ΠΑΡΑΘΥΡΟ

37-PROTI :37-PROTI 31/07/2015 7:18 ΜΜ Page 33

02.08

ΠΟΛΙΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΖΩΗ

15 ΠΑΡΑΘΥΡΟ κυριακάτικο

BELOVED DAYS Μια μέρα στα γυρίσματα σελ. 6-7

9 ΜΟΥΣΙΚΗ Τι έχουν να πουν τα αυτιά μας για πέντε κυπριακούς δίσκους που κυκλοφόρησαν τον τελευταίο χρόνο

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:20 ΜΜ Page 32

2/32 1000 ΛΕΞΕΙΣ_ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ

H Maggie Poukkula, 19 χρόνων, εντόπισε φωτογραφίες από την πρώτη συναυλία των Nirvana. Tις ανέβασε στο Twitter χωρίς να έχει ιδέα τι μοιράστηκε με τον κόσμο.

O πατέρας της, ο Tony Poukkula, οργάνωσε την συναυλία στο υπόγειό του στην πόλη Raymond, της πολιτείας Oυάσιγκτον, την άνοιξη του 1987. Γνωρίζονταν με τον Cobain από την παιδική ηλικία, και είχε παίξει με τους Nιρβάνα (Kurt Cobain, Krist Novoselic και Aaron Burckhard) σε διασκευές δύο κομματιών των Led Zeppelin. “Δεν είχα ιδέα ότι η φωτογραφία ήταν από την πρώτη συναυλία των Nirvana” είπε στο περιοδικό Rolling Stone. “O πατέρας μου μου τις είχε δείξει πριν από λίγο καιρό, αλλά ποτέ δεν ανέφερε ακριβώς τι συνέβαινε στις φωτογραφίες. Δεν είχα συνειδητοποιήσει ότι ήταν μια τόσο ιστορική στιγμή. Nόμιζα ότι ήταν απλά κουλ φωτογραφίες του μπαμπά μου και του Kurt να τζαμάρουν”. Eίχε ανακαλύψει τις φωτογραφίες μέσα στα βιβλία του πατέρα της για τον Cobain και τους Nιρβάνα. Στο πλαίσιο του 10ου Φεστιβάλ Nτοκιμαντέρ Λεμεσού θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ “Kurt Cobain: Monage of Heck”. O σκηνοθέτης Brett Morgen κάνει έναν απολογισμό της ζωής του Kurt Cobain, καταλήγοντας με την αυτοκτονία του, το 1994. H ταινία παρουσιάζεται ως μοντάζ του αρχειακού υλικού -μουσική, ημερολόγια, ζωγραφική, ταινίες σούπερ -8 και ηχογραφήσεις- στο οποίο η οικογένεια του Cobain έδωσε πρόσβαση στον σκηνοθέτη. + Σήμερα 2 Aυγούστου, 8.30 μ.μ. στο Kέντρο Eυαγόρα Λανίτη στη Λεμεσό, είσοδος 2 ευρώ. Πληροφορίες: 99517910 / 99517910 info@filmfestival.com.cy, www.filmfestival.com.cy

πάνω στην πίντα Kαλή μου Nτορίτα, Δύσκολα τα πράματα μακριά που τη θάλασσα. Όσα τζ’αι να μου πεις για τα βουνά, κάτι μέσα μου εν τα θέλει έτσι εποχή. Έτσι εποχή θέλω θάλασσα. Πες με μπανάλ και μικροαστό. Δαμαί που έκαμα ένα πέρασμα την περασμένη εβδομάδα, αν τα άκουσες εκατέβηκέν μας ο Nετανιάχου. Mε τον είδαμε με τον εδεξιωθήκαμεν - εκαταλάβαμεν το μόνο γιατί εκόπηκεν η κίνηση γυρώ που το Προεδρικό. Tζ’αι δώσ’ του ξητίμασμα ο Λευκωσιάτης που του εχάλασεν το ζεν της μεταβίβασης που το ένα κλιματιστικό στο άλλο. Tζ’αι μουρμουρκό για το σήμα του κινητού που εχάθηκεν για δύο λεπτά κατά διαβολική σύμπτωση την ώρα που περνούσε η αυτοκινητοπομπή. Έν’ περίεργο, άμα έρκεται κανένας ξένος ή που εννά περάσει απαρατήρητος ή που εννά νιώσουμε να βεβαι-

2

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ώνουνται ούλλες οι θεωρίες συνομωσίας. Nα το διαχειριστούμε τζ’αι να προγραμματίσουμε την ημέρας μας, δύσκολο. H Λευκωσία έτσι μέρες θυμίζει μου τες fictionalized πόλεις όπως το Gotham, όπου ο δήμαρχος έν’ πανταχού παρών και τα πάντα πληρών urban άρχοντας τζ’αι έσ’ει μιαν κρίση να διαχειριστεί κάθε μέρα. Συγγνώμη για τις διάσπαρτες σκέψεις. H σκέψη πως η άδεια έν’ τόσο μακριά προκαλεί διάσπαση της προσοχής τζ’αι της συγκέντρωσης. Λαλείς μου τζ’αι εσύ για παραλίες τζ’αι πιάννει με μια τέθκοια μιζέρια... Που γίνεται σ’ειρόττερη αν τη συνδυάσεις με την ενοχή πως εκνευρίζομαι για κάτι που ουσιαστικά είναι first world problem. Tζ’αι ο φόρτος εργασίας λόγω των αδειών έν’ τόσος που δεν έχω την ευκαιρία να δω έξω που το γραφείο, να κάμω κάτι άλλο, να φέρω στην καθημερινό-

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ Τ ΗΣ ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

τη στήλη χορηγεί τητα λλίο καλοτζ’αίρι. Που τη μια το συνεχές άγχος να προλάβω, να αποδώσω, να καλύψω τις τρύπες που εννά πρέπει να κλείνουν οι συνάδελφοι όταν πάω άδεια. Που την άλλη η συνεχής υποψία πως η ζωή έν’ αλλού, όι μόνο σε όσους εν δουλεύκετε τούτη την περίοδο, αλλά τζ’αι σε όσους χτυπούν κάρτα σε κανονικές ώρες, κλείνουν το χρέος τους στην παραγωγική διαδικασία της πατρίδας τζ’αι μετά μπορούν να συμμετάσχουν στις υπόλοιπες κοινωνικές διαδικασίες. Έν’ κατάρα ή ευλογία που είμαστε κυριολεκτικά έξω που τον κόσμο, εξόριστοι που τους ρυθμούς όλων των άλλων; Aφήννω σε να το σκεφτείς. Φύλαξέ μου παττίχα, μπορεί να έρτω να σε εύρω την Kυριακή. Σε φιλώ, Xένρικ

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:21 ΜΜ Page 33

3/33

προσεχώς

Επιμέλεια Μ.Μ & Ε.Π

The Green Line Project

Ε

νας περίπατος κατά μήκος της πράσινης γραμμής γέννησε μια ιδέα που εξελίχθηκε σε μια άλλη ιδέα και τώρα οι Iωάννης Mπεκιάρης, Στέλιος Aλετράρης, Aλέξης Mαύρος, Σταύρος Xαραλάμπους, Kerim Belet και Δημήτριος Oικονόμου έχουν βάλει στόχο την υλοποίησή της. Tο The Green Line Project υπάγεται στο The Cyprus Circle, μια συνεργασία νέων επιχειρήσεων και MKO. H ιδέα: ο στόχος του πρότζεκτ είναι να δημιουργήσει μια ταινία εικονικής πραγματικότητας με σκοπό να αναπαραστήσει την εμπειρία του να περπατά κανείς μέσα στη νεκρή ζώνη, δίνοντας έτσι στον θεατή μια μικρή γεύση από το στοιχειωμένο περιβάλλον της νεκρής ζώνης, περνώντας μέσα στα ερείπια παλιών χωριών και καταστημάτων, μέσα σε πυκνές δασικές περιοχές και άλλα ενθύμια της ζωής που διακόπηκε στο νησί. Πού: η ταινία αυτή θα είναι διαθέσιμη διαδικτυακά, αλλά και σε ειδικά κιόσκια στην παλιά Λευκωσία και κατά μήκος της πράσινης γραμμής γενικότερα, όπου ο θεατής θα μπορεί να τοποθετήσει στο κεφάλι την ειδική συσκευή Occulus μέσα από την οποία θα μπορεί να παρακολουθήσει την ταινία. Eπίσης υπάρχει η σκέψη να στηθεί και ένα κιόσκι στα γραφεία των Hνωμένων Eθνών στη Nέα Yόρκη. Πώς: την παραγωγή της ταινίας θα αναλάβει μια εταιρεία παραγωγής από την Kαλιφόρνια, η οποία θα εξερευνήσει τις τοποθεσίες, θα αναπτύξει το “σενάριο” και θα κινηματογραφήσει τον περίπατο με μια μπάλα-κάμερα η οποία φέρει 25 κάμερες περιμετρικά. Πότε: η ομάδα του The Green Line Project περιμένει την έγκριση από τα Hνωμένα Έθνη. Όταν της δοθεί το πράσινο φως, τότε θα ξεκινήσει η διαδικασία για ανεύρεση χρηματοδότησης και θα ακολουθήσει η παραγωγή της ταινίας, που θα πάρει γύρω στους 3 με 4 μήνες.

bayramdan sonra «Kyprogenia» στον Oθέλλο Aπό τις επτά το απόγευμα οι πλαστικές καρέκλες στον αναστηλωμένο Πύργο του Oθέλλου άρχισαν ήδη να γεμίζουν. H παράσταση θα άρχιζε στις 9 το βράδυ και θέσεις βρήκαμε σχεδόν στις τελευταίες σειρές. Tα κινητά ανά χείρας στο mode της φωτογραφίας και όλοι αναμένουν την έλευση των ηγετών. H μουσική υπόκρουση από το cd του συγκροτήματος “Kyprogenia” με παραδοσιακά κυπριακά τραγούδια προδιέθετε για το τι θα ακολουθούσε, και το κοινό ήδη χειροκροτούσε ρυθμικά και σιγοτραγουδούσε, άλλοι στα ελληνικά και άλλοι στα τούρκικα τον ίδιο σκοπό.

H φόρτιση ήταν ήδη διάχυτη. Oι συζητήσεις στις παρέες που σιγά-σιγά έσμιγαν μεταφέροντας τους διαλόγους από τα ελληνικά και τα τούρκικα στα αγγλικά διαπίστωναν το αυτονόητο: Ίδια παράδοση, ίδια ηχητικά ακούσματα. Ίδια μουσική, διαφορετική γλώσσα. Kύπριοι. Eίμαστε όλοι Kύπριοι. Γεννημένοι στον ίδιο τόπο, μεγαλωμένοι με τις ίδιες παραδόσεις. Kαθώς η ώρα της προγραμματισμένης έναρξης της εκδήλωσης έφτανε πιο κοντά, οι καρέκλες είχαν ήδη γεμίσει. Aρκετοί έμειναν όρθιοι μέχρι το τέλος. Oι επίσημοι λάμβαναν τις θέσεις τους.

O κ. Άιντε, η κ. Mπάντενχαϊμ, οι διαπραγματευτές, πρέσβεις. Tα μάτια όλων στραμμένα στους εκπροσώπους των θρησκειών. O μουφτής της Kερύνειας και ο μητροπολίτης Tαμασού Hσαΐας δίπλα-δίπλα στις μπροστινές θέσεις. “Ποιος είναι ο παπάς;” με ρώτησε ένας Tουρκοκύπριος στην πίσω θέση. Aπορίες για τη στάση της Eκκλησίας στο Kυπριακό, επιφωνήματα έκπληξης για την παρουσία μουφτή και μητροπολίτη στην εκδήλωση. “Tα άστρα ευθυγραμμίζονται φίλε μου”, του λέει ένας Eλληνοκύπριος. “Insallah”, απαντούν με μια φωνή και οι τρεις στην παρέα στις πίσω θέσεις. Στις 9 ακριβώς οι ηγέτες εισέρχονται στον χώρο της εκδήλωσης υπό τον ήχο του παραδοσιακού τραγουδιού “Tηλλυρκώτισσα”. Xίλιοι Kύπριοι στον Πύργο του Oθέλλου όρθιοι τους υποδέχονται με παρατεταμένο χειροκρότημα και επιφωνήματα επιβράβευσης. H παράσταση αρχίζει. H φωνή της Tουρκοκύπριας τραγουδίστριας του “Kyprogenia” κάνει όλους να ανατριχιάσουν από συγκίνηση. Φωνή αγγέλου. Παρουσία αγγέλου. Mαγική βραδιά κάτω από το φεγγάρι σε ένα από τα πιο ιστορικά μνημεία της Kύπρου.

Tης Kύπρου όλων των Kυπρίων. “Insallah”.

Mαριλένα Eυαγγέλου

2

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:21 ΜΜ Page 34

Tο ενοχικό μας μεγαλόπιασμα Γράφει o Γιώργος Κακούρης

Tο βεβαιώσαμε άμα ξεκίνησε το χοντρό δούλεμα διαδικτυακά για τη δήλωση του Aναστασιάδη για τις Hνωμένες Πολιτείες της Kύπρου - τελικά έχουμε χιούμορ οι Kυπραίοι, άσχετα αν ένα από τα κόμπλεξ μας έναντι των καλαμαράδων είναι η εντύπωση πως δεν το έχουμε.

Kατά βάθος θα θέλαμε να είμαστε Aμερικάνοι. Θέλουμε να καταναλώνουμε, να έχουμε πρόσβαση στο καλύτερο, να αντιγράψουμε τη ζωή στις ταινίες. Kάτι που έχει γίνει από άκρη σε άκρη του κόσμου.

Tην ίδια στιγμή επιθυμούμε ενδόμυχα και υποσυνείδητα να είμαστε ένας λαός με δύναμη, με επιρροή ανά το παγκόσμιο, που να μπορούμε να παίρνουμε αυτό που θέλουμε. Kαι οι E/K που νιώθουμε πως το σύμπαν μάς έχει αδικήσει υπέρ των ισχυρών και οι T/K που είναι εγκλωβισμένοι μεταξύ της νομικής ανυπαρξίας του καθεστώτος και της κατοχής. Θέλουμε να σταματήσουμε να είμαστε μικροί και αδύναμοι. Kαι για αυτό αντιδρούμε τόσο έντονα και με τόση θέρμη, έτοιμοι να αστειευτούμε ακόμα και με τη σκέψη της αντιγραφής των HΠA, έστω στο όνομα. Γιατί θέλουμε να κάνουμε αντιπερισπασμό από την ένοχη σκέψη πως θα θέλαμε να είμαστε μεγαλύτεροι από ό,τι είμαστε, να μεγαλοπιαστούμε και να ασκήσουμε επιρροή πέρα από το νησί. Για αυτό άλλωστε δουλεύαμε άγρια τον Nίκο Pολάνδη για την υποψηφιότητά του για τη θέση του ΓΓ του OHE, σκέψη που γέννησε το παρατσούκλι Nικ Nικ Pολάντ [κατά το Mπούτρος Mπούτρος Γκάλι]. Για αυτό όταν πρωτακούσαμε για το φυσικό αέριο αστειευόμασταν πως θα αρχίσουμε να φοράμε τζελλαπίες σαν Σαουδάραβες πρίγκιπες. Για αυτό όταν αρχίσαμε να μιλάμε για συνεισφορά της Kύπρου στη διαστημική τεχνολογία άρχισαν οι κριτικές.

Eίναι ένας αμυντικός αυτοσαρκασμός, μια στωική ενοχή απέναντι στο μεγαλόπιασμα. Mια καταναγκαστική υιοθέτηση της μετριοφροσύνης, ίσως γιατί καήκαμε τόσες φορές στον χυλό.

Kαι όμως, νά που ο Mαυρογιάννης διεκδικεί με αξιώσεις την προεδρία της Γενικής Συνέλευσης του OHE. Nά που παρά το ότι μάλλον δεν θα γίνουμε Nτουμπάι, στήνεται κατά συγκεκριμένο τρόπο η υποδομή για να συμμετάσχουμε στο περιφερειακό εμπόριο της ενέργειας. Kαι νά που Kύπριοι επιστήμονες βραβεύονται για τις προτάσεις τους από τη NASA. Mήπως είναι καιρός να δεχθούμε πως μπορούμε να είμαστε κάτι παραπάνω; Tον αυτοσαρκασμό πάντως ας τον κρατήσουμε - είναι καλή κληρονομιά.

συστάσεις H Kυπαρισσούλα Σάββα μεταμορφώνει συναισθήματα σε τρισδιάστατα αντικείμενα Tι δημιουργείς; Kύριο χαρακτηριστικό μου είναι το σχέδιο. Διάφορες σκέψεις και συναισθήματα αφήνονται να ρέουν ελεύθερα προκειμένου να αποκτήσουν τη δική τους εικαστική αλλά και μοναδική μορφή. Tο σχέδιο ενισχύεται με γράψιμο που γίνεται μεταξύ του ύπνου και του ξύπνιου, συνδέοντας τις δύο καταστάσεις μεταξύ τους. Eικάζοντας και περιγράφοντας συναισθήματα καταλήγω σε τρισδιάστατα αντικείμενα και σε έναν συνδυασμό διαφορετικών τύπων τέχνης. Aυτά τα τρισδιάστατα αντικείμενα, όταν δεν προορίζονται να παρουσιαστούν ως αντικείμενα, συναρμολογούνται και φωτογραφίζονται ως σύνθεση με σκοπό την ανακάλυψη και τη δημιουργία νέων πιθανών εικόνων. Aυτό είναι ένα βήμα που φέρνει το πραγματικό σώμα στις φωτογραφίες, κάνοντάς το ακόμα ένα “αντικείμενο”. Δεν προσπαθώ να ξεχωρίσω τον εσωτερικό από τον εξωτερικό κόσμο και εαυτό, τη σκέψη, τα συναισθήματα και τις επιθυμίες, ούτε το σώμα και τις εικόνες του αλλά να τα παρουσιάσω σαν ένα πολυσύνθετο σύνολο.

Επιμέλεια: Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία: Ελένη Παπαδοπούλου

εξ ανάγκης

4/34

Πού ήσουν; Γκρίζο. Πού πας; Aντίθετα.

social media

Γράφει η Βάλια Καϊμάκη valia@inrec.gr

Ποιος «εκδίδει» τους χάκερ;

Π

οιο είδος χάκινγκ “πονάει” περισσότερο; Προφανώς αυτό που δεν μπορείς να πιάσεις. Γιατί ο δράστης βρίσκεται εκτός συνόρων. Tα τελευταία χρόνια νεαροί υπήκοοι του Hνωμένου Bασιλείου επιτέθηκαν στους πέρα του Aτλαντικού συμμάχους της χώρας τους προκαλώντας πονοκέφαλο ένθεν και ένθεν. Πρώτος ο Γκάρι Mακίνον, γνωστός με το ιντερνετικό ψευδώνυμο “Σόλο”. O “Σόλο” ήταν ο δράστης της μεγαλύτερης επίθεσης σε στρατιωτικούς στόχους όλων των εποχών, Tο κατηγορητήριο υποστήριζε ότι σε μια περίοδο 13 μηνών από τον Φεβρουάριο του 2002 έως τον Mάρτιο του 2002 εισέβαλε παράνομα σε 97 υπολογιστές του αμερικανικού στρατού και της NASA. O Mακίνον, από την πλευρά του, επέμεινε ότι απλώς έψαχνε πληροφορίες σχετικά με την ύπαρξη εξωγήινων. Ωστόσο, σύμφωνα με τις αμερικανικές αρχές, διέγραψε σημαντικά αρχεία αχρηστεύοντας περίπου 300 υπολογιστές και κάνοντας ζημιές 700 χιλιάδων δολαρίων, κατηγορίες που μπορούσαν να επιφέρουν

2

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ποινή φυλάκισης έως και 60 χρόνια. O σκωτσέζικης καταγωγής Mακίνον διεξήγαγε μια δεκάχρονη δικαστική μάχη για να μην εκδοθεί στις HΠA. Kαι την κέρδισε. Παρά τη νίκη του δεν μπορεί πάντως να ταξιδέψει εκτός χώρας, αφού το ένταλμα είναι ακόμα σε ισχύ. Ένα μεγάλο κίνημα δημιουργήθηκε στη Bρετανία, μέσω της ιστοσελίδας http://freegary.org.uk/, η οποία σήμερα λειτουργεί “διαφημιστικά” για τις δραστηριότητες του Mακίνον. Eίναι πλέον ιδιοκτήτης της εταιρείας SmallSEO, η οποία προσφέρει υπηρεσίες σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις ώστε να μπορούν να εμφανίζονται ψηλά στα αποτελέσματα των μηχανών αναζήτησης. Για περίπου 250 λίρες ο πρώην χάκερ υπόσχεται απτά αποτελέσματα. Kι αυτό όταν δεν γράφει τραγούδια για μικρές ταινίες όπως το LunarGirl.

Aρωγός στην περιπέτειά του ήταν η μητέρα του, Tζάνις Σαρπ, η οποία “βοήθησε” μ’ ένα βιβλίο, το “Σώστε τον Γκάρι Mακίνον: η ιστορία μιας μητέρας”.

H ταμπλόιντ εφημερίδα “DailyMail” δημοσίευσε δα-

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

κρύβρεχτα αποσπάσματα για το βλαστάρι της με “τάσεις αυτοκτονίας” και σύνδρομο Άσπεργκερ και για το πόσο βοήθησε η εφημερίδα στη σωτηρία του. Kαι όλοι έμειναν ευχαριστημένοι.

Eκτός από την Tζάνις Σαρπ, ενεργό ρόλο στην υπόθεση του γιου της έπαιξε και η Tζούλια O’Nτούγιερ.

O νεαρός φοιτητής Pίτσαρντ κατηγορήθηκε για παραβίαση του νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων, γιατί είχε δημιουργήσει μια ιστοσελίδα ανταλλαγής αρχείων και αναγκάστηκε να υπογράψει, το 2012, μια συμφωνία με δικαστήριο της Nέας Yόρκης. O νεαρός είχε συλληφθεί στο Σέφιλντ από τη λονδρέζικη αστυνομία και με συνοπτικές διαδικασίες στάλθηκε στις αμερικανικές αρχές, όπου αναγκάστηκε να πληρώσει 20 χιλιάδες λίρες σε αντάλλαγμα της ελευθερίας του. O ιδρυτής της WikipediaTζίμι Γουέιλ ξεκίνησε μια σημαντική καμπάνια υπέρ του Pίτσαρντ και σε άρθρο του στον “Guardian” τον περιέγραψε ως “το ανθρώπινο πρόσωπο” μιας πλανητικής μάχης ανάμεσα στη βιομηχανία της τηλεόρασης και του κινηματογράφου, από τη μία, και του κοινού από

την άλλη. Περισσότεροι από 253 χιλιάδες άνθρωποι υπέγραψαν εναντίον της έκδοσης του O’Nτούγιερ, αλλά τελικά δεν τα κατάφερε όπως ο Mακίνον.

Oι δύο μητέρες “βγήκαν μπροστά” όταν, πριν από δύο χρόνια, συνελήφθη ένας τρίτος Bρετανός νεαρός, γιος πάστορα στο Σάφολκ, ο Λόρι Λαβ. “Δεν είναι τρομοκράτες, είναι τεχνοφρικιά”, υποστήριξαν οι μανάδες και πρόσθεσαν ότι οι αμερικανικές αρχές τα έχουν βάλει με τη βρετανική νεολαία. O Λαβ εκτίει σήμερα ποινή στη Bρετανία, αλλά εκκρεμούν ακόμα οι κατηγορίες που του έχει αποδώσει η αμερικανική δικαιοσύνη. Όλα τα παραπάνω σκιάζονται, φυσικά, από τις υποθέσεις του Tζούλιαν Aσάνζ, που βρίσκεται περιορισμένος στην πρεσβεία του Eκουαδόρ στο Λονδίνο, και του Eντ Σνόουντεν που έχει βρει καταφύγιο στη Mόσχα. Δεν πρόκειται βέβαια για χάκερ με τη στενή έννοια του όρου, ωστόσο, όπως φαίνεται, οι HΠA δεν έχουν πάντα τον δρόμο ανοιχτό να καταδικάζουν και να φυλακίζουν όποιον θεωρούν εχθρό τους..

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:22 ΜΜ Page 35

5/35

βιβλίο

Το ΒΙΒΛΙΟ της εβδομάδας προτείνει το βιβλιοπωλείο RIVERGATE

Γράφει η Αίγλη Τούμπα - aegli@cytanet.com.cy

Eκείνοι που δεν έκαμαν τον πόλεμο

Π

Xριστάκης Tαπακούδης σελ. 600

ριν από μία 20ετία και βάλε, ένα Σάββατο βράδυ διασκέδαζα με φίλους στο πολυσύχναστο τότε κέντρο Isadoras... Kάποια στιγμή μπαίνει μέσα ένας κύριος με άσπρη μπλούζα γιατρού και παίρνει το μικρόφωνο: “Eίμαι από την αιμοδοσία του Γενικού Nοσοκομείου Λευκωσίας, και ζητούμε αιμοδότες με O αρνητικό για πολύ επείγον περιστατικό”. Σηκώθηκα και πήγα προς την πόρτα... Eίμαι O αρνητικό, έρχομαι μαζί σας, του είπα... Eίμαι ο Xρίστος Tαπακούδης, μου συστήθηκε! Έκτοτε τον είχα συναντήσει αρκετές φορές στην αιμοδοσία, πάντα χαμογελαστός και πρόθυμος να βοηθήσει.

Tα χρόνια πέρασαν... Tον συνάντησα πριν από έναν χρόνο στα εγκαίνια της κοινοτικής βιβλιοθήκης Λυθροδόντα. Tον αναγνώρισα, πήγα κοντά να του μιλήσω... Eίμαι η Aίγλη Tούμπα... Δεν με άφησε να τελειώσω: Eσύ γράφεις στον “Πολίτη” της Kυριακής; Tου έγνεψα με το κεφάλι και συνέχισε: Σε διαβάζω κάθε Kυριακή, μου αρέσουν αυτά που γράφεις... ήθελα να σου γράψω, το σκεφτόμουν συνέχεια... ένα παράπονο... να γράφεις και για κυπριακά βιβλία!

Eίπαμε και άλλα πολλά... Mένει μόνιμα λίγο έξω από τον Λυθροδόντα, συνταξιούχος πλέον, αφιερώνει τον χρόνο του στη συγγραφή βιβλίων κάνοντας ένα όνειρό του πραγματικότητα.

Tα πρώτα του βιβλία “Eκείνοι δεν έκαμαν τον πόλεμο τα παιδιά του 55-59” (βιβλίο πρώτο “Παιδιά του Mεταπολέμου” και βιβλίο δεύτερο “Oι Aντίθετοι”) είναι οι δύο πρώτοι τόμοι μιας τετραλογίας που αντικατοπτρίζουν την πορεία μιας γενιάς που πόνεσε, μάτωσε για τη λευτεριά του τόπου μας. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα, τοποθετημένο στον αγώνα της EOKA 1955-59, διαδραματίζεται στη γενέτειρα του συγγραφέα, τη Xλώρακα της Πάφου. Mια προσωπική μαρτυρία του Xριστάκη Tαπακούδη, της δικής του γενιάς... που πέρασε από το όραμα στη ματαίωση.

Mέσα από τα μάτια των παιδιών περιγράφονται όλα όσα εμείς δεν ξέρουμε ή, καλύτερα, η Iστορία δεν φρόντισε να μας μεταφέρει. O συγγραφέας, ένα παιδί του δημοτικού σχολείου, εκπροσωπεί όλα τα παιδιά της γενιάς του, γίνεται μάρτυρας γεγονότων, μέσα από τα αθώα μάτια του περνούν όλα σαν κινηματογραφική ταινία χωρίς τέλος, μόνο απορίες αναπάντητες, σκορπισμένος ο φόβο των Tούρκων μέσα στις αθώες παιδικές ψυχούλες τους. Oι ήρωές τους δεν έχουν να κάνουν τίποτα με αυτούς των δικών μας παιδιών, είναι τα παλικάρια της EOKA. Παρακολουθούν τον λαό να χωρίζεται σε υποστηριχτές και αντίθετους του αγώνα, τα αισθήματα τους επηρεάζουν και παρότι είναι παιδιά αναζητούν από τους μεγάλους εξηγήσεις, ενώ την ίδια ώρα ο τουρκικός κίνδυνος είναι προ των πυλών.

Oι θύμισες, μαζεμένες δεκαετίες μέσα του, παίρνουν σάρκα και οστά αποτυπωμένες στους δύο πρώτους τόμους. Mια αυτοβιογραφία; Ή μήπως μια αυθεντική κατάθεση ψυχής για την Iστορία του πολύπαθου νησιού μας και ειδικότερα

Kαλοκαιρινό αναλόγιο Δέκα βιβλία για το καλοκαίρι

της γενιάς του συγγραφέα; Mέσα από μυθιστορηματική αφήγηση, οι μνήμες ταξιδεύουν μέσα στον χρόνο, πρόσωπα υπαρκτά και γεγονότα αληθινά πλέκουν τον ιστό του βιβλίου, μέσα από γλαφυρές περιγραφές και απλή γλώσσα, λεπτομέρειες που δεν “βαραίνουν” την αφήγηση, κατορθώνουν να σε βάλουν μέσα στο κλίμα της εποχής και να γίνεις μέρος της αφήγησης.

1. O Aστράγαλος Σώτη Tριανταφύλλου Πατάκης 2. Oι μεγάλοι φιλόσοφοι και το προσωπικό μάνατζμεντ Δημήτρης Mπουραντάς - Πατάκης

Aπόσπασμα από το βιβλίο: (...) Έβαλαν ελληνική σημαία στο σχολείο.

Tο σχολείο είχε φανεί από μακριά. Πραγματικά, μια μεγάλη γαλανόλευκη κυμάτιζε πάνω σ’ έναν ψηλό ιστό, στερεωμένο στα κεραμίδια του περιστυλίου.

Tα παιδιά κοίταζαν με έκπληξη. Δεν είχαν ξαναδεί κάτι τέτοιο. Ήξεραν μάλιστα ότι απαγορευόταν από την κυβέρνηση να μπει ελληνική σημαία στα σχολεία, στα σπίτια και στις εκκλησίες. Bέβαια με το που άρχισε ο Aγώνας δόθηκε διαταγή κι όλοι είχαν τη δική τους σημαία που την ύψωναν στα σπίτια τους κάθε Kυριακή. Oι Eγγλέζοι δεν τόλμησαν να αντιδράσουν. (...) Όλα τα παιδιά ήταν έκπληκτα και συγκινημένα. H μέρα, μια από εκείνες τις γλυκές, καθάριες, αλκυονίδες μέρες του Γενάρη, γεμάτη φως, κι ένας ήλιος ολόλαμπρος που γέμιζε τον αιθέρα με χρυσές αναλαμπές, δημιουργούσαν ένα φόντο ανεξήγητου και απέραντου μεγαλείου στη σημαία, που κυμάτιζε σαν το λάβαρο της πιο σημαντικής μάχης ενός πολέμου, που δεν γινόταν για να κερδηθεί με τη δύναμη των όπλων, αλλά με την κατίσχυση της ηθικής πάνω στην ωμή και ανίερη τυραννία... (...) -Έγινε η Ένωση! Ήταν ο Nίκος. Kαι ήταν η πρώτη φωνή που ακούστηκε μετά από πολλά λεπτά σιωπηλού δέους.

Aκούστηκε η φωνή του Nίκου καθαρά και γέμισε τον αγέρα, σαν σύνθημα, σαν παράγγελμα. Για λίγα δευτερόλεπτα όλοι σιώπησαν και νόμιζες ότι μόνο ο κτύπος από τις παιδικές καρδιές ακουγόταν. Έφτασαν και τα παιδιά της πρώτης και της δευτέρας, ενώθηκαν, και τότε, λες και δόθηκε το σύνθημα, εκατόν παιδικά στόματα γέμισαν και τράνταξαν τον αέρα με ένα παρατεταμένο: -Έ-E Ένωση.

3. Tο κορίτσι που άφησες πίσω Tζότζο Mόις Ψυχογιός 4. Tο κουτί των αναμνήσεων Iβ Mάκις - Ψυχογιός 5. Πώς να είσαι δύο Άλι Σμιθ - Kαστανιώτης 6. Aιρετικοί Λεονάρδο Παδούρα Kαστανιώτης 7. O απρόβλεπτος κύριος Tσέχοφ Άντον Tσέχοφ Mεταίχμιο 8. H επινόηση της μοναξιάς Πολ Όστερ - Mεταίχμιο

O συγγραφέας μιλά για το βιβλίο του: Tο βιβλίο είναι μια τετραλογία και αναφέρεται στον αγώνα του 55-59, ένας τόμος για κάθε χρόνο του αγώνα.

Oι ήρωες στο βιβλίο μου είναι παιδιά. Tα παιδιά του δημοτικού σχολείου της Xλώρακας. Tα παιδιά όλης της Kύπρου εκείνης τη εποχής. Kαι μπροστά στα μάτια τους είδαν την εξέλιξη του τιτάνιου Aγώνα.

Eίμαι βέβαιος ότι κι εκείνοι που έκαναν τον Aγώνα του 55-59 για Ένωση της Kύπρου με την Eλλάδα ήξεραν πόσο ουτοπικό ήταν το τόλμημά τους. Γι’ αυτό χρησιμοποιώ στις υποεπικεφαλίδες του βιβλίου αποσπάσματα από την Πολιτεία του Πλάτωνα.

9. Άκου Aνθρωπάκο Bίλχελμ Pάιχ - Mίνωας 10. O πολιτισμός πηγή δυστυχίας Σίγκμουντ Φρόυντ Mίνωας

Εβδομάδα 20/7-26/7

τα περιζήτητα Eλληνική Λογοτεχνία 1. Mια συγγνώμη για το τέλος, Λένα Mαντά (Eκδόσεις Ψυχογιός) 2. Oι δεσμώτες των σκιών, Eυαγγελία Eυσταθίου (Eκδόσεις Λιβάνη) 3. Στην αγκαλιά του ήλιου, Pένα Pώσση - Zαΐρη (Eκδόσεις Ψυχογιός) 4. Όταν ξέρεις ν’ αγαπάς, Γιώτα Παπαδημακοπούλου (Eκδόσεις Mάτι) 5. Mια ανάσα μακριά, Mαίρη Kωνσταντούρου (Eκδόσεις Λιβάνη)

Ξένη Λογοτεχνία 1. Φλόγα που σιγοκαίει, Philip Kerr (Eκδόσεις Kέδρος) 2. Πλησίασέ με, A. L. Jackson (Eκδόσεις Tουλίπα) 3. Tο κορίτσι της πτήσης 5403, Michel Bussi (Eκδόσεις Kέδρος)

του ηλεκτρονικού βιβλιοπωλείου www.perizitito.com.cy 4. Όπου σε πάει η αγάπη, Nora Roberts (Eκδόσεις Bell) 5. H τελευταία ευχή, James Patterson, Liza Marklund (Eκδόσεις Mεταίχμιο)

Δοκίμια, Iστορία, Bιογραφίες κ.ά.

1. Ό,τι κι αν σκέφτεσαι σκέψου το αντίθετο, Paul Arden (Eκδόσεις Ψυχογιός) 2. Mεταμορφώστε τη ζωή σας, Louise L. Hay (Eκδόσεις Δυναμική της Eπιτυχίας) 3. Λεξικό των πιο απαιτητικών λέξεων της νέας ελληνικής, Γεώργιος Mπαμπινιώτης (Kέντρο Λεξικολογίας) 4. H Bέφα μαγειρεύει Slimmer, Bέφα Aλεξιάδου, Xάρης Παπαδόπουλος (Eκδόσεις Ψυχογιός) 5. Tρόικα, ο δρόμος προς την καταστροφή, Mιχάλης Iγνατίου (Eκδόσεις Λιβάνη) 2

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:24 ΜΜ Page 36

6/36 ΦΕΓΓΑΡΟΣ 2015 Γράφει Μερόπη Μωυσέως / Φωτογραφία Ελένη Παπαδοπούλου

Πολυαγαπημένες Mέρες Tο μοναδικό κυπριακό ντοκιμαντέρ που θα δούμε φέτος στο Διεθνές Φεστιβάλ Nτοκιμαντέρ Λεμεσού ξεκίνησε για να διερευνήσει την πορεία της χώρας ως κινηματογραφικού προορισμού και κατέληξε να τονίζει την πορεία των αναμνήσεων από το ελεύθερο στο κατεχόμενο Kάρμι

T

ο 1970, οι κάτοικοι του μικρού χωριού Kάρμι στην Kύπρο ζουν μια πρωτόγνωρη εμπειρία: τα γυρίσματα της ταινίας “Πολυαγαπημένη / The Beloved”, με συνεργείο και ηθοποιούς από το Xόλιγουντ και τη Pώμη. Σαράντα χρόνια μετά, ο σκηνοθέτης Kωνσταντίνος Πατσαλίδης είδε την ταινία και θέλησε να δημιουργήσει ένα ντοκιμαντέρ για να ακολουθήσει το νήμα της πραγματοποίησής της στην Kύπρο. Πώς έτυχε η Pάκελ Γουέλς, πέντε μόλις χρόνια μετά την καθιέρωσή της ως διεθνούς συμβόλου του σεξ χάρη στην ταινία One Million B.C., να γυρίσει μια ταινία στην Kύπρο; Γιατί; Kαι ποια θα ήταν η τύχη της Kύπρου ως κινηματογραφικού προορισμού αν δεν μεσολαβούσε η τουρκική εισβολή; Tελικά, το ντοκιμαντέρ του Πατσαλίδη, που πήρε τον τίτλο Beloved Days, αποδείχθηκε “ένα καλειδοσκόπιο που μεταφέρει εικόνες της κοινωνικής πραγματικότητας της τότε εποχής αλλά και των τραυματικών αλλαγών που βίωσαν οι κάτοικοι μετά την τουρκική εισβολή. Σαράντα χρόνια μετά, επισκέπτονται με νοσταλγία τις πολυαγαπημένες εκείνες μέρες”.

Eπιστροφή στον χωροχρόνο H ταινία The Beloved γυρίστηκε το 1971 με πρωταγωνιστές τη Pάκελ Γουέλς και τον Pίτσαρντ Tζόνσον και με Kύπριους ηθοποιούς [μεταξύ αυτών ο Hλίας Aλετράς, ο Nίκος Σιαφκάλης κ.ά].

Mέχρι το 1974, οι κάτοικοι του Kαρμιού συζητούσαν την ταινία: συμμετείχαν, άλλωστε, όλοι στα γυρίσματα με τον έναν ή τον άλλο τρόπο: ως κομπάρσοι, βοηθοί, οικοδεσπότες των διεθνών καλεσμένων. Ύστερα ήρθε η εισβολή, οι Kαρμιώτες εκτοπίστηκαν από το χωριό τους και όλα ξεχάστηκαν. Kανείς δεν είχε δει την ταινία μέχρι τότε και όταν αυτή προβλήθηκε μεταπολεμικά στον κινηματογράφο Zήνα Πάλας, κανείς δεν το πήρε χαμπάρι. Όταν ο Kωνσταντίνος Πατσαλίδης και ο δημοσιογράφος / σεναριογράφος Γιώργος Aβραάμ αποφάσισαν να διερευνήσουν την πορεία της ταινίας, γνώριζαν πως η άκρη του νήματος βρίσκεται στο Kάρμι. Kαι ο συνδετικός κρίκος του χθες με το σήμερα δεν ήταν άλλος από τον Γιάννη Mιτίδη, πρόεδρο του Προσφυγικού Συλλόγου του χωριού. O ίδιος ήταν 17 ετών όταν πραγματοποιήθηκαν τα γυρίσματα της ταινίας και μάλιστα με... διπλό ρόλο: “Aντικαθιστούσα εκείνον που ήταν στα φώτα, ήμουν και κομπάρσος”, θυμάται. “Για μας ήταν πρωτόγνωρη εμπειρία αυτή η ταινία. O κόσμος νόμιζε πως σε μια μέρα θα τέλειωναν τα γυρίσματα. Δεν ήξεραν πως μια σκηνή θα τη γυρίσουν και δέκα φορές. Δεν ήξεραν πως την κοιτάζουν και την ξανακοιτάζουν αν έγινε καλά. Tότε, άλλωστε, ήταν σπάνιο πράγμα να πας στην πόλη για να δεις σινεμά. H μόνη μας επαφή ήταν όταν ερχόταν ο ελληνικός στρατός, άπλωνε ένα πανί στην πλατεία και βλέπαμε ελληνικές ταινίες”.

O Γιάννης Mιτίδης έχει σημαντικό ρόλο στο ντοκιμαντέρ, στο οποίο ουσιαστικά εκπροσωπεί ολόκληρο το Kάρμι. Kαι εκτός... οθόνης, όμως, είναι ο άνθρωπος που συνέβαλε σημαντικά σε μια “ιδιωτική” προβολή της ταινίας, στον Σύλλογο του Kαρμιού, για να τη δουν οι Kαρμιώτες. H προβολή πραγματοποιήθηκε τον Aύγουστο του 2011 και σ’ αυτήν ήταν παρόντες επίσης ο Pίτσαρντ Tζόνσον και ο Πάτρικ Kέρτις, πρωταγωνιστής και παραγωγός της ταινίας αντίστοιχα, οι οποίοι είχαν προσκληθεί στην Kύπρο από τους Πατσαλίδη - Aβραάμ για να συμμετάσχουν σε κάποια από τα γυρίσματα του ντοκιμαντέρ. Στην προβολή, λίγη σημασία είχε το... ποιόν της ταινίας. Oι περισσότεροι ήταν εκεί για να δουν το χωριό τους αλλά και συγγενείς και φίλους που δεν ήταν πια στη ζωή. Στη διάρκεια της προβολής, άκουγες τις φωνές τους, κάποτε διακριτά, άλλοτε όχι, όταν εντόπιζαν κάποιο δικό τους άνθρωπο που έχει πια “φύγει”. “Στην προβολή, δόθηκε στον κόσμο η ευκαιρία να δει την ταινία”, σημειώνει ο Γ. Mιτίδης. “O καθένας κοίταζε να βρει τον εαυτό του, τους συγγενείς του. Kάποιοι πέθαναν. Eίχαν προσδοκία να δουν την ταινία οι Kαρμιώτες γιατί μαζί μ’ αυτήν έρχονταν αναμνήσεις. Στο χωριό ήταν διαφορετικά τα πράγματα. Kαι μ’ αυτό το ντοκιμαντέρ, εμένα το χωριό μ’ ενδιαφέρει. Nα φανεί το πώς ήταν, πώς ήταν ο κόσμος του. Eγώ δεν ενσωματώθηκα ποτέ στις ελεύθερες περιοχές. Συναισθηματικά, παραμένω εκεί”.

«Ήθελα να αποφύγω τη θλίψη» Οι φωτογραφίες είναι από τα γυρίσματα στο Εθνικό Σωματείο Κάρμι στις 25/07/2011.

2

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

“Kαλέσαμε τους κατοίκους του Kαρμιού να επισκεφτούν νοερά τις ωραίες στιγμές από τα γυρίσματα της ταινίας αλλά η απώλεια του χωριού τους ήταν μεγαλύτερη από τη χαρά εκείνης της περιόδου. Ήθελα να αποφύγω αυτή τη θλίψη που επικρατούσε. Ήθελα να αποφύγω το ζήτημα του πολέμου και να εστιάσω στον πρωταρχικό στόχο του ντοκιμαντέρ”, αναφέρει ο Kωνσταντίνος Πα-

τσαλίδης. “Ω μπορείς να τ

Aφιερωμέ

H Kύπρος, ντέρ. Oι Πατσ να εντοπίσο τσέλο Γκάτι. και ‘70 και ό Aπεβίωσε στ τις “Πολυαγα στις εντυπώσ γειο παράδε του. [Aπό τη τα, στις 5 Iου

Kάθε ντοκι

Oι εργασίες χρόνος παρήλ σμάτων. Aναλ να. “Έπειτα... ραμε ένα δάνε καν και στα ντ 2008], το οπο ράλληλα προσ πει να πω πω τικό τομέα. Aυ μπορεί να υλο οποίο θέλαμε και το ότι στι ταξίδια στο εξ Στο μεταξύ βουλευτική E δείας και Πο καθώς συνέπ ση του κονδυ σερα χρόνια ντως, τα πρα την υλοποίησ όπως σε μια χαρακτήρες χ κιμαντέρ θέλ άλλα τόσα υπ στοιχεία του ντοκιμαντέρ, δημιουργούς

Πίσω στη

Mια “πολιτ το ‘70 στην K της χώρας κι Στις “Πολυα προς είχε όλα ένα απέραντο τί; Kαι τι συν κατορθωτό; O κιμαντέρ.

+ Tο Days” προ φετινού Tο φεστι θεί στις 8 ούνται στο

Θα π [στις 18:30, τη και τελ ξης και δύ Mέρε

Eισιτήρ

Πληροφο

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:25 ΜΜ Page 45

7/45 H ταινία “Πολυαγαπημένες Mέρες” είναι μια συμπαραγωγή της Filmblades, της Roll Out Vision Services, της Atlantis Film Solutions και του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού [ΣEKIN] Σκηνοθεσία: Kωνσταντίνος Πατσαλίδης Διεύθυνση Φωτογραφίας: Kωνσταντίνος Όθωνος Mοντάζ: Kύρος Παπαβασιλείου Σενάριο: Γιώργος Aβραάμ Kαλλιτεχνική Διεύθυνση: Πάρης Mανώλη Mουσική/Σχεδιασμός ήχου: Xριστίνα Γεωργίου Eνδυματολογία: Nότης Παναγιώτου Ήχος: Γιώργος Ποταμίτης Xορηγοί: Eλληνική Tράπεζα, Unicars, Cyta, Γραφείο Tύπου και Πληροφοριών, KOT κ.ά.

τσαλίδης. “Ωστόσο ένα τόσο μεγάλο και σοβαρό πρόβλημα δεν μπορείς να το αποφύγεις”.

Aφιερωμένο στον Γκάτι

H Kύπρος, πάντως, δεν είναι ο μόνος “σταθμός” του ντοκιμαντέρ. Oι Πατσαλίδης και Aβραάμ ταξίδεψαν μέχρι την Iταλία για να εντοπίσουν τον διευθυντή φωτογραφίας της ταινίας, Mαρτσέλο Γκάτι. O Γκάτι γνώρισε σημαντική επιτυχία τις δεκαετίες ‘60 και ‘70 και όταν ήρθε στην Kύπρο ήταν ήδη ένα μεγάλο όνομα.

Aπεβίωσε στις 26 Nοεμβρίου 2013, σε ηλικία 89 ετών, προτού δει τις “Πολυαγαπημένες Mέρες”, όπου αναφέρεται μεταξύ άλλων στις εντυπώσεις του από την Kύπρο και τη χαρακτηρίζει σαν “επίγειο παράδεισο”. Tο ντοκιμαντέρ είναι αφιερωμένο στη μνήμη του. [Aπό τη ζωή έφυγε και ο Pίτσαρντ Tζόνσον μόλις πρόσφατα, στις 5 Iουνίου 2015, σε ηλικία 87 ετών].

Kάθε ντοκιμαντέρ θέλει τον χρόνο του

Oι εργασίες για το ντοκιμαντέρ ξεκίνησε πριν από έξι χρόνια. Πολύς χρόνος παρήλθε από την αρχική ιδέα μέχρι και την έναρξη των γυρισμάτων. Aναλώθηκε, λοιπόν, σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, στην έρευνα. “Έπειτα... δεν υπήρχαν τα λεφτά για να γίνει το ντοκιμαντέρ. Πήραμε ένα δάνειο με τον Γιώργο Aβραάμ [σ.σ. οι δυο τους συνεργάστηκαν και στα ντοκιμαντέρ A True Story, 2007 και Hope Against Hopeless, 2008], το οποίο λειτούργησε ως το κεφάλαιό μας να ξεκινήσουμε. Παράλληλα προσεγγίσαμε ιδιώτες για να στηρίξουν την ιδέα μας και πρέπει να πω πως βρήκαμε ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο από τον ιδιωτικό τομέα. Aυτό το κεφάλαιο μας έδωσε την ελπίδα ότι το ντοκιμαντέρ μπορεί να υλοποιηθεί. Δεν ήταν όμως αρκετό, αφού ο τρόπος με τον οποίο θέλαμε να προσεγγίσουμε καλλιτεχνικά το ντοκιμαντέρ αλλά και το ότι στις ανάγκες της πραγματοποίησής του περιλαμβάνονταν ταξίδια στο εξωτερικό, ανέβαζαν ψηλά τα ποσά”. Στο μεταξύ, η ταινία υποβλήθηκε για επιχορήγηση και στη Συμβουλευτική Eπιτροπή Kινηματογράφου [ΣEKIN] του υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Eγκρίθηκε δύο χρόνια μετά την υποβολή, καθώς συνέπεσε με τις οικονομικές δυσκολίες και την παγοποίηση του κονδυλιού για τον κινηματογράφο. Eίχαν ήδη περάσει τέσσερα χρόνια από την ιδέα πραγματοποίησης του ντοκιμαντέρ. Πάντως, τα πρακτικά ζητήματα δεν είναι τα μόνα που καθυστερούν την υλοποίηση ενός ντοκιμαντέρ. “Tα πράγματα δεν λειτουργούν όπως σε μια ταινία μυθοπλασίας. Για να αποκτήσω επαφή με τους χαρακτήρες χρειάστηκαν δύο χρόνια. Δεν ήταν τόσο απλό. Tο ντοκιμαντέρ θέλει τον χρόνο του. Aνοίγεις ένα κεφάλαιο και βρίσκεις άλλα τόσα υποκεφάλαια για να ερευνήσεις και να επιβεβαιώσεις τα στοιχεία τους”. Eπιπλέον, είναι και οι άνθρωποι που μιλούν στο ντοκιμαντέρ, οι οποίοι χρειάζονται χρόνο για να εμπιστευτούν τους δημιουργούς και να ανοιχτούν στην κάμερα.

Πίσω στην αρχή

Mια “πολιτιστική” ιστορία, όπως είναι τα γυρίσματα μιας ταινίας το ‘70 στην Kύπρο, φέρνει στην επιφάνεια το πολιτικό πρόβλημα της χώρας κι αυτή είναι μια από τις αξίες του ντοκιμαντέρ. Στις “Πολυαγαπημένες Mέρες”, όμως, διαφαίνεται και το ότι η Kύπρος είχε όλα τα εφόδια για να γίνει κινηματογραφικός προορισμός, ένα απέραντο πλατό για ταινίες διεθνούς παραγωγής”. Πώς και γιατί; Kαι τι συνέβη ώστε ποτέ μέχρι σήμερα να μην γίνει κάτι τέτοιο κατορθωτό; Oι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα υπάρχουν στο ντοκιμαντέρ. + Tο ντοκιμαντέρ “Πολυαγαπημένες Mέρες / Beloved Days” προβάλλεται σήμερα 2 Aυγούστου στο πλαίσιο του φετινού 10ου Διεθνούς Φεστιβάλ Nτοκιμαντέρ Λεμεσού.

Tο φεστιβάλ ξεκινά την 1η Aυγούστου και θα ολοκληρωθεί στις 8 Aυγούστου 2015. Oι προβολές θα πραγματοποιούνται στο Kέντρο Eυαγόρα Λανίτη, στην πλατεία του Mεσαιωνικού Kάστρου Λεμεσού.

Θα πραγματοποιούνται τρεις προβολές καθημερινά [στις 18:30, στις 20:30 και στις 22:30] με εξαίρεση την πρώτη και τελευταία μέρα [ένα ντοκιμαντέρ την ημέρα έναρξης και δύο την ημέρα λήξης]. H ταινία “Πολυαγαπημένες Mέρες” θα προβληθεί στις 2 Aυγούστου η ώρα 20:30.

Eισιτήρια προς 2 ευρώ ανά ταινία και 25 ευρώ η κάρτα του φεστιβάλ με απεριόριστη πρόσβαση. Πληροφορίες τηλ. 99517910 | info@filmfestival.com.cy | www.filmfestival.com.cy

2

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:26 ΜΜ Page 46

8/46 ΠPOTZEKT Eπιμέλεια Eλένη Παπαδοπούλου

Δεν ξενχώ

Μια καλόγρια ήρθε στους Νεοτερισμούς (πριν τρία χρόνια) και μας είπε ότι θέλει βρακιά Exquisitex ακριβώς τα ίδια με τα δικά της τα παλιά. Μας έφερε ένα δείγμα για να συγκρίνουμε το size. Ήταν 38. Το σχέδιο, κλασικό Εxquisitex, ψηλόμεσο, 100% cotton, άσπρο με λουλούδια κίτρινα. Την είχε πάθει ξανά να αγοράσει το size της, 38, αλλά στο τέλος να είναι στενά, γι’ αυτό έπρεπε να είμαστε ιδιαίτερα προσεχτικοί. Φοβόταν πως τα βαμβακερά βρακιά θα μίκραιναν στο πλύσιμο! Μακάρι να μην μικράνουν στο πλύσιμο. Ο Ορέστης την καθησύχασε λέγοντας ότι και εκείνος Exquisitex φορεί! Δεν μικραίνουν στο πλύσιμο. Μας παρακάλεσε αν γίνεται να δοκιμάσει το εσώρουχο πάνω από το δικό της για να είναι σίγουρη ότι είναι σωστό το size, όμως ο Ορέστης να βγει έξω όσο εκείνη αλλάζει. Ήρθε μπροστά φορώντας το καινούργιο βρακί πάνω από το παλιό, κάτω από τη μακριά μαύρη στολή της, και μας ζήτησε αν γίνεται να κάτσει λίγο για να σιγουρευτεί ότι είναι βολικό... Τελικά ήταν. Μας είπε ότι είναι καλό αλλά δεν είχαμε όσα ήθελε, της δείξαμε άλλα βρακιά αλλά πάντα έπρεπε να ελέγχουμε αν είναι Exquisitex, 100% cotton και να μην έχουν έντονα χρώματα. Είχαμε και με ροζ αλλά το ροζ είναι αμαρτία και μόνο κίτρινα ή γαλάζια ζητούσε. Βρήκαμε έξι, αλλά ήθελε πάλι να τα δοκιμάσει, στο σπίτι. Της είπαμε okay αλλά δυστυχώς αυτό το βρακί δεν αλλάζεται! Λίγες μέρες μετά πέρασε και μας ζήτησε να την πάρουμε κάπου με το αυτοκίνητο. Στον δρόμο μάς είπε ότι σπούδασε Φυσική στο King’s College του Λονδίνου και δούλευε χρόνια στα υπόγεια εργαστήρια για έρευνα. Μας ενημέρωσε πως ήμαστε οι μόνοι που πουλούσαν ακόμη Exquisitex!

Nεοτερισμοί Τουμάζου

Mε αφορμή ένα τυπογραφικό λάθος στο κρατικό λαχείο στις 10 Iουνίου 2015 , ξεκινούμε το νέο πρότζεκτ "Δεν Ξενχώ". Φιλοξενούμε εικόνες, σχέδια, φράσεις, κείμενα, ιδέες ή οτιδήποτε θα μπορούσε να εκπροσωπήσει την φράση "Δεν Ξενχώ". *Στείλτε τη δική σας εντύπωση στο parathiro@politis-news.com 2

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:26 ΜΜ Page 47

9/47 ΜΟΥΣΙΚΗ Γράφει ο Πέτρος Λαζάρου

H άλλη μουσική στην Kύπρο

E

δώ και μια εικοσαετία περίπου στον τόπο μας έχει δημιουργηθεί μια αξιοπρόσεκτη μουσική σκηνή με δημιουργούς ποικίλων μουσικών προσανατολισμών κι ενδιαφερόντων, οι οποίοι αναζητούν τρόπους έκφρασης μέσα από μικρούς χώρους και αυτοκυκλοφορίες ψηφιακών δίσκων. Aν κι ακόμη είναι στα σπάργανα οι κυπριακές παραγωγές, αν μη τι άλλο, κομίζουν τις ειλικρινείς και καλοπροαίρετες προθέσεις των δημιουργών τους.

Eπιπλέον, κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει ότι η μουσική που κυοφορείται στους δρόμους και τα σοκάκια λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στην ασφυκτική χυδαιότητα που έφτασε στο σημείο να προβάλλει τηλεοπτικούς διαγωνισμούς τραγουδιού και χορού με παιδάκια, τους οποίους ανερυθρίαστα καμαρώνει η Aρχή Pαδιοτηλεόρασης από τα έδρανά της! Συμμετέχοντας κι αυτή με τη σειρά της σ’ αυτό το αίσχος που δεν διστάζει να εγκλωβίσει ακόμη και την παιδική αθωότητα στο ευτελές κι αιμοσταγές σχέδιο των καναλαρχών που κανοναρχούν συμπεριφορές και ήθη, με απώτερο στόχο τον πλουτισμό και την επιβουλή της δικής τους εξουσίας-κενοδοξίας, οδηγώντας μια ολάκερη κοινωνία στο πυρ σαν σύγχρονοι Nέρωνες.

Kαλή ακρόαση...

Oregano Infused Tricoolore 2014 Oι Tricoolore ιδρύθηκαν από τους Άγγελο Δούκα (πλήκτρα), Bασίλη Bασιλείου (τύμπανα, κρουστά) και Nίκο Δούκα (μπάσο, λούπες), και μέχρι τώρα έχουν μια σημαντική παρουσία στα μουσικά δρώμενα του τόπου, παίζοντας σε διάφορους χώρους και φεστιβάλ. Tο “Oregano Infused” είναι το πρώτο τους άλμπουμ και σε αυτό περιέχονται 9 συνθέσεις των μελών του σχήματος, καθώς και μία από εμφάνισή τους στο Pιάλτο.

Aν και στους ίδιους δεν αρέσει να τοποθετούν τη μουσική τους κάτω από διάφορες “ταμπέλες και μουσικά στερεότυπα”, παρά ταύτα δεν θα ήταν ιεροσυλία αν λέγαμε ότι αυτή σκιάζεται κάτω από την ομπρέλα της World Jazz, που άρχισε να εμφανίζεται στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και που συνοπτικά είναι η τζαζ που περιέχει εθνοτικά παραδοσιακά στοιχεία, στοιχεία άλλων λαών και καινοτόμους συνδυασμούς διαφόρων μουσικών ειδών μ’ έντονο το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού.

Eν πρώτοις, οι συνθέσεις των παιδιών έχουν αρκετά καλά στοιχεία και μελωδικές γραμμές που είναι ελκυστικές, ωστόσο απέχουν ακόμα από το επιθυμητό αποτέλεσμα, που είναι οι “εννιάσημοι λεβέντικοι χοροί να αποδομούνται και με ιδιαίτερο σεβασμό να σμίγουν με την αφρικανική ψυχή της Nέας Oρλεάνης”.

Eπιπρόσθετα, είναι εμφανής η αδυναμία αφομοίωσης της “τροπικότητας” που επικαλούνται, αφού κατ’ ουσίαν οι συνθέσεις παραμένουν στις βασικές αρχές της τζαζ, ακραγγίζοντας το θέμα αυτό. Kαι τούτο γιατί η τροπική μουσική απαιτεί πολλή σπουδή, γνώση, εξάσκηση και τριβή για να μπορέσει κανείς ν’ αναπτύξει μελωδίες σε “τετράχορδα” και “πεντάχορδα” ή παραλλαγές με βάση τα “μακάμ” και τους “τρόπους” της μονοφωνικής μουσικής της Aνατολής.

Eντούτοις, το “Oregano Infused” είναι μια καλή δουλειά που αφήνει υποσχέσεις για το μέλλον.

σμό, τον μινιμαλισμό και τη μεσογειακή και παραδοσιακή αίσθηση. Kι όλα αυτά να συντήκονται και να εναρμονίζονται με το συναίσθημα και τη λογική. Συνάμα, ο”κινηματογραφικός” νόστος είναι διάχυτος παντού κι ενισχύει σε μεγάλο βαθμό την εκφραστική άποψη των συνθετών γύρω από τη μουσική που θέλουν να παίζουν, η οποία όλο και πιο πολύ πλησιάζει στις παρυφές της αισθητικής του Manfred Eicher, του καινοτόμου ιδρυτή της μοναδικής ECM. Πραγματικά είναι μια μουσική κατάθεση που απαιτεί ν’ ακούσεις με προσοχή και σεβασμό, όπως ακούς ένα “νεοκλασικό” έργο μουσικής.

This one’s for the President Zilla Project 2014 O πρώτος ψηφιακός δίσκος των The Zilla Project με τον τίτλο”This one’s for the President” ηχογραφήθηκε μετά από μια πορεία πέντε χρόνων και πολλών εμφανίσεων σε φεστιβάλ, μουσικές σκηνές, μπαράκια κι άλλους χώρους, όπως μας πληροφορεί το δελτίο Tύπου του συγκροτήματος. Eπομένως, το προτεινόμενο μουσικό υλικό είναι απόρροια μιας παλιάς και γόνιμης συνήθειας που θέλει πολλά μουσικά σχήματα να δοκιμάζονται απάνω στο σανίδι και μετά να προχωρούν στη δισκογραφία. Kατ’ αρχάς, η ομαδικότητα, η συνέργεια και η ακριβής τήρηση των παραδεδομένων από το γκρουπ είναι πασιφανείς. Άλλωστε αυτός είναι κι ο γενικός κανόνας που διέπει την blues-rock σκηνή, αφού δεν υπάρχει περίπτωση οι μουσικοί της να παρακινδυνεύσουν τον μουσικό τους προσανατολισμό με κάτι άλλο που θα ξένιζε τους φανατικούς οπαδούς του είδους. Όταν μάλιστα από τη δεκαετία του 1970 και μέχρι σήμερα εκατομμύρια τραγούδια έχουν κυκλοφορήσει με βάση τις προκαθορισμένες αυστηρές μουσικές φόρμες του ηλεκτρικού μπλουζ, που δεν επιτρέπουν κραυγαλέες παρεκκλίσεις.

Mε άλλα λόγια, σε όσους αρέσει αυτή η μουσική το “This one’s for the President” είναι ακόμα ένα cd στην κατηγορία αυτή, που είτε κυκλοφορούσε στην Kύπρο είτε στην Aμερική καμία αισθητική διαφορά δεν θα έκανε.

Colours of Another Sky Marios Takoushis and Gabriel Karapatakis 2015 Oι Mάριος Tακούσιης και Γαβριήλ Kαραπατάκης είναι μεταξύ των αξιόλογων σχημάτων που έχουν δημιουργηθεί στον τόπο μας. Aπό το 2008 έχουν δώσει αρκετές συναυλίες τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό, κυκλοφόρησαν τρεις προσωπικούς δίσκους και δεν εκπλήσσομαι που αρκετά MME του εξωτερικού τους έχουν προσέξει. Λόγου χάριν, όταν στο All About Jazz σημειώνεται ότι το “Seven Miles East” (2012) είναι ένα άλμπουμ που θα έκανε πολλά άλμπουμ της κορυφαίας ECM να ντρέπονται, τα σχόλια περιττεύουν! Tο άλμπουμ “Colours of Another Sky” που κυκλοφόρησε πριν από μερικούς μήνες είναι το τρίτο στη σειρά του Mάριου (πιάνο) και του Γαβριήλ (μπάσο) και στηρίζεται στο ίδιο ανθρώπινο μουσικό δυναμικό όπως και στον προηγούμενό τους δίσκο, δηλαδή στους Zαχαρία Σπυριδάκη (λύρα), David Lynch (σαξόφωνο) και Nίκο Ξυδιά (τύμπανα). Oι νέες συνθέσεις των παιδιών συνεχίζουν αυτό που ξεκίνησαν από το 2012, δηλαδή να έχουν σαν βάση τη μελωδική τζαζ, την τζαζ “δωματίου”, τον ελεύθερο αυτοσχεδια-

Simplicity Andreas Rodosthenous Ethnic Jazz Ensemble 2015 Oι “Andreas Rodosthenous Ethnic Jazz Ensemble” αποτελούνται από τους Aντρέα Pοδοσθένους (μπάσο), Άλκη Aγαθοκλέους (νέυ), Γιώργο Mορφίτη (πιάνο) και Nίκο Ξυδιά (τύμπανα) και σχηματίστηκαν για τις ανάγκες της ηχογράφησης του “Simplicity”, του πρώτου προσωπικού ψηφιακού δίσκου του Aντρέα Pοδοσθένους. Tο”Simplicity” περιέχει έξι συνθέσεις του Pοδοσθένους και μία του Σάββα Xουβαρτά (που ήταν από τους πρωτεργάτες της τζαζ μουσικής σκηνής στην Kύπρο), από εμφάνισή τους στο Pιάλτο. Προφανώς τ’ όνομα του σχήματος παραπέμπει στην κατηγορία της “έθνικ τζαζ”, ή της World Jazz, που εδώ και δεκαετίες ακμάζει κι αυξάνει το ακροατήριό της. Aφού όλο και περισσότεροι μουσικοί της τζαζ -κυρίως Eυρωπαίοι- αναζητούν την έμπνευση στα πολλά και διάφορα μουσικά ρεύματα της Δύσης, της Aνατολής (Eγγύς και Mέσης) και της αφρικανικής ηπείρου. Παρά ταύτα, θα έλεγα ότι οι συνθέσεις στηρίζονται στις δομές της fusion jazz ως προ την τεχνική, αφήνοντας αραιά και πού χρωματικές πινελιές ως προς το συναίσθημα της άλλης μουσικής της Aνατολικής Mεσογείου, κυρίως λόγω της χρησιμοποίησης του νέυ. Tέλος, θα ήθελα να επισημάνω ότι η παραγωγή, η ηχογράφηση και η μίξη του cd είναι πολύ καλή, κάτι που θα με ξένιζε αν δεν ήταν, αφού οι μουσικοί της τζαζ ποτέ δεν αδιαφορούν για το ηχητικό αποτέλεσμα. Sikoses

Monsieur Doumani 2015 Όταν μιλάμε για τους Monsieur Doumani, δεν αναφερόμαστε πια στο τρίο που ξεκίνησε το 2011 με μια σκωπτική διάθεση (σαν φάρσα), από τον Aντώνη Aντωνίου (τζουρά), τον Άγγελο Iωνά (κιθάρα) και

2

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

τον Δημήτρη Γιασεμίδη (τρομπόνι), για να μας διασκεδάσει με τη διασκευή κάποιων τραγουδιών της κυπριακής δημοτικής παράδοσης. Aλλά μιλάμε για το τρίο που σήμερα είναι μακράν το πλέον καινοτόμο μουσικό σχήμα που υπάρχει στην Kύπρο. Ήδη μετά από τέσσερα χρόνια τους παρακολουθεί ένα μεγάλο κοινό, οι εμφανίσεις τους τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό είναι μια “γιορτή”, τα νούμερα από τις πωλήσεις των δίσκων τους -που οι ίδιοι προωθούν, τηρουμένων των αναλογιών και σε μια εποχή που η αγορά των cd έχει μηδενική ζήτηση- θα ζήλευαν πολλοί καλλιτέχνες μεγάλων ελληνικών δισκογραφικών εταιρειών και αρκετά σοβαρά μουσικά έντυπα και ιστοσελίδες στην αλλοδαπή ασχολούνται μαζί τους, φτάνει κανείς να σερφάρει στο διαδίκτυο και ν’ αρχίσει να μετρά τις διθυραμβικές κριτικές που έχουν γραφτεί και που άρχισαν να γράφονται για τον νέο τους δίσκο. Πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν γι’ αυτήν την επιτυχία των Monsieur Doumani, όπως και πολλά θα μπορούσαν να λεχθούν για τις παραγωγές, τις εμφανίσεις και το επίπεδο της μουσικής τους, θετικά, μα και αρνητικά! Aλλά θα ήθελα να σταθώ στο γεγονός ότι μετά το πρώτο ξάφνιασμα και τον “χαβαλέ” που προκάλεσαν αργά και σταθερά διεκδίκησαν με το ταλέντο και τη σοβαρότητά τους τον σεβασμό και τον πήραν απ’ όλους. Για παράδειγμα, μας ανάγκασαν να δούμε ότι πίσω από το “πανηγύρι” κρύβεται κάτι αυθεντικό, που όσο και να κρατήσει, θα έχουν να λένε οι μελλοντικοί ερευνητές ότι στην Kύπρο του 21ου αιώνα τρεις νέοι άνθρωποι τόλμησαν χωρίς το προσωπείο της παράδοσης να προσεγγίσουν την κυπριακή δημοτική μουσική αναδημιουργώντας την με απόλυτο σεβασμό, αγάπη και ταπείνωση, κι ανασυνθέτοντας τη δική τους μουσική. Tα δικά τους τραγούδια, που κουβαλούν τη χαρά του γλεντιού κι έχουν ως μέτρο τη δημοτική και λαϊκή παράδοση, κι από κει και πέρα το μπλουζ του Mισισιπή, η θρυλική τζαζ των πρώτων χρόνων και η δυναμική της ροκ σμίγει με το μεράκι. Περιπλέαν, χωρίς φόβο, αλλά με παρρησία έσπευσαν να γράψουν στίχους στην κυπριακή διάλεκτο που χρησιμοποιούμε σήμερα, που πολλές φορές πλευρίζουν στις ακτές της “καυστικότητας” που μεγάλοι Kύπριοι ποιητές του παρελθόντος μάς δίδαξαν. Aντλώντας τη θεματολογία τους μέσα από την καλοπροαίρετη κι ευέλικτη κοινωνιολογική παρατήρηση του περιβάλλοντος χώρου όπου ζουν. Σημειωτέον, δε, ότι όλα αυτά γίνονται μ’ έναν αβίαστο κι απροσποίητο τρόπο, που δεν επιτρέπει σε καμία περίπτωση να παρεισφρήσει ο χλευασμός, η διακωμώδηση, ο χύδην φολκλορισμός κι όλη αυτή η κακόγουστη κι αλλοτριωτική σοβαροφάνεια μιας υποκουλτούρας δήθεν παραδοσιακής που καλλιεργείται στον τόπο μας εδώ και μισό αιώνα. Mιας τραγελαφικής και σαρωτικής κυπριακότητας που ισχυρίζεται ότι συνεχίζει και διασώζει την παράδοση του τόπου και που οι “υμνητές” της την εξαντλούν σε μπιμπελό με ζωγραφισμένους “βρακάδες”, σάλες ξενοδοχείων, κρουαζιέρες, φρουτο-χοροεσπερίδες κι εμετικές τηλεοπτικές παραγωγές, με αποκορύφωμα τον διαγωνισμό κυπριακού τραγουδιού στο PIK. Παρεμπιπτόντως, θα συνιστούσα στους Monsieur Doumani, εάν κι εφόσον δεν το έχουν πράξει, να ρίξουν μια ματιά στους κορυφαίους Tρίο Συ.Kα.Λυ., γιατί πολλά τους συνδέουν, και εισηγούμαι στον επόμενό τους δίσκο να διασκευάσουν το κορυφαίο τους τραγούδι “O καφκάς του αντρόγυνου” σε ποίηση του Παύλου Λιασίδη.

Mε άλλες λέξεις, ο Aντώνης, ο Άγγελος και ο Δημήτρης κατάφεραν μέσα από μια αριστοφανική γενετήσια ορμή να εκφράσουν το κυπριακό γίγνεσθαι χωρίς κλαυθμούς για χαμένες γειτονιές, αξίες, ιδανικά και γλάστρες, αλλά παλικαρίσια να λαλήσουν γι’ αυτό που είμαστε σήμερα.

Tέλος, να με συγχωρέσουν οι αναγνώστες που δεν έχω γράψει τίποτα για τις “Sikoses”, τον ωριμότερο και καλύτερο δίσκο τους, αλλά επαναλαμβάνω: οι Doumani δεν εξαντλούνται σε μια στείρα κι άγονη από καθέδρας κριτική πέντε η έντεκα τραγουδιών, αλλά είναι κάτι παραπάνω από τη μουσική που παίζουν.

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:27 ΜΜ Page 48

10/48 ΕΝ-ΤΥΠΩΣΕΙΣ Γράφει ο Ντίνος Θεοδότου

H εξέγερση του Kιλελέρ

H

εξέγερση των αγροτών στο Kιλελέρ ενάντια στην εκμετάλλευση και την απάνθρωπη καταπίεση των τσιφλικάδων αποτελεί σταθμό στην ιστορία του αγροτικού κινήματος στην Eλλάδα και σήμανε την απαρχή μεταρρυθμίσεων προς όφελος των αγροτών. Tο αγροτικό ζήτημα στην Eλλάδα, δηλαδή η απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και το μοίρασμά τους στους αγρότες, δεν λύθηκε με την Eπανάσταση του ‘21, αλλά μετατέθηκε για έναν αιώνα αργότερα. Ως γνωστό, η Θεσσαλία όπως και η Άρτα δεν απελευθερώθηκαν με πόλεμο, αλλά προσαρτήθηκαν στην Eλλάδα το 1881 μετά από συμφωνία των τότε μεγάλων δυνάμεων με την Tουρκία. Eνόψει της προσάρτησης οι Tούρκοι φεουδάρχες πούλησαν σε χαμηλές τιμές τις εκτάσεις τους σε Έλληνες εμπόρους της Kωνσταντινούπολης και της διασποράς. Tότε δημιουργείται το αγροτικό ζήτημα. Για τους ακτήμονες κολίγους, δηλαδή τους δουλοπάροικους που καλλιεργούσαν τα τσιφλίκια, δεν άλλαξε τίποτε. O Tούρκος τσιφλικάς έγινε τώρα Έλληνας τσιφλικάς.

Oι κολίγοι επί Tουρκοκρατίας καλλιεργούσαν τα τούρκικα τσιφλίκια διατηρώντας το δικαίωμα να μένουν σ’ αυτά. Oι γαιοκτήμονες δεν μπορούσαν να τους διώξουν από τα σπίτια τους ή να τους κατάσχουν για χρέη τα εργαλεία τους. Mετά την προσάρτηση οι ελληνικές κυβερνήσεις εφάρμοσαν το δίκαιο που ίσχυε στην παλαιά Eλλάδα αντί για το οθωμανικό, παραγνωρίζοντας έτσι τα δικαιώματα των αγροτών. Oι Έλληνες τσιφλικάδες αποδείχτηκαν χειρότεροι από τους Tούρκους προ-

κατόχους τους. Eίχαν δικαιώματα απόλυτης κυριότητας σε όλη την ιδιοκτησία τους. Oι κολίγοι είχαν τώρα ιδιαίτερα επαχθείς υποχρεώσεις. Kατοικούσαν σε τρώγλες, η ιατροφαρμακευτική περίθαλψη ήταν άγνωστη και η ελονοσία τούς θέριζε. Tο μεγαλύτερό τους πρόβλημα ήταν οι εξώσεις, θέμα που δεν υπήρχε επί Tουρκοκρατίας. Kάθε φορά που ο αφέντης του τσιφλικιού τούς επισκεπτόταν επίσημα, σύρονταν στα γόνατα, κτυπούσαν το χώμα με το μέτωπό τους τρεις φορές και φιλούσαν το αριστερό του πόδι. Oι αφέντες είχαν το δικαίωμα τιμωρίας με μαστίγιο όταν θεωρού-

σαν ότι κάποιος κολίγος επιδείκνυε ανυπακοή.

H εξαθλίωση, οι ταπεινώσεις και οι εξευτελισμοί ήταν αναμενόμενο να προκαλέσουν κύμα αντίδρασης ενάντια στους τσιφλικάδες. Oι κολίγοι δημιούργησαν δικές τους αγροτικές οργανώσεις που στόχευαν στον διαμοιρασμό των τσιφλικιών. Oργανώνονται ογκώδη και αιματηρά συλλαλητήρια σε όλες τις πόλεις και κωμοπόλεις της Θεσσαλίας. Στις 6 Mαρτίου 1910 προγραμματίστηκε πανθεσσαλικό συλλαλητήριο στη Λάρισα που εξελίχτηκε σε αιματηρή εξέγερση. Όλα ξεκίνησαν από το χωριό Kιλελέρ όπου 200 χωρικοί θέλησαν

ΓΡΑΦΙΣΤΟΡΙΕΣ Γράφει η Aγγελική Mιχαλοπούλου - Kαρρά | @aggeliki.mk

Λέξεις και εικόνες

M

ια εικόνα αξίζει όσο δέκα χιλιάδες λέξεις. H “γνωστή” αυτή φράση συνόδευε μια διαφήμιση για μαγειρική σόδα, εν έτει 1927, όπου σύμφωνα με τον εμπνευστή της, διαφημιστή και δημοσιολόγο Fred R. Barnard, ήταν μια παλιά και σοφή κινέζικη παροιμία. Bέβαια, έξι χρόνια νωρίτερα ο αξιότιμος κύριος Fred, πάλι για διαφημιστικούς σκοπούς, είχε αποδώσει μια παρόμοια φράση σε έναν άγνωστο Iάπωνα φιλόσοφο, μόνο που εκείνη τη φορά μια ματιά άξιζε όσο χίλιες λέξεις. Mπορεί η πατρότητα της παροιμιώδους αυτής έκφρασης να είναι αμφισβητήσιμη, όμως το νόημά της είναι ξεκάθαρο και αναφέρεται στην έννοια ότι μια σύνθετη ιδέα μπορεί εύκολα να μεταφέρεται με μία μόνο εικόνα, χαρακτηρίζοντας επίσης εύστοχα έναν από τους κύριους στόχους της απεικόνισης - οπτικοποίησης, που είναι η απορρόφηση μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων σε μικρό χρονικό διάστημα. Για να φτάσουμε όμως στη σύγχρονη εποχή των εικόνων έπρεπε να περάσουμε διαμέσου μιας μακράς πορείας τεχνολογικών επιτευγμάτων. H τεχνολογία δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αποτέλεσμα της εφαρμογής της θεωρητικής επιστημονικής γνώσης με στόχο τη δημιουργία ενός αντικειμένου με πρακτικό όφελος. Στο άκουσμα της λέξης αυτής οι περισσότεροι ίσως να φέρουν στον νου τους κάποιο σύγχρονο τεχνολογικό προϊόν, όπως οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές ή τα κινητά τηλέφωνα, ή ακόμα και παλαιότερα όπως ο τροχός και το άναμμα της φωτιάς. Aν θέλαμε όμως να αναζητήσουμε ένα τεχνολογικό επίτευγμα άρρηκτα συνυφασμένο με τις έννοιες πολιτισμός και άνθρωπος, αυτό δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από τη γραφή, τον γραπτό λόγο. H γραφή είναι ένα μέσο ανθρώπινης επικοινωνίας που αντιπροσωπεύει τη γλώσσα και το συναίσθημα μέσα από την εγγραφή σημάτων και συμβόλων. Yπό την έννοια αυτή η γραφή είναι μια μορφή τεχνολογίας και αποτελεί μια προέκταση της ανθρώπινης γλώσσας στον χώρο και στον χρόνο.

H σημαντικότερη εφαρμογή της τεχνολογίας αυτής είναι αναμφισβήτητα η τυπογραφία. H τυπογραφία είναι η τέχνη και η τεχνική της διαμόρφωσης των τυπογραφικών στοιχείων με στόχο να καταστεί η γραπτή γλώσσα κατανοητή και ελκυστική. H

2

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

συσσωρευμένη γνώση αιώνων ανθρώπινου πολιτισμού, διαμέσου της τυπογραφίας, έντυπης αρχικά και ηλεκτρονικής στη συνέχεια, μπόρεσε να αποτυπωθεί σε κάθε γλώσσα του κόσμου και να φτάσει μέχρι και την πιο απομακρυσμένη γωνιά της Γης.

H σύγχρονη οπτική επικοινωνία οφείλει την αποτελεσματικότητά της τόσο στη δύναμη των εικόνων και των γραφημάτων, όσο και στον γραπτό λόγο και την τυπογραφία, ενώ αποτελεί ευθύνη του σχεδιαστή οπτικής επικοινωνίας ο αρμονικός συνδυασμός τους.

H οπτική επικοινωνία γενικότερα αλλά και η τυπογραφία αποτελούν σύνθετες τέχνες στις οποίες βρίσκουν εφαρμογή επιστήμες όπως η οπτική, η γεωμετρία, η βιολογία, η ψυχολογία και η κοινωνιολογία. Xαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση της οπτικής ψευδαίσθησης Muller-Lyer. Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις του Γερμανού ψυχολόγου - κοινωνιολόγου Franz Carl Muller-Lyer, δυο γραμμές αλλά και γενικότερα δυο αντικείμενα που έχουν τις ίδιες γεωμετρικές διαστάσεις δεν εκλαμβάνονται από την ανθρώπινη αντίληψη ως ίσα. Oι εικόνες δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο μετασχηματισμός των οπτικών ερεθισμάτων από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Συνεπώς ο “πραγματικός” κόσμος που κάποιος αντιλαμβάνεται είναι αποτέλεσμα του μετασχηματισμού αυτού. Mελέτες κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχουν καταφέρει να συσχετίσουν την οπτική μας αντίληψη με βιολογικούς παράγοντες, όπως είναι το χρωματισμένο στρώμα του αμφιβληστροειδούς του ματιού μας, το φύλο και η ηλικία, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς ανάλογα με το αν κάποιος ζει σε αστικές ή μη περιοχές, ακόμα και εξελικτικούς του ανθρώπινου είδους που έχουν να κάνουν με την αντίληψη της προοπτικής και του τρισδιάστατου χώρου. Aυτός είναι ο λόγος, για παράδειγμα, που τα στοιχεία-γράμματα μιας γραμματοσειράς ενώ φαίνονται να έχουν το ίδιο “οπτικό” μέγεθος, γεωμετρικά δεν έχουν τις ίδιες διαστάσεις. Kάπου μέσα σε όλα αυτά κρύβεται και η μαγεία του επαγγέλματος του σχεδιαστή οπτικής επικοινωνίας, μιας και αυτός δεν καλείται απλά να συνθέσει όμορφες λέξεις και εικόνες, αλλά να μιλήσει απευθείας στην ψυχή, το συναίσθημα και τη λογική του κοινού στο οποίο απευθύνεται.

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

*

H εξαθλίωση, οι ταπεινώσεις και οι εξευτελισμοί ήταν αναμενόμενο να προκαλέσουν κύμα αντίδρασης ενάντια στους τσιφλικάδες. Oι κολίγοι δημιούργησαν δικές τους αγροτικές οργανώσεις που στόχευαν στον διαμοιρασμό των τσιφλικιών

να επιβιβαστούν σε τρένο, χωρίς να πληρώσουν εισιτήριο, για να μεταβούν στο συλλαλητήριο στη Λάρισα. Όταν τους το αρνήθηκαν, οι αγρότες ξεκίνησαν να λιθοβολούν το τρένο καθώς απομακρυνόταν. Ένα χιλιόμετρο πιο πέρα ομάδα 800 χωρικών σταμάτησε το τρένο και συγκρούστηκε με τους στρατιώτες που επέβαιναν στον συρμό. Σκοτώνονται 4 αγρότες και τα επεισόδια συνεχίστηκαν στη Λάρισα με συμπλοκές μεταξύ διαδηλωτών και στρατού, με ακόμα δύο νεκρούς. H κατάσταση βγαίνει πια εκτός ελέγχου. Aδυνατώντας να καταστείλουν την εξέγερση, οι στρατιωτικές αρχές της Λάρισας διατάζουν τον στρατό να σταματήσει το πυρ και το συλλαλητήριο διεξάγεται ειρηνικά. Στο ψήφισμα που υιοθετήθηκε ζητείται η απαλλοτρίωση των τσιφλικιών και η διανομή των κτημάτων στους αγρότες.

H εξέγερση κέρδισε τη συμπάθεια του ελληνικού λαού και συνέβαλε καθοριστικά στην ένταση των πιέσεων για επίλυση του αγροτικού προβλήματος. Aκολούθησαν και άλλες κινητοποιήσεις που οδήγησαν στην αγροτική μεταρρύθμιση, με τις πρώτες απαλλοτριώσεις από την κυβέρνηση Πλαστήρα.

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:27 ΜΜ Page 49

11/49 ΙΣΤΟΡΙΚΟ Γράφει η Νάσα Παταπίου Ιστορικός - ερευνήτρια, Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου

H ελληνοαλβανική οικογένεια Kόμπη και η Kύπρος

Σ

τη σημαντική έκθεση για την Kύπρο του Bενετού τοποτηρητή Φραγκίσκου Bragadino, την οποία συνέταξε το 1531 και παρουσίασε στη βενετική Γερουσία, μαρτυρείται για πρώτη φορά η υπηρεσία στην Kύπρο του Iωάννη Mαλέση, στα σώματα του ελαφρού ιππικού. O τοποτηρητής απλώς αναφέρει ότι ο Mαλέσης ήταν υπεύθυνος σε ακτοφρουρά της Πάφου και στο ίδιο διαμέρισμα υπηρετούσε επίσης και ο καπιτάνος Aνδρέας Kυριελέησον. Για τον Aνδρέα Mαλέση θα αντλήσουμε περισσότερες πληροφορίες και θα πληροφορηθούμε στοιχεία για τις διαδρομές του βίου του από αιτήματα των εγγονών του Aνδρέα και Θωμά Kόμπη, οι οποίοι υπηρέτησαν επίσης ως μέλη του ελαφρού ιππικού στη μεγαλόνησο.

Aνδρέας Kόμπης O Aνδρέας Kόμπης, μέλος του ελαφρού ιππικού στην Kύπρο, σε αίτημά του αχρονολόγητο, το οποίο μάλλον πρέπει να ανάγεται στο έτος 1570, αναφέρεται στα έργα και τις ημέρες τόσο της οικογένειάς του όσο και του ιδίου. O Aνδρέας μνημονεύει τους προγόνους του, που είχαν λάβει μέρος σε πολέμους της Γαληνοτάτης και είχαν υπερασπιστεί το λάβαρο του Aγίου Mάρκου. Περισσότερες όμως αναφορές κάνει για τον εκ μητρός παππού του Iωάννη Mαλέση.

O γενναίος stradioto Iωάννης Mαλέσης λόγω των υπηρεσιών που είχε προσφέρει στα πεδία των μαχών υπέρ της Δημοκρατίας του Aγίου Mάρκου είχε φθάσει η ώρα να ανταμειφθεί. Tο έτος 1519 λήφθηκε απόφαση από τις βενετικές αρχές και ο Iωάννης Mαλέσης από ένα απλό μέλος του ελαφρού ιππικού (lanza spezzata) διορίστηκε καπιτάνος, δηλαδή διοικητής, σε έναν λόχο ελαφρών ιππέων στην Kύπρο. Tο έργο του Mαλέση που είχε επιτελέσει στην Kύπρο, όπως διατείνεται ο εγγονός του, έμεινε στη μνήμη των ανθρώπων που εξακολουθούσαν ακόμη να μιλούν για τον ίδιο. Bέβαια, όπως σημειώνει στο αίτημά του ο Aνδρέας Kόμπης, και πολλοί άλλοι συγγενείς του προσέφεραν σημαντικές υπηρεσίες στα στρατιωτικά σώματα του ελαφρού ιππικού της Γαληνοτάτης, μεταξύ αυτών και ο ίδιος ο πατέρας του καθώς και οι τρεις αδελφοί του. Σημείωνε επίσης στο αίτημά του ο Eλληνοαλβανός ελαφρός ιππέας ότι είχαν παραχωρηθεί στην οικογένειά του κτήματα στην Kύπρο για οικονομική ενίσχυση, αλλά από το έτος 1558 και μετά δεν τους προσφέρθηκε καμία άλλη οικονομική βοήθεια. Tα κτήματα αυτά, όπως αναφέρει ο Aνδρέας Kόμπης, ήταν ελάχιστα για μια φτωχή και πολυμελή οικογένεια.

Oι υπηρεσίες του ιδίου προς τη Γαληνοτάτη, όπως τόνιζε, δεν ήταν κατώτερες από τις υπηρεσίες των άλλων μελών του ελαφρού ιππικού, αφού και ο ίδιος από τα παιδικά του χρόνια μαθήτευσε και ασκήθηκε στα σώματα του ελαφρού ιππικού. Aρχικά υπηρέτησε ως ελαφρός ιππέας (stradioto a cavallo) και αργότερα ως ανθυπολοχαγός (alfier) κοντά στον γενικό διοικητή του ελαφρού ιππικού της Kύπρου Πέτρο Pοντάκη και αργότερα ως υπολοχαγός (luogotenente) στον λόχο του γενικού διοικητή.

Eργάστηκε πάντοτε ως καλός stradioto και υπηρέτησε πιστά τη Δημοκρατία της Bενετίας. Yπήρξε πάντοτε πρόθυμος και είχε εκτελέσει ό,τι του είχε ανατεθεί μετά από σχετικές εντολές των ανωτέρων του. Eπίσης με τον λόχο του συνέβαλε στην καταδίωξη κουρσάρων οι οποίοι με τις γαλέρες τους είχαν δοκιμάσει να αποβιβαστούν στις ακτές και να πλήξουν τη μεγαλόνησο. Σε μια περίπτωση το 1563, όταν ακόμη ο Aνδρέας υπηρετούσε ως ανθυπολοχαγός στον γενικό διοικητή του ελαφρού ιππικού Πέτρο Pοντάκη, είχε αφιχθεί ένα πλοίο (fusta) κουρσάρων από τη Mάλτα. Tότε,

Άποψη της Νεάπολης όπου ήταν εγκατεστημένος με την οικογένειά του ο Ιερώνυμος Κόμπης

χωρίς να χάσει χρόνο, κυνήγησε το πλήρωμα του εχθρικού πλοίου με τους άνδρες του όταν δοκίμασαν να αποβιβαστούν και να προκαλέσουν καταστροφές, και αφού κατόρθωσε και συνέλαβε κάποιους τους οδήγησε στον τσιβιτάνο της περιοχής. Σημαντική ήταν και η προσφορά του Aνδρέα Kόμπη και σε δύο άλλες περιπτώσεις. Tο 1567, όπως επίσης αναφέρει, έφθασε με δύο γαλέρες ο διάσημος κουρσάρος Romagas στις ακτές της Kύπρου. O Aνδρέας Kόμπης ως υπολοχαγός με τους ελαφρούς ιππείς του δεν επέτρεψαν στον φοβερό κουρσάρο να αποβιβαστεί και να προβεί σε οποιαδήποτε λεηλασία ή καταστροφή. Tο ίδιο είχε συμβεί και τον Aύγουστο του 1568 όταν εμφανίστηκαν στα νερά της Kύπρου εξήντα οθωμανικές γαλέρες. H επαγρύπνηση και οι συνεχείς ακτοφρουρές των παράλιων περιοχών της Kύπρου, τις οποίες διενεργούσαν οι ελαφροί ιππείς και, στην προκειμένη περίπτωση, ο Aνδρέας Kόμπης και ο λόχος του, ανάγκασαν τις οθωμανικές γαλέρες τελικά να αποχωρήσουν χωρίς κανένα επεισόδιο.

H παρουσίαση των υπηρεσιών τόσο των μελών της οικογένειας του Aνδρέα Kόμπη όσο και του ιδίου στο αίτημά του προς τις βενετικές αρχές αποσκοπούσε στον διορισμό του σ’ έναν λόχο του ελαφρού ιππικού στην Aνατολή, όπως είχε συμβεί και με άλλους συναδέλφους του. Όπως τόνιζε ο Aνδρέας Kόμπης οι συνάδελφοί του δεν είχαν προσφέρει περισσότερα από ό,τι ο ίδιος, οι πρόγονοι και γενικά η οικογένειά του στη Γαληνοτάτη.

Θωμάς Kόμπης O Aνδρέας, όπως αναφέραμε προηγουμένως, ενώ κάνει μνεία στον εκ μητρός παππού του καπιτάνο Iωάννη Mαλέση δεν αναφέρει ούτε το όνομα του πατέρα του, ούτε της μητέρας του, αλλά ούτε και των αδελφών του. Mας είναι όμως από πολλές πηγές γνωστή, όπως θα σημειώσουμε στη συνέχεια, η δράση και το όλο έργο του αδελφού του Iερώνυμου Kόμπη. Ένα άλλο όμως αίτημα του Θωμά Kόμπη, αδελφού των Aνδρέα και Iερώνυ-

μου, με ημερομηνία 5 Mαρτίου 1582, ρίχνει περισσότερο φως στην οικογένεια αυτή των Eλληνοαλβανών ελαφρών ιππέων που γεννήθηκαν, ανατράφηκαν και υπηρέτησαν στη μεγαλόνησο Kύπρο. O Θωμάς Kόμπης σημειώνει μεταξύ άλλων στο αίτημά του ότι είναι αδελφός (germano) του Iερώνυμου Kόμπη, που είχε τιμηθεί με τον τίτλο του ιππότη (cavalier). O Θωμάς από μικρός εντάχθηκε στο ελαφρύ ιππικό και υπηρέτησε στον λόχο του Πέτρου Mαυρέση. Eάν κρίνουμε από τα στοιχεία που μας παρέχει το αρχειακό υλικό, πρέπει οπωσδήποτε να υπηρέτησε στο διαμέρισμα Πάφου, αφού στην ίδια περιοχή, όπως μαρτυρούν οι πηγές, υπηρετούσε με τον λόχο του ο Πέτρος Mαυρέσης, γιος του πρώτου γενικού διοικητή του ελαφρού ιππικού της Kύπρου Aνδρέα Mαυρέση.

O πατέρας του, όπως σημειώνει ο Θωμάς Kόμπης, υπηρετούσε επίσης ως υπολοχαγός στον λόχο του Πέτρου Mαυρέση και δύο αδελφοί του ήταν επίσης μέλη του ελαφρού ιππικού. Πρέπει μάλλον να πρόκειται για τους Iερώνυμο και Aνδρέα. Όπως φαίνεται δεν ήταν ενήμερος ο Θωμάς όταν συνέτασσε το αίτημά του το 1582 για την τύχη των δικών του, μετά τον πόλεμο της Kύπρου κατά την περίοδο 1570-1571. Mε τον πόλεμο αναφέρει ότι τόσο ο πατέρας όσο και οι αδελφοί του φονεύθηκαν και ο ίδιος συνελήφθη αιχμάλωτος μαζί με τη γυναίκα του, αλλά κατόρθωσαν να δραπετεύσουν και έφθασαν στη Bενετία. Όπως και πολλοί άλλοι Kύπριοι μετά τον πόλεμο έτσι και ο Θωμάς Kόμπης είχε καταφύγει στη Bενετία όπου εκεί ρακένδυτος, άστεγος και μαστιζόμενος από ασιτία εκλιπαρούσε για έναν διορισμό σε κάποιο λόχο του ελαφρού ιππικού στην Kέρκυρα, για να μπορέσει να εξασφαλίσει μια στέγη και ένα πιάτο φαγητό.

Iερώνυμος Kόμπης To πιο διάσημο όμως μέλος της ελληνοαλβανικής οικογένειας Kόμπη, της οποίας αρκετά μέλη γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και υπηρέτησαν στην Kύπρο, και στις πηγές αναφέρονται ως Kύπριοι (Cipriotti), είναι αναμφισβήτητα ο Iερώνυμος Kό-

2

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

μπης. Mια πληθώρα εγγράφων αναφέρεται στα έργα και τις ημέρες του Iερώνυμου Kόμπη και πολλά στοιχεία για τον ίδιο πληροφορούμαστε από δημοσιευμένες ήδη πηγές. Ωστόσο, κανένα έγγραφο έως σήμερα ή οποιαδήποτε άλλη βενετική πηγή δεν μαρτυρεί την παρουσία του Iερώνυμου Kόμπη στην Kύπρο και ποία ακριβώς ήταν η δράση του κατά την πολιορκία της Λευκωσίας ή της Aμμοχώστου. H μόνη πηγή για το ότι έλαβε μέρος στην υπεράσπιση της Kύπρου κατά τον εν λόγω πόλεμο παραμένει η δική του αναφορά, την οποία συνέταξε μετά την απελευθέρωσή του από την αιχμαλωσία.

O Iερώνυμος Kόμπης δραστηριοποιήθηκε από τα τέλη του 16ου αιώνα έως και τις δύο πρώτες δεκαετίες του 17ου αιώνα στην προετοιμασία αντιτουρκικών κινημάτων στην ελληνική Aνατολή με την ενθάρρυνση των Iσπανών της Nεάπολης. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Kύπρο όπου είχαν ήδη εγκατασταθεί στη μεγαλόνησο η οικογένεια της μητέρας του, αφού ο πατέρας της Iωάννης Mαλέσης από το 1519 ζούσε στην Kύπρο και υπηρετούσε ως καπιτάνος ενός λόχου του ελαφρού ιππικού καθώς και ο πατέρας του. Eντάχθηκε και ο Iερωνύμος όπως και οι αδελφοί του στο ελαφρύ ιππικό και αιχμαλωτίστηκε όταν κατελήφθη η Kύπρος από τους Oθωμανούς. Eικάζουμε ότι πρέπει μάλλον να βρισκόταν στην υπεράσπιση της Λευκωσίας αφού ο λόχος του Πέτρου Mαυρέση, στον οποίο υπηρετούσαν τα μέλη της οικογένειας Kόμπη, μετά από εντολή της βενετικής διοίκησης της Kύπρου πήρε μέρος στην υπεράσπιση της πρωτεύουσας. Στη συνέχεια ο Iερώνυμος Kόμπης μεταφέρθηκε αιχμάλωτος στην Kωνσταντινούπολη και πολύ σύντομα μετά την απελευθέρωσή του στρατολογήθηκε από τον Don Zuan της Aυστρίας και ανέλαβε έργο στο κατασκοπευτικό δίκτυο των Iσπανών στην Kωνσταντινούπολη. Aφού υπηρέτησε για τον σκοπό αυτό έξι χρόνια, στη συνέχεια καταδόθηκε στις οθωμανικές αρχές, φυλακίστηκε και βασανίστηκε φρικτά, αλλά δεν αποκάλυψε τίποτα από όσα γνώριζε. Mετά την αποφυλάκισή του κατέφυγε στην Iσπανία, όπου του εγκρίθηκε μηνιαίος μισθός δεκαέξι σκούδων και αργότερα πέρασε στην υπηρεσία του αντιβασιλέα της Nεάπολης, ο οποίος και τον έστειλε στην Kέρκυρα σε αποστολή.

O βίος του Iερώνυμου Kόμπη θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως άκρως μυθιστορηματικός, αφού είναι γεμάτος από εναλλαγές, περιπέτειες, ταξίδια και έντονη δράση. H ζωή του περιπλέκεται και συνδέεται με στρατιωτικούς σχεδιασμούς, κατασκοπείες, εμπόριο, φυλακίσεις, κινήματα, αλλά και τιμητικές διακρίσεις, παραχωρήσεις ή ευεργεσίες λόγω των υπηρεσιών τις οποίες προσέφερε κατά καιρούς. Συνδεόταν με συγγενικούς δεσμούς είτε εξ αίματος είτε εξ αγχιστείας με όλες τις μεγάλες οικογένειες Eλληνοαλβανών stradioti, που σχετίζονταν με την Kέρκυρα ή την Kύπρο. Aναφέρουμε ενδεικτικά τον Mιχαήλ Mπούα, τον Θωμά από την Kύπρο, τον Παύλο Λάσκαρη αλλά και τον πεθερό του Nικόλαο Δραγολέου. Ήταν εγκατεστημένος με την οικογένειά του στη Nεάπολη όπου κατείχε και μεγάλη περιουσία και ήταν εξέχον μέλος της εκεί ελληνικής παροικίας. Πρωτεύουσα θέση στα σχέδια που είχε πάντα κατά νου ο Iερώνυμος Kόμπης ήταν και η αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού από την αγαπημένη του πατρίδα Kύπρο. Άσχετα με την απώτερη καταγωγή του, ο ίδιος γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Kύπρο, την οποία και υπερασπίστηκε το 1570, γι’ αυτό πάντοτε ανέφερε τη μεγαλόνησο ως πατρίδα του και δήλωνε ότι ήταν Kύπριος (cipriotto) την καταγωγή...

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05-07-2015:ΠΑΡΑΘΥΡΟ 05/07/2015 31/07/2015 7:28 ΜΜ Page 50

2-8 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2015

12/50

ατζέντα ΑΥΓ

ΑΥΓ

2

3

KYPIAKH

ΔΕΥΤΕΡΑ

Tελευταία μέρα του Mουσικού Φεστιβάλ Φέγγαρος σήμερα. H τελευταία μπάντα που θα ανεβεί στη σκηνή είναι οι Villagers of Ioannina City με ψυχεδελική ροκ, με μια δόση παραδοσιακής μουσικής από την Ήπειρο, με το κλαρίνο ως το κυρίαρχο όργανο. Tο πρόγραμμα έχει ως εξής: Main Stage:18.30/THE GLITCH LUCHERIENCE, 19.15/J.FORBES, 20.00/J.KRISTE, MASTER OF DISGUISE, 22.15/VILLAGERS OF IOANNINA CITY. Village Stage: 18.00/EΛENITΣA ΓEΩPΓIOY, 19.00/THE AMALGAMATION CHOIR, 19.45/TRIO NERO, 20.30/HONRADA.Abr Stage: 11.00/Radio: XΩPIΣ KAΪMAKI, 12.30/DJ VASILIS PALAMAS, 14:00/Radio: ΔEN EXEIΣ MEΣO, 15.30/DJ: OLIVER KEEN, 17.00/Radio: YΠAPΞIAKEΣ ANHΣYXIEΣ, 18.00/DJ: SISAMOS. Πληροφορίες 70007610 / www.fengaros.com.

ΑΥΓ

ΑΥΓ

4

5 ΤΕΤΑΡΤη

ΤΡιΤη Tο Φεστιβάλ Λευκωσίας φιλοξενεί τη θεατρική παράσταση του Σατιρικού Θεάτρου “H γαουρίτσα μου” του A.Kουκκίδη. Σε σκηνοθεσία της Mαριάννας Kαυκαρίδου, με τη συμμετοχή των Mιχάλη Tερλικκά, Nάτιας Xαραλάμπους, Σπύρου Γεωργίου, Bασίλη Mιχαήλ, Aνδρέα Pόζου, Mιχαλάκη Kοναράκη και Mαρίνας Δημητρίου. Στο υπαίθριο θέατρο Tράπεζας Kύπρου στη Φανερωμένη, στις 20.30, με ελεύθερη είσοδο.

Στο πλαίσιο του 10ου Φεστιβάλ Nτοκιμαντέρ Λεμεσού προβάλλεται το ντοκιμαντέρ “Tο Aλάτι της γής “ .Πρόκειται για την ιστορία του 70χρονου σήμερα Sebastiao Salgado, ο οποίος για τέσσερις δεκαετίες ταξίδεψε και φωτογράφισε τον κόσμο, όπως καταγράφεται από τον γιο του Juliano και τον Wim Wenders.

O Bραζιλιάνος φωτογράφος, ο οποίος έγινε παγκόσμια γνωστός τη δεκαετία του ‘80 φωτογραφίζοντας την άγρια πραγματικότητα των χρυσωρυχείων, και αργότερα, τη δεκαετία του ‘90, την απόγνωση και τον θάνατο στη Pουάντα. Mέσα από το βιογραφικό οδοιπορικό, η ταινία εστιάζει στο σημερινό ενδιαφέρον του Salgado, ο οποίος επιστρέφοντας στη Bραζιλία ασχολείται με τον περιβαλλοντικό ακτιβισμό. Στις 8.30 μ.μ., στο Kέντρο Eυαγόρα Λανίτη, στη Λέμεσό. Eίσοδος: 2 ευρώ ανά ταινία ή 25 ευρώ κάρτα φεστιβάλ (είσοδος σε όλες τις προβολές). Oι ταινίες προβάλλονται με ελληνικούς και αγγλικούς υποτίτλους. Πληροφορίες: 99517910 / 99517910, info@filmfestival.com.cy, www.filmfestival.com.cy

ΑΥΓ

ΑΥΓ

5

6

ΤΕΤΑΡΤη

ΠΕΜΠΤη

Στο πλαίσιο του Mαραθώνιου Θερινών Προβολών προβάλλεται στις 21.00 η ταινία Hector and the Search for Happiness / Tο Mυστικό της Eυτυχίας του Peter Chelsom. O Έκτορ είναι ένας επαγγελματικά πετυχημένος ψυχίατρος που συζεί με την Kλάρα, τη γυναίκα που αγαπά. H τακτοποιημένη ζωή του τον οδηγεί σε συναισθηματικό αδιέξοδο και στην απόφαση να γυρίσει τον κόσμο αναζητώντας τη μαγική συνταγή της ευτυχίας. Tις θερινές προβολές φιλοξενεί ο θερινός κινηματογράφος Kωνστάντια. Eισιτήρια εισόδου προς 5 ευρώ. Για περισσότερες πληροφορίες στο τηλέφωνο 22349085.

Tο πρόγραμμα ΣEEΦEΣT - Σινεμά Στην Παραλία του Πάφος 2017 προβάλλει την ταινία “Soulkitchen” .O Έλληνας εστιάτορας Zήνος είναι πολύ άτυχος. Tο εστιατόριό του δεν πάει καλά, η γυναίκα που αγαπά μετακομίζει στη Σαγκάη και αυτός βρίσκεται κρεβατωμένος και αντιμέτωπος με τον αδελφό του που μόλις αποφυλακίστηκε και που δυστυχώς δεν μπορεί να ξεπεράσει το καταστροφικό πάθος του για τον τζόγο. Mια βραβευμένη κωμωδία σε σκηνοθεσία του Fatih Akin. Hθοποιοί: Aδάμ Mπουσδούκος, Moritz Bleibtreu κ.ά.

2003/108’, γερμανικά, ελληνικά. Στη δημοτική παραλία Γεροσκήπου/Aτλαντίδα, στις 9.00 μ.μ. Mε ελληνικούς και αγγλικούς υποτίτλους. Eίσοδος ελεύθερη.

ΑΥΓ

ΑΥΓ

8

8

ΣΑΒΒΑΤΟ

ΣΑΒΒΑΤΟ

H διεθνούς φήμης ντοκιμαντερίστρια Kim Longinotto παραδίδει ένα masterclass ανοικτό στο κοινό στις 16:00 το απόγευμα. H Kim Longinotto είναι μια από τις σημαντικότερες μορφές του ντοκιμαντέρ, παγκοσμίως γνωστή για την ευαισθησία και τη δημιουργικότητα με την οποία σκιαγραφεί πορτρέτα ανθρώπων που ακολουθεί στα δύσκολα θέματα με τα οποία καταπιάνεται. Tο masterclass πραγματοποιείται στο πλαίσιο του 10ου Φεστιβάλ Nτοκιμαντέρ Λεμεσού. Στο Kέντρο Eυαγόρα Λανίτη (αίθουσα Queen Eleanor), πίσω από το Mεσαιωνικό Kάστρο Λεμεσού. Όλες οι παρουσιάσεις θα διεξάγονται στην αγγλική γλώσσα. Για γενικότερες πληροφορίες: 99517910 / info@filmfestival.com.cy / www.filmfestival.com.cy / facebook: “Lemesos International Documentary Festival”.

2

H γκαλερί Διαχρονική φιλοξενεί έργα τέχνης εκλεκτών Kυπρίων και ξένων καλλιτεχνών. Στην ομαδική έκθεση περιλαμβάνονται έργα των Γιώργου Γαβριήλ, Bασίλη Mίτα, Πασχάλη Aναστάση, Πέτρου Πτωχόπουλου, Πάμπου Mίχλη, Γιώργου Mιχαήλ, Kώστα Aντωνέλλου, Aich Thimer, Alex Khattab, Oleg Bazaev, Barry Westcott, Les Palin και άλλων. Mέχρι τις 31 Aυγούστου. Kαθημερινά από τις 10 π.μ. μέχρι τις 7 μ.μ., οδός Aρσινόης 84 ,1010, Λευκωσία. Πληροφορίες τηλ. 22680145

Α Υ Γ Ο Υ Σ Τ Ο Υ

2 0 1 5

ΠΟΛΙ Τ ΗΣ

Τ ΗΣ

Tο 10ο Φεστιβάλ Nτοκιμαντέρ Λεμεσού κλείνει με την προβολή του Citizen Four. O προγραμματιστής και πρώην υπάλληλος της CIA Edward Snowden το 2013 αποφάσισε να διαρρεύσει απόρρητα αρχεία της Yπηρεσίας Eθνικής Aσφάλειας (NSA), τα οποία αποκάλυψαν την παγκόσμια παρακολούθηση πολιτών από την αμερικανική κυβέρνηση. Tο πολυβραβευμένο (Όσκαρ, BAFTA, κ.ά.) ντοκιμαντέρ της Poitras -με την οποία αρχικά επικοινώνησε ο Snowden ως “Citizenfour”- ακολουθεί όλη την ιστορία του ήρωα/προδότη, ξεκινώντας από τις μέρες προτού δώσει στη δημοσιότητα τα μυστικά αρχεία μέχρι και τη φυγή του στη Pωσία, όπου του δίνεται άσυλο και όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα. Στις 20.30, στο Kέντρο Eυαγόρα Λανίτη, στη Λεμεσό. Aκολουθεί πάρτι λήξης με ζωντανή μουσική από τους “The Sound of Thieves”.Για γενικότερες πληροφορίες: 99517910 / info@filmfestival.com.cy / www.filmfestival.com.cy / facebook: “Lemesos International Documentary Festival”.

ΚΥΡ Ι ΑΚΗΣ

KINHMATOΓPAΦOΣ ΛEYKΩΣIA K-Cineplex 1 (77778383): MISSION: IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 17:10, 19:45, 22:30 K-Cineplex 2: PIXELS 17:30, 20:00, 22:15 K-Cineplex 3: TERMINATOR GENISYS 22:30 / MINIONS (AΓΓ) 17:30, 19:45 K-Cineplex 4: SOUTHPAW 22:30 / MINIONS (EΛΛ) 17:30, 19:45 K-Cineplex 5: A ROYAL NIGHT OUT 20:00, 22:15 / YELLOWBIRD (EΛΛ) 17:30 K-Cineplex 6: PAPERTOWNS 17:30, 20:00, 22:15 The Mall 1 (77778383): MISSION: IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 17:10, 19:45, 22:30, EΞTPA ΠPOBOΛEΣ TO Σ/K 11:15, 14:00 The Mall 2: PIXELS 17:30, 20:00, 22:15, EΞTPA ΠPOBOΛEΣ TO Σ/K 11:15, 14:00 The Mall 3: SOUTHPAW 22:30 / PAPER TOWNS 20:00 / MINIONS (EΛΛ) 17:30, EΞTPA ΠPOBOΛEΣ TO Σ/K 11:15, 13:15, 15:30 The Mall 4: TERMINATOR GENISYS 22:30 / MINIONS (AΓΓ) 17:30, 19:45, EΞTPA ΠPOBOΛEΣ TO Σ/K 11:15, 13:15, 15:30 The Mall 5: A ROYAL NIGHT OUT 20:00, 22:15 / YELLOWBIRD (EΛΛ) 17:30, 11:15, 13:15, 15:30

ΛEMEΣOΣ RIO 1 (25871410): MISSION: IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 19:45, 22:15, EΞTPA ΠPOBOΛEΣ TO Σ/K 17:15 RIO 2: PIXELS 18:20, 20:10, 22:15 KAI Σ/K 17:30, 19:45, 22:00 RIO 3: MINIONS (EΛΛ) 18:30 KAI Σ/K 17:30 / MINIONS (AΓΓ) 20:10 KAI Σ/K 19:45 / TERMINATOR: GENISYS 22:00 RIO 4: MINIONS (AΓΓ) 17:30 / PAPER TOWNS 19:45 / SPY 22:00 RIO 5: YELLOWBIRD (EΛΛ) 17:30 / SOUTHPAW 19:45, 22:15 RIO 6: A ROYAL NIGHT OUT 19:45, 22:00 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:30 K-Cineplex 1: MISSION: IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 19:45, 22:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:10 K-Cineplex 2: PIXELS 20:00, 22:15 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 17:30 K-Cineplex 3: SOUTHPAW 22:30 / PAPER TOWNS 20:00 / MINIONS (EΛΛ) 17:30 K-Cineplex 4: TERMINATOR GENISYS 22:30 / MINIONS (AΓΓ) 17:30, 19:45 K-Cineplex 5: A ROYAL NIGHT OUT 20:00, 22:15 / YELLOWBIRD (EΛΛ) 17:30

ΛAPNAKA K-Cineplex 1 (77778383): MISSION: IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 17:10, 19:45, 22:30 K-Cineplex 2: PIXELS 17:30, 20:00, 22:15 K-Cineplex 3: TERMINATOR GENISYS 17:30, 20:00, 22:15 K-Cineplex 4: SOUTHPAW 22:30 / MINIONS (EΛΛ) 17:30, 19:45 K-Cineplex 5: A ROYAL NIGHT OUT 20:00, 22:15 / YELLOWBIRD (17:30) K-Cineplex 6: PAPER TOWNS 17:30, 20:00, 22:15

ΠAΦOΣ KINGS AVENUE MALL 1: MISSION: IMPOSSIBLE - ROGUE NATION 17:10, 19:45, 22:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 14:00 KINGS AVENUE MALL 2: 17:30, 20:00, 22:15 EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 14:00 KINGS AVENUE MALL 3: TERMINATOR GENISYS 22:30 / MINIONS (AΓΓ) 17:30, 19:45 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 13:15, 15:30 KINGS AVENUE MALL 4: SOUTHPAW 22:30 / MINIONS (EΛΛ) 17:30, 19:45 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 13:15 KINGS AVENUE MALL 5: A ROYAL NIGHT OUT 20:00, 22:15 / YELLOWBIRD (EΛΛ) 17:30 - EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 13:15, 15:30 KINGS AVENUE MALL 6: PAPER TOWNS 17:30, 20:00, 22:15 EΞTPA ΠPOBOΛH TO Σ/K 11:15, 14:00

EKΘEΣEIΣ ΛEBENTEIO ΔHMOTIKO MOYΣEIO (22661475): Mόνιμη συλλογή / “Tα σταμπωτά μαντήλια και ο τελευταίος μαντηλάρης” μέχρι 30/08. ΛEBENTEIOΣ ΠINAKOΘHKH (22668838): Προσωρινή έκθεση “Όραμα και Δημιουργία - A. Γ. Λεβέντης & Δυτική Aφρική” μέχρι 05/10 / Mόνιμη συλλογή έργων τέχνης.

MOYΣEIO ΠIEPIΔH (24814555): Έκθεση Δημήτρη Aληθεινού μέχρι Δεκέμβριο ‘15 / Mόνιμη συλλογή. ΓKAΛEPI AΠOKAΛYΨH (22300150): Oμαδική έκθεση ζωγραφικής, γλυπτικής, χαρακτικών, κατασκευές “Kαλοκαίρι στην Aποκάλυψη” μέχρι 25/9. ΓKAΛEPI KYΠPIAKH ΓΩNIA (24621109 / 99564131): Oμαδική έκθεση ζωγραφικής, κεραμικής, χαρακτικής μέχρι 10/9. ΠOΛITIΣTIKO IΔPYMA TPAΠEZAΣ KYΠPOY (22677134): “Tαξίδι στα νησιά της Mεσογείου”, από τη Xαρτογραφική Συλλογή του Iδρύματος. Mέχρι 31/10.

IS NOT GALLERY (22343670): Έκθεση “O Kόσμος της Kύπρου” του Άντρου Eυσταθίου. Mέχρι 10/8.

NEOTEPIΣMOI TOYMAZOY (99766004): Aτομική έκθεση KIM SHISH KEBAB του Oρέστη Λαζούρα. Έως 13/8.

PHANEROMENIS 70 (22663320): Eικαστική έκθεση της Mαρίας Kοφτερού. Έως 31/8.

ΘEATPO ANEMΩNA (70007721): “Kαλημέρα, ποια είσαι;” κάθε Σάββατο και Kυριακή στις 20:30. ΣATIPIKO ΘEATPO (22421609, 22312940): “H γαουρίτσα μου” κάθε Σάββατο και Kυριακή στις 20:30 μέχρι 4/8 σε περιοδεία. ΣKAΛA (24652800/1): “O καλός, ο κακός τζαι ο σιειρόττερος”, σε περιοδεία.