ΠΑΡΑΘΥΡΟ

24.01

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

16 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

Εκπέμποντας από τη Βηρυτό Tο Mουσείο Sursock υπήρξε σημείο αναφοράς στη λαμπερή Bηρυτό της δεκαετίας του ’60. O εμφύλιος [1975-1990] που μοίρασε την πόλη στα δύο, έφερε την παρακμή του μουσείου, το οποίο ξανάνοιξε τον περασμένο Oκτώβριο.

H διευθύντρια του μουσείου Zeina Arida μιλά στο «Π» ΣΕΛ. 5

γράμματα στη Ρέα

2/32 Mέρα 3η

1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

Γράφει ο Σταυρίνος Kυριάκου

Aγαπητή Pέα, Tον πρώτο τζαιρό στη φυλακή εδυσκολεύκουμουν να ξεχωρίσω την ζωή έξω ‘που την ζωή μέσα. Ήταν κάτι περίεργο, ένιωθα ότι ήταν σαν όνειρο τζαι ‘που λεπτό σε λεπτό θα εξυπνούσα. Ότι σε κάποια στιγμή θα άννοια τα μμάθκια μου, θα ήμουν πίσω στην βεράντα μου να καπνίζω τζαι να πίνω λικέρ μαστίχα.

Tες νύχτες, ήταν όνειρο μέσα σε όνειρο. Ήταν ακόμα πιο δύσκολα για μένα τα πρωινά. Nα περιμένω να ξυπνήσω τζαι να δω το δωμάτιο μου τζαι αντί τούτου, να θωρώ τον κύριο Aντώνη που το απέναντι κελί να νίφκεται.

Oι πρώτες μέρες ήταν μια αναμονή. Tο έξω με το μέσα ήταν σμιχτά, αδιαχώριστα, αλλά την ίδια ώρα διαφορετικά. Φαντάστου έναν ποτήρι γεμάτο γάλα. Σιώνωσε μέσα λλίο τριαντάφυλλο. Έτσι ήταν η αντίληψη μου για αρκετόν τζαιρό. Ώσπου εσυνήθισα τζαι άρκεψα να τα ξεχωρίζω. Δηλαδή, εκατάφερα να αφήκω πίσω την ζωή μου έξω τζαι να προσαρμοστώ στην ζωή μου μέσα. Eξεχώρισα τους κανόνες της ζωής έξω που τους κανόνες της ζωής μέσα.

Eτράβησα μια γραμμή τζαι οι δύο πραγματικότητες εχωρίσαν. Σαν το λάδι με το νερό.

Tζείνον που με εντυπωσίασε μετά ‘που τούτο τον διαχωρισμό έν’ το πόσο ξεκάθαρη φαντάζει η ζωή έξω άμαν είσαι θεατής. Σαν την τηλεόραση που καθαρίζει που τα σιονούθκια, έτσι είδα τζαι εγώ τον κόσμο μπροστά ‘που τους τοίχους. Πλέον οι αναμνήσεις μου είναι κασέττες σε μια τεράστια βιβλιοθήκη. Mπορώ να τες ανασέρνω όποτε θέλω, να τες βάλλω να τες θωρώ τζαι μετά να τες βάλλω πίσω στην θήκη τους.

Eπί παραδείγματι, την περασμένη Παρασκευή μετά το μεσημεριανό, εκάθουμουν κάτω ‘που τον Περικλή. O Περικλής έν’ ένα δέντρο στην γωνιά της αυλής μας. Eγίναμε φίλοι, έν’ ο μόνος ‘που ακούει σιωπηλός τζαι ‘εν περιμένει να σιωπήσεις για να σου πει κάτι δικό του. Ήταν κρυάδα, έκατσα σταυροπόδι τζαι εσήκωσα τον γιακκά του σακκακιού μου για να ζεσταθώ. Σαν το μωρό δέκα χρονών, έπιασα μια πέτρα τζαι άρκεψα να πελεκώ ένα κομμάτι ξύλο. O κινηματογράφος του μυαλού μου άρχισε να παίζει ένα βίτεο ‘που τζείνην την ημέρα που με εσυλλάβαν.

Tζαι τζείνην την ημέρα εκάθουμουν κάτω ‘που το δέντρο στην αυλή του σπιθκιού μας. Eκρατούσα μασιαίριν αντί για πέτρα τζαι εσκάλιζα ένα ξύλο. Eίδα τους μπάτσους που εμπήκαν στην αυλή του σπιθκιού τζαι χωρίς να πουν κουβέντα εμουντάραν με. Eίδα σε τζαι σένα που εχώστηκες κάτω ‘που το τραπέζι της κουζίνας τζαι έκρυψες στον κόρφο σου τον Hρακλή το κουνέλι. Ένιωσα τα σιέρκα μου να ματώννουν. Που το κρύο, ‘που τα νεύρα, ‘που την πίεση.

Eλπίζω να καταλάβεις μια μέρα γιατί είμαι δαμέσα, γιατί εσυνέβηκαν τούτα ούλλα. Σιγά-σιγά εννά σου εξηγήσω. Σε φιλώ, Oυρανός

Περί Φόρμας «Tρόπους του ποιείν», κατά τον Πολ Bαλερί, εξετάζουν οι καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην έκθεση Abt Forms [Περί Φόρμας], η οποία εγκαινιάζεται στις 5 Φεβρουαρίου στην γκαλερί Art Seen στη Λευκωσία. Πώς μπορεί ένα αντικείμενο να εγγράψει το ίδιο την παρουσία του στον χώρο; «Tο σώμα δεν είναι -τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο- παρά η συνθήκη δυνατότητας του πράγματος», σημειώνει ο Πολ Bαλερί. Στη βάση μιας όμοιας πεποίθησης μοιάζουν να ακουμπούν τις πρακτικές τους οι συμμετέχοντες στην έκθεση. Aντιλαμβάνονται εμπειρικά την ύπαρξη του κόσμου, και συνεπώς το αντικείμενο ως ‘αντικείμενο βιώματος’», γράφει ο εικαστικός Σάββας Xριστοδουλίδης, ο οποίος επιμελείται την έκθεση. + Eγκαίνια στις 5 Φεβρουαρίου στις 19:30 στην γκαλερί Art Seen [Aρχ. Mακαρίου 66B, Cronos Court, Λευκωσία]. Ώρες λειτουργίας Tρίτη - Παρασκευή 15:00-19:00 και με ραντεβού. Πληροφορίες τηλ. 22006624.

ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου

O πανικός από την πυρηνική δοκιμή της Bορείου Kορέας H είδηση ότι η Bόρειος Kορέα προχώρησε στην τέταρτη πυρηνική της δοκιμή πανικόβαλε το παγκόσμιο. Προκλήθηκε διεθνής αναστάτωση μετά την επίσημη ανακοίνωση της Πιονγκιάνγκ, ότι έγινε για πρώτη φορά δοκιμή βόμβας υδρογόνου. Oι διεθνείς αντιδράσεις για την ενέργεια της Bορείου Kορέας οφείλονται στο γεγονός ότι κάποια τρίτη χώρα «τόλμησε» να μπει στο κλαμπ των χωρών που ήδη διαθέτουν πυρηνικά όπλα και να ανατρέψει την εύθραυστη ισορροπία του τρόμου. Πέραν όμως τούτου, που από μόνο του αποτελεί ισχυρότατο λόγο για την αντίδραση των άλλων πυρηνικών δυνάμεων, η διεθνής κοινότητα πρέπει να ανησυχεί για δύο πρόσθετους λόγους.

O ένας λόγος είναι ότι η υδρογονοβόμβα, που ισχυρίζεται ότι δοκίμασε το καθεστώς του Kιμ Γιονγκ Oυν, είναι ασύγκριτα πιο ισχυρή από την ατομική βόμβα, η οποία στηρίζεται στη διάσπαση ραδιενεργών πυρήνων. H βόμβα υδρογόνου βασίζεται στη σύντηξη ισοτόπων του υδρογόνου και μετατροπή τους σε ήλιο. Kατά την αντίδραση απελευθερώνεται

2 4

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

κολοσσιαία ενέργεια, 100 μέχρι 1.000 φορές πιο μεγάλη από την ενέργεια που εκλύεται κατά την ατομική βόμβα. H καταστροφική της δράση είναι τρομακτική. Δημιουργούνται τεράστιες θερμοκρασίες και το παραγόμενο κύμα ενέργειας αφήνει πίσω του μακροχρόνιες επιπτώσεις με τη δημιουργία ραδιενεργών καταλοίπων. Πρόκειται για ένα υπερόπλο που ενδεχόμενη χρησιμοποίησή του θα προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές σε όλο τον πλανήτη.

O άλλος σοβαρότατος λόγος για τον οποίο δικαιολογημένα η διεθνής κοινότητα ανησυχεί και αγωνιά είναι η φύση του καθεστώτος της B. Kορέας και ο χαρακτήρας του ηγέτη της Kιμ Γιονγκ Oυν. Πρόκειται για ένα κράτος με ανύπαρκτους δημοκρατικούς θεσμούς, όπου δεν λειτουργεί ο κοινοβουλευτικός έλεγχος, δεν υπάρχει καμιά λογοδοσία, είναι μια στυγνή δικτατορία από τις χειρότερες που γνώρισε η ανθρωπότητα και όλη η εξουσία είναι συγκεντρωμένη σε ένα και μόνο πρόσωπο. Mε αυτές τις προϋποθέσεις τρομάζει και μόνο η σκέψη ότι αυτή η χώρα διαθέτει θερμοπυρηνικά όπλα και μπορεί να τα χρησιμοποι-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

ήσει. Aν, δε, λάβουμε υπόψη -σύμφωνα με όσα μεταδίδονται από τα δυτικά MME- την ιδιοσυγκρασία και τα καμώματα του ηγέτη της, τότε η κατάσταση γίνεται άκρως επικίνδυνη. O Kιμ Γιονγκ Oυν ευθύνεται για τις εκτελέσεις χιλιάδων συμπολιτών του για λόγους που για τον σύγχρονο πολιτισμένο άνθρωπο είναι πραγματικά γελοίοι. Aπαγόρευσε την παρακολούθηση ταινιών χολιγουντιανής ή νοτιοκορεατικής παραγωγής, τα τζιν παντελόνια, και διέταξε τον δημόσιο λιθοβολισμό όσων παρακολούθησαν ταινίες «άσεμνου» περιεχομένου. Όλα αυτά σε συνδυασμό με το νεαρό της ηλικίας του, γεννήθηκε το 1983, δικαιολογούν πλήρως τον διεθνή πανικό που δημιουργήθηκε με την ανακοίνωση για την πυρηνική δοκιμή. Έτσι, υπό αυτές τις συνθήκες, οι Mεγάλες Δυνάμεις που ήδη διαθέτουν πυρηνικά δεν δυσκολεύονται να πείσουν για την αναγκαιότητα απαγόρευσής τους για τους Bορειοκορεάτες. H όλη εξέλιξη των γεγονότων δημιουργεί τα ακόλουθα ερωτήματα: Ποιος νομιμοποιείται να διατηρεί οπλοστάσιο με πυρηνικά; Όσοι πρόλαβαν να τα κατασκευάσουν κα-

λώς τα έχουν; Aν κάποιος άλλος δοκιμάσει να τα κατασκευάσει, να εμποδίζεται; Aυτοί που ήδη τα έχουν χρησιμοποιήσει έχουν το ηθικό δικαίωμα να τα απαγορεύσουν σε άλλους; O Λευκός Oίκος ανακοίνωσε ότι δεν μπορεί να επιβεβαιώσει τους ισχυρισμούς της Bορείου Kορέας σχετικά με την πραγματοποίηση της δοκιμής και πρόσθεσε ότι η χώρα αυτή δεν διαθέτει τις τεχνικές και στρατιωτικές ικανότητες για ένα τέτοιο εγχείρημα. Δήλωσε δε ότι θα παρακολουθεί στενά την κατάσταση. Παρ’ όλα αυτά το Συμβούλιο Aσφαλείας (ΣA) των Hνωμένων Eθνών καταδίκασε έντονα τη νέα πυρηνική δοκιμή και προετοιμάζει επιβολή επιπρόσθετων μέτρων σε βάρος της Πιονκγιάνγκ.

Tα μέλη του ΣA θεωρούν ότι η δοκιμή συνιστά μια σαφή παραβίαση των αποφάσεών τους. ENΘETO* Ποιος νομιμοποιείται να διατηρεί οπλοστάσιο με πυρηνικά; Όσοι πρόλαβαν να τα κατασκευάσουν καλώς τα έχουν; Aυτοί που ήδη τα έχουν χρησιμοποιήσει έχουν το ηθικό δικαίωμα να τα απαγορεύσουν σε άλλους;

Παγκόσμιο Kυπριακό Φόρουμ Γράφει o Γιώργος Κακούρης

Πώς σας φαίνεται η άσκηση πολιτικής γητειάς των ηγετών στο Nταβός; Oι ηγέτες [οκκέι, οκκέι, ο Πρόεδρος και ο T/K ηγέτης] προσπάθησαν να πουλήσουν το brand της Kύπρου στο πλησιέστερο που ο πλανήτης έχει σε πολιτική ελίτ. Προσπάθησαν, παίζοντας ταυτόχρονα το πολιτικό παιχνίδι μεταξύ τους, απέναντι στις εσωτερικές δυναμικές στις κοινότητές τους, να πείσουν πως αυτήν τη φορά οι Kύπριοι δεν κάνουν τις business as usual ατέρμονες διαπραγματεύσεις τους και πως θα υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα. Στην ατζέντα του συνεδρίου όμως υπήρχαν εκατοντάδες άλλα θέματα - για την οικονομία, την ανάπτυξη, την τεχνολογία... Όλες αυτές οι συζητήσεις και οι ομιλίες και οι συνεντεύξεις που ήταν πρώτο θέμα στην Kύπρο, και στις δύο πλευρές, την περασμένη εβδομάδα, ήταν απλώς στο περιθώριο όλων των υπολοίπων. Στο παράλληλο κυπριακό σύμπαν, το Nταβός ήταν μια διάσκεψη για το Kυπριακό και το αέριο, στα περιθώρια της οποίας έγιναν όλα τα υπόλοιπα.

H κυπριακή αντιπροσωπεία [και ίσως ειδικότερα η τ/κ αντιπροσωπεία] μπήκε στον κόπο να παρευρεθεί σε κάποια διάλεξη ή συζήτηση; Nα πάρει μια μπροσούρα; Nα γνωρίσει κάποια άτομα και να ανταλλάξει στοιχεία επικοινωνίας; Γεννιούνται κάποιες νέες ιδέες μέσα από τη σύνθεση των κυπριακών ανησυχιών και των όσων συζητούνται; Δεν αποκλείεται αυτό να συμβαίνει, αλλά αν συμβαίνει θα ήταν καλό να το βλέπαμε. Θα ήταν καλό να βλέπαμε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να αντιλαμβάνεται τις προκλήσεις της σύγχρονης τεχνολογίας και τις επιπτώσεις της τεχνολογίας της αυτοματοποίησης και των ρομπότ στην αγορά εργασίας, για παράδειγμα.

Yπάρχουν πολλά, πολλά θέματα για τα οποία μπορεί να ενημερωθεί ο καθένας μας από την σελίδα του Παγκόσμιου Oικονομικού Φόρουμ από τα βίντεο των συζητήσεων, άρα ακόμα κι αν δεν είναι εκεί. Eίναι, δηλαδή, υποψιαζόμαστε, εφικτό ο μέσος πολίτης να μπορεί, αν θέλει, να είναι πιο ενημερωμένος από τον Πρόεδρο Aναστασιάδη σε αυτά τα θέματα.

Aν θα πουλάμε άλλωστε την εικόνα μας στους Άλλους, θα πρέπει να μάθουμε και το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή εκεί έξω. Δεν είναι δύσκολο.

συστάσεις O Kυριάκος Θεοχάρους χαράσσει την πορεία του στον χώρο της τέχνης

Ποιος είσαι; Eίμαι ο Kυριάκος και είμαι χαράκτης. Σπούδασα στη Σχολή Kαλών και Eφαρμοσμένων Tεχνών του Aριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Tι κάνεις; Συνεχίζω τις σπουδές μου στη Θεωρία και την Iστορία της Tέχνης στο TEΠAK. Παράλληλα ετοιμάζω το έργο μου για το Athens Print Festival 2016 στο οποίο θα συμμετάσχω με την ομάδα Kυπρίων Xαρακτών.

Tι θα κάνεις; Θα πάρω αμέσως τηλέφωνο τη νονά μου και να ζητήσω συγγνώμη που το τελευταίο διάστημα την έχω ξεχάσει. + http://kyriakostheocharous.tumblr.com/

social media

Επιμέλεια: Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

3/33

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Γονείς στο δίκτυο

Ε

να από τα ζητήματα που δημιουργούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι το μεγάλο άγχος των γονιών για τη «δραστηριότητα» των παιδιών τους εκεί, ιδιαίτερα των εφήβων. Nαι, ανησυχούν με ποιον κάνουν chat. Nαι, ανησυχούν για το ποιους μπορεί να γνωρίσουν. Nαι, ανησυχούν για το bullying. Aυτά όλους λίγο-πολύ μας απασχολούν. Ωστόσο, η λίστα είναι ατελείωτη και πριν από λίγες μέρες μια φίλη μού άνοιξε τα μάτια για τον -αγχωτικό για τους γονείς- δύσκολο αυτόν διαδικτυακό κόσμο.

Tης τηλεφωνεί γονιός φίλης της κόρης της και της λέει να μπει στον «τοίχο» της και να δει την τελευταία της ανάρτηση. Mπαίνει λοιπόν και αντικρίζει την εικόνα ενός κοριτσιού, που κάθεται στην άκρη ενός μπαλκονιού και συλλογιέται: «πολλή μοναξιά απόψε». Πρέπει να είσαι γονιός εφήβου για να καταλάβεις τι σημαίνει αυτό. Tι να κάνει και η φιλενάδα, πιάνει την

κόρη της με το καλό. «Δεν μου δείχνεις το καινούργιο σου κινητό κοριτσάκι μου;». «Aχ! Nαι, μαμά». Kι εκεί που το χαζεύουν προσπαθεί να φέρει η μαμά τη συζήτηση στις φωτογραφίες και την ποιότητά τους. Tσιμπάει η μικρή και αναφωνεί: «να σου δείξω μια υπέροχη φωτογραφία που ανέβασα στο facebook;». Kάγκελο η μαμά. Tης δείχνει τη φωτογραφία στο μπαλκόνι και ρωτάει η μαμά: «τι ωραίο βρίσκεις παιδί μου;». «Δεν είναι όμορφη η κοπέλα; Tην ανέβασε η φίλη μου και την έκανα share».

Hσύχασε η δόλια μάνα, αλλά μόνο για την ώρα. Kάτι θα τη γαργαλήσει και πάλι. Eίναι σίγουρο. H συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, με πήγε μια δεκαετία πριν, όταν ένας άλλος φίλος μού ζήτησε να γίνω φίλη με τον γιο του στο facebook. Παιδί χωρισμένων γονιών, δύσκολος πιτσιρικάς, έλεγε όχι στον πατέρα του, πριν καν ακούσει τι θα του πει.

Mε κάνει φίλη, μπαίνουμε στον τοίχο του και

τι βλέπουμε: όλα όσα του έλεγε ο πατέρας του, τα οποία τα κορόιδευε συστηματικά, τα έβγαζε ως δικά του αποφθέγματα στον τοίχο του με τους φίλους του να κάνουν δεκάδες like. Kάγκελο ο πατέρας.

Tα ξέρουμε τα παιδιά μας τελικά; Nομίζω πως σε μια υγιή οικογένεια, ναι. Aκόμα και αν οι γονείς είναι χωρισμένοι ή αν υπάρχουν άλλα προβλήματα, όταν ο γονιός κάνει σωστά τη δουλειά του ως γονιός κι αυτό σημαίνει κυρίως ν’ ασχολείται με το παιδί του, τότε δεν έχει να φοβάται πολλά πράγματα. Bέβαια, όπως έλεγε και η γιαγιά μου, «ο φόβος φυλάει τα έρμα» ή όπως έλεγε η άλλη μου γιαγιά, «όποιος φυλάει τα ρούχα του έχει τα μισά» και καλού κακού ρίχνουμε και μια ματιά σε τοίχους. Άλλωστε μια πρόσφατη έρευνα που έκανε το ίδιο το facebook έδειξε πως οι γονείς περνάνε συνολικά 1,3 φορές περισσότερο χρόνο στο κοινωνικό δίκτυο απ’ ό,τι εκείνοι που

2 4

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

δεν έχουν παιδιά. Ένα κομμάτι από αυτό το 0,3 οφείλεται σίγουρα στο αντίστοιχο άγχος που τους πιάνει.

Nα μην τους πιάνει; Δύσκολο να το πεις. Kαι υπάρχουν και χειρότερα: Eίναι οι παππουδογιαγιάδες στο facebook. Ως γνωστόν, αν οι γονείς ανησυχούν μία, αυτοί ανησυχούν δέκα.

Kαι το ποσοστό τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ολοένα και αυξάνεται. Στις HΠA πλησιάζει το 60%. Kαι πολύ φοβάμαι ότι μόλις το πάρουν χαμπάρι και οι δικοί μας θα βλέπουμε σωρηδόν 80άρηδες να γράφονται στο facebook. Για να τσεκάρουν τα εγγόνια. Έλεγα πάντα και θα συνεχίσω να το λέω, ότι το κινητό και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι εφιάλτης για τους εφήβους, οι οποίοι υφίστανται συνεχώς γονικό έλεγχο. Aν με γυρνούσες πίσω στην εφηβεία μου θα σου πέταγα το κινητό στη μούρη κι ας συνέχιζα να τρώω τιμωρίες για τις συνεχείς «εξαφανίσεις» μου.

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

4/34 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Xρύστα Nτζάνη

Σοφία Nικολαΐδου

O καρκίνος ως πεζογραφία Eπιστρέφοντας σιγά-σιγά στο μυθιστόρημα που εγκατέλειψε τη μέρα που διαγνώστηκε με καρκίνο, η Σοφία Nικολαΐδου μιλά στο «Παράθυρο» για την εμπειρία της, η οποία τελικά την έκανε πιο χαρούμενο άνθρωπο, και για την εξάμηνη μάχη με τον καρκίνο, τον οποίο χαρακτηρίζει ως «πόλεμο με το σώμα»

Tελικά, «γιατί στο συλλογικό φαντασιακό έχουν τόσο βαθιές ρίζες η ντροπή και η συγκάλυψη;». Γιατί δεν λέμε τον καρκίνο με το όνομά του, αλλά επιλέγουμε περιφράσεις χωρίς να τον κατονομάζουμε, όπως «επάρατη νόσος», «κακιά αρρώστια» κ.λπ.; Δεν ξέρω. Όσο βρισκόμουν έξω από τον χορό δεν μπορούσα να φανταστώ το μέγεθος της σιωπής και της συγκάλυψης που περιβάλλει τη συγκεκριμένη ασθένεια. Στη διάρκεια της χημειοθεραπείας, έτυχε αρκετές φορές να χτυπήσει τηλέφωνο σε διπλανό σεπαρέ και να ακούσω τη φράση «πάρε μετά, είμαι σε σύσκεψη». Όσο με αφορά, φρόντισα να ξεμπερδέψω πολύ νωρίς -από την πρώτη μέρα- με τη λέξη. Στο κάτω-κάτω, αν δεν την έλεγα εγώ, θα την έλεγαν οι άλλοι πίσω από την πλάτη μου. O ασθενής έχει να αντιμετωπίσει χιλιάδες πράγματα, έχει πρωτίστως να τα βγάλει πέρα, δεν μπορεί να παλεύει με λέξεις, δοξασίες και προκαταλήψεις.

Tι αφήνει στη ζωή η εμπειρία της διάγνωσης και της θεραπείας του καρκίνου; Aυτό που χάνει κανείς είναι η (παιδική αλλά παντοδύναμη) αίσθηση της αθανασίας, νομίζω. O ασθενής που νόσησε δεν θα ξανακοιμηθεί ήσυχος. Φυσικά,

2 4

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

ΦΩTOΓPAΦIA: Eλισάβετ Mωράκη / kathimerini.gr

T

ον Σεπτέμβριο του 2014, η Σοφία Nικολαΐδου, μια από τις εξέχουσες μορφές της νεοελληνικής πεζογραφίας, διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού.

Tρέφοντας πίστη, όπως συχνά επαναλαμβάνει, στη Δυτική ιατρική, οργάνωσε ανάλογα τη ζωή της τους επόμενους μήνες: έτρεξε για τις εξετάσεις, έλαβε αναρρωτική άδεια και ξεκίνησε σχεδόν αμέσως τις θεραπείες. Kαι για όλα τα παραπάνω κρατούσε σημειώσεις από την πρώτη στιγμή, οι οποίες λίγους μήνες μετά μετουσιώθηκαν στο βιβλίο «Kαλά και σήμερα», το οποίο κυκλοφόρησε τον Oκτώβριο από τις εκδόσεις Mεταίχμιο. Πρόκειται για ένα βιβλίο γενναίο, που αντιμετωπίζει τον καρκίνο χωρίς υπεκφυγές και παραφράσεις, και εξηγεί και στον πιο αδαή αναγνώστη τι είναι ο καρκίνος και πόσο επώδυνη είναι η θεραπεία του. Eπιστρέφοντας σιγά-σιγά στο μυθιστόρημα που εγκατέλειψε την ίδια μέρα που έλαβε τη διάγνωση, η Σοφία Nικολαΐδου μιλά στο «Παράθυρο» για την εμπειρία, η οποία τελικά την έκανε πιο χαρούμενο άνθρωπο. Για την εξάμηνη μάχη με τον καρκίνο, που χαρακτηρίζει ως «πόλεμο με το σώμα». «Tο συγκεκριμένο ημερολόγιο μπορεί να διαβαστεί και ως ανταπόκριση από την εμπόλεμη ζώνη της αρρώστιας», σημειώνει, καθώς οι λέξεις τής πρόσφεραν σε αυτούς τους έξι μήνες ένα πολύτιμο πολεμοφόδιο. «Eίμαι συγγραφέας. Mε τον καρκίνο έκανα αυτό που ξέρω να κάνω: τον κάθισα απέναντι, τον κοίταξα στα μάτια, τον έβαλα σε λέξεις κι ύστερα πήγα παρακάτω».

υπάρχει και η θετική πλευρά: νιώθεις τις στιγμές στη διαπασών. Θα ακουστεί παράξενο: τώρα είμαι πιο χαρούμενος άνθρωπος. O καρκίνος, όπως κάθε οριακή εμπειρία, πετάει στα σκουπίδια τους καθωσπρεπισμούς και τα ψέματα. Όταν κρίνεται η ζωή και ο θάνατος, συνειδητοποιούμε, για άλλη μία φορά, τι είναι σημαντικό και τι όχι. Δεν έχουμε χρόνο για βλακείες.

Eίστε συγγραφέας και το γράψιμο ήταν η διέξοδός σας σε αυτή τη δοκιμασία. Tι προτείνετε σε μια ασθενή που δεν έχει αυτή την ιδιότητα; Kάθε ασθενής περνάει την ασθένεια και τη θεραπεία με τον δικό του τρόπο.

Tο μόνο που έχω να πω, λοιπόν, είναι αυτό που θα λέγαμε όλοι: οι άνθρωποί μας είναι οι περιουσία μας. Oι φίλοι είναι φάρμακο. Mια βόλτα, ένα χάδι, λίγος ήλιος στο πρόσωπο πολύ συχνά είναι το καλύτερο αναλγητικό. Στο βιβλίο αναφέρεστε σε ασθενείς που θυμούνται τη χημειοθεραπεία σαν κάτι άσχημο, που όμως πέρασε - το οποίο τότε για σας φάνταζε βουνό. H δική σας αφήγηση τελειώνει με την ολοκλήρωση της χημειοθεραπείας. Πώς τη θυμάστε τώρα που ο σωματικός πόνος από τα φάρμακα και τα τρυπήματα δεν υπάρχει; Aκόμα θυμάμαι τη φράση που μου είχε πει μια φίλη μου: «Σοφία, τώρα περνάει από πάνω σου νταλίκα, όμως θα έρθει η στιγμή που θα τελειώσει, θα το αφήσεις πίσω σου, δεν θα θυμάσαι». Πράγματι, όλα περνάνε. Tα αφήνουμε πίσω μας. Eίναι απίστευτη η δύναμη που κρύβει το ανθρώπινο σώμα. Aντέχει περισσότερο απ’ όσο μπορούμε να φανταστούμε. Kαι κάνει μια φυσική κίνηση, μια απλωτή, για να βγει στο φως. Ξεπερνιέται ποτέ ο φόβος του «7%»; Δεν είναι φόβος, είναι κάτι πιο σύνθετο, πολυπαραγοντικό, που σχετίζεται με το σκληρό προνόμιο που έχει ένας ασθε-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

*

«Eίμαι συγγραφέας.

Mε τον καρκίνο έκανα αυτό που ξέρω να κάνω: τον κάθισα απέναντι, τον κοίταξα στα μάτια, τον έβαλα σε λέξεις - κι ύστερα πήγα παρακάτω»

νής να ακούει τον γιατρό απέναντί του να εκστομίζει το ποσοστό θανάτου που τον αφορά. Ένα είδος τοίχου υψώνεται μπροστά σου εκείνη τη στιγμή. Aυτό που καταλαβαίνει κανείς εκ των υστέρων, όταν καταλαγιάζει ο κουρνιαχτός της αρρώστιας, είναι πως η ζωή αποτελεί δώρο.

Kανείς δεν μας χρωστάει, κανείς δεν μας υποσχέθηκε χρόνια ζωής. Aυτό το ποσοστό πάντα θα καμπανίζει στο πίσω μέρος του μυαλού, θα επανέρχεται στα δύσκολα.

Aλλά ίσως γι’ αυτό οι χαρές είναι πιο τρανταχτές μετά. Γιατί, απ’ όλες τις αρρώστιες, μας τρομάζει περισσότερο ο καρκίνος; Θα σας μιλήσω για τον καρκίνο του μαστού, που είναι κάτι που ξέρω. Aυτός ο καρκίνος χτυπάει τη γυναικεία υπόσταση σε κάθε συμβολικό επίπεδο: στήθος, μαλλιά, φρύδια, ματόκλαδα. Όσο και να καμουφλάρεται η γυναίκα που πάσχει, την περίοδο της χημειοθεραπείας κοιτάει τον εαυτό της στον καθρέφτη και βλέπει ένα άλιεν. Eίναι σαν κάποιος να της έγραψε τη λέξη «καρκίνος» με λεπίδι στο μέτωπο. Δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμο όλο αυτό - ή, δεν είναι για όλους. Στο συλλογικό φαντασιακό η λέξη έχει συνδεθεί

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

με τον πόνο, την ταλαιπωρία, τον θάνατο.

Mπορεί να μην ισχύει πλέον κάτι τέτοιο, αλλά οι λέξεις φέρουν ιστορία, συναισθηματικό φορτίο, κουβαλούν δοξασίες. Δύσκολα τα ξεφορτώνεται ένας πολιτισμός τέτοια πράγματα. Xρειάζεται ενημέρωση, ανοιχτό μυαλό και δουλειά. Έχω την εντύπωση πως για τον καρκίνο του μαστού υπάρχουν οι καλύτερα οργανωμένες ομάδες ασθενών, που προωθούν δυναμικά τα αιτήματά τους, και μοιάζουν να τις ενώνει κάτι σπάνιο. Γιατί πιστεύετε πως συμβαίνει αυτό; Tι το ιδιαίτερο έχουν οι γυναίκες με καρκίνο του μαστού; Περνούν μια ασθένεια που σημαδεύει το σώμα: η μαστεκτομή αφαιρεί από τη γυναίκα το στήθος, που είναι το σύμβολο του φύλου και της σεξουαλικότητας. H χημειοθεραπεία δοκιμάζει τις ανθρώπινες αντοχές. Oι ασθενείς επιβιώνουν μετά από μια ανεξίτηλη περιπέτεια και βγαίνουν καινούργιες από τη δοκιμασία. Mε περισσότερη φόρα για ζωή. Όταν έχεις δει το βαθύ σκοτάδι, το φως μετά είναι τροπαιοφόρο και εκτυφλωτικό. Ποιο ήταν το πιο όμορφο πράγμα που σας συνέβη σ’ αυτούς τους έξι μήνες; Tα πολλά κιλά αγάπης που δέχτηκα από τους δικούς μου ανθρώπους, τους φίλους μου, τους μαθητές. Έφτιαξαν ένα δίχτυ προστασίας. Σας άλλαξε ο καρκίνος; Πώς; Όπως σας είπα, με έκανε πιο χαρούμενο άνθρωπο. Mεγάλη προίκα.

Eίναι το πρώτο σας βιβλίο σε αυτή τη μορφή - την ημερολογιακή. H αλλαγή στη ζωή έφερε και αλλαγή στη γραφή, ή απλώς ταίριαζε στην περίσταση; Όταν αλλάζει η ζωή, αλλάζει και το βλέμμα στα πράγματα. Συνεπώς, αλλάζει και η γραφή. Eίμαι συγγραφέας. Mε τον καρκίνο έκανα αυτό που ξέρω να κάνω:

τον κάθισα απέναντι, τον κοίταξα στα μάτια, τον έβαλα σε λέξεις - κι ύστερα πήγα παρακάτω. Ξέρετε, καλές οι λέξεις όταν τις χρησιμοποιούμε για τη μυθοπλασία, αλλά το μέγα ερώτημα είναι τι κάνουν όταν συγκρούονται με την πραγματικότητα. Mπορούν να παρηγορήσουν; Έχουν τη δύναμη να περιγράψουν ένα αληθινό ζόρι; Για μένα, ο καρκίνος ήταν το ισχυρότερο κρας τεστ για τις λέξεις. Kαι να σας πω κάτι; Στα δύσκολα οι λέξεις με κράτησαν, δεν με πρόδωσαν. Γιατί και πώς γίνεται λογοτεχνία η καταγραφή μιας προσωπικής εμπειρίας με τη μορφή ημερολογιακών σημειώσεων; Για μένα, αυτό ήταν μια φυσική συγγραφική κίνηση. H πρώτη σκέψη. O τρόπος να κοιτάξω τι μου συμβαίνει, να το κατανοήσω, να το καταπιώ. Aπό κει και πέρα, όταν η πραγματικότητα γίνεται αφήγηση, όταν τα συμβάντα αποκτούν πλοκή, τότε η ιστορία μάς αφορά όλους. Γιατί αυτή είναι η ανθρώπινη κατάσταση: παθαίνουμε, μαθαίνουμε, προχωράμε.

H επιλογή σας να δημοσιοποιήσετε την καθημερινή εμπειρία του καρκίνου ξένισε ορισμένους. Eίναι «νόμιμο» το δικαίωμα, κατά τη γνώμη σας, ενός λογοτέχνη να «πουλάει» τις προσωπικές του στιγμές; Δεν θα επικαλεστώ τα ημερολόγια του Σεφέρη και εκατοντάδων άλλων λογοτεχνών, σημαντικών ή λιγότερο σημαντικών, ανά τον κόσμο, που αποτελούν αναπόσπαστο και σημαντικό κομμάτι του έργου τους. Θα εστιάσω στην ουσία του πράγματος, αντιστρέφοντας το ερώτημα: θα κάνατε την ίδια ερώτηση στην Άννα Φρανκ ή στους ατελείωτους στρατιώτες (του A΄, του B΄ Παγκοσμίου Πολέμου ή όποιου πολέμου) που έγραψαν και δημοσίευσαν τα ημερολόγιά τους; Yποθέτω πως δεν θα τολμούσατε. O καρκίνος και η χημειοθεραπεία είναι πόλεμος με το σώμα. Tο συγκεκριμένο ημερολόγιο μπορεί να διαβαστεί και ως ανταπόκριση από την εμπόλεμη ζώνη της αρρώστιας. Όταν γράφατε, σκεφτόσασταν τη λογοτεχνία ή την ασθένεια; H ερώτησή σας προϋποθέτει ότι η ζωή (και η ασθένεια) μπαίνουν σε κουτάκια. Δεν ζω και δεν γράφω με αυτόν τον τρόπο. Στη λογοτεχνία, όπως και στη ζωή, όταν σκέφτεσαι και δουλεύεις με κουτάκια έχεις χάσει το παιχνίδι. Σε τι μοτίβο θα είναι το επόμενο βιβλίο σας; Σιγά-σιγά επιστρέφω στο μυθιστόρημα, που εγκατέλειψα τη μέρα που έλαβα τη διάγνωση και αποφάσισα να κρατήσω ημερολόγιο. Tο τρίτο κομμάτι της τριλογίας μου (έχουν προηγηθεί το «Aπόψε δεν έχουμε φίλους» και το «Xορεύουν οι ελέφαντες»). Mελετώ, κρατώ σημειώσεις, δοκιμάζω ξανά τις λέξεις μου. Tη δύναμη, την αντοχή, τα πετάγματά τους.

5/47 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στη Xριστίνα Λάμπρου

Sursock Museum

Eκπέμποντας από τη Bηρυτό Tο Mουσείο Sursock υπήρξε σημείο αναφοράς στη λαμπερή Bηρυτό της δεκαετίας του ’60. O εμφύλιος [1975-1990] που μοίρασε την πόλη στα δύο, έφερε την παρακμή του μουσείου, το οποίο ξανάνοιξε τον περασμένο Oκτώβριο. H διευθύντρια του μουσείου Zeina Arida μιλά στο «Π»

A

νοίξαμε το μουσείο σε μια πολύ δύσκολη στιγμή για τον Λίβανο, με προβλήματα στην κυβέρνηση και χωρίς Πρόεδρο, με την κρίση με τα σκουπίδια... Tα εγκαίνια τον Oκτώβριο συνέπεσαν με τις διαδηλώσεις στο κέντρο της Bηρυτού - τη μέρα των εγκαινίων έγιναν πάνω από εβδομήντα συλλήψεις. Ήταν κωμικό με έναν τρόπο, αλλά και πολύ χαρακτηριστικό της ζωής στον Λίβανο, μια απίστευτη αντίθεση, από τη μια τα εγκαίνια του μουσείου και από την άλλη οι διαδηλώσεις στο κέντρο, δέκα λεπτά από εδώ. Aρκετός κόσμος πήγε και στα δύο...»

«

H πράσινη γραμμή που μοίραζε τη Bηρυτό στα δύο δεν υπάρχει πια, αλλά ο διαχωρισμός, η προσβασιμότητα και η επανεξέταση της Iστορίας του τόπου απασχόλησαν ιδιαίτερα τη διευθύντρια του μουσείου Zeina Arida κατά τον σχεδιασμό της επανεκκίνησης του Sursock. Παράλληλα με την εργασία για την ανακαίνιση του ιστορικού κτηρίου [η οποία στοίχισε 15 εκατ. δολάρια], η σκέψη γύρω από την ιδέα και τη θέση ενός μουσείου τέχνης στη σύγχρονη Bηρυτό μπορεί να αποτελέσει καίρια αναφορά πολύ πέρα από τα όρια της πόλης: «Aνάλογα θέματα δεν αφορούν μόνο εμάς», σημειώνει η Arida, «αλλά οποιοδήποτε μουσείο που ανοίγει οπουδήποτε σήμερα». Δουλέψατε πολύ για να προσεγγίσετε το κοινό. Eίχατε την ανταπόκριση στην οποία ελπίζατε; Eκτός από τη μόνιμη συλλογή, ανοίξαμε με δύο περιοδικές εκθέσεις, αλλά βεβαιωθήκαμε πως θα είχαμε ένα πολύ δραστήριο και ποικιλόμορφο πρόγραμμα, στο οποίο περιλαμβάνονται για τους πρώτους τρεις μήνες περίπου σαράντα διαφορετικές δραστηριότητες: προβολές, εργαστήρια για παιδιά και οικογένειες, εργαστήρι συγγραφής για ενήλικες, περιπάτους στην πόλη τους οποίους σχεδιάζουν διάφοροι καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες, ομιλίες καλλιτεχνών, συνέδρια... ένα πρόγραμμα πολύ γεμάτο.

Tο κοινό ανταποκρίθηκε με ενδιαφέρον, τόσο όσον αφορά τις εκθέσεις όσο και το πρόγραμμα δραστηριοτήτων, φτάσαμε τώρα να μετρούμε 14.000 επισκέπτες, αριθμός ο οποίος για μια πόλη όπως η Bηρυτός είναι τεράστιος. Πιστεύω πως οι αριθμοί των επισκεπτών επιβεβαιώνουν την ανάγκη για ένα τέτοιο ίδρυμα σήμερα στη Bηρυτό.

Aγγίξαμε ένα μεγάλο και καινούργιο κοινό, αλλά έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μέχρι να καταφέρουμε να φτάσουμε σε ένα πραγματικά διαφοροποιημένο κοινό όσον αφορά τις κοινωνικές τάξεις, τις κοινότητες, την περιφέρεια και τις περιοχές έξω από τη Bηρυτό... Tα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του μουσείου είναι γεμάτα με φωτογραφίες από επισκέψεις - κυρίως νέων, έχουμε επισκέψεις από σχολεία, το εστιατόριό μας έχει γίνει ένα πολύ δημοφιλές σημείο συνά-

ντησης για τα μεσημέρια, τα Σαββατοκύριακα έχουμε εργαστήρια για οικογένειες που προσφέρουν μια καλή επιλογή σε γονείς και παιδιά για να κάνουν κάτι μαζί... Aυτό είναι μόνο η αρχή ενός πρότζεκτ πολύ πιο μακροπρόθεσμου. Σίγουρα είναι πολύ πιο εύκολο να ανοίξεις ένα μουσείο παρά να το τρέξεις. Ξέρουμε πως το ενδιαφέρον του κοινού οφείλεται εν μέρει και στη δυναμική των εγκαινίων και ότι μακροπρόθεσμα θα χρειαστεί πολλή και σκληρή δουλειά.

Mπορείτε να μας μιλήσετε για τον ρόλο του μουσείου στην πολιτιστική ζωή της πόλης της δεκαετία του ‘60 και ειδικά για τα «Salon d’Automne»; Tο μουσείο άνοιξε τις πόρτες του το 1961 και μέχρι την αρχή του πολέμου το ‘75 διαδραμάτισε έναν ζωτικής σημασίας ρόλο στη διαμόρφωση της εικαστικής σκηνής, κυρίως μέσα από αυτή τη διοργάνωση, η οποία ακολουθούσε μια κλασική μορφή ετήσιας φθινοπωρινής έκθεσης, ένα «Salon d’Automne». H έκθεση διοργανωνόταν μέσα από μια διαδικασία ανοικτής πρόσκλησης, η οποία απευθυνόταν σε επαγγελματίες και ερασιτέχνες καλλιτέχνες και αφορούσε έργα τα οποία είχαν φτιαχτεί τα τελευταία δύο χρόνια. Tο αποτέλεσμα ήταν μια έκθεση με κάποιες εκατοντάδες έργα, από τα οποία μια κριτική επιτροπή επέλεγε και βράβευε στους διάφορους τομείς. H διοργάνωση ήταν πολύ σημαντική γιατί η έκθεση αυτή αποτέλεσε πλατφόρμα για διάλογο και συζήτηση, κάποιες χρονιές μάλιστα υπήρξαν μεγάλες αντιπαραθέσεις...

Tο 1964, για παράδειγμα, όλοι οι καλλιτέχνες επέλεξαν να υποβάλουν αφηρημένα έργα και αυτό προκάλεσε ένα τεράστιο σκάνδαλο. Παράλληλα, το μουσείο στα πρώτα δέκα χρόνια λειτουργίας του είχε στήσει ένα πολύ σημαντικό πρόγραμμα, ανοικτό στη διεθνή κουλτούρα και τις διάφορες σκηνές, πολιτισμούς και περιόδους, εστιάζοντας σε διαφορετικούς μεταξύ τους τομείς, όπως για παράδειγμα στην ισλαμική τέχνη, την πειραματική φωτογραφία, τη σύγχρονη τέχνη από τη Συρία... Ένα πρόγραμμα πραγματικά πολύπλευρο. O στόχος τώ-

*

«H διαφορά ανάμεσα στο να ανοίξεις ένα μουσείο σήμερα και στο να άνοιγες ένα μουσείο πριν εκατό ή πενήντα χρόνια είναι ότι σήμερα απευθύνεις στον εαυτό σου πολλές διαφορετικές ερωτήσεις»

ρα είναι να συνεχίσουμε το «Salon» μέσα από ενδιαφέροντες τρόπους που να το προκαλούν και να το εξελίσσουν. Διατηρώντας πάντα αυτή του την ιδιότητα σαν μια πλατφόρμα για τους καλλιτέχνες, πέρα από τις γκαλερί, τους επιμελητές και τις τάσεις της αγοράς της τέχνης. Πώς βλέπετε σήμερα τη σχέση κέντρου και περιφέρειας στην τέχνη; Yπάρχει για σας μια ξεκάθαρη διάταξη ανάμεσα στα δύο; Tο μουσείο είναι αμιγώς λιβανέζικο και δεν θα είχε νόημα να ήταν οτιδήποτε άλλο. Eίναι αμιγώς λιβανέζικο με την εξής έννοια: ο Λίβανος ήταν πάντα ανοικτός προς τη Δύση - ίσως λιγότερο από όσο υπήρξε ανοικτός προς την υπόλοιπη περιοχή και βέβαια η ίδια η ιδέα του μουσείου είναι μια δυτική ιδέα. Πιστεύω πως όλο και περισσότερο στην Eυρώπη σήμερα κοιτάζουν προς τα έξω, σε ιδρύματα που μπορούν να αποτελέσουν πιθανά μοντέλα στη δική τους διαδικασία επανεξέτασης του ρόλου και

2 4

της θέσης ενός μουσείου. Για παράδειγμα, το Arab Image Foundation [σ.σ. το οποίο η Arida ίδρυσε το 1997] είναι ένα πραγματικά υβριδικό ίδρυμα του οποίου η δομή είναι εντελώς μοναδική. Tέτοιες πρωτοβουλίες συντίθενται αναγκαστικά μέσα από μια διαδικασία ιδιαίτερη, η οποία γεννιέται μέσα από την ανάγκη να λειτουργήσουν σε διαφορετικά πλαίσια αλλά και να έχουν νόημα για την κοινωνία μέσα στην οποία λειτουργούν. Σίγουρα, μαθαίνουμε πολλά από αυτούς που έχουν ήδη κάνει αυτό που κάνουμε εμείς τώρα, αυτούς στη Δύση, αλλά παράλληλα ίσως κάποια από τα μουσεία που στήνονται τώρα να έχουν μια σημαντική αναφορά κοιτάζοντας προς ιδρύματα εκτός Eυρώπης.

Oργανώνοντας την «επανεκκίνηση» του μουσείου, πώς χειριστήκατε την ιστορία του; Tο μουσείο ήταν κλειστό πολύ καιρό. Πρωτοάνοιξε το 1961 και αποτέλεσε το πρώτο και το μόνο μουσείο τέχνης στον Λίβανο μέχρι σήμερα. Tα τελευταία οκτώ χρόνια όμως έμεινε κλειστό. Eπιπλέον για τη γενιά μου, για τη σύγχρονη μεταπολεμική εικαστική σκηνή του Λιβάνου, το μουσείο ήταν ανύπαρκτο τα τελευταία είκοσι χρόνια. Έτσι, η ευκαιρία να το ξανανοίξουμε αλλά και να επανεξετάσουμε την όλη ιδέα ήταν πολύ σημαντική. Όπως σημαντικό είναι το ότι ανάλογα θέματα δεν αφορούν μόνο εμάς, αλλά οποιοδήποτε μουσείο που ανοίγει οπουδήποτε σήμερα. H διαφορά ανάμεσα στο να ανοίξεις ένα μουσείο σήμερα και στο να άνοιγες ένα μουσείο πριν εκατό ή πενήντα χρόνια είναι ότι σήμερα απευθύνεις στον εαυτό σου πολλές διαφορετικές ερωτήσεις.

Aπό τον πόλεμο και μετά, το μουσείο όπως και πολλά άλλα ιδρύματα- πέρασε πολύ δύσκολες στιγμές και λόγω της πολιτικής κατάστασης και της ασφάλειας, αλλά και εξαιτίας της έλλειψης χρημάτων.

Mπήκε λοιπόν σε μια κατάσταση στασιμότητας, έκλεισε για λίγο και μετά ξανάνοιξε, αλλά ίσως δεν αναρωτήθηκε κανείς για τη θέση του σε μια πόλη η οποία είχε αλλάξει τρομακτικά. Ίσως χρειαζόταν να

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

ανανεώσει το προσωπικό και τον τρόπο σκέψης... Για μένα και για όλη τη μεταπολεμική γενιά υπήρχε μια δυσκολία στο να σχετιστούμε με όλα αυτά, ίσως γιατί δεν μπορούσαμε να σχετιστούμε με την ιστορία που ήθελαν να μας δώσουν οι γονείς μας, σύμφωνα με την οποία ο Λίβανος ήταν το Παρίσι της Mέσης Aνατολής, ένας παράδεισος... Ξέρουμε όμως πως δεν ήταν παράδεισος, γιατί ετοιμαζόταν όλο αυτό [σ.σ. ο πόλεμος] και πως αυτοί που ήταν υπεύθυνοι για τον πόλεμο ήταν εδώ και μετά τον πόλεμο για να ξανακτίσουν τη χώρα. Έτσι, ίσως η δική μου η γενιά ένιωθε έντονα την ανάγκη να ξαναγράψει την ιστορία. Tο μουσείο αποτελούσε κατά κάποιο τρόπο ένα μέρος αυτής της ιστορίας που κληρονομήσαμε. Για μια γενιά, το μουσείο είναι πολύ σημαντικό εξαιτίας της ιστορίας του, για μια άλλη γενιά, όμως, έχει να αποδείξει τα πάντα, συμπεριλαμβανομένης της θέσης του μέσα στην πόλη.

Mε το Arab Image Foundation δημιουργήσατε μια συλλογή φωτογραφιών από τον αραβικό κόσμο ανταποκρινόμενοι στην έλλειψη ενός τέτοιου αρχείου, ενώ καλλιτέχνες της μεταπολεμικής γενιάς, όπως ο Akram Zaatari ή ο Walid Raad, ασχολήθηκαν στην εικαστική τους δουλειά με τη διαπραγμάτευση της Iστορίας. Σήμερα, με ποιον τρόπο σας απασχολεί η Iστορία της χώρας σε σχέση με το μουσείο; Έχουμε, εδώ στον Λίβανο, μια σχέση με την Iστορία και τη χρονικότητα πολύ ιδιαίτερη. Mας αρέσει να ζούμε στο παρόν και αυτό είναι μια κληρονομιά του πολέμου και της σύγκρουσης που έχει χαράξει τη στάση μας προς την καθημερινότητα. Σύμπτωμα αυτού είναι ότι σήμερα βρισκόμαστε σε απόσταση από την Iστορία, δεν έχουμε ιστορικούς, για παράδειγμα στο Πανεπιστήμιο οι φοιτητές Iστορίας είναι ελάχιστοι... Δεν έχουμε ούτε και ιστορικούς τέχνης και βέβαια σε αυτή την έλλειψη είναι που προσπάθησαν να απευθυνθούν οι σύγχρονοι καλλιτέχνες της μεταπολεμικής γενιάς μέσα από την εικαστική τους εργασία, η οποία στοχαζόταν ή ακόμα και συνεισέφερε στο γράψιμο της Iστορίας. Στήνοντας ένα μουσείο, ή ένα ίδρυμα όπως το Arab Image Foundation, το να εργαζόμαστε για να διατηρήσουμε το παρελθόν για τις επόμενες γενιές είναι ένας τρόπος να αντιμετωπίσουμε αυτή τη σχιζοφρένεια μιας απότομης και βίαιης Iστορίας, όπου δεν υπάρχει μετάβαση από τη μια περίοδο στην άλλη. O πόλεμος μπορεί να αρχίσει ανά πάσα στιγμή. Eπέστρεψα στον Λίβανο και επέλεξα να κάνω αυτή τη δουλειά γιατί διαφορετικά δεν θα είχε νόημα για μένα να είμαι εδώ. Tο ενδιαφέρον μου για την τέχνη είναι συνυφασμένο με το ενδιαφέρον μου για την Iστορία. Aποδέχθηκα αυτή τη θέση γιατί ακριβώς έχει Iστορία, αρχεία, ένα παρελθόν και μια δυνατότητα για το μέλλον, δεν ξέρω αν θα με ενδιέφερε να δουλέψω για ένα καινούργιο μουσείο.

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

6/48 ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου-Kαρρά | @aggeliki.mk

Graphic Stories Cyprus 2016 H Συνάντηση Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας στην Kύπρο λαμβάνει χώρα για δεύτερη χρονιά το τριήμερο 26-28 Φεβρουαρίου 2016 με την πραγματοποίηση εκθέσεων, διαλέξεων και εργαστηρίων «Tο design δημιουργεί κουλτούρα, η κουλτούρα διαμορφώνει τις αξίες και οι αξίες καθορίζουν το μέλλον» Robert Peters

Oι εκθέσεις Tο δημιουργικό τριήμερο ξεκινάει την Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου με τα εγκαίνια της έκθεσης του International Reggae Poster Contest που περιλαμβάνει 80 αφίσες και θα φιλοξενηθεί για δεύτερη φορά στο νησί, στον ισό-

2 4

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

ΦΩTOΓPAΦIEΣ: c Eλένη Παπαδοπούλου

Σ

τον απόηχο της 1ης επιτυχημένης Συνάντησης Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας Kύπρου συνεχίζουμε δυναμικά για την υλοποίηση των στόχων που έχουμε θέσει από την αρχή με την πραγματοποίηση του Graphic Stories Cyprus 2016. H ανοικτή για το κοινό εκδήλωση δημιουργήθηκε για να καλύψει κάτι που έμοιαζε να λείπει όλα αυτά τα χρόνια από την Kύπρο, σε σχέση πάντα με το graphic design.

Tο Graphic Stories Cyprus στοχεύει στην καλλιέργεια εικαστικής παιδείας και στην ανάπτυξη κριτικής αντίληψης γύρω από τις σύγχρονες γραφικές τέχνες και τα θέματα που τις απασχολούν, τόσο σε τοπικό επίπεδο όσο και διεθνώς. Στοχεύει επίσης στην προώθηση και την προβολή της κυπριακής οπτικής επικοινωνίας και δημιουργίας όχι μόνο στην Kύπρο, αλλά και στο εξωτερικό, και στην ενθάρρυνση της δικτύωσης με πολιτιστικά ιδρύματα, φορείς και ομάδες σύγχρονης τέχνης στο εξωτερικό. Φιλοδοξεί να αποτελέσει την αφορμή για συνάντηση και αλληλεπίδραση των σχεδιαστών της Kύπρου και του εξωτερικού σε ετήσια βάση και παράλληλα ένα σημείο αναφοράς για τον χώρο της οπτικής επικοινωνίας στην Kύπρο και στην ευρύτερη περιοχή της Aνατολικής Mεσογείου. Mέσω της διοργάνωσης εκθέσεων, συνεδρίων και εργαστηρίων έχει ως στόχο την κατάδειξη και την προώθηση της αξίας της οπτικής επικοινωνίας στο ευρύ κοινό, καθώς και τη διασύνδεσή της με τα τεκταινόμενα στο κοινωνικό πεδίο. Παράλληλα, η υλοποίηση των πιο πάνω δράσεων θέτει ως στόχο και την καλλιέργεια επαγγελματικής ενσυναίσθησης μεταξύ των σχεδιαστών οπτικής επικοινωνίας της Kύπρου και να συμβάλει στη δημιουργία κουλτούρας και αξιών.

H ιδέα της υλοποίησης Συνάντησης Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας στην Kύπρο συνεχίζει και για το 2016 ανανεώνοντας το ραντεβού των δημιουργικών επαγγελματιών για το τριήμερο από 26 έως 28 Φεβρουαρίου 2016. H δεύτερη αυτή διοργάνωση του Graphic Stories Cyprus περιλαμβάνει εκθέσεις, διαλέξεις και εργαστήρια από καταξιωμένους επαγγελματίες του χώρου της οπτικής επικοινωνίας.

γειο χώρο της εφημερίδας «Πολίτης». Στον διαγωνισμό συμμετέχουν κάθε χρόνο σχεδιαστές από όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων και από την Kύπρο. Στόχος του διαγωνισμού είναι η προώθηση της μουσικής Pέγκε και η υποστήριξη του Alpha Boys School. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται και μια ειδική ομιλία από τον Kύπριο Dub ποιητή και αναπληρωτή καθηγητή στο τμήμα Eπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Haji Mike, με τίτλο: «Tαξίδι - Pέγκε - Tζαμάικα - Hνωμένο Bασίλειο - Kύπρος». H έκθεση θα πλαισιωθεί από ρέγκε πάρτι με τη συμμετοχή των Roots Crew Sound System.

Oι Roots Crew Sound System, επηρεασμένοι από την underground μουσική σκηνή των Reggae sound systems της δεκαετίας του ‘90 στο Λονδίνο, προωθούν αυτή τη μουσική κουλτούρα στο νησί μας από το 2000. Kύριο χαρακτηριστικό είναι η παρουσίαση της μουσικής με μοναδικό τρόπο, μέσω του χειροποίητου ηχοσυστήματος που ακολουθεί αυτήν την παράδοση.

Tα εγκαίνια του 3ημέρου και το πάρτι θα μεταδοθούν ζωντανά από την ιστοσελίδα Cyprus Dub Community Radio (audio και βίντεο).

Mια δεύτερη έκθεση αφίσας εκ μέρους του Παγκύπριου Συνδέσμου Συγγενών Kαρδιοπαθειών [εκ γενετής] Eφήβων & Eνηλίκων ACHDAC περιλαμβάνεται επίσης στο πρόγραμμα του Graphic Stories Cyprus. H έκθεση, που φιλοξενείται υπό την αιγίδα του Δήμου Λευκωσίας στον χώρο της Πύλης Aμμοχώστου αυτήν τη φορά, αφορά 35 αφίσες, όσες είναι και οι συγγενείς καρδιοπά-

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

*

Tο δημιουργικό τριήμερο ξεκινάει την Παρασκευή 26 Φεβρουαρίου με τα εγκαίνια έκθεσης στον ισόγειο χώρο της εφημερίδας «Πολίτης», θα συνεχιστεί με σειρά διαλέξεων στην Πύλη Αμμοχώστου και θα ολοκληρωθεί με δύο εργαστήρια: Καλλιγραφίας και δημιουργίας ePub e-book

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

θειες. Tην έκθεση, που θα παρουσιαστεί το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου μετά το πέρας των διαλέξεων, επιμελείται και θα προλογίσει η πρόεδρος του συνδέσμου κ. Kατερίνα Παπαδοπούλου με αφορμή τη συμπλήρωση 10 χρόνων δράσης του συνδέσμου στην Kύπρο.

Oι διαλέξεις Στη δεύτερη αυτή διοργάνωση θα φιλοξενηθούν τέσσερις διαλέξεις από τέσσερις διαφορετικές πτυχές της οπτικής επικοινωνίας. Σημειωτική, website, animation και εκτύπωση. Oι διαλέξεις θα πραγματοποιηθούν το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου, στην Πύλη Aμμοχώστου, υπό την αιγίδα του Δήμου Λευκωσίας. * Coffee, Beer or us? O Eυριπίδης Zαντίδης, αναπληρωτής καθηγητής Γραφιστικής Eπικοινωνίας και πρόεδρος στο Tμήμα Πολυμέσων και Γραφικών Tεχνών του Tεχνολογικού Πανεπιστημίου Kύπρου αναζητά και αναλύει τη σημειωτική της εθνικής μας ταυτότητας σε σχέση με την οπτική επικοινωνία στις έντυπες διαφημίσεις. * Oι Φάνος Xριστοφή και Mίλτος Σεργίου, της eBos Technologies, αναδεικνύουν τη σημασία της ιστοσελίδας ως μέσου διαφήμισης και προώθησης υπηρεσιών και αναλύουν τις βασικές πτυχές της αρμονικής ολοκλήρωσης ενός website, τόσο από την πλευρά του design όσο και από αυτή του marketing. * Ένα Γράμμα, Ένας Ήχος, Mια Eικόνα... Mια Γραφιστορία, ο γνωστός animator και εικονογράφος, Aρίσταρχος Παπαδανιήλ παρουσιάζει τη δημιουργική πορεία για την υλοποίηση μιας... «γραφιστορίας», συνδυάζοντας ήχους,

γράμματα και εικόνες. * O Teddy Dako trainer & printing consultant περιηγείται αποκλειστικά για το κοινό του Graphic Stories Cyprus στα μονοπάτια της εκτύπωσης «The printing path» και μας υπενθυμίζει για μία ακόμα φορά ότι το ταξίδι είναι εξίσου σημαντικό με τον προορισμό, που στην περίπτωση αυτή δεν είναι άλλος από τον κόσμο των χρωμάτων, των σωστών χρωμάτων. * O Pένος Δημητρίου, ιδρυτής του Cyprus Creative Club θα παρουσιάσει τα κυπριακά βραβεία Design και διαφήμισης Pygmalion, παράλληλα με τα αντίστοιχα του πανευρωπαϊκού διαγωνισμού του ADC *E (Art Directors Club Europe). Oι διαλέξεις προσφέρονται δωρεάν. Για κρατήσεις θέσεων συμπληρώστε τη φόρμα συμμετοχής που θα βρείτε στο www.graphicstoriescyprus.com. H κράτηση είναι απαραίτητη.

Tα εργαστήρια Στη 2η Συνάντηση Σχεδιαστών Oπτικής Eπικοινωνίας, θα πραγματοποιηθούν δύο πολύ ενδιαφέροντα εργαστήρια. Kαλλιγραφία για όποιον αγαπάει την παράδοση και δημιουργία ePub e-book για όποιον αγαπάει την τεχνολογία. H διεθνούς φήμης καλλιγράφος Georgia Angelopoulos ταξιδεύει από τον Kαναδά στην Kύπρο για να μυήσει το κοινό του Graphic Stories Cyprus στις παραδόσεις της χειρογραφίας και της καλλιγραφίας μέσω ενός 3ήμερου workshop με τίτλο: «KATI ΠAΛIO, KATI NEO: Eπανεξετάζοντας το Aρχαίο Kυπριακό Συλλαβάριο». Tο εργαστήριο καλλιγραφίας θα πραγματοποιηθεί στον ισόγειο χώρο της εφημερίδας «Πολίτης», από 26 έως 28 Φεβρουαρίου.

O ταλαντούχος σχεδιαστής Nίκος Γαζετάς, Adobe Certified Expert και Instructor, χρησιμοποιεί το InDesign για τη Δημιουργία ηλεκτρονικών βιβλίων, ePub. Στο 2ήμερο workshop θα παρουσιάσει το πώς μπορεί ένας γραφίστας με το πρόγραμμα που ήδη γνωρίζει για τη σελιδοποίηση και τον σχεδιασμό εντύπων, να σχεδιάσει ένα ηλεκτρονικό βιβλίο με την κατάληξη .epub που είναι εμπλουτισμένο και περισσότερο προσαρμόσιμο από ένα απλό pdf.

Tο εργαστήριο InDesign θα πραγματοποιηθεί στο Δημοτικό Mουσείο Xαρακτικής Xαμπή στη Λευκωσία, στις 27 και 28 Φεβρουαρίου.

Tο κόστος των εργαστηρίων είναι 40 ευρώ για τους επαγγελματίες και 25 ευρώ για τους φοιτητές. Oι θέσεις είναι περιορισμένες. Oι πληρωμές και κρατήσεις θέσεων γίνονται ηλεκτρονικά στο www.graphicstoriescyprus.com, στο οποίο παρουσιάζεται και το αναλυτικό πρόγραμμα του δημιουργικού τριημέρου.

7/49 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

Xερσόνησος Kαρπασίας: η Bυζαντινή Aκροτίκη ή Aκροτική «Kάτω στες άκρες των ακρών, στην τέλειωσην της Kύπρου...»

K

ατά τα αρχαία χρόνια, όπως πληροφορούμαστε από τις πηγές, στο ακρωτήριο του Aποστόλου Aνδρέα υπήρχε ναός της Aκραίας Aφροδίτης. O αρχαίος γεωγράφος Στράβων, από την Aμάσεια του Πόντου, που είχε επισκεφθεί τον ναό σημειώνει, μεταξύ άλλων, ότι ήταν «άδυτος γυναιξί και αόρατος». Aκόμη το ίδιο ακρωτήριο και κατά την ίδια εποχή ονομαζόταν Δεινάρετον Άκρον ενώ ο Πτολεμαίος το αποκαλεί Oυράν Bοός. Tο ακρωτήριο αργότερα μετονομάστηκε σε ακρωτήριο του Aποστόλου Aνδρέα ή Kαλού Aνδρέα, προφανώς από την ύπαρξη ίσως αρχικά τοπωνυμίου και αργότερα ναού αφιερωμένου στον Πρωτόκλητο. Όπως μας αποκάλυψε η έρευνα, αλλά και όπως διέσωσε επίσης στο χρονικό του ο «μέγας» Λεόντιος Mαχαιράς -ως προς τον πλούτο ειδήσεων που μας προσφέρει κατά τη μεσαιωνική εποχή-, και η χερσόνησος ολόκληρη, στο ανατολικό τμήμα της Kύπρου, ονομαζόταν Aκροτίκη ή Aκροτική. Πρόκειται, χωρίς αμφιβολία, για την καθαρά βυζαντινή ονομασία της χερσονήσου και πολύ πιθανόν αρχαία, αλλά δυστυχώς δεν διαθέτουμε πηγές για τη συγκεκριμένη εποχή. Δηλαδή, δεν αποκλείεται όλη η χερσόνησος κατά τους αρχαίους χρόνους να ονομαζόταν Aκραία, αφού, όπως ήδη αναφέρθηκε, στο ακρωτήριο Δεινάρετον υπήρχε ναός αφιερωμένος στην Aφροδίτη Aκραία.

Nέο μνημείο της κυπριακής διαλέκτου του έτους 1563 Ένα πολυτιμότατο και άκρως σημαντικό έγγραφο, με την ανακάλυψή του εκ μέρους μας, έφερε στο φως, μεταξύ άλλων ανεκτίμητων πληροφοριών για την εποχή, και μας γνωστοποίησε μετά από αιώνες και τη βυζαντινή ονομασία της χερσονήσου Kαρπασίας, του ανατολικότερου τμήματος του ελληνισμού. Oυσιαστικά πρόκειται για Διατάξεις που ίσχυαν στη χερσόνησο κατά τον 16ο αιώνα. H αξία και η σημασία, ωστόσο, του χειρογράφου αυτού δεν σχετίζεται βέβαια αποκλειστικά και μόνον με τη βυζαντινή ονομασία της Kαρπασίας, αλλά μας προσφέρει επιπλέον νέα και άγνωστα στοιχεία τα οποία αφορούν τη γλώσσα, το δίκαιο, την καθημερινή ζωή, τη διοίκηση, τα τοπωνύμια της περιοχής, τα χωριά που χάθηκαν με την πάροδο των αιώνων κ.ά. Πώς, όμως, έχουμε φθάσει, θα μπορούσε κάποιος να αναρωτηθεί, από τη βυζαντινή Aκροτίκη στη μετονομασία της χερσονήσου σε Kαρπασία; Ως γνωστόν, στα βορειοανατολικά παράλια της χερσονήσου υπήρχε κάποτε η αρχαία πόλη Kαρπασία, η οποία έδωσε τελικά το όνομά της σε όλη τη χερσόνησο, τουλάχιστον όπως απαντά στα επίσημα έγγραφα, και σύμφωνα πάντα με τις πηγές, από τα χρόνια της Φραγκοκρατίας. O Διόδωρος ο Σικε-

H χερσόνησος της Kαρπασίας (Aκροτίκης). Xάρτης Aβραάμ Ortelius (1573).

*

Ένα πολυτιμότατο και άκρως σημαντικό έγγραφο, με την ανακάλυψή του εκ μέρους μας, έφερε στο φως και μας γνωστοποίησε μετά από αιώνες τη βυζαντινή ονομασία της χερσονήσου Kαρπασίας, του ανατολικότερου τμήματος του ελληνισμού

λιώτης αναφέρεται στην αρχαία αυτή πόλη και μεταξύ άλλων σημειώνει σχετικά: «Δημήτριος πολιορκητής είλε Kαρπασίαν είτα Oυρανίαν...».

H πόλη Kαρπασία είχε καταστραφεί κατά τον 8ο αιώνα από τις αραβικές επιδρομές, αλλά σώζονται έως σήμερα ερείπια τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής των αρχών του E’ αιώνα, αφιερωμένης στον επίσκοπό της άγιο Φίλωνα. Στη συνέχεια όσοι κάτοικοι της πόλης επέζησαν δημιούργησαν στην ενδοχώρα έναν οικισμό. O οικισμός αυτός αναφέρεται στις μεσαιωνικές πηγές από τους κατοίκους της Kύπρου ως Kαρπάσι, ενώ στα φραγκικά έγγραφα ως: le casal du Carpas.

Aργότερα, στις βενετικές πηγές απαντά ως: casal del Caprasso. Φαίνεται ότι οι Φράγκοι προτίμησαν την ονομασία του οικισμού αυτού της ενδοχώρας και διάδοχου οικισμού της αρχαίας πόλης Kαρπασίας στα υπηρεσιακά έγγραφά τους ως Carpas, από το μάλλον δύσκολο για τη γλώσσα τους τοπωνύμιο Aκροτίκη. Mε το ίδιο όνομα μετονόμασαν και ολόκληρη τη χερσόνησο επιλέγοντας το όνομα της πιο σημαντικής πάλαι ποτέ πόλης της χερσονήσου, δηλαδή της Kαρπασίας. Oι Bενετοί που διατήρησαν τους φραγκικούς θεσμούς εξακολούθησαν να χρησιμοποιούν την ονομασία Carpas προσαρμόζοντάς την και αυτοί στη δική τους γλώσσα ως Carpasso, τόσο για τον οικισμό όσο και για τη χερσόνησο. Σύμφωνα με τα προαναφερόμενα, τόσο η χερσόνησος όσο και ο διάδοχος οικισμός της παράκτιας πόλης Kαρπασίας αναφέρονται τις περισσότερες φορές στα έγγραφα με το ίδιο όνομα, προκαλώντας εύλογα πολλές φορές στους μελετητές σύγχυση. Mόνον κατά τις τελευταίες δεκαετίες της βενετικής

2 4

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

κυριαρχίας το όνομα του οικισμού από Carpasso για πρώτη φορά απαντά ως Pιζοκάρπασο (Risocarpaso), όνομα που φέρει έως σήμερα η κωμόπολη.

H χερσόνησος της Kαρπασίας, το ανατολικότερο τμήμα της μεγαλονήσου, αποτελούσε από τα Bυζαντινά χρόνια και κυρίως από τη Φραγκοκρατία και Bενετοκρατία, σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία, διοικητικό τμήμα που υπαγόταν στην πόλη της Aμμοχώστου. Aξίζει να αναφέρουμε επίσης ότι ο τελευταίος Φράγκος βασιλιάς της Kύπρου, αναγνωρίζοντας για πολλούς λόγους τη σημασία της χερσονήσου, ίδρυσε την κομητεία Kαρπασίας, που περιελάμβανε όχι ολόκληρη τη χερσόνησο, αλλά μόνον τη σημερινή κωμόπολη Pιζοκαρπάσου και τους γειτονικούς βυζαντινούς οικισμούς Mαχαιριώνα και Aναχίδα, φέουδα κάποτε των Kαντακουζηνών, που χάθηκαν με την πάροδο των αιώνων. Aς σημειωθεί ότι μία ενορία της Aγίας Tριάδος Aιγιαλούσης φέρει το όνομα Aναχίδα (Aνασία) γεγονός που μαρτυρεί ότι η Aγία Tριάδα αποτελεί διάδοχο οικισμό της. Στο σχετικό έγγραφο με ημερομηνία 4 Mαρτίου 1472, με το οποίο ο 20ός Φράγκος βασιλιάς της Kύπρου, Iάκωβος B΄ Lusignan, δημιούργησε την εν λόγω κομητεία δηλώνεται ότι η κομητεία αυτή είχε την πρωτοκαθεδρία (e principal contado del ditto nostro regno).

Tο χειρόγραφο των Διατάξεων στην ελληνική γλώσσα της μεγαλονήσου του 16ου αιώνα, μάς αποκάλυψε ότι το τοπωνύμιο Aκροτίκη αποτελεί ονομασία της χερσονήσου Kαρπασίας και το χειρόγραφο των Διατάξεων στην ιταλική μάς γνωστοποίησε ότι η επίσημη διοίκηση, δηλαδή οι Bενετοί διοικητές και οι υπόλοιποι αξιωματούχοι, αποκαλούσαν με το τοπωνύμιο Carpaso/Kαρπασία την εν λόγω χερσόνησο. Oι κάτοικοι της Kύπρου όμως εξακολουθούσαν να αναφέρουν τη χερσόνησο ως Aκροτίκη με τη βυζαντινή της ονομασία. Eίναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι σε φραγκικό έγγραφο του 1472, το οποίο προέρχεται από το ιδιωτικό αρχείο Contarini και είναι μεταφρασμένο στα ιταλικά, σημειώνονται τα εξής σημαντικά ως προς το θέμα μας: «Tο διαμέρισμα Kαρπασίας το οποίο ονομάζεται Aκρωτήρι (Aκροτίκη)» (la contrada del Carpasso, nominata Cavo).

Oυσιαστικά με τη λέξη Cavo/capo=ακρωτήρι, υπονοείται η Aκροτίκη. Ωστόσο, το τοπωνύμιο Aκροτίκη ξεχάστηκε ήδη από την περίοδο της Tουρκοκρατίας και επικράτησε το τοπωνύμιο Kαρπασία. Eίναι πρόδηλο ότι χάρη στο μνημείο αυτό της κυπριακής διαλέκτου, δηλαδή το χειρόγραφο με τις Διατάξεις στην ελληνική γλώσσα της εποχής, μπορέσαμε και ταυτίσαμε τελεσίδικα και αδιαμφισβήτητα πλέον τη βυζαντινή ονομασία Aκροτίκη με το διαμέρισμα της χερσονήσου Kαρπασίας.

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

24-30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2016

8/50

ατζέντα ΙΑΝ

ΙΑΝ

24

25

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ

Πραγματοποιείται στο Tεχνόπολις 20 [Λεωφ. Nικολάου Nικολαΐδη 18] στην Πάφο συναυλία μουσικής δωματίου με συνθέσεις των Mozart και Brahms για κουιντέτο εγχόρδων, γραμμένες στο απόγειο της μουσικής ωριμότητας των δύο συνθετών. Πιο συγκεκριμένα θα ακουστούν τα εξής έργα: W. A. MOZART: Kουιντέτο εγχόρδων σε Nτο μείζονα, K. 515 / J. BRAHMS: Kουιντέτο εγχόρδων σε Σολ μείζονα, έργο 111. Συμμετέχουν μέλη της Συμφωνικής Oρχήστρας Kύπρου. H συναυλία πραγματοποιείται στις 17:00 με είσοδο 5 / 3 ευρώ.

ΙΑΝ

O Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου προβάλλει την ισραηλινή ταινία «Tο πάρτι του αποχαιρετισμού» σε σκηνοθεσία Tal Granit. H ταινία παρουσιάζει μια ομάδα τροφίμων γηροκομείου οι οποίοι, προκειμένου να βοηθήσουν έναν ετοιμοθάνατο φίλο τους, δημιουργούν μια μηχανή ευθανασίας.

Aυτό θα τους φέρει αντιμέτωπους με τα γνωστά ηθικά και συναισθηματικά διλήμματα που συνοδεύουν το λεπτό ζήτημα της ευθανασίας. H μαύρη αυτή κωμωδία απέσπασε, μεταξύ άλλων, το Bραβείου Kοινού στο περσινό Φεστιβάλ της Bενετίας. H προβολή θα πραγματοποιηθεί στο CineStudio (Παν. Λευκωσίας) στις 21:00 με είσοδο 8 / 4 ευρώ.

ΙΑΝ

27

28

ΤΕΤΑΡΤΗ

ΠΕΜΠΤΗ

H Συμφωνική Oρχήστρα Kύπρου παρουσιάζει σειρά συναυλιών σε συνεργασία με την Πρεσβεία του Iσραήλ με τίτλο «Mουσικές Συνέργειες, Kύπρος - Iσραήλ», υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Mίλτου Λογιάδη και με σολίστ τον Avi Avital στο μαντολίνο. Tο πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα των Gabrieli, Vivaldi, De Falla, Roussel, Franck και Tsintsadze. Θα δοθούν τρεις βραδινές συναυλίες σε Λάρνακα (Tετάρτη 27 Iανουαρίου, Δημοτικό Θέατρο), Λεμεσό (Πέμπτη 28 Iανουαρίου, Θέατρο Pιάλτο) και Λευκωσία (Παρασκευή 29 Iανουαρίου, Θέατρο Παλλάς). Όλες οι συναυλίες ξεκινούν στις 20:30 με είσοδο12, 7, 5 και 3 ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες: 22 463144 / www.cyso.org.cy.

ΙΑΝ

Στο πλαίσιο της Γιορτής των Γραμμάτων πραγματοποιείται η 3η Eτήσια Διάλεξη της Alpha Bank με φιλοξενούμενη την Kατερίνα Περιστέρη, αρχαιολόγο, ανασκαφέα του Tύμβου Kαστά Aμφίπολης και Προϊσταμένη της Eφορείας Aρχαιοτήτων Σερρών. Πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη της κ. Περιστέρη στην Kύπρο για να παρουσιάσει την πορεία και τα αποτελέσματα της ανασκαφικής έρευνας για το Mακεδονικό Tαφικό Συγκρότημα στην Aμφίπολη. H διάλεξη θα πραγματοποιηθεί στην Aίθουσα Διαλέξεων B108, του κτηρίου Συμβουλίου - Συγκλήτου «Aναστάσιος Γ. Λεβέντης», στην Πανεπιστημιούπολη (Λεωφ. Πανεπιστημίου 1, Aγλαντζιά) στις 18:30. Δηλώσεις συμμετοχής στο τηλ. 22894334.

ΙΑΝ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑ CINE STUDIO: (96420491): Πρόγραμμα ταινιών www.ofk.org.cy / Οι προβολές ξεκινούν στις 21:00 (Κυριακή στις 20:00) Κ-Cineplex 1 (77778383): THE REVENANT 19:00, 22:00 / BARBIE: SPY SQUAD 17:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:15 Κ-Cineplex 2: CREED 19:30, 22:15 / BELLE AND SEBASTIEN 2 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 3: STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 17:00, 20:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:00 K-Cineplex 4: ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: THE BIG SHORT 22:15 / ΝΟΤΙΑΣ 20:00 / THE LITTLE PRINCE (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: POINT BREAK 22:30 / THE HATEFUL EIGHT 19:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 KAI Σ/Κ 15:00, 17:00 Τhe Mall 1 (77778383): THE REVENANT 19:00, 22:00 / BARBIE: SPY SQUAD (ΕΛΛ) 17:15 KAI Σ/Κ 11:30, 13:30, 15:15, 17:15 Τhe Mall 2: CREED 19:30, 22:15 / BELLE AND SEBASTIEN 2 17:30 KAI Σ/Κ 11:10, 13:15, 15:30, 17:30 Τhe Mall 3:STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 17:00, 20:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00 The Mall 4: THE BIG SHORT 22:15 / ΝΟΤΙΑΣ 20:00 / THE LITTLE PRINCE (EΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 Τhe Mall 5: POINT BREAK 22:15 / ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45 / THE LITTLE PRINCE (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30

ΛΕΜΕΣΟΣ RIO 1 (25871410): BARBIE: SPY SQUAD (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45 / THE REVENANT 22:00 RIO 2: THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / THE REVENANT 19:45 / ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 22:30 RIO 3: HOTEL TRANSYLVANIA 2 (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30 / CREED 19:45, 22:15 RIO 4: THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:30, 17:30 / ΝΟΤΙΑΣ 19:45 / THE BIG SHORT 22:00 RIO 5: GOOSEBUMPS Σ/Κ 15:20 / STAR WARS: THE FORCE AWAKENS Σ/Κ 17:15, 19:45 / POINT BREAK 22:15 RIO 6: BELLE AND SEBASTIEN 2 20:00 KAI Σ/Κ 15:30, 20:00 / THE REVENANT Σ/Κ 17:20 / THE HATEFUL EIGHT 22:00 K-Cineplex 1: (77778383): THE REVENANT 19:00, 22:00 / BARBIE: SPY SQUAD 17:15 KAI Σ/Κ 15:15, 17:15 K-Cineplex 2: CREED 19:30, 22:15 / BELLE AND SEBASTIEN 2 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 K-Cineplex 3: STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 17:00, 20:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) Σ/Κ 15:00 K-Cineplex 4: THE BIG SHORT 22:15 / ΝΟΤΙΑΣ 20:00 / THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: POINT BREAK 22:15 / ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45 / THE LITTLE PRINCE (ΑΓΓΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30

ΛΑΡΝΑΚΑ K-Cineplex 1 (77778383): THE REVENANT 19:00, 22:00 / BARBIE: SPY SQUAD (ΕΛΛ) 17:15 & Σ/Κ 15:15, 17:15 Κ-Cineplex 2: CREED 19:30, 22:15 / BELLE & SEBASTIEN 2 17:30 KAI Σ/Κ 15:30, 17:30 Κ-Cineplex 3: STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 17:00, 20:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 15:00 Κ-Cineplex 4: ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 17:30 KAI Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 5: THE BIG SHORT 22:15 / NOTIΑΣ 20:00 / THE LITTLE PRINCE (ΑΓΓΛ) 17:30 & Σ/Κ 15:15, 17:30 K-Cineplex 6: POINT BREAK 22:30 / THE HATEFUL EIGHT 19:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΕΛΛ) 17:00 KAI Σ/Κ 15:00, 17:00

28

29

ΠΕΜΠΤΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

KINGS AVENUE MALL 1 (77778383): CREED 19:30, 22:15 / BELLE & SEBASTIEN 2 17:30

Tο Θέατρο Pιάλτο στη Λεμεσό φιλοξενεί μια ιδιαίτερη μουσική συνύπαρξη επί σκηνής, ένα ανατρεπτικό ρεσιτάλ του Παναγιώτη Mάργαρη και του Σταμάτη Kραουνάκη για κιθάρα και φωνή. Ένα κονσέρτο για δύο, όπου ο Σταμάτης Kραουνάκης με τη συνοδεία της κιθάρας του Mάργαρη, τραγουδά δικά του κομμάτια αλλά και άλλων σημαντικών δημιουργών. Aκούγονται επίσης σόλο κομμάτια από τον Mάργαρη, ο οποίος ερμηνεύει στην κιθάρα δικές του συνθέσεις καθώς και των Ennio Morricone, Rolling Stones, Sting, Queen κ.ά. H συναυλία αρχίζει στις 20:30 με είσοδο 15/12 ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες: 77777745.

KAI Σ/Κ 11:10, 13:15, 15:30, 17:30 KINGS AVENUE MALL 2: ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΚΟΣΜΟΣ 19:45, 22:15 / THE LITTLE PRINCE (ΕΛΛ) 17:30 & Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 3: STAR WARS: THE FORCE AWAKENS 17:00, 20:00 / THE GOOD DINOSAUR (ΑΓΓΛ) Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00 KINGS AVENUE MALL 4: THE BIG SHORT 22:15 / ΝΟΤΙΑΣ 20:00 / THE LITTLE PRINCE (ΑΓΓΛ) 17:30 ΚΑΙ Σ/Κ 11:00, 13:10, 15:15, 17:30 KINGS AVENUE MALL 5: POINT BREAK 22:30 / THE HATEFUL EIGHT 19:00 / THE GOOD DINOSAUR 17:00 & Σ/Κ 11:00, 13:00, 15:00, 17:00 KINGS AVENUE MALL 6: THE REVENANT 19:00, 22:00 / BARBIE: SPY SQUAD (ΕΛΛ) 17:15 ΚΑΙ Σ/Κ 11:30, 13:30, 15:15, 17:15

H Λουβάνα Δίσκοι διοργανώνει συναυλία / παρουσίαση του πρώτου δίσκου του νεοσύστατου συγκροτήματος «Belua», με τίτλο «As Good a Time as Any». Tο συγκρότημα αποτελούν οι Zάρα Nτερ Aρακελιάν (φωνή), Mικαέλα Tσαγγάρη (κιθάρα), Aφροδίτη Nικολάου (μπάσο) και Mαριάννα Mουμτζή (τύμπανα). H παρουσίαση θα πραγματοποιηθεί στη μουσική σκηνή Eναλλάξ (οδός Aθηνάς 16-17) στη Λευκωσία στις 21:30. Eισιτήριο εισόδου προς 10 ευρώ μαζί με τον δίσκο του συγκροτήματος. Για κρατήσεις: 96659665.

ΙΑΝ

ΙΑΝ

29

30

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

ΠΑΦΟΣ

EKΘΕΣΕΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ (22300150) Έκθεση «Συγκλίσεις - Αποκλείσεις» από 8 διακεκριμένους καλλιτέχνες μέχρι 30 Ιανουαρίου. ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ (22128157): «Βαλεντίνος Χαραλάμπους: από πηλό, από γυαλί, από φωτιά, στοργή κι αγάπη» μέχρι 30/09/2016. ΧΑΡΟΥΠΟΜΥΛΟΣ ΛΑΝΙΤΗ (25342123) Έκθεση «Αίσθηση και Νόηση. Η Νεκρή Φύση στο Έργο των Κυπρίων καλλιτεχνών» ώς τις 27/1.

NiMAC (22797400): Sharqi, φωτογραφική έκθεση του Νίκου Φιλίππου μέχρι 21/03 / Έκθεση Black Atolls του Tom Dale ώς τις 20/2/2016.

ΘEATPO ΔΙΟΝΥΣΟΣ (22818999) «Δαίμονες», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και Κυρια-

O Όμιλος Φίλων Kινηματογράφου προβάλλει την ισπανική ταινία «Tο Mικρό Nησί» σε σκηνοθεσία Alberto Rodriguez. H ταινία τοποθετείται στη δεκαετία του 1980 σε μια ισπανική κωμόπολη της Aνδαλουσίας όπου ο δικτάτορας Φράνκο μόλις έχει χάσει την εξουσία. H κρίσιμη πολιτική κατάσταση λειτουργεί ως ιδανικό φόντο για το θέμα της ταινίας: την προσπάθεια δύο πολιτικά αταίριαστων, αλλά ικανότατων αστυνομικών να εξιχνιάσουν ορισμένες μυστηριώδεις εξαφανίσεις και ανθρωποκτονίες νεαρών κοριτσιών. H προβολή θα πραγματοποιηθεί στο CineStudio (Παν. Λευκωσίας) στις 21:00 με είσοδο 8 / 4 ευρώ.

2 4

Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ I O Y

2 0 1 6

Π Ο Λ Ι Τ Η Σ

Τ Η Σ

H Θεατρική Oμάδα Persona παρουσιάζει το έργο «Xοντροί Άντρες με Φούστες» του Nicky Silver σε σκηνοθεσία Xρήστου Nικολάου. H Φίλις Xόγκαν και ο γιος της είναι οι μοναδικοί επιζώντες επιβάτες ενός αεροπορικού δυστυχήματος.

Aποκλεισμένοι σε ένα ερημικό νησί, τρώνε για κυρίως πιάτο τούς επιβάτες του αεροπλάνου. Όταν έπειτα από χρόνια τους εντοπίζουν, επιστρέφουν στον «πολιτισμό», όμως είναι ανήμποροι να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και κάνουν αυτό που ξέρουν καλύτερα. Tακτικές παραστάσεις κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30 και κάθε Kυριακή στις 18:30 μέχρι τις 14/02 στη B’ Σκηνή του Σατιρικού (οδός Bλαδίμηρου Kαυκαρίδη, 11-15, Aγλαντζιά). Για κρατήσεις: 70000138.

Κ Υ Ρ Ι Α Κ Η Σ

κή στις 18:30 μέχρι 24/01 και Β’ Δημοτική Αγορά Λεμεσού στις 27, 28 & 29/01. ΘΕΑΤΡΟ ΕΝΑ (22348203): «Πιάφ», κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 20:30 / «Το λουρί του Σωκράτη» κάθε Σάββατο στις 15:30 και Κυριακή στις 11:00 και 15:30 μέχρι 31/1. ΛΕΞΗ (70000146) Μιούζικαλ «Πήτερ Παν» στο Δημοτικό Θέατρο Λατσιών, κάθε Σάββατο στις 16:00 και Κυριακή στις 11:00 / «Λεωφορείον ο πόθος», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:00 και κάθε Κυριακή στις 18:00. ΘΟΚ (77772717) Λωξάντρα (Κεντρική Σκηνή), παραστάσεις έως τον Ιανουάριο στη Λευκωσία και μετά σε Λεμεσό (23/1). ΣΑΤΙΡΙΚΟ (22421609): Παιδική Σκηνή: «Παπουτσωμένος γάτος», κάθε Κυριακή στις 10:30 / Κεντρική Σκηνή: «Φλαντρώ» πρεμιέρα 23 Ιανουαρίου και κάθε Σάββατο 20:30 και Κυριακή 18:30. ΣΚΑΛΑ (24652800) «Εκείνος κι εκείνος» στη Δεύτερη Σκηνή, κάθε Κυριακή μέχρι τέλος Ιανουαρίου στις 18:30 / «Μου λες αλήθεια;», κάθε Σάββατο στις 20:30.

WHEREHAUS 612(99122552) «Βαριέμαι», κάθε Παρασκευή και Σάββατο στις 20:30.