Koantjes uit de smoutpot

Moet er nog zand zijn?

Ik kreeg een vraag over het verdwenen gebruik van het zand strooien in huis. Betrokkene had zijn grootmoeder nog horen vertellen dat ze zand kocht bij de zandleurder om het in sierlijke tekeningen rond het haardvuur te strooien. Hij vroeg om meer uitleg.

Het zit hem zo. De vloer in eenvoudige huizen bestond eeuwenlang uit aangestampte leem of klei. Enkel bij de gegoede burgerij was er een tegelvloer in huis. Een lemen vloer mag men enkel door vegen reinigen, niet schuren en zeker geen water gebruiken want hierdoor wordt de leem los geschuurd of, indien met water doorweekt, terug zacht. Bij het vegen gebruikte men vochtig zand en hoe fijner het zand hoe beter de reiniging. Na de veegbeurt werd het zand gewassen om het grotendeels te hergebruiken. Het was steeds vrouwenwerk. Fijn wit zand werd aangekocht bij de zandleurder. Onder het roepen van een straatdeuntje trachtte hij zijn waar aan de vrouw te brengen:

Zand, zand schoon wit zand voor 15 cens de mand.

En is dat nu geen schoon wit zand voor 15 cens de mand?

Na verloop van tijd was in vrijwel elk woonhuis de vloer betegeld en werd op zaterdag de stenen vloer met water en zand flink proper geschuurd. Op zondag moest het huis piekfijn in orde zijn en werd, bij wijze van versiering, de vloer vooral rond de haard met zandkrullen kunstig opgetooid. Hierbij werd zeer droog wit zand door middel van een oude koffiekan uitgegoten of het werd gewoon met de losse hand uitgestrooid. Was er een huwbare dochter in huis dan werden ook op het pad vóór de inkomdeur zandtekeningen gelegd. De boodschap was voor iedereen duidelijk. Later kwamen verpulverde sintels of kolengruis als vloerschuurmiddel in gebruik. Hiermee werden ook de potten en pannen uitgeschuurd en flessen uitgespoeld. Soms werden betegelde vloeren ook nog met koffiegruis geschuurd, door de inwerking van de koffie kregen de klassieke Boomse tegels een helrode kleur.

Niet alleen om de vloer te reinigen werd zand gebruikt, ook het tafelblad werd er mee proper geschuurd en een nat schrijfstuk werd, bij wijze van vloeipapier, met zand bestrooid.

Guido Van der Eecken

Wil je wat meer uitleg over een heem- of volkskundig onderwerp? Stuur jouw vraag naar: ordevandesmoutpot@oosteeklo.be.

Kortverhaal

Brief aan Adela (Deel 6)

Op de gevel naast de grote voordeur hangt een plakkaat met sierlijk opschrift ‘Dokter- Maseur P’. Nestor draait snel de sleutel om en opent de deur. Hij kijkt schichtig om zich heen voor hij het voorportaal binnenstapt. Ik heb het nare gevoel dat we gevolgd worden. Er zit niks anders op dan Nestor achternagaan, aangezien ik geen idee heb hoe ik ooit terug thuis moet komen. We komen in het voorportaal waar een prachtige dubbele deur met raamwerk, de kou verhindert in de hal te komen. In de hal ligt een zwart-witte vloer in dambordpatroon. Daar neemt een bediende zijn jas aan, alsof het nooit anders is geweest. “Welkom terug Meneer”, zegt de dame. “Dit is Eglée, de verpleegkundige die me voortaan zal assisteren in de praktijk.” “Brengt u zo dadelijk haar uniform naar de spreekkamer?” Ze verdwijnt door een deur die in de trap is verwerkt. “Excuseer?” Ik begrijp er niks van. Maar ik heb een dringendere vraag: “Jij bent de arts uit het artikel die werd vermoord, is het niet?!” Ik kan me niet langer bedwingen en verhef mijn stem: “Je wist wat je deed in de geheime gang!” “Waarom heb je dit voor me achtergehouden, wat heb je te verbergen!?” Mijn stem trilt. “Waarom heb je me in godsnaam meegesleurd naar 1918?!” Terwijl Nestor zijn jas aan de bediende gaf, zag ik de krant liggen op een tafeltje vlakbij de deur. De datum: 11 oktober 1918. Wereldoorlog I zou over een maand aflopen. Maar dat betekent dat op dit moment de Spaanse griep volop woedt. Nestor kijkt me met een serieuze blik aan. “Niet hier. Volg me”, zegt hij gebiedend en leidt me naar een deur waar vlakbij een rij stoelen staat. Dit is vermoedelijk de wachtkamer. Nestor opent de deur met een vloeiende beweging en we lopen zijn dokterskabinet binnen. De geur van ontsmettingsalcohol hangt er in de lucht. Hij gaat naar de stoel waar een witte overjas op de leuning hangt en trekt deze aan. De stethoscoop hangt hij om zijn nek.

“Ga zitten.” Zegt hij. Ik vertrouw dit voor geen meter. Wat is hij van plan? Mijn hartslag gaat met honderd per uur. Ik ben op zoek naar een potentieel wapen en scan de ruimte: rechts van mij staat de onderzoekstafel met vlakbij een metalen karretje. Daarop ligt een stapel katoenen doeken en staat een bassin gevuld met water. Hier kan ik weinig mee. Aan het hoofdeinde van de onderzoekstafel staan glazen kasten tegen de wand.

Deze het dichtst bij mij bevat verschillende bruine flessen gevuld met vloeistoffen en tabletten. Op het schap onder de flessen liggen medische instrumenten. Bingo. Ik herken onder andere een scalpel en een glazen injectiespuit. “Ik luister” zeg ik gedecideerd en kruis mijn armen over elkaar. Ik bereken snel hoeveel stappen ik nodig heb om bij het scalpel te komen. “Had je me geloofd als ik je iets had verteld?” Vraagt Nestor me. “Nee.” Zeg ik eerlijk. “Niemand weet dat je kan tijdreizen door de geheime gang, en dat wil ik graag zo houden.” “Ik vraag me alleen af wat ik hiermee te maken heb?” En hoop dat er eindelijk antwoorden komen.

“Papa?” een vrouwenstem klinkt vlakbij. “Pardon, ik wilde niet storen, maar de deur stond open en ik hoorde dat de verpleegkundige is aangekomen.” “Ik wilde haar heel graag ontmoeten.” In de deuropening staat een jonge vrouw, ze moet haast even oud zijn als ik ben, met bruine, opgestoken haren. Ze kijkt me onderzoekend aan met haar warme, amberkleurige ogen. “Adela”, zegt Nestor aka Dokter Maseur. “Dit is Eglée.”

Mijn maag draait in een knoop. “J-Jij bent Adela… .” Ik voel het bloed uit mijn gezicht wegtrekken. Mijn hand gaat automatisch naar de brief waar dit alles ronddraait, die in mijn jaszak zit. Want die was eigenlijk voor haar bedoeld. “Moet ik haar de brief geven?” vraag ik me bij mezelf af. Ik bedenk me net dat de ‘vermoorde arts’ in kwestie, springlevend voor me zit en besluit het voor mezelf te houden.

* Penicilline werd pas in 1928 uitgevonden.

Es ’t eetn aw greed

Kabeljauw met koriandersaus

Foto: Myriam Standaert

Benodigdheden: 800 g kabeljauwfilet, 1 bosje koriander of peterselie, 1 chilipeper (naar smaak) of chilivlokken of paprikapoeder, 2 dl olijfolie en 2 uien

Bereiding: Snijd de ui in ringen en stoof hem op een zacht vuur gaar. Snijd de chilipeper in twee. Ontpit en snijd hem in reepjes. Pluk de koriander (peterselie) en leg er een klein beetje apart voor de afwerking. Mix de olijfolie met de koriander (of peterselie), kruid met peper en zout. Verdeel de vis in twee +/- gelijke stukken. Leg de helft van de kabeljauw in een ovenschotel.Verdeel er de ui en over een beetje chilipeper. Opgelet! Chilipeper is pikant. Verdeel er de helft van de korianderolie over. Bedek met de rest van de kabeljauw. Verdeel er de rest van de kabeljauwolie over. Strooi er een beetje chilipeper op. Plaats in de oven op 180°C tot de kabeljauw gaar is. Leg er nog een beetje verse koriander op. Serveer met gebakken kerstomaatjes en puree of rijst. Je kan de olie als saus gebruiken.

Stuur je vragen of suggesties naar myriam@oosteeklo.be.

Bij gebrek aan jonge opvolging in het bestuur stopt FERM, het vroegere KVLV en de Boerinnenbond, haar werking na 102 jaar werking in Oosteeklo. De 87 leden werden in december getrakteerd op een slotfeest met een lekkere maaltijd, een mooi optreden en een geurig aandenken. Daarmee verdwijnt na Femma, het vroegere KAV, de tweede traditionele vrouwenvereniging in ons dorp.

Samen met onafhankelijk studiebureau Idea Consult organiseerde de gemeente Assenede in januari rondetafelgesprekken rond de fusiemogelijkheden voor onze gemeente. De resultaten worden gebundeld en binnenkort voorgelegd aan de gemeenteraadscommissie die zich buigt over een mogelijke fusie. Na de commissie worden de resultaten publiek gemaakt.

Zaterdag 28 januari werden alle succesvolle sporters van 2022 gehuldigd. Daar waren ook een aantal Oosteeklonaren bij. Bij de jeugd was dat atleet Daan Bostyn. Bij de volwassenen waren dat dappere stapper Andy Neyt, kilometervreters op de fiets Bart Van Bouchaute, Stijn Van de Veire en Yannick Allonsius. Bij de teams was dat G-FC De Grasduikers die haar thuisbasis heeft op Jeugd- en sportdomein Ter Walle. De stemgerechtigden kozen Andy Neyt als sporter van het jaar na zijn voettocht van 2507 km naar Santiago de Compostela. G-FC Grasduikers, de succesvolle voetbalclub voor mensen met een beperking, werd verkozen tot sportploeg van het jaar. De sportdienst en de sportraad hopen dat er volgend jaar meer vrouwen genomineerd worden bij de volwassenen.

Dominique Verstuyf (links) uit de Stroomstraat en haar zus Isabelle hebben de GR129 afgewandeld. Gespreid over een volledig jaar wandelden ze het hele traject van Brugge tot Arlon in 23 etappes. Onderweg lieten ze aan verscheidene huizen een kaartje achter, waarop ze regelmatig ook antwoord kregen.

De vrouw die eind vorig jaar verschillende personen in ons dorp benaderde als medewerkster van ‘Kom op tegen Kanker’, en hen aan hoge prijzen pralines verkocht, werd dankzij de tips van de burgers en doorgedreven onderzoek van verschillende politiediensten gevat. Ze werd verhoord en gaf de feiten toe. Ze heeft de slachtoffers vergoed. Haar dossier werd doorgegeven aan het parket.

Het eerste album van Knorr&Knuff is uit. Het is te koop voor € 7,00 bij Drukkerij Stoop en bij Prima Dipritex.

Op 4 februari vierden de Vrienden van de Begijnenakker hun tienjarig bestaan met de kortste koudste triatlon. Deze ijsberen zwommen in de Begijnenakker, fietsten tot aan Ter Walle en liepen een rondje op de Finse piste. Er ligt door het ruimen van de vijver op de oever heel wat uitgegraven grond van perfecte kwaliteit (conform technisch verslag, code 211). Wil jij wat grond? Stuur hen een berichtje. Als dank zijn een vrijwillige bijdrage voor het verdere beheer van de Begijnakker of enkele werkuren tijdens een volgende activiteit altijd welkom.

VBS Kameleon organiseert op dinsdag 14 maart om 19.00 u. een infoavond over zindelijkheid, voor ouders met een peuter. Ze vinden het belangrijk om informatie te bieden, nog vóór jullie peuter naar school gaat. Op het potje gaan is een belangrijke stap voor een kind. Elk kind wordt zindelijk op zijn of haar eigen tempo. Ouders en begeleiders hebben daar een belangrijke, ondersteunende rol in. Tijdens deze infoavond is er aandacht voor allerlei vragen en opvattingen over zindelijkheid en krijg je praktische en concrete tips. Iedereen welkom. Inschrijven vóór 6 maart via catherine.mus@vbsdekameleon.be.