Vraag&Aanbod 21 - 2023

21

20 oktober 2023 125e jaargang

SLIMME INDUSTRIËLE OPLOSSINGEN ERVAREN EN VERKENNEN P4

Het meest positief dit kwartaal zijn de verspanende bedrijven.

DE SPECIALIST: VEILIGHEID OP DE WERKPLEK P9

Maak is somber gestemd Er is een duidelijke trend dat de groei van de sector de afgelopen kwartalen langzaam afneemt. In het derde kwartaal van 2023 lijkt de afname zich enigszins te stabiliseren. Terwijl de binnenlandse orderpositie nog wat verder afneemt ten opzichte van het vorige kwartaal, verwacht de sector dat de export zich het komende kwartaal voorzichtig gaat herstellen. Alhoewel de werkgelegenheid wat is afgenomen, is de zoektocht naar vakmensen nog nooit zo moeilijk geweest.

Dit blijkt uit de Economische Barometer van Koninklijke Metaalunie.

Bij een op de tien bedrijven zijn er in het derde kwartaal minder mensen werkzaam dan in het tweede kwartaal. Daar staat tegenover dat ondernemers nog nooit zo pessimistisch waren over het invullen van vacatures. Een sector die aanmerkelijk slechter presteert dan gemiddeld in de mkb-maakindustrie, is de metaalwarensector. Maar ook de toeleveranciers aan de bouw zijn niet erg positief over het derde kwartaal. Het meest positief dit kwartaal zijn de verspanende bedrijven.

Orderpositie binnenland

In het derde kwartaal is de binnenlandse orderpositie behoorlijk afgenomen ten opzichte van het tweede kwartaal. Een deel hiervan wordt

jaarlijks veroorzaakt doordat de zomervakantie in het derde kwartaal valt. Bij drie op de tien bedrijven is de binnenlandse orderpositie afgenomen, terwijl deze bij zestien procent

dat acht procent. De verwachtingen ten aanzien van de ontwikkeling van de binnenlandse orderpositie voor het vierde kwartaal zijn niet geweldig. 15 procent geeft aan een betere orderpositie voor het vierde kwartaal te verwachten, terwijl 25 procent van hen een verslechtering van de binnenlandse orderpositie verwacht, per saldo negatief tien procent. De gemiddelde orderportefeuille in weken is in het derde kwartaal relatief sterk gedaald, van gemiddeld 12,7 naar 8,2.

Dit gemiddelde van 8,2 weken ligt overigens maar een week onder het langjarig gemiddelde van 9,1 weken.

'Ondernemers nooit eerder zo pessimistisch over invullen vacatures' is toegenomen. Het derde kwartaal kent daarmee een krimp van de binnenlandse orderpositie van per saldo vijftien procent.

Na een daling van de orderpositiewaardering in het tweede kwartaal, is die in het derde kwartaal weer wat toegenomen. Nu geeft per saldo vijftien procent van de bedrijven aan tevreden te zijn over de binnenlandse orderpositie, een kwartaal eerder was

Orderpositie buitenland

Van de bedrijven die deelnamen aan de enquête, geeft veertig procent aan te exporteren. Zeven procent van de exporterende bedrijven exporteert tot

MACHINEBOUW BLIJFT OPTIMISTISCH OP EMO HANNOVER P12

PRIMEUR NIEUWE VORM WATERSTOF VOOR AMSTERDAM P16

lees verder op pagina 3

van ikantvan Fabrikant Fabr van ikant Fabr gaas geweven gaas Gedrukt geweven Gedrukt Gedrukt geweven gaas

advertenties

HEVA

Staalgaas en Strekmetaal

gaas en geweven Golfgaas Gedrukt en Golfgaas gaas Gedrukt en Golfgaasgeweven metalen alle in gaas en Geweven Golfgaas gaas Geweven metalen alle metalen in alle Golfgaas gaas in Geweven en metalen alle in en gaas Staalgaas Geweven en Staalgaas Geweven en in alle metalen Staalgaas gaas l en Strekmetaa Staalgaas l Strekmetaa Staalgaas l Strekmetaaen Strekmetaa Strekmetaall

Fabrikant van:

Documentatie op aanvraag.

• (Gedrukt)Documentatie gewevenopHeva gaas, weverij aanvraag. metaalgaasweverij BV Metaalgaas Heva BV e asweveri at 7 Lorentzstra metaalgaasweveri BV Metaalga Heva Lorentzstra jj at 7 in alle metalen JH Winterswijk 7102 BV Heva e 7T.: JH Winterswijk Lorentzstraat 7102 0543-512373 • Gepuntlast gaas raat 7T.: Lorentzst 0543-512373 ijk 0543-515919 F.: JH Wintersw 7102 0543-515919 interswijk.nl F.: ijk info@hevaw Wintersw 7102 373 0543-512 T.: • Voorraad enJH maatwerk

REIJGERS & SCHALLIES FORCEERTECHNIEK bv Siegerstraat 8 X Johann 1096 BH Amsterdam 020-4633131 X Tel: info@forceerwerk.nl X www.forceerwerk.nl

tien procent van hun omzet en de overige 33 procent exporteert meer dan 10 procent van de omzet. Van de laatste categorie exporteurs is het exportaandeel van de omzet gemiddeld 33 procent. De ontwikkeling van de orderpositie buitenland is ook in het derde kwartaal van 2023 verder afgenomen. Van de exporterende bedrijven geeft 18 procent aan dat de exportportefeuille is toegenomen, terwijl een op de drie exporterende bedrijven aangeeft dat deze het afgelopen kwartaal is afgenomen.

Ondanks het teruglopen van de exportportefeuille in het afgelopen anderhalf jaar, zijn er net zoveel ondernemers die positief oordeelden over de orderpositie als er ondernemers zijn die deze als negatief beoordeelden. De verwachting voor de orderpositie buitenland voor het vierde kwartaal van dit jaar is positiever dan een kwartaal geleden. 27 procent van de exporterende bedrijven verwacht een groei, terwijl 22 procent een krimp verwacht. Per saldo geeft vijf procent aan groei te verwachten, terwijl dit een kwartaal eerder nog 15 procent krimp was.

Overkampseweg 26 • 8102 PH Raalte Tel.: 0572 - 36 26 00 • Fax.: 0572 - 36 22 98

www.disselhorstmetaal.nl

Geperforeerd, gaas of strekmetaal? www.kabelzaandam.nl

919 T.: 0543-515373 F.: 0543-512 919ijk.nl

op aanvraag.

Documentatie op aanvraag.

Documentatie Documentatie op aanvraag.

0543-515 F.:aanvraag. wintersw j info@heva op Documentatie asweveri metaalga BV op aanvraag. asweveri Heva Documentatie metaalga BV Heva asweveri asweveri jjjjj j Metaalga metaalga BV asweveri BV Heva Metaalga Heva asweveri Metaalga BV Heva e BV 7 asweveri raat eeHeva metaalga BV Lorentzst 7 Heva raat Lorentzst asweveri jj metaalga asweveri BV 7 Heva raat Metaalga BV Lorentzst Heva asweveri Metaalga 7 ijk j Heva raat Lorentzst 77 ijk raat e BV Lorentzst raat JH Wintersw Lorentzst 7102

e

Lees vraag&aanbod ook online ❯ www.vraagenaanbod.nl ❯ voor de hele maakindustrie

JH raat 7102 Lorentzst raat 77 ijk Lorentzst Wintersw JH Wintersw 7102 7 raat Lorentzst Wintersw JH ijk ijk 7102 373 Wintersw Wintersw JH 7 JH 0543-512 raat 7102 7102 373 Lorentzst 0543-512 T.: ijk ijkijk Wintersw Wintersw JH JH 7102 7102 373 0543-512 T.:T.: ijk Wintersw JH 373 7102 373 0543-512 0543-512 T.:T.:

+31 (0)75 681 82 00 info@kabelzaandam.nl

PRODUCTUPDATE P19 Uitgever: MYbusinessmedia.nl

www.lumahengelo.nl

Luma Hengelo

IJZERSTERK IN METAAL.

VEILIGHEID EN ZEKERHEID IN

STOOMTECHNIEK

Van concept tot werkelijkheid, ons plaatwerk kent geen limiet.

Fabrikaat

Engineering Lasersnijden Plaatwerk/constructie Draaien/frezen Poedercoaten

V.O.

Werkdruk

Cap.

Bouwjr.

10 bar 10 bar 10 bar 13 bar 10 bar 12 bar 16 bar 16 bar 12 bar 10 bar 10 bar 13 bar 10 bar 12 bar 12 bar 12 bar 12 bar 8 bar 16 bar

2.800 kg/h 6.000 kg/h 800 kg/h 650 kg/h 400 kg/h 10.000 kg/h 6.000 kg/h 6.000 kg/h 5.000 kg/h 4.000 kg/h 3.500 kg/h 4.000 kg/h 500 kg/h 500 kg/h 1.000 kg/h 2.000 kg/h 1.800 kg/h 200 kg/h 1.200 kg/h

1994 1991 2000 1997 1997 1998 2020 2020 1996 1999 1984 1997 1996 2022 2022 1978 1986 1988 2003

LAGEDRUK STOOMKETEL HKB 6 m²

0,5 bar

300 kg/h

2003

STOOMACCUMULATOR HKB 25 m3

3 bar

Standard Kessel 65 m² Loos 125 m² Loos 20 m² Loos 16 m² Loos 9 m² HKB 237 m² HKB* 133 m² HKB* 133 m² HKB* 130 m² HKB 100 m² HKB* 80 m² Omnical 90 m² Henschel 12,9 m² Prokal / SBK 14 m² Prokal / SBK 25 m² Hagoort 50 m² Hagoort 44 m² Hagoort 5 m² Viessmann 25 m² * Uitgerust met een economiser.

1996

STOOMKETELVERHUUR • Gedurende reparatie van uw ketels • Bij periodieke inspectie • Als tijdelijke capaciteitsverhoging

40 HUURKETELS BESCHIKBAAR Cap. van 60-10.000 kg/h in drukken tot 25 bar.

DRUKVATEN ONDER KEUR STOOMKETELREPARATIE - REVISIE - VERHUUR KETELHUISINSTALLATIE - LEIDINGWERK

Postbus 59, 1440 AB Purmerend · Kwadijkerkoogweg 2, Purmerend Tel. (0299) 42 77 51 · Fax (0299) 47 07 61 · E-mail prokal@prokal.nl

www.prokal.nl

NIEUWS

'De transitie naar duurzamere energiebronnen is van groot belang voor Nederland'

3

20 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

COLUMN ROLF ELLING

ENERGIE De gascentrale Maxima in Lelystad ondergaat momenteel een baanbrekende transitie

Boessenkool draagt bij aan vertransitie waterstofcentrale Bijzonder rassend, be-

dankt allemaal

A

ls je 25 jaar in dienst bent, mag dit worden gevierd. En dat is dan ook gebeurd.

Verbazingwekkend vond ik het aantal reacties die ik heb mogen ontvangen. Vooral via Linkedin.

Onvoorstelbaar hoeveel mensen, bekenden uit de Vraag&Aanbod (maakindustrie) wereld, vrienden, familie hebben gereageerd. Het was voor mij hartverwarmend.

De gasturbine van de gascentrale Maxima in Lelystad.

ALMELO • Bij de vooruitgang naar een duurzamere toekomst speelt Machinefabriek Boessenkool een belangrijke rol in de energiebranche. Boessenkool heeft een groot aandeel in de modificatie aan de gasturbine van de Maxima-centrale in Lelystad.

De gascentrale Maxima in Lelystad ondergaat momenteel een baanbrekende transitie. Engie, eigenaar van de centrale, heeft plannen opgesteld om tot vijftig procent waterstof bij te stoken in de centrale. Naar aanleiding van deze plannen heeft het energie-

vervolg van voorpagina

Na turbulente prijsstijgingen tot en met het eerste kwartaal van dit jaar zijn de prijzen het afgelopen halfjaar gestabiliseerd. In de eerste helft van 2022 gaf per saldo meer dan zeventig procent van de respondenten aan de prijzen te hebben verhoogd. In het derde kwartaal van 2023 heeft een kwart van de bedrijven de prijs verhoogd, tegenover tien procent die de verkoopprijs heeft verlaagd.

Personeel

Bij de bedrijven die deelnamen aan deze Economische Barometer werken gemiddeld 21,5 medewerkers, bijna twintig vaste medewerkers en ongeveer acht procent met een flexibel contract. Het afgelopen jaar

technische bedrijf Ansaldo Energia een speciale opdracht uitbesteed aan Machinefabriek Boessenkool.

Met de capaciteit om zowel op locatie in Lelystad als in de eigen machinefabriek in Almelo precisiebewerkingen uit te voeren, zijn meerdere onderdelen en behuizingen van de turbine bewerkt en aangepast.

Blauwe waterstof

De transitie naar duurzamere energiebronnen is van groot belang voor Nederland. De Maxima-centrale, gelegen op een kunstmatig eiland in het IJsselmeer, streeft ernaar om tot vijf-

tig procent waterstof mee te stoken.

Deze verandering maakt deel uit van een grotere ambitie van Engie waarbij de nadruk ligt op het gebruik van blauwe waterstof – een type waterstof dat wordt gewonnen uit aardgas met als groot voordeel dat de daarbij vrijkomende CO2 wordt opgevangen en opgeslagen. Hierdoor is blauwe waterstof een milieuvriendelijk alternatief voor traditionele fossiele brandstoffen.

Groene waterstof

Er is een duidelijke focus op het verminderen van de afhankelijkheid

ECONOMIE

Maak is somber gestemd schommelde de personele bezetting.

In het derde kwartaal van 2023 krijgt het aandeel bedrijven met minder mensen in dienst wat duidelijker de overhand. Bij een op de tien bedrijven werken minder mensen met een vast contract dan een kwartaal eerder, terwijl vier procent van de bedrijven juist aangeeft meer mensen in vaste dienst te hebben.

Ondanks de afname van het personeel bij meer bedrijven blijft de vraag naar personeel onverminderd groot.

Al meer dan een jaar geeft tenminste de helft van de respondenten aan vacatures te hebben. Meer nog dan in

voorgaande kwartalen denkt van de mkb-maakbedrijven nog maar zestig procent de openstaande vacatures het komende halfjaar in te kunnen vullen.

Winstgevendheid

Het aantal bedrijven dat aangeeft winst te maken, ligt al anderhalf jaar op hetzelfde niveau. Ruim zeventig procent van de bedrijven geeft aan winst te maken, terwijl zeven procent aangeeft verlies te maken. De overige bedrijven draaien quitte. De ontwikkeling van het bedrijfsresultaat is ten opzichte van het eerste kwartaal af-

van gascentrales als hoofdenergiebron. Hoewel blauwe waterstof een belangrijke stap voorwaarts is, kijkt Engie ook naar de toekomst met groene waterstof. Groene waterstof wordt geproduceerd met hernieuwbare energiebronnen zoals zon of wind, wat resulteert in een volledig CO2-vrije productie. Engie investeert momenteel in de technologieën en infrastructuur die nodig zijn om deze groene toekomst te realiseren. www.boessenkool.com

genomen. In het tweede kwartaal van dit jaar was bij een kwart van de bedrijven het bedrijfsresultaat toegenomen, in het derde kwartaal van 2023 is dit afgenomen tot vijftien procent.

Machinepark

Op de vraag of de ondernemer het komende halfjaar verwacht te investeren in machines ten opzichte van het vorige halfjaar, geeft 38 procent aan minder te zullen investeren, 44 procent evenveel en achttien procent verwacht meer te gaan investeren. Deze uitkomst (per saldo negatief 20%) is negatiever dan een kwartaal eerder en ligt onder het langjarig gemiddelde van -15 procent. www.metaalunie.nl

advertentie

Grote aantallen, exact op maat gezaagd.

Staalhard beter in buizen

Baleco beschikt over een breed assortiment in koolstofstalen buizen. Wij bieden flexibele en op maat gemaakte oplossingen, evenals de opslag, verpakking en het transport van onze producten. Exact op maat, herleidbaar, netjes én op tijd.

Het geeft vooral ook aan wat voor impact de social media heeft. Dit wordt in mijn beleving nog wel eens fors onderschat. Maar ga maar eens kijken als je zelf op zoek bent naar iets op het internet. Je kijkt toch al gauw naar de reacties die er op zijn geplaatst.

Dat geldt – denk ik – in mindere mate voor de bedrijven in de maakindustrie, maar toch, ik zou het niet onderschatten.

Binnen de maakindustrie heb je nog steeds te maken met een gunfactor en klanten willen graag worden overtuigd van de kwaliteiten van de processen in het bedrijf. En daar is natuurlijk niets mis mee. Maar de opgang van de sociale media is een feit en daar kunnen ondernemers zeker meer en beter op inspelen.

En dat is wel een dingetje. We kunnen ondernemers hierbij ondersteunen. Zo hebben we Jur de Dalie, een collega van mij, die daar gewoon keigoed in is. Dus heeft u vragen omtrent het sociale media gebeuren, schroom niet en neem contact met ons op. Daar zijn we immers voor, voor het ondersteunen van ondernemers in de (dagelijkse) bedrijfsvoering. Helder toch.

Rolf Elling, hoofdredacteur Reageren?

E-mail: rolfelling@vraagenaanbod.nl Twitter: @VenA_Rolf Facebook: www.facebook.com/vraagenaanbod

4

NIEUWS

20 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

BUSINESS

Damen Naval en ABB bouwen samen aan Anti-Submarine Warfare fregatten VLISSINGEN • Damen Naval heeft gekozen voor het Onboard DC Grid geïntegreerde stroom en distributiesysteem van ABB voor de nieuwe Anti-Submarine Warfare (ASW) fregatten. De Vlissingse scheepsbouwer bouwt vier state-of-the-art fregatten waarvan er twee bestemd zijn voor de Koninklijke Marine en twee voor de Belgische marine.

Het is de tweede samenwerking tussen Damen Naval en de Noorse divisie van het bedrijf; begin 2022 werd ABB gecontracteerd voor het F126-fregattenproject voor de Duitse marine.

ABB’s Onboard DC Grid biedt de operationele efficiëntie en duurzaamheid die de Nederlandse en Belgische marines eisen van hun nieuwe fregatten. De ASW-fregatten gaan de huidige generatie multipurpose fregatten van de Karel Doorman-klasse vervangen en zullen voor meerdere taken inzetbaar zijn. De nadruk zal echter op onderzeebootbestrijding liggen en daarom worden ze ontworpen om zo stil mogelijk te varen om detectie door onderzeeboten zo veel mogelijk te vermijden.

ABBs Onboard DC Grid is een veelzijdig en flexibel elektrisch distributiesysteem. Het systeem voor de ASW-fregatten is voorzien is van energieopslag, transformatoren, motoren en generatoren en zorgt voor minder uitstoot en een groter operationeel bereik. Het is gemaakt voor marine-operaties in uitdagende wateren en omstandigheden. www.damen.com

ECONOMIE

Aantal faillissementen is al een jaar lang stijgende DEN Haag • In september zijn, voor zittingsdagen gecorrigeerd, 25 meer bedrijven failliet verklaard dan in augustus, meldt het CBS. Dat is een stijging van negen procent. De trend van het aantal faillissementen is ruim een jaar stijgend.

In de eerste drie kwartalen van 2023 zijn ruim zestig procent meer bedrijven failliet verklaard dan in dezelfde periode van 2022.

Het aantal voor zittingsdagen gecorrigeerde faillissementen fluctueert aanzienlijk. Dalingen en stijgingen volgen elkaar snel op. Zowel in de bouw als in de industrie nam het aantal faillissementen tegen de trend in af. De bouwnijverheid kende in augustus 52 faillissementen, in september nog dertig. In de industrie gingen in september 22 bedrijven failliet, waar dit er in augustus nog 22 waren. www.cbs.nl

INNOVATIE Nieuwe faciliteit geopend bij UT Twente: het Advanced Manufacturing Centre (AMC).

Slimme industriële oplossingen ervaren en verkennen ENSCHEDE • Fraunhofer Innovation Platform for Advanced Manufacturing van de Universiteit Twente biedt onderzoeksondersteuning aan de maakindustrie in Oost-Nederland.

Naast de universiteit in Enschede is een nieuwe faciliteit geopend op het kennispark: het Advanced Manufacturing Centre (AMC).

seerd op de procesketen van metaal 3D-printen en de andere gebaseerd op een herconfigureerbaar, modulair assemblageproces. Beide zijn sterk geautomatiseerd en worden ondersteund door geavanceerde digitale twins die worden aangestuurd door real-time gegevens.

Het AMC maakt het voor fabrikanten mogelijk om slimme industriële oplossingen te ervaren en te verkennen. Het centrum biedt een uniek platform in Nederland waar bedrijven ideeën en alternatieven kunnen uitproberen, zodat ze de best mogelijke informatie krijgen voordat ze zich committeren aan grote investeringen.

Dit is vooral belangrijk voor kleine bedrijven die zich geen eigen onderzoek en ontwikkeling kunnen veroorloven.

‘Fabrikanten worden voortdurend uitgedaagd om betere producten te leveren, met een kortere time-tomarket en tegen lagere kosten. Consumenten voegen hier nog meer uitdagingen aan toe door oplossingen te vragen die vaak kleine batchgroottes vereisen. De enige manier om deze uitdagingen aan te gaan is door betere productietechnologie, ondersteund door digitale modellen en nieuwe AI-concepten. Het AMC biedt een platform om dit te onderzoeken in combinatie met de specifieke behoeften van industrieën in de regio,’ aldus de Universiteit Twente.

Geautomatiseerd

De locatie is opgebouwd rond twee grote demonstrators, de ene geba-

Uitdagingen

Multidisciplinair team

Het Fraunhofer Innovation Platform aan de UT (FIP-AM@UT) bestaat uit een multidisciplinair team van ingenieurs die zich richten op het bieden van oplossingen voor de lokale maakindustrie. Deze ingenieurs putten uit de kennis en expertise van de UT en het Fraunhofer Institute for Production Technology, gevestigd in Aken (DE), en de rest van het Fraunhofer-netwerk. Gestimuleerd door regionale, nationale en Europese financiering biedt het een one-stop shop voor bedrijven die slimme industriële oplossingen willen verkennen die aan hun behoeften voldoen. www.fip.utwente.nl/about/amc

Van links naar rechts: Prof. Dr.-Ing. Thomas Bergs (Fraunhofer), Prof.

Dr. Vinod Subramaniam (UT), Maurice Herben (Fraunhofer), Prof. Dr. Ian Gibson (UT). (Foto: UT)

ARBO

Veiligheid medewerkers maakindustrie in gevaar EINDHOVEN • Er zijn te weinig veiligheidskundig gekwalificeerde professionals in het Nederlandse mkb bedrijfsleven, stelt de Nederlandse Vereniging voor Veiligheidskunde (NVVK).

De kennisorganisatie zet zich in voor veiligheid en gezondheid in werkprocessen en -omstandigheden, beklemtoont dat arbeidsvoorwaarden structureel worden geschonden, waardoor organisaties te vaak onder druk staan, zodat arbeidsuitval voortdurend op de loer ligt. De arbeidsveiligheid binnen duizenden bedrijven is hierdoor in gevaar.

‘Het tekort aan veiligheidskundigen doet zich vooral voelen in het mkb’, aldus NVVK-voorzitter Rob van Houten. ‘Grote organisaties zijn doorgaans in staat om een hecht team van ‘Health Safety and Environment’ (HSE)-professionals in dienst te hebben en houden. In het mkb is dit vaak níet het geval, mede door de krappe arbeidsmarkt en het nijpende tekort aan veiligheidskundigen.’

De gevolgen kunnen ingrijpend zijn.

Van Houten: ‘Alle bedrijven in Neder-

land merken een sterk toegenomen regeldruk, voortkomend uit onder andere strengere en snel veranderende milieu- en arbowetgeving. Om deze complexiteit te her- en erkennen en managen is de aanwezigheid van veiligheidskundig gekwalificeerde professionals in vrijwel elke organisatie tegenwoordig een must. Ook in het mkb.’

Managementprobleem

Dit wordt op afzienbare termijn een groot managementprobleem voor ondernemingen, vooral in sectoren waar veel gezondheids- en veiligheidsvoorwaarden binnen werkprocessen gelden – denk aan: transport, bouw en maakindustrie. Doordat organisaties minder in staat zijn om risico’s op een juiste manier in te schatten en te voorkomen, krijgen zij vaker te maken met onwerkbare situaties en overtredingen van arbo- en milieuregelgeving.

Het onvoldoende kunnen managen van risico’s die de bedrijfscontinuïteit in gevaar brengen, kan leiden tot ernstige veiligheidsincidenten.

Harmen Dijkman maakt dit als NVVK-lid en QHSE-manager bij meer bedrijven dagelijks mee: ‘Nieuwe en

Het tekort aan veiligheidskundigen doet zich vooral voelen in het mkb.

nog weinig gereguleerde activiteiten steken de kop op en ontwikkelingen als digitalisering en verduurzaming hebben invloed op arbeidsveiligheid.

Juist in deze situatie mag de aandacht voor veilige en gezonde werkomstandigheden niet verslappen. Maar tegelijkertijd stellen wij vast dat bij minder dan de helft van de mkb-bedrijven de bedrijfsrisico’s met een professionele inventarisatie in kaart zijn gebracht, en dat de kosten voor letselschade de

afgelopen jaren honderden miljoenen euro’s bedroegen..’

Van Houten: ‘De NVVK roept alle betrokken partijen – werkgevers, sectororganisaties, opleidingsinstituten en de overheid – op om nu de veiligheid op de werkvloer de prioriteit te geven die het verdient, en meer aandacht te besteden aan de essentiële rol die veiligheidskundigen binnen organisaties spelen.' www.veiligheidskunde.nl

advertentie

Plaatwerk WWW.METALPOINT.NL

D E

B E S T E

I N

5

'Dit is belangrijk voor kleinere bedrijven die zich geen eigen onderzoek kunnen veroorloven'

20 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

ECONOMIE

Meer en betere fysieke ruimte voor bedrijvigheid nodig in 2050 DEN HAAG • Bedrijven nemen nu 2,6% van de Nederlandse oppervlakte exclusief water in. Woningen voor 7,2%, natuur heeft 14,9% en agrarisch terrein heeft 66,3% aan fysieke ruimte. Het kabinet verwacht dat bevolkingsgroei, verduurzamingsambities en de doelstelling van een circulaire economie in 2050 een groei van circa 15% (van 2,6% naar 3%) vergt qua fysieke ruimte voor bedrijvigheid op campussen, scienceparken en bedrijventerreinen.

De ministerraad is op voorstel van minister Adriaansens van EZK akkoord gegaan met het Programma Ruimte voor Economie waarin een nationale aanpak staat voor deze ruimtelijke economische uitdagingen.

Dit nationale programma is eerder in oktober 2022 aangekondigd door het kabinet. Hierin is rekening gehouden met de toegenomen vraag naar ruimte voor bedrijvigheid van jaarlijks 700 hectare tot en met 2030.

Ook economische veranderingen spelen een rol. Voor de transitie naar een duurzaam energiesysteem zijn batterijen, transformatoren, windparken, waterstoffabrieken en hoogspanningslijnen en -stations nodig.

Fossiele brandstoffen vervangen door duurzame vraagt - in elk geval tijdelijk - om extra ruimte op werklocaties. www.rijksoverheid.nl

ECONOMIE

PERSONEEL

Productie daalt hard verge- Vakonbekwame sollicitanten leken met rest van Europa DEN HAAG • De Nederlandse industrie produceerde in het tweede kwartaal van 2023 9,5 procent minder dan een jaar eerder. Daarmee was Nederland na Estland het land met de sterkste afname van de productie binnen de Europese Unie, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek.

De Deense industrie nam met 11,2 procent het sterkst toe in vergelijking met het tweede kwartaal van 2022.

Gemiddeld nam de productie van de industrie in de Europese Unie af met 0,2 procent. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat.

De sterke afname van de productie van de industrie in Nederland ten opzichte van Europa komt voor een groot deel door een daling in de machine-industrie en de chemische industrie. In Denemarken produceerde vooral de farmaceutische industrie meer.

Na de coronadip in 2020 herstelde de Nederlandse industrie vrij snel en bleef groeien tot het tweede kwar-

taal van 2022. In buurlanden was er daarentegen in enkele kwartalen sprake van een daling. Vanaf het tweede kwartaal van 2022 nam de productie van de Nederlandse industrie sneller af dan in de buurlanden.

In tegenstelling tot Nederland en België, produceert Duitsland nog steeds minder dan voor de coronapandemie.

De grote Duitse transportindustrie is hiervoor een belangrijke oorzaak, maar in bijna alle branches blijft de Duitse productie achter bij die van Nederland en België.

Ondanks de daling van de productie zijn Nederlandse industriële producenten minder negatief dan die in buurlanden en het gemiddelde van de Europese Unie, zoals berekend volgens de Europese methode. Het Nederlandse producentenvertrouwen laat sinds maart dit jaar wel een dalende trend zien. Het producentenvertrouwen in Duitsland en België ligt onder het gemiddelde van de Europese Unie. www.cbs.nl

EDE • Ondanks grote aanhoudende tekorten aan technisch vakbekwaam personeel, staat de technische branche nog steeds negatief tegenover het aannemen van personeel uit andere sectoren. Een derde (32%) van de technische bedrijven ergert zich aan vakonbekwame mensen die reageren op vacatures.

Drie op de tien (29%) schrijven sollicitanten zonder de juiste diploma’s zelfs gelijk af.

Ruim een kwart (27%) vindt dat het inwerken van zij-instromers meer kost dan het oplevert. Dit blijkt uit de zevende editie van de TechBarometer van technisch opleider ROVC, dat onderzoek deed onder ruim 1.000 HR-beslissers, 2.700 technici en 1.000 potentiële zij-instromers naar de stand van zaken in de technische branche.

De terughoudendheid wat betreft het aannemen van zij-instromers is logischerwijs ook terug te zien in het aantal organisaties dat investeert om deze groep aan te trekken. Slechts 44 procent van de bedrijven zet zich actief in om meer zij-instromers te werven.

Dat is opmerkelijk, gezien de branche al jaren staat te springen om personeel.

Het aantal openstaande vacatures bij technische bedrijven is anno 2023 zelfs toegenomen met maar liefst 45 procent. En de komende jaren wordt geen verbetering verwacht: acht op de tien HR-beslissers (79%) denken de komende vijf jaar nog een tekort aan technisch personeel te hebben. Dat zij-instromers een belangrijke oplossing vormen voor het terugdringen van het aanhoudende technicitekort in ons land, is iets dat 57 procent van de technische bedrijven wél onderstreept.

Toch blijft bereidheid om hierin te investeren achter.

‘Een gemiste kans’, aldus John Huizing, directeur van ROVC. Hij licht toe: ‘Techbedrijven blijven vasthouden aan strenge eisen voor personeel, ondanks dat de meesten van hen met de handen in het haar zitten door enorme, aanhoudende tekorten aan vakbekwame technici. Hoewel sommigen de noodzaak van het aannemen van personeel uit andere sectoren zien, blijft concrete actie in vele gevallen uit. meer op: www.vraagenaanbod.nl

k, snel en voordelig!

N

E N K E L

S T U K S

E N

S E R I E S

Ondernemen

We gaan weer stemmen

E

r valt wat te kiezen op 22 november. Nog nooit is Nederland zo versplinterd geweest.

Kiezen doe je uit overtuiging, maar het ook wel prettig als een partij jouw belang sterk maakt. Wat moeten we als ondernemers doen? Welke partij komt voor het MKB in Nederland op.

Traditioneel hebben ondernemers baat bij een conservatief gematigd beleid, dat vroeger bij de VVD (ondernemers) en CDA (boeren) geborgd was. Niet te veel overheidsbemoeienis en uitgaven, gematigd loonbeleid en daarmee ruimte om te ondernemen. Die tijd lijkt echter voorgoed voorbij.

‘Rechts’ Nederland, de VVD incluis, lijkt zich vooral druk te maken over migratie, terwijl als meestal goed opgeleide vluchtelingen hier zouden kunnen werken, dat voor veel ondernemers een uitkomst zou zijn om personeelstekorten enigszins op te lossen. Niet genoeg huisvesting? Non-argument, een aantal jaren geleden was zelfs een ministerie van Volkshuisvesting niet nodig en als dit kabinet nou serieus werk maakt van woningbouw in plaats van vooral regulering van de vastgoedmarkt, komt nieuwbouw echt wel van de grond.

De VVD heeft 10 jaar geregeerd, niet alleen, maar wij ondernemers blijken keer op keer het sluitstuk van de begroting in een poging de grote groep ontevreden midden- en lagere inkomensgroepen te pleasen.

Extra Box 2 belastingen, hogere VpB, extra ‘pensioenbelasting’ voor ondernemers zonder BV in Box 3, maar vooral heel veel meer regels, want stel je voor dat iemand bestaande regels oneigenlijk gebruikt. Meteen Kamervragen en reparatiewetgeving, ook al gaat het om een enkeling. En de nieuwe partijen dan? Van Omtzigt moet het nog blijken, maar ook hier lijkt vooral een economisch ‘linkse’ wind te waaien. Van de BBB had ik verwacht, dat een visie vooral ter ondersteuning van de boeren zou zijn, maar helaas behalve stikstof, zien we dat echter niet terug.

Het wordt wellicht tijd voor een echte ‘ondernemerspartij’.

Joachim Driessen, onafhankelijk adviseur

Reageren?

E-mail: redactie@vraagenaanbod.nl

Buizen in elke maat en kwaliteit

Zeecontainers met toegevoegde waarde • Verkoop en verhuur • Nieuwe of gebruikte modellen • Naar wens uitgevoerd in uw bedrijfskleur(en) • Zeecontainers uitgevoerd als kantoor- en magazijnruimte • Milieucontainers

Meer dan 40 jaar ijzersterk vakmanschap

• Leverbaar met afzetsystemen • Maatwerk • Transport met eigen laad- en loskraan Stobbeweg 11 2461 EX Ter Aar Telefoon: (0172) 60 43 43 E-mail: info@pietersecontainer.nl www.pietersecontainer.nl

Tel. +31 (0) 184 609346 Mob. +31 (0) 6 53372021 info@pierresteeltrade.nl - www.pierresteeltrade.nl

6 X 2 METER! 2

Lasersnijden | Kanten | Walsen

2

Staal | RVS | Aluminium

2

Van enkel ontwerp tot grote series bulk

2

Bevoegdheid tot LLoyds hermerken

362600 aanvraag@disselhorstmetaal.nl

362600 aanvraag@disselhorstmetaal.nl Overkampsweg 26, 8102 PH Raalte Tel. 0572-362600 • aanvraag@disselhorstmetaal.nl

Gicom Biddinghuizen | 0321 - 332 682 | metaalbewerking@gicom.nl | www.gicom.nl

Gicom_advertentie_132x92mm.indd 2

Toelevering van: * CNC Draai- en freeswerk * Constructie * Hydrauliek * Engineering * Montage Vlam Machinefabriek B.V. T: 0228-593066 E: info@vlammachinefabriek.nl I: www.vlammachinefabriek.nl

362600 aanvraag@disselhorstmetaal.nl

10-03-2021 11:12

Duurzame oplossingen voor slijtage en corrosie We lossen problemen op of denken al in de ontwikkelingsfase met u mee. Zo helpen we productieprocessen weer op gang, verlengen we de levensduur van materialen, en bieden we een alternatief voor dure of moeilijk verkrijgbare metalen.

Onze adviseurs helpen u graag.

Maastricht +31 43 363 2021 chromin.nl

Kwaliteit in alle lagen

BRUGDELEN ROTEREN MET 35 +35 ROTATIESYSTEEM GIROMATIC® Tijdsbesparing en verbeterde veiligheid dankzij het GIROMATIC® rotatiesysteem voor het veilig, eenvoudig en snel roteren van zware werkstukken met diverse vormen en afmetingen.

DUMETA® levert het GIROMATIC® rotatiesysteem in heel Europa. Met onze ruime ervaring in het roteren en positioneren van zware werkstukken zijn wij in staat om voor iedereen de ideale oplossing te bieden.

Heeft u vragen? Neem vrijblijvend contact met ons op!

fast. safe. easy. tel mail web

+31 541 533 369 info@dumeta.nl www.dumeta.nl

Eigen gereedschapmakerij Eigen gereedschapmakerij is één van de specialismen bij GB Metaal.

GB Metaal Edisonstraat 9, 7601 PS Almelo

Cor-Ten® / S355J0WP Weervast plaatstaal

Leverbare afmetingen uit coil voorraad: Diktes: 0,6 t/m 20 mm Lengtes: tot max. 14 meter Breedtes: 1000 tot max. 2500 mm Uit voorraad leverbaar: platen in diktes 2 t/m 15 mm Bijsterhuizen 5143 NL 6604 LX WIJCHEN www.noviostaal.nl

+31 (0)24-6750840 info@noviostaal.nl www.cortenstaal.nl

194300.pdf

1

24-01-19

0546 - 443111

13:30

www.gb.nu

UIT VOORRAAD LEVERBAAR

KOPER KOPER LAAGGELEGEERD KOPER BERYLLIUM KOPER CHROOM ZIRKOON KOPER COBALT BERYLLIUM KOPERNIKKEL KOPER NIKKEL SILICIUM

www.hemimex.nl T. (073) - 521 91 25 E. info@hemimex.nl

PERFECTIE TUSSEN MENS EN METAAL lassen, lasersnijden, kanten, walsen, engineering, framebouw, constructie, industriële behuizingen, machine- en apparatenbouw

Sinds 1919 biedt Assink & Schipholt betrouwbaarheid en hoogwaardige kwaliteit.

Wilt u meer weten over Assink en Schipholt?

Kijk dan op www.assinkschipholt.nl

uw partner voor gecertificeerd laswerk

9

SPECIALIST

20 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

'Het hoeft allemaal niet veel tijd te kosten, maar neem

het serieus'

Ook met hijsen van lasten gebeuren nog veel ongelukken.

SPECIALIST

bedrijfsvoering • versterking van de concurrentiekracht • “Industriële” marketing • R&D • technisch geschoolde / flexibele arbeidsmarkt • investering • wetgeving

ONDERNEMEN

Paul Hartgers is technologie-adviseur bij PKM advies metaal.

Veiligheid op de werkplek Veiligheid op de werkplek, echt een onderwerp waar iedereen erg blij van wordt als ik daar over begin. Helaas niet. En dat terwijl het over de eigen veiligheid gaat. Als ik veiligheidspunten of verbetermaatregelen benoem, zucht iedereen maar weer eens. Grofweg krijg ik 2 reacties: of men geeft aan dat veiligheid toch alleen maar veel papier- en afschuifwerk is of men stelt dat ongelukken toch niet te voorkomen zijn.

zoals gehoorschade, OPS, kanker, verminderde vruchtbaarheid.

Op zich zijn de maatregelen duidelijk: iedere werkgever voert een risicoanalyse uit, bepaalt op basis van de risico’s maatregelen en ziet er op toe dat deze maatregelen in de praktijk opgevolgd worden. En van alle arbeidsrisico’s zijn maatregelen bekend, deze zijn in diverse Arbo catalogi op Internet te vinden. Per branche zijn er zelfs branche Arbo catalogi waarin alle bekende risico’s en de daarbij behorende maatregelen te vinden zijn. Op internet, vrij en gratis te verkrijgen. Voor gevaarlijke stoffen zijn er de veiligheidsbladen waarin alle risico’s en maatregelen aangegeven zijn.

Op zich hebben beide reacties wel een kern van waarheid in zich, maar in het geheel zijn ze niet waar. Het is waar dat veel inspecteurs vooral veel papier willen zien en dat er veel over veiligheid gepraat moet zijn (aantoonbaar op papier). Ook zien we toch ongelukken gebeuren in bedrijven die het qua veiligheid best goed op orde hebben.

Maar beide reacties verhullen dat men eigenlijk liever niets aan veiligheid doet. Tenminste niet iets wat echt werkt. Statistieken laten telkens weer zien dat er veel ongevallen in de industrie voorkomen. Vooral ongevallen met machines, maar ook met hijsen van lasten en door vallen. Dan hebben we het alleen nog maar over de acute ongevallen, niet over gezondheidsschade op langere termijn

Belemmerend

Waarom toch die negatieve houding als het om (de eigen) veiligheid gaat.

Het kan natuurlijk zijn dat mensen in het verleden al eens zaken hebben meegemaakt. Verder werd er in het verleden heel anders met risico’s omgegaan dan tegenwoordig. En ook ziet men nog steeds ongevallen gebeuren of hoort men daarover.

Daarnaast worden vaak maatregelen als belemmerend ervaren. Dat laatste kan kloppen, maar het is geen reden om daar maar helemaal niets mee te doen. Onderzoek en bespreek of het anders kan, dat is altijd mogelijk.

Er is bij ongevallen wel een vreemd fenomeen: Vaak zijn het toch de ervaren medewerkers die ongevallen krijgen. Dat ligt dan zeker niet aan gebrek aan kennis van de risico’s

of kennis van de juiste wijze van werken. De meeste bedrijfsongevallen in de afgelopen jaren waar ik op afstand bij betrokken was, behelsden ervaren medewerkers. Sommige van heb deden al 20 jaar het werk met dezelfde risico’s.

Er zijn diverse oorzaken voor dit fenomeen te geven. Zo zouden ervaren medewerkers niet meer onder de indruk van de risico’s zijn en er daarom steeds makkelijker mee omgaan. Ook hebben ervaren medewerkers hun opleiding in vroeger tijdens gehad toen er nog niet over arbeidsrisico’s werd nagedacht. Verder zouden ervaren medewerkers hun werk zo makkelijk doen, dat ze minder opletten.

Goed onderzoek is op dit vlak nog niet gedaan, dus de echte redenen zijn onbekend. Toch merk ik wel dat ongevallen met meest voorkomen als men ‘effe snel’ iets doet. Daar zit volgens mij de kern van dit probleem: de ervaring (ik weet het nu wel) in combinatie met even snel iets doen. Men vertrouwd dan toch op de jarenlange ervaring dat alles steeds goed ging.

Zelf doen

Hoe hier mee om te gaan? Immers de risico’s in een werkplaats zijn voor iedereen hetzelfde, maar iedereen gaat er anders mee om. Een van de belangrijkste zaken is dat bedrijfsleiding en directie zelf laten zien dat veiligheid belangrijk is. Dus het niet alleen vertellen, maar het ook zelf doen. Iedereen houdt zich aan dezelfde regels en niet de directie daarvan laten afwijken. Dan toon je

als directie dat veiligheid niet belangrijk genoeg is voor jou. Een compleet verkeerd signaal.

Een tweede lijn is regelmatig herhalen van veiligheidsinstructies. En dan niet omdat de medewerkers deze maatregelen niet kennen. Dat doen ze zeker wel. Maar om ze er regelmatig weer bewust van te maken dat onachtzaamheid tot ongelukken leidt.

Een derde lijn is dat er met de medewerkers inhoudelijk over de maatregelen gesproken wordt. Zij ervaren immers elke dag hoe het werkt. Maak daar gebruik van. Door er over te praten en aan te passen waar nodig, laat je als bedrijfsleiding ook zien dat veiligheid echt belangrijk en werkbaar is. Organiseer eventueel praatjes door deskundigen over bepaalde risico’s en daarbij horende maatregelen. Het hoeft allemaal niet veel tijd te kosten (liever niet), maar neem het serieus. Overigens is het tevoren be-

spreken van maatregelen met alle medewerkers een wettelijke plicht van de werkgever.

De vierde lijn is dat iedere medewerker (ook leidinggevenden en directie) netjes maar beslist wordt aangesproken op verkeerd gedrag. Ook daarmee laat je zien dat veiligheid belangrijk is en dat maatregelen voor iedereen gelden. Bovendien beloont het indirect iedereen die wel veilig werkt.

Kortom: 1. Neem veiligheid serieus en laat dat concreet in de praktijk zien; 2. Herhaal regelmatig kort (bijv 10 minuten per maand) bepaalde veiligheidsinstructies of recent geziene onveiligheden (vergelijk de toolboxmeeting van de VCA); 3. Overleg met alle medewerkers over te genomen maatregelen en pas aan als dat nodig blijkt; 4. Spreek iedereen aan op afwijkend gedrag.

CONTACT OVER DIT ONDERWERP? redactie@vraagenaanbod.nl of hartgers@pkm.nl

www.buislasersnijden.nl L A S E R S N I J D E N . B U I S L A S E R S N I J D E N . WAT E R S T R A A L S N I J D E N . C N C P O N S E N . Z E T T E N . P L A AT B E W E R K I N G . K O N S T R U K T I E precimax_v6.pdf

1

07-03-19

15:38

Enkelstuks, serie- en massaproductie

Gespecialiseerd in dieptrekken Dieptrekken is één van de specialismen bij GB Metaal.

GB Metaal Edisonstraat 9, 7601 PS Almelo 0546 - 443111

www.gb.nu

CNC DRAAIEN CNC FREZEN Ampèrestraat 10 info@precimax.nl 2181 HB HILLEGOM precimax.nl Tel. 0252-521010 Vraag vrijblijvend uw offerte aan, uw aanvraag wordt per omgaande behandeld!

WIJ LATEN U GRAAG ZIEN WAT WE DOEN Holland Mineraal is al veertig jaar een begrip op het gebied van oppervlaktebehandelingsapparatuur en producent en leverancier van straalmiddelen en straalinstallaties.

Wat we maken en hoe het werkt, laten we u graag zien, in het filmpje op onze website of door de QR code te scannen met uw smartphone of tablet.

Tielstraat 8 7418 CS Deventer T +31 (0)570 - 62 11 61 I www.hollandmineraal.nl

Topkwaliteit Laswerk! cad

lasersnijden

ponsen

verspanen

buigen

strekken

walsen

lassen

finishen

opslag

Uw product gratis op voorraad!

Al uw plaat- en laswerk op afroep leverbaar Omdat uw producten in serie en daarmee milieuvriendelijker en goedkoper worden gemaakt, en in ons magazijn (7.000 m2) worden opgeslagen, kunnen wij u op afroep leveren. Dat scheelt u ruimte èn geld!

Uw voordelen • Lagere prijs • Facturering bij afname • Verzekerd van voorraad • Groenste productie

Veluw Metal Creations

...waar vakmanschap, hightech en duurzaamheid hand in hand gaan

Klompenmaker 18 5253 RH Nieuwkuijk

T. (073) 511 85 03 • info@vmc.eu • www.vmc.eu

SPANTECHNIEK | NORMELEMENTEN | BEDIENDELEN

100 % PRODUCTCOMPETENTIE

§ §

Meer dan 60.000 producten Ontwikkeling en productie in Duitsland

§ §

Ergonomie en stabiliteit Meer dan 100 jaar OP SAFE MET KIPP

KIPP NEDERLAND BV Willem Dreeslaan 251 . 2729 NE Zoetermeer . Tel. +31 79 361 12 21 . info@kippcom.nl . www.kippcom.nl

SCAN VOOR ONZE VACATURES

12

UITGELICHT

20 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

EVENEMENTEN EMO Hannover trekt 92.000 bezoekers die vooral automatisering, digitalisering en verduurzaming zien

Machinebouw blijft optimistisch op EMO Hannover

Franc Coenen

De twee hallen die de EMO Hannover 2023 kleiner was, miste je niet. Het leverde hooguit wat minder stappen op je stappenteller; de 1.850 exposanten hadden genoeg machines, gereedschappen, meetsystemen en nog meer meegenomen om de metaalindustrie te laten zien in welke richting de maaktechnologie gaat.

Allereerst de cijfers: 92.000 bezoekers werden eind van de beurs geregistreerd. Al met al bevestigt dat volgens de organisatie de leidende positie die de EMO inneemt, vooral als internationale beurs. Want het aantal internationale bezoekers steeg naar 54 procent en blijft in absolute aantallen al jaren constant. Nederland stond opnieuw in de top 3 van de bezoekerslanden.

Lastige conjuncturele fase

Die bezoekers zagen veel automatisering. De machinebouwers verwachten hier een impuls van, maakte de organiserende vereniging VDW duidelijk aan het begin van de week. 'De conjunctuur zit in een lastige fase, met wereldwijd een zwakke vraag, hogere energiekosten, hogere rentes en een zwak China', zo schetste VDW directeur Wilfried Schäfer op maandagochtend nog het economisch gesternte waaronder de beurs plaatsvond. De productie bij de Duitse fabrikanten draait nog goed, maar de nieuwe orders nemen af. Toch is men bij de Europese koepel, CECIMO, niet pessimistisch. 'De producerende industrie is cruciaal in

Een van de blikvangers bij Starrag was de beweegbare kolom van de STC1250 die nu hydrostatische geleidingen heeft.

de vele veranderingen wereldwijd, zoals het klimaat', aldus Heinz-Jürgen Prokop, president van CECIMO. De onzekerheden die de sector raken, komen van buitenaf. Zoals de hogere rentes die de groei dempen. 'Op korte termijn raakt ons dat', zo zei Marcus Burton, voorzitter van het economisch comité het op de beurs in Hannover. Ook de transitie naar elektrisch rijden raakt de fabrikanten, maar e-mobility biedt anderzijds nieuwe kansen. Net als de transitie naar duurzame energie. Kortom: volgend jaar verwachten ze een stabiele markt met een lichte groei.

Première BMO platform

Als het om automatisering gaat, was de Benelux weer sterk vertegenwoordigd met Cellro, Halter CNC Automation en RoboJob. BMO Automation presenteerde in Hannover een compleet nieuw platform, waarmee het logistieke werk in de productie wordt gescheiden van de vakinhoudelijke verspaning. Het Infinity concept van de Nederlandse speler is modulair: dat wil zeggen dat klanten de opslagmodules eenvoudig kunnen indelen maar ook makkelijk

Frank Biemans, directeur BMO Automation, bij het nieuwe Infinity platform dat de automatiseerder presenteerde op de EMO.

kunnen uitbreiden. Frank Biemans durfde al op de tweede beursdag over een succes te spreken. 'Bezoekers reageren enthousiast en ook machinebouwers.' De eerste twee systemen zijn al verkocht aan Nederlandse klanten. In het nieuwe concept gaat BMO Automation verder dan een robot om de machine te beladen. In de zagerij wordt het materiaal bijvoorbeeld in een speciale kunststof box gezet bij de Infinity wordt afgeleverd. In de toekomst laadt een cobot op een AMR de onderdelen in de cel. De tweede belangrijke innovatie bij de Nederlandse automatiseerder is Optivice, een elektrische klem die zich automatisch instelt op een brede variatie aan werkstukbreedtes. Hierdoor hoeft de operator minder vaak de machine om te stellen. Biemans: 'We willen naar omsteltijd nul.'

De beurs van cobots

Cobots zag je veelvuldig op de EMO. Haimer presenteerde bij DMG Mori op de stand de Haimer Automation Cube: een cel waarin een cobot de gereedschappen voorinstelt. Een tweede cobot op een AMR neemt ze uit de Cube en brengt ze

naar de CNC-machine. DMG Mori zelf heeft de AMR 2000 gedemonstreerd, waarmee bijvoorbeeld in het weekend een volle spanenbak bij de machine wordt opgehaald en vervangen door een lege. De laadcapaciteit van deze AMR bedraagt 2.000 kilogram. DMG Mori heeft deze compacte AMR juist ontwikkeld voor in bestaande fabrieken waar de ruimte vaak beperkt is en de vloeren dikwijls niet helemaal vlak. Automatisering grijpt op deze manier steeds dieper in het hele proces in. Ook ABB liet een concept zien voor het automatisch beladen van werkstukken die ongesorteerd worden aangeleverd.

En Fanuc marketing manager Nils Tersteegen zei het zo: 'Cobots zijn nog steeds nog steeds een rijzende ster in de productie, vooral voor kleinere bedrijven die nu te kampen hebben met tekort aan personeel. Je kunt bijvoorbeeld snel de positie van een cobot veranderen of een onbemande nachtdienst opzetten als dat nodig is.'

Luchtvaart groeit

Een van de groeisectoren voor de verspaning is de luchtvaartindustrie, ook al wil de Europese Unie het

vliegverkeer over afstanden minder dan 700 kilometer afremmen. 'In Azië maar ook Zuid-Noord Amerika groeit de luchtvaart door in de komende jaren', zo zei Alexander Attenberger, CSO van Starrag Group, het. 'Europa zal dan niet meer de grootste markt voor de vliegtuigbouwers zijn als de andere markten gaan groeien.' De medische industrie is een andere groeimarkt voor de Zwitserse groep met tien merken onder één paraplu. De grote première van Starrag op de EMO was de nieuwe Heckert H95 met een palletgrootte van 1.000 mm, de opvolger van de HEC 800. De eveneens nieuwe H85 heeft een iets kleinere palletgrootte, 800 mm. 'Deze machine is echt een succesnummer voor de groep', aldus Attenberger.

Het bewerkingscentrum, klaar voor automatisering met een palletwisselaar of robot, is voorzien van een pinole waardoor je met korte gereedschappen kunt bewerken. Dat komt de cost per part ten goede evenals de productiviteit. Blikvanger op de stand was verder de nieuwe beweegbare kolom voor het 5- of 6-assig bewerkingscentrum Starrag

Heckert heeft een opvolger voor de succesvolle HEC 800, de nieuwe H95.

13

Nederland stond opnieuw in de top 3 van de bezoekerslanden

20 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

De 92.000 bezoekers konden op de stand van Mazak onder andere deze replica van de kroon zien waarmee Charles dit jaar tot koning werd gekroond.

De replica kroon is gefreesd uit een blok aluminium en geprogrammeerd met Open Mind Hypermill.

Spinner brengt met de grote STT 125 een draaimachine op de markt die in 18 varianten leverbaar wordt. Volgend jaar komt er ook een robotinstallatie voor deze machine.

STC 1250, een machine voor de grootverspaning. Deze 12 ton zware kolom kan nu uitgerust worden met hydrostatische geleidingen voor snellere en nauwkeurigere verplaatsingen.

Grote Spinner

Spinner, een van de bijna 700 Duitse exposanten op de EMO, pakte uit met een nieuwe grote machine, de TTS 125, een grotere versie van de TTS 85 met een doorlaat van nu 125 mm. ‘De grootste machine die Spinner momenteel bouwt’, aldus Glenn Heijmans van Limas, de Nederlandse vertegenwoordiger. De machine is in 18 varianten leverbaar, zowel met één, twee, drie of zelfs vier simultaan werkende revolvers, hoofd en tegenspil en revolver met Y-as. De machine heeft maximaal 1255 mm tussen de centers. In eerste instantie bouwt Spinner de machines met Sinumerik besturing, later komt er ook een Fanuc versie bij. Volgend jaar brengt Spinner een Robobox robotlaadsysteem voor deze grote draaimachine die geschikt is om ruw materiaal vanaf een europallet te laden en de

Manuel Schippers van Dormatec vierde met z’n Europese dealers het 10-jarig bestaan.

werkstukken eveneens op een europallet weg te zetten. Met de heftruck kan de cel snel en eenvoudig beladen worden. Spinner gaat net als bij de kleinere Robobox QR codes in het raster gebruiken om verschillende batches door elkaar te kunnen bewerken.

Dormatec viert 10-jarig bestaan

Een van de Nederlandse exposanten op de EMO was dit jaar Dormatec, dat zowel Kemtech als AOF vertegenwoordigde. De importeur / leverancier van hogedrukpompen en olienevelafzuigers vierde in Hannover samen met de Europese dealers het 10-jarig bestaan. Manuel Schippers toonde zich tevreden over de aanloop. 'Vanaf de tweede dag hebben we echt goede aanloop gehad. De EMO is voor ons een mooi platform om met nieuwe dealers in contact te komen.'

Dormatec was tien jaar geleden een voorloper als het om afzuiginstallaties van oliemist in de machine ging. Met de nieuwste AOF systemen zetten bedrijven meteen een goede stap in de richting van het terugdringen van hun energie-

verbruik, dit jaar een belangrijke thema op de EMO Hannover. Dat geldt eveneens voor de hogedruk koelsmeermiddelpompen van Kemtech. Deze zijn tegenwoordig voorzien van een inverter en plc’s zodat ze eenvoudig gekoppeld kunnen worden aan de CNC-machine. Dat levert zowel een besparing op bij de installatie als energiebesparing voor de gebruiker. 'Als je op een bepaald moment van de bewerking slechts 20 bar druk hebt of nog minder hoeft de pomp niet op vol vermogen te draaien.'

Kleinere CO2 footprint

Duurzaamheid was een van de drie hoofdthema’s op de EMO: alle machinebouwers zien mogelijkheden om de energiebesparing sterk terug te dringen, zeker met zo’n 30 procent.

gecontroleerd wordt of alle apparaten wel moeten draaien. Daarnaast wordt met deze optie de CO2 emissie geregistreerd omdat zeker de grotere bedrijven daar in de toekomst door klanten op aangesproken gaan worden. DN Solutions, dat later dit jaar in Dormagen (D) een Europees Technisch Centrum opent, zet hier eveneens op in. President Wonjong Kim zei in een persconferentie op de beurs dat het concern tegen 2050 net zero wil bereiken, ofschoon hij er aan toevoegde wat dit wel een uitdaging is. 'Maar we hebben een heldere roadmap en willen tegen 2030

al 40 procent minder CO2 uitstoten dan nu.' Mazak lanceerde de activiteiten onder de vlag van Go Green en denkt de CO2 footprint van de machines in het gebruik zeker zo’n 28 procent kleiner te kunnen maken. In de nieuwe Smooth besturing komt een energie dashboard dat de operator inzicht geeft in het energieverbruik.

Over twee jaar vindt in Hannover de volgende EMO plaatst. Dan is het precies 50 jaar geleden dat hier de eerste EMO doorging. www.emo-hannover.de

Verduurzamen, met name door het energieverbruik te verlagen en zo minder CO2 uitstoten, was op de EMO bij alle grote fabrikanten een thema. De meesten schatten in dat het stroomverbruik van een machine zo’n 30 procent omlaag kan door een aantal maatregelen. DMG Mori liet bijvoorbeeld zie hoe je de koelsmeermiddelpomp kunt uitzetten of langzamer kunt laten draaien als dat mogelijk is de bewerking. Ook Okuma doet dit in het Eco Suite plus pakket, waarmee voortdurend

De EMO was de beurs van de cobots. Haimer demonstreerde bij DMG Mori de Haimer Automation Cube waarin de cobot de gereedschappen voorinstelt. Een cobot op een AMR brengt ze naar de CNC-machine.

Krachtcilinder met snelslag Snelslag mogelijk tot 150 mm Waarvan Krachtslag mogelijk tot 24 mm Perskracht van 50 tot 200 KN (5 tot 20 ton) Meuleman krachtcilinders en ponssystemen.

Den Ham

w w w. k r a c h t c i l i n d e r. n l

Perfectie in metaalbewerking en plaatwerk Al 35 jaar dé specialist in slimme metaaloplossingen

lasersnijden cnc-zagen walsen cnc-(vloei)boren kanten glasparel-stralen engineering (robot)lassen draai/freeswerk

uw partner voor gecertificeerd laswerk

Ontdek ons op baas-metaal.nl

Robuust. Duurzaam. Design.

Optima Kranen B.V., onderdeel van de Breedveld Groep, is als officieel OMIS-dealer gespecialiseerd in de verkoop van bovenloopkranen, onderhangende kranen, zwenkkranen, portaalkranen en magazijn oplossingen zoals het automatische magazijn kraansysteem dat door OMIS zelf ontwikkeld is.

OMIS en Optima Kranen zijn beide al lang bestaande familiebedrijven en hebben de handen ineengeslagen om de beste kraan- en hijsoplossingen in de Nederlandse markt aan te kunnen bieden. Met afzonderlijk al ruim 50 jaar ervaring in de kranenmarkt kiest u voor degelijkheid, betrouwbaarheid en kennis en daarmee voor het beste advies voor uw vraagstuk.

optimakranen.nl

16

UITGELICHT

20 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

ENERGIE Het eerste schip ter wereld dat elektrisch zal varen, voortgestuwd met waterstof

Primeur nieuwe vorm waterstof voor Amsterdam Evert Bruinekool

De Neo Orbis is het pilotschip dat voor het Europese programma H2Ships wordt gebouwd in opdracht van Port of Amsterdam. Het is het eerste schip ter wereld dat elektrisch zal varen, voortgestuwd met waterstof in vaste vorm als energiedrager: natriumboorhydride.

Voor Port of Amsterdam gaat de Neo Orbis als vlaggenschip fungeren. Hij gaat het oude vlaggenschip De Havenbeheer vervangen. De grote voordelen van de nieuwe waterstofdrager natriumboorhydride zijn de hoge energiedichtheid en het feit dat het op veel plekken veilig kan worden gebunkerd.

Pilotproject

Het schip dient als voorbeeld voor de binnenvaart, shortsea, baggerij, offshore en mogelijk ook patrouilleschepen en marineschepen. Port of Amsterdam gaat met het schip gasten varen door zowel de haven als de stad Amsterdam. TU Delft meldt op

de website: Gerard Lugtigheid ontdekte dat toevoegen van zuiverder water meer waterstof oplevert door.

Lugtigheid is onderzoeker bij H2Fuel en de architect van het huidige NaBH₄-systeem. Dit bracht het proces in een stroomversnelling vanwege de hogere waterstofopbrengst. Stap voor stap wordt er verder gekeken naar bijvoorbeeld wegvervoer zoals vrachtwagens en personenvervoer. Voor dat het in Nederland algemeen goed is, zal er regelgeving en mogelijkheden op tanken/bunkeren moeten komen.

Nieuwe waterstofdrager

De basis van de brandstof voor de Neo Orbis, dat overigens nieuwe

Er wordt een muntje op de kielbalk gelast voor voorspoed en geluk…

De Neo Orbis gaat varen in de haven van Amsterdam. (Foto's: Aernout Steegsta)

wereld betekent, is waterstofpoeder dat bestaat uit natriumboorhydride (NaBH₄). In deze toepassing wordt de poeder gemengd met Ultra Puur Water. Daarna wordt de waterstof vrijgemaakt middels een katalysator.

Deze katalysator kan langere tijd gebruikt worden. De waterstof kun je vervolgens gebruiken voor de brandstofcel om elektriciteit te genereren waarmee de accu’s geladen worden.

Die drijven vervolgens de elektromotor en daarmee de schroef aan.

Bij dit exotherme proces komt niet alleen de in het poeder opgeslagen waterstof vrij, maar tevens komt eenzelfde hoeveelheid waterstof uit het gebruikte zuivere water vrij, omdat

de zuurstof nodig is voor het degeneratie proces. Het waterstof wordt gemaakt op vraag en is volledig veilig ingesloten in de reactiekamer.

Twee reactiekamers

Dit alles gebeurt in de eerste reactiekamer. Omdat het nog een batch proces is, zijn er twee reactiekamers, om nadat het uitgewerkt is, het proces te vervolgen in de tweede kamer en het schip doorlopend van waterstof te voorzien. Voor een kilogram waterstof is 4,7 kg natriumboorhydride nodig en dat is goed voor 33 kilowattuur.

De waterstof kan vervolgens in een brandstofcel gebruikt worden

...voor schip en haar bemanning.

om energie op te wekken. In de brandstofcel ontstaat weer zuiver water dat vervolgens in het proces gebruikt kan worden. Er is na gebruik een restproduct dat aan boord opgeslagen moet worden, de spent fuel. Dat wordt aan wal tot nieuwe natriumboorhydride middels groene stroom gerecycled.

Volgende project

Hans te Siepe, directeur H2 Circular Fuel BV (H2CiF), gehuisvest bij Plant One Rotterdam, is verheugd de pilotschipaandrijving voor Amsterdam te mogen bouwen. H2CiF is de bouwer onder licentie van de natriumboorhydride-installatie, onder

17

'De basis van de brandstof voor de Neo Orbis is waterstofpoeder'

20 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

GROEN STAAL Tata Steel en ABB gaat samen

CO2-reductie staalproductie onderzoeken

het Intellectueel eigendom van H2 Fuel Systems, die Port of Amsterdam implementeert op het schip. 'We bewijzen hiermee dat het systeem echt werkt in de praktijk. Naast dit project bereiden wij een tweede proef voor met een binnenvaartschip.'

Het binnenvaartschip zou één volcontinu werkende reactiekamer moeten krijgen om waterstof te produceren uit natriumboorhydride.

'We zoeken op dit moment nog naar subsidie om dit project te kunnen starten, er is veel geld voor nodig om de eerste in de praktijk te laten werken. Het vervolg op H2 Cargoship gaat verder met het continusysteem.

Met de pilot Neo Orbis tonen we aan dat het systeem werkt in de praktijk, maar het heeft nog even tijd nodig.

'De dieselmotor evalueerde in honderd jaar. Het is dus niet raar dat we even tijd nodig hebben voor de ontwikkeling van de vervolgstappen.'

Veiliger in opslag

Veel mensen zijn huiverig voor de opslag van gas of vloeibare waterstof.

Het grote voordeel van dit proces is dat de opgeslagen natriumboorhydride totaal niet gevaarlijk is in atmosferische omstandigheden. De reactie start immers pas na toevoeging van water en activator. Oftewel transport en opslag van waterstof kan een stuk veiliger worden.

Wijk Yacht Creation ontwierp het schip voor Port of Amsterdam. Het apparaat was veel te groot voor de boot. 'De benodigde ruimte was eerst bijna de halve boot', vertelt Arie-jan Kooij Naval architect Wijk Yacht Creation. 'Na vele studies is gebleken

dat het mogelijk moest zijn maar tot op het heden loopt de zoektocht om alles passend te krijgen.' Daarnaast is een belangrijk onderdeel veiligheid en certificaten, dat is bij nieuwe aandrijvingen altijd een onderzoek traject. 'Er bestaat altijd kans dat er waterstof ontsnapt in het proces. De keurende instantie, zoals in dit geval Lloyds, gaan er van uit dat dit soort installaties zich in de open lucht bevinden.' In dit geval zit het apparaat in een afgesloten ruimte voorin het schip. Veiligheid wordt nu gegarandeerd door gasdetectie en veel ventileren, wat niet paste in het algemene idee van de keurende instanties. Daar wordt onderzoek naar gedaan. 'Er zijn geen regels voor zaken die niet vaak voorkomen. Dit maakt dat een keurende instantie kijkt naar vergelijkbare zaken, maar deze zijn niet echt van toepassing.' Dit maakt dat veel relevante regels niet duidelijk aanwezig zijn en vraag om veel afstemming met de keurende instantie.

Onderzoek naar CO2-reductie staalproductie

Casco gebouwd

Next Generation Shipyards startte begin dit jaar met de bouw van het casco van de Neo Orbis. De kiellegging van het schip was op 25 januari.

Er wordt een muntje op de kielbalk gelast voor voorspoed en geluk, voor schip en haar bemanning. Zodra het schip klaar is, start H2 Circular Fuel met het installeren van de door hen nieuw ontwikkelde waterstofinstallatie. De verwachting is dat in 2024 de Neo Orbis gaat varen in de haven van Amsterdam. www.portofamsterdam.com

Tata Steel en ABB gaat samen CO2-reductie staalproductie onderzoeken. (Foto: ABB) IJMUIDEN • Tata Steel en ABB hebben een Memorandum of Understanding (MoU) ondertekend om samen innovatieve modellen en technologieën te ontwikkelen die de koolstofvoetafdruk van de staalproductie helpen te verminderen.

Tata Steel heeft zich gecommitteerd aan belangrijke duurzaamheidsdoelstellingen, waaronder het bereiken van koolstofneutraliteit in 2045. In lijn met zijn ambities heeft de staalproducent een middellangetermijndoelstelling om de CO2-uitstoot van zijn Indiase activiteiten tegen 2025 terug te brengen tot minder dan twee ton CO2 per ton ruw staal.

De twee bedrijven zullen zich richten op beoordelingen op systeemniveau van de fabrieken en productiefaciliteiten van Tata Steel voor de evaluatie en gezamenlijke ontwikkeling van korte- en langetermijnopties voor energie-efficiëntie, ontkoling en circulariteit.

‘Staalbedrijven weten dat er mogelijkheden zijn om hun processen te verbeteren, en Tata Steel is een van de leiders in deze beweging naar energie-efficiëntie en vermindering van de koolstofvoetafdruk’, zegt Vipul Gautam van ABB. ‘Volgens cijfers van het World Economic Forum is er voor de energietransitie op middellange termijn maar liefst drie miljard ton metaal nodig; zes keer zoveel minerale input te-

gen 2040 om tegen 2050 wereldwijd netto nul emissies te bereiken. ABB heeft er alle vertrouwen in dat we met onze klanten en partners kunnen samenwerken om de manier waarop staal wordt geproduceerd verder te ontwikkelen, zodat de productie- en milieudoelstellingen kunnen worden gehaald.’

Tata Steel zet zich in voor duurzame ontwikkeling en groei als integraal onderdeel van zijn bedrijfsfilosofie. Om duurzame groei te garanderen, werkt het bedrijf aan de inzet van belangrijke factoren voor een diepgaande decarbonisatie, waaronder het gebruik van meer schroot bij de staalproductie, het gebruik van alternatieve brandstoffen zoals aardgas en groene waterstof, het gebruik van hernieuwbare energie en de inzet van technologieën voor het afvangen en opslaan/gebruiken van koolstof. Tata Steel verwacht de capaciteit te verhogen tot veertig miljoen ton in 2030 en daarom is deze samenwerking met technologiepartner ABB van groot belang om die groei op een duurzame manier te realiseren.

ABB en Tata Steel zullen energieoptimalisatie onderzoeken via waterstof als alternatieve brandstof voor upstreamprocessen en energiereductie en -vervanging door middel van volledig geïntegreerde elektrificatie en digitale systemen zoals ABB Ability eMine en e-Mobility oplossingen en energiezuinige motoren.

Weten wat er speelt in de maakindustrie?

Lees het in Vraag&Aanbod

Neem nu een voordelig proefabonnement

8

nummers voor

€25

(Abonnement stopt automatisch)

Ga naar vraagenaanbod.nl/ proefabonnement

PRODUCTUPDATE

19 20 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

INDUSTRIETECHNIEK

Bouwlamp

INDUSTRIETECHNIEK

De 18 Volt accu bouwlampen UB18DC/DB/DD van HiKOKI werpen een helder LED-licht op de werkomgeving. De bouwlampen hebben verschillende instelbare helderheidsniveaus - van 2.000 tot 10.000 lumen. HiKOKI heeft drie nieuwe accu bouwlampen UB18DC/DB/DD van 18 Volt ontwikkeld met LED's in het bereik van 2.000 tot 10.000 lumen. Om de optimale verlichting voor elke eis en werksituatie te kunnen gebruiken, bieden de nieuwe accu bouwlampen de gebruiker de mogelijkheid om verschillende helderheidsniveaus te kiezen - geheel naar behoefte. De accu’s van HiKOKI bieden een lange looptijd, waardoor de gebruiker de accu’s minder vaak hoeft te vervangen. De UB18DB verlicht het werkgebied tot 51 uur met 2.000 lumen. Voor meer veeleisende toepassingen kan de gebruiker de UB18DC tot 34 uur gebruiken zonder de accu te vervangen - met een helderheid van maximaal 4.000 lumen. En voor extreme situaties heeft HiKOKI de UB18DD bouwlamp ontwikkeld. Met 10.000 lumen verlicht hij zelfs het donkerste werkgebied.

Overdrukventielen Parker Hannifin heeft een uitgebreid assortiment cryogene thermische overdrukventielen van roestvrij staal geïntroduceerd, met de optie van geïntegreerde A-LOK-aansluitingen met dubbele klemring.

De A-LOK-aansluitingstechnologie met twee klemringen van Parker biedt lekvrije prestaties in een breed aanbod aan toepassingen en biedt klanten veel voordelen op het gebied van veiligheid, betrouwbaarheid, snelheid en installatiegemak. A-LOK-koppelingen gebruiken een geavanceerd systeem met twee klemringen voor betrouwbaarheid en montage- en demontagegemak zonder dat er speciaal gereedschap nodig is. Het ontwerp verzekert dat alle bewegingen voor maken en opnieuw maken axiaal op de buis worden overgebracht zonder radiale bewegingen die de buis belasten, zodat de mechanische integriteit ervan gegarandeerd is. A-LOK-koppelingen met twee klemringen profiteren ook van de Suparcase-technologie, een bedrijfseigen chemisch hardingsproces voor de behandeling van ASTM 316 roestvrijstalen klemringen dat een unieke set fysieke eigenschappen overbrengt die de corrosiebestendigheid van de koppeling aanzienlijk verbeteren.

hikoki-powertools.nl

www.parker.com

INDUSTRIETECHNIEK

INDUSTRIETECHNIEK

Programmeerbare voeding

Glijlagers

De duurzame iglidur ECO H-, ECO P-, ECO A180- en ECO G-materialen zijn gemaakt van granulaat verkregen uit gerecyclede kunststoffen en besparen zodoende op grondstoffen. Sociale veranderingen, verantwoordelijkheid voor het milieu en veranderingen in de manier waarop wij kunststoffen gebruiken, krijgen aandacht in de industrie. Voor klanten die geïnteresseerd zijn in duurzamere ontwerpen voor hun bewegende toepassingen, biedt igus nu een interessant alternatief: vier nieuwe materialen gemaakt van gerecycleerde kunststof zijn beschikbaar in het nieuwe productgamma iglidur ECO. Igus test tribologisch geoptimaliseerde hoogwaardige kunststoffen voor bewegende toepassingen: glijlagers, lineaire lagers, kogellagers, sferische lagers, kabelrupsen, kabels, 3D-printmaterialen en op kunststof gebaseerde low cost robotica. De voordelen van tribo-polymeren liggen voor de hand. Ze zijn licht in gewicht en onderhoudsarm, en behoeven tijdens hun hele levensduur geen extra smering. Dit is een enorm voordeel, want alleen al in Duitsland wordt jaarlijks meer dan één miljoen ton smeerolie verkocht, waarvan het grootste deel in het milieu terechtkomt.

De iglidur glijlagertechnologie kan deze vervuiling verminderen en tegelijkertijd de levensduur van de toepassing verlengen. Met het glijlagerassortiment van ECO-materialen begint igus nog vroeger in de productlevenscyclus en gebruikt het regranulaat om nieuwe glijlagers te produceren. www.igus.nl

TDK Corporation introduceert zes nieuwe uitvoeringen in de 7,5 kW TDK-Lambda GENESYS+ serie programmeerbare DC-voedingen met hoge vermogensdichtheid. Door deze uitbreiding kan bijna naadloos in kleine stapjes worden gekozen voor een uitgangsspanning en -stroom in het bereik van 0-20 V/375 A tot 0-1500 V/5 A. De 7,5 kW voedingen zijn ontwikkeld voor gebruik bij het testen van auto's, waaronder elektrische en hybride auto's, voor algemene en research T&M-toepassingen en toepassingen in de halfgeleiderfabricage, bij de fabricage van batterijen en op het gebied van duurzame energie.

De zes nieuwe uitvoeringen zijn gespecificeerd voor respectievelijk 0-30 V/250 A, 0-60 V/125 A, 0-80 V/94 A, 0-200 V/37,5 A, 0-300 V/25 A en 0-1000 V/7,5 A. De voedingen kunnen werken bij constante stroom, constante spanning of begrensd constant vermogen, en bieden interne weerstand simulatie.

Ze kunnen worden gespecificeerd voor een driefase 170 tot 265 VAC ingang of breed bereik 342 tot 528 VAC ingangen, met actieve PFC (vermogensfactorcorrectie). Het maximale rendement is 92%. www.emea.lambda.tdk.com/nl

INDUSTRIETECHNIEK

Mechanisch grijpen INDUSTRIETECHNIEK

HMI-PLC

Duranmatic en de Ierse Horner Automation Group introduceren de XL-Prime, een nieuwe serie all-in-one HMI-PLC´s. Vanuit de wens de bestaande XL serie een technische upgrade te geven maar ook mede gedwongen door het componenten tekort in de corona periode is nu de XL-Prime serie geïntroduceerd. De Horner XL serie geniet al jaren de reputatie een van de meest functionele alles-in-één-controller te zijn die er is. Deze producten worden momenteel gebruikt in duizenden toepassingen wereldwijd. De nieuwe XL-Prime serie bouwt voort op de bewezen reputatie en biedt zowel nieuwe als bestaande gebruikers prestatie-upgrades en een zeer veilige, moderne geheugenarchitectuur. Dit wordt bereikt met een nieuw door Horner ontworpen System on Module (SOM) - met een snellere CPU, ingebouwde dataopslag en 100% niet-vluchtig geheugen. De enige batterij is een kleine knoopcel – nodig voor de interne klok. De XL-Prime is een 1 op 1 vervanger van de bestaande XL series, bestaande applicatieprogramma’s worden in minder dan 30 seconden overgezet.

Alles in de meegeleverde IEC-6-1131 Cscape programmeer omgeving. Alle HMI-PLC´s zijn voorzien van een interne krachtige PLC, touch operatorinterface, LAN, USB en seriële poorten en hebben digitale en analoge I/O aan boord.

De koppeling van mechanisch en logisch grijpen is nu heel eenvoudig. De automatiseringsspecialist SCHUNK heeft de 2D Grasping kit ontwikkeld voor het hanteren van afzonderlijke objecten die willekeurig in een vlak zijn gerangschikt. Het hart van dit intelligente systeem is de in eigen huis ontwikkelde AI-software, die vooraf is geïnstalleerd op SCHUNK's eigen industriële pc (SVC). Het volledig op elkaar afgestemde pakket van hardware, software en service komt uit één hand en staat open voor alle robots. Individuele, willekeurig gerangschikte en niet-gepositioneerde onderdelen van een transportband, bak of stellingtafel verwijderen, is een gebruikelijke handeling in talloze industriële productieprocessen. Geautomatiseerde handling met behulp van robots, grijpers en vision-systemen is veeleisend en vereist ervaring op het gebied van beeldverwerking, belichting en procestechnologie. Met de 2D Grasping Kit biedt SCHUNK nu een complete oplossing die het veel eenvoudiger maakt om te starten met geautomatiseerd grijpen van objecten. Gebruikers kunnen het plug-and-play, op vision gebaseerde systeem gemakkelijk integreren en de automatisering meteen inzetten. www.schunk.com

www.duranmatic.nl

De specialist in stalen buizen Barteling Buizen B.V. Aduarderdiepsterweg 14/1 9745 EM Groningen

+31 (0) 50 55 15 655 verkoop@barteling-buizen.nl www.barteling-buizen.nl

VERTROUWEN IS GOED

LATEN KALIBREREN IS BETER !

Schroeftransporteurs, aslose spiraalschroeven, schroefbladen Asloze transportschroeven zijn uitermate geschikt voor het transporteren van kleverige en vezelige materialen zoals geschredderde mais, ontwaterde mest, slib etc.

SCAN VOOR PRIJZEN

Impact 42, 6921 RZ Duiven T: 0031(0)26 312 07 81 F: 031(0)26 312 07 81 M: 0031(0)6 512 922 51 IAC - MEETTECHNISCHE SERVICE - DOORNDISTEL 28 - 7891WT - KLAZIENAVEEN - 0591-644103

“Al meer dan 45 jaar ervaring in de metaal”

Uw toeleverancier van buig- en walswerk Gespecialiseerd in optrompen en verjongen van buizen Optrompen en verjongen is één van de specialismen bij GB Metaal.

• Buig en walswerk van Ø 10 tot en met Ø 114 mm • Poedercoaten • Klein constructiewerk

GB Metaal Edisonstraat 9, 7601 PS Almelo 0546 - 443111

www.gb.nu

www.jansenbuigservice.nl Antennestraat 2 3903 LZ Veenendaal Telefoon 0318-512403

RICHTPRIJZEN RICHTPRIJZEN

17 21

KUNSTSTOF KUNSTSTOF METAAL METAAL

februari 2023 • #27 • www.vraagenaanbod.nl 2024 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

METAAL

SCHROOT

STAAL

LME Slotnoteringen IN US$ PER TON

Richtprijzen oude metalen 2023 IN EURO PER TON

Staalprijzen periode 2020 - 2023 IN EURO PER TON

06-okt

13-okt

plus/min

September

Oktober

Aluminium

Loco

2.207,00

2.176,00

-31,00

Kortstaal

175

180

$/ton

3-mnds

2.238,00

2.201,00

-37,00

Knipijzer

156

160

Koper

Loco

7.886,00

7.891,00

5,00

Licht knipijzer

134

140

$/ton

3-mnds

7.968,00

7.978,00

10,00

Gruisijzer

108

100

Lood

Loco

2.206,00

2.066,00

-140,00

Sloopmetalen

218

210

$/ton

3-mnds

2.160,00

2.045,00

-115,00

Draaisel

113

120

Nikkel

Loco

18.250,00

18.325,00

75,00

Roodkoper

5536

5400

$/ton

3-mnds

18.525,00

18.670,00

145,00

Geelkoper

3513

3390

Tin

Loco

23.955,00

24.975,00

1.020,00

Aluminium

906

920

$/ton

3-mnds

24.415,00

25.140,00

725,00

Al. Draaisel

424

420

Zink

Loco

2.472,00

2.424,00

-48,00

Rvs 18/8

953

960

$/ton

3-mnds

2.498,00

2.439,00

-59,00

Lood

1345

1350

Zink

1283

1320

16-10-2023 Aankoop $ 1,04335 Verkoop $ 1,06255

▲ ▲ ▲ ▼ ▼ ▲ ▼ ▼ ▲ ▼ ▲ ▲ ▲

(BRON: VRAAG EN AANBOD)

LME ontwikkeling januari 2020 t/m 13 oktober 2023

Schroot ontwikkeling maart 2020 t/m oktober 2023

Circa fabrieks-staalprijzen IN EURO PER TON augustus 2023

september 2023

Warmgewalste coils

630

640

Koudgewalste coils

740

735

Sendzimir verz. coils

760

755

Kwartoplaat

840

840

▲ ▼ ▼ =

(BOVENGENOEMDE PRIJZEN ZIJN BASISPRIJZEN; BRON: NOVIOSTAAL)

KUNSTSTOF Richtprijzen Commodities IN EURO PER TON

week 42 LDPE film LLDPE film HDPE extr.

HDPE spg.

PP homo PP copolm.

PVC PS helder PS slagsterk

prime/virgin +/1650 20 1440 20 1400 20 1390 20 1380 20 1440 20 1320 20 1830 20 1930 20

regranulaat +/840 20

maalgoed +/600 20

820 800 820 860

0 0 -10 -20

1250

-40

580 580 630 680 110 970 820

0 0 0 0 0 -10 -10

Richtprijzen Technische Polymeren IN EURO PER TON

week 42 ABS naturel ABS zwart PA 6 naturel PET glashelder PC glashelder PBT naturel POM naturel PMMA glashelder

prime/virgin +/1990 0 2450 0 3860 30 1200 20 4130 40 4640 40 3820 20 4500 0

regranulaat +/1770 2950 1360 2720 2960 2430

-10 0 -20 -20 0 -20

maalgoed +/920 2100 900 1640 2150 1700 2350

-10 0 0 0 0 -20 0

BUSINESS

Toelichting op de Vraag & Aanbod richtprijzen DEVENTER • De prijzen die in de meerdere soorten bestaat. Het prijste termijn, kortom, een prijstrend wel op de richtprijs. Verwerkers van men volume per keer van grote inbovenstaande tabellen worden aangevend. De noteringen worden gangbare kunststoffen, die aange- vloed op de prijs. verschil kan tot tientallen procenten vermeld zijn indicatieve, bruto- gegeven door een gemiddelde te be- wezen zijn op distributeurs, betalen onder de richtprijzen liggen, in een Des te kleiner het volume, des te prijzen. De daadwerkelijke prijzen rekenen tussen gepubliceerde con- meer, echter ook hier geldt dat het hoger de toeslag, die kan oplopen tot kwaliteit die wel goed verwerkbaar is. liggen meestal een stuk lager af- tractprijzen en actuele spotprijzen volume bepalend is voor de toeslag vele euro’s per kilo, afhankelijk van hankelijk van de hoeveelheid en op de markt. bij levering van minder dan een volle Aan de gegeven richtprijzen kunhet specifiek gewenste, of voorgefrequentie waarop de materialen Volume speelt een belangrijke Eenvan relatief gering verschil - Sluit schreven Heeft u onze podcasts al gezien?

De rol. eerstewagen. podcast de metaalbranche. mettype. ons de week af onder hetnen geen rechten worden ontleend. worden afgenomen. afnemers doengoed rechtwordtover doorberekend voor volle omGrote Het is duidelijk dat nooit een abafnemers betalen aanziengenotZeer vangrote een biertje en een gesprek staal! Scan deeen QR-code de afleveringen te bekijken.

VrijMiPodcast

Hierna een verder specificatie van de kunststofprijzen. De prijzen die in de tabellen van kunststoffen worden genoemd zijn onderveeld in: - gangbare grondstoffen, in grotere volumes, per silowagen geleverd - technische grondstoffen, in hoeveelheden van 5 ton, geleverd in zakken op pallets Het zijn richtprijzen, rekening houdend met ontwikkelingen op kor-

streeks zaken met producenten.

Meestal wordt bij de uiteindelijk te betalen prijs van een kunststofsoort rekening gehouden met de maandelijks gepubliceerde monomeerprijs.

Daarnaast kunnen kwantumkortingen worden bedongen en speelt continuïteit/beschikbaarheid de laatste jaren ook een rol. De netto prijs is in deze categorie lager dan de in onze tabel genoemde richtprijzen.

De prijs van PVC poeders ligt vrij-

wagen, toeslagen volgens een staffel kunnen vanaf 0,10 tot 0,75 euro per kg oplopen bij kleinere zendingen.

lijk minder dan de aangegeven richtprijzen.

Prijzen van technische grondstoffen lijken stabieler, echter, bij ABS en POM heeft invoer op lage prijzen de markt onder druk gezet, andere soorten zijn afhankelijker geworden van onverwachte prijsstijgingen door schaarste in andere werelddelen.

Ook hier is het verschil in af te ne-

De prijzen van regranulaten en maalgoed volgen met vertraging de prijzen van de originele materialen.

Bepalend is de continuïteit van kwaliteit en beschikbaarheid.

Wel is sprake van grote verschillen met de aangegeven richtprijzen wanneer het te leveren recyclaat uit

Regranulaat en maalgoed

solute hoogte van een prijs wordt genoemd. Onze richtprijs let op toekomstige ontwikkelingen, houdt rekening met meerdere factoren die van invloed zijn op de verwachte marktprijs. Deze wijkt meestal af van de hogere contractprijzen die door producenten worden afgegeven. Te beschouwen als bruto verrekenprijzen waar kortingen op kunnen worden gegeven. Afwijkend van de actuele marktprijzen.

Powered by:

29 november 2023 | 1931 Congrescentrum Den Bosch

Meld u nú aan!

Praktische antwoorden op al uw vragen over machineveiligheid!

Zet 29 november alvast in uw agenda want dan vindt de dertiende editie plaats van het SAFETY Event.

Wat heeft het SAFETY Event te bieden?

• Laat u inspireren tijdens het plenaire programma • Doe kennis op bij de learnshops tijdens het middagprogramma • Krijg praktische antwoorden van de Safety doctors, die alle safety-gerelateerde vragen beantwoorden • Kom in contact met vakgenoten, fabrikanten en toeleveranciers op de informatiemarkt Datum: 29 november 2023 Locatie: 1931 Congrescentrum s’ Hertogenbosch Sponsored by:

Prijs deelname: € 175,Gratis voor betaalde abonnees van MYbusinessmedia

Meer informatie? Kijk op www.safetyevent.nl

LEZERSSERVICE

23 20 oktober 2023 • #21 • www.vraagenaanbod.nl

Beurzen

I

Faillissementen UITGESPROKEN

OK TOBER A+A 24-27/10 2023

D ÜSSELDORF

Inl.: Messe Düsseldorf www.aplusa-online.com

NOVEMBER BlechExpo/Schweisstec 7-10/11 2023 STUTTGART

Inl: Schall www.blechexpo-messe.de www.schweisstec-messe.de

Promotiedagen 7-8/11 2023 GRONINGEN

Inl.: Promotiedagen www.promotiedagen.nl

FMB 8-10/11 BAD SALZUFLEN (DE)

Inl.: Easyfairs www.fmb-messe.de

Precisiebeurs

VILI Transport Toverfluitstraat 15, 3194 VS Hoogvliet Rotterdam Curator: mr S. Visser, Postbus 25006, 3001 HA Rotterdam, tel. 010-4776777 Glenn Bouw & Behang Schilderwerken Pleinweg 86C, 3083 EJ Rotterdam Curator: mr R.A.J. van Wingerden, Westerlaan 14, 3016 CK Rotterdam, tel.

010-3133900 De Bouwdienst bv Mandenmakerstraat 100C, 3194 DG Hoogvliet Rotterdam Curator: mr K. Moonen, Postbus 23156, 3001 KD Rotterdam, tel. 0104400500 Asenov Bouw bv Hendrik Figeeweg 21A, 2031 BJ Haarlem Curator: mr B.H.A. Brauers, Postbus 3045, 2001 DA Haarlem, tel. 023-5319565 Grand Flex Bouw bv Soestdijksekade 498, 2574 BZ 's-Gravenhage Curator: mr M.T.J. Wilmer, Postbus 85850, 2508 CN ’s-Gravenhage, tel. 0703547054

15-16/11 2023 ‘S-HERTOGENBOSCH

Inl.: Mikrocentrum www.precisiebeurs.nl

Engineering Event Safety 29/11 2023 ‘S-HERTOGENBOSCH

Inl.: Mybusinessmedia www.safetyevent.nl

JANUARI Indumation.be 31/1 - 2/2 2024 KORTRIJK

Inl.: Industrial Fairs www.indumation.be

Technishow 12-15/3 2024 UTRECHT

Inl.: fpt vimag www.technishow.nl

ESEF Maakindustrie 12-15/3 2024 UTRECHT

Inl: Jaarbeurs www.maakindustrie.nl

D2M 27-28/3 2024

KORTRIJK

Inl.: Industrialfairs www.d2m.be/nl/

APRIL Maintenance Gorinchem GORINCHEM

Inl.: Easyfairs www.maintenance-gorinchem.com

SEP TEMBER AMB 10-14/9 2024 STUTTGART

Inl.: Messe Stuttgart www.messe-stuttgart.de/amb/en

OK TOBER Welding Week powered bij NIL 1-3/10 2023

CS Exclusief bouw bv Bergerweg 148, 6135 KD Sittard Curator: mr B. Keybeck, Mauritslaan 49, 6129 EL Urmond, tel. 046-4338333 Elektrotechnisch Installatiebureau van Barneveld bv Handelsweg 9, 3606 AA Maarssen Curator: mr M.J.R. Jansen, Postbus 85207, 3508 AE Utrecht, tel. 030-2635050 Zitzo Logistics bv Langebuorren 41, 9074 CG Hallum Curator: mr M.D. Kalmijn, Postbus 2610, 8901 AC Leeuwarden, tel. 058-2121464

MA ART

16-18/4 2024

Souren Cargo Solutions bv Burgemeester Nierstraszstraat 7, 6224 VM Maastricht Curator: mr M. Woisch, Wilhelminastraat 25, 6131 KL Sittard, tel. 046-4205660

GORINCHEM

Inl.: NIL welding-week.nl

ZitZo Transport bv Langebuorren 41, 9074 CG Hallum Curator: mr M.D. Kalmijn, Postbus 2610, 8901 AC Leeuwarden, tel. 058-2121464 Totaal Logistics bv Nervistraat 20, 8013 RS Zwolle Curator: mr A.D.E. Karneris, Postbus 600, 800 0AP Zwolle, tel. 088-7520000 Installatiebedrijf J. van Rooij bv, hodn Loodgietersbedrijf Giessenlanden; van Rooij-designradiatoren Marconiweg 13, 4207 HH Gorinchem Curator: mr M.J. Noteboom, Grote Markt 20, 4201 EB Gorinchem, tel. 0183-631800 Nu Techniek Koddeweg 12, 3194 DH Hoogvliet Rotterdam Curator: mr F.S. van Opstal, Blaak 555, 3011 GB Rotterdam, tel. 010-2617500 CLD Service & Onderhoud, hodn Meijsdijk Matheus van den Eedenstr 26, 4711 CD St. Willebrord Curator: mr S.A.C.R. Wahlbrinck, Postbus 4810, 4803 EV Breda, tel. 088-9080800 JGR Logistiek bv Jacob van Lennepkade 155H, 1054 ZL Amsterdam Curator: mr N.J.H. Leferink, Postbus 40085, 7504 RB Enschede, tel. 053-2032044 Timmerfabriek Vema bv Expansie 3, 8316 GB Marknesse Curator: mr R. Meulenberg, Brediusweg 20, 1401 AG Bussum, tel. 020-5216699 LD Totaalonderhoud Bijsterhuizen 2104E, 6604 LG Wijchen Curator: mr C.F.H. Donners, Postbus 1094, 6501 BB Nijmegen, tel. 024-3828384 Keijzer Nederland Betonwerken bv Oostzeestraat 14, 7202 CM Zutphen Curator: mr M.H. Hogeman Postbus 340, 7200 AH Zutphen, tel. 0575-511771

Colofon

T&O Steigerbouw bv Vincent van Goghstraat 19, 5953 JE Reuver Curator: mr P.M.C. Brouns, Postbus 1750, 6201 BT Maastricht, tel. 088-3040000

Installatiebedrijf Koelewijn Visventerssteeg 1, 3752 BS BunschotenSpakenburg Wegens gebrek aan baten

KWP Installaties bv Bloesemweg 1, 8317 RK Kraggenburg Curator: mr G.H. Smink, Postbus 24046, 3502 MA Utrecht, tel. 033-4892290

Snaas Metaalwaren bv, hodn Snaas Afvalsystemen; Snaas Groep Protonweg 6, 1627 LD Hoorn Door verbindende uitdelingslijst

Schuilenga Hout bv De Kolk 13, 9231 CT Surhuisterveen Curator: mr J.M. van Rongen, Postbus 612, 8440 AP Heerenveen, tel. 0513-655555

Logi@Flex bv Tussendiepen 29, 9206 AA Drachten Wegens gebrek aan baten

vdm-Specialistische Reiniging, hodn Chemdry Professional; Chemdry Ramaker; Chemdry RamakerProfessional; vdmwebshop Galvanistraat 7, 7903 AE Hoogeveen Curator: mr A. Veenstra, Ermerweg 88D, 7812 BG Emmen, tel. 0591-820281 Transport Johan de Oudestraat 11, 3314 PD Dordrecht Curator: mr P.A. Loeff, Postbus 9, 3330 AA Zwijndrecht, tel. 078-7999920 Installatiebedrijf ZonZuidWest Mosselstraat 10, 4401 CR Yerseke Curator: mr M.J.F. Zoeteweij, Scheldestraat 76, 4381 RW Vlissingen, tel. 0118-412877 GJB Transport bv Waterstadboulevard 218, 3846 JN Harderwijk Curator: mr E.J. Kuper, Postbus 114, 3840 AC Harderwijk, tel. 0341-420606 Dirks klussenbedrijf Bouwmeesterstraat 8, 7671 CB Vriezenveen Curator: mr G.L.E. Kemerink op Schiphorst, Postbus 31, 7600 AA Almelo, tel. 0546760860

VEREENVOUDIGDE AFWIKKELING Oostendorp Installatietechniek bv Stephensonstraat 23, 4004 JA Tiel Curator: mr B.M. König Waterloseweg 7A, 7311 JG Apeldoorn, tel. 055-2002318 K.G. Transport bv Bedrijvenpark Twente 165D, 7602 KE Almelo Curator: mr F.J. Bleker, Postbus 31, 7600 AA Almelo, tel. 0546-760860

VERIFICATIEVERGADERING

Aannemersbedrijf De Combi Amsterdam bv Zekeringstraat 36, 1014 BS Amsterdam Wegens gebrek aan baten Aannemersbedrijf De Combi Nijmegen bv Kolk 5, 6662 WE Elst Wegens gebrek aan baten De Combi Groep bv Zuiddiepjeskade 36, 3077 WC Rotterdam Wegens gebrek aan baten Aannemersbedrijf "De Combi" Heerhugowaard bv Stevinstraat 12, 1704 RN Heerhugowaard Wegens gebrek aan baten

Uitgeverij Mybusinessmedia Holding bv Postbus 58 7400 AB Deventer

Verschijning

Tweewekelijks op vrijdag

Redactie

Postbus 58 7400 AB Deventer Telefoon: 0570 - 504 390 E-mail: redactie@vraagenaanbod.nl

Hoofdredacteur Rolf Elling Eindredactie Kasper Weigand Webredactie Jorine van Knippenberg

Uitgever Arjan Stoeten

Advertentieverkoop

Aannemersbedrijf "De Combi" Utrecht bv Savannahweg 50, 3542 AW Utrecht Wegens gebrek aan baten W.S.K. Transport bv Keurmeesterstraat 16, 2984 BA Ridderkerk Door verbindende uitdelingslijst Ambacht Afbouw bv, hodn Ambacht Afbouw en Onderhoud Moezel 17, 2491 CV 's-Gravenhage Door verbindende uitdelingslijst Bouwersman Bouw & Ontwikkeling bv Oosterwerf 90, 1505 KC Zaandam Wegens gebrek aan baten

SLOTUITDELINGSLIJST Ambacht Afbouw bv, hodn Ambacht Afbouw en Onderhoud Moezel 17, 2491 CV 's-Gravenhage BBHB bv, hodn Funderingsherstel rotterdam; Kelder-Koning van Rotterdam Treviso 35, 2921 BJ Krimpen aan den IJssel

Bert Brassée Tel.: 06 833 313 82 Roy Wösting Tel.: 06 225 483 04 E-mail: verkoop@vraagenaanbod.nl

Abonnementen

Voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen kunt u:

Bellen: 0570 - 504 325 Mailen: klantenservice@mybusinessmedia.nl Schrijven: MYbusinessmedia Holding Vraag&Aanbod Postbus 58 7400 AB Deventer

Abonnementsprijs Jaarabonnement Nederland € 329,-* Jaarabonnement buitenland € 399,-* * Prijzen zijn excl. 9% BTW.

Badoux Installatietechniek bv Israëllaan 53, 2622 HR Delft Curator: mr K.S.L. van Vliet, Postbus 399, 2670 AK Naaldwijk, tel. 088-3368800 Uiterste datum van indiening vorderingen: 23 oktober 2023 Pro forma verificatievergadering op 06 november 2023 om 15:00 uur

HandMouldings bv Lovinkweg 3, 7061 DT Terborg

Diba Installatiebedrijf bv Mesdaglaan 12, 3117 TJ Schiedam

Druk

GEËINDIGD

Prolyte Group bv Industriepark 9, 9351 PA Leek

Basislayout

Installatie bedrijf Schellingerhout, hodn Aannemersbedrijf Schellingerhout Druckerstraat 20, 2312 VD Leiden Wegens gebrek aan baten Martens Installaties Biesboschstraat 15,7 1823 WK Alkmaar Wegens gebrek aan baten Frankena Logistics bv Newtonweg 12, 3208 KD Spijkenisse Wegens gebrek aan baten Snelleman Transport Crooswijkseweg 135C, 3034 HJ Rotterdam Wegens gebrek aan baten Muka Detachering bv Medemblikstraat 28B, 2547 GX ’s-Gravenhage Door verbindende uitdelingslijst Van Voorden Gieterijen bv, hodn Van Voorden Foundry Bossekamp 6, 5301 LZ Zaltbommel Wegens gebrek aan baten

TGI afbouw bv Verbindingsweg 34, 3781 LS Voorthuizen

VERVANGING CUR/BWV Onderhoudsgroep Noord-Nederland bv, hodn De Onderhoudsgroep Drentse Poort 26, 9521 JA Nieuw-Buinen Curator: mr J.M. Sprangers, Postbus 622, 9400 AP Assen HMC bv, hodn HMC Beveiligingen Drentse Poort 26, 9521 JA Nieuw-Buinen Curator: mr J.M. Sprangers, Postbus 622, 9400 AP Assen Promillco bv Plesmanstraat 67, 7903 BG Hoogeveen Curator: mr J. Knotter, Westerbracht 19, 7821 CD Emmen

VERNIETIGD Anytime Logistics bv Amsterdamsestraatweg 208BS, 3551 CN Utrecht Vernietiging faillissement na verzet Bron: www.rechtspraak.nl

Atlas Logistiek bv Maagd 4, 6662 CV Elst Wegens gebrek aan baten

Jaarabonnement geldt tot wederopzegging.

Beëindiging van het abonnement kan uitsluitend schriftelijk geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

Ludlow Media, www.ludlowmedia.nl

Bureau OMA bv, www.bureauoma.nl

Vormgeving

Bureau OMA bv, www.bureauoma.nl Auteursrechten © voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotocopie, microfilm, elektronisch of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Op de advertentiecontracten of overeenkomsten tot plaatsing van losse advertenties zijn van toepassing de Regelen voor het Advertentiewezen van de Stichting ROTA zoals gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam onder nummer 28114570. Uitgeverij Mybusinessmedia Holding bv legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements)overeenkomst.

Uw gegevens kunnen door uitgeverij Mybusinessmedia Holding bv, of zorgvuldig geselecteerde derden, worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten.

Indien u hier bezwaar tegen heeft, dan kunt u dit melden aan Uitgeverij Mybusinessmedia Holding bv, t.a.v. afdeling Relatiebeheer, Postbus 58, 7400 AB Deventer.

Lid FPPB, Federatie van de Periodieke Pers van België, Lid European Association of Machine Tool Merchant.

ISSN 0165-3954 © 2023

Vraag aan via:

Demag.nl/KBK

VERBETER UW WERKPLEK Met Demag KBK Hangbaansystemen

Demag KBK hangbaansystemen maken elke werkplek voor een takel bereikbaar. Onze hand- of elektrisch verrijdbare hangbaansystemen zijn leverbaar als monorailbaan of als hangkraan, van staal of aluminium. Intern transport met Demag KBK is flexibel, vloervrij en verhoogt uw efficiëntie. Haal ook meer uit uw werkplek en vraag uw eigen KBK-systeem op via www.demag.nl/KBK

Den Haag +31 70 40 20 100 www.demag.nl

van den Berg Transporttechniek

◾ Vloervrij transporteren ◾ Voor bedrijfslasten tot 2.000 kg ◾ Eenvoudig te monteren ◾ Makkelijk te wijzigen en uit te breiden ◾ Leverbaar in staal of aluminium ◾ Zeer lage rolweerstand

Schelle +32 321 33 030 www.demag.be