Nederlandse oorlogsgraven in Zuidoost-Azië

Nederlandse oorlogsgraven in Zuidoost-AziĂŤ

De oorlog in Zuidoost-Azië In 1942 is Indonesië nog Nederlands-Indië en ongeveer 300.000 Nederlanders en Indische Nederlanders hebben in de voormalige kolonie hun thuis gevonden. In januari van dat jaar valt het Japanse leger Nederlands-Indië binnen met als doel toegang te krijgen tot de grondstoffen die het land rijk is.

Tijdens de Japanse bezetting worden Nederlandse burgers gevangen gezet in interneringskampen en krijgsgevangenen worden ingezet als dwangarbeider o.a. aan de Birma-Siam Spoorweg. De lokale Indonesische bevolking lijdt onder voedselgebrek en de Japanse wreedheid. Wanneer op 15 augustus 1945 een einde komt aan de Tweede Wereldoorlog breekt een nieuwe strijd aan: de onafhankelijkheidsoorlog.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog in Zuidoost-Azië en de strijd daarna verliezen ongeveer 34.000 Nederlanders hun leven.

Birma-Siam Kruis - Menteng Pulo

Het columbarium - Menteng Pulo

Nederlandse Erevelden in IndonesiĂŤ

Bijna 25.000 slachtoffers liggen begraven op zeven erevelden op Java.

Oorspronkelijk lagen hun graven op 22 erevelden verspreid over de hele archipel. Na de soevereiniteitsoverdracht werden in de jaren zestig op

verzoek van de Indonesische regering de graven geconcentreerd op het

eiland Java. De Nederlandse erevelden op Java worden beheerd door de Oorlogsgravenstichting vanuit ons kantoor in Jakarta.

Een bezoek aan de erevelden

De erevelden in IndonesiĂŤ zijn zeven dagen per week geopend van 07.30 tot 17.30 uur en de entree is vrij. Op ieder ereveld vindt u een pendopo

waar u in alle rust de grafregisters en andere informatie kunt doornemen.

Onze medewerkers zijn altijd bereid u te helpen bij het vinden van een specifiek graf.

Menteng Pulo Op Ereveld Menteng Pulo in Jakarta liggen Nederlandse en Indische

slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog begraven. Mannen, vrouwen

en kinderen die omkwamen in de Japanse kampen of tijdens de Bersiapperiode en Nederlandse militairen die sneuvelden in de onafhankelijk-

heidsoorlog. In het Columbarium naast de Simultaankerk bevinden zich

754 urnen met de asresten van in Japan omgekomen en daar gecremeerde Nederlandse krijgsgevangenen.

De Simultaankerk - Menteng Pulo

De hemelboom - Ancol

Luchien Ubels

Ereveld Ancol

Ancol ‘They shall not grow old, as we that are left grow old’ is te lezen in de Poem for the Fallen op Ereveld Ancol. In dit voormalige moeras executeerde het Keizerlijk leger van Japan honderden mannen en vrouwen (meestal door onthoofding); Nederlanders en ook Indonesiërs die in verzet kwamen tegen de Japanse bezetting. De lichamen werden in het moeras gedumpt.

Na de oorlog zijn de slachtoffers herbegraven. Doordat de lichamen vaak teruggevonden werden in massagraven was afzonderlijke identificatie niet meer mogelijk en zijn veel graven naamloos. Een stille getuige van de gebeurtenissen is de oude hemelboom, die de plek markeert waar volgens een ooggetuige vele executies plaatsvonden.

Onder de hemelboom ligt het graf van Luchien (Luut) Ubels. Door een tragische persoonsverwisseling werd zij in 1943 door de Japanners gearresteerd toen zij op zoek waren naar L. Ubels, haar broer Lambert (Sam).

Lambert was in de problemen gekomen toen hij weigerde een loyaliteitsverklaring te tekenen. Mogelijk heeft Luut de persoonsverwisseling door gehad en heeft zij zich voor haar jongere broer opgeofferd. Ook zij heeft bij de Kempetai geweigerd de loyaliteitsverklaring te ondertekenen en is in september 1943 geëxecuteerd. Luut was toen bijna 24 jaar. Sam heeft de oorlog overleeft.

Pandu Ereveld Pandu in Bandung is de rustplaats voor onder andere de militairen van het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) en de Koninklijke

Landmacht. De monumenten op het ereveld verwijzen naar de band die Bandung heeft met het KNIL. Naast militairen liggen er burgers die zijn omgekomen in de interneringskampen van Bandung en omgeving en tijdens de Bersiap-periode.

KNIL monument

Ereveld Pandu

Tombes ‘onbekende soldaat’ en ‘onbekende burger’

Junyo Maru monument

Ereveld Leuwigajah

Leuwigajah Op het ereveld Leuwigajah in Cimahi bij Bandung liggen zowel burgers

als militairen begraven. Al tijdens de Japanse bezetting werd een braakliggend stuk grond achter de gelijknamige openbare begraafplaats

gebruikt voor het begraven van overledenen uit de interneringskampen

in de omgeving. Met 5181 graven is Leuwigajah qua aantallen slachtoffers het grootste van de Nederlandse erevelden op Java.

Het Japanse vrachtschip Junyo Maru, met aan boord 2300 krijgsgevangenen en 4200 inheemse dwangarbeiders (romusha’s) was op weg naar Pakan Baroe toen het op 18 september 1944 werd getorpedeerd voor de westkust van Sumatra. Hierbij kwamen ruim 5.600 mensen om het leven.

Voor de slachtoffers van de Junyo Maru is op het ereveld Leuwigajah een monument opgericht.

Ereveld Kalibentang

Monumenten vrouwen- en jongenskampen

Kalibanteng Het Ereveld Kalibanteng wordt vanwege het grote aantal daar begraven vrouwen en kinderen ook wel het ‘vrouwen-ereveld’ genoemd. Zij zijn slachtoffers van de Japanse interneringskampen van Midden Java: o.a. Ambarawa, Banjoe Biroe, Lampersari, Halmaheira, Bangkong,

Gedangan en Karangpanas. De monumenten voor de vrouwen- en de jongenskampen herinneren aan hun verhaal.

Het ereveld heeft de vorm van een gelijkzijdige driehoek. Aan de westzijde liggen voor het grootste deel vrouwen begraven en aan de oostzijde voornamelijk mannen. In het centrale deel liggen de kindergraven.

Candi Ereveld Candi is het enige Nederlandse militaire ereveld in IndonesiĂŤ.

Het ereveld is aangelegd op initiatief van het eerste contigent Nederlandse troepen, onderdeel van de Tijgerbrigade, die in maart 1946 in Semarang

aankwam. Op het ereveld liggen bijna 1000 militairen van het Koninklijk

Nederlands-Indisch Leger (KNIL) die sneuvelden tijdens de Tweede Wereldoorlog en de conicten daarna.

Ereveld Candi

Kembang Kuning Op Ereveld Kembang Kuning in Surabaya liggen slachtoffers die in

dienst waren bij de Koninklijke Marine, burgerslachtoffers van de kampen op Oost-Java, militairen van de Koninklijke Landmacht en het KNIL.

Op Kembang Kuning vindt u onder andere het Karel Doorman monument.

Dit monument is opgericht ter nagedachtenis van de 915 marinemannen die omkwamen tijdens de Slag in de Javazee en die een zeemansgraf hebben.

Karel Doorman Monument

Ereveld Kembang Kuning

Birma-Siam Spoorweg

Kanchanaburi war cemetery

Graven van krijgsgevangenen Veel krijgsgevangenen werden door de Japanse overheersers als dwang-

arbeider te werk gesteld aan de beruchte Birma-Siam Spoorweg tussen het toenmalige Birma (Myanmar) en Thailand. Velen hebben dit niet overleefd.

Tijdens de aanleg van deze spoorweg stierven ook bijna 3000 Nederlandse krijgsgevangenen. Zij werden na de oorlog herbegraven op de erevelden Chungkai en Kanchanaburi in Thailand en Thanbyuzayat in Birma. Deze

erevelden worden beheerd door de Commonwealth War Graves Commission (CWGC), onze Britse zusterorganisatie.

Nog meer Nederlandse militairen in krijgsgevangenschap stierven buiten Nederlands Indië. Zij liggen onder andere begraven op erevelden van de CWGC op Ambon, Hong Kong en Singapore. Daarnaast liggen ongeveer 145 Nederlanders, Chinezen en Indonesiërs, veelal koopvaardijlieden, begraven op diverse begraafplaatsen in Australië.

Korea Na de Tweede Wereldoorlog brak in Korea een conflict uit om tweedeling van het land te voorkomen. Toen het zuiden onder de voet gelopen dreigde te

worden, besloten de Verenigde Naties tot het sturen van een internationale troepenmacht. Elf lidstaten namen hieraan deel, waaronder Nederland. De

slachtoffers van dit conflict rusten op het United Nations Memorial Cemetery te Busan. Op dit ereveld rusten 2.299 slachtoffers waarvan 117 Nederlanders.

Pelgrimsreizen

Nog eenmaal een bezoek brengen aan het graf van een vader, moeder,

broer, zus of ander familielid in Indonesië, Thailand of Myanmar; dat maakt de Oorlogsgravenstichting mogelijk met haar pelgrimsreizen.

De Oorlogsgravenstichting organiseert jaarlijks pelgrimsreizen naar de

erevelden op Java (Jakarta, Bandung, Semarang en Surabaya) of Thailand en Myanmar. De pelgrims bezoeken tijdens hun reis, onder deskundige

begeleiding de erevelden, waar zij na een vaak emotionele herdenking de

gelegenheid krijgen bloemen te leggen bij de graven van hun familieleden.

Naast het bezoek aan de erevelden is er ook ruimte voor een toeristisch

programma. Er is een goede balans gezocht tussen de emotionele beleving en ontspanning.

Deze reizen worden mede mogelijk gemaakt door het vfonds met middelen

uit de Nationale Postcode Loterij en de BankGiro Loterij. Uw deelname aan deze loterijen wordt daarom van harte aanbevolen.

Bloemleggingen

Een bloem op een graf is een mooi symbool. Het zegt ‘je bent niet ver-

geten’. Het is echter niet voor iedereen mogelijk dit persoonlijk te doen, zeker niet als een graf zich aan de andere kant van de wereld bevindt.

De Oorlogsgravenstichting biedt nabestaanden de mogelijkheid aan

namens hen bloemen te leggen op de graven in Indonesië, Thailand en Myanmar. U doet dit eenvoudig via onze website of door contact op te nemen met de Oorlogsgravenstichting.

Ik meld mij aan als donateur 0 Ik meld mij aan als donateur van de Vrienden van de Oorlogsgravenstichting.

Daarmee lever ik een vaste jaarlijkse bijdrage en steun de projecten van de

Oorlogsgravenstichting.

0 Ik steun de projecten van de Oorlogsgravenstichting met een eenmalige donatie

van â‚Ź

Achternaam: de heer/mevrouw* Voornamen voluit: Geboortedatum: Adres: Postcode en woonplaats: Land: E-mailadres: Wanneer er sprake is van een relatie tot een oorlogsslachtoffer vragen wij u de volgende gegevens in te vullen: Naam en voorletter(s) oorlogsslachtoffer: Geboortedatum slachtoffer: (Familie)relatie tot slachtoffer: Hierbij machtigt ondergetekende de Stichting Vrienden van de OGS â‚Ź per maand / per jaar / eenmalig* van onderstaand rekeningnummer af te schrijven.

Mijn IBAN rekeningnummer:

N L Datum:

Handtekening:

U kunt dit kaartje sturen t.a.v. Vrienden van de Oorlogsgravenstichting, Antwoordnummer 994, 2508 VD Den Haag. Een postzegel is niet nodig.

Aanmelden kan ook digitaal via www.oorlogsgravenstichting.nl/word-donateur. *doorhalen wat niet van toepassing is

Onderhoud Kalibanteng

Over de Oorlogsgravenstichting

De Oorlogsgravenstichting heeft ongeveer 180.000 mensen geregistreerd als oorlogsslachtoffer. Zij zijn gevallen sinds 9 mei 1940, het begin van de Tweede Wereldoorlog tot heden. Al deze mensen hebben een verhaal, soms indringend soms kort of eenvoudig. De Oorlogsgravenstichting

wil de herinnering aan deze mensen levend houden. Niet alleen voor de huidige generatie, maar ook voor de toekomstige generaties. Dit doen

wij door hun verhalen te verzamelen en door te vertellen, door hun na-

men te registreren en te noemen en door het onderhouden van de 50.000 Nederlandse oorlogsgraven waar ook ter wereld. Voor meer informatie en mogelijkheden om ons werk te steunen, kunt u terecht op onze website www.oorlogsgravenstichting.nl.

Steun ons

Draagt u het werk van de Oorlogsgravenstichting een warm hart toe? Als

donateur steunt u de Vrienden van de Oorlogsgravenstichting met een structurele jaarlijkse bijdrage aan de projecten van de Oorlogsgravenstichting.

Aanmelden doet u eenvoudig op onze website of door middel van het kaartje in deze brochure. Een eenmalige donatie is uiteraard ook van harte welkom.

Contact Nederland

Zeestraat 85

2518 AA Den Haag Postbus 85981

2508 CR Den Haag Telefoon 070 313 10 80 info@ogs.nl IndonesiĂŤ

Jalan Panglima Polim Raya 23 Jakarta

Telefoon 00 6221 7207983 info@ogs.or.id

www.oorlogsgravenstichting.nl ING IBAN: NL98INGB0000401000

ABN AMRO IBAN: NL53ABNA0246244097

Volg ons op facebook www.facebook.com/oorlogsgravenstichting

Fotografie Rob Gieling

Kamer van Koophandel Haaglanden 41149180