Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53

Gdański

nr 51 nr 53 2020 2020

Kwartalnik Adwokacki Kwartalnik Adwokacki ISSN 16899555 ISSN 16899555

Spis treści Okiem Dziekana ...................................................................................................................................... 3 Słowo od Redakcji .................................................................................................................................. 5 Adwokatura wyborcza ............................................................................................................................ 6 Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego ............................................................................................ 9 Czy dopuszczalna jest waloryzacja sądowa spłaty pieniężnej zasądzonej prawomocnym orzeczeniem sądowym wydanym w sprawie „działowej”? .................................................................. 10 Obowiązki Sądu spadku w świetle postanowienia Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 30 czerwca 2015 roku, sygn. akt II Ca 188/15 ........................................................................... 12 Sprawozdanie z programu edukacyjnego ,,Adwokat przydaje się w życiu” Akcja Młodzież – Gdynia/Sopot, okres od stycznia do listopada 2020 roku. ...................................... 15 Wywiad z Dziekanem Okręgowej Rady Adwokackiej - adwokatem Dariuszem Strzeleckim ............. 17 Wywiad z adwokat Barbarą Zwarą – Przewodniczącą Komisji Rewizyjnej Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku ........................................................................................... 21 Wywiad z adwokatem Bartoszem Golejewskim – Rzecznikiem Dyscyplinarnym Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku ........................................................................................... 23 Wywiad z Prezesem Sądu Dyscyplinarnego Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku – adwokatem Dariuszem Olszakiem...................................................................................................... 25 Pomoc dla uczestników protestów – sprawozdanie .............................................................................. 29 Reforma wymiaru sprawiedliwości, czyli pieszczoty zastępcze. Czas na zmiany. ............................... 30 Technologie, Drogi Prawniku! .............................................................................................................. 33 Co nas łączy, co nas dzieli ..................................................................................................................... 35

Gdański Kwartalnik Adwokacki ma być z założenia pismem integrującym środowisko Palestry Pomorskiej. Redakcja, podobnie jak i Wydawca nie ponoszą odpowiedzialności za teksty Autorów, które zamieszczane są na łamach Kwartalnika ani pod względem merytorycznym ani ewentualnego naruszenia praw autorskich. Zakładamy bowiem, że każdy z prezentowanych tekstów ma charakter odrębnego opracowania, za którego treść odpowiedzialność ponosi Autor w ramach swojej licentia poetica.

Okiem Dziekana

Szanowni Państwo!

To moje pożegnalne „Okiem Dziekana”.

Pomimo pandemii koronawirusa mam nadzieję, że w dniu 23 stycznia 2021 roku przeprowadzimy Zgromadzenie Sprawozdawczo-Wyborcze naszej Izby. Niestety nie będzie to Zgromadzenie w formie tradycyjnej, do jakiej przywykliśmy od lat, ale z uwagi na stan epidemiologiczny, po raz pierwszy w historii będzie to Zgromadzenie przeprowadzone w formie on-line.

Szczegółowe informacje i instrukcje każdy z Państwa otrzyma po podjęciu przez Okręgową Radę Adwokacką uchwały o zwołaniu Zgromadzenia, która mam nadzieję zostanie podjęta na najbliższym posiedzeniu ORA. Sięgam pamięcią wstecz. Dane mi było być Państwa Dziekanem przez dwie kadencje. Pierwsza, w latach 2013-2016, była ostatnią trzyletnią i kończąca się aktualnie druga –pierwszą czteroletnią.

Były to kadencje jubileuszy i nie tylko.

W 2014 roku na potrzeby szkoleniowe zakupiliśmy lokal przy ul. Szymanowskiego we Wrzeszczu, który stał się Centrum Szkoleniowe Pomorskiej Izby Adwokackiej, któremu w 2016 roku nadaliśmy imię Adw. dr Michała Wenta.

W tej pierwszej kadencji obchodziliśmy Jubileusz 70-lecia Pomorskiej Izby Adwokackiej, w drugiej 100-lecie Polskiej Adwokatury.

Rok 2015 to obchody 70-lecia Pomorskiej Izby Adwokackiej. Uroczystości jubileuszowe rozpoczęły się 12 listopada zorganizowaną po raz pierwszy w historii naszej Izby konferencją naukową „Prawo medyczne i farmaceutyczne”.

Następnego dnia, 13 listopada, odbyło się, również pierwszy raz w historii PIA posiedzenie wyjazGdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

dowe Naczelnej Rady Adwokackiej.

14 listopada 2015 roku miały miejsce kulminacyjne uroczystości jubileuszowe.Rozpoczęły się wystawą „Więźniowie polityczni i obrońcy” w Europejskim Centrum Solidarności.

Nasza Izba nie miała swojego sztandaru. z okazji pierwszego z wspomnianych jubileuszów ufundowaliśmy i poświęciliśmy izbowy sztandar, odsłoniliśmy na frontowej ścianie budynku gdzie mieści się siedziba ORA tablicę pamiątkową ku czci adwokatów służących pomocą osobom represjonowanym.

Zwieńczeniem obchodów 70-lecia naszej Izby była podniosła gala i bankiet w Filharmonii Bałtyckiej na Ołowiance.

Od 2015 roku konferencje naukowe na stałe wpisane zostały już w kalendarium imprez organizowanych corocznie przez PIA. Kadencja, która rozpoczęła się w 2016 roku, to nie tylko po raz pierwszy w historii Adwokatury kadencja czteroletnia, ale także pierwszy raz na Zgromadzeniu w wyborach powszechnych wybieraliśmy Rzecznika Dyscyplinarnego jako organ niezależny od Okręgowej Rady Adwokackiej.

W czasie drugiej kadencji rozpoczęliśmy i praktycznie kończymy kompleksowy remont budynku przy ul. Chlebnickiej 48/51 w Gdańsku. Mam nadzieję, że budynek ten nie tylko odzyska swoją świetność, ale będzie wyróżniał się wyglądem na gdańskiej Starówce.

Przygotowaliśmy też i uruchomiliśmy nową stronę internetową PIA. W dalszym ciągu znakomicie funkcjonują programy edukacji prawniczej, a projekt „Adwokat przydaje się w życiu” dotarł już także do szkół podstawowych. W ramach edukacji prawniczej przygotowaliśmy dwie inscenizacje: „Proces Alberta Forstera” i „Proces gdański”, które odbiły się szerokim echem w środowisku prawniczym i relacjonowane były w mediach. Po inscenizacji „Procesu gdańskiego” odbyła się w Europejskim Centrum Solidarności debata z udziałem występujących w tym procesie opozycjonistów i ich obrońców.

Nasi aplikanci adwokaccy od lat uzyskują znakomite wyniki na egzaminie adwokackim, plasując się w czołówce krajowej, w konkursach krasomówczych zajmują miejsca „na podium”, a w 2018 roku zdobyli i i III miejsce.

Na 100-lecie Adwokatury Polskiej na skwerze Świętopełka w Gdańsku posadziliśmy tulipanowca-piękne drzewo i umieściliśmy przy nim pamiątkową tablicę.

Zorganizowaliśmy też debatę na temat „Wiosna czy jesień Adwokatury” w Europejskim Centrum Solidarności, a także pierwszy Międzynarodowy Turniej Piłkarski Adwokatów.

Po raz drugi gościliśmy na posiedzeniu wyjazdo3

wym w Gdańsku Naczelną Radę Adwokacką. Posiedzenie to połączone było z uroczystym otwarciem wystawy pod nazwą „100 lat Adwokatury Polskiej” w Muzeum II Wojny Światowej”.

Członkowie naszej Izby od lat odnoszą sukcesy sportowe przywożąc medale z Mistrzostw Polski Adwokatów w tenisie ziemnym i stołowym, w narciarstwie, w golfie, w piłce nożnej, w siatkówce.

Regularnie odbywają się szkolenia zawodowe nie tylko wyjazdowe, ale także stacjonarne, a aktualnie mają one formę on-line.

Integracja członków naszej Izby przejawia się w różnych formach, są to rajdy piesze i rowerowe, spływy, biegi, bale ale także wspólne oglądanie filmów o tematyce prawniczej.

Już w pierwszej kadencji zorganizowaliśmy „Wigilię dla Seniora”, podczas której tradycyjnie w grudniu spotykamy się z członkami naszej Izby, którzy zakończyli wykonywanie zawodu.

Staramy się nie być obojętni na ból, cierpienie, wykluczenie, łamanie praworządności.

Wspomagamy finansowo nasze podopieczne – bliźniaczki z porażeniem mózgowy, hospicjum dziecięce, udzielamy pomocy prawnej pro bono osobom potrzebującym m.in. lekarzom, pielęgniarkom, pokrzywdzonym w przestępstwach.

Dwukrotnie obniżyliśmy składkę izbową, a w czasie pandemii za okres od marca do czerwca 2020 roku za okres 3 miesięcy nie pobieraliśmy składki izbowej. Nasze koleżanki izbowe po urodzeniu dziecka przez rok zwolnione są z płacenia składki izbowej.

Niestety nie wszystko przez te dwie kadencje udało się zrobić, a niektóre rzeczy można było zrobić lepiej.

4

Mam tu na myśli przede wszystkim obowiązek korporacyjny uczestniczenia w zgromadze-niach izbowych. To wstyd, że obowiązek ten spełnia około 20% członków Izby, a pozostali po podpisaniu listy obecności na tym kończą swój udział.

Zaległości w płaceniu składki izbowej to temat powtarzany jak mantra w sprawozdaniach Skarbnika, a to także obowiązek osób przynależnych do samorządu adwokackiego.

Frekwencja na imprezach integracyjnych także czasami jest na niskim poziomie.

Szanowni Państwo !

Na koniec czas na podziękowania.

Dziękuję członkom Okręgowej Rady Adwokackiej. To wszystko co opisałem wyżej to przede wszystkim Wasza zasługa. Na posiedzeniach Rady nie zawsze było „lekko, łatwo i przyjemnie”, ale to dzięki Waszej aktywności i determinacji udało nam się zrealizować wiele pomysłów, zawsze mnie wspieraliście i zawsze mogłem liczyć na Waszą pomoc. Każdemu Dziekanowi życzę takiej Rady .

Dziękuję pracownikom Biura ORA, za profesjonalizm i zaangażowanie.

Dziękuję moim poprzednikom Dziekanom, którzy służyli mi pomocą i radą.

Największe podziękowania należą się jednak członkom Pomorskiej Izby Adwokackiej. Zawsze czułem Państwa wsparcie, to z rozmów z Państwem – nierzadko krytycznych – czerpałem pomysły, które później jako ORA realizowaliśmy.

Dziękuję za zaufanie jakim mnie Państwo obdarzyliście wybierając Dziekanem na dwie kadencje.

Adw. Dariusz Strzelecki Dziekan Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Słowo od Redakcji Szanowni Państwo, Ostatni miesiąc w roku to niewątpliwie czas podsumowań i planowania wyzwań na nadchodzący Nowy Rok. Mijający 2020 rok z pewnością zapisał się w naszej świadomości jako wyjątkowo dziwny rok- rok pandemii COVID-19 oraz ogólnokrajowego lockdownu. Jest to ponadto rok dystansu społecznego i maseczek medycznych, które na dłużej zagościły w naszej codzienności.

Z drugiej strony był to także rok nadziei, że wytrwamy w zdrowiu oraz rok obserwowanego wzrostu solidarności i zrozumienia dla pracy lekarzy i pozostałego personelu medycznego.

Zmiany spowodowane epidemią zagościły również w naszej adwokackiej rzeczywistości. Nowy sposób funkcjonowania sądów, rozprawy online czy kwarantanna korespondencji- to niektóre z realiów, z którymi do tej pory nie mieliśmy wszakże do czynienia.

Rok 2020 zapewne zapisze się na długo w pamięci aplikantów zdających egzamin zawodowy. Planowany jak zwykle na marzec egzamin końcowy został odwołany zaledwie na dwa tygodnie przed pierwotnym terminem, aby w końcu odbyć się w czerwcu, oczywiście z zachowaniem reżimu sanitarnego.

Niestety jednocześnie wiele wydarzeń z życia Izby musiało zostać odwołanych lub przeniesionych na kolejny rok. Mowa przede wszystkim o Zgromadzeniu Wyborczym Pomorskiej Izby Adwokackiej, które z czerwca obecnego roku zostało przeniesione na 23 stycznia 2021 roku. z uwagi na reżim sanitarny nadchodzące wybory izbowe odbędą się w formie zdalnej.

Wobec powyższego, Nowy 2021 Rok rozpocznie się dla Pomorskiej Izby Adwokackiej wyborczym akcentem. Czeka nas bowiem wybór nowego Dziekana oraz wybory do innych organów samorządu

adw. dr Dominika Wetoszka Adw. dr Dominika Wetoszka Redaktor Naczelna Redaktor Naczelna

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

izbowego. Tym samym już styczeń przyniesienie naszej adwokackiej społeczności zmiany.

W ramach podsumowania upływającej kadencji, prezentujemy Państwu w niniejszym numerze wywiady z adwokatami, którzy pełnili w naszej Izbie w latach 2016-2021 funkcję Dziekana, Przewodniczącej Komisji Rewizyjnej, Rzecznika Dyscyplinarnego oraz Prezesa Sądu Dyscyplinarnego.

Z uwagi na zbliżające się wybory, postanowiliśmy, że w styczniu ukaże się specjalny numer Kwartalnika mający charakter sprawozdawczy. Zaprosiliśmy przedstawicieli każdej z komisji działającej przy ORA do złożenia sprawozdania kadencyjnego.

Jednocześnie, korzystając z okazji, pragniemy życzyć wszystkim Członkom i Członkiniom naszej Izby zdrowych i spokojnych Świąt Bożego Narodzenia. Życzymy Państwu także rodzinnych Świąt, choć akurat to życzenie nabiera w bieżącym roku szczególnego znaczenia z uwagi na planowane ograniczenia przy stole wigilijnym.

W nadchodzącym Nowym 2021 Roku życzymy Państwu ponadto radości, sukcesów i wszelkiej pomyślności w życiu tak osobistym, jak i zawodowym, a także klientów terminowo regulujących płatności.

Redakcja Ze swojej strony chciałabym serdecznie podziękować Współredaktorom Kwartalnika – Adw. Agnieszce Kapale-Sokalskiej oraz Adw. Albertowi Kolorowi za kolejny rok owocnej współpracy. Dziękuję Wam za wkład wniesiony w pracę na każdym numerem za ciekawe pomysły, poświęcony czas, sprawne działanie, a przede wszystkim za chęć i zaangażowanie w działalność na rzecz samorządu adwokackiego.

adw. Agnieszka Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska Kapała­ Sokalska Redaktor Redaktor

Adw. dr Dominika Wetoszka

apl. adw. Albert Kolor Adw. Albert Kolor Redaktor Redaktor

5

Artykuł Adwokatura wyborcza Demokracja (gr. dḗmos „lud”, krátos „władza”) oznacza dosłownie „rządy ludu, ludowładztwo”.

Jako jeden z typów ustroju państwa zakłada udział obywateli w sprawowaniu rządów. Adwokatura również rządzi się zasadami demokracji przy wyborze członków swoich organów i to zarówno na poziomie regionalnym – izbowym, jak i ogólnopolskim. Wyborów do organów adwokatury dokonują bowiem adwokaci oraz delegaci wybrani przez adwokatów Ustawa Prawo o adwokaturze wskazuje, że organami izby adwokackiej są: 1. zgromadzenie izby składające się z adwokatów wykonujących zawód oraz delegatów pozostałych adwokatów; 2. okręgowa rada adwokacka; 3. sąd dyscyplinarny 4. rzecznik dyscyplinarny 5. komisja rewizyjna.

Kadencja organów adwokatury trwa 4 lata, przy czym ograny obowiązane są do działania do czasu ukonstytuowania się nowo wybranych organów.

Rok 2020 miał być rokiem wyborczym zarówno na poziomie izbowym i krajowym. Jednakże z powodu panującej na świecie pandemii COVID-19, a co za tym idzie ograniczeniem możliwości zgromadzeń wynikających z przepisów sanitarnych, większość izb adwokackich zdecydowała się przeniesienie wyborów na kolejny rok. Podstawę prawną przeprowadzenia wyborów w okresie zagrożenia epidemicznego określi Regulamin, który zostanie uchwalony przez Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Adwokatury w dniu 19.12.2020 r.

Organizacja wyborów Niezwłocznie po uchwaleniu tego Regulaminu Pomorska Izba Adwokacka zwołała zgromadzenie wyborcze na dzień 23 stycznia 2021 roku. Data ta została ustalona wcześniej nie mniej jednak z uwag na procedowanie nowego Regulaminu Okręgowa Rada Adwokacka powstrzymała się ze zwołaniem

6

Zgromadzenia do czasu jego przyjęcia przez Nadzwyczajny Krajowy Zjazd Adwokatury.

Zgromadzenie zostanie przeprowadzone w sposób całkowicie zdalny z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej to znaczy aplikacji umożliwiającej jednokierunkowy przekaz obrazu i dźwięku.

Osoby uprawnione do wzięcia udziału w Zgromadzeniu otrzymają kody i loginy umożliwiające uczestnictwo w Zgromadzeniu bez potrzeby osobistego stawiennictwa w miejscu prowadzenia obrad.

Uchwała Okręgowej Rady Adwokackiej zwołująca Zgromadzenie Sprawozdawczo – Wyborcze szczegółowo określi zasady zgłaszania kandydatów na stanowiska, do organów i delegatów na Krajowy Zjazd Adwokatury. Nadto, na co najmniej 14 dni przed zgromadzeniem, ORA prześle każdemu uprawnionemu do udziału w zgromadzeniu sprawozdania z działalności organów izby, wniosek komisji rewizyjnej, preliminarze budżetowe, uchwałę składkową na rok 2021 oraz korektę uchwały składkowej za rok 2020 z uwagi na zwolnienie adwokatów i aplikantów adwokackich z płatności składki korporacyjnej przez okres 3 miesięcy pandemii.

Podkreśla się, że zgromadzenie organizowane i przeprowadzane w sposób zdalny nie zwalnia uprawnionych od obowiązkowego udziału w zgromadzeniu. Nieobecność na zgromadzeniu powinna być pisemnie usprawiedliwiona w ciągu 7 dni od dnia ustania przeszkody.

W związku z powyższym, ORA prześle również adwokatom uprawnionym do udziału wszystkie zgłoszone wnioski i projekty uchwał. Użycie danych do logowania zastąpi podpis na liście obecności. z tego też względu ORA prosi o aktualizację adresów e-mailowych celem przesłania powyższych dokumentów, a także loginów do zdalnego głosowania.

Z uwagi na fakt, iż po raz pierwszy w historii Pomorskiej Izby Adwokackiej zgromadzenie odbywać Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

się będzie przy pomocy środków porozumiewania się na odległość, ORA zapewni wszystkim uprawnionym do udziału szkolenie z obsługi systemu, który zostanie użyty w trakcie zgromadzenia.

Organizacja wyborów od strony technicznej powierzona została firmie MWC Voting Solutions – czołowemu dostawcy systemów konferencyjnych oraz systemów do głosowania.

Niewątpliwie największą zaletą zdalnych wyborów jest oczywiście możliwość oddania głosu bez wychodzenia z domu. Co więcej, dostęp do systemu będzie możliwy na każdym urządzeniu, a zatem nie tylko na komputerze, ale również telefonie i tablecie.

System do głosowania WZA24 posiada funkcję zgłaszania się do dyskusji oraz umożliwia przesyłanie dokumentów np. projektów uchwał.

Wybory do organów Pomorskiej Izby Adwokackiej Zgromadzenie tradycyjnie otworzy ustępujący Dziekan Pomorskiej Izby Adwokackiej Mecenas Dariusz Strzelecki. Będzie ono przebiegać pod kierownictwem przewodniczącego zgodnie z przyjętym porządkiem obrad. Dla przypomnienia wskazuje się, że w trakcie zgromadzenia działać będzie komisja mandatowa, komisja wnioskowa, komisja wyborcza oraz komisja skrutacyjna. Składy komisji oraz Prezydium zostanie zarekomendowany przez Okręgową Radę Adwokacką.

Organizacja zgromadzenia w formie zdalnej nie pozbawi członków Izby możliwości zgłoszenia wniosków w toku trwania zgromadzenia. Zmianie ulegnie jedynie forma zgłaszania wniosków i projektów uchwał, a mianowicie można będzie tego dokonać za pośrednictwem poczty elektronicznej na dedykowany adres e-mail jeszcze przed Zgromadzeniem. Następnie prezydium przekaże wniosek do komisji wnioskowej, informując o tym zgromadzenie lub Zjazd, albo poda wniosek do wiadomości i rozstrzygnięcia uczestnikom obrad. z kolei wnioski formalne i nagłe mogą być zgłaszane ustnie lub za pośrednictwem systemu.

Podobnie możliwa będzie dyskusja na forum przez osoby biorące udział w obradach. Zamiar zabrania głosu w dyskusji, powinien zostać zgłoszony na czacie w systemie teleinformatycznym przeznaczonym do odbycia zgromadzenia lub poprzez dedykowany numer telefonu, który umożliwi połączenie w ramach aplikacji obsługującej wydarzenie.

Przewodniczący podda pod głosowanie wnio-ski i projekty uchwał będące przedmiotem obrad. Głosowanie jest jawne, z wyjątkiem głosowania w sprawach personalnych oraz w każdej innej sprawie, gdy zgromadzenie lub Zjazd postanowi o przeprowadzeniu głosowania tajnego. Treść uchwał objętych porządkiem obrad będzie widoczna na ekranach komGdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

puterów wraz z oknami dedykowanymi do oddania głosów.

Wybory na stanowiska, do organów oraz wybory delegatów odbywają się w głosowaniu tajnym. Jak wyżej wskazano, kandydatury na poszczególne stanowiska lub do określonego organu będą zgłaszane przed Zgromadzeniem, natomiast listy kandydatów zostaną zaprezentowane w toku Zgromadzenia przez Przewodniczącego Komisji Wyborczej. Szczegółowy sposób zgłaszania kandydatów wraz ze wzorem zgłoszenia określać będzie uchwała Okręgowej Rady Adwokackiej zwołująca Zgromadzenie Sprawozdawczo Wyborcze.

Głosowanie odbędzie się wyłącznie elektronicznie, w ramach uczestnictwa w Zgromadzeniu, po zalogowaniu się do systemu teleinformatycznego za pośrednictwem loginu, który zostanie przesłany każdemu członkowi Izby.

Głosujący zaznacza na karcie do głosowania pole przeznaczone do oddania głosu przy nazwiskach tych osób, na które chce głosować.

W pierwszej kolejności odbędą się wybory na stanowisko: Dziekana, Rzecznik Dyscyplinarnego, Prezesa Sądu Dyscyplinarnego i Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej.

W przypadku wyborów na stanowiska, każdy członek Izby będzie mógł oddać jeden głos na jednego kandydata. W przypadku gdy żaden z kandydatów nie otrzyma większości głosów, o wyniku głosowania przesądzi II tura, przeznaczona dla dwóch kandydatów, którzy zdobyli największą liczbę głosów.

W dalszej kolejności zostaną przeprowadzone wybory na stanowiska funkcje: Prezesa Sądu Dyscyplinarnego PIA, Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej oraz Rzecznika Sądu Dyscyplinarnego PIA. W ostatniej kolejności odbędą się wybory do organów: okręgowej rady adwokackiej, sądu dyscyplinarnego, komisji rewizyjnej oraz delegatów na Krajowy Zjazd Adwokatury.

Stosownie do treści uchwały Naczelnej Rady Adwokackiej nr 64/2019 z dnia 21 września 2019 roku liczba członków rady Pomorskiej Izby Adwokackiej w najbliższych wyborach wyniesie 15 członków oraz 4 zastępców. Każdy głosujący może zatem oddać głos na 15 wybranych przez siebie osób.

Wyżej przywołana uchwała NRA ustaliła również liczbę członków komisji rewizyjnej na 5 członków i 2 zastępców.

Na mocy uchwały nr 12 Krajowego Zjazdu Adwokatury z 25 listopada 2016 roku w sprawie ustalenia liczby członków i zastępców członków Wyższego Sądu Dyscyplinarnego oraz sądów dyscyplinarnych liczba członków sądu dyscyplinarnego i ich zastępców w naszej Izbie wyniesie 20 członków sądu dyscyplinarnego i 3 zastępców.

Z uwagi na fakt, iż głosowanie odbędzie za po7

Żródło: MWC mocą środków elektronicznych, wybory na wszystkie stanowiska, do organów oraz na delegatów zostaną przeprowadzone jednocześnie.

Następnie wyniki głosowania zostaną przekazane komisji skrutacyjnej, która ustala wyniki wyborów i podaje do publicznej wiadomości.

Tym samym już 23 stycznia 2021 roku poznamy nowego Dziekana Izby, Prezesa Sądu Dyscyplinarnego, Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej, Rzecznika Dyscyplinarnego Pomorskiej Izby Adwokackiej

8

w Gdańsku, delegatów oraz członków organów Izby – po raz pierwszy w historii Izby – w wyborach całkowicie zdalnych.

Adw. dr Dominika Wetoszka

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Artykuł Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego 1. Reprezentacja małoletniego w sądzie w sprawie o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.

W dniu 9 października 2020 roku Sąd Najwyższy podjął uchwałę pod sygn. akt: III CZP 91/19, w której odpowiedział na pytanie prawne, które brzmiało: Czy w sprawie o uchylenie skonkretyzowanego obowiązku alimentacyjnego z powództwa rodzica, który na podstawie prawomocnego postanowienia sądu opiekuńczego przejął wykonywanie pieczy nad małoletnim dzieckiem, występującym w charakterze strony pozwanej, małoletni wierzyciel alimentacyjny winien być reprezentowany przez rodzica, który dotychczas wykonywał pieczę nad małoletnim i jest uprawniony do odbioru alimentów, czy zgodnie z dyspozycją art.

98 § 2 pkt 2 k.r.o. w zw. z art. 99 k.r.o. małoletni winien być reprezentowany przez kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy. Sąd Najwyższy wskazał, iż w sprawie o uchylenie obowiązku alimentacyjnego z powództwa jednego z rodziców sprawującego na podstawie prawomocnego postanowienia sądu opiekuńczego pieczę nad małoletnim dzieckiem, pozwany małoletni powinien być reprezentowany przez kuratora ustanowionego przez sąd opiekuńczy (art. 99 k.r.o.), a nie przez drugiego rodzica, którego władza rodzicielska została ograniczona do określonych obowiązków i uprawnień.

2. Odszkodowanie z tytułu OC dla leasingobiorcy.

Sąd Najwyższy, w sprawie pod sygn. akt: III CZP 90/19, w dniu 11 września 2020 roku, podjął uchwałę, w której wskazał, że odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, przysługujące leasingobiorcy w związku z poniesieniem wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu będącego przedmiotem leasingu, obejmuje kwotę podatku od towarów i usług w zakresie, w jakim nie może on obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku zapłaconego.

3. Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku – wymogi formalne.

W dniu 15 października 2020 roku zapadła pod sygn. akt: III PZP 4/20, uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego, w której Sąd ten odpowiedział na pytanie prawne, czy strona wnosząca skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia (art. 424(1) kpc) ma obowiązek wykazać, że złożyła do uprawnionego organu wniosek o wniesienie skargi nadzwyczajnej i nie został on uwzględniony (art.

424(5) § 1 pkt 5 kpc) oraz czy niewykazanie tej okoliczności powoduje odrzucenie skargi na podstawie art. 424(8) § 1 kpc? Sąd Najwyższy, skonstatował, że strona wnosząca skargę o stwierdzenie niezgodności Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

z prawem prawomocnego wyroku (art. 4241 kpc) nie ma obowiązku wykazania, że wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze skargi nadzwyczajnej nie było i nie jest możliwe. Tym samym skarga nie podlega odrzuceniu na podstawie art. 4248 § 1 kpc w związku z art. 4245 § 1 pkt 5 kpc albo art. 4248 § 2 kpc. Sąd Najwyższy nadał swej uchwale moc zasady prawnej.

Ustalił ponadto, że przyjęta w uchwale wykładnia prawa obowiązuje od dnia jej podjęcia.

4. Prawo do rekompensaty – na podstawie ustawy o emeryturach pomostowych.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 października 2020 r., zapadła pod sygn. akt: III UZP 3/20, stanowi, że przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, warunkującego prawo do rekompensaty na podstawie art. 21 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (jednolity tekst: Dz. U. z 2018 r., poz. 1924), nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (art.

32 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jednolity tekst: Dz.U. z 2020 r., poz. 53 ze zm.).

5. Skutki wyroku uwzględniającego powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Sąd Najwyższy w dniu 27 listopada 2020 r. podjął uchwałę pod sygn. akt: III CZP 83/19, w której wskazał, iż wykreślenie z księgi wieczystej wpisu własności na rzecz dłużnika w następstwie wyroku uwzględniającego powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym, nie skutkuje niedopuszczalnością uprzednio skierowanej do tej nieruchomości egzekucji ze względu na jej przedmiot (art. 824 § 1 pkt 2 kpc). Właścicielowi nieruchomości niewpisanemu do księgi wieczystej, którego prawo naruszono przez skierowanie egzekucji do tej nieruchomości, przysługuje natomiast powództwo o zwolnienie od egzekucji (art. 841 § 1 kpc).

Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska

9

Artykuł Czy dopuszczalna jest waloryzacja sądowa spłaty pieniężnej zasądzonej prawomocnym orzeczeniem sądowym wydanym w sprawie „działowej”?

Problematykę tę zaprezentuję na przykładzie wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z dnia 10 kwietnia 2014 r., sygn. akt XVC1675/12, Przewodnicząca: SSO Ewa Tamowicz.

Powódka B. K. pozwem skierowanym przeciwko J. K. wniosła o zwaloryzowania wysokości świadczenia pieniężnego ustalonego postanowieniem Sądu Rejonowego Gdańsk Północ w Gdańsku z dnia 26 września 2011 r. w sprawie o podział majątku wspólnego, mocą którego została zobowiązana do zapłaty na rzecz pozwanego kwoty 203.557,47 zł do kwoty 148.065,54 zł.

W uzasadnieniu powoływała powódka szereg argumentów, w tym powoływała się na fakt, że podała, iż w okresie od dnia wydania postanowienia działowego do dnia wniesienia pozwu wartość lokalu mieszkalnego stron, który w wyniku postępowania działowego przyznany został na jej wyłączna własność wydanie się obniżyła, co jej zdaniem skutkować winno waloryzacją sądową – obniżeniem zasądzonej od niej na rzecz pozwanego spłaty pieniężnej.

Sąd Okręgowy powództwo oddalił.

W obszernym uzasadnieniu wyroku podniósł, między innymi, co następuje: /.../ wskazać należy, iż waloryzacji podlegają jedynie świadczenia pieniężne, przepis art. 358 ( 1) § 3 k.c. statuuje bowiem sądową waloryzację świadczeń w razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania. Przedmiot tego zobowiązania określa przepis § 1 i jest nim wyłącznie suma pieniężna. Zgodnie z art. 358 (1) § 1 k.c., jeżeli przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania jest suma pieniężna, spełnienie świadczenia następuje przez zapłatę sumy nominalnej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Taką inną regulację zawiera dyspozycja art. 358 (1)§ 3 k.c., a zawarta tam regulacja ma zastosowanie jedynie do świadczeń pieniężnych i odnosi się do takich zobowiązań, które były od samego początku zobowiązaniami pieniężnymi. Zarówno zasada nominalizmu z art. 358 (1) §1 k.c., jak i zasada waloryzacji przewidziana w art.

358 (1)§ 3 k.c., może mieć zastosowanie jedynie do zobowiązań pieniężnych w ścisłym tego słowa znaczeniu. Chodzi tu o pewną wartość wyrażoną przez określoną sumę pieniężną. Zobowiązania ściśle pieniężne charakteryzują się tym, że zapłata pieniędzy jest świadczeniem głównym od początku powstania stosunku zobowiązaniowego. W konsekwencji istotne jest to, czy omawiane roszczenie ma charakter 10

świadczenia pieniężnego czy też niepieniężnego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 7 czerwca 2013 r., IACa72/13, Lex1331066).

Zgodnie z art. 358 (1)§ 1 i 3 k.c. przedmiotem waloryzacji jest określone sumą pieniężną świadczenie pieniężne będące przedmiotem zobowiązania od chwili jego powstania występujące jako świadczenie główne (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 20 grudnia 2012 r., IACa380/12, Lex1254478). Inaczej sprawa się przedstawia, gdy mamy do czynienia z wszelkiego rodzaju zobowiązaniami kompensacyjnymi, to znaczy tam, gdzie chodzi o zobowiązania niepieniężne, w których występują świadczenia pieniężne np. odszkodowanie, zwrot bezpodstawnego wzbogacenia, zwrot wartości nakładów i pożytków (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2007 r., IVCSK360/06, 369193).

W ocenie Sądu zobowiązanie powódki nie ma charakteru pieniężnego od samego początku, albowiem stało się ono świadczeniem pieniężnym dopiero po określeniu składu i wartości majątku wspólnego byłych małżonków K.. W zamian za przyznanie prawa własności lokalu przy ul.(...) w G., powódka została zobowiązana do zapłaty na rzecz pozwanego kwoty równowartości m. in. połowy wartości tego lokalu, celem spłaty udziału pozwanego w tejże nieruchomości. a zatem pierwotnie nie było między stronami zobowiązania pieniężnego. Dopiero w wyniku dokonanego podziału majątku przez Sąd, została wprowadzona surogacja w zamian za określone prawo – prawo własności nieruchomości. Taka sytuacja nie została przewidziana normami możliwymi do wyinterpretowania z art. 358 (1) § 3 k.c., skoro musi to być świadczenie pieniężne od samego początku jego powstania.

Zgodnie z przepisami art. 46 k.r.o. w związku z art. 688 k.p.c. i art. 618 k.p.c. do podziału majątku wspólnego po ustaniu wspólności ustawowej stosuje się odpowiednio przepisy o dziale spadku oraz odpowiednio przepisy o zniesieniu współwłasności, a w szczególności przepis art. 623 i 624 k.p.c. Zgodnie z nimi w pierwszej kolejności podział majątku powinien być dokonany w naturze. o ile taki podział jest niemożliwy, sprzeczny z prawem lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy, podziału dokonuje się przez przyznanie rzeczy jednemu z byłych małżonków z obowiązkiem spłaty tytułem wyrównania udziałów (art. 210 i 211 k.c.). Tak więc świadczenie – spłata jest świadczeniem uzyskanym Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

w miejsce przedmiotu – prawa wchodzącego w skład dzielonego majątku i tym samym nie było od początku świadczeniem pieniężnym. Żądana przez powódkę waloryzacja prowadzi bowiem najpierw do ustalenia nowej wartości prawa własności nieruchomości, które w naturze otrzymała powódka w postanowieniu działowym, a w konsekwencji takiego ustalenia do zmiany wysokości spłaty, co zgodnie z art. 358 (1) § 3 k.c. nie jest dopuszczalne. Do tego miał m. in. prowadzić zgłoszony przez powódkę wniosek o ustalenia aktualnej wartości nieruchomości, który został oddalony. Waloryzacja sądowa nie będzie miała zastosowania w odniesieniu do świadczeń wynikających z podziału majątku. W tym zakresie Sąd podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w postanowieniu z dnia 9 września 2009 r. ( VCSK39/09, Lex578842 ), w którym wyrażono pogląd, iż art. 358 (1)§ 3 k.c. nie ma zastosowania przy podziale majątku wspólnego.”

Aczkolwiek omawiany wyrok dotyczył kwestii waloryzacji sądowej spłaty pieniężnej zasądzonej w sprawie o podział majątku wspólnego, to niedopuszczalność waloryzacji sądowej dotyczy także

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

spraw o dział spadku i zniesienie współwłasności, a zatem wszystkich spraw tzw. „działowych”.

Tych z Państwa, którzy są szerzej zainteresowani prezentowaną problematyką, odsyłam do: a) POLEMIKA – „Uwagi krytyczne do artykułu Arnolda Pandera pt. Wyliczenie wartości wierzytelności z tytułu pokrycia wkładu jednego z małżonków w spółce cywilnej ze środków należących do majątku wspólnego „, Andrzej Koziołkiewicz, adwokat (Gdańsk) – Palestra 6/2013; b) „Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 9 września 2009 r., V CSK 39/09 i do postanowienia Sądu Okręgowego w Gdańsku z 28 czerwca 2010 r., III Ca 1387/07”, Andrzej Koziołkiewicz, adwokat (Gdańsk) – Palestra 9/10/2012.

Adw. Andrzej Koziołkiewicz

11

Artykuł Obowiązki Sądu spadku w świetle postanowienia Sądu Okręgowego w Lublinie z dnia 30 czerwca 2015 roku, sygn. akt II Ca 188/15 Prezentowane niżej postanowienie Sądu Okręgowego w Lublinie warte jest upublicznienia nie tylko dla poszerzenia wiedzy o samym sądowym postępowaniu w przedmiocie nabycia spadku, lecz także i dla wskazania tego jak sąd odwoławczy- Sąd Okręgowy w Lublinie, w sposób zdecydowany i jednoznaczny, wytyka sądowi i instancji rozliczne uchybienia procesowe.

Sąd Okręgowy w Lublinie, uwzględniając apelację skarżącego, wskazał, że stwierdzenie przez Sąd Rejonowy nabycia spadku po /../ przez Gminę S. jest oczywiście wadliwe i narusza przepisy prawa materialnego w postaci: art. 932 § 4 k.c. poprzez jego niezastosowanie oraz art. 935 k.c. poprzez jego bezpodstawne zastosowanie w okolicznościach niniejszej sprawy.

W uzasadnieniu postanowienia, wskazując na konieczności uchylenia zaskarżonego postanowienie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, przytoczył Sąd Okręgowy następującą argumentację: „Stwierdzenie powyższego nie jest jednak wystarczające do wydania przez Sąd Okręgowy orzeczenia reformatoryjnego, a to z tego względu, że niniejsza sprawa nie dojrzała do jej merytorycznego rozstrzygnięcia. Powyższe jest wynikiem licznych uchybień proceduralnych, popełnionych przez Sąd pierwszej instancji, które skutkują koniecznością przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości, dokonania ponownej oceny żądania wniosku i rozstrzygnięcia o istocie sprawy”.

Naruszenie art. 670 kpc w związku z art. 677 § 1 kpc.

Zacząć wypada od tego, że Sąd pierwszej instancji nie dopełnił obowiązku ciążącego na nim z urzędu, wynikającego z treści art. 670 k.p.c. w zw. z art.

677 § 1 k.p.c.

Zgodnie z tymi przepisami sąd spadku bada z urzędu kto jest spadkobiercą, w szczególności bada, czy spadkodawca pozostawił testament oraz wzywa do złożenia testamentu osobę, co do której będzie uprawdopodobnione, że testament u niej się znajduje, a jeżeli testament zostanie złożony dokonuje jego otwarcia i ogłoszenia (art. 670 k.p.c.). w konsekwencji sąd stwierdza nabycie spadku przez spadkobierców, choćby były nimi inne osoby, niż te, które wskazali uczestnicy (art. 677 § 1 zd. pierwsze k.p.c.).

12

Naruszenie art. 671 kpc.

Ustalenie kręgu spadkobierców oraz porządku dziedziczenia może nastąpić w oparciu o wszelkie dowody, jednakże wykazaniu, że nie ma innych spadkobierców, niż ci, którzy zostali wskazani przez zainteresowanych uczestników lub są sądowi znani, służy przede wszystkim szczególny środek dowodowy, którym jest zapewnienie odbierane od spadkobiercy (względnie od spadkobierców) w trybie art.

671 k.p.c. Zapewnienie musi mieć treść ściśle określoną (art. 671 § 2 k.p.c.) i pod względem skutków prawnych jest zrównane ze złożeniem zeznań pod przyrzeczeniem. z uwagi na unormowanie zawarte w art. 671 § 2 pkt 1 k.p.c. zapewnienie jest jednak nie tylko środkiem dowodowym mającym na celu wykazanie negatywnej okoliczności braku innych spadkobierców, ale również służy do uzyskania informacji o istnieniu innych spadkobierców.1 Nie ulega wątpliwości, że Sąd Rejonowy wiedząc o fakcie sporządzenia testamentu ustnego przez spadkodawczynię, co zostało wyraźnie ustalone w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, z naruszeniem art. 670 k.p.c. nie zażądał złożenia pisma, w którym treść testamentu została stwierdzona i nie dokonał jego otwarcia i ogłoszenia. Tym samym oczywistym jest, że nie zapoznał się z treścią testamentu, co czyni absolutnie bezpodstawnym jego ustalenie o powołaniu T. K. do dziedziczenia po G. M. z mocy tego testamentu.

Podkreślić w tym miejscu wypada, że fakt, iż notariuszowi został okazany protokół, w którym stwierdzona została treść testamentu ustnego i że protokół ów został opisany w akcie notarialnym z dnia (..), dołączonym w wypisie do akt sprawy, jak również fakt złożenia przez /../ oświadczenia o odrzuceniu spadku po G. M., nie zwalniał Sądu Rejonowego z obowiązków określonych w art. 670 k.p.c. Powinnością Sądu Rejonowego, jako sądu spadku, było zapoznanie się z treścią testamentu i osobiste, naoczne upewnienie się, czy testament ten istotnie zawiera tylko jedno rozrządzenie w postaci powołania T. K. do dziedziczenia całości spadku, czy też obejmuje jeszcze inne rozrządzenia, a jeśli tak, to dokonanie oceny znaczenia tych rozrządzeń dla ustalenia kręgu spadkobierców G. M. 1

szerzej: Andrzej Koziołkiewicz w: Prawo cywilne Podręcznik dla aplikantów, Wydawnictwo C.H.Beck 2019, s. 194195)

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Naruszenie art. 510 § 2 kpc w związku z art. 671 k.p.c.

Wskazać również należy, iż Sąd pierwszej instancji w sposób niewłaściwy i niestaranny przeprowadził postępowanie dowodowe, w zakresie zobowiązującym Sąd do działania z urzędu, co skutkowało brakiem ustalenia w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia kręgu spadkobierców, którzy w wyniku odrzucenia spadku przez ich wstępnych dochodzili do dziedziczenia w dalszej kolejności, a także nie wezwaniem do udziału w sprawie wszystkich osób, które w rozumieniu art. 510 § 1 były zainteresowane w sprawie. W szczególności odbierając zapewnienie w trybie art. 671 k.p.c. Sąd Rejonowy nie dążył do wyjaśnienia, czy zmarli przed spadkodawczynią jej bracia: /.../ pozostawili zstępnych, czy dalsi zstępni rodzeństwa, którzy złożyli oświadczenia o odrzuceniu spadku, /../ mają zstępnych, którzy mogliby dziedziczyć spadek, w końcu, czy w imieniu małoletnich zstępnych /.../, który spadek odrzucił, i /.../ zostały złożone oświadczenia o odrzuceniu spadku.

Obowiązku płynącego dla Sądu pierwszej instancji z treści art. 670 k.p.c. oraz powinności sporządzenia przez ten Sąd uzasadnienia orzeczenia w sposób odpowiadający wymaganiom art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. nie wypełnia przywołanie w pisemnym uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia sygnatur akt spraw i wskazanie aktów notarialnych, w których określone osoby złożyły oświadczenia o odrzuceniu spadku. Sąd Rejonowy winien był /.../ ustalić kto dziedziczy spadek po G. M. w pierwszej kolejności, którzy spośród tych spadkobierców spadek odrzucili, jakich zstępnych, mogących dziedziczyć spadek, każdy z tych spadkobierców pozostawił i czy ci zstępni także spadek odrzucili pozostawiając zstępnych uprawnionych do dziedziczenia. Takie ustalenia Sąd Rejonowy powinien był prowadzić aż do wyczerpania każdej z linii zstępnych rodzeństwa spadkodawczyni, co doprowadziłoby Sąd do stanowczego i prawidłowego określenia kręgu spadkobierców /.../.

Sąd Rejonowy uchybił również przepisowi art.

510 § 2 k.p.c., ponieważ dysponując oświadczeniami o odrzuceniu spadku złożonymi przez /.../ nie wezwał do udziału w sprawie zstępnych tych osób /.../ Niewątpliwie osoby te mimo, iż w dalszej kolejności one również złożyły oświadczenia o odrzuceniu spadku, należało uznać za zainteresowane w sprawie, gdyż wynik sprawy potencjalnie dotyczy także ich praw.

Naruszenie art. art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Na koniec tych rozważań wypada przyznać skarżącemu rację, o ile podnosi on, że zaskarżone posta-

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

nowienie narusza przepis art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

W ocenie Sądu Okręgowego pisemne uzasadnienie postanowienia nie spełnia wymogów przewidzianych w tym przepisie, przede wszystkim dlatego, że brak jest w nim ustalenia faktów zupełnie podstawowych, mających pierwszoplanowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a mianowicie ustalenia zstępnych każdego ze spadkobierców G. M., który odrzucił spadek, a następnie ustalenia zstępnych tych zstępnych, którzy w wyniku dalszych odrzuceń spadku winni być brani pod uwagę jako dalsi spadkobiercy. Inaczej mówiąc, Sąd Rejonowy w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia zaniechał wskazania istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy faktów, w postaci przedstawienia pełnego kręgu spadkobierców ustawowych G. M. z zaznaczeniem pokrewieństwa osób, które wskutek oświadczeń ich wstępnych o odrzuceniu spadku, kolejno dochodziły do dziedziczenia.

Niezależnie od powyższego należy zwrócić uwagę Sądowi Rejonowemu na liczne błędy i omyłki w treści uzasadnienia, wskazujące na brak staranności w jego sporządzeniu.

Wskazania co do ponownego rozpoznania sprawy.

Obowiązkiem Sądu będzie odebranie, w trybie art. 671 k.p.c., szczegółowego i kompletnego zapewnienia od spadkobiercy lub spadkobierców i ustalenie kręgu spadkobierców ustawowych i testamentowych G. M., z uwzględnieniem uwag powyżej poczynionych przez Sąd Okręgowy, a także ustalenie, którzy z tych spadkobierców spadek skutecznie odrzucili i jacy zstępni weszli w ich miejsce.

Sąd winien przy tym baczyć, by postępowanie toczyło się z udziałem wszystkich zainteresowanych, w wobec tego powinien wezwać do udziału w sprawie dotychczas niewezwanych dalszych zstępnych rodzeństwa spadkodawczyni.

Wyłączność dowodu z aktów stanu cywilnego.

Jeżeli okaże się, że dziedziczenie winno nastąpić w porządku ustawowym oraz, że J. F. (1) i jej syn T. F. skutecznie złożyli oświadczenia o odrzuceniu spadku, zaś w imieniu małoletnich J. i M. F. nie zostało złożone takie oświadczenie, koniecznym będzie dołączenie do akt sprawy odpisów skróconych aktów urodzenia małoletnich, gdyż stosownie do treści art. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2014 roku Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. z 2014 roku, poz.

1741) akty stanu cywilnego są wyłącznym dowodem zdarzeń w nich stwierdzonych.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, stosownie do oceny jego wyników, Sąd Rejonowy w razie potrzeby, tzn. o ile okazałoby się, że w te-

13

stamencie zostały powołane do dziedziczenia osoby, które nie odrzuciły spadku należnego im z testamentu, oceni ważność testamentu ustnego spadkodawczyni i rozstrzygnie, czy dziedziczenie następuje według porządku testamentowego i na czyją rzecz.

W razie uznania, że podstawą dziedziczenia są przepisy ustawy, Sąd Rejonowy oceni, którzy ze spadkobierców ustawowych zachowali prawo dziedziczenia.

W każdym zaś z tych przypadków Sąd winien ustalić pełny krąg spadkobierców ustawowych G. M., obejmujący wszystkich jej spadkobierców,

a więc tych którzy spadek odrzucili, jak i ich zstępnych.”

Polecam Państwu to orzeczenie Sądu Okręgowego w Lublinie, także przy konstruowaniu zarzutów apelacyjnych i ich uzasadnienia w sprawach spadkowych.

Adw. Andrzej Koziołkiewicz

14

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Sprawozdanie Sprawozdanie z programu edukacyjnego ,,Adwokat przydaje się w życiu” Akcja Młodzież – Gdynia/Sopot, okres od stycznia do listopada 2020 roku Program Edukacyjny „Adwokat przydaje się w życiu”, akcja młodzież, pod kierownictwem Komisji Edukacji Prawnej Pomorskiej Izby Adwokackiej działa i rozwija się od siedmiu lat. W tym czasie nawiązano współprace i przeprowadzono cykliczne zajęcia w ponad połowie szkół średnich oraz zawodowych na terenie Gdyni i Sopotu. Poza zajęciami dla szkół, wykładowcy programu uczestniczą jako organizatorzy lub członkowie komisji w inicjatywach tworzonych bądź wspieranych przez Komisję Edukacji Prawnej, a w szczególności w konferencjach edukacyjnych, izbowych konkursach krasomówczych, konferencjach naukowych, konkursach wiedzy o prawie, inscenizacjach procesów oraz wydarzeniach okolicznościowych, poświęconych zagadnieniom prawnym, organizowanych zarówno przez Pomorską Izbę Adwokacką, jak i przez instytucje zewnętrzne.

Tak jak we wszystkich wcześniejszych latach, program na 2020 rok planowany był jako akcja o szerokim zakresie, obejmująca jak największą liczbę szkół średnich i zawodowych uzupełnionych o szkoły podstawowe oraz szkoły specjalne, w których bardzo ważne jest choćby przekazanie podstawowych zagadnień z zakresu prawa, przydatnego w codziennym życiu. W programie edukacyjnym „Adwokat przydaje się w życiu” na początku semestru letniego roku szkolnego 2019/2020 udział wzięło dziewięć szkół z terenu Gdyni i Sopotu. Spośród tych jednostek edukacyjnych – dwie szkoły zawarły porozumienie dotyczące współpracy i objęciu patronatem, podpisywane odpowiednio przez Dyrektora szkoły oraz Przewodniczącego Komisji Edukacji Prawnej Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku Adw. Marcina Derlacza. Pierwszą z nich jest Szkoła

Podstawowa nr 18 w Gdyni im. Kornela Makuszyńskiego. Drugą szkołą objętą patronatem jest i Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im. Marii Skłodowskiej – Curie w Sopocie. Porozumienie umożliwia bliższą współpracę każdej z przystępujących do niej jednostki edukacyjnej z Pomorską Izba Adwokacką w Gdańsku.

Zajęcia dla różnych klas prowadzono, w terminach i tematach według ustaleń z odpowiednim koordynatorami szkół, w szczególności z zakresu zasad wykonywania zawodu adwokata, prawa konstytucyjnego, cywilnego oraz karnego.

W marcu 2020 r. pandemia COVID-19 znacząco wpłynęła na przebieg programu edukacyjnego APŻ.

Zamknięto szkoły i kolejno wprowadzono naukę zdalną, która z przerwami trwa w dacie sporządzenia niniejszego sprawozdania. Do rozpoczęcia okresu pandemii udało się przeprowadzić kilka godzin zajęć bezpośrednich w tym m.in. dla Szkoły Podstawowej Stowarzyszenia Dzieci Autystyczne Razem w Gdyni w ilości trzech godzin w dniu 11 marca 2020 r.

– tj. w dniu, w którym ogłoszono, że jest on ostatnim w pełni obowiązkowym dniem zajęć. Po tym dniu wszystkie zaplanowane zajęcia bezpośrednie odwołano. Wykonano jedynie zajęcia za pośrednictwem Internetu, w dwóch jednostkach, w których było to możliwe ze względów technicznych.

W dobie pandemii, w nowym roku szkolnym 2020/2021, program zachował swoje funkcjonowanie, ale kontynuowany jest w ograniczonym zakresie, jedynie w formie zajęć prowadzonych online za pośrednictwem wybranego przez szkoły komunikatora internetowego. Wobec zagrożenia zdrowia i życia odstąpiono od tradycyjnej, korespondencyjnej formy zaproszeń i rozesłano je drogą informatyczną,

Gdynia m.Bzoma i m.Brakoniecka

Gdynia III LO umowa 2

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

15

po reorientacji szkół na system zdalnego funkcjonowania. Od października przeprowadzono zajęcia w ilości pięciu godzin zajęć w placówkach edukacyjnych: i Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im. Marii SkłodowskiejCurie w Sopocie oraz w I Akademickim Liceum Ogólnokształcącym im. Zasłużonych Ludzi Morza w Gdyni. Dotychczas przeprowadzone zajęcia dotyczyły zakresu prawa pracy: zawierania umów oraz odpowiedzialności karnej. Kolejne zajęcia przeprowadzone zostaną w Zespole Szkół Katolickich im. św. Jana Pawła II w Gdyni oraz II Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Adama Mickiewicza w Gdyni.

Program edukacyjny „Adwokat Przydaje się w Życiu” mimo pandemii jest kontynuowany, aby dalej rozwijać świadomość prawną u uczniów wszystkich szkół w obszarze funkcjonowania Pomorskiej Izby Adwokackiej.

Lista szkół, które wzięły udział w programie w okresie sprawozdawczym (lista nie zawiera szkół zgłoszonych do programu, w których nie obyły się zajęcia z powodu pandemii): I Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Mistrzostwa Sportowego im. Marii Skłodowskiej – Curie w Sopocie – szkoła objęta patronatem PIA (prowadzący zajęcia: Adw. Marcin Derlacz – Przewodniczący Komisji Edukacji Prawnej PIA, Adw. dr Łukasz Kodłubański) I Akademickim Liceum Ogólnokształcącym im. Zasłużonych Ludzi Morza w Gdyni (prowadzący zajęcia: Adw. dr Łukasz Kodłubański II Liceum Ogólnokształcące z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Adama Mickiewicza w Gdyni (prowadzący zajęcia: Adw. Marcin Derlacz – Przewodniczący Komisji Edukacji Prawnej PIA, Adw. Piotr Malach); V Liceum Ogólnokształcące im. płk. Stanisława Dąbka w Gdyni (prowadzący zajęcia: Adw. dr Łukasz Kodłubański);

16

X Liceum Ogólnokształcące im. Gdyńskich Nauczycieli Bohaterów II Wojny Światowej w Gdyni (prowadzący zajęcia: Adw. dr Łukasz Kodłubański); XVII Liceum Ogólnokształcące w Gdyni (prowadzący zajęcia: Adw. Małgorzata Brakoniecka oraz Adw. Agnieszka Bzoma); Zespół Szkół Katolickich im. św. Jana Pawła II w Gdyni szkoła podstawowa, liceum (prowadzący zajęcia: Adw. Małgorzata Brakoniecka oraz Adw. Agnieszka Bzoma); Zespół Szkół Chłodniczych i Elektronicznych w Gdyni (prowadzący zajęcia: Adw. dr Łukasz Kodłubański); Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego nr 1 w Gdyni (prowadzący zajęcia: Adw. Piotr Malach); Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia Dzieci Autystyczne Razem w Gdyni (prowadzący zajęcia: Adw. dr Łukasz Kodłubański); Szkoła Podstawowa nr 18 w Gdyni im. Kornela Makuszyńskiego w Gdyni – szkoła objęta patronatem PIA (prowadzący zajęcia: Adw. dr Łukasz Kodłubański).

W pozostałym zakresie, w szkołach zgłoszonych do programu w roku 2020/2021 zajęcia poza ww. prowadzić będą, jak w poprzednich latach: Adw. Dorota Chorążewicz, Adw. Małgorzata Strzelecka, Adw. Michał Szarmach, Adw. Olga Tymczyna.

Adw. dr Łukasz Kodłubański

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Wywiad Wywiad z Dziekanem Okręgowej Rady Adwokackiejadwokatem Dariuszem Strzeleckim Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska (AKS): Szanowny Panie Dziekanie, kończy się Pana druga kadencja pracy jako Dziekana Okręgowej Rady Adwokackiej. Na początku chciałabym zapytać, jakie wydarzenia czy przedsięwzięcia zaliczy Pan do największych sukcesów, które osiągnęła Izba przez okres tych dwóch kadencji?

Adw. Dariusz Strzelecki (DS): Te dwie kadencje przypadły na takie szczególne okresy. W czasie tych dwóch kadencji mieliśmy jubileusz 70-lecia naszej Izby. To było spore przedsięwzięcie. Nie mieliśmy sztandaru- mamy sztandar. Mamy tablicę upamiętniającą adwokatów, którzy bronili osób represjonowanych. Zakupiliśmy Centrum Szkolenia Aplikantów na Szymanowskiego. Tym samym rozładowaliśmy problemy lokalowe związane ze szkoleniami, a jednocześnie udało nam się zaoszczędzić całkiem duże pieniądze wynikające z wynajmu sal, czy to na uniwersytecie, czy w innych miejscach.

Później, w ciągu tych kadencji mieliśmy 100-lecie Adwokatury Polskiej. Co prawda były to uroczystości raczej skoncentrowane w Warszawie, centralne uroczystości, ale każda izba w ramach swoich obchodów też przygotowywała różnego rodzaju projekty.

Na przykład, pewnie nie wszyscy wiedzą, ale mamy od tego czasu swoje drzewo Adwokatury, słynnego tulipanowca, który rośnie na Skwerze Sędzimira i ma się dobrze. Przygotowaliśmy parę fajnych projektów związanych z inscenizacją, czy to procesu gdańskiego, czy wcześniej procesu Forstera. Myślę, że dużym wyzwaniem było też przygotowanie i prowadzenie przez tyle lat projektu Adwokat przydaje się w życiu.

To między innymi Pani zasługa i wielu innych osób, które ten projekt prowadzą. Można powiedzieć, że jest to jeden ze sztandarowych projektów edukacyjnych w naszej Izbie. Warto podkreślić, że korzystają z tego pomysłu izby adwokackie w całej Polsce. Kolejnym dużym wyzwaniem było prowadzenie konferencji naukowych ogólnopolskich, które odbywały się w WSAiB w Gdyni. To są takie rzeczy, które, myślę, na trwałe wpisały się w kalendarium naszej Izby.

Uważam, że udało nam się również bardzo fajnie prowadzić szkolenia zawodowe. I to nie tylko te wyjazdowe, które cieszą się dużą popularnością, ale również te miejscowe, które odbywają się regularnie, nawet teraz w czasach pandemii, korzystamy z połączeń online. Co się chyba też udało to szkolenia aplikantów adwokackich. I tutaj chcę powiedzieć, że możemy być dumni z naszych aplikantów. Zacznę może od zdawalności na egzaminach adwokackich.

Od lat jesteśmy w czołówce krajowej i od lat ten poGdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

ziom utrzymuje się na poziomie dziewięćdziesięciu paru procent zdawalności. Mamy, w ciągu ostatnich paru lat, laureatów konkursów krasomówczych. Pan Grzegorz Talewski zajął pierwsze miejsce w Białymstoku dwa lata temu. Pan Tomek Snarski i pan Błażej Tachasiuk mieli trzecie miejsce. Zorganizowaliśmy finał tego konkursu w zeszłym roku w Dworze Artusa, byliśmy bardzo gościnni, bo wygrali przedstawiciele Izby Warszawskiej, ale wiem, że ten konkurs przeprowadzony u nas odbił się szerokim echem w Polsce. Kończymy powoli remont Domu Adwokata i mam nadzieję, że ten budynek będzie stanowił taką przysłowiową perełkę tutaj, na Starówce Gdańskiej.

Ostatnio wróciłem do mojego „programu wyborczego”, który znalazłem w Kwartalniku nr 31.

Przeczytałem i część postulatów Rada zrealizowała, a wiemy, że na przykład politycy w czasie kampanii wyborczych dużo obiecują, a z realizacją tych obietnic po wyborach, wiemy jak bywa… Myślę, że do największych sukcesów, ale też wyzwań, zaliczyłbym ponadto właśnie realizację tego mojego programu.

Starałem się być dziekanem „otwartym”, nie było 17

moim zdaniem żadnych problemów z kontaktowaniem się ze mną, dostosowywałem swój czas do czasu członków naszej Izby. Warto też wspomnieć, że utworzyliśmy nową stronę internetową naszej Izby i wzmocniliśmy obieg informacji także na Facebooku. Co także istotne, to to, że aż dwukrotnie obniżyliśmy składkę izbową i jako pierwsi w Polsce zwolniliśmy adwokatki po urodzeniu dziecka z płacenia przez 1 rok składki izbowej. Powstał również fundusz socjalny, z którego mogą korzystać przede wszystkim adwokaci- seniorzy. Dla naszych seniorów organizujemy też Wigilię dla Seniora. My to zapoczątkowaliśmy. Wśród innych zrealizowanych postulatów, znalazło się dofinansowanie karty Multisport. Ważne jest też uruchomienie czytelni akt w sądach, choć tu akurat mocy sprawczej jako adwokaci sobie chyba nie przypiszemy, bo przede wszystkim chodziło o „wyprowadzenie petentów z sekretariatów”.

AKS: A które z wyzwań nie zakończyły się sukcesem?

DS: Nie wszystko się oczywiście udało. Staraliśmy się integrować Izbę, i tutaj, nie tylko w grę wchodziły jakieś rajdy piesze czy rowerowe, czy biegi po plaży, ale też takie imprezy jak na przykład kino z filmami poświęconymi Adwokaturze, rożnego rodzaju spotkania towarzyskie, na przykład bale adwokackie. Jednakże osoby, które biorą w tym udział, to, nie chcę powiedzieć, zamknięty krąg, ale to jest dalej bardzo mały procent osób, które w tych imprezach uczestniczą.

Myślę, że nie udało się zredukować liczby postępowań dyscyplinarnych i skargowych, które są w u nas w Izbie. Jesteśmy w skali kraju średnią Izbą, bo łącznie z aplikantami mamy około 1500 członków, natomiast tych postępowań skargowych i dyscyplinarnych jest jednak bardzo dużo.

Co się jeszcze nie udało. Na pewno nie udało się poprawić funkcjonowania w Areszcie Śledczym widzeń z naszymi klientami. Okres oczekiwania na doprowadzenie i na widzenie, szczególnie teraz, w okresie pandemii, troszeczkę się poprawił, ale dalej jest długi.

AKS: Wspomniał Pan, Panie Dziekanie o kwestii integracji środowiska. Chciałam zapytać o to zaangażowanie w działalność, codzienne życie Izby, szczególnie młodych adwokatów. Mam na myśli działalność pro bono, a także różne inne aktywności realizowane przy Izbie poza pracą zawodową. Czy to zaangażowanie jest wystarczające?

DS: Młodzież jest świetna! Ma szereg kapitalnych pomysłów, ma taki animusz, taką, determinację i ja myślę, że to jest ta awangarda, która pewno już teraz decyduje, ale myślę, że za parę lat będzie decydowała o tym, jak Pomorska Izba Adwokacka 18

będzie funkcjonowała oraz jak będzie postrzegana na zewnątrz. Młodzież angażuje się bardzo. I przywołam znowu projekt Adwokat przydaje się w życiu.

Tu nie tylko adwokaci, ale też aplikanci adwokaccy aktywnie w tym projekcie uczestniczą. Jeżeli chodzi o przygotowywane inscenizacje czy procesu Forstera, czy procesu gdańskiego, to tam również młodzież nasza bardzo aktywnie się włączyła w przygotowanie tych dwóch inscenizacji. No i sama brała w nich udział i świetnie dała sobie radę. Jeżeli chodzi o pomoc pro bono, to chcę zwrócić uwagę chociażby na aktualny przykład związany z manifestacjami przeciwko orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji. Zgłosiło się ponad 100 adwokatów i aplikantów adwokackich do świadczenia takiej pomocy. Wcześniej były takie projekty jak Tydzień Pomocy Osobom Pokrzywdzonym Przestępstwem, były dyżury adwokackie, które miały świadczyć tę pomoc pro bono dla zainteresowanych. I tu nie tylko adwokaci, ale też aplikanci także się angażują.

Jeżeli o cokolwiek zwrócę się do młodzieży, to zawsze zaangażowanie jest bardzo duże, i mam nadzieję, że właśnie to młodzież będzie nadawała ton działalności Izby i zachęcam, żeby młodzież nie bała się wypowiadać, nie zamykała się w swoim kręgu, tylko żeby aktywnie uczestniczyła w życiu Izby.

AKS: Podkreśla Pan zaangażowanie młodych ludzi w różne aktywności. Ale czy my, jako adwokaci i aplikanci, członkowie naszej Izby, czy potrafiliśmy i potrafimy się odpowiednio zachować, sprawdzić, w tych ostatnich czasach, kiedy to łamane są różne zasady prawa, w tym konstytucyjne, w szczególności zasada trójpodziału władzy.

Czy adekwatnie reagujemy na to, co się dzieje i czy robimy to skutecznie? Jak Pan to ocenia?

DS: Tutaj trzeba zacząć od pytania, czy Adwokatura ma być apolityczna, czy ma być zaangażowana politycznie. Ostatnie lata wskazują na to, zresztą wiele osób tak mówi, że polityka wkracza nie tylko do naszych domów, ale także do naszego życia zawodowego, towarzyskiego. Muszę powiedzieć, że jestem dumy z naszej Izby, bo myślę, że reagujemy szybko i adekwatnie do tego, co się dzieje w kraju. Zacznę może od łańcuchów świateł pod sądami. Często spotykam się z takim powiedzeniem: „podejmujecie te uchwały, kolejna uchwała, co to da, ile tych uchwał można podejmować…”. Ale tak z drugiej strony, co my, jako Adwokatura, możemy zrobić…? Jest to wyraz naszego protestu, naszego oburzenia, na łamanie praworządności, łamanie demokracji. Tych uchwał podejmowaliśmy bardzo dużo. Ja pamiętam, że wystosowałem nawet pismo do pana prezydenta Dudy. Do dziś nie otrzymałem żadnej odpowiedzi.

Załączyłem naszą uchwałę i przedstawiałem poglądy Adwokatury na łamanie praworządności. Jeżeli Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

na przykład chodzi o sprawę sędziego Tulei, czy sędzi Morawiec, to są wszystko takie działania, które wskazują na to, że Adwokatura nie jest bierna. Teraz, ostatnia akcja związana z orzeczeniem TK, gdzie, tak jak wspomniałem, zgłosiło się ponad 100 osób do udzielania pomocy pro bono i to każdej stronie.

Czyli jest to akcja skierowana nie tylko do osób, które protestują przeciwko temu orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego, ale także jeżeli takiej pomocy prawnej będzie potrzebowała osoba na przykład z Policji czy sił porządkowych, to jej również pomoc będzie udzielona.

AKS: Nawiązał Pan, Panie Dziekanie, do różnych protestów, które mają ścisły związek z tym, że aktualna władza chce zmienić funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości. W związku z tym chciałabym zapytać, przed jakimi największymi wyzwaniami Pana zdaniem stoi wymiar sprawiedliwości jako taki.

DS: Sądy muszą pozostać niezależne i niezawisłe i taki jest przekaz członków naszej Izby i władz Adwokatury pomorskiej. Tutaj swojego stanowiska nie zmieniamy. Uważamy, że to, co do tej pory zrobił i dalej próbuje robić rząd i partia PIS, to jest działanie destrukcyjne i łamiące zasady trójpodziału władzy. Wśród przykładów można wymienić także nieuznawanie orzeczeń TSUE, czy decyzji innych organów unijnych, a jesteśmy przecież państwem unijnym i musimy respektować te orzeczenia. My jako Adwokatura, z takim postępowaniem się nie godzimy.

AKS: Pytając o funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości chciałabym też prosić o odniesienie się do sytuacji związanej z COVID-19, z reżimem sanitarnym i faktem, że w pewnym zakresie szerzej przechodzimy w sądach na zdalną komunikację. Czy myśli Pan, że ta sytuacja przyśpieszy rozwój cyfryzacji w wymiarze sprawiedliwości?

Czy jest na to nadzieja?

Jeżeli chodzi o pandemię to muszę powiedzieć, że byłem bardzo dumny i zbudowany słowami prezesa Sądu Okręgowego w Gdańsku sędziego Rafała Terleckiego, który w niedawnej rozmowie ze mną powiedział, że bardzo dziękuje nam adwokatom za to, że nie wykorzystywaliśmy okresu pandemii, i tej pierwszej, czyli do marca do czerwca, i teraz, do jakiejś obstrukcji, do „demontażu” wymiaru sprawiedliwości. Podkreślał, że adwokaci zachowali się godnie i nie wykorzystywali możliwości składania różnego rodzaju wniosków o odroczenie czy przerwanie rozprawy, czy wykorzystanie reżimów sanitarnych na zgłaszanie jakich chorób i tym podobnych.

To świadczy o tym, że jesteśmy samorządem bardzo odpowiedzialnym i nie wykorzystujemy tych luk do tego, żeby właśnie obstrukcyjnie wpływać na dziaGdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

łalność sadu. Co do postępowań tych online, to choć od jakiegoś czasu one już funkcjonują w sądach, to ja jestem tradycjonalistą i uważam, to jest mój osobisty pogląd, że w sądzie trzeba wystąpić face to face i z sądem i przeciwnikiem na sali rozpraw, a nie przed kamerą. Ale zdaję sobie sprawę z tego, że od tej dynamiki zmian cyfryzacyjnych, technologicznych nie uciekniemy. Zresztą przepisy covidowe dają możliwość przeprowadzania postępowań online w różnego rodzaju procesach i w tę stronę to chyba pójdzie. Że jednak te postępowania online będą się toczyć. z jakim skutkiem? Zobaczymy.

AKS: Jeszcze chciałabym pogłębić temat relacji z sądami, ale też z przedstawicielami innych zawodów prawniczych. Przez ostatnie lata podejmowaliśmy wspólne inicjatywy współpracując z sędziami, z radcami prawnymi, z notariuszami, etc. Były to inicjatywy między innymi z zakresu edukacji prawnej. Proszę powiedzieć, jak Pan ocenia ten rodzaj współpracy oraz jak wygląda takie codzienne współdziałanie organów Adwokatury i organów innych samorządów prawniczych?

DS: Z sądami apelacji gdańskiej, myślę, że mamy bardzo dobre relacje. z Sądem Apelacyjnym, z racji charakteru spraw, które są rozpoznawane przed sądami apelacyjnymi, te kontakty są rzadsze, ale jeżeli chodzi o Sąd Okręgowy i podległe sądy rejonowe, to relacje są naprawdę bardzo, bardzo dobre.

Kierownictwo Sądu Okręgowego w Gdańsku, i to zarówno pan prezes Terlecki, pani prezes Łaguna-Popieniuk, czy pan prezes Solecki, czy wreszcie dyrektor Sądu Okręgowego pan Lewandowski są otwarci, nigdy nie odmówili mi jakiegokolwiek spotkania, wysłuchują naszych racji, naszych argumentów. Muszę powiedzieć, że w większości nasze argumenty, czy nasze postulaty, są uznawane i są spełniane przez przeze kierownictwo Sądu Okręgowego. Choć zawsze można by coś uzyskać więcej, zrobić więcej. Był problem z czytelniami w okresie pandemii, teraz to wygląda troszkę inaczej. Był problem z dostępem do sekretariatów, czy do BOI, też to uległo poprawie.

Co na przyszłość…? Życzyłbym nowemu dziekanowi i nowej radzie, żeby spróbował te relacje jeszcze bardziej udoskonalić. Pewnie będą wynikały różnego rodzaju problemy, chociażby właśnie z postepowaniami online, z dostępem do akt, czy do informacji.

AKS: A edukacja prawna? Czy zrobiliśmy wszystko co mogliśmy?

Zawsze pojawia się pytanie, czy można było zrobić lepiej i więcej. To są pytania, które będą się pewnie powtarzały za każdym razem. Myślę, że zrobiliśmy dużo. Współpracujemy z wieloma szkołami na terenie województwa pomorskiego i warmińsko19

-mazurskiego. Prowadzone są zajęcia z edukacji prawnej, i to nie tylko w szkołach średnich, ale już nawet w szkołach podstawowych. Wiem, że cieszą się one dużą popularnością. Jeżeli chodzi o edukację jakąś szerszą, to organizowaliśmy też kilka lat temu na Szymanowskiego takie spotkania otwarte ze społeczeństwem. To był ten okres, kiedy protestowaliśmy przeciwko ustawom dotyczącym sądownictwa.

W spotkaniach tych uczestniczyli także sędziowie, radcowie prawni. To też był nasz wkład w edukację społeczeństwa.

AKS: Co według Pana będzie największym wyzwaniem, największą trudnością, stojącą przed nową osobą, która będzie piastowała funkcję dziekana w naszej Izbie?

DS: Ja myślę, że integracja. I mówię to dlatego, że my jako Adwokatura też jesteśmy podzieleni, tak jak podzielony jest ten kraj.

W Adwokaturze też ścierają się poglądy na temat, jaka ta Adwokatura ma być.

Myślę, że ta tradycyjna Adwokatura, to starsze pokolenie, odchodzi powoli w zapomnienie. Ostatnio robiłem taką statystykę i około 60 % członków naszej Izby to są ludzie w wieku do czterdziestu paru lat. To są osoby, które mają inne spojrzenie na funkcjonowanie Adwokatury.

Ja starałem się, aby nasza Rada była otwarta na każdego, na każdy pomysł.

Wiele projektów, które wdrożyliśmy, to były pomysły członków naszej Izby, to nie był pomysł członka Rady czy mój, ale właśnie środowisko nasze podpowiadało nam różne rozwiązania.

AKS: Proszę jeszcze powiedzieć o planach zawodowych po zakończeniu kadencji. Będzie to kontynuowanie pracy zawodowej w ramach swojej kancelarii, czy może planuje Pan inne jeszcze inicjatywy?

DS: Ja jestem aktywnym człowiekiem i nie wyobrażam sobie, że po zakończeniu kadencji usiądę w fotelu, włożę ciepłe kapcie i z pilotem będę siedział przed telewizorem. Na pewno dalej będę funk-

20

cjonował w kancelarii. Kiedyś mój wnuk powiedział: dziadek Darek nie pójdzie na emeryturę, będzie pracował aż do śmierci (śmiech). Nie wyobrażam sobie, żebym przeszedł w stan spoczynku.

AKS: A czego Panu będzie najbardziej brakowało w związku z zakończeniem swojej misji jako Dziekan?

DS: Kontakty z ludźmi pewno będę miał. Nie wiem, czy będzie mi czegoś brakowało. Chciałbym jeszcze podkreślić, że dziekan bez rady i bez poparcia środowiska naprawdę nic nie zrobi. a ja czułem to poparcie środowiska, czułem, że środowisko okazało mi duże zaufanie akceptując moją osobę, bo jednak wybrano mnie na dwie kadencje dziekanem.

Miałem dobre relacje z członkami naszej Izby, wiele osób czy w sądzie czy gdzieś, gdy mnie spotkało, mówiło mi o wielu rzeczach. Nie zawsze to było takie poklepywanie po ramieniu, były czasem słowa krytyki. Każdą uwagę przyjmowałem, przedstawiałem to potem na posiedzeniach Rady czy na prezydium i staraliśmy się to wszytko korygować i postępować tak, jak chcą tego członkowie Izby.

Bez tak fajnej Rady, która wspomagała mnie w każdym działaniu i bez poparcia środowiska pewnie wielu rzeczy byśmy nie zrobili. Mogę powiedzieć, że każdemu następnemu dziekanowi życzę takiej rady i takich ludzi, jak ci, z którymi ja miałem przyjemność pracować przez te dwie kadencje.

AKS: Bardzo dziękuję za wywiad. Życzę dużo sił i zdrowia.

DS: Wzajemnie. Dziękuję serdecznie.

Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Wywiad Wywiad z adwokat Barbarą Zwarą – Przewodniczącą Komisji Rewizyjnej Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska (AKS): Dzień dobry Pani Mecenas, Pani Przewodnicząca.

Zbliża się koniec kadencji organów naszej Izby, w tym także Komisji Rewizyjnej Pomorskiej Izby Adwokackiej, której przewodniczy Pani już 7 lat, czyli 2 kadencje. Może na początek przypomnijmy proszę, jakie są kompetencje Komisji i w jakim składzie Komisja pracowała w bieżącej kadencji?

Adw. Barbara Zwara (BZ): Kompetencje Komisji Rewizyjnej określa ustawa Prawo o adwokaturze, a także Regulamin działania organów adwokatury i organów izb adwokackich sprecyzowany w uchwale nr 11 i 13 Krajowego Zjazdu Adwokatury z dnia 25 listopada 2016 roku. Do zakresu działania Komisji Rewizyjnej, której przewodniczę, należy kontrola działalności finansowej i gospodarczej Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku oraz kontrola wykonywania uchwał Zgromadzeń Pomorskiej Izby Adwokackiej. W mijającej kadencji Komisja Rewizyjna Pomorskiej Izby pracowała w składzie: zastępca przewodniczącej – adwokat Adam Car oraz członkowie adwokat Joanna Kowalska, adwokat Hanna Linetej- Thrun, adwokat Ewa Piątkowska- Januszczyk.

Liczba członków Komisji uzależniona jest od liczby adwokatów poszczególnych izb adwokackich.

AKS: Jaki tryb pracy przyjęła Komisja? Jak często spotykają się jej Członkowie?

BZ: Komisja spotykała się w pełnym składzie przeciętnie dwa razy w roku. Mój kontakt z Okręgową Radą był oczywiście znacznie częstszy, zwłaszcza z Dziekanem i Skarbnikiem, którzy na bieżąco udzielali informacji o podejmowanych działaniach objętych kompetencjami Komisji. Zwoływanie częstszych posiedzeń Komisji uzależnione jest od przesłanek, które wskazywałyby na ewentualne zaistnienie nieprawidłowości działań ORA – oczywiście tylko w zakresie kompetencji Komisji. Tak zdarzyło się w 2016 roku, czyli w pierwszym roku działania Komisji we wskazanym składzie. Zaproszona na posiedzenie Komisji Rewizyjnej Skarbnik ORA pani adwokat Agnieszka Kanawka udzieliła niezbędnych informacji. Nurtujący Komisję problem został rozwiązany przez Okręgową Radę Adwokacką, która podjęła stosowne uchwały, między innymi zmniejszające wysokość diet samorządowych i je zrealizowała.

AKS: Chciałabym zapytać, co było największym wyzwaniem dla Pani oraz dla Członków Komisji Rewizyjnej podczas upływającej właśnie kadencji?

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

BZ: Podczas upływającej kadencji nie zaistniały przesłanki do podejmowania przez Komisję nadzwyczajnych działań. Kontrola wykonania uchwał Walnych Zgromadzeń Izby i działalności finansowej oraz gospodarczej Okręgowej Rady Adwokackiej nie była szczególnym wyzwaniem i nie sprawiała trudności.

Komisja nie stwierdziła nieprawidłowości w działalności ORA w Gdańsku, a uchwały podejmowane przez Zgromadzenia Pomorskiej Izby Adwokackiej były realizowane.

AKS: A jak wyglądają kwestie finansowe?

BZ: Roczne sprawozdania finansowe były pozytywne i kończyły się dodatnim wynikiem finansowym, poza wynikiem finansowym za 2016 roku, kiedy Pomorska Izba Adwokacka, mimo podejmowanych przez ORA działań zmniejszających wydatki, w tym sugerowanych przez Komisję, odnotowała stratę w wysokości – 25 922,71 złotych. Preliminarze budżetowe, zarówno po stronie wpływów, jak i wydatków, były realizowane przeciętnie na poziomie około 95%. Wynik finansowy za 2017 rok to zysk w kwocie 180 432,74 złotych, za 2018 zysk 325 736,58 złotych, a za 2019 zysk w kwocie 303 659,37 złotych.

AKS: To dobre informacje. Ale czy rzeczywiście Komisja nie miała żadnych wyzwań…?

BZ: Dostrzeżonym przeze mnie problemem był błąd systemowy w programie naliczającym składki, co ostatecznie ujawnione zostało w sierpniu 2020 roku w związku z generowaniem zestawień dotyczących zaległości i sald w zapłacie składek izbowych i wykazywanymi w tym zakresie rozbieżnościami.

Pilnie podjęte działania ORA doprowadziły do stosownych korekt wcześniej przekazywanych przez Referat składek sald i danych co do zaległości oraz zaowocowały decyzją zakupu nowego optymalnego programu, który w tym zakresie zwiększy efektyw21

ność zatrudnionego pracownika i umożliwi bieżącą kontrolę wpływów ze składki zarówno adwokatów, jak i aplikantów.

AKS: Jakie główne zadania stoją przed osobą, która w przyszłej kadencji będzie pełniła funkcję Przewodniczącej lub Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej naszej Izby?

BZ: Zadania Przewodniczącej czy Przewodniczącego Komisji w przyszłej kadencji nie będą odbiegać od tych, które realizowałam, ponieważ wyznaczają je wskazane wcześniej regulacje, tj. Prawo o adwokaturze i Regulamin działania Komisji. Jeżeli uchwały Walnego Zgromadzenia Izby będą realizowane, to nie będzie powodu do wyznaczania składów osobowych spośród członków Komisji, co jest w zakresie kompetencji Przewodniczącego czy Przewodniczącej, do kontroli działań ORA. Jeżeli Prezydium ORA zwróci się o udzielenie opinii co do zamierzeń finansowych i gospodarczych, kierowana przez Przewodniczącego czy Przewodniczącą Komisja będzie zobowiązana taką opinię sporządzić. Oczywistym zadaniem będzie ustosunkowanie się do sprawozdań finansowych Pomorskiej Izby Adwokackiej.

AKS: Proszę jeszcze na koniec o kilka słów na temat kontroli „ściągalności” składek, do których

22

płacenia jesteśmy, jako Członkowie i Członkinie Izby, zobowiązani.

BZ: Bieżąca kontrola wpływów, a odnosi się to rzeczywiście głównie do składek adwokatów, jest ważna w pracy Przewodniczącego i całej Komisji, ponieważ dyscyplina w tym zakresie części adwokatów nie jest zadawalająca. Niestety trzeba w tym zakresie monitorować pracę Skarbnika i zatrudnionego przez ORA pracownika etatowego oraz działania dyscyplinujące podejmowane przez Radę i inne organy Pomorskiej Izby Adwokackiej.

AKS: Dziękuję serdecznie za wywiad, za poświęcony czas.

BZ: Ja również dziękuję i jednocześnie pozdrawiam czytelników „Gdańskiego Kwartalnika Adwokackiego”.

Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Wywiad Wywiad z adwokatem Bartoszem Golejewskim – Rzecznikiem Dyscyplinarnym Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska (AKS): Dzień dobry Panie Mecenasie, Panie Rzeczniku.

Od ponad 4 lat sprawuje Pan w naszej Izbie funkcję Rzecznika Dyscyplinarnego. Co było największym wyzwaniem dla Pana podczas upływającej właśnie kadencji?

Adw. Bartosz Golejewski (BG): Największym wyzwaniem dla nas była ilość spraw. Używam celowo liczby mnogiej, bo pion Rzecznika Dyscyplinarnego Izby Adwokackiej polega na pracy wraz z Zastępcami. To tylko dzięki ich zaangażowaniu możliwe jest wykonanie powierzonych nam zadań.

AKS: Zanim zatem przejdziemy do omówienia spraw, którymi zajmuje się Rzecznik wraz Zastępcami, przypomnijmy proszę członkom naszej Izby, z iloma Zastępcami pracuje Pan na co dzień.

Proszę również o podanie, w jaki sposób ta praca jest zorganizowana.

BG: Obecnie w naszej Izbie pracuje 16 Zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego. W toku kadencji, z różnych przyczyn, odeszło 13 osób, a powołanych zostało 5 nowych Zastępców, w tym ostatni z nich na posiedzeniu Okręgowej Rady Adwokackiej w listopadzie bieżącego roku.

Organizację pracy reguluje uchwała Naczelnej Rady Adwokackiej nr 50/2018 z dnia 24 listopada 2018 r. „Regulamin działania rzeczników dyscyplinarnych i zastępców rzeczników dyscyplinarnych oraz trybu i sposobu ich wyboru”. Uogólniając, po wstępnym określeniu przedmiotu postępowania, powierzam jego prowadzenie konkretnej osobie, pozostawiając sobie niektóre sprawy lub czynności do osobistego przeprowadzenia. W toku sprawy pozostajemy w bieżącym kontakcie dotyczącym planu przeprowadzanych czynności, ich wyników, czy oceny merytorycznej zgromadzonego materiału.

Finalnie jest moja rolą, stosownie do szczegółowych regulacji wspomnianego regulaminu, ewentualne pisemne zatwierdzanie bądź podpisywanie przygotowanych przez Zastępców Rzecznika projektów orzeczeń, w tym w szczególności tych kończących postepowanie w sprawie bądź inicjujących postępowanie przed Sądem Dyscyplinarnym.

Co do zasady Zastępcy Rzecznika uczestniczą w posiedzeniach przed Sądem Dyscyplinarnym naszej Izby w zakresie spraw, których prowadzenie uprzednio było im powierzone.

AKS: Wróćmy do kwestii wyzwań. Ile było nowych spraw w obecnej kadencji?

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

BG: W obecnej kadencji tj. od czerwca 2016 roku, zostało zarejestrowanych 471 spraw dyscyplinarnych. Taka ilość wynika głównie z nowelizacji ustawy prawo adwokaturze, na mocy której Rzecznik Dyscyplinarny przestał być członkiem Okręgowej Rady Adwokackiej przez nią wybieranym, a stał się organem Izby Adwokackiej. Jedną z konsekwencji tej zmiany stała się praktyka, iż kierowane bezpośrednio do Rzecznika wnioski o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, co do zasady przestały być rozpoznawane przez działający w ramach Rady Referat Skarg, zwiększając wpływ do pionu dyscyplinarnego. W postępowaniu dyscyplinarnym zaś, rozstrzygnięcia kończące postępowanie dyscyplinarne są zaskarżalne przez strony i Ministra Sprawiedliwości do Sądu Dyscyplinarnego.

AKS: Czy coś jeszcze, w ocenie Pana Mecenasa, jest przyczyną wzrostu liczby spraw?

BG: Kolejnym czynnikiem, który może mieć wpływ na wzrost ilości spraw jest wzrost liczebności członków naszej Izby. Muszę jednak podkreślić, iż w ramach swej funkcji Rzecznika nie dostrzegam tendencji, aby osoby wpisane na nasze listy izbowe w ostatnich kilku latach miały wykazywać przeja-

23

wy rażąco lekceważącego stosunku do bliskich nam wartości etycznych w innej skali niż pozostali członkowie Izby. Mam o nich dobre zdanie i chciałbym, aby ich zachowanie w przyszłości nie uległo negatywnej zmianie.

AKS: Powiedział Pan Mecenas o dużej liczbie wpływających spraw. Jak w praktyce kończą się te postępowania? Czy dużo jest wniosków o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego?

BG: W toku kadencji wydane zostały 183 postanowienia o odmowie wszczęcia dochodzenia dyscyplinarnego, z czego 158 jest prawomocnych oraz 116 postanowień o umorzeniu dochodzenia z czego prawomocnych jest 110. Wnioski o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego, czyli „akty oskarżenia”, skierowano w 54 przypadkach. Ukaranych wyrokiem Sądu zostało 36 osób z czego 11 złożyło odwołania, wskutek których Wyższy Sąd Dyscyplinarny 3 wyroki uchylił, 3 utrzymał w mocy, a 5 spraw pozostaje w toku.

AKS: W ilu przypadkach obok postępowań dyscyplinarnych toczą się też postępowania karne wobec członków naszej Izby…?

BG: Niestety aktualnie – według posiadanej przeze mnie wiedzy- w stosunku do 20 członków Pomorskiej Adwokatury toczą się, niezależnie od postępowań dyscyplinarnych, postępowania karne, a w stosunku do 3 osób stosowany był areszt tymczasowy. Sytuacja nie jest na pewno dobra, albowiem każdy delikt dyscyplinarny jest swego rodzaju porażką etyczną członka Palestry i negatywnie wpływa na wizerunek całej Adwokatury, ale gdy uwzględnimy fakt, iż nasza Izba liczy ponad 1500 członków obraz ten rysuje się w zdecydowanie mniej ponurych barwach.

AKS: Tak, zdecydowanie… Panie Rzeczniku, chciałabym jeszcze zapytać, jakie główne zadania stoją przed osobą, która w przyszłej kadencji będzie pełniła funkcję Rzecznika Dyscyplinarnego Pomorskiej Izby Adwokackiej?

BG: Zadania w kolejnej kadencji będą wynikać ze zdarzeń związanych ze zmieniająca się rzeczywistością społeczną i potrzebna będzie na nie tylko stosowna, ale przede wszystkim niezwłoczna reakcja.

Nie będą te wyzwania dotyczyć mnie, albowiem do pełnienia tej funkcji w przyszłej kadencji nie kandyduję. W zakresie zmian normatywnych, mam nadzieje, iż zostanie uchwalony nowy Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej i Godności Zawodu, czyli Kodeks Etyki Adwokackiej. Moje oczekiwanie jest także osobiste, albowiem miałem zaszczyt uczestniczyć w pracach nad przygotowaniem projektu tego Kodeksu, w ramach Komisji Etyki NRA pod przewodnictwem

24

adwokata prof. Jacka Giezka. Gdy nowe przepisy wejdą w życie, zadaniem dla całego pionu dyscyplinarnego będzie nie tylko wypracowanie praktyki w zakresie właściwej kwalifikacji prawnej zdarzeń w prowadzonych sprawach, ale też wypracowanie jednolitej linii praktycznej wykładni nowego brzmienia norm zawartych w Kodeksie.

AKS: Wygłaszane są od czasu do czasu postulaty różnych środowisk, w szczególności politycznych, aby pion dyscyplinarny został przeniesiony poza zakres adwokackich kompetencji. Jak Pan Mecenas to skomentuje?

BG: Jest niezmiernie ważne, aby pion dyscyplinarny funkcjonował wewnątrz samorządu a sędziami dyscyplinarnymi, rzecznikami, zastępcami rzeczników na poziomie Izb i wyższego Sądu Dyscyplinarnego byli wyłącznie adwokaci. Stan taki zapewnia obiektywną ocenę zachowań i zdarzeń w konkretnych rozpatrywanych sprawach oraz pozwala, z uwagi na wiedzę i doświadczenie w ramach specyfiki naszego zawodu, na przypisanie dostrzeżonym deliktom właściwej wagi. Zawsze konieczną będzie bowiem umiejętność, odróżnienia omyłki od poważnego niedbalstwa czy ludzkiej słabości od wyrachowanej niegodziwości. Wierzę, że rzetelność wykonywania zadań w przyszłej kadencji wzmocni zaufanie środowiska adwokackiego do pionu dyscyplinarnego. Stąd, z tego miejsca pozwalam sobie zwrócić się z apelem do osób gotowych na żmudną, ale ważną i odpowiedzialną pracę w ramach pionu rzecznika dyscyplinarnego, aby jak Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego w pracę tę się zaangażowali.

AKS: Bardzo dziękuję Panie Mecenasie, za wywiad, za podzielenie się z czytelnikami „Gdańskiego Kwartalnika Adwokackiego” swoim doświadczeniem i refleksjami związanymi z Pana pracą, jako Rzecznika Dyscyplinarnego naszej Izby.

BG: Również bardzo dziękuję. Życząc nam wszystkim, aby w kolejnej kadencji samorządowej liczba spraw była niewielka, a ich waga drobna, chciałbym podziękować za zaufanie, którym zostałem obdarzony w 2016 roku przy wyborze na Rzecznika Dyscyplinarnego Pomorskiej Izby Adwokackiej.

Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Wywiad Wywiad z Prezesem Sądu Dyscyplinarnego Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku – adwokatem Dariuszem Olszakiem Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska (AKS): Dzień dobry Panie Prezesie. Za moment kończy się kadencja Prezesa Sądu Dyscyplinarnego Pomorskiej Izby Adwokackiej. To dobry czas na jej podsumowanie. z jakimi największymi wyzwaniami się Pan mierzył w trakcie tej kadencji?

Adw. Dariusz Olszak (DO): Tematyka, w jakiej zacząłem się poruszać w związku z wyborem na funkcję Prezesa Sądu Dyscyplinarnego, nie była dla mnie czymś nowym. Doświadczenie jakie zebrałem przez lata pracy w samorządzie adwokackim począwszy od bycia sędzią sądu dyscyplinarnego, wówczas kierowanego przez znakomitego adwokata dr Michała Wenta, poprzez zastępcę Rzecznika Dyscyplinarnego Naczelnej Rady Adwokackiej, członka Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku oraz jej Skarbnika, stanowiło jak myślę dobrą podstawę do zmierzenia się z nowym stanowiskiem. Było mi o tyle łatwiej, że nie byłem kimś anonimowym, zwłaszcza dla osób, które są aktywne w samorządzie adwokackim, a to powoduje, że znacznie swobodniej można dzielić się swoim doświadczeniem zawodowym i życiowym. To bardzo pomaga w codziennej pracy w Sądzie Dyscyplinarnym. Sprawowaną funkcję traktuję jako posługę wobec samorządu. Bycie Prezesem Sądu Dyscyplinarnego Pomorskiej Izby Adwokackiej to z jednej strony zaszczyt, zwłaszcza, że ziścił się poprzez demokratyczne wybory, ale z drugiej i to ważniejszej strony to obowiązek wobec całej pomorskiej Adwokatury i Adwokatury w ogóle. Zadaniem Prezesa Sądu dyscyplinarnego jest wyznaczanie sędziów powołanych do orzekania w sprawach, przy czym należy mieć na uwadze zapewnienie rozpoznania sprawy bez zbędnej zwłoki oraz równomiernie obciążać sprawami składy Sądu. Starałem się to zadanie wypełniać jak najlepiej, skupiając się na organizacji pracy Sądu. Dzięki uprzejmości Pana Dziekana adwokata Dariusza Strzeleckiego oraz całej Okręgowej Rady Adwokackiej udało się wygospodarować na potrzeby Sądu jeden pokój, który stanowić będzie w zamierzeniu sekretariat Sądu.

Obecnie, ze względu na trwające prace remontowe, jest on częściowo zajmowany na potrzeby sekretariatu Rady. Przeznaczenie pokoju na potrzeby Sądu uporządkowało relacje lokalowe, jeśli chodzi o poszczególne organy Pomorskiej Izby Adwokackiej.

Mamy więc aktualnie rozdzielenie organizacyjne pionu Rzecznika i pionu Sądu, co umożliwia płynną pracę i taką pracę, która powinna być dostosowana do przepisów ustawy. W sensie organizacyjnym

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

mamy więc spójność z ustawą i porządek, który jak mniemam umożliwi płynniejsze i zewnętrznie bardziej czytelne funkcjonowanie zarówno Sądu, jak i Rzecznika Dyscyplinarnego.

Nie oznacza to oczywiście, że nie ma rzeczy, które należałoby poprawić i wymagać więcej. z pewnością czuję niedosyt spotkań z sędziami na spotkaniach organizacyjno-informacyjnych, przyznaję, że jedynie w części wpływ miała na to epidemia. Na tym polu działalność prezesa wymaga zaktywizowania. Niewątpliwie największym wyzwaniem jakie nie ominęło także Sądu Dyscyplinarnego była pandemia, która na kilka miesięcy wyłączyła jego działanie. Jednakże powróciliśmy do orzekania. Obecny czas, choć niepewny, zasadniczo nie zakłóca pracy Sądu, ale stawia nowe wyzwania. Mam na myśli rysującą się perspektywę odbywania spraw online, która od strony organizacyjno-technicznej jest obecnie przedmiotem analizy.

AKS: Jakie są główne kategorie spraw, którymi się w praktyce zajmował Sąd Dyscyplinarny naszej Izby?

DO: Głównie to są niestety sprawy na płaszczyźnie kontaktu adwokata z klientem, na ogół właśnie na tym polu dochodzi do konfliktów, do zadrażnień, które później owocują pojawieniem się sprawy w Sądzie. Albo jest to sprawa nierzetelnego prowadzenia sprawy, nieinformowania klienta o postępach, albo wręcz są to sprawy, które są niesmaczne i bardzo dla naszego zawodu przykre, bo dotyczą finansowego nierozliczenia się z klientem z pobranych środków na prowadzenie sprawy. Czyli one, pomimo że mają swój aspekt cywilny, to w poczuciu osób, które się zetknęły z adwokatem, w ich pojmowaniu tego, co jest uczciwe, a co nie, też mogą być odbierane jako graniczące z oszustwem. Adwokat, jako zawód zaufania publicznego, ma być przecież gwarantem bezpieczeństwa osób najsłabszych, które potrzebują pomocy prawnej. Chociaż w skali Adwokatury pomorskiej nie są to sprawy nagminne, to jednakowoż stanowią rysę na obrazie Adwokatury.

AKS: Jakie jeszcze sprawy rozpoznawane są przez Sąd?

Główne kategorie spraw, które występują, w zasadzie się z roku na rok powtarzają. W tych sprawozdaniach, które są tworzone w ramach obowiązku prezesa, które się na przestrzeni mojej kadencji pojawiły, występują niezachowanie umiaru wypowiedzi, niezachowanie umiaru oraz taktu wobec sądu, niepłacenie alimentów, co doprowadziło do wszczę-

25

cia egzekucji komorniczej, używanie gróźb oraz stosowanie przemocy.

AKS: Czy często pojawiają się takie sprawy, które wynikają z zachowań spoza sfery stricte zawodowej?

DO: Tak, pojawiają się też sprawy, które wynikają z samego zachowania adwokata poza sferą kontaktu z klientem, stroną, czy sądem, ale wynikają na przykład z tego, że adwokat prowadzi do samochód w stanie po działaniu alkoholu czy w stanie nietrzeźwości. To są sprawy rzadkie, ale jednak reperkusje są tutaj dla adwokata dość istotne, bo wiemy, że przy stanie nietrzeźwości mamy do czynienia z przestępstwem i wówczas przekłada się to, na związanie wyrokiem sądu powszechnego. Dlatego w tej kategorii spraw, na ogół nie jest stosowana kara łagodna, bo w odbiorze społecznym jest to dość poważne przewinienie, które w skali tego rodzaju przewinień w kraju należy do licznych i surowo traktowanych.

AKS: Czy zauważył Pan, Panie Mecenasie, na przestrzeni tych lat, w czasie których sprawuje Pan funkcję Prezesa, jakieś szczególne, nieistniejące wcześniej zjawisko, gdy chodzi o kategorie spraw, w których orzeka Sąd Dyscyplinarny?

DO: Ostatnio, to jest w roku 2019, pojawiły się, a tego nie było dotychczas, sprawy dotyczące unikania kontaktów z wicedziekanem Pomorskiej Izby Adwokackiej oraz wizytatorem. To też jest pewien obraz nas, który nie przynosi nam splendoru.

Wprawdzie on zostaje wewnątrz, nie wychodzi poza środowisko, niemniej jednak świadczy o niezrozumieniu, mówiąc najdelikatniej, przez adwokata, istoty działania samorządu. Nie wiem, czy wynika to z nieznajomości przepisów, bo trudno mi tu do końca posądzać kogoś o złą wolę aż do tego stopnia.

Faktem jest, że w Adwokaturze dochodzi do szybkich zmian personalnych, jeżeli chodzi o przypływ osób, ale tego typu zachowań, które trafiałyby do Sądu wcześniej, raczej nie spotykałem. Zakładam, a nie chciałbym być złym prognostą, że nie jest to zjawisko, które się upowszechni, że raczej miało charakter incydentalny. Najgorszym dla samorządu byłoby powszechne lekceważenie obowiązków ciążących na jego członkach.

AKS: Czyli wraz ze wzrostem liczby członków Izby zmienia się katalog, rodzaj przewinień…?

DO: Dzisiejszy powszechniejszy dostęp nowych osób do Adwokatury poprzez upowszechnienie egzaminu adwokackiego, poprzez upowszechnienie egzaminu na aplikacje adwokacką, powoduje, że w przeciągu roku w Adwokaturze pojawia się znaczna ilość osób, które siłą rzeczy również podlegają reżimowi ustawy Prawo o adwokaturze i naszych przepisów w zakresie etyki i godności wykonywania zawodu, a mam wrażenie nie do końca, czy też 26

w ogóle nie są tego świadome. Część z nich, aplikanci, się tego uczy, ale część, która zdaje egzamin i wchodzi na rynek, powinna być przygotowana do wykonywania zawodu i mieć świadomość jaki ten zawód, oprócz uprawnień, niesie obowiązki.

AKS: Szczególnie, że od kilku lat jednym z elementów sprawdzania wiedzy aplikanta jest właśnie wiedza z zakresu etyki…

DO: Tak, to właśnie chciałem podkreślić, że jednym z elementów egzaminu końcowego jest egzamin, który ma bada znajomość etyki, znajomość godności wykonywania zawodu. Pamiętać jednak trzeba, że jest to jedynie badanie wiedzy, znajomości zasad etyki zawodowej. Czym innym jest ich stosowanie w codziennej praktyce zawodowej. Pewne rzeczy, które są przydatne czy też niezbędne w wykonywaniu zawodu wynosimy z wzorców domowego wychowania czy uwarunkowań środowiskowych. Zdobyta wiedza stanowi jedynie o intelekcie.

Natomiast jak zostanie on spożytkowany podczas wykonywania zawodu często decydują wyżej wspomniane elementy. Dotychczas nie spotkałem się z negatywną oceną egzaminacyjną podczas egzaminu adwokackiego w części dotyczącej etyki zawodowej, co jest dobrą prognozą co do wiedzy. Należy założyć, że to znaczna część mająca gwarantować wykonywanie zawodu bez naruszania przewinień przewidzianych w przepisach zasad etyki i godności wykonywania zawodu adwokata.

AKS: Wspomniał Pan wcześniej o zjawisku unikania wizytacji. Jest to zachowanie z kategorii adwokat- samorząd. Czy jeszcze inne przewinienia na tej płaszczyźnie się pojawiają?

DO: Tak, przykładem jest niepłacenie składek członkowskich. I tutaj też zdarzały się, zdarzają i pewnie zdarzać będą tego typu sytuacje. Zdarzają się też sytuacje takie, gdzie adwokat już wykazuje kompletny brak szacunku poprzez w ogóle niekomunikowanie się, nieodpowiadanie na korespondencje organu, czy to referatu skarg, czy to Rzecznika, czy Sądu. I to jest coś takiego, co należy spraw, które się pojawiają cyklicznie. Niestety powtarzalność dotyczy także osób. Choć nie ma tu mowy o recydywie w rozumieniu Kodeksu Karnego, ale nie wydaje się, że pojęcie recydywy byłoby w tym przypadku dalece nietrafne. Przy decydowaniu o winie i karze, uprzednia karalność osób, które się pojawiają raz w roku, świadczy o tym, że mamy do czynienia ze zjawiskiem zupełnie nietrafienia tej osoby we właściwe miejsce. W takich przypadkach Sąd reaguje w sposób zdecydowany. Potrafi być bardzo stanowczy i surowy.

AKS: Czy widać wzrost postępowań dyscyplinarnych?

DO: Jeżeli chodzi o liczbę spraw, które trafiają Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

do Sądu, to jest ona mniej więcej rok rocznie bardzo zbliżona, z tym, że problem w rozpoznawaniu w kontekście sprawności działania, polega na tym, że mniej więcej podobna liczba przechodzi na rok następny. Świadczy to o tym, że nie jesteśmy w stanie załatwić jednej sprawy w cyklu jednego roku.

Ale to jest naturalne dla spraw, bo jeżeli na przykład sprawa wpływa w połowie roku, to nie zawsze da się ją rozpoznać w tym samym roku. Statystyka ma charakter wtórny, jest jednak niezbędna do celów sprawozdawczych. Jednakże głównym zadaniem jest rozpoznawanie spraw ich prowadzenie w taki sposób, aby nie doprowadzać do przedawnień.

AKS: Proszę jeszcze, aby przybliżył Pan czytelnikom „Kwartalnika”, jak wygląda codzienna organizacja pracy Sądu Dyscyplinarnego?

DO: Codzienność pracy Sądu Dyscyplinarnego polega na tym, że sprawa która wpływa do Sądu, to jest przez Prezesa zbadana pod względem formalnym, a następnie Prezes dokonuje wyznaczenia składu. Jest to praca najbardziej porównywalna do pracy Przewodniczącego Wydziału w sądzie powszechnym Przewodniczący składu umawiając się z poszczególnymi członkami składu, do wyznacza terminu rozprawy. Następnie, tak jak w procedurze karnej, jest zawiadomienie stron, Rzecznika i zainteresowanych, ewentualnie świadków. Odbywa się rozprawa, która kończy się w uproszczeniu rozstrzygnięciem. Poza pracą polegającą na rozpoznawaniem spraw, do Sądu wpływają nierzadko pisma niezwiązane z merytorycznym rozpoznaniem spraw, a dotyczące działania Sądu w ogólności. Takimi pismami, odpowiedzią na nie, zajmuje się kierujący Sądem.

AKS: Jak ocenia Pan wpływ pandemii COVID-19 na sprawność pracy Sądu?

Sprawność, myślę, nie jest najgorsza, natomiast z pewnością do sprawności w okresie obecnego roku przyczynił się COVID-19 i pandemia, która nas dotknęła, bo rzeczywiście przez pewien okres sąd nie funkcjonował. Ale ponowił swoje działania w czerwcu.

Ta sytuacja być może zaważyła na sprawności, ale głównie chodziło o bezpieczeństwo sędziów oraz uczestników postępowania, aby nie narażać uczestników na jakieś konsekwencje, które dla ich zdrowia mogłyby się okazać poważne i nieść nieodwracalne następstwa.

AKS: Jak Pan ocenia pracę sędziów Sądu Dyscyplinarnego obecnej kadencji?

DO: Dotychczasowa praca sędziów jest przeze mnie oceniana bardzo pozytywnie. Uważam, że są to osoby oddane temu co robią, i to zarówno pod względem merytorycznym, jak i pod względem formalnym. Poświęcają swój wolny czasu i angażuGdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

ją się w niełatwą materię decydowania o kolegach czy koleżankach. Ale ta praca, praca sędziego, jest elementem w jaki realizuje się idea samorządności zawodowej. To o tym powinniśmy pamiętać jako adwokaci i aplikanci, że możemy jako samorząd sami stanowić zawodową sprawiedliwość.

Zgromadzenie dokona wyboru nowego składu Sądu.

Nie wszyscy sędziowie zadeklarowali chęć kandydowania na kolejną kadencję, w związku z tym będę poszukiwać kandydatów spośród adwokatów, którzy byliby zainteresowani pracą w Sądzie.

Mówię to jako kierujący Sądem, ale też i jako mający zamiar kontynuowania tej pracy. Uważam, że w tym zakresie są jeszcze rezerwy i można pracę Sądu zorganizować lepiej, sprawniej. Nie chciałbym tego zostawić tak w połowie i dlatego zamierzam poddać się ocenie naszego Zgromadzenia poprzez ponowne kandydowanie na funkcję Prezesa Sądu Dyscyplinarnego.

AKS: Aplikanci są też w pewien sposób zaangażowani w pracę Sądu. Proszę o kilka słów w tym temacie.

DO: Aplikanci to można powiedzieć nasi ,,młodsi bracia i siostry”. Są częścią samorządu adwokackiego, a aplikacja to część drogi kształtująca adwokata. Dlatego cieszy udział aplikantów pomagających w rozprawach sądu, występujących w charakterze protokolantów. Stanowi on pewien element szkolenia, które odbywają w ramach aplikacji, umożliwiając spojrzenie na pracę organów w ogóle, a tu Adwokatury Pomorskiej. Daje możliwość wyciągania wniosków, obserwacji działań Sądu, zapoznawania się ze stosowanymi przepisami zarówno procedury, jak i zasad etyki i godności wykonywania zawodu adwokata, to z kolei może być przydatne podczas egzaminu adwokackiego w części dotyczącej zadania z etyki zawodowej.

AKS: Czy na koniec chciałby Pan coś jeszcze dodać?

DO: Chcę podziękować wszystkim Paniom i Panom sędziom Sądu Dyscyplinarnego Pomorskiej Izby Adwokackiej za ich zaangażowanie w pracy, pracowitość, wytrwałość, poświęcenie wolnego czasu w sprawowaniu samorządowego wymiaru sprawiedliwości. Podziękowania kieruję do pracowników Pomorskiej Izby Adwokackiej zajmujących się codzienną pracą sekretarską obsługi Sądu. Dziękuję również Paniom aplikantkom i aplikantom, którzy wnieśli swój wkład pomagając w funkcjonowaniu Sądu. Szczególne podziękowania za ten wspólny czas kieruję do organów Pomorskiej Izby Adwokackiej, Pana Dziekana Adw. Dariusza Strzeleckiego, Rzecznika Dyscyplinarnego adwokata Bartosza Golejewskiego, Przewodniczącej Komisji Rewizyj27

nej adwokat Barbary Zwary oraz wszystkich adwokatów członków Okręgowej Rady Adwokackiej w Gdańsku. Współpraca z Państwem to przyjemność i poczucie satysfakcji.

pracy Sądu Dyscyplinarnego naszej Izby.

DO: Również bardzo dziękuję.

AKS: Bardzo dziękuję, że zgodził się Pan podzielić z czytelnikami „Gdańskiego Kwartalnika Adwokackiego” swoimi refleksjami dotyczącymi

Adw. Agnieszka Kapała-Sokalska

28

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Sprawozdanie POMOC DLA UCZESTNIKÓW PROTESTÓW – sprawozdanie Niektórzy z nas pamiętają, że w latach osiemdziesiątych Adwokatura była jednym z najbardziej szanowanych zawodów. Bycie adwokatem oznaczało ogromny prestiż i zaufanie społeczne. To właśnie taka wizja Adwokatury obudziła we mnie pragnienie. Nie pomysł, nie kalkulację, ale właśnie pragnienie zostania adwokatem. Marzyłem o takiej właśnie Adwokaturze, odważnej, zaangażowanej, stojącej po stronie słabszych. Służącej z odwagą dobru i sprawiedliwości.

Adwokatem zostałem już po transformacji ustrojowej, w czasach gdy wydawało się, że rzeczywistość społeczna nie będzie stawiała przed nami takich zadań.

Tymczasem Adwokatura jest ustawowo powołana do ochrony praw i wolności obywatelskich. Na tle innych zawodów to nas wyróżnia nas, że oprócz oczywistej funkcji źródła utrzymania, nasz zawód ma szczególną cechę – jest służbą wartościom demokratycznym, dobru wspólnemu.

Dlatego też w ramach Pomorskiej Izby Adwokackiej zrodziła się oczywista idea stworzenia listy adwokatów chętnych do pomocy prawnej uczestnikom protestów społecznych, które rozpoczęły się po orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego w sprawie niektórych przepisów o dopuszczalności aborcji.

Masowy protest uliczny, wywołuje niejednokrotnie duże emocje, często o skrajnej amplitudzie, podczas których może dojść do zdarzeń, mogących być zinterpretowane jako naruszenie prawa – najczęściej o charakterze wykroczeń. z uwagi na specyficzny ich kontekst istotne było, aby uczestnik protestów wiedział że może liczyć na szybką i całkowicie bezinteresowną pomoc doraźną w kontakcie z organami wymiaru sprawiedliwości. Przyjęta została przy tym formuła, że pomoc udzielana jest każdemu uczestnikowi sporu, niezależnie od wyznawanych poglądów politycznych i niezależnie od przynależności organizacyjnej.

Do akcji włączyło się ponad 100 adwokatów.

Nasza inicjatywa znalazła swoje odbicie w mediach. W kilku artykułach i wywiadach informował o niej „Dziennik Bałtycki” i „Gazeta Wyborcza”.

Dzięki temu świadczona przez pomorskich adwokatów pomoc mogła docierać do zainteresowanych.

Pomoc – która nadal trwa – nie tylko ma znacze-

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

nie realne, docierając do potrzebujących. Pokazuje, jak wiele innych inicjatyw adwokatów naszej Izby, że bycie adwokatem, to nie tylko zawód ale też – a może przede wszystkim powołanie i pasja.

Dziękuję wszystkim Koleżankom i Kolegom biorącym udział w akcji za zaangażowanie.

Jestem dumny, że mogę być jednym z Was – członkiem Pomorskiej Izby Adwokackiej.

Adw. Marek Aureliusz Karczmarzyk, Wicedziekan Okręgowej Rady Adwokackiej

29

Artykuł Reforma wymiaru sprawiedliwości, czyli pieszczoty zastępcze. Czas na zmiany.

Stan wymiaru sprawiedliwości i nie mówię wyłącznie o stanie aktualnym, chociaż dziś sięgnął granic absurdu, od zawsze, czyli dla mnie od lat czterdziestu, wymagał pilnej naprawy, niekiedy nawet reanimacji. Niestety nie kiwnąłem nawet palcem, żeby coś z tym zrobić. Zawsze ważniejsza była „Kwiatkowska, Malinowska“.

No i doczekaliśmy sytuacji nie do zniesienia, w której środowiska prawnicze podzielone są w tak zasadniczych kwestiach jak: relacja prawa unijnego do prawa krajowego, kostytucyjność organów państwa takich jak Trybunał Konstytucyjny czy Krajowa Rada Sądownictwa oraz trójpodział władzy.

Postanowiłem działać jakiś rok temu, gdy przyjechałem do sądu rejonowego na rozprawę szybciej niż zamierzałem. Spacerując po korytarzach stanąłem przed wystawą rysunków uczniów najmłodszych klas podstawówki pt. „Sąd oczyma dzieci“.

Jedna z prac, która mnie zaintrygowała, przedstawiała budynek sądu z zakratowanymi oknami, a przed nim drzewo. Na jego gałęzi była powieszona kobieta.

Byłem zdumiony tym mrocznym obrazem sądu, nakreślonym kolorowymi kredkami ręką małego dziecka.

Nie mogłem przestać myśleć o tym rysunku i w końcu zrozumiałem, że tylko dziecko bez zahamowań i prosto z mostu może odkryć przed nami prawdę,że „król jest nagi“.

W „całej jaskrawości“ zobaczyłem obraz wymiaru sprawiedliwości, w którym tkwię po uszy od lat osiemdziesiatych ubiegłego wieku do dziś, i który bardzo zmienił się, tyle że wcale nie na korzyść obywateli.

Owszem socjalistyczne prawo było ciermiężne i opresyjne, ale nieobszerne i jasno skomentowane w orzecznictwie SN i w doktrynie.

Stan sędziowski w dziewięćdziesięciu procentach składał się z kobiet, a w sekretariatach pracowały wyłącznie kobiety.

Zarobki w sądach i prokuraturze były tak niskie, że mniej zarabiały chyba tylko pielęgniarki i nauczycielki.

Codzienności adwokackiej, prawie w stu procentach sądowej, towarzyszyła dychotomia procesowa: sprawy o charakterze politycznym, co do zasady z przesądzonym z góry wynikiem, z polem manewru odnośnie wysokości kary, rozpoznawane w małych salach, bez publiczności oraz sprawy zwykłe, prowadzone w komfortowym dla stron klimacie, dopuszczającym swobodne, wręcz krasomówcze 30

wystąpienia, repliki, przy udziale licznej niekiedy publiczności, bez znaczącego „spoglądania na zegarek“ przez składy orzekające , w zdecydowanej większości ławnicze.

Obraz ławnikow śpiących był na tyle powszechny, że wywoływał raczej żarty niż zgorszenie.

Poważnie oceniając ten stan rzeczy, wynikał on ze świadomego angażowania do tej roli ludzi w podeszłym wieku, często emerytów i przede wszystkim z bagatelizowania ich roli przez zawodowych sędziów, traktujących ławników jako statystów, nazywanych niekiedy w środowisku „wazonami“, mających wyłącznie aprobować podejmowane decyzje przez przewodniczących składów orzekających.

Od zawsze tymczasowe aresztowanie było środkiem zapobiegawczym stosowanym chętnie i często bezrefleksyjnie, bez baczenia na zasadę domniemania niewinności oskarżonego.

Od zawsze jak sięgam pamięcią, wszelkie zmiany procedury miały na celu poprawę statystyk załatwialności spraw, bez oglądania się na marginalizowaną przy okazji rolę pełnomocników i obrońców.

Konsekwentna marginalizacja tej roli, wynikała w jakimś stopniu z frustracji przedstawicieli organów władzy związanej z wiadomą, acz niewątpliwie mocno przesadzoną wyższością zarobków adwokatów i radców prawnych nad pensjami sędziowskimi i prokuratorskimi, ale była lukrowana elitarnością naszego zawodu, prestiżem społecznym i względnie dobrym statusem materialnym . Środowisko adwokackie przyjmowało do wiadomości niekorzystne zmiany i godziło się z tym stanem rzeczy bez szemrania.

Pierwsze prawdziwe i istotne reformy wymiaru sprawiedliwości nastąpiły od „Okrągłego Stołu“ w 1989 r. Gwarancją niezawisłości sędziowskiej miał się stać samorząd sędziowski z Krajową Radą Sądowniczą, wybieraną przez sędziów. Zmieniło sie kierownictwo sądów i prokuratur, ale do powszechnej weryfikacji sędziów i prokuratorów nie doszło.

Na czele NRA stanęli adwokaci, którzy zagwarantowali niezależnośc adwokatury od władz politycznych.

Wydawać by się mogło, że dobra atmosfera panująca w tym okresie przełoży się na poprawę pozycji adwokatury, ale stało się inaczej. Budując kapitalizm, politykom wydawało się, że adwokatura jest już wystarczająco „kapitalistyczna“ i jako taka da sobie radę w nowych warunkach gospodarczych, bez istotnych reform.

Zajmowanie się prowadzeniem spraw, poradGdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

nictwem prawnym, reprezentacją klientów oraz sami sobą, stopniowo doprowadziło adwokaturę do istotnego ograniczenia jej znaczenia jako czynnika opiniotwórczego i prawotwórczego. Zjawisko to nie wydawało sie szczególnie groźne, a nawet w pewnym sensie racjonalnie uzasadnione, zgodne z dewizą „róbmy swoje“. Do naszego zawodu przecież nieprzerwanie garnęli się liczni, znakomici sędziowie.

Tzw. „dobrostan“ zmienił się w 2005 r., wraz z otwarciem zawodów prawniczych. Owszem werbalne, krytyczne reakcje organów samorządowych, wsparte głosami wybitnych naukowców i sędziów sygnalizowały problem, ale wydawał się on do udźwignięcia wobec dynamicznego rozwoju kraju, po przystapieniu Polski rok wcześniej do Unii Europejskiej.

Bardzo szybko okazało się, że problem sam się nie rozwiąże.

Rynek usług zamiast sie poszerzyć, zaczął sie kurczyć i ilość spraw, zamiast się zwiększać – zmalała i zdecydowanie maleje. Z jednej strony – poważny wzrost liczebności adwokatów, z drugiej – pojawienie się poważnej konkurencji w postaci licznej rzeszy radców prawnych, doradców finansowych, patentowych oraz zagranicznych korporacji prawniczych.

Konkurencja, zawsze obecna w naszych szeregach, będąca motorem mobilizującym do pracy, doskonalenia zawodowego i zródłem profesjonalności naszej działalności, dzisiaj może stać się przyczyną konfliktów a nawet zachowań nieetycznych i w relacjach wzajemnych i w relacjach z klientami.

Owszem sukcesy naszych Koleżanek i Kolegów są niekiedy spektakularne, budzą respekt i podziw.

Ich kancelarie moga stawać w szranki z zagraniczną konkurencją, ale są to sukcesy jednostkowe albo nieliczne.

W bieżącym roku, po 31 latach transformacji ustroju, doczekaliśmy się kompletnego chaosu w systemie wymiaru sprawiedliwości, tuszowanego zaostrzaniem prawa.

Od pięciu lat pracujemy w nadzwyczajnie trudnych warunkach permanentnych zmian nazywanych „dobrą zmianą“, których efektem jest skłócenie społeczeństwa, obniżenie autorytetu i brak zaufania do organów państwa oraz niepewność prawa.

Nigdy dotąd nie mieliśmy wątpliwości, czy sąd jest sądem, czy sędzia jest sędzią czy orzeczenie sądu jest orzeczeniem, czy uchwalone i podpisane ustawy należy publikować, a jednak wątpliwości te są naszą codzienną rzeczywistością, dezorientują, powodują frustrację, podważają zaufanie do wymiaru sprawiedliwości.

Prawo uchwalane w pośpiechu, bez oceny skutków jego wejścia w życie, niechlujne, często niespójne, spuchnięte do granic możliwości ogarnięcia treści, z błędami oraz lukami, nieustannie zmieniane, Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

przestało być opoką porządku i ładu społecznego, ale staje się niepewnym narzędziem prawników i kulą u nogi obywatela.

Problemy się piętrzą. Oceniam, że zdecydowana większość Koleżanek i Kolegów naszej Izby nie jest zadowolona z aktualnego stanu rzeczy i czarno widzi swą przyszłość.

Uważam, że adwokat powinien być skuteczny, czyli osiągać wyznaczone cele w prowadzonych sprawach. Będzie nim, jeżeli będzie spokojny o byt i o dobre perspektywy rozwoju zawodowego, czyli wtedy gdy będzie zadowolony z warunków pracy.

Czy mamy dobrą receptę na zmianę sytucaji w tej materii?

TAK. Oto recepta.

Po pierwsze konsekwentna i ścisła współpraca środowisk prawniczych przy koniecznym i prawdziwym reformowaniu wymiaru sprawidliwości.

Dlaczego dwa Kongresy Prawników Polskich w Katowicach i Poznaniu, choć są niewątpliwym dowodem, że Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia“, Krajowa Rada Radców Prawnych i Naczelna Rada Adwokacka dostrzegają potrzebę rzeczywistej reformy wymiaru sprawiedliwości, czyli: a/ zwiększenia udziału obywateli w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości, b/ usprawnienia dostępu obywatela do sądu , c/ zmiany prawa na mniej opresyjne, d/ skutecznej obrony podstawowych zasad państwa prawa czyli zachowania niezależności sądów, niezawisłości sędziów oraz autonomiczności samorządów prawniczych wyposażonych w autonomiczne sądownictwo dyscyplinarne i nienaruszalną tajemnicę zawodową, nie dały oczekiwanych rezultatów?

Moim zdaniem dlatego, że wspólne deklaracje to jeszcze za mało. Zmiany będą dopiero wtedy skuteczne, gdy będą dokonywane w myśl zasady: SĄDY SĄ DLA LUDZI a NIE LUDZIE DLA SĄDÓW. Do tej pory wszelkie zmiany w prawie i wymiarze sprawiedliwości tej zasady nie uwzględniały.

Trzeba to szczerze przyznać, przeprosić i zabrać się do wytężonej pracy. Konieczne jest nieustające współdziałanie środowisk prawniczych z innymi środowiskami naukowymi, w szczególności z branży IT, w ramach komisji interdyscyplinarnej i bieżące informowanie opinii publicznej o efektach tej współpracy w postaci projektów stosownych ustaw dotyczących ustroju sądów, prokuratur, samorządów zawodowych oraz dotyczących zmian procedur.

Patrząc w przyszość, komputeryzacja sądów, łączność internetowa z pełnomocnikami, digitalizacja gromadzonych materiałów musi zapewnić bezpieczeństwo i pełną ochronę danych, tajemnicę zawodową, bezwpływowość podmiotów zewnętrznych na przebieg procesu. Doświadczenia z afery Cambridge Analytica uświadamiają istnienie realnych zagrożeń dotyczących możliwości zewnętrznego wpływu na 31

ocenę dowodów, manipulowania opinią prokuratury i sądów w konkretnych sprawach. Doświadczenia te muszą owocować budową wielostopniowego, skutecznego zabezpieczenia procesu przed bezprawnym wpływem na jego przebieg.

Wspólna komisja musi rozwiązywać problemy związane z rozwojem sztucznej inteligencji, i zabezpieczeniem organów wymiaru sprawiedliwości przed kreowaniem stanów fałszywych jako faktycznych i niszczeniu w ten sposób zasady trafnej represji.

Współdziałaniu musi przyświecać naczelna zasada: SĄDY SĄ DLA LUDZI a NIE LUDZIE DLA SĄDÓW. To kluczowy element prawdziwej reformy, eliminujący często uzasadnione zarzuty, że zmiany mają wyłącznie ułatwiać pracę sądów i tym samym mogą dzielić prawników i obywateli w ocenach, czy proponowane zmiany są rzeczywiście konieczne i korzystne dla stron.

Takie widoczne podziały pozwoliły skutecznie obniżać autorytet sędziów i innych prawników w opinii publicznej oraz podważać zaufanie do organów wymiaru sprawiedliwości. Środkowiska prawnicze powinny przedstawić kompleksowy pakiet projektów ustaw kaształtujących ustrój sądów, prokuratury, adwokatury i radców prawnych tak, aby rzeczywiście nie był oderwany od społeczeństwa i nie tworzył wyobrażeń o elitarności tych środowisk zawodowych.

Postuluję zatem zmianę zadań Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury poprzez likwidację prowadzenia przez nią aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej oraz ograniczenia tych zadań do szkolenia i doskonalenia zawodowego sędziów i prokuratorów.

SĘDZIOWIE i PROKURATORZY POWOŁYWANI BYLIBY Z SZEREGÓW ADWOKATÓW i radców prawnych, którzy chcieliby stawać do konkursu rozstrzyganego przez Krajową Radę Sądowniczą, składającą się z sędziów i przedstawicieli adwokatury i radców prawnych. Takie naturalne przechodzenie adwokatów i radców prawnych do stanu sędziowskiego, z ekonomicznego punktu widzenia najmniej kosztowne, pozwoli wykorzystać w orzekaniu w większym stopniu, niż dotychczas, doświadczenie życiowe, zrozumienie problemów i roli pełnomocników i obrońców, będzie budować wzajemny szacunek i w naturalny sposób mobilizować do podnoszenia kwalifikacji i wpływać na przestrzeganie etyki zawodowej.

Postuluję POWRÓT DO POWSZECHNEGO UDZIAŁU OBYWATELI w ORZEKANIU na zasadzie dokooptowania ich jako ławników, w drodze losowania z listy pełnoletnich obywateli, którzy nie zgłosiliby pisemnego sprzeciwu, do udziału w sądzeniu.

Z jednej strony każdy mogłby zostać ławnikiem w konkretnej sprawie, dzięki czemu mógłby zro32

zumieć rolę sądu w rozstrzyganiu spraw obywateli i nabrać szacunku do wymiaru sprawiedliwości, a z drugiej sędziowie mogliby korzystać z doświadczenia życiowego obywateli zasiadających w składach orzekających.

Taki realny, czyli uznany i wykorzystany przez prawników udział obywateli w wymiarze sprawiedliwości, szybko przywróci oczekiwane i pożądane miejsce sądów jako trzeciej władzy i wykluczy możliwość podważania ich autorytetu populistycznymi hasłami polityków.

Postuluję ZAOSTRZENIE KRYTERIÓW PRZYJĘCIA NA APLIKACJĘ ADWOKACKĄ opartych na zasadzie konkursu weryfikującego nie tylko wiedzę, ale i predyspozycje fizyczne i psychiczne kandydatów.

Postuluję ograniczenie liczby aplikantów do takiej, która będzie wynikała ze zgłoszonego zapotrzebowania do zatrudnienia przez kancelarie adwokackie, gotowe zapewnić praktyczne wykształcenie i pełne wynagrodzenie przyjętemu aplikantowi.

Podstawą sukcesu proponowanych zmian jest odbudowa ZAUFANIA obywateli do organów wymiaru sprawiedliwości oraz odbudawa ZAUFANIA organów wymiaru sprawiedliowości oraz występujących przed nimi prawników do prawa.

Zagwarantowana PEWNOŚĆ PRAWA, czyli stabilność, klarowność, zwięzłość będzie fundamentem praworządności rozumianej także w taki sposób, że profesjonalni obrońcy i pełnomocnicy nie będą traktowani gorzej niż strony występujące w procesach samodzielnie.

Prawo nie może być zbyt formalistyczne, musi zawierać furtki do obejścia ewentualnych potknięć procesujących się obywateli i nie może zastawiać na nich pułapek, niweczących możliwość uzysklania merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Dobry klimat dla zmian w wymiarze sprawiedliwości, oparty na współpracy wszystkich środowisk prawniczych, rozumiejących swoje role i szanujących się nawzajem, zmierzających do realnego usprawnienia obywatelom dostępu do sądu i uproszczenia dla nich procedur, umocni pozycję pełnomocnika i obrońcy w postępowaniu i zbuduje ZAUFANIE obywateli, podstawę funkcjonowania państwa prawa.

Adw. Krzysztof Woliński Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Artykuł Technologie, Drogi Prawniku!

Czy uda mi się dzisiaj Was, Drodzy Prawnicy, zainteresować nowymi technologiami? Nie wiem.

Jednak to, czego jestem pewna to fakt, że bez Was, Szanowni, nie uda się skutecznie i szybko wdrażać nowych technologii w Polsce. Zmiany w technologiach oraz rozwój nowych innowacyjnych rozwiązań odbywa się obecnie tak szybko, że krajowa legislacja nie nadąża. Pojawią się więc nowe możliwości współpracy dla zdeterminowanych, obeznanych w globalnych trendach oraz otwartych na nowe wyzwania prawników. Dużym wyzwaniem są m.in. klarowne przepisy wykorzystywania dostępnych baz danych na potrzeby rozwoju sztucznej inteligencji, czy przepisy dotyczące użytkowania pojazdów i statków przejawiających elementy autonomiczności ze względu na niepewność odpowiedzialności.

Dostosowania przepisów wymaga również wdrażanie nowoczesnej energetyki opartej na odnawialnych źródłach energii. Nie mamy wreszcie w Polsce jednej spójnej definicji startupu, co uniemożliwia ich konsekwentny rozwój i monitoring, nie wspominając o braku zachęty dla przedsiębiorców i talentów spoza naszego kraju. Braki legislacyjne blokują inwestycje różnych podmiotów poprzez zwiększone ryzyko działań. Podczas, gdy inwestorzy w Polsce czekają, inne kraje, o wyższym poziomie rozwoju i stanowionego prawa, działają i rozwijają te najbardziej zaawansowane i potrzebne światu dziedziny. Żyjemy w czasach dużej zmienności trendów globalnych, niejednoznacznych sygnałów z rynku i złożoności procesów. Cyfryzacja uwzględniająca elementy automatyzacji, sztucznej inteligencji, przemysłu 4.0 może okazać się panaceum na skutki kryzysu spowodowanego pandemią koronawirusa.

Zielone technologie, natomiast, przejawiające się w efektywności energetycznej, energii odnawialnej czy gospodarce obiegu zamkniętego mogą przyczynić się do niwelowania negatywnego wpływu człowieka na planetę. W tak bezprecedensowej sytuacji z jaką mamy do czynienia, to właśnie nowoczesne technologie mogą być kluczowe dla dalszego rozwoju wielu krajów i regionów. Realizacja wielkich wyzwań wymaga wzajemnej współpracy i dialogu.

Pomorskie posiada znaczny potencjał w zakresie rozwoju technologii informatycznych, takich jak: nowoczesna łączność bezprzewodowa, algorytmy uczące się (sztuczna inteligencja), systemy autonomiczne (w tym pojazdy autonomiczne), Internet rzeczy, chmura obliczeniowa, rozszerzona i wirtualna rzeczywistość, automatyka i robotyka, cyberbezpieczeństwo.

W regionie znajdują się kluczowe ośrodki w kraju mające udział we wspieraniu przedsiębiorców w transformacji cyfrowej. Pomoc w usprawniaGdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

niu procesów produkcyjnych, produktów i usług świadczą m.in. Klaster Interizon (Krajowy Klaster Kluczowy) oraz Hub Innowacji Cyfrowych (Digital Innovation Hub), prowadzony przez przedsiębiorstwo VoiceLab.AI. Ponadto na Politechnice Gdańskiej, najwyżej ocenionej uczelni technicznej w konkursie uczelni badawczych w Polsce, w 2020 r. uruchomiono Centrum Technologii Cyfrowych, w którym opracowywane są zaawansowane technologicznie rozwiązania z zakresu elektroniki, informatyki, automatyki, robotyki i mechatroniki oraz telekomunikacji, w tym nowe techniki projektowania układów i urządzeń stosowanych w branży ICT oraz innowacyjnych algorytmów przetwarzania danych.

Europejska Agencja Kosmiczna, mająca swoją siedzibę również w regionie, uruchomiła w tym roku na Politechnice ESA_Lab w zakresie wykorzystania technologii kosmicznych i satelitarnych w gospodarce morskiej.

Aby skutecznie inwestować w regionie środki dostępne na innowacje w ramach polityki spójności Unii Europejskiej, Samorząd Województwa Pomorskiego przyjął, w efekcie oddolnego procesu, że takimi obszarami będą tzw. Inteligentne Specjalizacje Pomorza. Wyznaczają one kierunki rozwoju innowacyjnego i gospodarczego województwa. Wykorzystują unikalne zasoby i walory regionu w zakresie badań i rozwoju, łącząc ze sobą różne branże i technologie. Tworzą aktywne platformy współpracy pomiędzy różnymi partnerami i interesariuszami, w szczególności łączą naukę z biznesem oraz angażują organizacje pozarządowe. Działania w ramach specjalizacji umożliwiają pomorskim przedsiębiorstwom, uczelniom i jednostkom badawczym uzyskanie dodatkowych źródeł finansowania oraz wspierają pracodawców poprzez ukierunkowanie na atrakcyjne i nowoczesne miejsca zatrudnienia. Konsekwentna kontynuacja regionalnej polityki innowacji, polegająca na wspieraniu wybranych sektorów i dziedzin, została potwierdzona w zapisach nowej Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2030.

Obecne działania prowadzone w regionie w ramach Inteligentnych Specjalizacji Pomorza skupiają się na wielu obszarach. W przypadku specjalizacji morskiej, współpraca rozwija się w kierunku digitalizacji logistyki portowej. Wyzwaniem jest edukacja kadr dla branży morskiej oraz zagadnienia związane z zastosowaniem technologii kosmicznych i satelitarnych oraz rozwój paliw alternatywnych.

Druga specjalizacja, tj. technologie komunikacyjne i informacyjne, opiera się na znacznej aktywności uczestników podążających za rozwojem technologii w zakresie megatrendów branżowych, szczególnie 33

powiązanych ze sztuczną inteligencją czy systemami autonomicznymi. Szansą do dalszego rozwoju tej branży może być między innymi intensyfikacja projektów związanych z gromadzeniem, analizą i wizualizacją danych. Działania specjalizacji energetycznej skupiają się głównie na skutecznej transformacji od energii kopalnej do energii odnawialnej. Aktywność specjalizacji rozwija się w kierunku: budownictwa ekologicznego i efektywnego energetycznie, magazynowania energii czy wykorzystania nowych paliw, w tym wodoru (Pomorska Dolina Wodorowa). Pomorskie na tle innych województw może pochwalić się stosunkowo silnym zapleczem przemysłowo-badawczym w tym obszarze. W regionie znajdują się siedziby spółek należących do Grupy Energa – zarówno tych odpowiadających za wytwarzanie energii jak i jej dystrybucję oraz sprzedaż, Grupa Lotos oraz jednostki naukowe m.in. Politechnika Gdańska, Instytut Energetyki (oddział Gdańsk) oraz Instytut Maszyn Przepływowych Polskiej Akademii Nauk z odpowiednią infrastrukturą badawczą. Potencjał w zakresie nowoczesnej energetyki można rozwijać w Laboratorium Inteligentnej Energetyki LAB-6 i Laboratorium Innowacyjnych Technologii Elektroenergetycznych Integracji Odnawialnych Źródeł Energii – LINTE^2 przy wydziale Elektrotechniki i Automatyki politechniki, które jest najnowocześniejszym laboratorium dedykowanym współczesnym zagadnieniom w energetyce w Polsce. Specjalizacja powiązana z technologiami medycznymi natomiast ukierunkowała swoje działania na przygotowanie technologii pod potrzeby jednostek medycznych i opiekuńczych oraz ich odbiorców – pacjentów. Specjalizacja reaguje na potrzeby rynkowe oraz sytuację na świecie, chociażby poprzez rozwijanie tematyki badawczej dotyczącej lecznictwa uzdrowiskowego czy wirusologii, przy wykorzystaniu silnego zaplecza biotechnologii.

Warto podkreślić, że transformacja cyfrowa przedsiębiorstw i organizacji zwiększa popyt na wszelkie zawody związane z analizą danych i obsługą technologii cyfrowych. Rozwój techniki i towarzyszące mu zmiany technologii oraz usług sprawiają, że z tradycyjnych profesji wyodrębniają się nowe specjalności, a także powstaną nieznane dotąd zawody i stanowiska pracy (według World Economic Forum aż 65% dzisiejszych uczniów szkoły podstawowej będzie pracowało w zawodzie, który jeszcze nie istnieje).

Na zakończenie warto się przyjrzeć kwestii własności przemysłowej. W Europie powstają innowacje, które często można zaliczyć do wiodących na świecie, ale przedsiębiorstwa nadal nie są w stanie w pełni chronić swoich wynalazków i uzyskiwać korzyści z tytułu praw IP. Europejski system patentowy był świadkiem wielu zmian technicznych, 34

zwłaszcza w dziedzinie biotechnologii, farmacji i wynalazków realizowanych za pomocą komputera. Europejski Urząd Patentowy jest jedną z pierwszych organizacji, które zainicjowały dyskusje na temat patentów i ochrony własności intelektualnej, związanych np. z rozwojem sztucznej inteligencji.

W listopadzie br. Komisja Europejska przyjęła plan działania dotyczący własności intelektualnej w celu wzmocnienia odporności gospodarczej i naprawy gospodarczej Unii Europejskiej. Ma on pomóc przedsiębiorstwom, zwłaszcza MŚP, jak najlepiej wykorzystać wynalazki i twórczość oraz zapewnić korzyści dla gospodarki i społeczeństwa. Plan określa kluczowe kroki w celu poprawy ochrony własności intelektualnej: zwiększenie absorpcji IP przez MŚP; ułatwienia w dzieleniu się IP w celu zwiększenia rozwoju technologicznego firm, zwalczanie nieuczciwej konkurencji i lepsze egzekwowanie praw IP oraz promowanie równych szans w dostępie do zasobów. Kryzys epidemiczny uwypuklił pewne zależności od krytycznych innowacji i technologii, dlatego ww. plan uwzględnia potrzebę dostępności dla krytycznej własności intelektualnej w czasie kryzysu. Czy i jak szybko będzie następować implementacja tych przepisów do polskiego prawa zależy od wielu czynników. z pewnością jednym z kluczowych elementów tego procesu jest skuteczne i zdeterminowane oręże prawników.

Aby budować relacje gospodarcze w czasie przeobrażeń, z którymi mamy dzisiaj do czynienia, niezbędne jest zrozumienie istoty obrotu gospodarczego, w tym w szczególności podążających za nowymi trendami i innowacjami.

Istotnemu ograniczeniu ulegają tradycyjne formy transakcji gospodarczych na rzecz transakcji związanych obrotem własności niematerialnych i prawnych itp. Powoduje to potrzebę nabycia nowych kompetencji w łańcuchach dostaw, w tym również prawniczych. z pewnością dla lepszego zrozumienia istoty tej sprawy należałoby wzmocnić wymianę wiedzy i doświadczeń w kwestii obsługi procesów gospodarczych z innymi bardziej doświadczonymi krajami. Partnerstwo i współdziałanie wielu stron jest nieodzowne. Bardzo na Państwa liczę!

Dr Karolina Lipińska Departament Rozwoju Gospodarczego Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Felieton CO NAS ŁĄCZY, CO NAS DZIELI

Czasami filozofia – a szczególnie filozofia współczesna – jawi nam się jako nauka na tyle oderwana od rzeczywistości, że nie tylko trudno jest zrozumieć jej przekaz, ale wręcz wyobrazić sobie, że mogłaby znaleźć praktyczne zastosowanie w rzeczywistości dnia codziennego. Wiele w tym zasługi współczesnych filozofów, rozpatrujących problemy nie związane z codziennym życiem a przez to, w natłoku bieżących spraw, jawiące się jako odległe i pozbawione znaczenia dla naszej egzystencji. Tymczasem filozofia zrodziła się z pytań o szczęście i sens, powstała jako sztuka świadomego i dobrego życia.

Rzeczywistość się zmienia, ludzie pozostają tacy sami.

Te słowa nie pasowały do miejsca, w którym je usłyszałem- pokoju przesłuchań jednego z aresztów. Ale był w nich sens, który nakazywał zastanowienie.

Rzeczywistość się zmienia. To spostrzeżenie było fundamentem myśli Heraklita z Efezu- dla wielu uważanego za pierwszego filozofa, w ścisłym znaczeniu tego słowa. Heraklit żył w czasach wojen, które czyniły rzeczywistość płynną, zmienną niby rzeka, trudną do uchwycenia. Wojny niszczyły rzeczywistość zastaną, by stwarzać nową, Zatem konflikt, wojna była czymś dobrym, stanowiła manifestację zmienności świata.

Była stwórcza.

Czy dalecy jesteśmy od takiego postrzegania rzeczywistości?

Konflikt powoduje, że dążymy do uwypuklenia różnic i wytworzenia sytuacji, w której to wartości przez nas prezentowane zostaną uznane za właściwe. Czasami konflikt przeradza się w wojnę. I nie musi być to wojna, jaką znamy z filmów, literatury, czy opowiadań nielicznych już jej świadków. Ta wojna może toczyć się w naszych duszach i umysłach zamkniętych na innego, w dążeniach aby nasze poglądy zwyciężyły za wszelką cenę. Nie mamy oporu aby głosić hasło: „To jest wojna”.

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020

Uważajmy. Wojna unicestwia wszelkie wartości i reguły.

Istnieje przekonanie, że procesy demokratyczne rządzą się konfliktem, uwypuklaniem różnic. Ta polaryzacja zdaje się być niezbędna dla przekonania innych o słuszności naszego stanowiska. Przyjmujemy to za aksjomat. Nawet w opisie zdarzeń z sali sądowej używamy często słów: walka, starcie, przegrana.

Sięgnijmy jeszcze raz do Marka Aureliusza. Jego „Rozmyślania” nie były traktatem pisanym na użytek publiczny. Oryginalny tytuł „Do siebie samego” zdaje się oddawać charakter dzieła jako rodzaju intymnego dziennika, kroniki duchowego rozwoju. Przyznam się, że czytając te zapiski pomijałem w nich rozdział pierwszy. Nużąca wyliczanka ludzi z otoczenia cesarza, wraz z podkreśleniem ich dobroci i szlachetności. a przecież w przypisach tłumacz wskazuje, że wielu z nich nie było postaciami świetlanymi. a mimo wszystko Marek widział w nich dobro, które zmieniło, kształtowało jego samego. Intymną historię władcy – filozofa wypełniają postaci, w których różnorodności poszukiwał on tego, co może łączyć, budować, być przekazywane.

Nie – niszczone i odrzucane z uczuciem triumfu.

Wdzięczność za dar inności- o tym będziesz czytał, gdy przebrniesz przez pierwszy rozdział „Rozmyślań” (Z góry Tobie gratuluję wytrwałości, której za pierwszym razem nie miałem!) * Dzisiaj chciałbym abyś obejrzał ze mną obraz Zofii Pietrzak. Tak, to nie jest klasyka. jest na wskroś współczesny. Obraz znam jedynie z fotografii i nawet nie wiem, czy farba, którą był malowany porządnie wyschła.

(Musisz wiedzieć, że farba rozpuszczana lnianym olejem- stąd termin „malarstwo olejne” bardzo długo schnie, o wiele dłużej niż na przykład terpentyna). Przedstawia Ruth Bader Ginsburg, zmarłą kilka miesięcy temu sędzię amerykańskiego Sądu Najwyższego. Zwolenniczka szerokiego prawa aborcyjnego, swobody relacji homoseksualnych, czy braku ograniczeń w handlu grami wideo, była prawnikiem o zdecydowanych, liberalnych poglądach. a jednocześnie, w wydawanych przez siebie wyrokach stosowała precedens, zgodnie z którym kara śmierci, po spełnieniu określonych warunków może być uznana za konstytucyjną. Dyskusja na ten temat w sądownictwie amerykańskim nie jest jedynie akademicka.

Z obrazu patrzą na nas dwie kobiety, które przed chwilą przestały dyskutować. Każda musi chwilę pomilczeć, zebrać myśli, przetrawić argumenty. Nie wiem czy ty też, ale ja wręcz widzę ich zmęczenie. Bo tu już nie ma nic do powiedzenia, wszystko zostało powiedziane. Teraz musi zostać przemyślane i wypowiedziane, już jako nowa jakość.

W każdym człowieku możemy odnaleźć to co nas z nim łączy . Bo sami jesteśmy nie monolitem, lecz sumą nas samych którymi stawaliśmy się w obliczu doświadczeń i pytań naszego życia. Każdy , nawet ten, który stoi naprzeciw nas z wypisanym na transparencie wykluczającym nas hasłem dzieli z nami duchową wspólnotę doświadczenia. Doświadczenia, które należy wydobyć.

Różnice potrafią bardziej łączyć niż nam się wydaje. Ruth Bader Ginsburg doskonale to rozumiała. Wiedział też o tym jeden z najbardziej konserwatywnych sędziów Sądu Najwyższego – Antonin Scalia. Jej wieloletni przyjaciel.

Adw. Marek Aureliusz Karczmarzyk, Wicedziekan Okręgowej Rady Adwokackiej 35

36

Gdański Kwartalnik Adwokacki nr 53/2020