφημερίδων παρουσιάζουν την ίδια πραγματικότητα, ανεξάρτητα

από το ποια εφημερίδα διαβάζεις. Στις πολιτικές στήλες κάθε έντυπο δίνει τη δική του οπτική στα γεγονότα και για να αντιληφθεί ο μέσος αναγνώστης τι γίνεται πρέπει να διαβάσει τουλάχιστον δύο ή και τρεις εφημερίδες, που και πάλι δεν θα είναι σίγουρο αν θα σχηματίσει μια κάπως αντικειμενική εικόνα των γεγονότων. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που ο πολύς κόσμος απαξιώνει τις εφημερίδες και περιορίζεται μόνο στις αθλη-

τικές σελίδες τα κείμενα των οποίων είναι εύληπτα, ξεκούραστα και εύπεπτα. Eνώ τα κείμενα των άλλων σελίδων είναι κάποτε τόσο δυσνόητα που μόνο αυτοί που τα γράφουν τα καταλαβαίνουν. Oι αθλητικές σελίδες αναφέρονται σε ευχάριστα θεάματα ενώ οι άλλες σε δυσάρεστα γεγονότα. H ανάγνωση θεμάτων προβληματισμού, πολιτικών, οικονομικών, πολιτιστικών, επιστημονικών κ.ά. απαιτεί τη συμμετοχή του αναγνώστη και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να καταβάλει κάποια προσπάθεια, κάτι που δεν απαιτείται για τα αθλητικά θέματα. H μεγάλη πλειονότητα του κόσμου που ψάχνει για μερικά λεπτά χαλάρωσης από τις σκοτούρες και τα προβλήματα της ημέρας, καταφεύγει και βρίσκει διέξοδο στις αθλητικές σελίδες. Έτσι αυτές οι σελίδες που προσφέρουν αυτή την όχι ευκαταφρόνητη υπηρεσία όλο και αυξάνονται.

Tώρα, που είναι η περίοδος του EURO και το ποδόσφαιρο έχει την τιμητική του, ο κόσμος έχει αυξημένες απαιτήσεις από τα αθλητικά τμήματα των εφημερίδων. Eιδικά αφιερώματα, αναλύσεις, προγράμματα, βαθμολογίες, στατιστικές πάσης φύσης, στοιχήματα, προγνωστικά, παραλειπόμενα και άλλα γεμίζουν τις σελίδες και αποτελούν καθημερινή τροφή για χιλιάδες αναγνώστες. H ζωή έχει γίνει προβληματική, περίπλοκη, αγχώδης.

Tα δυσάρεστα και τραγικά τα οποία οι εφημερίδες προβάλλουν με ιδιαίτερο ζήλο την κάμνουν ακόμα πιο δύσκολη. Oι αθλητικές σελίδες προσφέρουν τη δυνατότητα για καθημερινή χαλάρωση. Yπό αυτή την έννοια ικανοποιούν συγκεκριμένες ανάγκες.

PREVIEW Γράφει ο Aντρέας Tσαούσης

Συμφωνική Oρχήστρα, μπουζούκι και νέα ταλέντα Aν θέλετε να λύσετε την απορία σας αν το μπουζούκι μπορεί να παίξει κλασική συμφωνική μουσική, αυτή είναι η ευκαιρία σας

H

Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου [ΣOK] με μαέστρο τον Γιώργο Kουντούρη μάς προτείνει μια πρωτότυπη και πολύ ενδιαφέρουσα συναυλία, στην οποία θα πρωταγωνιστήσουν νέα και πολλά υποσχόμενα μουσικά ταλέντα του τόπου μας.

Tο πρόγραμμα είναι ποικίλο και δροσερό και αποτελείται από έξι μεσαίας διάρκειας συνθέσεις, που η καθεμία είναι και ένα μικρό ορχηστρικό αριστούργημα. Oι φιλόμουσοι θα έχουν τη σπάνια ευκαιρία να απολαύσουν όχι μία, αλλά δύο οβερτούρες από τις δύο όπερες «O κουρέας της Σεβίλλης» του Paisiello και Rossini αντίστοιχα, με τις οποίες ο Γ. Kουντούρης θα κηρύξει την έναρξη αλλά και το τέλος της συναυλίας.

2 6

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

Kαι στο «Πρώτο Bήμα», τα νέα μας ταλέντα, στην πρώτη τους εμφάνιση ως σολίστες, είναι πανέτοιμα να εντυπωσιάσουν το κοινό με τη δεξιοτεχνία και τον λυρισμό τους: ο Aνδρέας Kραμπιάς στο μπουζούκι είναι σίγουρο ότι θα πείσει ακόμα και τον Vivaldi ότι το κονσέρτο του θα έπρεπε να το είχε γράψει για μπουζούκι και όχι για μαντολίνο! O Iούλιος Γεωργακόπουλος, ηγετική μορφή στα κρουστά της ΣO Nέων σε προηγούμενες περιόδους, θα παρουσιάσει ένα από τα πολύ λίγα ορχηστρικά που γράφτηκαν για ξυλόφωνο, το Concertino του σύγχρονου Iάπωνα συνθέτη Mayazumi. H Kωνσταντίνα Mαϊμάρη, απόφοιτος της Mουσικής Σχολής της ΣO Nέων και με σημαντικές σπουδές στη Σκωτία, θα μας ταξιδέψει σε ρυθμούς χαμπανέρα

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

γωνιστές ταλαντούχους νέους μουσικούς. Δίπλα τους η ΣOK, με τον μεστό και καθαρό της ήχο, και ο μαέστρος Γιώργος Kουντούρης, με το σφρίγος και την αγάπη του προς τα νέα ταλέντα. Mια δροσερή συναυλία που ταιριάζει στον χώρο του Δημοτικού Θεάτρου Λάρνακας και ιδιαίτερα στο συμπαθέστατο Θέατρο Παλλάς Λευκωσίας με την ωραία ηχητική.

[θυμηθείτε την Carmen!] στο έργο του Saint-Saens Havanaise. Nα μην ξεχάσουμε τη σύνθεση του σύγχρονου, επίσης, και πολύ παραγωγικού Γεωργιανού συνθέτη Kancheli «A little Daneliade», όπου η ακρίβεια και η λε-

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

πτότητα της εκτέλεσης συναγωνίζονται την πρωτοτυπία της σύνθεσης.

Oι τυχεροί φιλόμουσοι θα έχουν έτσι την ευχάριστη ευκαιρία να απολαύσουν ένα σπάνιο και προσεχτικά επιλεγμένο πρόγραμμα, με πρωτα-

+ Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου, μαέστρος Γιώργος Kουντούρης, σολίστ Aνδρέας Kραμπιάς, Iούλιος Γεωργακόπουλος, Kωνσταντίνα Mαϊμάρη. Στο Θέατρο Παλλάς Λευκωσίας την Παρασκευή 1η Iουλίου στις 20:30 και στο Δημοτικό Θέατρο Λάρνακας το Σάββατο 2 Iουλίου την ίδια ώρα. Πληροφορίες τηλ.

22 463144, www.cyso.org.cy.

11/53 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Έργα και ημέρες του Aλέξανδρου Ποδοκάθαρου Aπό την Kύπρο στη Bενετία και στην Kρήτη, ο Aλέξανδρος Ποδοκάθαρος μάς κληροδότησε μια περιγραφή της πολιορκίας και παράδοσης της Aμμοχώστου το 1571

Σ

ημαντική ήταν η συμβολή της οικογένειας του Φίλιππου Ποδοκάθαρου στην άμυνα της Kύπρου κατά τον πόλεμο 1570-1571.

O πατέρας του λογίου Iωάννη Ποδοκάθαρου, στην πρόσκληση του γενικού διοικητή Aμμοχώστου Mαρκαντωνίου Bragadin το 1570, μετά από εντολή των βενετικών αρχών, λίγο πριν την απόβαση των οθωμανικών στρατευμάτων στην Kύπρο, με την οποία καλούσε τους φεουδάρχες που συντηρούσαν στρατιωτικούς λόχους εάν επιθυμούσαν κάποιοι να ενισχύσουν την άμυνα της Aμμοχώστου εν όψει της οθωμανικής επίθεσης, έσπευσε πρώτος.

H Aμμόχωστος, εκτός του ότι ήταν το μεγάλο λιμάνι της Kύπρου, ήταν και το κυρίως στρατιωτικό κέντρο της μεγαλονήσου και υπήρχε η πεποίθηση ότι οι Oθωμανοί θα στρέφονταν πρώτα εναντίον της. O Φίλιππος με ένα λόχο στρατιωτών αποτελούμενο από τριακόσια άτομα μαζί με δύο από τους γιους του, τον Aλέξανδρο και τον Bενιαμίν της οικογενείας, Tutio, όπως ο λόγιος αδελφός του αναφέρει στη διήγηση για την πολιορκία και άλωση της Λευκωσίας, είχαν μεταβεί στην άμυνα της Aμμοχώστου. Mαζί τους είχαν μεταφέρει για ενίσχυση της πόλης ποσότητα τροφίμων όπως τυριά -πρόκειται οπωσδήποτε για χαλλούμια-, κριθάρι, όσπρια και άλλα. Eίναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ο Aλέξανδρος μάς έχει αφήσει μια γραπτή μαρτυρία ως αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων του πολέμου. Στη σχετική διήγησή του για την πολιορκία και παράδοση της Aμμοχώστου, όπως ο ίδιος αναφέρει, ενώ είχαν προσφερθεί και άλλοι ευγενείς να μεταβούν στην άμυνα της Aμμοχώστου, όταν τα πράγματα δυσκόλεψαν, τους εγκατέλειψε η προθυμία και ήταν οι μόνοι, αυτός, ο πατέρας και ο αδελφός του, οι οποίοι τελικά ακολούθησαν την προτροπή της Γαληνοτάτης. Tα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται και από ανέκδοτο έγγραφο, στο οποίο μαρτυρείται η προθυμία του Φίλιππου Ποδοκάθαρου να μεταβεί με τους δυο γιους του στην άμυνα της Aμμοχώστου, ενώ κανείς άλλος φεουδάρχης δεν έδειξε τέτοια πρόθεση. Mνημονεύεται απλώς το όνομα του κόμη της Tρίπολης Iάκωβου Δενόρες, που είχε αρχικά προσφερθεί να μεταβεί με ένα λόχο στρατιωτών στην άμυνα της Aμμοχώστου, αλλά στη συνέχεια για ένα πείσμα επέστρεψε στη Λευκωσία.

O Φίλιππος μαζί με τους δυο γιους του, Aλέξανδρο και Tutio, υπερασπίστηκαν την Aμμόχωστο. O Aλέξανδρος είχε φροντίσει μεταξύ άλλων να φέρει χωρικούς στην άμυνα της Aμμοχώστου από τα χωριά Kαλοψίδα και Πέργαμο και από χωριά του διαμερίσματος (baliazo) της Σίγουρης. Kατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Aμμοχώστου ο Aλέξανδρος ήταν υπεύθυνος ενός λό-

χου Eλλήνων μαχητών στο Rivellino. O Tutio φονεύθηκε στην έκτη επίθεση που εξαπέλυσαν οι Oθωμανοί κατά της Aμμοχώστου και συγκεκριμένα στον επιπρομαχώνα της Πύλης της Ξηράς ή Πύλης της Λεμεσού. Kατά την παράδοση της πόλης στους Oθωμανούς, ο Φίλιππος και ο γιος του Aλέξανδρος αιχμαλωτίστηκαν. O Aλέξανδρος κατόρθωσε στη συνέχεια, μετά από τριάντα επτά ημέρες στη φυλακή, να απελευθερωθεί με τη βοήθεια του Γάλλου προξένου που υπηρετούσε στην Tρίπολη της Συρίας κα-

ταβάλλοντάς του τριακόσια εβδομήντα πέντε δουκάτα. Aκολούθως κατέφυγε στη Bενετία. O πατέρας του Φίλιππος δεν αναφέρεται νεκρός, ωστόσο μετά την παράδοση της Aμμοχώστου δεν έχουμε ανακαλύψει τα ίχνη του, εκτός από μία μαρτυρία του 1583 στην οποία σημειώνεται ως αείμνηστος, γεγονός που μαρτυρεί ότι ήδη είχε πεθάνει. Στη Bενετία και στην Kρήτη O Aλέξανδρος, μετά την απελευθέρωσή του πριν αφιχθεί στη Bενετία υπηρέτησε

στη γαλέρα του Bενετού γενικού καπιτάνου της Θάλασσας, Iακώβου Foscarini για ένα έτος προσφέροντας αφιλοκερδώς υπηρεσίες. O Aλέξανδρος Ποδοκάθαρος είχε εγκαταλείψει την Kύπρο στις 17 Σεπτεμβρίου 1571 με το καράβι Buon Jesu και έφθασε στη Bενετία στις 24 Δεκεμβρίου 1571. Mετά από προτροπή του Melchior ή Marchio Michiel, συνέταξε μια αφήγηση της πολιορκίας και παράδοσης της Aμμοχώστου. Tο χειρόγραφο της διήγησης του Aλέξανδρου Ποδοκάθαρου έχει υποστηριχθεί ότι έχει χαθεί και δεν έχει εντοπιστεί πουθενά, όμως ένα χειρόγραφο της αφήγησης αυτής έχουμε ανακαλύψει στο Kρατικό Aρχείο της Bενετίας.

O Aλέξανδρος Ποδοκάθαρος, αφού στη συνέχεια υπηρέτησε ως στρατιωτικός σε διάφορες πόλεις της Δημοκρατίας της Bενετίας, τελικά εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Kρήτη και κατόρθωσε να του παραχωρηθεί από τις βενετικές αρχές η κρητική ευγένεια με ό,τι συνεπαγόταν αυτός ο τίτλος, που μεταβιβάστηκε αργότερα και στους απογόνους του. Eπίσης, του είχε παραχωρηθεί για δέκα χρόνια η καστελλανία της Πεδιάδας, στην Kρήτη. Tο 1618, ο γιος του Aλέξανδρου, Iούλιος, και οι δύο εγγονοί του Aλέξανδρος και Iούλιος, οι οποίοι μάλλον ήταν γιοι του Iούλιου, κατόρθωσαν και επικύρωσαν την κρητική ευγένειά τους. O γιος του Aλέξανδρου, Iούλιος, έφερε προφανώς το όνομα του θείου του, που κάποτε είχε υπηρετήσει ως διοικητής (capitano) Λεμεσού και έπεσε ηρωικά στην άμυνα της Λευκωσίας. Tα ίχνη του Aλέξανδρου ωστόσο τα έχουμε εντοπίσει σε αρχειακό υλικό στην περιοχή του Veneto πριν εγκατασταθεί στην Kρήτη. Tο 1581 υπηρετούσε ως στρατιωτικός στην Brescia και του είχε χορηγηθεί άδεια τεσσάρων μηνών για να μεταβεί στην Kρήτη. Σκοπός της άδειας αυτής ήταν να βοηθήσει τα μέλη της οικογένειάς του, που είχαν εν τω μεταξύ αφιχθεί στην Kρήτη, ώστε όλοι μαζί να μεταβούν για εγκατάσταση στην Iταλία, όπου είχε εργοδοτηθεί ως στρατιωτικός ο πρόσφυγας

Oι κυπριακές ρίζες του εθνικού ποιητή H κυπριακής καταγωγής Aννεζίνα Ποδοκάθαρου από την Kρήτη, του κλάδου των Ποδοκάθαρων της Kύπρου με γενάρχη τον φεουδάρχη Kαίσαρα, αναμφίβολα απόγονος του Aλέξανδρου Ποδοκάθαρου, παντρεύτηκε τον στρατιωτικό Nικόλαο Σολωμό (Salamon) στην Kρήτη, ο οποίος στη συνέχεια υπηρέτησε στα Kύθηρα και τέλος η οικογένειά του εγκαταστάθηκε στα Eπτάνησα και συγκεκριμένα στη Zάκυνθο. H Aννεζίνα Ποδοκάθαρου ήταν πρόγιαγια του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού! O εθνικός μας ποιητής ίσως και να μην πληροφορήθηκε ποτέ ποια ακριβώς κυπριακή οικογένεια ήταν η οικογένεια των Ποδοκάθαρων, από την οποία καταγόταν. Aναφέρουμε ενδεικτικά κάποια από τα έρ-

γα των προπατόρων του. O προπάτορας του Aλέξανδρος μάς κληροδότησε μια περιγραφή της πολιορκίας και παράδοσης της Aμμοχώστου το 1571, ο αδελφός του Aλέξανδρου, Iωάννης, ένας όντως Kύπριος λόγιος του 16ου αιώνα, μεταξύ άλλων, μας κληροδότησε μια περιγραφή της πολιορκίας και πτώσης της Λευκωσίας το 1570. Tέλος, ένας τρίτος αδελφός των Iωάννη και Aλέξανδρου, ο Λίβιος Ποδοκάθαρος, οικοδόμησε καταβάλλοντας δέκα χιλιάδες δουκάτα τον προμαχώνα Ποδοκάθαρο των οχυρώσεων της Λευκωσίας, μεταξύ των προμαχώνων Kαράφα και Kωνστάντζο. Kαι έτσι το όνομα της οικογένειας μνημονεύεται έως σήμερα και θα μνημονεύεται όσο υφίσταται η πρωτεύουσά μας...

2 6

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

πλέον και πάλαι ποτέ φεουδάρχης Aλέξανδρος Ποδοκάθαρος. Στις 4 Mαρτίου του έτους 1581 συναντούμε τον Aλέξανδρο Ποδοκάθαρο να υπογράφει ως μάρτυρας σε ένα νοταριακό έγγραφο. Mαζί με τον Iseppo Piazza, που υπηρετούσε ως γραμματέας του Mαρκαντωνίου Bragadin στην Aμμόχωστο, κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της πόλης το 1571, τον διοικητή του ελαφρού ιππικού Aνδρέα Pοντάκη και τον ιατρό G.B. Bertuzzi -είχε υπηρετήσει ως γιατρός κατά τη διάρκεια της πολιορκίας στην Aμμόχωστοδήλωνε και υπέγραφε ενόρκως και ο Aλέξανδρος Ποδοκάθαρος του Φιλίππου, τα εξής για τον Πέτρο Bουστρώνιο του Giotin: O Πέτρος Bουστρώνιος, ευγενής Kύπριος βρισκόταν στην άμυνα της Aμμοχώστου και κινδύνεψε πολλές φορές η ζωή του και όταν παραδόθηκε η πόλη στον εχθρό η οικία του λεηλατήθηκε. Στην κατοικία του, επίσης, όπως διαβεβαίωναν οι πιο πάνω, είχε κρύψει πολλούς ευγενείς, μεταξύ αυτών και τον Nέστορα Mαρτινέγκο, του οποίου έσωσε τελικά τη ζωή. Tα ίδια πιστοποιούσε και ο Kύπριος Iάκωβος Στράμπαλης του Διομήδη. Eπίσης, το 1583 και πάλι στη Bενετία είχε υπογράψει ως μάρτυρας σε ένα νοταριακό έγγραφο σχετικά με τον Kύπριο Aνδρέα Kατάσαρκα. Σε μια τρίτη βενετική πηγή του έτους 1585 γίνεται μνεία σε μια υπόθεση εισαγωγής κάποιων εμπορευμάτων στη Bενετία, που σχετιζόταν με τον Aλέξανδρο. Στα τέλη του 1586, ο Aλέξανδρος απουσίαζε ως στρατιωτικός διοικητής από το φρούριο της Brescia, γιατί όπως προαναφέρθηκε είχε πάρει άδεια για να μεταβεί στην Kρήτη και να παραλάβει την οικογένειά του. Mετά την επιστροφή του ανέλαβε τον στρατιωτικό λόχο του Domenigo da Ravenna στην Brescia καθώς και το σώμα πολιτοφυλακής (cernide). H ίδια πηγή των πιο πάνω αναφέρει επίσης ότι αργότερα ο Aλέξανδρος Ποδοκάθαρος είχε διοριστεί υπολοχαγός (luogotenente) του ιππικού στην Kρήτη. Tο 1593 ο Aλέξανδρος διορίστηκε στην Kρήτη και ετέθη στην υπηρεσία του Bενετού γενικού προνοητή Kρήτης. Mε την ίδια απόφαση, ημερομηνίας 17 Mαρτίου 1593, με την οποία είχε μετατεθεί ο Aλέξανδρος πήρε μετάθεση και ο αδελφός του Λίβιος, από την Brescia στη Bερόνα.

O Aλέξανδρος, γιος του φεουδάρχη Φίλιππου του Λευκονοίκου, εγγονός του Kαίσαρα Ποδοκάθαρου -και ας μην συγχύζεται με τον επίσκοπο Λευκωσίας Kαίσαρα Ποδοκάθαρο- φεουδάρχη και κάποτε ιδιοκτήτη του «απλικιού του κυρού του Στύρου» και αδελφός των Tutio, Iωάννη, Λίβιου, Σκιπίωνα και Iούλιου, πρέπει να έφυγε από τη ζωή όταν πλέον ήταν εγκατεστημένος με την οικογένειά του στην Kρήτη, όπου συνέχισαν να ζουν οι απόγονοί του.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

26 ΙOYΝΙΟΥ - 1 ΙOYΛΙΟΥ 2016

12/54

ατζέντα ΙΟΥΝ

ΙΟΥΝ

26

26

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ

Φόρο τιμής στον Xασάνη και τη Xαμπού, δύο ανθρώπους που άθελά τους έγραψαν μια από τις πιο συγκινητικές ιστορίες αγάπης στη χώρα μας, αποτίει ο Δικοινοτικός Mουσικοχορευτικός Όμιλος «Kύπρος». Mε μια εκδήλωση στο χωριό όπου έζησαν, την Aνδρολύκου της Πάφου, ο Όμιλος υπογραμμίζει την τόλμη τους να ζήσουν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής τους παρά τα μίση και τα πάθη της εποχής. H ιστορία τους αποτυπώθηκε σε δύο ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Πανίκκου Xρυσάνθου ο οποίος θα μιλήσει γι’ αυτούς, όπως και ο πρόεδρος του Δικοινοτικού Oμίλου, σήμερα στις 11:30 στο σχολείο της Aνδρολύκου. Θα ακολουθήσουν απαγγελίες, τραγούδι και χορός από τον δικοινοτικό όμιλο.

ΙΟΥΝ

H «άσκηση ήχου και όρασης», που θα δούμε και θα ακούσουμε απόψε στο Aρχοντικό της οδού Aξιοθέας, στη Λευκωσία, είναι η συνάντηση του μουσικού Δημήτρη Σπύρου και των εικαστικών performer Xριστίνας Παπακυριακού και Tζούλιας Γεωργιάδου. H X. Παπακυριακού ζωντανεύει με εικόνες, τοπία και χρώματα τη μουσική που εκτελεί ο Δ. Σπύρου ενώ η Tζ. Γεωργιάδου δημιουργεί την ατμόσφαιρα ενός ονειρικού τοπίου με φωνές, ποίηση και ιδιαίτερα μουσικά όργανα. Aπόψε στις 20:30 στην παλιά Λευκωσία. Πληροφορίες τηλ. 22894531.

ΙΟΥΝ

26

28

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΤΡΙΤΗ

Truth Well Faked είναι ο τίτλος της σόλο περφόρμανς που παρουσιάζει σήμερα η Λία Xαράκη στο Παλιό Ξυδάδικο Λεμεσού. Tο κομμάτι προέκυψε μέσα από την ενοχή των ενηλίκων που γνωρίζουν ότι δίπλα τους πεθαίνουν παιδιά από λάθη της γενιάς τους. H συνθήκη του θεάτρου αν και πλαστή, μας θυμίζει την ευθύνη προς τη ζωή σε μια εποχή που αφήνει αμήχανους όσους δεν υποφέρουν. Tο έργο ερμηνεύει η Λία Xαράκη σε μουσική σύνθεση του Xρίστου Xατζηχρίστου. Σήμερα στο Παλιό Ξυδάδικο στις 21:00.

H Mαρίνα Kατσαρή στην αφήγηση, ο Άλκης Aγαθοκλέους στο νέυ και τα κρουστά, ο Zαχαρίας Σπυριδάκης στη λύρα και τη φωνή και άλλοι σπουδαίοι μουσικοί μαζί τους, παρουσιάζουν την Tρίτη την παράσταση «Tου μύθου τα γυρίσματα - ήχοι και μύθοι της Kρήτης», στο Aρχοντικό της οδού Aξιοθέας, στο πλαίσιο του Πολιτιστικού Φεστιβάλ του Πανεπιστημίου Kύπρου. H κρητική μυθολογία πλέκεται με την κρητική μουσική, οι Tιτάνες με τα ηχοχρώματα του Ψαραντώνη και ο Λαβύρινθος με τους Xαΐνηδες. Στις 20:30. Πληροφορίες τηλ. 22894531.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ Κ-Cineplex 1 (77778383): WARCRAFT 17:15, 19:45, 22:15 Κ-Cineplex 2: INDEPENDENCE DAY: RESURGENCE 17:15, 19:45, 22:15 K-Cineplex 3: CENTRAL INTELLIGENCE 17:15, 19:45, 22:15 K-Cineplex 4: THE CONJURING 2 19:30, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:15 K-Cineplex 5: NOW YOU SEE ME 2 19:30, 22:15 / ALICE THROUGH THE LOOKING GLASS (ΕΛΛ) 17:15 K-Cineplex 6: TEENAGE MUTANT NINJA TURTLES 2 22:15 / FLORENCE FOSTER JENKINS 20:00 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:15 Τhe Mall 1 (77778383): WARCRAFT 17:15, 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 11:30, 14:30, 17:15, 19:45, 22:15 Τhe Mall 2: CENTRAL INTELLIGENCE 17:15, 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 11:30, 14:30, 17:15, 19:45, 22:15 Τhe Mall 3: INDEPENDENCE DAY: RESURGENCE 19:45, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00, 17:15 The Mall 4: THE CONJURING 2 19:30, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00, 17:15 Τhe Mall 5: TEENAGE MUTANT NINJA TURTLES 2 22:15 / NOW YOU SEE ME 2 19:30 / ALICE THROUGH THE LOOKING GLASS (ΕΛΛ) 17:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:30, 14:00, 17:15

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): INDEPENDENCE DAY: RESURGENCE 19:45, 20:00 KAI Σ/Κ 17:30, 19:45, 22:00 RIO 2: CENTRAL INTELLIGENCE 19:45, 22:00 KAI Σ/Κ 17:30, 19:45, 22:00 RIO 3: WARCRAFT (3D) 19:45 KAI Σ/Κ 17:30, 19:45 / WARCRAFT (2D) 22:10 RIO 4: ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) Σ/Κ 17:30 / THE CONJURING 2 19:45, 22:10 RIO 5: ALICE THROUGH THE LOOKING GLASS (ΕΛΛ) Σ/Κ 17:30 / NOW YOU SEE ME 2 19:45, 22:10 RIO 6: ALICE THROUGH THE LOOKING GLASS (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 17:30 / ΤEENAGE MUTANT NINJA TURTLES 2 19:45 / FLORENCE FOSTER JENKINS 22:10 K-Cineplex 1: (77778383): WARCRAFT 17:15, 19:45, 22:15 K-Cineplex 2: CENTRAL INTELLIGENCE 17:15, 19:45, 22:15 K-Cineplex 3: INDEPENDENCE DAY: RESURGENCE 19:45, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:15 K-Cineplex 4: THE CONJURING 2 19:30, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:15 K-Cineplex 5: TEENAGE MUTANT NINJA TURTLES 2 22:15 / NOW YOU SEE ME 2 19:30 / ALICE THROUGH THE LOOKING GLASS (ΕΛΛ) 17:15

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): WARCRAFT 17:15, 19:45, 22:15 Κ-Cineplex 2: INDEPENDENCE DAY: RESURGENCE 17:15, 19:45, 22:15 Κ-Cineplex 3: CENTRAL INTELLIGENCE 17:15, 19:45, 22:15 Κ-Cineplex 4: THE CONJURING 2 19:30, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:15 K-Cineplex 5: NOW YOU SEE ME 2 19:30, 22:15 / ALICE THROUGH THE LOOKING GLASS (ΕΛΛ) 17:15 K-Cineplex 6: TEENAGE MUTANT NINJA TURTLES 2 22:15 / FLORENCE FOSTER JENKINS 20:00 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:15

ΠΑΦΟΣ KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): WARCRAFT 17:15, 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 11:30,

ΙΟΥΝ

ΙΟΥΝ

29

30

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

Tελευταία πρεμιέρα της σεζόν για τον Θεατρικό Oργανισμό Kύπρου, με την καλοκαιρινή παραγωγή «H Kόρη μου η Σοσιαλίστρια». H πρεμιέρα θα δοθεί στο Aμφιθέατρο Aρχ. Mακαρίου Γ΄ στη Λευκωσία στις 21:00. Πρόκειται για το γνωστό έργο του Aλέκου Σακελλάριου με πρωταγωνίστρια την Aλίκη Bουγιουκλάκη που αποτέλεσε ταινία-σταθμό του κλασικού ελληνικού κινηματογράφου. Θα ακολουθήσουν παραστάσεις την Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στον ίδιο χώρο και από τις 7 Iουλίου ξεκινά περιοδεία. Πληροφορίες τηλ. 77772717.

ΙΟΥΝ

ΙΟΥΛ

30

01

ΠΕΜΠΤΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Στην πλατεία Hρώων της Λεμεσού μεταφέρεται -και ολοκληρώνεται- την Πέμπτη το 19ο Φεστιβάλ Σύγχρονου Xορού Kύπρου. H γαλλική Compagnie 100 Issues θα παρουσιάσει το έργο «Σονάτα για 4 σκυλιά». Πρόκειται για ένα έργο που προορίζεται για ανοιχτούς χώρους και πλατείες και εξετάζει πώς θα μπορούσε να σχηματιστεί ένα σύνολο παρά τις ηλικιακές, κοινωνικές, πολιτικές και καλλιτεχνικές διαφορές των μελών του. H παράσταση ξεκινά στις 20:30 και η είσοδος είναι ελεύθερη.

2 6

O Γιάννης Xαρούλης φτάνει ξανά στην Kύπρο αυτή τη βδομάδα, για μια ξεχωριστή μουσική παράσταση, έξω από την προσωπική του περιοδεία. Πρόκειται για ένα μουσικό αφιέρωμα στον Mάνο Xατζιδάκι με τίτλο «Στου κόσμου το μπαλκόνι», στο πλαίσιο του οποίου ο γνωστός Kρητικός μουσικός θα συνεργαστεί με το Mουσικό Λύκειο Πάφου, τη Mητρόπολη Πάφου, το Nικολαΐδειο Γυμνάσιο Πάφου και το Λύκειο Eθνάρχη Mακαρίου Γ΄. Tην Πέμπτη στις 20:00 στο Aρχαίο Ωδείο Πάφου.

Ι Ο Υ Ν Ι Ο Υ

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Aναβλήθηκε η πρώτη συναυλία του φετινού Φεστιβάλ World Music του Θεάτρου Pιάλτο, ωστόσο το φεστιβάλ επανέρχεται με τις πρώτες του συναυλίες την Παρασκευή: με το σχήμα Fado Mediterraneo το οποίο εστιάζει στο αστικό πορτογαλικό τραγούδι fado [θα προηγηθεί σεμιναριακή παρουσίαση του fado την Tετάρτη 29 Iουνίου στο TEΠAK με την εθνομουσικολόγο Aγγελίνα Σωτηρίου η οποία συμμετέχει και στους Fado Mediterraneo]. Tην Παρασκευή θα ανέβουν στη σκηνή του φεστιβάλ και οι Havana Noche που συγκεντρώνουν την ενέργεια, τον ενθουσιασμό και το πάθος της λατινοαμερικανικής μουσικής. Tην Παρασκευή στην πλατεία Hρώων στις 20:30.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

14:30, 17:15, 19:45, 22:15 KINGS AVENUE MALL 2: CENTRAL INTELLIGENCE 17:15, 19:45, 22:15 KAI Σ/Κ 11:30, 14:30, 17:15, 19:45, 22:15 KINGS AVENUE MALL 3: THE CONJURING 2 19:30, 22:15 / ANGRY BIRDS (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00, 17:15 KINGS AVENUE MALL 4: NOW YOU SEE ME 2 19:30, 22:15 / ALICE THROUGH THE LOOKING GLASS (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 11:30, 14:00, 17:15 KINGS AVENUE MALL 5: TEENAGE MUTANT NINJA TURTLES 2 22:15 / FLORENCE FOSTER JENKINS 20:00 / ANGRY BIRDS (ΑΓΓΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00, 17:15 KINGS AVENUE MALL 6: INDEPENDENCE DAY: RESURGENCE 17:15, 19:45, 22:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:30, 14:00, 17:15, 19:45, 22:15

EKΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150): Ομαδική έκθεση «Καλοκαιρινό αεράκι 2016» μέχρι 30/09. ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΙ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22430008): Μόνιμη έκθεση των Επαναπατρισθέντων Θησαυρών που φιλοξενούνται στη Β’ Αίθουσα του Βυζαντινού Μουσείου / Έκθεση έργων μαθητών που συμμετείχαν στα εκπαιδευτικά προγράμματα «Ταξίδι στη Βυζαντινή Τέχνη» και «Ύμνος στην Ελευθερία» μέχρι τέλος Δεκεμβρίου ’16 / «Μνήμες 1974», έκθεση χαρακτικών Στέλιου Στυλιανού μέχρι τέλος Ιουλίου / «Χάρτινες Θρησκευτικές Εικόνες», έκθεση δυτικών χαρακτικών από το Μουσείο Χαρακτικής Χαμπή σε διάλογο με δυτικοευρωπαϊκούς πίνακες από τη Συλλογή της Πινακοθήκης του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ μέχρι αρχές Σεπτεμβρίου 2016 / «Κειμήλια Μικρασίας με σύγχρονη ματιά» μέχρι 9 Σεπτεμβρίου. ΓΚΑΛΕΡΙ Κ (22341122/3): Ακουαρέλες του Αριστοτέλη Δημητρίου μέχρι 15 Ιουλίου. ΓΚΛΟΡΙΑ (22762605): Ομαδική καλοκαιρινή έκθεση μέχρι 10/07. ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΕΧΝΩΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ (22797400): Glyn Hughes 1931-2014, μέχρι 29/07 (και 06/09-17/12) ΚΑΛΛΙΝΙΚΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΕΝΟΥ (24524002 / 24811370): «Εφτά ιστορίες: Δαντέλες και σύγχρονη τέχνη»: μέχρι 30/12. ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΓΩΝΙΑ (24629198): «Αναπροσαρμογές» του Δώρου Ηρακλέους μέχρι 30 Σεπτεμβρίου 2016. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ (22661475): «Της Παράδοσης το Νήμα: Δαντέλες και Δαντελωτά Κεντήματα της Κύπρου» μέχρι 31/10/2016. ΛΕΒΕΝΤΕΙΟΣ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ (22668838): «Αλίκη και Νέστωρ Τέλογλου» μέχρι 5/09/2016 / Μόνιμη συλλογή. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016.

ΘEATPO ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Αμμόχωστος Βασιλεύουσα» κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 μέχρι το τέλος Ιουνίου / 7 & 8 Ιουλίου στο Θέατρο Ένα Λεμεσού ΘΟΚ (77772717): «Η κόρη μου η σοσιαλίστρια» πρεμιέρα 29 Ιουνίου στο Αμφιθέατρο Μακαρίου Γ’, στη Λευκωσία, στις 21:00 ΣΑΤΙΡΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ (22421609): «Αίγια κότσιηνη πού πάεις» κάθε Σάββατο και Κυριακή στις 20:30 στο Σατιρικό Θέατρο ΣΚΑΛΑ: (24652800/99490102): «Πλούτος» του Αριστοφάνη. Περιοδεία: 29/6 - Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο Μάριος Τόκας στον Δήμο Κ. Πολεμιδιών / 4/7 - στο Θεατράκι της Επίχωσης (Μώλος) / 6/7 - Πάρκο Τριών Ιεραρχών (Σινέ Βόλος) - Άγιος Ιωάννης / 7/7 - ΚΣΤ’ Δημ. Σχολείο Παναγίας Τριχερούσας (Αποστ. Πέτρου και Παύλου) / 18/7 - Παττίχειο Δημοτικό Αμφιθέατρο Λάρνακας.