Groen Licht editie 6

EDITIE 6 | 2021 HET DUURZAME MAGAZINE VA N KO N I N K L I J K E O OST E R B E R G

licht 10

Duurzaam ondernemen Comfort Partners | TBI

Installeer duurzaam, vergroot kansen

20

01

RoundTech

Een minimale esthetische impact Adv met Eaton maximale performance RoundTech is een esthetisch vormgegeven armatuur voor vluchtroute-aanduiding of -verlichting.

De verlichtingsarmatuur is voorzien van E-focus technologie, waardoor éénzelfde armatuur geschikt is voor vluchtrouteverlichting of ruimteverlichting.

• In- en opbouw versies met een herkenbaar minimalistisch uiterlijk • Eenvoudige montage via standaard gatenzaag (Ø 64-78mm) • Alle producten zijn standaard voorzien van een ronde afwerkrand, een vierkante afwerkrand is leverbaar als accessoire • Kleuren: zwart, zilver, wit en grijs standaard beschikbaar voor zowel de vierkante als de ronde afwerkrand • Decentrale uitvoering • Te gebruiken in niet-permanente & permanente modus

www.eaton.nl/roundtech-vluchtrouteverlichting www.eaton.nl/roundtech-vluchtroute-aanduiding

Klaar voor de klant van morgen Klanten stellen hoge eisen ten aanzien van duurzaamheid, veiligheid en comfort.

Ook bij verlichting: vandaag dient je klant een energielabel C te verkrijgen voor zijn kantoor en in 2030 een energielabel A. Dat vraagt om slimme toekomstbestendige oplossingen.

Met Interact bied jij je klant de zekerheid dat aan de wensen van vandaag én aan die van morgen wordt voldaan. Het werkt samen met de Interact Ready LED-armaturen, -lampen en -sensoren van Philips om een connected verlichtingsinfrastructuur te creëren waarbij alles mogelijk is zonder extra stuurkabels of ingewikkeld commissioningwerk: van dimmen tot aanwezigheiddetectie en van daglichtregeling tot lichtscenes.

Voor meer informatie: philips.nl/interact-ready

Voordelen Schaalbaar

De klant begint simpel, en breidt het systeem over tijd naar wens uit

Multifunctioneel

Altijd precies genoeg licht: nooit te veel en nooit te weinig

Keuzevrijheid

Van retrofit LED-lampen tot maatwerk LED-armaturen

Energiebesparend

Bespaar tot 40% éxtra energie ten opzichte van standaard LED-verlichting

Inzicht in verbruik

Extra besparing door inzicht in energieverbruik

Up to date

Via online updates werken klanten altijd met de beste systeemversie

Installatiegemak

Tot 80% minder materiaal- en arbeidskosten

NOVEMBER 2021

COLOFON Groen Licht is een magazine gericht op duurzaamheid in elektrotechniek. Het magazine wordt twee keer per jaar verspreid in een oplage van 21.500 exemplaren. Bekende en minder bekende gezichten uit de (elektro)techniek delen hun visie en in diverse rubrieken komen de meest recente ontwikkelingen omtrent duurzaamheid aan bod.

5 trends

09

Jaargang 3, nummer 6, NOVEMBER 2021 UITGEVER Koninklijke Oosterberg BV IJsseldijk 2 7325 WZ Apeldoorn

07

HOOFDREDACTIE Wencke Rikkers REDACTIE Myra Langenberg Wencke Rikkers Sam van Middendorp AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Gert de Vos (column) Gerhard Hospers (column) Jorian Pas (DTP) ADVERTENTIES marketing@oosterberg.nl VORMGEVING Loek & Feel DRUK Ovimex ABONNEMENTEN EN ADMINISTRATIE marketing@oosterberg.nl Verschijning: 2 x per jaar

Abonnementen kunnen op elk gewenst moment ingaan en worden automatisch verlengd, tenzij twee maanden voor de vervaldatum schriftelijk is opgezegd.

ALGEMENE VOORWAARDEN EN PRIVACY STATEMENT zie www.oosterberg.nl COPYRIGHT Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat deze uitgave naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen aan de volledigheid en juistheid van de informatie, zoals weergegeven in deze uitgave, geen rechten worden ontleend. De uitgever en auteurs kunnen dan ook geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie uit deze uitgave.

VOLG ONS OOK VIA

04

Nieuwe energielabels ledverlichting

VERDUURZAMING HAALBAAR EN BETAALBAAR

17

De visie van

Erich Mooibroek en Sophie Pakvis

10 Met passie ondernemen volgens

De Duurzame Jongens

19

INHOUD Els van Maren van ABB over

kabel- en lasdozen van gerecycled materiaal

32

20

René van de Ven (Sustainder)

De stad van de toekomst

COLUMN

s o V e d t r Ge

Alle beetjes helpen “De toekomst is afhankelijk van wat we vandaag doen.” Een uitspraak van Mahatma Gandhi die ik dit jaar van mijn scheurkalender haalde.

Een bijzondere scheurkalender met de titel Stressloos duurzaam, 365 stappen naar een groener leven. Stressloos spreek mij wel aan, zeker na de indringende waarschuwing van het IPCC-klimaatrapport van augustus jl.

Het rapport laat de ernst van de klimaatverandering tot ons doordringen.

We zien veel mensen en bedrijven in actie komen en dat geeft hoop, al zou je willen dat sommige ontwikkelingen sneller gaan. Gelukkig zegt een directeur van Tata Steel dat hij met zijn bedrijf de veranderingen in gang heeft gezet en de vervuiling voor de omwonenden gaat verminderen.

Toch rollen klimaatactivisten en klimaatontkenners nog over elkaar heen.

Stressverhogend is het, als je ziet hoe een oud-president van de VS de Zweedse scholiere Greta Thunberg wegzet. Als de machthebbers van deze wereld niet willen bewegen, wat moet je dan in je eentje of wat moeten we als klein land? Is dat niet een druppel op een gloeiende plaat? Gelukkig maken vele druppels een regenbui en misschien zei Barack Obama daarom wel: “We zijn de eerste generatie die de klimaatveranderingen ziet en we zijn de laatste die er iets aan kan doen”.

Goed dat veel mensen in actie komen, hun eigen zonnestroom gaan opwekken en elektrisch gaan rijden. Zo veel zelfs, dat het netwerk het niet overal meer aankan. Dus werk voor de elektrotechneuten om dit op orde te houden. Niets doen is geen optie. Laten we helpen door veel opslag voor elektriciteit toe te passen. Een oproep aan het bedrijfsleven: betaalbare energieopslag graag!

Het is mooi dat er bedrijven zijn die producten maken van gerecyclede grondstoffen en daarmee het verbranden van de immense plastic afvalstroom verminderen. Ook mooi is dat we die producten in de elektrotechniek gaan gebruiken. Jij doet toch ook mee?

Ben je bang dat jouw bijdrage niets voorstelt, lees dan deze uitspraak van de Dalai Lama: “Als je denkt dat je te klein bent om het verschil te maken; probeer te slapen met een mug in de kamer.”

Gert de Vos is projectmanager Greenworks bij Koninklijke Oosterberg

05

NOVEMBER 2021

GROENE GOLF

Energie besparen en verduurzamen

ENERGIEMONITORING: DRIJFVEER VOOR ENERGIE-EFFICIËNTIE

Energiemonitoring – installateurs en facility managers zijn er dagelijks mee bezig. Logisch, want het monitoren van het energieverbruik vormt de basis voor energie- én kos-

wordt gevormd door energie- en vermogensmeters en sensoren die eventueel ook achteraf te installeren zijn. Een oplossing die dus ook uitstekend past in de renovatiegolf die met het energiezuiniger maken van gebouwen te verwachten valt.

System pro M compact® InSite is een schaalbare oplossing die eenvoudig kan meegroeien met toekomstige uitbreidingen. Het systeem kan standalone of als geïntegreerde oplossing worden ingezet in het ABB AbilityTM Energy and Asset Manager platform.

tenbesparingen. ABB biedt kant-en-klare oplossingen.

Zicht op verbruik: ABB EQmatic

Energiebesparing – wie heeft er op dit moment niet mee te maken?

In minder dan 10 jaar tijd moeten 7 miljoen woningen en 1 miljoen gebouwen energiezuinig worden gemaakt. Een opgave van jewelste. Want energie besparen klinkt zo eenvoudig maar hoe vul je dat praktisch in? Hoe is het energieverbruik te beheren en beheersen?

Met CMS-700, EQmatic en System pro M compact® InSite geeft ABB antwoord op deze vragen.

verzamelen en analyseren. Hiermee kan de energie-efficiëntie worden geoptimaliseerd en ‘downtime’ in de installatie worden voorkomen.

Met de ‘pre-warning’-functie zijn zelfs bijzondere afwijkingen in het energieverbruik vroegtijdig te detecteren zodat vervolgschade door ‘unwanted tripping’ wordt vermeden. De CMS-700 heeft een ingebouwde webserver waarmee eenvoudig toegang tot gegevens wordt verkregen.

CMS-700 energiemonitoring

System pro M compact® InSite

Daarnaast maken de ABB EQmatic energie-analysers het monitoren, loggen, visualiseren en analyseren van energie- en verbruiksgegevens mogelijk. De webgebaseerde gebruikersinterface is op maat te configureren en stelt gebruikers in staat om energieverliezen te herkennen en energiekosten duurzaam te optimaliseren. Daarbij gaat het niet alleen om elektriciteit; ook gas-, water- of warmtemeters zijn via KNX, M-Bus of Modbus RTU te monitoren.

Het CMS-700 is een ultra-compact meetsysteem voor energiemonitoring in eindgroepen. Het omvat een control unit en meetsensoren om energiegegevens te meten,

Het System pro M compact® InSite-energiemanagementsysteem is een ideaal systeem om in industriële en commerciële gebouwen energie te besparen. De basis

Geïnteresseerd in energiebesparing?

Bekijk dan hier de energieoplossingen van ABB:

https://to.abb/tiBDL8dT

06

GEHOORD & GEZIEN Label voor lichtbronnen en armaturen

2012

X 2019

Geen label meer vereist voor armaturen

Toepassing van de nieuwe verordening

2023

2021

De nieuwe etiketten moeten uiterlijk op 28-02-2023 zijn geïmplementeerd

Nieuwe energielabels ledverlichting vanaf september De energielabels van huishoudelijke apparatuur veranderen. De plusjes (bijvoorbeeld in A+++) blijken te verwarrend voor consumenten. Daarom wordt een nieuw systeem ingevoerd waarbij energielabels weer worden ingedeeld in een schaal van A tot en met G. De plusjes zullen verdwijnen en label A wordt weer het meest energiezuinig.

Vanaf september 2021 gelden nieuwe regels rondom de energielabels op verlichting. Het gaat dan om lichtbronnen: led-modules of -lampen, niet meer om armaturen. Op de verpakking, handleiding of website van lichtbronnen en armaturen zie je vrijwel altijd een energielabel staan. Hierop staat een schaal van gekleurde pijltjes A t/m E, waarbij wordt aangegeven binnen welke energieklasse het verlichtingsproduct valt. Het energielabel helpt mensen om ledverlichting te vergelijken als het om energieverbruik gaat.

Strengere Europese regels

De regels voor het energielabel zijn vastgesteld in de Gedelegeerde Verordening (EU) nr. 874/2012 van de Europese Commissie. Doordat het energieverbruik van led-lichtbronnen en led-armaturen steeds lager ligt, dekt de schaalverdeling van het huidige energielabel niet meer goed de lading. Daarom wordt het energielabel herzien.

De schaalverdeling op het nieuwe energielabel zal lopen van A (meest efficiënt) tot G (minst efficiënt). Het label geeft informatie over het energieverbruik (uitgedrukt in kWh per 1.000 uur) en heeft een QR-code die linkt naar meer informatie in een online database.

Voorbereid op de toekomst

Door de technologische ontwikkelingen kunnen hogere eisen worden gesteld aan apparatuur. De eisen aan de hogere klassen (C tot A) zijn zo opgesteld, dat ze pas in de toekomst worden bereikt. Dat betekent dat er op dit moment geen enkel apparaat zo energiezuinig is dat het in aanmerking komt voor een A-label.

Verlichting die eerder een klasse A++ of A+++ kreeg, krijgt dus niet automatisch een klasse A in de nieuwe situatie.

Voor lichtbronnen die in landen van de Europese Unie aangeboden worden, startte op 1 september van dit jaar de termijn voor de omschakeling naar nieuwe EU-energielabels. Deze eindigt op 28 februari 2023.

07

NOVEMBER 2021

GROENE GOLF

Plug-and-play naar energielabel C

ARMATUREN EN SENSOREN INCLUSIEF WIELAND GST18 Subsidies beschikbaar

Kantoren groter dan 100m² moeten vanaf 1 januari 2023 minimaal energielabel C hebben. Een opgave voor bouwend én installerend Nederland, aangezien meer dan de helft van de kantoren nog niet voldoet.

Met energiezuinige stekerbare verlichting kan deze stap eenvoudig worden versneld. Want ondanks dat led al ruim 10 jaar geleden zijn intrede deed in de professionele verlichtingsmarkt, is tl-verlichting of een retrofit oplossing met ledtubes nog een veelgebruikte verlichtingsvorm in kantoren. Dit terwijl het totale energieverbruik in kantoren voor ruim 22% wordt bepaald door verlichting. Zowel tl- als ledtubes zijn daarbij geen toekomstbestendige energie-efficiënte oplossing.

Besparen op alle vlakken Door gebruik te maken van duurzame led-armaturen van TRILUX zijn energiebesparingen tot 60% eenvoudig realiseerbaar.

Wanneer hier aanwezigheids- of daglichtsensoren van B.E.G. aan worden toegevoegd, zal de energiebesparing groter zijn en op kunnen lopen tot 85%. In samenwerking met Isolectra bieden TRILUX en B.E.G. een eenvoudige plug-and-play overstap door middel van het Wieland GST18® stekerbare installatiesysteem.

TRILUX led-armaturen en B.E.G. sensoren komen in aanmerking voor diverse subsidieregelingen vanuit de overheid zoals de Energie-investeringsaftrek 2021 (EIA).

Benieuwd of de vervanging van jouw verlichting hiervoor ook in aanmerking komt? Of aanvullende vragen over stekerbaar installeren van verlichting en sensoren? Neem contact met ons op en wij zullen je adviseren in de verschillende mogelijkheden.

Meer informatie Neem contact op met Isolectra, telefonisch via 010 285 54 44 1, door een e-mail te sturen naar energielabelC@isolectra.nl of door een bezoek aan de website. Of vraag jouw Oosterberg verkoopkantoor naar de mogelijkheden.

Zowel de TRILUX armaturen als de B.E.G. sensoren zijn standaard (te) voorzien van Wieland connectoren waardoor de gehele verlichtingsinstallatie op elkaar is afgestemd, inclusief de lichtregeling. Met een plug-and-play stekerbare installatie kan het hele verlichtingssysteem 90% sneller en dus goedkoper geïnstalleerd worden.

www.isolectra.nl

08

5

TRENDS trends waardoor jij niet meer om duurzaam innoveren heen kunt

DE CONSUMENT WIL HET

¾ van de consumenten wil graag dat bedrijven duurzaam bijdragen. Ruim de helft let hier ook op bij het doen van aankopen. Oog voor mens en maatschappij zorgt voor meer vertrouwen en tevredenheid bij de klant.

MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD

Ondernemers zijn zich beter bewust van de wederzijdse afhankelijkheid tussen bedrijf en maatschappij.

We zetten steeds meer in op circulariteit en kwaliteit voor een langere levensduur.

We willen af van de wegwerpmaatschappij.

Door de relatie tussen product en gebruiker te versterken, probeert men het gebruik te verlengen.

LANGERE LEVENSDUUR & BETERE KWALITEIT

STEDEN MOETEN VERDUURZAMEN

Voor de leefbaarheid in steden wordt klimaatneutraal of circulair wonen steeds belangrijker.

DATA INZETTEN VOOR VERDUURZAMING

Digitalisering zorgt voor een enorme hoeveelheid data die kansen bieden om processen efficiënter en duurzamer in te richten.

09 Bron: MarketResponse

NOVEMBER 2021

Erich Mooibroek en van Comfort Partne Duurzaam ondernemen: hoe gaan we hier in onze branche mee om? Voor deze editie van Groen Licht gingen we in gesprek met Erich Mooibroek en Sophie Pakvis van installatiebedrijf Comfort Partners | TBI. “Elke medewerker wordt gestimuleerd om kritisch en creatief te kijken naar hoe we slimmer en duurzamer kunnen werken.”

Comfort Partners helpt woningen verduurzamen door het toepassen van slimme technologische oplossingen en duurzame energievoorzieningen. Van laadpalen en zonnepanelen tot elektrotechnische installaties voor verwarming en koeling. Met als belangrijkste doel: zorgen voor een comfortabel thuis.

Duurzaam op meerdere vlakken

Als manager nieuwbouw bij Comfort Partners is Erich Mooibroek direct betrokken bij het realiseren van energieneutrale woningen.

Hij vertelt: “We ontwikkelen digitale, efficiënte oplossingen voor het beheer en onderhoud van installaties. Zo duurzaam mogelijk, want we houden rekening met de maatschappelijke effecten van al onze werkzaamheden. Onze strategische pijlers zijn dan ook duurzaam installeren, een onderscheidend portfolio met innovatieve, duurzame ideeën en een goede ontwikkeling van medewerkers: succesvolle professionals die onze organisatie duurzaam versterken. Belangrijk, want we komen in deze branche flink wat handjes tekort. Hoe efficiënter we kunnen werken, hoe meer we kunnen bereiken.”

Mogelijkheden combineren

“We zijn druk bezig met de energietransitie”, vervolgt Erich. “Zo werken we aan verschillende duurzame concepten die we richting onze opdrachtgevers presenteren op een soort menukaart.

Op deze manier maken we duidelijk welke duurzame opties om

10

energie op te wekken er zijn en hoe we opdrachtgevers op dit vlak kunnen ontzorgen.” De hele branche moet hierin versnellen, dat merkt ook Comfort Partners. Erich: “Het woningtekort moet worden aangepakt én we moeten duurzamer bouwen en installeren.

Alle woningen elektrificeren kan niet, dat kan het elektriciteitsnet niet aan. Dus moeten we goede alternatieven bedenken en mogelijkheden combineren. Dit doen we door goed te kijken naar de precieze locatie van nieuwe woningen als het gaat om zon en wind en welke voorzieningen er al in de buurt te vinden zijn. Zo bepalen we welke woningen ideaal zijn voor zonnepanelen, welke kunnen worden aangesloten op stadsverwarming en welke gebouwen warmte kunnen delen. Hierbij werken we intensief samen met gemeenten en opdrachtgevers zoals woningcorporaties.”

Verpakkingsloos in 2025

Volgens Sophie Pakvis – medewerker QSHE (Quality, Safety, Health en Environment) – draagt iedereen binnen Comfort Partners zijn steentje bij aan duurzaamheid. “Samen proberen we onze CO2-uitstoot zoveel mogelijk te reduceren, bijvoorbeeld door kantoormedewerkers voor een groot deel thuis te laten werken.” Erich vult aan: “Verder werken we bijna volledig papierloos, al onze bedrijfskleding is circulair en we maken gebruik van Madaster, zodat materialen gedocumenteerd en hergebruikt worden.” Ook is het de ambitie van Comfort Partners om in 2025 helemaal afvalvrij te werken, geïnspireerd door bouwconcern en

DE VISIE VAN

n Sophie Pakvis

ers | TBI

Sophie Pakvis

Erich Mooibroek samenwerkingspartner Van Wijnen. Sophie: “We zijn hierover met leveranciers – waaronder Koninklijke Oosterberg – in overleg: waar mogelijk willen we materialen zonder verpakking aangeleverd krijgen. Dat is niet altijd makkelijk, want fabrieken hebben vaak gestandaardiseerde verpakkingslijnen. Maar we gaan het gesprek met producenten in ieder geval aan en kijken hoe ver we samen kunnen komen. Zijn materialen breekbaar? Dan willen we graag zoveel mogelijk bescherming die herbruikbaar is.

Geen makkelijke stap, maar wel één in de goede richting. We zien nu al dat het op de bouwplaats logistieke voordelen oplevert.”

Volledig elektrisch wagenpark

Erich vervolgt: “Een andere belangrijke stap is dat al onze leaseauto’s vanaf 2025 elektrisch zijn. Een elektrische vrachtwagen hebben we al in gebruik. En op diverse bouwprojecten wekken we op

een duurzame manier energie op voor de bouw en onze installatiewerkzaamheden. Bovendien wordt elke medewerker van Comfort Partners gestimuleerd om kritisch en creatief te kijken naar hoe we slimmer en duurzamer kunnen werken.

Dit levert heel wat op.” Erich is trots op de resultaten en de ambities van Comfort Partners, maar geeft wel aan dat iedereen in de keten mee moet doen om de deadlines van de overheid te kunnen halen.

“Wij dragen zoveel mogelijk ons steentje bij en ik zie ook dat andere partijen bezig zijn met duurzaamheid. We moeten echt met z’n allen ons werk rigoureus anders aanpakken, anders komen we er niet.

Vanwege de gestelde eisen, maar uiteraard ook om de wereld een beetje beter achter te laten voor onze kinderen.”

Duurzame inzetbaarheid

bedrijfsschool. “Uiteraard maken we ook gebruik van externe opleidingsinstituten en regelen we met plezier stageplekken”, vertelt Erich. “Ook bezoeken we – als het straks weer mag – graag weer vmbo’s, havo’s, vwo’s en mbo’s om de leerlingen enthousiast te maken voor techniek.

Verder besteden we veel aandacht aan opleidingsplannen van medewerkers, om ze geboeid en gebonden te houden.”

Sophie vult aan: “Duurzame inzetbaarheid vinden we ook belangrijk. Daarom hebben we veel aandacht voor de vitaliteit van onze medewerkers. We geven tips om fysieke klachten te voorkomen en besteden aandacht aan gezond eten en beweging. Zo krijg je bij je arbeidscontract korting op een sportschoolabonnement. Hier wordt dankbaar gebruik van gemaakt!”

Een remmende factor is het personeelstekort. Om goede medewerkers aan zich te binden, heeft Comfort Partners een eigen

11

PARTNER www.ecodim.nl | info@ecodim.nl | 0314-212647

GLN: 8719332901511

ECO-DIM.01

ECO-DIM.02

ECO-DIM.03

Artikelnummer: 10404592

Artikelnummer: 10412014

Artikelnummer: 10347089

0-300W LED

ECO-DIM.05

DUO 2 x 0-100W LED Artikelnummer: 10315322

0-150W LED

0-450W LED

ECO-DIM.07/.10

Zigbee/Z-Wave 0-200W LED

Artikelnummer ECO-DIM.07: 10347410

certified product

Artikelnummer ECO-DIM.10: 10382819

Universele led dimmers met KRACHTIGE specificaties!

GROENE GOLF ESYLUX APC10 aanwezigheidssensor

STURENDE DALI-2AANWEZIGHEIDSSENSOREN

Met de nieuwe APC10-aanwezigheidssensoren van de serie COMPACT biedt ESYLUX intelligente automatiseringsoplossingen voor de verder ontwikkelde industriestandaard DALI-2. De sensoren vormen een onmisbare schakel in de verduurzaming van gebouwen en het realiseren van energiezuinige verlichtingsoplossingen.

DALI-2 heeft zich door de fabrikantonafhankelijke interoperabiliteit van apparaten definitief als toekomstbestendige industriestandaard voor lichtsturing bewezen.

Het digitale communicatieprotocol is één van de vaste pijlers voor de verdere automatisering en digitalisering van gebouwen. Een decentrale en ruimteoverkoepelende automatisering van een DALI-2-installatie zonder gebouwbeheersysteem is nu met de APC10-aanwezigheidssensoren eenvoudig te realiseren.

en een ingebouwde busspanningsvoorziening de plannings- en installatietijd en daarmee kosten.

Tegelijkertijd maken zij een individuele aanwezigheids- en daglichtafhankelijke constante lichtregeling tot 16 lichtgroepen mogelijk en benutten daarmee het potentieel van DALI-2 volledig. De BMS-aanwezigheidssensoren van ESYLUX dienen daarbij aanvullend als invoerapparaten voor de groepen. Zo ontstaat een zelfvoorzienende, decentrale en ruimteoverkoepelende lichtsturing.

Ruimteoverkoepelende sturing

Flexibiliteit in uw ruimtegebruik

De APC10-aanwezigheidssensoren reduceren allereerst door een geïntegreerde DALI-2 regeleenheid

Een voorbeeld is de flexibele groepenomschakeling bij veranderd ruimtegebruik. In kantoorruimtes

met scheidingswanden activeert de APC10-aanwezigheidssensor bij het openen en sluiten van een wand telkens een verschillend groepenscenario met dezelfde armaturen.

Op deze wijze blijven op elke werkplek optimale lichtomstandigheden behouden ondanks een veranderd ruimtegebruik. Er kunnen max. 16 scènes aangestuurd worden.

Eenvoudige configuratie via app Een DALI-2-installatie met APC10-aanwezigheidssensoren is eenvoudig met de fabrieksinstellingen in broadcast-modus te starten. Door de geïntegreerde, bidirectionele Bluetooth-interface vindt vervolgens een eenvoudige configuratie direct via de ESY-app en smartphone plaats. Ook de gecreëerde groepen zijn door de fabrieksinstellingen direct gereed voor gebruik.

De APC10-aanwezigheidssensoren zijn verkrijgbaar met een detectiebereik van in totaal resp. Ø 8, 24 of 32 m.

ESYLUX is één van de deelnemers van het eerste uur aan het Greenworks concept.

Greenworks De ESYLUX sensoren scoren hoog in de /20 Greenworks duurzaamScore heidsbeoordeling.

13

www.esylux.nl

13

NOVEMBER 2021

GROENE GOLF

Maak kennis met H3+

INNOVATIEVE, SLIMME REEKS MCCB'S normen en regelgeving voor het beheer van energieverbruik in commerciële gebouwen, zoals bijvoorbeeld het nieuwe deel 8 van de NEN 1010 en Breeam.

Energie-efficiëntie en veiligheid zijn twee van de belangrijkste kwaliteitseisen in commerciële gebouwen. Hager introduceert een nieuwe serie vermogensautomaten en vermogensschakelaars onder de naam h3+.

De nieuwe serie combineert betrouwbare beveiliging tegen overbelasting en kortsluiting met uitgebreide geïntegreerde energiebewaking. Het brede aanbod bestaat uit 3 compacte frame-maten van 25 tot 630 A in 3- en 4-polige uitvoering en met kortsluitwaarden tot wel 110 kA. De serie vermogensautomaten is uitgerust met een thermisch-magnetische, magnetische of elektronische trip-unit met veelzijdige instellingsmogelijkheden. Dat er is nagedacht over installatiegemak vind je terug in onder meer de kwartslag-schroeven, de zichtvensters voor hulpcomponenten en de scharnierende frontkap. Configureren doe je naar keuze op het

component zelf, via een paneeldisplay of via een tool op je smartphone of tablet.

h3+ Energy Het wordt steeds belangrijker om energie-efficiëntie direct in de ontwerpfase van het gebouw mee te nemen. Het geavanceerde Energy model is een voorbeeld van connected switchgear en sluit naadloos aan op de certificering,

Door de h3+ Energy te integreren in een energiemonitoringssysteem kun je het energieverbruik bewaken en gedetailleerd inzicht verkrijgen.

Er zijn uitgebreide mogelijkheden voor connectiviteit en alarmering.

Het geïntegreerde OLED-display is onder alle omstandigheden goed af te lezen en is bovendien draaibaar, wat uitkomst biedt wanneer de MCCB op z’n kant wordt geïnstalleerd. Een apart display en connectie via Modbus behoren tot de mogelijkheden.

Ontdek deze veelzijdige serie van h3+ vermogensschakelaars en vermogensautomaten op hg.news/ NL/h3plus

hg.news/NL/h3plus

14

GROENE GOLF Energie-investeringsaftrek (EIA) & OPPLE

11% SUBSIDIE OP DE INVESTERING IN LED vermogens. Het armatuur is waterdicht (IP65), schokbestendig (IK08) en standaard voorzien van 2,5mm2 doorvoerbedrading en vandaalbestendige RVS montagebeugels.

Dankzij de schroefloze snelsluiting en de goed bereikbare push-in connector is het aansluiten eenvoudig en snel te realiseren.

De EIA is een fiscale regeling waarmee de overheid ondersteunt bij investeringen in energiebesparende bedrijfsmiddelen zoals ledverlichting. Deze producten moeten dan wel voldoen aan bepaalde criteria.

OPPLE Lighting heeft diverse producten die veel in projecten gebruikt worden én die dit jaar, onder andere o.b.v. de levensduur, in aanmerking komen voor deze subsidie. Naast de aanschafkosten van armaturen en sensoren, zijn voortbrengingskosten zoals arbeid en benodigde materialen voor zowel nieuwbouw als bestaande bedrijfsgebouwen ook subsidiabel.

Slim Panel Performer G5 Slim Panels hebben een slank en strak ontwerp. Deze armaturen zijn geschikt voor systeemplafonds, maar kunnen -door de combinatie met diverse accessoires- ook als opbouwarmatuur of gependeld worden toegepast.

Door de uniforme lichtverdeling met een lage verblindingsgraad (UGR <19) voldoet het armatuur aan de eisen van moderne werkomstandigheden. Slim Panels zijn beschikbaar in meerdere maten, lichtkleuren en verschillende dimbare uitvoeringen (DALI2, BLE: Smart Lighting, 1-10V).

Ook de Tunable White armaturen en de uitvoering met een extra hoge kleurweergave (CRI >90) voldoen aan de criteria van de EIA en komen daarmee in aanmerking voor subsidie.

Waterproof Performer G3

Naast de standaard uitvoering zijn er ook dimbare (DALI2, BLE: Smart Lighting) armaturen en bestaat de optie met extra doorvoerdraden en/ of noodverlichting (1u of 3u). Het armatuur is tevens getest conform HACCP en heeft een begrensde oppervlaktetemperatuur, waardoor het ook in veeleisende omgevingen de juiste keuze is.

Sensoren Het nog verder verminderen van energieverbruik met behulp van Opple (Smart Lighting) licht- en bewegingssensoren komt ook in aanmerking voor EIA. In combinatie met onze armaturen een toekomstbestendige oplossing (Energielabel C)!

Ben je geïnteresseerd in de mogelijkheden rondom de Energie-investeringsaftrek of een van onze producten, neem dan gerust contact met ons op via OPPLE.com

De Waterproof Performer G3 is een veelzijdig opbouwarmatuur beschikbaar in 3 lengtes en diverse

www.opple.com

15

NOVEMBER 2021

GROENE GOLF

Energielabel C 2023 – Noodverlichting upgrade naar led

100% CONTROLE MET DRAADLOZE NORMALUX LED NOODVERLICHTING

In 2023 dienen alle kantoor- en bedrijfspanden voorzien te zijn van energielabel C. Daartoe kan een breed scala aan maatregelen getroffen worden, waaronder het vervangen van noodverlichting naar ledverlichting. Wanneer duurzame vervanging voorgenomen is, waarom dan niet meteen de exploitatiekosten en bedrijfszekerheid meenemen in de overweging?

Duurzaam led met 100% controle – draadloos Meer controle over de installatie en realtime overzicht faciliteren gericht onderhoud, verlagen de onderhoudskosten en leveren dus een besparing op. In vervangingstrajecten is dat een kostbare exercitie met bedrade systemen, echter een draadloze oplossing maakt dit eenvoudig en zeer snel te implementeren.

Normalink Draadloze bewaking Normalink is een bewezen lichtbesturing systeem voor verlichting en noodverlichting, nu uitgebreid met een draadloze optie volgens draadloze DALI standaard IEC 62386-104.

Via een 868Mhz Multi-mesh netwerk worden de draadloze noodverlichting armaturen in netwerk gekoppeld aan het Normalink systeem via een antenne IDNGR-16K.

Opbouw draadloos Normalink systeem INDG-MG – mastergateway: beheert de draadloze installatie mastergateway, inclusief: • Ethernet connectie – naar switch / gebouw netwerk • Beheer van draadloze installatie • Gebouw Beheer Systeem – virtuele weergave project • Modbus/IP connectie naar extern GBS • Toegang op afstand via cloud server toepassing

IDNGR-16K – antenne / radio link: • Webserver om netwerk parameters te configureren • 50M – 150M bereik antenne tot armaturen • 50M – 150M bereik van armatuur tot armatuur • Multi-mesh netwerk • Armaturen boosten het signaal naar andere armaturen (20 jumps). Meer jumps per armatuur vermindert overdrachtssnelheid data • Armaturen meer dan 1 connectie tot netwerk • Bij wegvallen van 1 armatuur andere connecties voorhanden • 250 subnets (sequentieel) per draadloze installatie over 1 of meerdere antennes • 64 adressen per subent • Maximaal 16.000 armaturen

Beschikbare armatuur modellen • • • • • • • • •

Excellence Europrisma Vialed opbouw Vialed inbouw Extraline Excellence met pictogramplaat of pictogramfolie Vialed opbouw met pictogramplaat Vialed inbouw met pictogramplaat Europrisma met DZ kap of pictogramfolie

www.normalink.es/en

16

COLUMN Succes gegarandeerd

Integrale concepten maken de verduurzaming haalbaar en betaalbaar Bij alle partijen in de sector zie ik een positieve intentie om te verduurzamen. Maar als we dit echt aan willen pakken, moeten bouw en installatie van meet af aan met elkaar samenwerken.

Niet samen in een pand ieder z’n ding doen zodra de deur van een gebouw opengaat, maar echt samenwerken in de keten. We moeten minder kostprijsgedreven zijn en meer energie steken in conceptontwikkeling. Integrale én betaalbare oplossingen die opdrachtgevers duidelijkheid bieden, zijn een must om de energietransitie en een circulaire economie te versnellen.

Helaas moeten we ook constateren dat we tot een sector behoren die regelgeving als belangrijkste driver lijkt te zien om naar te acteren. Vraagt een opdrachtgever niet om een duurzame oplossing of dienst, dan bieden we deze ook niet aan, tenzij het moet. Maar ook dit gaat veranderen!

Er verschijnen steeds vaker uitvragen waarin met name duurzame selectiecriteria steeds zwaarder wegen. Zeer recent kwam mij een tweetal uitvragen onder ogen waar een mens vrolijk van wordt. Niet alleen vanwege de gekozen criteria, maar ook vanwege de weging: circulair ontwerp 40 punten, energieprestatie 30, ketensamenwerking 30 en prijs 0. Hiermee gaan we de goede kant op en geven de opdrachtgevers in kwestie een goed signaal af.

Je zou denken dat we nu massaal de vlag uithangen, maar niets is minder waar. Het goed kunnen anticiperen op dergelijke uitvragen beperkt zich nu nog vaak tot partijen die duurzaamheid in hun DNA hebben, dit weten in te zetten als toegevoegde waarde én al projecten gescoord hebben.

Gerhard Hospers is Manager Greenworks bij bouwmaterialen groothandel Raab Karcher en zet zich in voor het verduurzamen van de gebouwde omgeving en kennisoverdracht.

G erhard Hosp ers.

Om een dergelijke opdracht binnen te kunnen halen, moet je kennis vergaren en kennispartners aan je binden die goed thuis zijn in deze materie. Wat dat betreft heb ik goed nieuws! Maak je gebruik van de unieke ketensamenwerking tussen Raab Karcher, Oosterberg en Wasco, dan is kennis gewaarborgd en deelbaar. Zo ontwikkelen wij door, van losse producten naar totaaloplossingen met geïntegreerde regelgeving zoals BENG, Milieu Prestatie Gebouw (MPG) en de aankomende Wet kwaliteitsborging voor het bouwen.

Wil je meer weten over onze concepten, circulariteit, duurzaam bouwen en installeren? Dan ben je van harte welkom bij onze Greenworks Academy. Succes gegarandeerd! www.greenworks.nl

17

NOVEMBER 2021

GROENE GOLF

Preflex Spider de kant-en-klare elektro-installatie

MET GEMAK KAN INSTALLEREN SNELLER EN RENDABELER handzaam product. Daardoor kan de gemiddelde installatie van een begane grond of verdiepingsvloer simpel in een doos worden geleverd.

5. KANT-EN-KLAAR INSTALLEREN Willen wij onze doelen behalen, dan moeten we samen slimmere keuzes maken. Pipelife noemt dit ‘het nieuwe installeren’. Onze oplossing Preflex Spider vormt hiervoor de basis. Het resultaat is een klant-en-klare elektro-installatie op maat. Dat is sneller werken en meer rendement op alle fronten, zelfs voor het mileu, dus ook voor jou.

1. VAN 3D NAAR PRODUCT BIM tekenen heeft een praktische vorm in de plug-in voor Revit. Hiermee importeer je het Preflex Spider pakket in een project en ontwerp je de totale elektrische installatie in 3D. Met het 3D ontwerp verstuur je de data die door Pipelife gelezen, verwerkt en vertaald wordt. Dit leidt tot specificaties, tekeningen en labels voor de productie van de kant-en-klare elektro-installatie.

2. PREFLEX SPIDER OP MAAT Waar een traditionele installatie uit nog te verbinden losse onderdelen bestaat, is Preflex Spider een totaalsysteem dat direct op locatie kan worden uitgelegd. De Preflex Spider

bestaat uit verdeeldozen en buigzame Preflex-buizen.

3. CHECK EN CONTROLETEST De kant en klare installatie Preflex Spider is bedoeld om een ingewikkeld proces gemakkelijk, overzichtelijk en efficiënt te maken. Binnen dit systeem moeten fouten en extra kosten worden uitgesloten. Daarom worden bij de overdracht van data en tijdens de productie controletesten uitgevoerd. Standaard slaan we voor iedere Preflex Spider een testrapport op in de ‘cloud’.

4. LEVERING IN DOOS De combinatie van flexibele buizen en complete verbindingen, maken Preflex Spider tot een compact en

Met Preflex Spider gaat installeren doordacht, goed, snel en zorgvuldig.

Voor een doorsnee huis met drie verdiepingen worden drie Preflex Spiders geleverd. Daarbij komen dan nog losse bedradingen. Als installateur lever je hiermee een totaalsysteem voor het duurzaam maken van de woning of het bedrijfspand.

6. BESPARING TIJD TOT 80% EN DAARMEE KOSTEN Met de Preflex Spider maakt het passen en meten van voorheen, plaats voor een klein aantal effectieve handelingen. Voor een betrekkelijk gewone eengezinswoning met drie verdiepingen worden drie spinnen geleverd, wat een installatietijdsbesparing van 80% oplevert. Preflex Spider staat voor doelmatig werken, vraagt om minder vervoer en zorgt voor een minimum aan bouwafval.

7. DOELEN BEHALEN Duurzame oplossingen zijn het antwoord op de uitdagingen van deze tijd. De Preflex Spider is zo’n oplossing. Hiermee helpen wij je als installateur graag om jouw doelen te behalen.

www.pipelife.nl

18

TIPS VAN COLLEGA'S

Tips van collega’s

Met passie ondernemen volgens De Duurzame Jongens De Duurzame Jongens hebben de afgelopen drie jaar een enorme groei doorgemaakt.

Van afstudeerproject tot een volwaardig installatiebedrijf met 18 medewerkers die uitblinken in kwaliteit en service. Wayne Siebenga en Boy Weijgertse leggen uit hoe zij met hun ‘zonnestraaltjes’ al vele klanten hebben geholpen met het besparen van CO2.

Neem klanten van A tot Z mee in het proces.

Zowel voor, tijdens als na de installatie ontzorgen en informeren wij onze klanten volledig. We lichten alles toe, zonder het daarbij ingewikkeld te maken. Dat wordt als prettig ervaren.

Houd risico’s en gevaren in de gaten.

De ontwikkelingen in de duurzaamheidssector gaan razendsnel. Blijf op de hoogte van alle trends én de risico’s en gevaren. De verwachte afbouw van de salderingsregeling zal een financiële impact hebben. Er zijn oplossingen voor, maar die kunnen extra investeringen met zich meebrengen.

Ook hier moet je (potentiële) klanten op voorbereiden.

op, gebruiken vintage meubels en splitsen afval. Dat wil niet zeggen dat we heilige boontjes zijn. Ook wij houden van een barbecue of een ritje in een oldtimer op zijn tijd!

Verduurzamen ja, maar je hoeft er niet in door te slaan.

Neem deel aan interessante pilots.

Als partner van het FWD Smart Living Project bouwen we mee aan een smart home vol domotica. Het is een continu leerproces.

Wat echt het verschil maakt?

Werken met passie! Er is veel werk in de duurzaamheidssector. Ook mensen die weinig tot geen kennis van zaken hebben, willen een graantje meepikken. Hierbij gaat het vaak mis. Als je het doet, doe het met passie!

Verduurzamen zit in vele aspecten.

Bij De Duurzame Jongens rijden de accountmanagers elektrisch en gebruiken we de nieuwste software om zo efficiënt mogelijk te werken. Daarnaast knappen we van alles

19

NOVEMBER 2021

Hergebruik van materiaal

Installeer duurzaam, vergroot kansen

volgens Els van Maren van ABB

M

eer kans maken bij aanbestedingen? Met een groen imago nieuwe opdrachtgevers aantrekken? En ook nog eens CO2 besparen? Zet de eerste stap met ABB’s nieuwe kabel- en lasdozen van gerecycled materiaal.

dan specifiek de kabel- en lasdozen. Met toepassing in zowel de woningbouw als in commerciële gebouwen bereiken we veel mensen. En zeker in de utiliteit gaat het om grote volumes, dus dat zet echt zoden aan de dijk.

De overheid wil in 2030 49% minder CO2 uitstoten ten opzichte van 1990 en in 2050 moet dat zelfs 95% minder zijn.

“Dat is natuurlijk een ambitieus plan”, vertelt Els van Maren, productmarketingspecialist installatiedozen en -kasten bij ABB. “Maar ik ben ervan overtuigd dat als we zowel binnen de keten als daarbuiten allemaal onze rol pakken en gewoon aan de slag gaan, we ver komen.” ABB heeft er dan ook voor gekozen om de eerste stap naar circulariteit te zetten. Dat resulteerde in de ontwikkeling van de kabel- en lasdozen 3611 S, 3640 S en 4200 S van gerecycled kunststof en met de ‘S’ van sustainable.

Duurzaamheid is natuurlijk belangrijk, maar de kwaliteit moet tegelijkertijd gewaarborgd blijven. Die hebben we weten te behouden en onze nieuwe dozen doen dan ook niet onder voor hun conventionele voorgangers. Het enige verschil is de kleur, omdat we uit milieuoogpunt geen extra kleurstoffen toegevoegd hebben.

En natuurlijk de impact op het milieu. Want als alle kabel- en lasdozen vervangen worden door duurzame

CO2 besparen in woningbouw en utiliteit

“We hebben kritisch naar onze producten gekeken en beredeneerd waar we deze eerste stap richting circulariteit het beste konden zetten. Dat bleken de opbouwdozen te zijn en

20

Els van Maren

DUURZAME BEDRIJFSVOERING exemplaren, kunnen we samen jaarlijks ruim 310.000 kg CO2 besparen, wat neerkomt op maar liefst 75%.

Om dat te kunnen realiseren, hebben we de hulp van de markt hard nodig.”

Grijp kansen als professional

Met de gunstige effecten voor het milieu worden ook kansen gecreëerd voor de branche.

Door als installatiebedrijf te gaan werken met duurzame en circulaire producten pak je een koploperspositie en kun je je aantoonbaar onderscheiden. Je onderbouwt je groene imago en versterkt zo je positie in de markt; iets wat steeds meer een must wordt in plaats van een nice to have. Zo kun je meedingen bij aanbestedingen waar je eerst niet voor in aanmerking kwam en is de kans groot dat je in één keer door hele ‘nieuwe’ opdrachtgevers benaderd wordt. Bovendien kun je op het moment dat de overheid nog meer haast gaat maken, ook daadwerkelijk snel in actie komen.

Dat naast het feit dat je makkelijker kunt voldoen aan de aangescherpte voorwaarden in de bouw. Zo moeten bijvoorbeeld overheidsgebouwen nu al voldoen aan tal van duurzaamheidseisen. Vaak zijn duurzame installaties bovendien doorslaggevend om wel of niet met een bepaalde partij in zee te gaan en is het in sommige gevallen zelfs een eis. Reden te meer om je als professional nu al te verdiepen in de mogelijkheden en er concreet mee aan de slag te gaan.

Voorbereid op materialenpaspoorten

In de transitie naar een circulaire economie hebben ook de materialenpaspoorten hun intrede gedaan. Deze maken inzichtelijk wat er nu exact in de gebouwde omgeving zit en welke gebouwen daarmee dus écht circulair zijn. Zowel de rijksoverheid als private partijen werken hier al een tijd mee. En hoewel het tot op heden nog niet verplicht is, komt daar op termijn waarschijnlijk wel verandering in.

Want alleen zo krijgen grondstoffen een identiteit en is het aan het einde van de levensduur van een gebouw het hergebruiken en terugwinnen van materialen veel eenvoudiger.

Ook ABB is drukdoende om een dergelijk paspoort op te stellen voor de nieuwe kabel- en lasdozen. “Daarbij speelt niet alleen het gebruik van gerecycled materiaal een rol”, vult Els aan.

“Er gebeurt namelijk veel meer om de uitstoot terug te dringen. Zo werken we met granulaat uit Nederland en zit de productie letterlijk om de hoek. Daarmee besparen we kostbare en vervuilende kilometers. ” Daarnaast startte ABB al enige tijd geleden met een aantal verduurzamende maatregelen voor haar fabriekslocatie in Ede, waarmee inmiddels de energie efficiency aantoonbaar is vergroot op weg een klimaatneutrale omgeving. Dit doen we samen met partners. Door kennis en ervaringen te delen met elkaar. Zo blijven wij continue ontwikkelen en verbeteren. Daarom zijn wij gestart met ABB's Mission to Zero: een realistisch voorbeeld van hoe de energietransitie duurzaam kan slagen door middel van digitaal energiebeheer.

Samen stappen zetten op weg naar circulair

naar circulaire productie. Els: “We zijn er alleen nog lang niet. Een product ontwikkelen is één, adoptie van de markt om ermee te werken is een ander verhaal. Maar als iedereen in de keten zijn deel pakt, kunnen we samen de transitie versnellen en zelf kansen pakken.”

ABB begint de cirkel te sluiten

Met een volledig Nederlands product sluit ABB de cirkel en maakt de circulaire economie werkelijkheid: • gerecyclede grondstoffen uit Nederland, • geproduceerd in Nederland, • een duurzame fabriek, • een herbruikbaar product, • bij einde levensduur opnieuw te recyclen • ongekend lage CO2 footprint en geen afval meer.

Een grote stap: het stoppen van verbranden van kunststof afval door hergebruik.

De Greenworks score van dit product is 18 uit 20. Hiermee is dit het meest duurzame elektrotechnische product.

Greenworks

18/20 Score

Met de introductie van de nieuwe dozen zet ABB een eerste stap op weg

21

NOVEMBER 2021

GROENE GOLF

Optische aanwezigheidsmelder; verder verduurzamen door optimaal te digitaliseren

THEPIXA P360 KNX opgeroepen. Deze informatie activeert bij het gebouwbeheersysteem een vooraf gedefinieerde actie, bijvoorbeeld het inschakelen van ventilatiesystemen in een volle vergaderruimte.

Zichtbare meerwaarde De optische aanwezigheidsmelder thePixa KNX detecteert hoeveel mensen zich in een ruimte bevinden en waar ze zich ophouden. Op basis van deze informatie worden in het KNX-gebouwbeheersysteem vooraf gedefinieerde acties geactiveerd.

Maar niet alleen de gebouwautomatisering profiteert hiervan. Juist voor exploitanten van gebouwen ontstaan volledig nieuwe meerwaarden. Bijvoorbeeld de flexibele organisatie van Flexplek-modellen of de optimalisatie van ruimtebezetting en gebouwenreiniging.

Klassieke aanwezigheidsmelders (PIR) regelen al tientallen jaren op een duurzame en energie-efficiënte manier de verlichting en het klimaat en ventilatie in vele ruimtes. Ze detecteren mensen aan de hand van hun lichaamswarmte en bewegingen op een betrouwbare en nauwkeurige manier. Dankzij de op pixels gebaseerde detectietechnologie van de aanwezigheidsmelder thePixa ontstaan er extra toepassingsmogelijkheden. Deze gaan

veel verder dan de mogelijkheden van PIR-aanwezigheidsmelders.

Detectie conform DSGVO De detectietechnologie van thePixa is gebaseerd op beelden met een zeer lage resolutie en functioneert conform DSGVO (DEKRA-gekeurd).

Via een beeldanalyse herkent de aanwezigheidsmelder verschillen in de toestanden van bewaakte ruimtes en verwerkt de betreffende informatie. Daarbij herkent thePixa hoeveel bewegende objecten zich in het detectiebereik bevinden en telt deze. Het resultaat wordt in de vorm van een heatmap visueel bewerkt en kan samen met een gedetailleerde bezettingsstatistiek in de app thePixa Plug worden

De visualisatie van gedetecteerde zones in de heatmap heeft exploitanten van gebouwen veel meerwaarde te bieden: • De presentatie van producten in warenhuizen kan worden geoptimaliseerd: bij welke producten blijven klanten het meest staan en waarin zijn ze het meest geïnteresseerd?

• In kantoren kan waardevolle informatie worden ingewonnen, bijvoorbeeld voor een efficiënt desk-sharing-management: welke werkplekken worden vaker gebruikt en welke minder vaak? Daardoor kan flexibel op belastingspieken worden ingespeeld.

Bedrijfs- en energiekosten voor gebouwen kunnen worden gereduceerd.

ThePixa aanwezigheidsmelder tilt de duurzaamheid van aanwezigheidsmelders naar een nieuw niveau.

www.theben-nederland.nl

22

GROENE GOLF Helpen verduurzamen

SLIM VERLICHTEN: SNELLER, DUURZAMER, FLEXIBELER • •

Slim? Dat is nu instappen en morgen uitbreiden

Als installateur van licht wordt je werk steeds uitdagender: steeds strengere duurzaamheidseisen, systeemintegraties en hogere eisen aan comfort en veiligheid. Hoe zorg je ervoor dat dat wat je nu installeert, ook over vijf jaar nog aan de eisen voldoet?

Vandaag wil je klant misschien met sensoren werken en een app gebruiken om de verlichting te bedienen. Morgen wenst hij controle op afstand en energierapporten. En in de toekomst wil hij misschien de verlichting ook kunnen koppelen aan andere slimme diensten. Het vernieuwde Interact Pro lichtmanagementsysteem in combinatie met Philips Interact Ready verlichting is daar het antwoord op!

De bekende voordelen van Interact Pro: •

Multifunctionele ruimtes: Extra licht bij precisiewerk, dimmen tijdens een presentatie en gezellig licht bij een informele bijeenkomst.

•

•

•

Schaalbaar: Start simpel en breid het systeem met de tijd uit.

Veelzijdigheid: Toepassing in elke denkbare omgeving: kantoren, parkeergarages, industrie, logistiek, retail, zorg en woningbouw.

Energiezuinig: Bespaar dankzij slimme aansturing tot 60% extra energie ten opzichte van standaard LED-verlichting.

Efficiënt installeren: Tot 80% minder materiaal- en arbeidskosten. Geen hak- en breekwerk, geen extra bekabeling of specifiek schakelmateriaal.

Inzicht: Optimaliseer de verlichting voortdurend op basis van handige energierapportages.

De extra voordelen van het vernieuwde Interact Pro: • Keuzevrijheid: Voor elke ruimte de best passende, slimme verlichting: combineer LED-lampen, CoreLine verlichting en high-end specificatie armaturen.

1. Start eenvoudig, start bij de basis De meest eenvoudige implementatie van Interact Pro is door verlichting te koppelen via de app (zonder gateway!). Geen extra kabels, geen internetverbinding, geen experts.

• Sluit tot 200 Philips Interact Ready lichtpunten aan op netspanning • Hang eventueel draadloze schakelaars of sensoren op • Download de app en scan alle producten met je telefoon • Creëer heel eenvoudig groepen en alles is klaar voor gebruik!

2. Maak je verlichtingssysteem nog slimmer Breid het systeem op elk gewenst moment uit met de gateway en krijg veel extra functionaliteiten: • Bestuur de verlichting op afstand • Maak tijdsschakelingen • Bekijk de energierapportage • Breid het systeem uit tot 2.000 lichtpunten

www.philips.nl/interact-ready

23

NOVEMBER 2021

Verduurzaming gebouwen inzichtelijk en betaalbaar

De voordelen van ketensamenwerking Onder de paraplu van Greenworks trekken Koninklijke Oosterberg, Raab Karcher en Wasco samen op om zowel nieuwe als bestaande gebouwen te verduurzamen. Dit doen we door gebruik te maken van circulaire materialen en producten én energiezuinige of -neutrale systemen.

Veel partijen willen wel, maar als we echt aan de slag willen, moeten bouw en installatie nauw samenwerken. Oftewel: doorvragen, naar elkaar luisteren en elkaars expertise gebruiken. Voor bestaande gebouwen betrek je daar van meet af aan een EPA-U adviseur bij. Met zijn kennis van de nieuwe norm NTA 8800 kan hij inzichtelijk maken wat je maatregelen opleveren.

DE REFERENTIE KANTOORGEBOUW 1980 MATIG GEISOLEERD DUBBELE BEGLAZING

2000 m2

MECHANISCH GEVENTILEERD HR CV KETEL MET RADIATOREN TL VERLICHTING

200 m2

Samen verduurzamen

Een mooi voorbeeld van deze samenwerking is de aanpak van een bedrijfspand uit 1980. Zo’n pand waar er veel van zijn: een kantoor met bedrijfsruimte, in dit geval al voorzien van isolatie, dubbel glas en een HR-ketel. De EPA-U adviseur bepaalde voor dit gebouw energielabel E; een berekend primair energiegebruik van 271 kWh/m2 per jaar. Los van de vraag of het kantoor in deze toepassing aan de energielabel C-verplichting moet voldoen, zijn we met de drie disciplines bouw, elektrotechniek en w-installatie aan het verduurzamen geslagen.

24

Meer dan één maatregel

Al snel werd duidelijk dat we niet genoeg zouden hebben aan één maatregel. Wil je op label C uitkomen, dan moet je meer doen dan alleen ledverlichting toepassen. We hebben de logische stappen van energiebesparing gevolgd: eerst de energiebehoefte verminderen, vervolgens isoleren.

Nieuw dubbel glas en spouwmuurisolatie liggen dan voor de hand, een vloer na-isoleren veel minder. En met het dak

LABEL VERBETERING moet je pas aan de slag gaan als ook de dakbedekking aan vervanging toe is. Met drie isolatiemaatregelen – spouwmuur-na-isolatie, HR ++ glas en dakisolatie – is het kantoor op label C te brengen.

Verlichting

Uiteraard hebben we ook gekeken naar de verlichting. Alle oude TL-buizen zijn vervangen door ledverlichting. De energieprestatie verbeterde maar het energielabel bleef op E. Door ook eigen energieopwekking te realiseren, met PV-panelen op het dak, breng je het kantoor wel naar label C. Vernieuwen naar ledverlichting biedt bovendien de mogelijkheid van een moderne lichtsturing met bijvoorbeeld aanwezigheidssensoren.

De toepassing van dynamisch licht – waarmee de daglichtcurve wordt gevolgd – zorgt voor meer efficiency en ook de meterkast en verdeelinrichting zijn te moderniseren.

MAATREGEL: AANBRENGEN VAN LED VERLICHTING EN PV PANELEN

Van label C naar A

In 2023 moeten kantoren tenminste energielabel C hebben, en in 2030 energielabel A. Daarom is het interessant om nu al te kijken met welke maatregelen je bij label A of hoger uitkomt. Vervang je de HR-ketel door een warmtepomp en ga je CO2-gestuurd ventileren, dan breng je het kantoorpand op een A+ label. Pas je alle maatregelen toe – dus isolatie, led, PV-panelen, warmtepomp en verbeterde ventilatie – dan zit je op A+++.

SAMENVATTING MAATREGELEN maatregel

Berekend jaarverbruik kWh/m2

label

Uitgangspunt

273

E

Led verlichting

252

E

Led verlichting en PV

214

C

Logische isolatiemaatregelen wand/dak/glas

220

C

Mechanische ventilatie, CO2 gestuurd

229

D

Mechanische ventilatie en een warmtepomp

138

A+

Ventilatie, isolatie, Led, Warmtepomp, PV-panelen

48

A+++

Advies nodig?

Heb jij advies nodig voor de verbetering van energielabels? Neem gerust contact op met jouw Oosterberg vestiging.

Bedrijfshal

De bedrijfshal van het pand uit 1980 valt niet onder een labelverplichting, maar wel onder de meldingsplicht energiebesparing. Voor deze ruimtes moeten energiebesparingsmaatregelen worden toegepast die vermeld staan op de maatregelenlijsten van de Rijksdienst voor ondernemend Nederland (RVO). Dit zijn maatregelen die binnen vijf jaar zijn terug te verdienen. Als elektrotechnisch installateur ga je hier natuurlijk aan de slag met ledverlichting en waar mogelijk eigen energieopwekking met PV-panelen.

Binnen deze Greenworks ketensamenwerking werkten samen: Raab Karcher Wasco Koninklijke Oosterberg Duvama – bouwkundig en energetisch adviesbureau.

Binnen deze Greenworks ketensamenwerking zijn de volgende concepten ontwikkeld: • Boester: betaalbare renovatie van huurwoningen uit de jaren ’70 naar gasloos • levensloopbestendige woning: concept in opdracht van de Woonwensfabriek met duurzame materialen.

25

NOVEMBER 2021

Stijlvol dimmen

DRAAIDIMMER LS 990 IN GRAFIETZWART MAT

Tijdloos design en heldere bediening: draaidimmer uit de LS range van JUNG in het nieuwe grafietzwart mat.

26

Vertegenwoordiging voor Nederland: Hateha Elektrotechnische Handelsonderneming B.V.

HATEHA.NL · JUNG.NL

GROENE GOLF Uniek: RoundTech + E-focus

EATON’S NIEUWE NOODVERLICHTINGSARMATUUR Het egaal verlichte pictogram van de armatuur voor vluchtroute-aanduiding (IP43), is m.b.v. een magneet dimbaar in 3 standen.

Uiteraard zal het pictogram in geval van nood volledig branden. Later dit jaar zijn alle modellen ook in een opbouwuitvoering leverbaar.

Kenmerken en voordelen Eaton introduceert een esthetisch vormgegeven armatuur

•

voor vluchtroute-aanduiding of -verlichting; RoundTech.

De verlichtingsarmatuur is voorzien van de unieke E-focus

•

technologie.

•

De basisarmatuur heeft een tussenafstand tot 32 meter (op max. 6 m hoogte), waardoor je armaturen bespaart. De High Bay versie kan zelfs tot op 12 meter hoogte toegepast worden. RoundTech is een universeel inzetbaar noodverlichtingsarmatuur dat uitermate geschikt is voor utiliteitsprojecten.

Unieke E-focus technologie De verlichtingsarmatuur is voorzien van een E-focus functie, waardoor zowel ruimte- als vluchtrouteverlichting mogelijk zijn met dezelfde armatuur. De monteur kan ter plaatse de lichtspreiding definiëren die past bij de toepassing, door eenvoudigweg een brede of smalle uitstraling te kiezen via

de testknop. Hierdoor beschikt de monteur op het project altijd over het juiste armatuur en zullen de faalkosten verlaagd worden.

•

Esthetiek De inbouwarmatuur kenmerkt zich door zijn discrete vormgeving en heeft daardoor nagenoeg geen impact op de esthetiek van een gebouw. Alle producten zijn standaard voorzien van een ronde afwerkrand, maar indien gewenst is een vierkante afwerkrand leverbaar als accessoire. Beide versies zijn in 4 standaardkleuren verkrijgbaar, die het mogelijk maken dit armatuur onopvallend in jouw project te integreren.

• •

In- en opbouw versies met een herkenbaar minimalistisch uiterlijk Eenvoudige montage via standaard gatenzaag (Ø 64-78mm) Alle producten zijn standaard voorzien van een ronde afwerkrand, een vierkante afwerkrand is leverbaar als accessoire Kleuren: zwart, zilver, wit en grijs standaard beschikbaar voor zowel de vierkante als de ronde afwerkrand Decentrale uitvoering Te gebruiken in niet-permanente & permanente modus.

www.eaton.nl/roundtech-vluchtrouteverlichting

27

NOVEMBER 2021

Rob Cillessen van ElaadNL:

“Als we steeds meer duurzaam gaan rijden, moeten we slim energie gebruiken”

D

uurzaam rijden: we doen het steeds meer. Met elektrische auto’s, busjes en zelfs vrachtwagens. Dit betekent een flinke aanslag op het elektriciteitsnet én stevig doorwerken om aan de benodigde hoeveelheid laadvoorzieningen te voldoen. Hoe gaat dat? En wat kunnen we in de toekomst verwachten op dit gebied?

Binnen ElaadNL, kennis- en innovatiecentrum op het gebied van elektrisch vervoer, wordt hard gewerkt om de ontwikkelingen bij te benen én zelf te innoveren in smart charging. “ElaadNL is in 2009 opgericht als stichting, in opdracht van de Nederlandse netbeheerders”, vertelt Rob Cillessen, manager operations bij ElaadNL. “Ons doel: het onderzoeken van de impact van elektrisch vervoer op ons elektriciteitsnet. We houden de ontwikkelingen op het

28

gebied van elektrisch vervoer bij en anticiperen hierop. Zodat we nu en de komende jaren voldoende laadcapaciteit en voldoende stroom hebben. Net als slimme manieren om voertuigen op te laden, om de druk op het elektriciteitsnet zo laag mogelijk te houden.”

openbare ruimtes. Dit deden we samen met gemeenten, aannemers en netbeheerders, maar is inmiddels geen taak meer van ons. We houden ons nu vooral bezig met de impact van elektrisch vervoer en een tijdige voorbereiding op wat komen gaat.”

Waardevolle kennis

Bij ElaadNL wordt vooral nagedacht over smart charging, ofwel slimme laadmogelijkheden. Rob: “De verwachting is dat ons land over een aantal jaren een kleine twee miljoen elektrische auto’s, bussen en vrachtwagens telt. Ons huidige elektriciteitsnet is hier niet op berekend. Zeker niet op piekmomenten, zoals het begin van de avond, wanneer mensen thuiskomen van hun werk, de auto opladen en vaak ook nog de oven aanzetten en een wasje draaien. Met smart charging proberen we dit op te lossen.

In de beginjaren van ElaadNL waren er nog nauwelijks elektrische auto’s en laadpalen in Nederland, maar de verwachting was dat dit vrij snel zou veranderen. Om niet achter de feiten aan te lopen, moest goed gemonitord worden hoeveel laadpalen, hoeveel netwerkcapaciteit en welke aansluitingen de jaren erna nodig zouden zijn. “In de afgelopen jaren heeft ElaadNL veel waardevolle kennis opgedaan en zelf ontwikkeld”, geeft Rob aan. “Ook zijn we gestart met het plaatsen van laadpalen in

Optimaal opladen

DUURZAAM RIJDEN Dit houdt in: opladen op de meest optimale momenten én met de juiste laadsnelheden. Bijvoorbeeld wanneer er veel duurzame energie voorhanden is, op dagen met veel zon of wind. Maar ook in de rustige uren, zoals ’s nachts. Om dit voor de EV-rijder gemakkelijk te regelen, worden slimme technieken ingezet.”

Piekmomenten voorkomen

“Met smart charging willen we dus oplaad-piekmomenten voorkomen, gaan we het stroomnet optimaal benutten en miljoenen elektrische voertuigen probleemloos en duurzaam opladen”, gaat Rob verder.

“Om dit in goede banen te leiden, moeten we goed samenwerken met alle partners in de keten, van overheden tot autofabrikanten en laadpaalexploitanten. Zodat laadpalen bijvoorbeeld compatibel zijn met voertuigen en slimme software. Dit gaat gelukkig heel soepel en voorspoedig. We krijgen de nieuwste prototypen van elektrische auto’s en laadpalen in gebruik, om er veelvuldig mee te testen in ons testlab.

Eventuele netverstoringen tijdens het laden kunnen we op deze manier in een vroeg stadium in kaart brengen, zodat we naar een oplossing kunnen zoeken voordat een auto of laadsysteem in productie wordt genomen. Want de laadinfrastructuur moet geen drempel vormen voor duurzame mobiliteit.”

klaren. Want netbeheerders kijken uiteraard ook naar het eventueel uitbreiden en verzwaren van het net en het inzetten van zonne- en windparken. Wij kijken naar de beste plekken voor oplaadpunten. Vooral de logistieke sector zal veel capaciteit vragen, als steeds meer elektrische vrachtwagens opgeladen moeten worden. Daarnaast kijken we naar het slim gebruiken van beschikbare capaciteit. Hieronder valt ook de accucapaciteit van elektrische vervoermiddelen. We testen bijvoorbeeld hoe we tijdens piekmomenten de stroom van de accu’s efficiënt kunnen toepassen voor verlichting en verwarming in huis of op kantoor.”

Laadpleinen

Slim laden moet straks de norm zijn, vindt Rob. “Ik verwacht dat er de komende jaren steeds meer laadpleinen komen: grote parkeerplaatsen waar veel auto’s tegelijkertijd zijn op te laden. Ook het snellaadnetwerk langs snelwegen zal zich uitbreiden. Er zijn proefprojecten geweest rond inductieladen – je parkeert je auto op een plaat en je auto wordt automatisch opgeladen – maar op dit moment zijn de energieverliezen van deze manier van opladen nog te groot. Verder verwacht ik dat vooral bussen en vrachtwagens voor de lange afstanden steeds vaker op waterstof gaan rijden. Er is nog veel werk aan de winkel, maar we zijn op de goede weg!”

Accucapaciteit inzetten in huis

Het is volgens Rob een uitdaging om ervoor te zorgen dat er nu en straks genoeg netcapaciteit is. “Niet alleen als het gaat om voldoende duurzame stroom en laadpalen, er moeten ook genoeg technici zijn om deze klus te

Rob Cillessen, manager operations

29

NOVEMBER 2021

MILIEUVRIENDELIJK ARMATUUR MET VERVANGBARE LED MODULES

MILIEUVRIENDELIJK > Voldoet aan Europese Ecodesign richtlijnen > Vervangbare lichtmodules en driver > Vermindering van afval > Zeer lange levensduur

Moderne, stijlvolle vormgeving

30

PRESTATIES & DESIGN

VERVAARDIGD IN FRANKRIJK

> Lage verblinding : UGR<19 > Hoog rendement: tot 129 lm/W > Moderne vormgeving

> Geproduceerd in Saint-Etienne > 100% individueel te personaliseren ontwerp

Vervanging van de LED modules in 1 klik!

GROENE GOLF Schneider Electric - Norm en wetgeving update

HOE SPEEL JE IN OP DE TOEKOMST? Hiervoor heeft Schneider Electric geschikte totaaloplossingen, die je als ondernemer gemakkelijk inzicht geeft in het energieverbruik en daarmee kan helpen het energieverbruik te verlagen.

Meer weten over deze oplossingen?

Vraag jouw Oosterberg contactpersoon naar de oplossingen van Schneider Electric.

Er zijn veel ontwikkelingen gaande in de norm en wetgeving binnen onze industrie. Hoe speel je in op deze veranderingen? Hoe draagt jij jouw steentje bij aan een beter klimaat?

Veranderende omgeving De overheid pleit voor een emissiereductie van 55% in 2030. Ondernemers komen hierdoor onder de druk te staan, want het is de bedoeling dat zij hun steentje bijdragen door middel van elektrificatie. Dit betekent voor bedrijven niet alleen het vervangen van gas en andere brandstoffen door elektriciteit, maar ook het installeren van nieuwe duurzame energie technologieën. Dit brengt veel uitdagingen met zich mee waar ook jij mee te maken krijgt.

NEN 4010 Daarnaast is de NEN 4010 in het leven geroepen, deze norm gaat over elektrische installaties voor

laagspanning en geeft eisen die gericht zijn op de algemene Nederlandse installatiepraktijk.

De norm NEN 4010 is opgesteld om de vele eisen voor elektrische installaties voor laagspanning voor een brede doelgroep toegankelijk te maken. Niet iedere installateur krijgt in zijn werk te maken met alle eisen die in NEN 1010 staan. Met een norm voor de algemene installatiepraktijk is NEN 4010 voor veel installateurs voldoende om hun veelvoorkomende werkzaamheden uit te voeren.

Schneider Electric Oplossingen Bovenstaande norm en wetgeving leiden tot de nodige veranderingen.

www.se.com/nl

31

NOVEMBER 2021

Zintuigen van de openbare ruimte

De stad van de toekomst volgens René van de Ven (Sustainder)

D

e Tesla van de openbare verlichting. Dat is hoe hij andere partijen Sustainder wel eens hoort omschrijven. René van de Ven, CEO van het jonge Nederlandse bedrijf, zegt het als volgt: “We kijken op een nieuwe manier naar licht, vanuit andere expertisegebieden. Dat heeft een uniek product opgeleverd.”

René van de Ven

32

Een Nederlands product, dat ondanks haar korte geschiedenis al ruim 250 gemeenten in Nederland en Duitsland van slim licht voorziet. René: “De transformatie naar ‘smart cities’ staat overal hoog op de agenda. Maar hoe precies, dat is nog

niet uitgekristalliseerd. Onze armaturen, voorzien van innovatieve software, passen in de vraag van nu. Maar ze bieden ook de mogelijkheid om met toekomstwensen mee te bewegen.”

Modulair systeem

Dat de vraagstelling in de openbare ruimte verandert, is duidelijk. Nieuwe wet- en regelgeving dwingt tot steeds meer meetbaarheid, flexibiliteit én duurzaamheid. Sustainder transformeert de ouderwetse lantaarnpaal tot een ‘centrale hub voor de smart city’. Een dynamisch LED-systeem dat niet alleen veel energiezuiniger en efficiënter werkt, maar ook kan worden uitgebreid met allerlei nuttige sensoren en software. Denk aan geïntegreerde camera’s, microfoons en/of sensoren die de luchtkwaliteit monitoren. De armaturen zijn bovendien gemaakt om op afstand te kunnen beheren, en zo

Made in Holland

op onnodige ritten voor beheerders en installateurs te besparen.

René: “We leveren een modulair systeem, met verwisselbare cassettes.

Wat je nu ziet in de openbare ruimte, is dat er verrommeling optreedt.

Wat camera’s hier en sensoren daar: alles hangt door elkaar en de helft wordt niet meer gebruikt. Wij staan ervoor om dit veel strakker en duurzamer te organiseren, met de ‘lantaarnpaal’ als middelpunt. We noemen onze armaturen ook wel de oren, ogen en neus van de omgeving.

Duurzaamheid stellen we daarbij in alles voorop. Oude cassettes worden gedemonteerd en hergebruikt. En aan het einde van de levensduur zijn alle componenten demontabel en herbruikbaar.”

SLIM VERLICHTEN De duurzame basis van Sustainder Smart by Design

Bij productie, gedurende gebruik en na afloop hebben onze producten een minimale impact op het milieu.

Het productieproces in onze smart factory is ingericht op het minimaliseren van energieverbruik, CO2-uitstoot, afval en verspilling van grondstoffen. Door gebruik te maken van hoogwaardige materialen kunnen we bovendien minimaal onderhoud en een lange levensduur garanderen.

Productie in Nederland

Met de productie in eigen land beperken we de CO2-uitstoot die voortkomt uit transport van producten en mensen. Onze fabriek in Emmen geeft daarnaast een belangrijke en duurzame impuls aan de economie en werkgelegenheid in Noord-Nederland. Ook het innovatieklimaat in de regio wordt versterkt.

(Nog) minder energieverbruik

LED-verlichting biedt onze klanten een energiebesparing tot 60% ten opzichte van conventionele verlichting. Onze armaturen kunnen daarnaast standaard worden gedimd op momenten dat er minder licht nodig is. Met deze functionaliteit is het mogelijk om tot 50% extra energie te besparen. Bij gebruik van bewegingsdetectie loopt dit percentage op tot 80%.

Dutch design

Slimme armaturen dus, ontworpen én geproduceerd in Nederland. Om de motivatie achter die keuze te begrijpen, gaan we terug naar het ontstaan van het bedrijf. René: “Sustainder is ontstaan in 2017, nadat Philips besloot haar armaturenfabriek in Emmen te sluiten en de productie naar het buitenland te verhuizen.

Maar die fabriek was belangrijk voor de werkgelegenheid in Noord-Nederland, dus werd er gezocht naar een manier om die te behouden. Dat is gelukt, door de armaturen te laten samenkomen met de intelligente besturingssystemen van het Bredase Dazzletek.”

De producten die sindsdien ontwikkeld zijn – armatuur Anna en armatuur Alexia, in combinatie met een uitgebreid scala aan software-opties – zijn dus helemaal van Nederlandse bodem. Tot het (prijswinnende) design aan toe: daar werd het Rotterdamse ontwerpbureau Spark voor aangehaakt. De productie vindt volledig plaats in Emmen. René: “Daar ben ik het meest trots op. Dat we een mooi Nederlands bedrijf zijn en dat elke bestelling werkgelegenheid in eigen land creëert.”

De stad van de toekomst is een duurzame stad

De armaturen van Sustainder slaan enorm aan bij gemeenten. Na een opstartfase van ‘overal aanbellen en ons verhaal vertellen’, komen de klanten nu veelal uit zichzelf. René: “Het product past in hun toekomst-

plaatje. En dat dat plaatje nog niet vastomlijnd is, omdat niemand in de toekomst kan kijken, is juist een match met het modulaire systeem.”

Zo ontstaat na een jaar of vijf ruimte om de horizon te verbreden. René: “In de private sector zien we ook een enorme markt. Denk aan ziekenhuizen, hotels, datacenters, parkeerplaatsen, fabrieken… ook daar groeit de behoefte aan een toekomstproof systeem.” In de zoektocht naar een geschikte partner om deze markt mee te bedienen, kwam Sustainder al snel bij Koninklijke Oosterberg uit.

René: “Oosterberg is een familiebedrijf met een cultuur die bij ons past.

We delen de focus op continuïteit en de lange termijn.”

Nieuwe markt

Met de toevoeging van Sustainder als leverancier breidt Koninklijke Oosterberg haar onderscheidende assortiment op het gebied van slimme verlichting uit. Sustainder zet met de overeenkomst stappen in een nieuwe markt. Benieuwd naar de slimme armaturen van het merk?

Koninklijke Oosterberg helpt je graag op weg! Neem contact op met onze lichtspecialisten voor meer informatie.

33

agila

Made in Germany

NOVEMBER 2021 Kantoor armatuur

Design fascineert met verlichtingstechnologie

Highlights •

Elegante lichtlijn met enkelvoudig micro-rooster en indirect aandeel Vrijwel verblindingsvrij Geschikt voor beeldschermwerkplekken Hoge kwaliteit: Gemaakt in Duitsland Energie besparen met „netlife“ besturingstechnologie Nauwkeurige/efficiënte lichtsturing door heldere 80°-lens Geïntegreerde driver LED verkrijgbaar in warm wit, neutraal wit of met tunable white-technologie Ook verkrijgbaar als Lichtband-, opbouw-, inbouwen wandarmatuur

• • • • • • • •

5

a r g a r a n ti

e*

ja

≥80

CRI

„netlife“ besturingstechnologie Bluetooth-technologie maakt handmatig bedienen en dimmen via Casambi of Osram apps mogelijk.

Een extra sensor biedt aanwezigheidsdetectie en daglichtregeling.

30 70

Sensor armatuur-opbouwset Regiolux vcard

REGIOLUX @ SOCIAL MEDIA Agent voor Nederland: Van Klingeren industrial agencies Tel.: 0348-416170 E-mail: info@regiolux.nl Internet: www.regiolux.nl

34

Regiolux GmbH Hellinger Straße 3 D 97486 Königsberg T +49 9525 89 0 info@regiolux.de www.regiolux.de

Gebruik je eigen zonne-energie met Niko Home Control Huisautomatisering is zoveel meer dan je klanten extra comfort en veiligheid geven. Met Niko Home Control hoeven ze geen moeite meer te doen om energie te besparen. Ze hebben dag en nacht zicht op hoeveel energie ze verbruiken en zelf opwekken. Met verschillende energiebesparende functies halen ze gemakkelijk hun energieverbruik naar beneden: • optimaal verbruik van eigen zonne-energie • beheer het verbruik van elk toestel in huis • alles uit met één druk op de knop • slim ventileren en verwarmen • gemakkelijke koppeling met verschillende HVAC systemen PA-1093-03

www.niko.eu

Wij laden uw elektrovoertuig

eMobility by ABL. ABL is een pionier op het gebied van elektromobiliteit. Dit onafhankelijke familiebedrijf uit Lauf produceert wallboxen en laadpalen voor particulier, semi-openbaar en openbaar gebruik. In november 2020 heeft het sales-team van de nieuw opgerichte verkoopvestiging ABL Nederland B.V., gevestigd in Arnhem, de verkoop in Nederland overgenomen www.ablmobility.nl