Post 14e jaargang Nr.2 - oktober 2011 Historisch Genootschap Oud Middelye - Middelie

Historisch Genootschap Oud-Middelye

De P o s t

14e Jaargang, Nummer 2, oktober 2011 __________________________________________________________________________________ __ “ D e Post “ verschijnt tweemaal per jaar en wordt gratis onder de leden verspreid.

____________________________________________________________________________________

V

Amsterdam en de wandeling die zij met hem maakten over de grachten daar. Hij is een enthousiast verteller. Lees meer hierover in de bijgaande uitnodiging.

Inmiddels is de laatste fase afgesloten van het jubileumjaar van de burgerlijke stand (1811 -2011).

Op 18 juni werd het “Ja-woord” gevierd en werd de tentoonstelling in het Waterlands Archief en Bibliotheek Waterland over kraamgebruiken en geboortekaartjes aangevuld met bruiden, trouwfoto‟s en bijbehorende trouwrituelen. Er was een presentatie van een Westfriese bruiloftsdracht. Er werd een traditioneel Volendam‟s huwelijk herbevestigd en een Buitengewoon Ambtenaar van de Burgerlijke Stand (BABS) vertelde prachtige verhalen uit zijn beroepspraktijk. Zie www.waterlandsarchief.nl Home, en lees verder <het Ja -woord gevierd>. Bekijk hier ook het webalbum en het zal u spijten dat u er niet bij was.

Daarna was er op 18 september het begin van de laatste fase, het overlijden. Een excursie naar de kerk van Oosthuizen met de uit de Zuiderzeebodem opgegraven sarcofaag van Etersheim. Ook zagen we daar oude grafstenen en rouwborden van de familie Bredehoff.

Tot slot bied ik de bezoekers van de laatste algemene ledenvergadering nogmaals mijn welgemeende excuses aan voor het mislukken van het afspelen van de DVD over de Neckermolen. Ik bedank Kees de Groodt, Frits van der Zee en Ton van der Wegen, die hun uiterste best hebben gedaan hebben. De oorzaak heeft waarschijnlijk gelegen aan de DVD in combinatie met een vreemde laptop en beamer plus een voorzitter met weinig ervaring hierin. Ik heb ervan geleerd om in ieder geval eerst het een en ander uit te proberen en/of te zorgen voor een alternatief.

Onlangs wandelde ik over het kerkhof van Middelie.

Het klinkt tegenstrijdig, maar hier komen voor mij veel namen tot leven die ik ooit bij Oud-Middelye tegenkwam. Ook namen van mensen die ik in de afgelopen 20 jaar dat ik hier nu woon , had leren kennen. Meestal is er niemand, maar nu kwam ik in gesprek met een mevrouw die hier vaak als kind bij haar Oma logeerde, recht tegenover Ossebaar. Ze bleek een nicht te zijn van Klaas de Boer van het interview door Anja Frikkee in ons vorige nummer en verzorgde de hierin afgebeelde grafsteen.

Gerry van der Wegen-Mulders.

E-mail gerryvanderwegen@hotmail.com Telefoon 0299-621730

an de voorzitter.

In dit nummer verhalen over de geschiedenis van de post door John Dehé, die ons al eerder vertelde over het openbaar vervoer per trekschuit in Waterland. Maar ook herinneringen aan het postkantoor en de postbezorging in Middelie. Een interview met het echtpaar Bij ‟t Vuur-Beunder over haar ouders Beunder-Boot door Gé Koster en ook een stukje van hen samen met Jaap Molenaar.

Ik hoop dat u deze “Post” weer met veel plezier zult lezen en niet zult aarzelen voor een volgend nummer uw bijdrage te leveren. Heeft u een idee, laat het ons weten. Wilt u de geschiedenis van uw huis op papier zetten, we helpen u graag bij het onderzoek. Woont uw familie al generaties lang in Middelie? Misschien kunnen we uw stamboom uitzoeken met bijbehorende foto‟s. Bel of mail ! ◄●

Inhoud: Voorpagina “De Post”.

pag. - 1-

Van de voorzitter.

(Gerry v.d. Wegen-Mulders)

pag. - 3-

De post in Middelie.

(John de Dehé )

pag. - 4-

Het voormalige postkantoor.

(

pag. - 8-

Jannetje Boot.

(Gé Koster-Wakker)

pag. -10-

Advertenties.

(Redactie)

pag. -11-

Nieuws uit vroeger jaren.

(Jaap Molenaar)

pag. -17-

Het kalf.

(Jaap Molenaar) / (redaktie Anja Frikee)

pag. -19-

Reacties op foto.

(Redactie)

pag. -20-

)

Dan is er op 2 november onze najaarsbijeenkomst Herinnert u zich deze nog?

(Redactie) pag. -21met een diapresentatie over de aanleg van het Koster-Wakker) / pag. -22Noordhollands Kanaal door Dick Keijzer in de Naschrift. / Gekregen van …. (Gé (Redactie) pag. -24Doopsgezinde Kerk. Dick is inmiddels bij de dames Colofon. van het Trefpunt bekend door dit verhaal maar ook over de geschiedenis van het Centraal Station in ____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 -3-

____________________________________________________________________________________

D

e post in Middelie

Pas halverwege de negentiende eeuw werd het postvervoer op het Noord-Hollandse platteland enigszins georganiseerd door de landelijke overheid. Voor die tijd werd het verzorgd door schippers en boden die de brieven meenamen naar plaatsen waar wel enige vorm van postorganisatie bestond. Zo verzorgden de trekschuitschippers van de Waterlandse steden al vanaf de jaren zestig van de zeventiende eeuw het postvervoer naar belangrijke steden als Hoorn en Amsterdam. Langs die weg konden brieven zelfs ver afgelegen buitenlandse bestemmingen bereiken.

De postwet van 1850 bepaalde dat er in tientallen Noord-Hollandse dorpen „bestelhuizen‟ werden opgericht. Dat gebeurde onder andere in Middenbeemster, Graft, Beets, Warder, Wijdwormer, en ook in Middelie. We moeten er ons niet te veel van voorstellen. Eén van de plaatselijke middenstanders mocht zich bezig houden met het verzamelen en uitdelen van brieven. Hij timmerde een brievenbus aan zijn buitenmuur en sorteerde de post op zijn keukentafel.

Was het dorp groter, of was er veel economische bedrijvigheid, dan behoorde de oprichting van een hulppostkantoor tot de mogelijkheden, met een „brievengaarder‟ aan het hoofd. Ook kon een bestelhuis „opgewaardeerd‟ worden tot hulppostkantoor.

Meestal hield de brievengaarder ook gewoon kantoor aan huis. De postwet van 1850 leidde onder meer tot de stichting van hulppostkantoren in Middenbeemster (1853) , Oosthuizen en De Rijp.

voorwaarde dat daar iemand aangesteld werd om de brieven in ontvangst te nemen en in het dorp te bezorgen. Pieter Hagenhoek werd de eerste bestelhuishouder en postbode in Middelie. Er werd een „bodeloop‟ ingesteld van Middelie over Axwijk, Kwadijk en de Purmer naar het postkantoor van Edam. Ieder bestelhuis was altijd nauw verbonden met een nabij gelegen postkantoor, dat voor de aanen afvoer van de post zorgde.

Ook Oosthuizen is een tijd het postkantoor geweest, waaronder Middelie ressorteerde.

Hoe klein een bestelhuis ook was, de bestelhuishouder kreeg wel een officiële aanstelling van de rijksoverheid en een toelage van zo‟n 25 gulden per jaar.

Soms deed het gemeentebestuur daar nog wat bij, in ruil voor het bezorgen en wegbrengen van gemeentelijke stukken.

Een bestelhuishouder beschikte over het algemeen niet over een stempel dat hij op de poststukken kon plaatsen. De brievengaarders van de hulppostkantoren ontvingen wel een of meer stempels.

In de jaren twintig werd voor kleine kantoortjes als Middelie de term poststation ingevoerd. Ze hadden minder status dan een hulppostkantoor en waren ook minder vaak geopend. Toch werd ook in de kleinste dorpen nog heel lang twee keer per dag post bezorgd en zelfs op zondag kon de bode langskomen. Dat hij geen licht werk had, blijkt uit een krantenbericht uit 1889. In 1884 was de spoorwegverbinding van Amsterdam naar Hoorn tot stand gekomen en het was de taak van de bode om twee keer per dag de post naar het station van Kwadijk te brengen en daar ook brieven en pakjes op te halen. Op zijn wandeling bestelde hij onderweg ook de brieven. „Hij heeft dus een zeer langen arbeidsdag, want de Dat er in het kleine beide dorpen zijn uitgestrekt en de huizen liggen Middelie een bestel- verspreid, menigmaal vermoeiend daarbij, als het huis kwam, was on- aantal postpakketten groot is.‟ Op zondag werden der meer het gevolg de brieven slechts één keer per dag besteld, maar de van een actie van en- lengte van de bodeloop en de aankomsttijden van de kele dorpsbewoners, treinen zorgden ervoor dat de bode nooit op zondag die er in oktober vrij was, en daardoor ook niet in staat was „de Gods1852 bij de gemeen- dienstoefening bij te wonen‟. Er was wel een geteraad op aandrongen schikte plaatsvervanger, die voor twaalf gulden op dat die zich zou in- zondag wilde inspringen, maar het Rijk verklaarde zetten voor het reali- zich niet bereid dat bedrag te vergoeden. In juli 1922 seren van „een gere- werd de zondagbestelling afgeschaft; wel kon men gelde postdienst op vanaf toen de post (kranten bijvoorbeeld) ophalen hun dorp‟. De post- bij de kantoorhouder. directie toonde zich De bode om wie het ging was J. Winkelaar, die in daarna bereid om aan 1881 was benoemd als bestelhuishouder en postboDe Klem een bestel- de in Middelie. Hij deed dit werk 23 jaar lang, waarhuis te stichten, op na zijn zoon Tames het werk overnam. Ook die ____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 -4-

____________________________________________________________________________________ deed zijn werk trouw en tot ieders tevredenheid. Op 20 mei 1929 vierde hij de dag dat hij 25 jaar geleden zijn betrekking bij de Posterijen aanvaardde. De Drie Meren: „Die 25 dienstjaren heeft de jubilaris altijd hier vervuld en veel vreugd en leed zal hij den ingezetenen hebben gebracht. Daar de heer Winkelaar een plichtsgetrouw, nauwgezet en opgeruimd ambtenaar is, twijfelen wij niet of de burgerij zal den jubilaris een dag bezorgen, welke lang in zijn herinnering aangenaam bewaard zal blijven. – Ook onze felicitatie.‟

Post nl is ontstaan op 15 januari 1799, wanneer de posterijen naar Frans voorbeeld omgevormd worden tot een nationale onderneming. Politici uit die tijd waren van mening dat slechts de staat over alle middelen beschikte die nodig waren voor een goede inrichting van wat men noemde 'de openbare vervoering van brieven'. Voor 1799 werden ook brieven verzameld, vervoerd en gedistribueerd, onder andere door de eerste georganiseerde postservice in dit gebied: de Romeinse cursus publicus. In de eeuwen daarna waren uiteenlopende organisaties en personen betrokken bij de postbezorging. In de Franse tijd (1795 - 1815) profiteerde het Hollandse postsysteem van de kennis en kunde van de goed ontwikkelde Franse posterijen. In 1928 werd de officiële naam: Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefonie (PTT).

(Bron: overgenomen van websiteTNT post.nl)

De jubilerende postbode werd flink in de bloemetjes gezet, mocht o.a. de directeur van het postkantoor Edam en de burgemeester en wethouders van Middelie op zijn receptie ontvangen. Hij werd uitgebreid geprezen voor zijn inzet en betrouwbaarheid in alle weersomstandigheden. Men prees ook zijn loopvermogen en schatte dat hij reeds „een aantal kilometers gelijk aan den omtrek van den aardbol‟ had afgelegd.

Als tastbaar bewijs van dankbaarheid kreeg hij een leunstoel en een enveloppe met inhoud.

Tames Winkelaar overleed in maart 1941, 58 jaar oud. Maar ook daarna zou de naam Winkelaar nog aan de post in Middelie verbonden blijven.

In juni 1943 berichtte de krant dat de beheerder van het poststation (wie was dat?) in Duitsland tewerkgesteld was en dat het kantoor verplaatst was naar J. Winkelaar, nr. 43, „dat reeds eerder als zoodanig dienst deed.‟ Terzijde: Hoe klein Middelie ook was, in mei 1909 kreeg het wel een hulptelegraafkantoor, na een verzoek van het gemeentebestuur. Een „klerk der Posterijen en Telegrafie 2e klasse’ werd tijdelijk belast met het beheer van dit kantoor en het instrueren van de kantoorhoudster en haar vervangster. Als kantoorhouder kwam ik de naam van J. Worp tegen.

John de Dehé

◄●

Het postkantoor in 1914.

Vlnr. Mevrouw Winkelaar-Roele op haar arm Jan Winkelaar (1913) Maartje Winkelaar (1911) en Tames Winkelaar.

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 -5-

____________________________________________________________________________________ ◄ Afbeelding: 1943- Aangetekende brief uit Middelie, verstuurd via het hulppostkantoor van Kwadijk

Op 1 januari 1852 verschenen de eerste postzegels van Nederland.

De 5 ct. van 1852 met afbeelding van koning Willem III.

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 -6-

____________________________________________________________________________________

▲ Artikel in de NNC 18 12 1992

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 -7-

____________________________________________________________________________________

H

et voormalige postkantoor.

De huidige bewoners van het voormalige postkantoor zijn Martin en Annemieke Jonker met hun zonen Hein en Koen. Zij hebben het huis in 1984 gekocht van Simon en Wilma de Vries.

Het postkantoor was in het woonhuis gesitueerd achter het kleine raam in de zijgevel. Toen Martin en Annemieke in 1998 de keuken en later de woonkamer verbouwden, zijn ze de sporen uit het verleden tegengekomen. Het spijt hen nu dat ze niet alles hebben gefotografeerd. Toen ze op het loketje stuitten vonden ze dat zo speciaal dat ze dat wel hebben vastgelegd. Het loket is onaangeroerd weg getimmerd, misschien dat er ooit nog iemand hier verbouwt en het weer bloot legt...

Het loket bevond zich binnen aan de achterzijde van een blauwgrijze wand. Volgens de overleveringen zat er een deur in de houten zijgevel en kwam je daar binnen in een kleine publieke ruimte, voorheen een bedstee.

Links naast de voordeur zitten nog drie stalen draadeinden waaraan het uithangbord met het posterijen logo hing. (◄ zie foto links) Op zich niets bijzonders maar wel leuk om te weten.

Postzak voor het verzvoer van brief en pakketpost. ____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 -8-

____________________________________________________________________________________

▲ Foto: Jan Winkelaar

▼ Foto vlnr: Annie en Tiny Winkelaar, Jouke Winkelaar-Doets, moeder Doets en Jannetje Boot.

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 -9-

____________________________________________________________________________________

J

annetje Boot

Gé Koster-Wakker in gesprek met Jaap en Nelie Bij ‟t Vuur - Beunder over het levensverhaal van een zeer hardwerkende vrouw: Jannetje Boot.

Jannetje Boot (de moeder van Nelie) werd geboren op 22-7-1896 in Uitdam. Daar ging ze ook naar de lagere school. Toen ze 12 werd moest ze uit dienen, zoals ze dat vroeger noemden, in de Broekermeer.

Jannetje had het erg moeilijk en verlangde naar huis.

Ze liep wel eens weg, maar helaas, haar moeder bracht haar weer terug.

Na een paar jaar ging ze bij Willem Tuin werken in de Purmer. (nu woont daar Frank Groothof) Ze werd met een bootje overgezet door Benjamin, maar moest eerst wel even wachten. Hij zat te melken en moest eerst de koe uit hebben. De overtocht kostte 5 cent. Ze moest schreeuwen als ze weer terug wilde.

Jannetje werd aangenomen in de N.H. kerk van Middelie op 9-4-1916. Op de foto, genomen ter ere van deze gelegenheid draagt Jannetje een hoed. Volgens dochter Nelie was die van de fotograaf of van iemand anders, want daar had ze echt geen geld voor.

Foto t.g.v. de aanamen Jannetje ►

Na een tijdje kreeg ze weer een ander werkhuis. Ze verhuurde zich bij Jan Reier Plas. (Nu woont daar Meindert Vink Jnzn) Daar leerde ze ook haar latere man kennen: Dirk Beunder, geboren 18-11-1892. Jannetje en Dirk trouwden op 21-4-1920.

Ze gingen wonen in het Noordeinde op nummer 3. (Nu staat op die plek het huis van Sjors en Nel Vroom) Alles deden ze samen: melken, hooien en natuurlijk deed ze ook de huishouding. ◄ Benjamin voor Middelie 199.

Foto: M. Ballard (kleindochter van Cornelis Benjamin, thans wonende in Canada) Vervolg pagina 15/16 ●►

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 - 10 -

MEDEDELINGEN

MEDEDELINGEN

Een beeld van verandering in Middelie Wegens de grote vraag naar het boekje ‘’Een beeld van verandering in Middelie’’, bevattende 55 unieke historische foto’s van Middelie, hebben wij een aantal exemplaren laten bijdrukken. Dit fraaie fotoboekje is verkrijgbaar tijdens de komende bijeenkomst in de Doopsgezinde kerk van Middelie op 2 november 2011) voor een bedrag van € 5,- per stuk of bij Gerry van der Wegen, telefoon 0299 621730.

Foto: Jaap de Vos vader van Henk de Vos en opa van Jaap Laan.

ADVERTENTIE

ADVERTENTIE

APOLLO DUMPSTORE

MR A.P. BAKKER

Camping en Outdoor artikelen.

Notaris

Zeevangsdijkje 4, 1471 EA Kwadijk Telefoon 0299-621371 Fax 0299-621552

Raadhuisstraat 8, 1474 HE Oosthuizen Telefoon 0299-401351 Fax 0299-403654 E-mail: notaris@bakker.oosthuizen.knb.nl

AUTOMOBIELBEDRIJF H.J. LANGE Gespecialiseerd in Volvo

VROOM FUNDERINGSTECHNIEKEN

Onderhoud, verkoop en inkoop van nieuwe en gebruikte auto's,

Toonaangevend en innovatief.

Middelie 119-120, 1472 GV Middelie Telefoon 0299-621318 Fax 0299-621671 E-mail: info@hjlange.nl Internet: www.hjlange.nl

Sluisweg 1, 1474 HL Oosthuizen Telefoon 0299-409500 Fax 0299- 409555 E-mail: info@vroom.nl Internet: www.vroom.nl

HAVIK BV BOUW- EN HANDELSONDERNEMING

HIER KAN UW ADVERTENTIE STAAN

Hout- en plaatmaterialenhandel Fortweg 3, 1471 EB Middelie Telefoon 0299-621617 Fax 0299-621581 E-mail: chiel.mhavik.nl Internet: www.mhavik.nl

Heeft u interesse, om hier een advertentie te plaatsen en ons daarmee te steunen?

Neem contact op met het bestuur.

DRUKKERIJ VAN DER MOLEN B.V.

CATTERY VEUGER

Specialist in het drukken van etiketten op rollen.

Brits Korthaar kittens in diverse kleuren.

Ambachtsweg 6, 1474 HW Oosthuizen Telefoon 0299-402720 Fax 0299-402360 E-mail: vdmolen@xs4all.nl Internet: www.drukkerijvandermolen.nl

Monique en Ron Batenburg - Veuger It Ald Hôf 4, 8822 WP Arum Telefoon 0517-850797 Fax 0847-451435 Internet: www.catteryveuger.nl

Handels- en Familiedrukwerk.

Brits Korthaar / British Shorthair

ADVERTENTIE

ADVERTENTIE

BERGHROOS

HET WAPEN VAN MIDDELIE

Bloemen en planten.

hotel-café-feest-evenement-bijeenkomsttraining

Wormerplein 116, 1442 CE Purmerend Telefoon 0299-421983

Brink 1, 1472 GB Middelie Telefoon 0299-621376 Fax 0299-623530 E-mail: info@hetwapenvanmiddelie.nl Internet: www.hetwapenvanmiddelie.nl

R. BIBO BOUWBEDRIJF

FIRMA LAAN

Voor al uw timmerwerk en ver- en nieuwbouw.

Uw wiel- en bandenservice in de landbouw Robert Laan mobiel 06 – 536 251 28

Middelie 23, 1472 GP Middelie Telefoon 0299-621524

Molenweg 2, 1473 BG Warder Telefoon 0299 - 373219 Fax 0299 - 371716 E-mail: wslaan@xs4all.nl

AMICA ADVOCATUUR Advocatenkantoor ook voor Zeevang

ONDERLINGE VERZEKERINGSMAATSCHAPPIJ “ZEEVANG”

Je komt eruit met Amica Ondernemers en particulieren.

De Maatschappij met het “bekende gezicht”

Energiestraat 9, 1135 GD Edam Telefoon: 0299-315454 E-mail: h.kwakman@amica-advocatuur.nl Internet: www.amica-advocatuur.nl

Raadhuisstraat 12, 1474 HG Oosthuizen Telefoon 0299-401578 Fax 0299-401551 E-mail: info@onderlingezeevang.nl Internet: www.onderlingezeevang.nl

ADVERTEREN

HENNEPHOF ZEEVANG Bestratingsbedrijf

In ons verenigingsperiodiek?

Tevens verkoop van oude gebakken bestratingsmaterialen, zand en grond.

Bezorging mogelijk.

Neem daarvoor even contact op met Ron Batenburg, Teun Boogaard of een ander bestuurslid.

Beetsdijkje 3, 1474 HP Oosthuizen Telefoon 0299-403985 Gsm 06-5331 22 38

ADVERTENTIE

ADVERTENTIE

NAAMSBEKENDHEID/RECLAME UITINGEN IN ONS VERENIGINGSBLAD “DE POST”.

Zoals eerder al is opgemerkt doen wij ons uiterste best om de doelstelling van onze vereniging zoveel mogelijk te verwezenlijken. Daarbij hoort o.a. het zo goed mogelijk verzorgen van ons verenigingsblad “de Post”. Daarnaast hebben wij nog veel noodzakelijke wensen.

Daarom hebben wij besloten om naamsbekendheid/reclame uitingen in ons blad op te nemen; de eerste pagina‟s hiervan vindt u in het midden van ons blad. Wij brengen hierbij de bedrijven en organisaties dank voor hun ideële, medewerking. Het is natuurlijk heel goed mogelijk dat er meerdere personen, bedrijven en organisaties zijn die dergelijke uitingen in ons blad willen plaatsen.

Dat kan voor het kleine bedrag van € 25,= per jaar. Neem daarvoor even contact op met Teun Boogaard of een ander bestuurslid.

Zie ook voor de adressen van onze sponsoren op onze website www.oudmiddelye.nl Het is voor ons een zeer welkome steun in de rug.

NOTEER MIJ 0 Als nieuw lid voor € 12,50 per jaar.

0 Als donateur voor €

per jaar.

0 Voor een advertentie € 25,= per jaar.

0 Wijzig mijn adres als onderstaand.

0 Voor

: ____________________________________

Naam

: ____________________________________

Adres

: ____________________________________

Pc/Woonplaats: ____________________________________ E-mail Handtekening:

: ____________________________________

____________________________________________________________________________________

▲ vlnr. Aagje van Harlingen, Mevrouw Plas, Jannetje Boot en mevrouw Vink.

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 - 15 -

____________________________________________________________________________________ Er kwamen drie kinderen: Dirk (5-1-1921), Dina (19-10-1923) en Nelie (8-1-1932) Ze waren arm en moesten hard weken. Desondanks hadden ze een Drentse werkman (poep) in huis, die hielp met maaien, hooien en alles wat er te doen was.

Op 43-jarige leeftijd stapte Dirk uit het leven, dat was voor Jannetje een vreselijke klap. Jannetje bleef op de boerderij. Ze wilde dat haar zoon Dirk boer zou worden. Maar die had andere ambities; hij vond pannenkoeken bakken en broeder koken veel leuker. Hij stond er altijd met zijn neus bovenop als zijn moeder daar mee bezig was. En zo werd Dirk dus bakker; eerst bij bakker Breed in Edam en later had hij een eigen bakkerij in de Beemster vlakbij Beets. De bolussen van bakker Beunder waren heerlijk en beroemd.

En zo verliet het gezin in 1952 de boerderij over het spoor en kocht het huisje op nummer 60.

(Klokkie) Er kwam ook een kostganger in huis: Riekus Bakker.

Jannetje ging uit werken. De grote schoonmaak in het voorjaar. Zeven weken lang bij diverse mensen. Lappen, poetsen, luchten, bedden versjouwen. Alles moest van zijn plaats. Daarna gingen de boeren op het stalletje wonen. De kachel was uit, het was voorjaar. Jannetje had veel werkhuizen, ze stopte kousen, naaide en verstelde kleren. Alles deed ze om maar te eten te hebben. Ze werkte ook bij de fam. Worp; Meindert en Kees. (Die woonden recht tegenover de rijweg) Meindert en Kees hielden er op zijn zachtst gezegd vreemde opvattingen op na. Ze wilden bijvoorbeeld dat Nelie, de dochter van Jannetje recht over het pad liep. Even vlug schuin de kortste weg nemen mocht absoluut niet. Eén van de mannen zei dan: “Als je het weer verkeerd doet, dan knippen we Tom Poes (het stripverhaaltje) uit de krant en dan kun je dat niet meer lezen!” En dat vond Nelie heel erg, dus voortaan liep ze maar recht over het pad.

Later ging ze als huishoudster naar Kwadijk bij Henk Doets. Zijn vrouw was weg en had wel twee jongens; Evert en Daan. Drie jaar is ze daar geweest.

Haar huisje was intussen verhuurd aan de melkfabriek en daar woonde de familie Greidanus. Gelukkig ontving ze daarvan nog wat huur. Vervolgens ging ze als huishoudster naar de Purmer bij de fam.

Bakker. (Tegenover het Kwadijkerlaantje aan de Westerweg; die boerderij was van de spinfabriek) Het was een groot gezin. Vader Bakker lustte wel een borreltje, wat Jannetje niet zo leuk vond. Intussen had dochter Nelie verkering met Jaap. Jaap en Nelie trouwden in 1955.

Zij waren de laatsten die trouwden in de Ned. Hervormde kerk van Middelie. Jannetje ging terug naar haar huisje in Middelie. Buurman Jan Laan Pzn kwam haar vragen als huishoudster en van het een kwam het ander. Ze trouwden op 27-2-1957.

De zoon van Jan Laan, Piet, ging op een nieuwe ruilverkavelingboerderij boeren en Jan en Jannetje gingen weer in het kleine huisje wonen. Helaas liep alles anders dan ze verwachtte; het huwelijk liep uit op een scheiding (9-11-1976) en Jan ging in Oosthuizen wonen. Jannetje ging in het bejaardenhuis in Oosthuizen wonen, waar ze erg ongelukkig was. Ze overleed op 22-6-1982.

Gé Koster-Wakker ◄●

◄ Jannetje Boot NB Jannetje Boot staat ook op de omslag van “De Post”

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 - 16 -

____________________________________________________________________________________

N

ieuws uit vroeger jaren.

Nelie Beunder en haar man Jaap bij ‟t Vuur zijn al vele jaren lid van ons Historisch Genootschap.

Zij zijn trouwe lezers en bezoekers van onze bijeenkomsten. Jaap is een “bewaarder” van verslagen, nieuwtjes etc. Alles wordt en werd keurig gerangschikt en opgeborgen. Zo kregen ze in april een vol geschreven schrift onder ogen van Nelie‟s vader.

Hij woonde met zijn gezin op een boerderij in het Noordeinde “over het spoor” Links stond de boerderij van de fam. Hooijberg en rechts die van de fam. Huiberts. Links tussen de stolp van Hooijberg en het spoor stond het spul van de fam. Beunder en dat kunnen we herkennen op de voorpagina van onze ver. blad “De Post” Een woonhuis met een stal en een hooiopslag. Later heeft Piet Hooijberg hier jaren geboerd met zijn lakenvelders en na diens vertrek naar de Oud Raeffeldamweg kwam Jan Zijp hier wonen en werken. Nu staat er het huis van de familie S. Vroom. (Zie foto)

▼ Noordeinde “over het spoor”

Deze Dirk Beunder, getrouwd met Jannetje Boot, hield secuur en met een duidelijk handschrift zijn veestapel bij. Maar ook als er op het dorp een verkoop van land bij opbod en afmijnen gebeurde, werden hiervan nauwkeurig de prijzen en andere gegevens vermeld. Zo lezen we:

Verkoping van onroerende goederen ter verzoeke van de

erven van Mej. Trijntje Stijns weduwe van Jb. Huiberts, gehouden den 20 ste september 1923 ten huize van K. Molenaar.

Hier werden 21 percelen grasland verkocht. Opvallend is dat het een Middelieër koperspubliek was, want alle bieders en kopers komen uit het dorp. Prijzen werden berekend naar de grootte in morgens.

Geen enkel perceel werd verhandeld met de grootte genoemd in hectares. Gemiddelde prijzen bedroegen 2500 gulden wat omgerekend een ha prijs van 2100 gulden betekende.

Kadastergegevens werden niet genoemd, wel de “landnamen” zoals al eeuwenlang in onze streek gewoon waren. We noemen een aantal kenmerkende perceelnamen: “De Paallanden” -“de Zevenverrel” -“het Deimptje” - “het Schaap en Lam” - “de Kniebol” “de grote en kleine Lei” - “Mossenwoud”“Jonkvrouwenland” - “Roswoud” - “de Gans”“Trijn Edel” - “Sijmen de Wit” - “het Meulelandje” -“Oosthuizerlandje” - “De Zwaan”.

Dirk Beunder kende al zijn dieren. Hij gaf ze zelfs duidelijke namen. Bij de schapen lezen we dat hij deze apart liet dekken door de ram en om de paar dagen! Dat zal niet zijn gebeurd omdat hij medelijden met de ram had, maar er op rekende dat de ooien in het voorjaar wat gespreid zouden aflammeren.

1928 op 3 okt. een Gelde Overhouder 6 okt. de Taaie 8 okt. de Wilde 10 okt. Schaap van Vader 12 okt. Grote Schaap 14 okt. Kleine Schreeuwer 18 okt. Ruigstaart 19 okt. Langstaart Er werden enkele zeugen gehouden. Maar ook hier hanteerde vader Beunder praktisch namen.

Opgeschreven werd de datum dat het dier gedekt was en lezen we: De beste zeug gedekt op 2 april De blauwe zeug gedekt op 5 oktober De kleine zeug gedekt op 9 oktober

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 - 17 -

____________________________________________________________________________________ Taal is vaak sterk streek gebonden. Er staat boven de lijst met koeien geschreven “gereden”. Dan zou een onbekende in de Zeevang denken dat deze brave veehouder met zijn dieren een ritje heeft gemaakt. Het wordt pas duidelijk als we weten dat wanneer een koe tochtig is en dus naar de stier verlangt, dat we hier spreken van een “rijende” koe.

Dus dan is hier de aanduiding “gereden” begrijpelijk!

Dirk Beunder hield een 11-tal koeien en dat betekende dat er meestal met 2 personen werd gemolken. Vanaf 1921 werd van deze dieren om de 3 weken een melkmonster onderzocht en vetgehalte. Dit schommelde rond de 3.20% en dat komt overeen met de cijfers die in die tijd gebruikelijk waren de namen van de melkkoeien zijn weer op de praktijk gericht. Allereerst de gegeven damesnamen t.w.

Koos, Pukkie, Kee, Rika, Trien en Teunisje. Maar ook eigenaardige eigenschappen: Dikspeen, Witrug, Dunne pink, Wijdhoorn en Goudvinkje. Wat is de betekenis van de namen?: Cor de Jong, Boonacker, Neuteboom en Zwarte Ruiter? Het is wel zeker dat deze namen in het gezin van de Beunder wel een rol hebben gespeeld.

Als laatste punt staan we stil bij de cijfers van de melkprijs. Deze is vanaf de jaren 1921 tot 1936, toen de cijferreeks niet meer werd bijgehouden enorm gedaald.

We praten nu over crisis, maar wat onze ouders en grootouders hebben meegemaakt in die situatie is niet voor te stellen.

Trots vermeldt Dirk Beunder over het jaar mei 1920 t/m mei 1921 dat zijn 10 koeien in totaal 35467 kg. melk hebben gegeven (gem. 3546 kg) en de opbrengstprijs van de melk bij de VAMI in Amsterdam bedroeg 13.43 cent/kg.

In oktober 1921 is Dirk lid geworden van de kaasfabriek in Middelie.

Jaar 1922

Melkkoeien 10

KG melk 35860 kg

Opbrengst 11.03 ct/kg

1923

9

30106 kg

8.90 ct/kg

1924

8

33438 kg

8.46 ct/kg

1925

10

35732 kg

10.10 ct/kg

1926

11

43004 kg

9.47 ct/kg

1927

9

41205 kg

7.27 ct/kg

1928

10

43911 kg

8.19 ct/kg

1929

10

38947 kg

9.32 ct/kg

1930

11

46377 kg

8.62 ct/kg

1933

15

56209 kg

4.37 ct/kg

1934

15

58232 kg

4.22 ct/kg

1935

16

55519 kg

4.34 ct/kg

1936

14

eind december bedrijf beëindigd!

Hard gewerkt, méér koeien en toch konden zeer vele boeren deze strijd niet winnen!

Wanneer we deze cijfers lezen, is het ons duidelijk en begrijpelijk waarom veel veehouders deze crisis niet de baas konden!

Jaap en Nelie bij ’t Vuur-Beunder en Jaap Molenaar

Foto: Gré Koster-Wakker

◄●

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 - 18 -

____________________________________________________________________________________

H

et kalf

Jarenlang was Jaap Molenaar bedrijfsvoorlichter voor de veehouders in Waterland en Purmer. Hij schreef over zijn belevenissen een leuk boekje dat in 1982 uitkwam. Hieronder één van zijn verhalen.

Het kalf

“Goedemorgen, mevrouw De Boer, is uw man nog in de stal?” ”Welnee, man, die zit al een hele tijd in zijn mooie pak op je te wachten in de salon.”

De bedrijfsvoorlichter begrijpt de lichte spot en loopt door naar de voorkamer, waar de heer des huizes, gehuld in een dichte rookwolk, zich wat wanhopig uit een stapel papieren opricht. Nadat de handen geschud zijn en de laatste nieuwtjes zijn uitgewisseld, wordt de bedrijfseconomische boekhouding te voorschijn gehaald en verdiepen de boer en de voorlichter zich in de cijfers.. Opeens een luide kreet ergens in de verte. Bevreemd richtten de beide mannen het hoofd op. Weer klinkt in het achterste gedeelte wat gedempt, maar wel helder, een gil. Een vrouw, ja de vrouw van de boer! Wat zou er gebeurd zijn? De twee mannen springen overeind en vliegen de kamer uit. Bij de staldeur komen de vrouw en de twee mannen elkaar tegen. “Wat is er gebeurd, mens?” Hijgend kijkt de vouw haar partner aan. “Jij zit dan wel rustig één en één op te tellen, maar het werk gaat wél gewoon door. En je wist best dat Kaatje 23 stond te kalven!” ”Natuurlijk wist ik dat, mar daar zou jij toch even naar kijken.” “Dat heb ik ook gedaan, maar 10 minuten geleden was er nog niks te zien en nou hangt er een stuk licht (=nageboorte) uit. Het kalf is er dus afgekomen en het mooiste is……… ik ken het beestje nergens vinden!”

los, “het beest heeft natuurlijk vanmorgen al gekalfd, maar dat heb jij met je suffe slaperige kop niet gemerkt en toen mooi het kalf met de uitmestinstallatie naar buiten gedraaid! Ontzet kijkt de boer zijn vrouw aan en rent in z‟n knappe pak naar buiten.

Ook de anderen lopen mee. Er wordt goed gekeken, maar er is op de mesthoop niets te zien. “Nou, dan zal het wel klem zitten onder de doorloop van de gang”, bromt de boer. Hij loopt naar naar de knop van de mestketting en zet deze aan. Bonkend en knersend zet deze zich in beweging en met argusogen wordt er door de drie mensen nauwlettend gekeken. Wéér niets te zien! De stemming daalt en de boer loopt naar buiten en probeert met zijn klompen aan om de mesthoop heen te lopen. Door het stalraampje ziet de voorlichter hoe de boer met een wilde blik in de ogen het onderspit delft. De gier en de mest stromen de klompen in en opeens doet een kleine oneffenheid de goede man even wankelen. Op een knie en een arm moet het evenwicht worden hersteld. Begrijpend hoe de gevoelens zich tot een kookpunt spoeden en eigenlijk bezig om zich tactisch terug te trekken, loopt de voorlichter nog eens naar de koe, die alle drukte heeft veroorzaakt en zich schijnbaar van alles niets aantrekt.

Gehoorzamend aan een plotselinge ingeving, stroopt de boerenraadgever zijn mouw op en steekt zijn arm diep in het binnenste van de koe. Een brede grijns trekt over zijn gezicht. Het is duidelijk dat Kaatje 23 haar bazin, haar baas en de bezoeker mooi tuk heeft gehad. Een luide schreeuw doet de ruzie tussen boer en boerin verstommen. Met een beschaamde blik in de ogen haalt de boer een paar touwen en met zijn drieën (en de koe) wordt een mooi kalf op de wereld geholpen. De bedrijfsvoorlichter, die tijdens de gespannen verhouding tussen de echtelieden weinig heeft gezegd, tikt dan op de mooie broek van de boer en dan wordt de lol van alles ingezien en schalt het gelach door de stal.

“Nou rustig maar moeder, dat kalf ken niet ver zijn, meneer en ik zullen samen wel even gaan kijken.” Jaap Molenaar Zelfbewust neemt de boer de leiding weer op zich Redactie Anja Frikkee ◄● en gaat de stal binnen. Achter het betreffende dier kijken de drie mensen naar de opening onder de staart, waar een bloederig stukje nageboorte duidelijk de stand van zaken aangeeft. In de grup achter de koeien wordt gekeken. De drie mensen gaan allemaal een kant uit. In de stallen en in de hooiberg wordt gezocht. Langzaam beginnen de boerin en de boer wat luider hun verwijten te spuien. Natuurlijk is de aanwezigheid van de voorlichter een reden om het nog wat binnen de perken te houden. “Weet wat ik denk”, barst op een gegeven ogenblik de boerin ____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 - 19 -

____________________________________________________________________________________

R

eacties op de foto’s.

De schoolfoto gepubliceerd in “De Post” van aprilheeft diverse reacties opgeleverd.

En wisten daarmee alle namen te achterhalen.

1 Gertjan Hendriks

10 Chris Dekker

19 Meester Heukelom

28 Germa Vink

2 Jeroen Beemster

11 Geri Boogaard

20 Anneke de Jong

29 Ilonka Vroom

3 Peter Moenis

12 Brechtje Hagens

21 Anja Hamstra

30 Linda Dekker

4 Erik Jan Greuter

13 Tanja Vroom

22 Caty Slooten

31 Paul Gunter

5 Gini Uileman

14 Walter Worp

23 Juffrouw Meierink

32 Peter Visser

6 Henk Niggebrugge

15 Albert Reijerse

24 Tanja Blom

33 Ineke de Boer

7 Viola van de Leest

16 Ester Blom

25 Cajo Vroom

34 Marcel vd Hudding

8 Doetie Dijkstra

17 Annette Meester

26 Cor Beets

35 Ivonne van Sprang

9 Mirjam Wouda

18 Ivonne Bleeker

27 Pieter Rol

36 Ineke Vink

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 - 20 -

____________________________________________________________________________________

H

erinnert u zich deze nog?

Wij hebben opnieuw een groepsfoto (dit keer een schoolreisje uit 1947) gekregen vanJanny Kleingeld-Groot en zouden graag de namen willen weten van de afgebeelde kinderen en onderwijzer. Stuur, geef of e-mail uw reactie door aan een van de bestuursleden.

De komende bijeenkomst van het Historisch Genootschap Oud-Middelye is in de Doopsgezinde Kerk van Middelie op 2 november 2011.

Zie voor het laatste nieuws de vernieuwde website.

____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 - 21 -

____________________________________________________________________________________

N

aschrift.

N.a.v. het stukje van de heer Martens en de foto‟s van de familie Beets (zie vorige Post) De barak was een autogarage; daarachter was een ruimte voor opslag van “uitleenspullen”, zoals krukken en poten om een ledikant te verhogen bij een bevalling enz. Ook waren er tenthuisjes. Die waren voor mensen met TBC. Die konden dan buiten slapen. Dat zou de genezing bevorderen. Die huisjes konden draaien, i.v.m. zon en wind. Je moest om de spullen te kunnen lenen wel lid zijn van “Het Witte Kruis” Er was een bestuur. In mijn tijd (rond 1950) bestond dat uit: de dokter, Jan Pranger Pzn, Gerrit Inkelaar en Gerrit Wakker. Ze vergaderden op toerbeurt bij iemand thuis.

Ook weet Gé Rijswijk - Pranger te vertellen dat er een achterruimte was die voor vergaderingen werd gebruikt. (voordat het een woning werd) Daar vergaderde o.a. de AA*. (* Anonieme Alcoholisten' is een gemeenschap van mannen en vrouwen die hun ervaring, kracht en hoop met elkaar delen om hun gemeenschappelijk probleem op te lossen en anderen te helpen bij het herstel van hun alcoholisme.)

Aafje Bijl zette de stoelen en tafels klaar en verzorgde de koffie.

Foto’s van Edammerdijkje 6.

In de oorlog heeft Mevrouw Hooyberg-Blakborn er tijdelijk gewoond. Later werd het huis voor 400 gulden verkocht aan de familie Beets. Janny Beets beheerde de goederen en uitleenspullen en hield alles schoon.

Later is er een nieuw kruisgebouw gekomen. Dat werd grotendeels door de inwoners van Middelie betaald met renteloze aandelen. In dit gebouw is nu de dokterspraktijk van dr. Souwer.

Gé Koster-Wakker

◄●

G

ekregen van ……..

De vereniging “Oud Middelye” heeft de afgelopen tijd weer een aantal oude foto‟s, materialen en (gebruiks-)voorwerpen mogen ontvangen van diverse mensen. Wij danken de schenkers van deze, voor ons waardevolle artikelen, dan ook met recht hartelijk.

De heer Klaas de Boer, Alkmaar.

6 oude klassenfoto’s, Groepsfoto rode kruis, 2 familiefoto’s.

Mevrouw C. Laan-van Elten.

Album met oude familiefoto‟s Familie Laan, Bark, Vink, Pauw, Beunder, Foto stolp van brood en koekbakkerij J.A. Pauw met gezin, Twee oude klassenfoto‟s.

De heer Henk de Vos, Purmerend.

Oude bestekbak.

De heer Peter Fiedeldij Dop. Het boek “Noord-Holland schrijft geschiedenis” 50 verhalen over bijzondere gebeurtenissen in de geschiedenis van Noord-Holland.

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) Een boek: “Erfgoed van de Oorlog.

De oogst van het programma”.

Bureau Buitenweg: De heer H.J. Buitenweg, Warder.

Foto‟s van verdwenen of verbouwde gebouwen Middelie 1963 – 1977 met kadastrale kaarten.

◄● ____________________________________________________________________________________ Historisch Genootschap “Oud-Middelye” “De Post” 12de Jaargang, Nummer 2, Oktober 2011 - 22 -

Colofon:

Historisch Genootschap Oud-Middelye Bestuur: Gerry van der Wegen - Mulders – Voorzitter E-mail: gerryvanderwegen@hotmail.com Gé Koster - Wakker – Vicevoorzitter E-mail: ceesengekoster@zonnet.nl Jack Dekker – Penningmeester E-mail: jackdekker@quicknet.nl Eric van den Hudding – Secretaris E-mail: ericvandenhudding@hetnet.nl Overige Bestuursleden: Dieuwke de Boer - Muts E-mail: deboermuts@quicknet.nl Teun Boogaard E-mail: t.boogaardsr@quicknet.nl Anja Frikkee E-mail: a.g.frikkee@quicknet.nl Contactadres: Gerry van der Wegen - Mulders Edammerdijkje 26, 1472 GD Middelie Telefoon 0299-62 17 30 E-mail: gerryvanderwegen@hotmail.com Website van het Historisch Genootschap “Oud - Middelye” http://www.oudmiddelye.nl Betalingen aan het Historisch Genootschap “Oud - Middelye” kunnen worden overgemaakt op de rekening van de vereniging bij de Rabobank met nummer 367 32 55 78 Drukwerkverzorging: Lay-out & Coördinatie van het blad “de Post” - Webmaster Ron Batenburg It Ald Hôf 4, 8822 WP Arum Telefoon 0517-85 07 97 Telefax 087-784 18 49 E-mail: rw.batenburg@gmail.com Uitvoering drukwerk Copy-Power vof Dorpsstraat 84, 1713 HK Obdam

Prijs voor losse nummers “de Post” € 6,50