OKRA magazine november 2014

okra maandblad van OKRA, verschijnt niet in januari en augustus

NOVEMBER -jaargang 47 nr. 9

magazine

Ook kinderen zorgen goed voor de aarde

Jean-Jacques Cassiman:

‘De genetica veranderde de geneeskunde fundamenteel’

Publi-redactioneel

Mobiliteit thuis

Duurzaamheid anders bekeken:

levenslang comfortabel thuis wonen met de juiste zorgmiddelen Niet minder dan 84% van de Belgen, tussen 18 en 65 jaar, wil het liefst oud worden… thuis*, in hun vertrouwde, veilige omgeving. Enige voorwaarde? De juiste zorg genieten!

Mensen leven niet alleen langer, ze blijven ook langer actief. We staan op onze onafhankelijkheid en willen zo lang mogelijk comfortabel thuis blijven wonen. Moderne technieken en technologieën spelen hierop handig in. Zo beantwoorden domotica, praktische toestellen, onderhoudsvrije materia-

len,… aan het verlangen naar bewegingsvrijheid. Wie dus vandaag doordacht investeert in zijn woning, maakt er een slimme accommodatie van. Een plek waar heel lang, comfortabel en veilig thuis wonen niet langer een een kwestie van ongelukken vermijden. Een kwestie van droom is. investeren in veiligheid en geluk.

Investeren in thuis… een veilige belegging!

Neem nu valpartijen op de De traplift: beter voorkomen trap. Vallen doet iedereen, dan genezen. maar ouderen net iets vaker. Vallen heeft voor een senior Het kan zware gevolgen heb- vaak heel nare gevolgen. U ben: hospitalisatie, revalida- kan uw woning, van kelder tie,… Dikwijls gaat dit ook tot zolderverdieping, heel ge‘mobiel-veilig’ gepaard met een toenemend makkelijk gevoel van onzekerheid. maken! De traplift vormt Kortom, investeren in een hierbij dan ook de ideale moveilig, comfortabel huis is biliteitsoplossing. Dat blijkt

uit het gemak van installatie en gebruik, uit de ruime keuze van stijlen en uit het redelijke kostenplaatje. Kortom, de traplift is voor elke trap een duurzame oplossing. Ontdek meer op www.encasa-experts.be Deze rubriek werd gebracht door ThyssenKrupp Encasa, producent en leverancier van trapliften. *Onderzoek Synovate bij 800 Belgen.

ThyssenKrupp Trapliften

Opnieuw vlot de trap op en af!

Met een traplift van ThyssenKrupp Encasa.

KIES VOOR SERVICE & KWALITEIT: • Voor elke trap: steil, smal, wenteltrap.

• Makkelijk te bedienen.

• Heel veilig en comfortabel.

• Slechts 1, zeer esthetische, rail.

• Geleverd en geplaatst op 1 dag!

• 24/24u – 7/7d service. In uw buurt.

Bel gratis

0800 94 365

www.tk-traplift.be

Gratis documentatie Gratis prijsofferte

EDITO

Brussel

E

lke dag waag ik mijn leven. Ik spoor keer op keer naar Brussel, daar waar elk moment een bom kan ontploffen. Ik sta er amper bij stil, laat staan dat ik me onveilig voel. Elke morgen nestel ik me tussen honderden andere pendelaars en laat ik me meevoeren door de massa. Soms waag ik het zelfs om de metro te nemen. Geen moment sta ik erbij stil dat ik een potentieel doelwit ben. En dan kom ik aan op de werkplek – niet al te ver van het NAVO-hoofdkwartier – en nog steeds heeft geen haar op mijn hoofd gedacht dat in een van de tientallen vuilbakken die ik passeerde wel eens een bom had kunnen zitten.

Ik ben fan van Brussel, al jaren. Zeventien was ik, toen ik in de hoofdstad ging studeren en de stad mijn wereld eindelijk opende. Ik genoot van de kleur op straat, het leven dag en nacht, de zwoele geuren, het enorme aanbod aan cultuur, de goed verstopte leuke winkels, de smeltkroes van mensen, de eclectische architectuur. Jarenlang slenterde ik zonder doel door Brussel, sloeg willekeurig links of rechts af en ontdekte steeds weer nieuwe pareltjes. Een art-nouveauhuis op een onverwachte plek, een stil parkje, een verstopt stuk stadsmuur, een authentiek Grieks restaurantje. Maar Brussel geeft zich niet makkelijk bloot. Altijd moet je net iets verder kijken en stilletjes je ogen sluiten voor wat de stad ontsiert: lelijke gevels, half opgebroken straten, uitpuilende vuilnisbakken, de armoede om elke hoek en de chaos, overal.

Jarenlang slenterde ik zonder doel door Brussel, sloeg willekeurig links of rechts af en ontdekte steeds weer nieuwe pareltjes.

De directeur van een Hasseltse school kan niet instaan voor de veiligheid van zijn leerlingen en schrapt daarom een driedaags bezoek aan Brussel. De terreurdreiging is te groot.

Spijtig, denk ik dan. En vooral onterecht. Inderdaad, hij moet er alles aan doen om zijn personeel en leerlingen niet in gevaar te brengen.

Maar wat dan met de honderdduizenden die in Brussel wonen of er elke dag naartoe pendelen? Welk wereldbeeld geef je de kinderen op die manier mee? Dat angst maar beter de boventoon voert? Dat je maar het best thuis blijft en je wereld zo klein mogelijk houdt – want dat is het veiligst. Thuis en in eigen stad gebeuren immers geen ongelukken. Niet echt realistisch me dunkt. Met deze beslissing creëert de schooldirecteur een generatie jongeren voor wie de wereld enkel groot, boos en gevaarlijk is. Toch blijf ik hopen dat ook deze kinderen op een dag Brussels verrassend mooie én lelijke plekken mogen ontdekken. Zodat ook hun wereld opengaat.

e l e N

✤ Nele Joostens

3

4

47

In de ru誰nes van de abdij van Villers-la-Ville ervaar je de ultieme sereniteit van haar vroegere bewoners.

5

41 44

6

OKRA-ZINGEVING

8

STANDPUNT

10

IK VIND DE AARDE LEUK

12

OKRA EN BEELD

14

WELZIJNSZORG

16

PRIKKERTJES

18

OVER WAT TELT

22

CULTUUR

De helende kracht van stilte Besparingen voor gezinnen, gepensioneerden en verenigingen Brooddozen en bloembakken De tien beste

Iedereen beschermd tegen armoede?

‘Ik ben naïef solidair’ Het universum van Panamarenko Homo’s en mijnwerkers Boeiend najaar op Vlaamse planken Marina Belleza Tot ziens daarboven

30 GROEN De populaire kauwgomballenboom

22 Schorseneerknolseldersoep met grijze garnaaltjes

38 30 Wil jij je ook abonneren op OKRA-magazine, bezorg je naam en adres aan Chris Van Riet, Postbus 40, 1031 Brussel of chris.vanriet@okra.be.

Een jaarabonnement kost 23 euro.

Algemeen secretariaat | www.okra.be | secretariaat@okra.be | www.okrasport.be | www.okrazorgrecht.be | 02 246 44 41 OKRA-ZORGRECHT | Postbus 40 | 1031 Brussel | zorgrecht@okra.be | 02 246 57 72 (van 8 tot 12 en van 13 tot 16 uur, vrijdag van 8 tot 12 uur) | www.okrazorgrecht.be. Ook op Facebook.

OKRA-magazine Ledenmagazine van de grootste beweging voor 55+. OKRA, trefpunt 55+: Open, Kristelijk, Respectvol en Actief. Je ledenmagazine zit boordevol OKRA-leven, niet te missen info, lifestyle, cultuur, ontspanning, ledenvoordelen…

Vertel wat je ervan vindt aan Chris Van Riet 02 246 44 37, chris.vanriet@okra.be.

32

MIJN EERSTE KEER

34

INFO

36

DE KEUZE VAN LIESBET WALCKIERS

38

MENU

41

IK WEET NOG HOE HET WAS

44

MET DE KLEINKINDEREN

47

UIT

51

LEDENVOORDEEL

52

KRUISWOORDRAADSEL

54

EEN GREEP UIT HET REGIONALE AANBOD

In de Herbakker als dirigent De syndicus Machteloos

Hemel op aarde Van kluiten, dikken en kortjes Sport voor iedereen

In het voetspoor van Djan Djan en Napoleon

OKRA-magazine ledenmagazine van OKRA vzw • PB 40, 1031 Brussel • 02 246 44 37 • fax 02 246 44 42 • www.okra.be, magazine@okra.be Redactie Nele Joostens • Chris Van Riet • Katrien Vandeveegaete Redactieraad Herman De Leeuw • Niek De Meester • Nic Fruru • Piet Hendrickx • Jos Lacroix • Hilde Masui • Marc Pattyn • Dirk Van Beveren • Jan Vandecasteele • Anne-Marie Vandenbosch Verantw. uitgever Jan Vandecasteele • Vier Uitersten 19, 8200 Brugge Vormgeving Gevaert graphics nv Druk Corelio Printing, Erpe-Mere Reclameregie Publicarto • Sylvain Van Der Guchtlaan 24 • 9300 Aalst • 053 82 60 80 • fax 053 82 60 90 • com@publicarto.be Oplage: 163 620 exemplaren Zonder schriftelijke toestemming van de uitgever mag geen enkele tekst of illustratie geheel of gedeeltelijk worden gereproduceerd. Advertenties vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever.

Coverfoto: Frank Bahnmüller Het decembernummer verschijnt uiterlijk op 26 november 2014.

OKRA-magazine, trefpunt 55+ is aangesloten bij de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers.

Je kan OKRA-magazine ook lezen via okra.be.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

6

zingeving

De helende kracht van Professor Johan Verstraeten doceert theologische ethiek, spiritualiteit en leiderschap aan de KU Leuven. Hij is een boekenwurm maar wat hij leest, koppelt hij aan de ervaringen van mensen.

Dat levert veel inspiratie op maar ook een oproep tot actie en solidariteit.

stilte

“W

ie God is, is een heel moeilijke vraag. God is de dragende grond van ons bestaan. De bron van alle vermogen tot liefde. Hij stuwt de mensheid tot het volle openbloeien. God is in het leven van iedereen. En de mens?

De mens is verbonden met de natuur en geroepen om, samen met anderen, het eigen mens zijn te verdiepen en te verrijken.

Iedereen is van tel, elk met zijn eigen gaven.

Wie kwetsbaar is, verdient een speciale plaats, want hij daagt ons uit om onze eigen kwetsbaarheid onder ogen te zien. Mens word je door anderen.”

Rechtvaardigheid “De ongelijkheid neemt toe. Belangrijk is wat Levinas en de Bijbel ons vertellen: je kan God niet kennen zonder rechtvaardigheid. Je kan geen goede samenleving hebben zonder rechtvaardigheid. Je kan geen mens van God zijn, als je geen rechtvaardige bent.

Het christendom spreekt veel over de liefde maar liefde zonder rechtvaardigheid is te neerbuigend, louter liefdadigheid.

Rechtvaardigheid is maatschappelijke structuren creëren waardoor iedereen tot zijn recht komt en ten volle zijn bijdrage kan leveren.

Daarom zijn opleiding en vorming zo belangrijk. En dat mensen echt vrij zijn en de kans krijgen om hun eigen leven te leiden.”

We moeten dat meer doen: mensen, vanuit de stilte, een duw geven om anders te gaan kijken.

“Vrijheid bestaat niet in het luchtledige.

Mensen moeten vaak te veel keuzes maken en worden daar moe en depressief van.

Sommigen gaan er zelfs aan kapot. Daarom is er begeleiding nodig en een kader dat rust biedt. Je hebt een stuk sociale verbeelding nodig, een kompas waarmee je naar de mens en de maatschappij kijkt.

Vroeger was dat kader er, nu worden mensen aan hun lot overgelaten. Er is de menselijke tendens naar egoïsme en

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

eigenbelang maar er zijn ook waarden als rechtvaardigheid en solidariteit. Die moeten we inoefenen. Leren, van kindsbeen af.

Een kind dat altijd zijn zin krijgt en niet leert afstand van iets te doen omwille van iemand anders, wordt een monstertje.

We worden gedrild om als we iets willen dat onmiddellijk te krijgen. Terwijl we weerstand moeten kunnen bieden en daarin oefenen, samen met anderen, in de school, de jeugdbeweging, de voetbalploeg, en sociale organisaties als OKRA.”

Verharding “Ik pleit dat we ons laten raken door anderen en reageren tegen de verharding van de samenleving. Die verharding en verzakelijking vind je overal. Ik ontdek het bij mijn echtgenote die bijna kapot gemanaged wordt. Terwijl een mens zoveel meer is dan de prestaties die hij levert en de cijfers die hij haalt. Iedereen moet op zijn tenen staan, met als gevolg dat mensen een burn-out krijgen. Ik zie in veel grote bedrijven en organisaties leidinggevenden die denken met heel goede ideeën bezig te zijn, terwijl als het er op aan komt, ze anoniem en genadeloos zijn voor hun medewerkers.”

Ruimte voor stilte “Ik ben boos om die verzakelijking maar wil ook kijken naar wat we er aan kunnen doen. Daarom pleit ik ervoor de stilte op te zoeken en ons te laten inspireren door verhalen die vertellen wat menselijkheid is.

Mooie Bijbelse verhalen, diepgaande gedichten en liederen, romans die onze ogen openen. We moeten een taal leren die ons de wereld in zijn diepste dimensie en zijn rijkdom leert te verstaan.

Een voorbeeld? Een groep vooraanstaande mensen bezocht de topuniversiteiten van Europa. Toen ze Leuven bezochten, bracht ik ze naar de crypte van Damiaan. Ik zei: ‘We gaan nu een kwartier, in stilte, het gelaat bekijken van iemand die melaats geworden is tussen de melaatsen.’

Welnu, dat moment had - zo bleek bij de eindevaluatie - alles in beweging gezet. We

7

moeten dat meer doen: mensen, vanuit de stilte, een duw geven om anders te gaan kijken. Ik ga ook regelmatig met een groep studenten naar de abdij van Orval. Onrustig als ze zijn, willen sommigen al na de eerste dag weglopen.

Maar dan nodig ik hen uit te blijven en doorheen de stilte te gaan. En zo beginnen ze te voelen wat van belang is.”

“Een emotie zoals verdriet kan je in stilte verwerken, beter dan te praten met mensen die vaak onvoorstelbaar veel foute dingen zeggen. Wij hebben een dochtertje dat overleden is toen ze 14 maanden was (gestorven 21 juli 1985) en een zoon die geadopteerd is en nu 25 jaar is, een toffe gast. Het ziekteproces en de dood van een kind zijn zo ingrijpend, dat je als mens nooit meer dezelfde bent. Je komt veel meer bij de essentie van de dingen terecht. En het verdriet geraak je nooit meer kwijt.”

Donkere kant “Er zijn veel romans die me geraakt hebben.

La peste van Albert Camus heb ik gelezen toen ik 17 jaar was en later opnieuw. De pest was een zeer uitzichtloze situatie maar het hoofdpersonage, dokter Rieux, die niet gelovig is, blijft mensen verzorgen tegen de absurditeit in. Dat hij dat doet, mens blijft in een onmenselijke situatie, raakt me.

Het is zoveel sterker dan gelovigen die ‘in de naam van God’ het lijden goedpraten, als goedkope oplossing voor een probleem dat te ernstig is.

Zo kan je ook niet goedpraten dat er nog altijd duizenden huisslaven zijn in België en Nederland,

die uitgebuit worden. Ik vind dat onvoorstelbaar.

Akkoord, er is een donkere kant aan de mens maar wie zijn hart opent en zich laat raken, ontdekt ook daar een oproep om zich te verzetten tegen het onrecht.”

Rerum Novarum “Als de bedrijfsleiding zijn teamvergadering zou beginnen met een stiltemoment, zou je een ander soort besluitvorming krijgen. Maar dat vraagt moed. Ik raad leidinggevenden ook aan Rerum Novarum te herlezen. Dat is een pleidooi voor rechtvaardigheid en solidariteit. Werknemers die de boel moesten opruimen bij Quick, deden dat voor een uurloon van 3,20 euro. En in Spanje zie je migranten tegen een hongerloon aan het werk in de plantages. Schandalig is dat. Er is spiritualiteit én actie nodig, ook in het regeringsbeleid. Ik stel voor het kindergeld af te schaffen voor de hogere inkomens en dat geld aan de lagere inkomens te geven, want kinderen opvoeden kost geld. Idem voor de indexsprong. De hogere inkomens kunnen daar gerust tegen, de lagere inkomens niet. Tot slot stel ik voor ook naar het Zuiden te kijken.

Ik bezocht de Smokey mountains in Manila, de berg waar het afval van miljoenen mensen terechtkomt en waar mensen dag en nacht overleven. Ik zag veel kinderen met een zware afwijking, ten gevolge van de giftige dampen. Ik was blij dat ik na één dag weg was. Maar die mensen leven er, dag in, dag uit in armoede, op de grens van het onmenselijke.”

■

Tekst Dominique Coopman Foto Jürgen Doom

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

8

standpunt

Besparingen

voor gezinnen, gepensioneerden en verenigingen Nu er steeds meer maatregelen bekend worden uit de Vlaamse én federale regeringsvorming, wordt duidelijk dat velen de besparingen zullen voelen. OKRA zal zich met klem verzetten tegen asociale maatregelen.

We zijn bijna een half jaar na de verkiezingen en kennen nog steeds de concrete beleidsmaatregelen van de Vlaamse overheid niet. De septemberverklaring van de minister-president bracht geen duidelijkheid. Voor meer uitleg verwees hij naar de vakministers. Een van hen, de minister van Cultuur, kwam al met cijfers over de brug.

Het verenigingsleven, dus ook OKRA, zal iets meer dan vijf procent moeten inboeten op haar subsidies. Niet onoverkomelijk. Maar rekening houdend met het niet-correct uitvoeren van het huidig decreet en de inlevering van DAC-middelen, betekent dit voor OKRA een flinke hap uit het budget. OKRA houdt haar hart vast indien de vroegere provinciale subsidies - overgeheveld naar de Vlaamse overheid - in de komende jaren wegvallen. Ook de gemeentelijke subsidies aan de lokale verenigingen dreigen serieus afgekalfd te worden. Zeker in gemeentes met een begrotingstekort. Eén besparing kan je nog dragen maar besparen op verschillende fronten tegelijk, is dodelijk voor de goede werking van een organisatie. OKRA zal samen met alle verenigingen bijzonder waakzaam moeten blijven. Met ronkende verklaringen over de waarde van het sociaalcultureel werk is OKRA weinig, als de overheid de vereniging beknot in haar middelen.

Prioriteit voor ouderenbeleid De basisbekommernis voor OKRA blijft evenwel het ouderenbeleid. OKRA heeft haar bekommernissen overgemaakt aan diverse ministers en de eerste contacten werden gelegd. Het gaat onder meer over het afschaffen van wat de regering 'de gratis-politiek' noemt. Gratis elektriciteit, water en openbaar vervoer gaan op de schop. De premie voor de zorgverzekering verdubbelt. Ook het aanbod verschraalt. Heel wat trajecten van De Lijn, vooral op het platteland, dreigen weg te vallen. De in de vorige legislatuur onuitgevoerde Vlaamse Sociale Bescherming blijft gelukkig overeind. De integratie van de overgehevelde federale bevoegdheden in één Vlaams ouderen(zorg)beleid blijft de grootste uitdaging voor deze legislatuur. Dit heeft o.a. effect op de zorguitkering, hulpmiddelen en residentiële ouderenzorg.

Solidariteit Bij het ter perse gaan was het nog net te vroeg om een evenwichtig beeld te krijgen van de maatregelen vanuit de federale regeringsvorming. Klappen vallen er al zeker in de gezondheidszorg. En er volgen verhogingen in de btw en de accijnzen op tabak, alcohol en diesel. De indexsprong maakt de besparing voor de gezinnen bijzonder groot. Voor de uitkeringstrekkers, waaronder de gepensioneerden, worden de effecten afgezwakt door welvaarts- en indexaanpassingen. Extra aandacht is er ten slotte voor de laagste pensioenen.

Het geheel van alle maatregelen op Vlaams en federaal niveau zal ongetwijfeld bij heel wat gezinnen een ernstige weerslag hebben op het budget. Niet alleen bij de ouderen maar ook bij kinderen en kleinkinderen.

Denken we maar aan de verhoging van de Het geheel van alle maatregelen pensioenleeftijd, het afbouwen van op Vlaams en federaal niveau zal uitstapregelingen, de afbouw van de woonbonus, renovatiepremies, verhoging ongetwijfeld bij heel wat gezinnen een van schoolgeld en de kostprijs van de ernstige weerslag hebben op het budget. kinderopvang. Het blijft echter gissen naar de ware effecten. Deze kunnen enkel afgelezen worden uit de begrotingscijfers die vandaag ontbreken. Het is dan ook maar normaal en vanzelfsprekend dat OKRA waar moet en nodig niet alleen aandacht heeft voor de eigen bekommernissen maar ook solidariteit betoont met iedereen voor wie het snoeien grote gevolgen zal hebben. Een zekerheid: echte solidariteit is ver te zoeken, de gezinnen betalen het gelag en grote vermogens ontspringen nog maar eens de dans.

■ Foto: Frank Bahnmüller OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

Jan Vandecasteele Algemeen secretaris

GEZOCHT: 75-PLUSSERS VOOR DEELNAME AAN KLINISCHE STUDIES! WIE ZIJN WE?

Heeft u interesse? Contacteer ons!

We zijn een centrum voor klinisch

Als klinisch onderzoekscentrum, voeren we klinische studies uit. Dat doen we om nieuwe geneesmiddelen of behandelingen te evalueren, die later mogelijks het welzijn van patiĂŤnten kunnen verbeteren.

onderzoek dat deel uitmaakt van Janssen Research & Development, een divisie van Janssen Pharmaceutica NV.

Tijdens uw deelname aan onze studies, garanderen we uw veiligheid optimaal, en vergoeden we u op gepaste wijze. Deelnemen aan een klinische studie is op elk moment vrijblijvend.

Wenst u meer info? Hier vindt u onze contactgegevens: +32 3 640 32 30

www.cpu.be/75-plussers

cpu@its.jnj.com

CPU Lange Bremstraat 70 2170 Merksem Achteraan ZNA Jan Palfijn

TRAPLIFTEN, HUISLIFTEN & PLATEAULIFTEN

VRIJBLIJVENDE OFFERTE / BEZOEK E SERVIC 7/7

BEL GRATIS : 0800 20 950

24/24 -

Mannebeekstraat 3 | B-8790 Waregem | info@comfortlift.be

BEZOEK ONZE WEBSITE : WWW.COMFORTLIFT.BE

Ad_OKRA_190x128_NL.indd 1

Wij verhogen uw comfort !

27/02/14 10:56

10

ik vind de aarde leuk

Brooddozen en bloembakken Al bijna twee jaar werkt OKRA rond duurzaamheid. Maar daarmee staat de ouderenorganisatie niet alleen. Ook heel wat scholen willen kinderen stimuleren om goed voor de aarde te zorgen. Zo ook basisschool De Vlieger in Kasterlee. Directrice Viviane Wouters vertelt waarom haar school een klimaatschool is.

Zo is er de megamosser die de kinderen erop wijst dat ze geen afval mogen achterlaten en alles moeten opruimen.

“Wij hebben al jaren aandacht voor duurzaamheid. Dat zit in vele kleine dingen en af en toe ook in een grote maatregel.

Zo wees onderzoek uit dat we in de winter veel warmte verloren door onze ramen.

De gemeente investeerde daarom in nieuwe ramen met extra isolerend glas.

Dat voelen we nu in onze energierekening.

Dat is trouwens een van de weinige posten waarop een school kan besparen.”

Sporen jullie ook de leerlingen aan bewust om te gaan met energie?

“Zeker. In de gangen hangen grote pancartes met daarop: licht uit, bank vooruit. We vragen aan iedereen om het licht uit te doen in de ruimtes waar niemand is, ook in de gangen en de refter. Een groepje leerlingen voert regelmatig controles uit. Als die tien keer op rij positief zijn, krijgt de klas een duim omhoog. We sporen iedereen ook aan om de deuren te sluiten, zeker in de winter als de verwarming opstaat. Elke klas wil een duim verdienen, de kinderen zijn heel gemotiveerd.

Dat kinderen de controles uitvoeren en niet de leerkrachten, zorgt ervoor dat iedereen beter zijn best doet.”

Besteden jullie ook in de lessen aandacht aan duurzaamheid?

“Ja. Vroeger zat dat nog niet in de lessen wereldoriëntatie, nu wel. Maar we doen meer. We werken samen met allerlei organisaties zoals Djapo en MOS (Milieu op school). Zij leveren ons lesmateriaal over afval, mobiliteit, natuur, energie en andere duurzame thema’s. Soms komen er mensen van deze organisaties de lessen geven, soms integreren onze juffen en meesters ze in hun lessen.

Dit jaar zullen we een speciale dag rond water organiseren. Ieder kind krijgt dan één bekertje water waarmee het de hele dag moet toekomen. We zullen een waterzuiveringsinstallatie opstellen zodat

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

de kinderen ondervinden dat ze zuinig moeten zijn met water en hun water moeten hergebruiken. Ik overweeg om ook de waterleiding van de toiletten die ene dag af te sluiten.”

Afval is een thema dat heel concreet kan worden.

“Ja, zelfs bij de kleuters. We leren hen sorteren. Zij weten heel goed dat Sisi de slang de schillen van appels en bananen eet en dat het busjesmonster drankbrikjes verzamelt. De icoontjes van deze verschillende ‘sorteerdieren’ komen overal terug: in de vuilbakken op de speelplaats, in de klassen en in de refter. Blikjes en aluminiumfolie zijn trouwens verboden.

We vragen de kinderen om zoveel mogelijk herbruikbare potjes te gebruiken. Druiven in een plastic doosje, drinken in een drinkbus, boterhammen in de brooddoos.

Er zijn ook een aantal leerkrachten die een speciale rol spelen. Zo is er de megamosser die de kinderen erop wijst dat ze geen afval mogen achterlaten en alles moeten opruimen. Elke vrijdag doet zij haar ronde op de speelplaats en verzamelt alle afval in de afvalmeter.

Trouwens, de laatste tijd verzamelt de megamosser amper nog afval, kinderen weten heel goed waar ze ermee terecht moeten. We hebben de afvalmeter na vorig schooljaar zelfs niet leeg gemaakt.”

En wat met mobiliteit?

“Uiteraard promoten we ook de fiets.

Daarvoor werken we samen met de gemeente. Het is niet altijd makkelijk om ouders te overtuigen om hun kind met de fiets naar school te sturen. Maar toch slagen we erin, zeker als het goed weer is.

Dan komt tachtig procent van de kinderen met de fiets. We sporen hen ook aan een fluohesje te dragen, dat verhoogt hun zichtbaarheid. Ze krijgen er trouwens een van de school.”

11

Zijn er nog dingen?

“Oh ja, het rijtje is eindeloos. Zo maakten we een insectenhotel, ontvingen we regelmatig een compostmeester en proberen we de speelplaats groener te maken. De kinderen vullen trouwens zelf de bloembakken. En in de lente starten we met groentetuintjes hier op de speelplaats. We proberen regelmatig iets nieuws te verzinnen, kinderen worden heel graag uitgedaagd.”

■

Tekst Nele Joostens Foto’s Frank Bahnmüller

Gentsesteenweg 25-27, 9900 Eeklo tel 09 374 10 66 - info@imabru.be

Open van 10u-12u & 14u-18u.

Zondag gesloten.

ontdek onze vernieuwde site

NOVEMBER ACTIEMAAND

imabru.be

BEURSdEalS

Folie II Wit Met lijnmotief

Folie II Eik Met lijnmotief

10% korting

(1)

op Quick-Step laminaat, parket en livyn! (uitgezonderd creo).

Fineer Eik dwars

verkrijgbaar in 6 tinten

21% korting

(2)

op het grootste aanbod merkplafonds in de streek.

ontdEk dE pRijSkRakERS in onzE VERNIEUWDE TOONzAAl

Massief Eik 1ste keus

paneeldeur zonder moluur

Melamine Eik NIEUW!

€250 korting Op onze trappen.

Bij aankoop deuren en trap.

Foliedeur opdek Cappuccino DE11

20% korting

Op deuren(3), incl. glasdeuren!

Vanaf 5 deuren 30% korting!(3)

Acties zijn niet cumuleerbaar - promoties geldig tot 30/11/2014 en bij directe aankoop in de winkel. (1) Minimumaankoop 20m2 (2) Minimum aankoop van 30m2 van het merk Maëstro en/of Panidur. (3) Niet geldig op schilderdeuren.

12

okra en beeld

De tien beste In juni lanceerde OKRA-magazine een cartoonwedstrijd.

Intussen ontwierpen vele lezers een cartoon rond het thema ‘OKRA, waar 50-plussers zich thuis voelen’. De redactie koos de tien beste cartoons eruit, jij kiest de winnaar.

1

3

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

2

4

13

5

8

9

6

10

7

Laat ons weten welke cartoon jij verkiest. Stuur het nummer en de benaming van de cartoon naar Chris Van Riet, Cartoon 10, PB 40, 1031 Brussel of chris.vanriet@okra.be.

De winnende cartoon zal de affichecampagne naar aanleiding van de Week van OKRA 2015 opfleuren.

1 Slak 2 Roodgele bol 3 Waar is Wally?

4 Thuiskomen bij OKRA 5 Thuiskomen bis 6 Alzheimer 1 7 Alzheimer 2 8 Roetsjbaan 9 OKRA heel het jaar door 10 Het warme huis

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

14

Welzijnszorg

Iedereen beschermd tegen armoede? eft Sociaal onrecht tr nd on 1 op 7 mensen in s la

Iedereen beschermd tegen armoede?

Het beeld van de campagne van Welzijnszorg is een man die een paraplu omhoog houdt. Een paraplu die hem beschermt wanneer het weer wisselvallig is of plots omslaat. Ook in het leven is het soms wisselvallig en kan een tegenslag opduiken.

Dan heb je nood aan een paraplu die je beschermt tegen die plotse gebeurtenissen.

België is een welvaartsstaat. En toch leven meer dan 1,6 miljoen mensen in armoede.

Dat is ongeveer 15 procent van de bevolking.

We hebben toch sociale zekerheid en bijstand, denk je misschien. En dat klopt ook.

Maar deze sociale bescherming helpt niet iedereen en vaak onvoldoende. Daarom zet Welzijnszorg in haar jaarlijkse campagne de sociale bescherming centraal.

Laag pensioen Neem het voorbeeld van de pensioenen.

Wanneer je tijdens je loopbaan gewerkt hebt als werknemer, zelfstandige of ambtenaar, dan heb je na je pensionering recht op een wettelijk pensioen. Dit pensioen wordt berekend op basis van je loon gedurende je loopbaan. De verdeling van de pensioenen gaat van zeer laag tot ongeveer 1 500 euro per maand. Mensen die slechts een kortere periode gewerkt hebben, een tijdje niet gewerkt hebben of aan een laag loon werkten, krijgen het minste pensioen. Dit wettelijk pensioen is de eerste pijler en

“Ik vind dat de overheid iets moet doen om ervoor te zorgen dat mensen toekomen met hun pensioen. Zonder geld kan je niks doen. De overheid kan beter geld geven aan mensen die het nodig hebben. Mijn pensioen is redelijk maar voor andere mensen is het een zorg. Wat komt er voor mezelf in gevaar?

Gezondheidszorg en medische kosten. Ik heb verschillende keren in het ziekenhuis gelegen en dan voel je de kosten hoog oplopen. Er zijn mensen die dat niet durven zeggen.”

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

volstaat voor een aantal mensen niet om tot een leefbaar inkomen te komen.

Bijkomend pensioen Daarnaast kunnen sommige mensen hun pensioen nog aanvullen met een groepsverzekering. Je werkgever spaart dan mee voor jouw pensioen. Deze aanvulling komt vooral mensen met een hoger inkomen ten goede: omdat ze in sterkere arbeidssectoren werken, omdat ze een hele loopbaan hebben kunnen werken. Met het pensioensparen leggen mensen zelf nog bijkomend geld opzij voor een pensioen. Ook hier blijkt dat wie al een redelijk inkomen heeft, wel toekomt aan pensioensparen.

Alweer vallen hier de mensen met een laag inkomen uit de boot.

Arme ouderen Het is echter niet zo eenvoudig om het armoederisico bij ouderen goed te meten en in te schatten. Een grote groep ouderen bezit een eigen woning. Hierdoor vermindert de woonkost die sterk op een gezinsbudget weegt. Maar een eigen woning betekent niet dat er geen extra kosten of moeilijkheden zijn.

Daarnaast zijn er extra kosten die gepaard gaan met ouder worden. Kosten voor gezondheid, zorg en hulp in het huishouden.

Dit gebrek aan middelen resulteert in armoede op alle domeinen: participatie aan de samenleving, huisvesting en gezondheidszorg. Daardoor kan je aannemen

15

campagne om zo iedereen te beschermen tegen armoede: een inkomen boven de armoedegrens voor iedereen. Daarom moeten alle uitkeringen en vervangingsinkomens worden opgetrokken tot minimaal de armoedegrens. Welzijnszorg wil ook dat mensen krijgen waarop ze recht hebben.

Daarom moeten rechten automatisch toegekend worden. En ten derde vraagt Welzijnszorg om ieders rechten te realiseren door kwaliteitsvolle dienstverlening te garanderen.

dat het armoederisico bij ouderen op 20,2 procent ligt terwijl dit gemiddeld 15,3 procent is in België.

Ook voor andere uitkeringen Dit verhaal over de pensioenen geldt ook voor wie van een andere uitkering moet leven: een invaliditeitsuitkering, werkloosheidsuitkering of leefloon. Ook daar loop je een hoger risico om in armoede terecht te komen. En toch.

Zonder sociale zekerheid zouden in België 42 procent van de mensen in armoede leven.

Dankzij onze sociale bescherming blijft dit gelukkig tot 15 procent beperkt.

■

Rechten ook krijgen In België heb je heel wat mogelijkheden, rechten en statuten om financiële ondersteuning te krijgen. Sommige rechten krijg je automatisch, andere moet je zelf aanvragen of kan je via je belastingaangifte laten gelden. Nochtans is het voor mensen in armoede niet vanzelfsprekend om te krijgen waar ze recht op hebben. Dat komt omdat de regelgeving soms ingewikkeld en onbegrijpelijk is. Het beleid wil niet dat mensen rechten misbruiken. Dat is terecht.

Om dat te vermijden bouwen ze drempels in.

Mensen in armoede kennen vaak de weg niet om uit te zoeken waar ze recht op hebben.

Daarom stelt Welzijnszorg drie eisen in haar

Tekst Katrien Vandeveegaete

“Ik reken altijd uit hoeveel geld ik ter beschikking heb. Per uitgavenpost heb ik een enveloppe waarin ik in het begin van de maand een bedrag steek.

Bijvoorbeeld een enveloppe ‘gezondheid’ of ‘verplaatsingskosten’.

Met het geld dat ik in die enveloppe steek, probeer ik een maand rond te komen.

Dit lukt zeker niet altijd. Ik schrik vaak op het einde van de maand.”

Meer info Ook jij kan Welzijnszorg een handje helpen. Je kan de campagne financieel ondersteunen door een gift te doen bij Welzijnszorg, BE21 0000 0000 0303 met als gestructureerde mededeling +++201/1000/01185+++.

Kies voor 100% groene stroom via groepsaankoop!

Samen op weg naar goedkopere groene energie.

4e

editie Wil jij besparen op je energiefactuur? En wil je daarbij ook je steentje bijdragen tot een beter milieu? Doe dan dit najaar 2014 mee met de

groepsaankoop van 100% groene stroom en aardgas van de provincie Oost -Vlaanderen.

Schrijf je nu in vóór 22 januari 2015 via www.samengaanwegroener.be, het loket in je gemeente of kom naar één van de gratis infosessies die samen met Oost-Vlaamse Okra Trefpunten en seniorenraden worden georganiseerd. ·

Meer informatie

· Gratis infolijn: 0800 76 101 (werkdagen van 9 tot 17 uur / maandag tot 20 uur) · groenestroom@oost-vlaanderen.be

16

prikkertjes

Als arts met OKRA naar Lourdes?

Vragen over geweld?

Bel 1712!

Debatteer mee over betaalbare gezondheidszorg

Elk jaar organiseert OKRA een zesdaagse bedevaart naar Lourdes.

1712 is een hulplijn voor elke burger die vragen heeft over geweld, misbruik en kindermishandeling.

Onze gezondheidszorg staat voor stevige uitdagingen. Denk maar aan de vergrijzing, besparingen en nieuwe therapieën die soms erg duur zijn.

Telkens nemen 800 OKRA-leden deel. Voor de coördinatie van haar medische dienst in Lourdes zoekt OKRA een arts die op vrijwillige basis en liefst voor een aantal jaren deze functie wil invullen. De arts geeft leiding aan de medische dienst, heeft ter plaatse contact met het ziekenhuis en de apotheek, doet consultaties, bereid het medisch materiaal voor en volgt de consultaties administratief op. Vervoer-, verblijfs- en materiaalkosten zijn ten laste van OKRA. Interesse? Neem contact op met Ingrid Samson via 02 246 44 41 of ingrid.samson@okra.be.

Maak je zelf geweld mee? Ben je bezorgd om iemand anders? Zit je met een vermoeden van geweld?

Heb je ooit geweld meegemaakt en zit het je nog altijd dwars? Ben je bang dat je soms je zelfbeheersing kwijt raakt en iemand ongewenst pijn doet? Bel dan 1712. Het gesprek is gratis. Het nummer is bereikbaar elke werkdag van 9.00 tot 17.00 uur.

Het gesprek is discreet: je oproep verschijnt niet op de telefoonrekening en je hoeft niet te zeggen wie je bent.

Ervaren hulpverleners staan je bij. Ze geven je informatie en advies of verwijzen je door naar verdere hulp.

Soms kan het moeilijk zijn om je verhaal te vertellen en schrijf je liever.

Dan kan je een mail sturen via www.1712.be. Dat kan anoniem en gratis via www.1712.be.

Meer en meer wordt duidelijk dat er binnen de gezondheidszorg keuzes gemaakt zullen moeten worden om deze betaalbaar te houden. Om hierover een genuanceerd debat te stimuleren lanceert CM het project Betaalbare gezondheidszorg? Samen kiezen! CM wil met dit project niet zelf een standpunt innemen maar mensen wel bewust maken van de thematiek.

Keuzes maken in de gezondheidszorg kan op basis van verschillende criteria.

Moet elke behandeling ongeacht de kostprijs terugbetaald worden? Moet er een maximumleeftijd komen voor de terugbetaling van bepaalde behandelingen? Mogen behandelingen enkel terugbetaald worden als bewezen is dat ze werken? Moeten kosten terugbetaald worden die direct te wijten zijn aan een ongezonde levensstijl?

Van november 2014 tot december 2015 organiseert CM interactieve infosessies.

Tijdens deze sessies komen verschillende stellingen aan bod en kan je je mening via een stemkastje kenbaar maken.

Meer informatie over het project en de infosessies in jouw buurt vind je op www.cm.be/samenkiezen.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

17

Voor je dagelijkse routine

V.U.: Dirk Dewolf, Agentschap Zorg en Gezondheid, Koning Albert II-laan 35 bus 33, 1030 Brussel – versie 2014

VOEDINGSSUPPLEMENT

LAAT GRIEP DEZE WINTER IN DE KOU STAAN Zwanger, 65+, diabetes of chronisch ziek?

Bescherm jezelf: laat je vaccineren.

GRIEPVACCINATIE.BE Vlaanderen is zorg

20140620_Affiche_Griep_A3.indd 1

AGENTSCHAP ZORG & GEZONDHEID

20/06/14 13:58

Bescherm je tegen de griep Griepvaccinatie is de enige manier om je tegen de griep te beschermen. Griep is een zeer besmettelijke ziekte die elk jaar in de winterperiode opduikt.

Meestal genees je vanzelf maar bij sommige mensen kan de griep ernstige gevolgen hebben. Als je gevaccineerd bent, is de kans veel kleiner dat je ziek wordt. Krijg je de ziekte toch, dan word je minder ziek en is de kans op complicaties kleiner.

Een aantal mensen wordt sterk aangeraden zich te laten vaccineren. Het gaat om patiënten die lijden aan een chronische aandoening van longen, hart, lever of nieren of aan diabetes, iedereen ouder dan 64 en al wie in een instelling verblijft.

Je laat je het best voor midden november inenten. Zolang het griepvirus niet is doorgebroken, blijft de vaccinatie nuttig. Het vaccin beschermt pas na twee weken en is maar goed voor een winterperiode. Elk jaar moet je dus een nieuw vaccin krijgen. Vraag een voorschrift bij je arts en haal daarmee het vaccin bij je apotheek. Ga er zo snel mogelijk mee naar je huisarts en bewaar het intussen in je koelkast. De meeste vaccins kosten tussen de 10 en 12 euro. Maar ben je ouder dan vijftig, dan kom je in aanmerking voor gedeeltelijke terugbetaling en kost het vaccin slechts 6 euro. Heel wat ziekenfondsen geven nog extra korting. Verblijf je in een woonzorgcentrum, dan is het vaccin zelfs gratis.

✔ Geen water nodig! ✔ Aangename sinaasappelsmaak ✔ Handige verpakking

Verhoogt het aantal goede, natuurlijke bifidobacteriën.

• Mag dagelijks gebruikt worden, ook tijdens zwangerschap of borstvoeding.

• Kan ook gebruikt worden als tijdelijke kuur, bv. wanneer je op reis vertrekt of in een stressvolle periode.

Vraag je GRATIS staal aan op www.imoflora.be

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014 14_JJCB_5004_Imodium_Imoflora_1/2 page Okra Mag_v2.indd 1

07/10/14 15:34

18

over wat telt

‘Ik ben

naïef solidair’ Hij verrichte baanbrekend werk op het vlak van genetica. In zijn lange carrière als onderzoeker en hoofd van het Centrum voor Menselijke Erfelijkheid van de KU Leuven, veranderde de kennis van het DNA de geneeskunde fundamenteel. Al is hij intussen met emeritaat, professor Jean-Jacques Cassiman blijft even gedreven.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

19

“I

k ben opgegroeid in een artsenfamilie.

Mijn ouders zijn afkomstig uit Ninove maar verhuisden naar Brussel om er een praktijk op te starten. Ik ben de middelste van vijf. Mijn vader had een drukke praktijk, mijn moeder werkte in het huishouden en ondersteunde mijn vader gaandeweg steeds meer. Hij was goed bekend in Brussel, niet alleen als arts maar ook als Vlaming, zonder extreem te zijn weliswaar. We groeiden op in Sint-JansMolenbeek, dat toen nog volop in ontwikkeling was. We waren zeker kinderen van de burgerij, dat kan ik niet ontkennen.

Dat heeft wel zijn invloed gehad, al waren mijn grootouders in Ninove kleine zelfstandigen. De enen hadden een winkel, de anderen waren kleine aannemers.

We leefden niet compleet los van de maatschappij, integendeel. Heel mijn jeugd ben ik bij de jeugdbeweging geweest, bij de scouts aan de Basiliek van Koekelberg.

Twee van mijn broers en zussen zijn net als mijn vader de medische richting uitgegaan, de twee anderen maakten carrière in de media. Net als bij de twee anderen, zal mijn keuze voor geneeskunde uiteraard beïnvloed zijn door het beroep van mijn vader. Hoewel. Ik was altijd geïnteresseerd in wetenschappen. Maar of ik chemie, natuurkunde of geneeskunde wilde studeren, wist ik aanvankelijk niet. Dat geneeskunde het wetenschappelijke aan het sociale koppelt, vond ik wel een meerwaarde. Daaraan is mijn scoutsverleden niet vreemd, het idee van ‘elke dag iets goeds te doen’ sprak me aan.

Ik wilde mensen helpen, begrijpen wat er gebeurt als je ziek wordt en daar dan ook iets mee doen.”

Trio Cassiman “Mijn ouders waren muzikaal, ze speelden beiden piano. Vooral mijn vader was muzikaal begaafd. Ik ben opgegroeid met muziek en heb ook al snel leren zingen. Op familiefeesten zorgde mijn vader altijd voor zelfgeschreven liedjes aangepast aan de gebeurtenis of de persoon die centraal stond. Die brachten wij - de kinderen - dan op zulke feestjes. Vooral met mijn oudere broer en zus stond ik vaak samen op een podium. We zongen negrospirituals en internationale volksliederen. In die periode, ik was zeventien, schreef mijn zus ons in voor een wedstrijd van Radio Luxemburg.

Die wonnen we en we kregen een platencontract. Mijn hele studententijd traden we geregeld op, dat was plezant. Na mijn afstuderen, trok ik naar de Verenigde Staten en lag Trio Cassiman even stil. Maar later zijn we opnieuw samen gaan zingen en ging bassist Marc Van Garsse ons begeleiden. Dat was voor mij telkens heel ontspannend, zo kwam ik in een totaal andere wereld terecht. Ook nu nog treden

we regelmatig op, al hebben we de optredens uitgesteld omwille van de gezondheid van mijn broer. De repetities zijn altijd heel fijn. We zingen veel maar er wordt ook veel gelachen. Muziek is voor mij altijd een uitlaadklep geweest. Ik hoop dat we begin volgend jaar opnieuw samen kunnen repeteren en optreden.”

Richting genetica “In tegenstelling tot vandaag, had je als student in de jaren zestig nog tijd over. Men had me gevraagd om in een labo te werken en dat zag ik wel zitten. Zo ben ik terechtgekomen in het labo voor erfelijkheid.

Dat toeval heeft mijn carrière grondig beïnvloed. Nadat ik ben afgestudeerd in 1967, studeerde ik een jaar inwendige geneeskunde en daarna ben ik naar Stanford getrokken, in de Verenigde Staten.

Ik heb er een jaar kindergeneeskunde gestudeerd - wat ik heel graag deed - maar het was van bij de start de bedoeling om me toe te leggen op genetica. En zo kreeg het onderzoek de bovenhand. Toen ik terugkwam in Leuven, heb ik dat onderzoek verder gezet. Het grootste deel van mijn carrière heb ik in het labo doorgebracht, ik deed zelf geen raadplegingen.”

Genetische revolutie “De genetica is de geneeskunde op zijn kop aan het zetten. Als je weet wat er in de cellen gebeurt, geeft dat inzicht in wat er misloopt als je ziek wordt. Dat is ontzettend belangrijk. Het geeft je aanknopingspunten om behandelingen op te starten. Nu al zijn er meer en meer testen ter beschikking die kunnen aangeven wat er mis is. Het labo - waar het DNA geanalyseerd wordt - en de beeldvorming zullen een steeds grotere plaats innemen in de geneeskunde. Ik heb zelf jarenlang onderzoek gedaan naar mucoviscidose.

Dat is een erfelijke ziekte van zowel de longen als het spijsverteringsstelsel.

Intussen weten we in welke stukken DNA er fouten zijn. We begrijpen nu beter waarom die fouten long- en darmproblemen veroorzaken én er zijn nu geneesmiddelen die die fouten kunnen corrigeren. Dat is een enorme stap vooruit, dat was vroeger totaal onbekend.”

Het geheel – zowel mijn werk als mijn gezin – geeft zin aan mijn leven.

Spoor defecten op “Vanaf het moment dat fouten in het DNA ontstaan, kunnen we ze opsporen. Een bevruchte eicel die enkele delingen achter de rug heeft, kunnen we onderzoeken. Dan nemen we een cel weg en analyseren die.

Uiteraard kan dat enkel als de bevruchting plaatsgevonden heeft via in-vitrofertilisatie.

Een foetus kan je vanaf elf weken onderzoeken via een vruchtwaterpunctie.

Ò

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

20

over wat telt

kennis en technologie kunnen aangewend worden voor historische zaken. Zo kreeg ik de vraag van een historicus of Karl Wilhelm Naundorff een nazaat was van de Bourbons. Ik kon aantonen dat hij dat niet was en dat hij dus niet Lodewijk XVII was. Uiteraard werd ik ook vaak gevraagd om allerlei afstammingszaken te onderzoeken. Is dat wel mijn halfbroer? Is hij wel mijn grootvader? Dankzij zulke uitstapjes kwam ik telkens in een totaal ander milieu terecht. Dat vond ik telkens heel boeiend al bleef mijn eerste bezorgdheid uiteraard de geneeskunde. Ik gebruikte telkens dezelfde technologie maar bouwde steeds meer ervaring op. Aanvankelijk kostte zulk onderzoek veel tijd en energie, nu gaat dat veel sneller en heb je aan sporen genoeg.”

Maar nu kunnen we ook in het bloed van de zwangere moeder nagaan of het kindje het syndroom van Down zal hebben. In dat bloed is immers erfelijk materiaal aanwezig van het ongeboren kind. Dat we nu via een nietinvasieve test zoals we dat noemen, het ongeboren kind kunnen onderzoeken, is een grote stap voorwaarts. Maar er is nog veel werk te doen. Er zijn zes à zevenduizend erfelijke ziekten, van amper drieduizend is bekend welke fouten in het DNA ze veroorzaken. De andere kan je op dit ogenblik niet opsporen. Daarnaast zijn er nog heel wat niet-erfelijke ziekten zoals kanker, reuma, allergie en depressie die wel een erfelijke component hebben. Op termijn zullen we van alle ziekten de voorbeschiktheid kunnen achterhalen. Laat je je DNA onderzoeken, dan weet je of je lijdt aan een erfelijke ziekte en of je een grote kans maakt om een andere ziekte te krijgen.

Wat je doet met die kennis? Twee dingen. Als de ziekte zich ontwikkelt, kan die gerichter behandeld worden, het specifieke defect kan beter opgevangen worden. Ook de preventie kan gerichter gebeuren. Een aantal omgevingsfactoren verhogen immers het risico dat het defect zich ook daadwerkelijk zal manifesteren. Die preventie zal dan gerichter zijn. Het zal meer zijn dan: eet gezond en beweeg voldoende. Maar we zitten nog maar in het begin van deze evolutie. De kennis is zich stelselmatig aan het opbouwen, het is een zeer complexe materie.”

Op termijn zullen we van alle ziekten de voorbeschiktheid kunnen achterhalen.

Een Bourbon?

“De genetica heeft ook andere toepassingen dan louter medische. In de jaren tachtig kreeg ik de vraag van een onderzoeksrechter om hem te helpen in een rechtszaak. Zo hebben we een aantal onderzoeksmogelijkheden op punt gezet voor de rechtswereld. Daar wordt DNAonderzoek intussen elke dag gebruikt. Dezelfde

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

Recht op kennen van je afkomst “De laatste jaren ben ik er mij bewust van geworden dat een aantal mensen het recht ontzegd wordt om hun afkomst te kennen. Ik denk dan aan kinderen die geboren worden door eicel- of spermadonatie. Zij mogen niet weten wie hun vader of moeder is. Daar kan ik als geneticus niet bij. Vandaag wordt er geargumenteerd dat wanneer de anonimiteit van de donor niet gegarandeerd wordt, het tekort aan donoren nog groter zou worden. Maar die redenering aanvaard ik niet. Je kan de business toch niet hoger inschatten dan de rechten van de kinderen. En trouwens, meer en meer donoren vragen ook om informatie. Zij willen weten of ze kinderen hebben. Er zijn veel halfbroers en -zussen die elkaar niet mogen kennen, dat kan toch niet. Hetzelfde probleem stelt zich trouwens rond draagmoederschap en adoptie. Daar is te weinig aandacht voor, nu is het net alsof enkel het ‘product’ telt. Voor deze kinderen is dat een groot onrecht. Ik weet wel dat je de anonimiteit uit het verleden niet zomaar kan afschaffen. Maar je kan wel vragen aan donorkinderen en donoren of ze hun info en DNA vrijwillig in een bank willen steken. Nu is er zelfs geen uitwisseling van informatie tussen de verschillende spermabanken, laat staan met buitenlandse banken. Een donor kan zich in alle centra aanbieden en zo heel veel kinderen verwekken. Voor deze zaak wil ik mij graag nog inzetten. Ik geloof trouwens niet dat het tekort aan spermadonoren zou groeien als de anonimiteit afgeschaft wordt. Het moet mogelijk zijn om in samenwerking met de fertiliteitscentra aangepaste sesibiliseringscampagnes voor donoren op te zetten.”

Zwijgen en veranderen “Intussen ben ik al een tijdje met emeritaat.

Maar dat wil niet zeggen dat ik niets meer doe.

Ik kan binnen de universiteit geen wetenschappelijke activiteit meer beoefenen, ik heb geen labo meer. Maar met de computer

21

kan je ook veel doen. Mijn agenda staat vol. Ik ben lid van een aantal adviesraden, ik ben voorzitter van de Vlaamse Liga tegen Kanker.

Daar heeft men mij gevraagd en ik vond dat een goede uitdaging. Ik heb ook onderzoek gedaan naar kanker, het ligt dicht bij mij. Onlangs ontketende ik blijkbaar een kleine rel met mijn uitspraken over de betaalbaarheid van kankergeneesmiddelen. Mijn woorden zijn toen verkeerd geïnterpreteerd, ik heb niet gezegd dat oudere patiënten niet meer behandeld moeten worden. Ik wilde enkel het probleem aankaarten en aangeven dat er criteria moeten komen. Het positieve gevolg is wel dat er hierover intussen nagedacht is binnen het Kenniscentrum voor de gezondheid en het Riziv en dat we 43 voorstellen overgemaakt hebben aan de overheid. Ook de farmaceutische industrie heeft hierover signalen gegeven. En zo heeft iets dat ik niet gezegd heb, toch positieve gevolgen gehad.”

Betekenis geven “Ik leef niet op een eiland, ik ben geen geïsoleerd individu. Natuurlijk is mijn werk altijd heel erg belangrijk geweest voor mij, en nu nog.

Maar daarnaast heb ik ook een vrouw, drie kinderen en zeven kleinkinderen. Het is dat geheel, het werk én het gezinsleven dat zin geeft aan mijn leven. De sociale dimensie blijft belangrijk voor mij. Nu nog vind ik het fantastisch dat ik mensen kan informeren. Ik ga enkel graag naar een bijeenkomst als ik er ook iets kan doen, als ik er kan spreken. Zomaar naar een receptie gaan of naar een bijeenkomst, daar heb ik het moeilijk mee. De respons die ik krijg als ik kan praten, geeft me veel voldoening.

Ik ben een huismus. Ik ga enkel graag weg als daar een goede reden voor is. Zo ga ik niet graag naar de bioscoop, ook thuis kan je zoveel films zien. Daarom ben ik ook geen echte reiziger. Maar kunst interesseert me wel.

Schilderkunst én conceptuele kunst. Zo werk ik samen met artiest Koen Van Mechelen. Hij zette een wereldwijd kruisingsprogramma van kippen op met als doel de genetische diversiteit te verhogen. Daarna wil hij de kippen terug loslaten in de natuur en hun gedragingen en DNA bestuderen. Dat vind ik boeiend, daar engageer ik me graag voor.”

Afwerken en afronden “Veel dromen of plannen heb ik niet meer, ik maak mij niet zo druk over de toekomst. De enige zekerheid die je hebt, is dat je op een schone dag doodgaat. Als je niet weet hoe lang dat nog zal duren voor die dag aanbreekt, gebruik die tijd dan zo nuttig mogelijk. Ik wil wel nog een aantal dingen afwerken. Zo ben ik voorzitter van een fonds voor zeldzame ziekten binnen de Koning Boudewijnstichting. Daarin gaat het voornamelijk over erfelijke ziekten. We hebben een voorstel van plan uitgewerkt dat

ervoor moet zorgen dat patiënten die aan een van deze ziekten lijden, beter worden opgevangen. Intussen zijn er naar aanleiding van dit plan al zes Koninklijke Besluiten verschenen hierover maar ik wil me blijven inzetten voor dit fonds. Ook voor de opheffing van de anonimiteit van de donorkinderen wil ik me blijven engageren. Ik weet dat dat perfect in orde kan komen, het is geen wensdroom. Over mijn opvolging aan de universiteit maak ik mij geen zorgen. Zelf je opvolgers kiezen, is niet altijd een goed idee. Maar ik weet dat mijn onderzoek en mijn lessen in goede handen zijn. Anderen moeten er nu voor zorgen dat iemand de kar trekt, ik heb het lang genoeg gedaan. Ik ben oud genoeg om te weten dat zich dat wel oplost op termijn. Wat ik nu belangrijk vind, zijn de lezingen die ik geef en mijn aanwezigheid in het federaal Kenniscentrum voor de gezondheidszorg. Ik heb de kans gekregen om een grote expertise op te bouwen. Vandaag kan ik dankzij die ervaring iets betekenen voor de maatschappij. Ik kan iets teruggeven. Dat is misschien weer dat naïef solidariteitsgevoel dat ik al heb sinds mijn jeugd bij de scouts. Maar mijn vrouw heeft dat nog veel erger (lacht).”

■

Tekst Nele Joostens Foto’s François De Heel

22

tentoonstelling

cultuur Panamarenko, Pahama, Spitsbergen, Nova Zemblaya, 1996 courtesy Collection Fondation Cartier, Paris photo M HKA

Het universum van Panamarenko Tussen 1965 en 2005 zwierf Panamarenko ononderbroken in zijn eigen kleine wereld van dromen, uitvinden en creëren.

Het Museum voor Hedendaagse Kunst in Antwerpen (M HKA) vat in een retrospectieve zijn werk samen in zeven thema’s die de kunstenaar zijn leven lang hebben bezield.

“Ik ben geen kunstenaar en ook geen wetenschapper en al helemaal niet de Leonardo da Vinci van het noorden”, zei Panamarenko onlangs nog in een zeldzaam interview. Zijn naam ontleende hij aan een generaal uit de DDR die hij had gehoord op een in elkaar geknutselde radio. Van zijn creaties vindt hij dat het uitvindingen zijn, met de magie van het voortdurend willen vliegen en gehuld in de poëzie van de alledaagsheid.

Ze zijn inmiddels uitgezworven naar alle uithoeken van de wereld. Voor de tentoonstelling heeft het M HKA veertig sleutelwerken samengebracht. Met een belangrijke plaats voor de eigen Panamarenko-collectie want het Antwerps museum draagt haar stadsgenoot een warm hart toe.

Elk sleutelwerk wordt omringd door tekeningen, studies, maquettes en inspiratiebronnen die een inkijk geven in zijn artistiek

Panamarenko vindt van zijn creaties dat het uitvindingen zijn, met de magie van het voortdurend willen vliegen en gehuld in de poëzie van de alledaagsheid OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

talent en natuurwetenschappelijke inzichten.

Dus toch een beetje kunstenaar en wetenschapper. En een icoon van de naoorlogse Europese avant-garde.

De zeven passies Panamarenko begon zijn artistieke carrière in de buurt van het Antwerpse Sint-Jansplein, dat hij in het Happeningstijdperk met ijsblokken overlaadde om het plein definitief autovrij te krijgen. Wat hem trouwens ook gelukt is. In Silent Objects maakte hij nog geluidloze kunst.

De beroemde Prova car is een voorbeeld van futurisme maar heeft motor, noch stuurwiel. Dat veranderde stilaan met Fixed Wings & Zeppelins en de eerste gemotoriseerde toestellen in Revolutions per minute. Vanaf nu moest elke constructie kunnen vliegen, rijden, varen of duiken. Hij testte ze zelf uit, met wisselend succes maar tot ernstige ongelukken kwam het gelukkig nooit.

Niet alle toestellen zijn in hun originele versie binnengebracht.

23

Panamarenko, In Space, 1965 courtesy private collection

>

Panamarenko, Grote Elleboog [Big Elbow], 1990-1992 courtesy Galerie Jamar

>

Panamarenko, Archaeopterix Robinson, 2002 courtesy Private Collection

Panamarenko, Prova Car, 1967, courtesy collection M HKA

Sommigen zijn te fragiel voor transport en voor hen biedt een maquette uitkomst.

Want uit elkaar halen wat Panamarenko met zoveel geduld en passie in elkaar heeft geknutseld, was geen optie. Maar de kunstenaar wilde steeds hoger. In Lift the Machine getuigen Ufo’s en ruimteschepen van zijn niet aflatende drang om te kunnen vliegen. Zoals hij met Engineered to go to sea steeds dieper onder de waterspiegel gaat. Servo Robotica is de laatste passie.

Met de wandelende kippen waarvoor Panamarenko talloze relais en minuscule batterijtjes aan elkaar monteerde, keert de uitvinder die met zijn oeuvre een heel universum vulde, weer naar de aarde terug.

■

Tekst Suzanne Antonis

Info Panamarenko Universum, tot 22 februari 2015 in het M HKA, Leuvenstraat 32, Antwerpen, 03 260 99 99, www.muhka.be Open van dinsdag tot zondag van 11.00 tot 18.00 uur, donderdag tot 21.00 uur.

Gesloten op maandag en feestdagen.

Tickets: 8 euro, met korting: 4 euro.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

24

film

cultuur

Homo’s en mijnwerkers Wat kan een filmliefhebber zich meer wensen dan een avondje cinema met een prettige, ontspannende film die veel meer te bieden heeft dan de hersenloze inhoud van de doorsnee film? Gelukkig bestaan er nog uitstekende films en deze maand krijgen we er met Pride eentje in de bioscoop.

In 1984 was Engeland in de greep van de grote mijnwerkersstaking die uitliep op een harde confrontatie tussen de stakers en de regering van Margaret Thatcher.

Wanneer in Londen de Gay Pride Parade door de straten trekt, besluiten enkele homo’s en lesbiennes het LGSM (Lesbians and Gays Support the Miners) op te richten. Ze willen tijdens de optocht geld inzamelen als steun voor de stakende mijnwerkers.

Wanneer ze later de opbrengst aan mijnwerkerscomités aanbieden, raken ze eerst het geld niet kwijt. De mijnwerkers haken vaak meteen af wanneer het woord ‘homo’ valt. Uiteindelijk wordt er toch een dorpje in Wales gevonden waar het stakerscomité bereid is de steun aan te nemen. De contacten tussen het LGSM en het comité brengt de mensen van het LGSM naar Wales waar ze niet meteen geestdriftig worden ontvangen, maar het, na de nodige strubbelingen, toch tot een verbroedering komt. Pride laat de kijker de op de werkelijkheid gesteunde verdere belevenissen van de LGSM en de stakers verder volgen tot de Gay Pride Parade 1985 waar de mijnwerkers in groten getale aanwezig zijn om de homobeweging te steunen.

Warme sociale film Doorheen een vlot verteld verhaal snijdt regisseur Matthew Warchus verschillende sociaal getinte onderwerpen aan. Zo heeft hij het over de mijnstakingen, over homo’s en lesbiennes die het in die tijd niet meteen makkelijk hadden en zeker al niet om ‘uit de kast’ te komen, over hun moeilijkheden met hun ouders en over het aanvaarden van elkaars eigenheid. Maar toch heeft Warchus het vooral over solidariteit en vriendschap. Het in de kijker plaatsen van deze waarden, zonder die er bij de kijker in te hameren, zorgt er voor dat Pride een aangename, warme film werd.

Prettige goedgevoel komedie Pride is een van die films waar de Britse cinema een patent schijnt op te hebben.

Doordat het een komedie is, is de film nooit zwaar op de hand maar doorheen de lichte toon komt soms ook de ernst aan de oppervlakte. En net omdat die ernst haast steeds een sociale achtergrond heeft, wordt de film zeer menselijk.

Pride kan men gerust een sociale goedgevoel komedie noemen, een film die je met een glimlach op de lippen de zaal uit stuurt. Wat kan je nog meer willen?

■

In november in de bioscoop ✤ Vie sauvage Op werkelijke feiten steunend relaas van cineast Cédric Kahn over een vader die zijn twee zoons van zeven en acht ontvoert en jarenlang met hen ondergedoken leeft. (sinds 29/10)

✤ Welp Vlaamse horrorfilm van Jonas Govaerts. Liefhebbers van het genre zullen deze goed gemaakte en spannende film zeker kunnen smaken. (sinds 29/10)

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

Tekst Willy Verbestel

25

podium

cultuur

Boeiend najaar op Vlaamse planken In het najaar draaien de Vlaamse theatergezelschappen weer op kruissnelheid. Het is een zeer gevarieerd en boeiend najaar in de diverse theaters. Enkele hoogtepunten.

✤ Samenwerking Het gebeurt zeer zelden dat de drie grote stadstheaters de handen in elkaar staan om samen een productie op het getouw te zetten. Maar met Augustus, ergens op de vlakte gebeurt dat wel. Olympique Dramatique (Het Toneelhuis Antwerpen) bewerkte dit stuk en brengt het in coproductie met KVS (Brussel) en NTGent in de zalen. Tracy Letts creëerde het stuk in 2007 en sindsdien is het aan een succesrijke wereldtournee bezig. In de Vlaamse versie zijn topacteurs en –actrices aan de slag: Els Dottermans, Mieke De Groote, Sofie Decleir, Gilda De Bal, Frank Focketyn, Geert Van Rampelberg en Ben Segers. Stijn Van Opstal en Tom Dewispelaere bewerken en regisseren. Guy Cassiers tekent voor vormgeving en regieassistentie.

Tot december te zien over heel Vlaanderen. www.toneelhuis.be, www.ntgent.be, www.kvs.be

✤ Klassieker Bij NTGent gaat op 8 november Elektra in première. Bernard Dewulf maakte een eigentijdse bewerking van deze Griekse klassieker uit de vijfde eeuw voor Christus. Julie Van den Berghe regisseert onder meer Lien Wildemeers, Servé Hermans en Chris Thys. De productie loopt tot midden januari 2015. www.ntgent.be ✤ Integratie ’T Arsenaal in Mechelen speelt tot 2 december De handen van Fatma, over een Marokkaanse die haar man volgt naar België. Na jaren verblijf hier vraagt ze zich af wat er van haar dromen is geworden. De regie is van Michaël De Cock. www.tarsenaal.be ✤ Een lach en een traan Theater Antigone uit Kortrijk pakt uit met Dagboek van een soigneur, een tragikomedie over een vader die het wielrennen de rug probeert toe te keren.

Over een nonkel wiens liefde voor de koers alleen maar lijkt te groeien. En over een schuldvraag, die als een prikkeldraad tussen hen in blijft hangen.

Een hilarisch stuk met toppers Lucas Van Den Eynden en Jos Verbist op de scène. Tot begin december overal in Vlaanderen. www.antigone.be ■

Tekst Nic Fruru

Vayamundo Ol Fosse d’Outh in Houffalize

Genieten aan de oevers van de Ourthe KERST SPECIAL MIDWEEK in de Ardennen INBEGREPEN • 4 overnachtingen met 4x avondmaal en 2x middagmaal • Bezoek aan de kerstmarkt van Aken en Keulen • Dansavond en bingoavond BESCHIKBAARHEID Aanbod geldig van 1 tot 5 december 2014 prijs per persoon 4 nachten

Volwassene of kind vanaf 12 jaar € 296,00

Langer verblijven?

Bel 061 28 88 01 voor meer informatie en prijzen

RESERVEREN Vayamundo Ol Fosse d’Outh Ol Fosse d’Outh 1, 6660 Houffalize 061 28 88 01 olfossedouth@vayamundo.be www.vayamundo.be

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

26

cultuur

Over-leven in bezet gebied

uitjes

Toerisme Leiestreek en projectvereniging BIE ontwikkelden samen een mobiele applicatie en een WO I magazine waarin verhalen worden gebundeld over de andere kant van het front. Over het leven en overleven in bezet gebied.

Kies voor een van de vier thema’s en een uitgestippelde auto(car)- of wandelroute loodst je door verschillende gemeentes.

De getuigenissen, beeld- en audiofragmenten zorgen voor een extra belevingswaarde.

Schilderkunst uit Siena

Info De app: de viertalige (Nl., Fr., Eng., Dui.) app kan je downloaden op je iOS of Android toestel.

Het WO I Magazine: haal je exemplaar bij de lokale diensten voor toerisme de Leiestreek of de openbare bibliotheken in de BIE regio.

Extra info: www.veertienachttien.be en www.toerisme-leiestreek.be.

De app kan je ook hier downloaden.

De meesters uit Siena toonden een toenemende interesse in de voorstelling van ruimte en menselijke emoties en kozen voor een innoverend kleurenpalet.

Ze fascineerden ook de andere centra in Italië en drukten uiteindelijk hun stempel in heel Europa.

Info Tot 18 januari 2015 in het Paleis voor Schone kunsten, Ravensteinstraat, Brussel. Open van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 18.00 uur.

Donderdagavond tot 21.00 uur. Tickets: 12 euro.

Maak kans op een gratis duoticket. Kijk blz. 51!

De Modernen.

Kunst in de Groote Oorlog Deze expo toont hoe de schok van de oorlog voelbaar is in kunst en literatuur tijdens en kort na de Eerste Wereldoorlog. Sommige kunstenaars en schrijvers vluchten naar Nederland en Groot-Brittannië en komen daar in contact met buitenlandse bewegingen. Anderen proberen het

leven aan en achter de frontlinie vorm te geven. Aan de hand van een zestal centrale figuren, Rik Wouters, Emile Verhaeren, Cyriel Buysse, André de Ridder, Jules Schmalzigaug en Paul van Ostaijen, roept de expo een beeld op van wat de oorlog voor hen betekende.

Info Tot 11 januari 2015 in de Koningin Fabiolazaal, Jezusstraat 28, Antwerpen.

Van dinsdag tot zondag van 10.00 tot 17.00 uur, zaterdag tot 18.00 uur.

Gesloten op maandagen, 25 en 26 december, 1 en 2 januari.

De Koningin Fabiolazaal is toegankelijk voor andersvaliden.

Tickets: 4 euro; 60 +: 3 euro.

Instaprondleidingen op 9 november, 14 december en 11 januari om 14.30 uur, zonder inschrijving.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

27

SHOCK! 1914…

Wat als er morgen oorlog uitbreekt?

Deze tentoonstelling reconstrueert de chaotische weken aan het begin van de Eerste Wereldoorlog. Aan de hand van officiële berichten, de geschreven pers en persoonlijke getuigenissen toont SHOCK! 1914... de invloed van de media in het begin van de vorige eeuw.

Info Tot 28 februari 2015 in de Koninklijke Bibliotheek van België, Kunstberg, Brussel, 02 519 53 11, www.kbr.be.

Open van maandag tot vrijdag van 9.00 tot 19.00 uur.

Zaterdag tot 17.00 uur.

De tentoonstelling is gratis toegankelijk.

© vzw Drukkerijmuseum

Download de gratis WO I app

© collectie W. Deraeve

met auto(car)- en wandelroutes en ga op stap!

28

boeken

cultuur

Marina Belleza Marina Belleza is een roman die indruk maakt. De jonge Italiaanse auteur Avallone is niet aan haar proefstuk toe. Haar debuutroman Staal werd eerder al genomineerd voor de Premio Strega, de grootste Italiaanse literaire prijs. Met Marina Bellezza levert ze opnieuw een aangename en aangrijpende roman af.

Tijdens hun jonge jaren waren ze al een hecht maar vreemd koppel. Hij, Andra Caucino, zoon van een vooraanstaand advocaat en gewezen burgemeester. Zij, Marina Bellezza, een talentvolle zangeres in spe, beeldschoon maar groot gebracht door een labiele moeder en een afwezige vader. Beiden hebben een droom. Marina wil absoluut doorbreken als zangeres en wil daarvoor veel opgeven. Andra die altijd in de schaduw van zijn oudere broer heeft geleefd, geeft zijn universitaire studies op om terug te keren naar zijn wortels: een eenzaam leven in de bergen met de koeien. Hij wil kaas maken naar het voorbeeld van zijn grootvader. Deze twee totaal verschillende dromers ontmoeten elkaar maar stoten elkaar tegelijk ook af. Het enige wat hen echt bindt, is het feit dat ze allebei willen ontsnappen aan hun verleden.

Naast dit boeiende verhaal geeft het boek ook een fantastische beschrijving van het afgelegen bergachtige gebied in het uiterste noordwesten van Italië. Een landstraat waar nog weinig toekomst is in deze crisisjaren. Een roman als rustpunt in drukke tijden.

Ook de moeite deze maand Verzwegen moeder Gisa Klönne, Ambo/Anthos, Amsterdam, 2014, 415 blz., 19,99 euro.

Een familiegeschiedenis uit Duitsland, gesitueerd in de tijd van de Wende (eenmaking). Een familiegeheim werpt schaduwen op het leven van moeder, broer en zus. Boeiend en beklijvend tegelijk.

Een opmerkelijk debuut.

Rode liefde Jennie Rooney, Ambo/Anthos, Amsterdam, 2014, 357 blz., 22,90 euro.

Een draak van een titel maar wel een goede roman die de twijfel ontrafelt tussen goed en kwaad, verraad en liefde bij de start van wat later de Koude Oorlog werd genoemd.

Silvia Avallone, Marina Bellezza, De Bezige Bij, Amsterdam, 2014, 586 blz., 19,90 euro

Tot ziens daarboven Dit boek zal wellicht een van de hoogtepunten van 2014 blijven. Niet voor niets kreeg Tot ziens daarboven de vermaarde Franse Prix Goncourt 2013.

Ook dit verhaal brengt je terug naar de Groote Oorlog. De drie protagonisten Henri Pradelle, Albert Maillard en Edouard Péricourt beleven tijdens de laatste dagen van de oorlog samen een eigen avontuur. Dat wordt in het begin van het boek op een adembenemende manier beschreven. Het avontuur zal bepalend zijn voor het verdere verloop van het leven van het drietal. Ieder op zijn manier, proberen ze na de oorlog de draad terug op te pikken. Vooral Albert en Edouard zijn alles kwijt. Ze voelen zich verloren en niet meer aanvaard in de maatschappij en daarom smeden ze een plan. Ze willen op een snelle manier fortuin maken om dan - voor het bedrog aan het licht komt - zo snel mogelijk Frankrijk te verlaten en een nieuw leven te beginnen.

De roman leest als een thriller. Het is een tragisch verhaal met regelmatig een komische noot. Precies die noot zet de tragiek nog meer in de verf. Het boek is zo klaar om te verfilmen.

Pierre Lemaitre, Tot ziens daarboven, Xander, Amsterdam, 2014, 475 blz., 22,50 euro.

■ Tekst Annemie Verhenne en Hugo Verhenne

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

SLAAPDOPPEN SLAAPDOPPEN

op opmaat! maat!

€€6600

““

Ik ben Ik ben eeneen slechte slechte slaper. slaper.

VanVan hethet minste minste geluid geluid word word ik wakker ik wakker en en daarbij daarbij eeneen snurkende snurkende partner… partner…

Tja,Tja, slapeloze slapeloze nachten nachten troef! troef!

Mousse Mousse slaapdopjes slaapdopjes hadhad ik al ik geprobeerd: al geprobeerd: ik kon ik kon ze ze niet niet goed goed in in mijn mijn oren oren plaatsen plaatsen en en ’s nachts ’s nachts vielen vielen ze ze ookook vaak vaak uit.uit.

OpOp eeneen dagdag stapte stapte ik ik eeneenAurilis Aurilishoorcentrum hoorcentrumbinnen. binnen.DeDe audiologe audiologe adviseerde adviseerde mijmij slaapdopjes slaapdopjes opop maat. maat.

Ze Ze deed deed eeneen maatname maatname en en twee twee weken weken later later mocht mocht ik mijn ik mijn slaapslaapdopjes dopjes afhalen. afhalen.

DieDie avond avond vertrokken vertrokken wewe opop weekend weekend met met de de familie. familie.

Ik kon Ik kon mijn mijn slaapdopjes slaapdopjes perfect perfect in in mijn mijn oren oren plaatsen plaatsen en en vanvan storende storende geluiden geluiden hadhad ik ik geen geen last. last.

DatDat weekend weekend waswas ik ik de de enige enige diedie goed goed geslapen geslapen had. had.

En En sindssindsdien dien slaap slaap ik iedere ik iedere nacht nacht alsals eeneen roos! roos!

Bedankt, Bedankt, Aurilis!

Aurilis!

““

MAAK MAAKNU NUEEN EENAFSPRAAK AFSPRAAKININUW UWAURILIS AURILISHOORCENTRUM HOORCENTRUM

Koop Koopvóór vóór16/11 16/11slaapdoppen slaapdoppenop opmaat maat enenmaak maakkans kansop opeen eenweekendje weekendjeweg! weg!

BelBel ons ons voor voor info info ofof een een afspraak: afspraak: Limburg Limburg 011011 21 21 39 39 78 78 • Antwerpen • Antwerpen 015015 27 27 77 77 47 47 • Vlaams-Brabant • Vlaams-Brabant 016016 2020 8484 8484 Midden-Vlaanderen Midden-Vlaanderen 0909 242242 43 43 4444 • West-Vlaanderen • West-Vlaanderen 051051 23 23 34 34 9494

www.aurilis.be www.aurilis.be ZoZo hoort hoort het. het.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

30

groen

De populaire

kauwgomballe

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

31

Geen boom die in de herfst sterker tot de verbeelding spreekt dan amberboom, Liquidambar styraciflua. De amberkleur van zijn lover in oktober en november behoort tot het mooiste wat de herfst te bieden heeft.

lenboom A

ls je een blad van deze boom kneust en onder je neus houdt, ruik je een heerlijke mengeling van hars en fruit, een parfum dat verbazend veel op het aroma van een mangovrucht lijkt. In zijn land van oorsprong zet de amberboom de Indian summer in vuur en vlam. De wetenschappelijke naam van deze boom is liquidambar, dat betekent vloeibaar amber. Ook de soortnaam wijst op het vloeibare styrax of storax dat hij levert: styraciflua. Het hars dat uit de wonden van deze boom sijpelt, is bruinrood, de kleur van de fossiele amber uit de Oostzee. Het hars wordt amberbalsem genoemd omdat het kneedbaar blijft en meer nog dan het blad geurt naar fruit.

De indianen, en vooral dan de Cherokee, kauwden op het zachte hars.

Ze verkregen de vloeistof doordat ze het beschadigd hout van de Liquidambar kookten. Zoals het indianen betaamt, namen ze slechts het afval en lieten ze, uit respect voor de natuur, de boom zelf met rust. De kleverige substantie werd later als grondstof gebruikt voor de eerste op grote schaal vervaardigde chewing gum, al heeft de sweet gum, zoals de boom in de Verenigde Staten heet, daar al lang zijn monopolie in verloren.

Nog meer dan het blad, geurt het hars naar fruit.

de amberbomen karmijnrood. De cultivar ‘Burgundy’ loopt vroeg uit en heeft een dieprood herfstblad. ‘Palo Alto’ is spectaculair omdat alle bladeren van deze selectie plots en tegelijk oranjerood verkleuren. Een buitenbeentje is Liquidambar styraciflua ‘Gum Ball’, een sterke en uiterst gezonde bolboom.

De jongste jaren worden tal van cultivars van de populaire amberboom op de markt gebracht.

Geen zand Hoe mooi de herfstkleur ook is, toch zit er een addertje onder het gras: tal van bomen verliezen in onze streken hun fraaie herfstkleur. Misschien is er wel een trucje voor: zorg voor heel veel mineralen in de bodem. De ervaring leert dat bomen in een mineraalrijke bodem veel beter verkleuren dan in een zandige bodem waar mineralen snel uit weg spoelen. Je doet er goed aan je boom in volle herfsttooi op de kwekerij te gaan kiezen.

Dan start je met een exemplaar waarvan het blad gegarandeerd een fraaie herfsttint heeft. Pas na half november wanneer alle blad gevallen is, haal je de boom op om hem zo snel mogelijk in de tuin te planten.

■

Tekst en foto’s Ivo Pauwels

Van karmijnrood tot paars Liquidambar styraciflua doet het in onze tuinen opperbest. Het is sinds een vijftal jaar de meest aangeplante tuinboom in Vlaanderen. Er bestaan selecties met een eerder gele herfstverkleuring en andere waarvan het blad rijk purperkleurig tot paars kleurt. Tot de eerste groep behoort de cultivar Liquidambar styraciflua ‘Worplesdon’ een stevige boom waarvan de bladeren lange, smalle lobben bezitten.

Zijn herfstblad is een mengeling van geel en oranje. Ook de slanke Liquidambar styraciflua ‘Festival’ kleurt in het najaar geel met roze. Liquidambar styraciflua ‘Lane Roberts’ behoort duidelijk tot de groep die een donkerpaars herfstblad vertoont met nuances van mollengrijs.

Voor velen is de mooiste herfstkleur van

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

32

mijn eerste keer

In de Herbakker als Al sinds hij de vijftig net gepasseerd is, dirigeert Jan Permentier het OKRA-koor Alegria. “Het is een hele uitdaging, maar ik geniet er enorm van. We zijn een groot koor dat moeilijke stukken aandurft en daarmee graag op de planken staat. De eerste keer dat we in het cultureel centrum De Herbakker in Eeklo stonden, was magisch.”

“T

oen ik klein was, stond er een piano bij ons thuis. Ik kon daar niet afblijven.

Ik trok naar de muziekschool en na drie jaar notenleer mocht ik eindelijk een instrument bespelen. Het werd toch viool omdat een nonkel dat instrument aanprees en minachtend deed over piano.

De piano verdween, ik heb er nog hartzeer van. Ik studeerde viool maar de leraar was niet geïnteresseerd in gemiddelde leerlingen. Mijn motivatie kelderde en daar eindigde mijn carrière aan de muziekschool. Heel spijtig. Maar de muziek heeft me nooit losgelaten. Ik luisterde naar de Beatles, Elvis Presley en Simon and Garfunkel. Als vrijgestelde in de jeugdbeweging trok ik later een week naar Taizé. Maandagnamiddag riep frère Robert alle jongeren bij zich die zin hadden om muziek te maken voor de vieringen. Er werd een koor en een orkestje voor een week gevormd. Hij deed dat met passie, met een enorm enthousiasme. Ik denk dat er veel jongeren louter voor de muziek naar Taizé geweest zijn. Later begeleidde ik bezinningsdagen en dacht: wat die pater kon, kan ik ook. Ik begon er te dirigeren. Zo rolde ik ook in een parochiekoor, ik had er een duobaan als dirigent. Via het koorleven in Eeklo kwam ik in contact met Denise Blanckaert.

Zij kon heel goed koren begeleiden en kan bovendien goed omgaan met mensen die minder van muziek kennen dan haar.

Een dirigent moet goed zijn in twee dingen. Hij moet een animator zijn én hij moet goed muziek kennen. Ik ben sterk in het eerste puntje maar niet in het tweede.

Maar Denise ondersteunde me daarin, we vormden een goede tandem. Een tijdje later hoefde het vierstemmig parochiekoor niet meer. Vieringen werden verplaatst en afgelast. Dat was een eenzijdige beslissing

Ik vind dialoog enorm belangrijk.

Alleen ben je niets, je wordt maar mens door contact met de ander.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

dirig

van de kerkoverheid. Daar heb ik veel pijn van gehad. Vooral met het feit dat er geen dialoog mogelijk was, heb ik het heel moeilijk tot vandaag.”

Dirigent voor een jaar “Toen de stichter van het OKRA-koor het fysiek niet meer aankon om het koor te leiden, klopte Denise Blanckaert bij mij aan. Ze zei: ‘Ik weet dat jij dat kan’. ‘Wat doe je me nu aan Denise’, was mijn eerste reactie. Op dat ogenblik werkte ik nog, ik vervulde een staffunctie. En ik was me nog steeds bewust van mijn beperkte muzikale kennis. ‘Daar zorg ik dan voor’, was de reactie van Denise. Ik begreep wel dat het koor dringend een dirigent nodig had en dus stemde ik toe – voor een jaar en op voorwaarde dat er een bestuur kwam. Dat kwam er, het bestuur doet alles wat er rond het koor hangt zodat ik me enkel met de muziek kan bezighouden. En zoals dat gaat, ben ik gebleven, ook toen dat eerste jaar voorbij was.”

Een uitdaging “Ik vind dialoog enorm belangrijk. Alleen ben je niets, je wordt maar mens door contact met de ander. Enkel de ander kan je helpen om met je eigen onvolkomenheden om te gaan. Ook in een koor is het belangrijk om in dialoog te gaan. Er zijn zangers die meer van muziek kennen dan ik. ‘Heb je dat niet gezien?’ vragen ze dan. Dat is goed. Een dirigent moet vertrouwen en structuur geven aan een koor. Soms moet hij ook tegen de groep in durven gaan. Ik wil het koor blijven uitdagen. Je moet iets kunnen verwachten van mensen. Doe je dat niet, dan worden mensen oud. Als je mensen geen uitdaging meer geeft, ontneem je hen hun waardigheid. Ik verwacht van het Alegria-koor niet enkel dat ze vierstemmige stukken zingen, ik verwacht ook van hen dat ze dat goed doen. En dat kunnen ze.”

Enthousiasme troef “Zo’n twee jaar geleden zaten we een beetje in het slop. We traden enkel op tijdens de Stoepebedevaart. We voelden dat we iets te bieden hadden maar het lukte ons niet. We bespraken samen onze

33

gent missie: ons hoger doel, ons gewaagd doel. We willen zes grote optredens geven met hetzelfde programma. Dat we zo’n artistiek project hebben, geeft veel vertrouwen. We zingen heel uiteenlopende liederen. Zowel Bridge over troubled water van jawel, Simon and Garfunkel, Chasing cars van Snow Patrol, de Pastorale van Liesbeth List en Ramses Shaffy als Memory uit Cats. Een drummer, een gitarist, een professionele pianist én natuurlijk Denise Blanckaert begeleiden ons. Wat onze optredens zo goed maakt, is het enthousiasme van de hele groep dat van het podium spat. We zijn ook meer dan een gewoon koor, er wordt bij ons ook over serieuze dingen gebabbeld, we hangen goed aan elkaar. Ik weet dat dit koor voor vele mensen ook een steun betekent. En dat vind ik belangrijk. De weg naar God gaat altijd langs mensen.”

Dromen van zangers “Ik heb nog wel wat dromen voor dit koor.

Ik hoop vooral dat we blijven groeien. We zijn op zoek naar extra zangers, vooral naar bassen en sopranen. De lat moet niet hoger dan ze nu ligt, we moeten blijven afwerken. En we willen wel groeien in het tourneeverhaal dat nu al bezig is.

We bieden mensen een sterk verhaal.

Mensen krijgen bij ons een uitdaging, ze kunnen iets moois verwezenlijken. Ja, ons koor is echt een verhaal met passie. En voor mij komen het theologische, het muzikale en het psychologische hier allemaal samen. Ik hoop dat de koorwerking in Vlaanderen voldoende ondersteund wordt want het koorleven in Vlaanderen gaat gevoelig achteruit. Het zou mooi zijn mocht OKRA de inspiratie vinden om de kracht van dit medium meer te integreren in haar werking.”

Applaus voor kwetsbaarheid “Drie jaar geleden stonden we voor het eerst in De Herbakker in Eeklo. Dat deed mij wat, voor het eerst een echt publiek hebben als dirigent. Het was een adembenemende ervaring, de wisselwerking tussen het publiek en het koor voelen, de spanning. We zongen Aquarius uit Hair als slotnummer. Dat was een moeilijk lied voor het koor en er slopen een aantal foutjes in. Met het

applaus dat we toen kregen, gaf het publiek aan dat ze ook waardering had voor de uitdaging die we aangingen. Na het applaus had ik het lef om Aquarius ook als bisnummer te zingen. Met je muziek zeg je dan: je kan ook applaudisseren voor je kwetsbaarheid. Te weten dat je mag vallen, is een fijne ervaring. Die dag dacht ik opnieuw aan dat kleine jongetje dat gefascineerd was door de piano. Dat ik toch mijn muzikale weg mocht gaan, heb ik volledig aan anderen te danken. En daar ben ik dankbaar om.”

■

Wil je ook zingen bij Alegria?

Alle info vind je op www.alegriakoor.be of bij janpermentier@telenet.be.

Tekst Nele Joostens Foto Lieven Van Assche

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

34

info

De

syndicus Woon je in een appartementsgebouw, betaal je niet alleen voor kosten van je eigen woonst. Ook de kosten van de gemeenschappelijke delen in het gebouw, moeten betaald worden. Dat geld gaat grotendeels naar de syndicus.

Maar wat doet die daarmee en wat zegt de wet hierover?

D

e Belgische wet voorziet dat een Vereniging van mede-eigenaars (VME) een syndicus aanstelt voor het dagelijks beheer van de gemeenschappelijke delen. Zo’n vereniging ontstaat wanneer een appartementsgebouw meer dan een eigenaar heeft, ook al zijn dat er maar twee. Jaarlijks vindt een statutaire vergadering plaats. Dan stemmen alle mede-eigenaars over alles wat beslist moet worden voor het gebouw, de gemeenschappelijke delen en belangen.

Wie Drie partijen kunnen optreden als syndicus.

Het meest eenvoudige is dat een medeeigenaar zelf deze taak opneemt. Let op: hij draagt dan wel een professionele aansprakelijkheid voor de taken die hij vervult. Indien een meer neutrale persoon de voorkeur geniet, kan men ook een professionele syndicus inschakelen. Een professional moet wel erkend zijn als vastgoedmakelaar en hij moet een ondernemingsnummer hebben. Ten derde kan ook een advocaat optreden als syndicus. In alle gevallen moet de syndicus een aansprakelijkheidsverzekering aangaan die de uitoefening van zijn taak dekt.

De syndicus treedt op als wettelijk vertegenwoordiger van de medeeigenaars voor het beheer van de gemeenschappelijke zaken.

Taken De syndicus voert de beslissingen van de algemene vergadering van de medeeigenaars uit. Alleen in dringende gevallen mag hij zelf handelen. Hij treedt als het ware op als wettelijk vertegenwoordiger van de mede-eigenaars voor het beheer van de gemeenschappelijke zaken. In dat kader beheert hij ook het vermogen van de VME. Daarvoor voert hij een boekhouding op een duidelijke, nauwkeurige en gedetailleerde wijze. Hij houdt alle stukken die hiermee verband houden bij. Voor kleinere verenigingen volstaat de boekhouding onder een vereenvoudigde vorm.

Een afzonderlijke rekening voor het reservekapitaal is verplicht. Die kan gebruikt worden voor bijzondere uitgaven, zoals de vernieuwing van een lift of het herstellen van de dakbedekking.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

35

Plichten Iedereen moet op de hoogte zijn van de datum en plaats van vergaderingen. De syndicus is ook verplicht deze mededeling te maken aan huurders die hun hoofdverblijfplaats hebben in het gebouw.

Ook zij hebben immers het recht om hun opmerkingen en vragen met betrekking tot de gemeenschappelijke delen te formuleren.

Voor alle uitgaven bereidt de syndicus een begrotingsraming voor. Dit kan gaan over de lopende uitgaven voor het onderhoud, de werking en het beheer van de gemeenschappelijke delen. Maar ook voor de buitengewone te verwachten kosten moet hij een kostenraming voorbereiden.

De syndicus moet ten minste jaarlijks een begrotingsraming voorleggen aan de medeeigenaars, meestal op de algemene vergadering. De bedoeling is om de kosten goed te kunnen inschatten en de op te vragen middelen hierop te kunnen afstemmen. Op deze manier kan ook belangenvermenging tussen syndicus en leveranciers vermeden worden.

Wat is de kostprijs?

Om te weten te komen wat de kostprijs van de syndicus juist is, neem je het best je afrekening erbij en tel je enkel de elementen met betrekking tot de beheerskosten op.

Mede-eigenaars betalen immers maandelijkse lasten maar die omvatten naast de syndicus ook de elektriciteit van de gangen, onderhoud van de lift enz. Hoeveel de professionele syndicus precies kost, hangt natuurlijk ook af van het contract dat afgesloten is. Sommige contracten stipuleren een forfait. In dat geval moet de syndicus alle taken binnen dat forfait uitvoeren.

Andere contracten spreken over een betaling per prestatie. Men vertrekt dan meestal van een minimale basis zoals de administratie (afrekeningen maken, leveranciers betalen en het samenroepen van de jaarlijkse gewone algemene vergadering). Daar komt een nieuw uurloon bovenop telkens wanneer er een interventie gedaan moet worden. Daarnaast speelt ook de grootte van het appartementsgebouw een rol.

Tarieven Er bestaan geen verplichte, noch aanbevolen tarieven voor een syndicus. Het Beroepsinstituut voor vastgoedmakelaars legde nochtans jarenlang minimumtarieven op aan syndici. In 2010 veroordeelde de Europese raad van mededinging hen daarvoor, omdat de concurrentie op deze manier te weinig kan spelen en de prijzen kunstmatig hoog worden gehouden. Maar vandaag gebruiken de beroepssyndici deze minimumtarieven nog steeds, waardoor er nog steeds weinig concurrentie bestaat in de sector. Dring er in ieder geval steeds op aan dat alles zo transparant mogelijk verloopt.

Vervanging Een mandaat mag in principe maximaal drie jaar duren. Maar de algemene vergadering kan wel beslissen om zulk mandaat te hernieuwen. Dat moet gebeuren met een uitdrukkelijke beslissing. In het andere geval kan je jaarlijks van syndicus veranderen. Dan kan de algemene vergadering de aanstelling van een nieuwe syndicus op de agenda plaatsen. Met een gewone meerderheid van stemmen kan deze verkozen worden. Gaat het om een dringend geval, moet een bijzondere algemene vergadering bijeengeroepen worden. Dat kan op vraag van een of meerdere eigenaars gebeuren.

Ze moeten samen wel minstens een vijfde van de aandelen bezitten, tenzij anders beschreven in de statuten. Ook in dit geval kan met een gewone meerderheid gestemd worden.

Wanneer de huidige syndicus in gebreke blijft, kan een vrederechter op verzoek van iedere belanghebbende voorlopig een andere syndicus aanstellen. Deze situatie loopt door tot de stemming in de algemene vergadering kan plaatsvinden.

â–

Tekst Niek De Meester

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

36

de keuze van liesbet walckiers

Machteloos “Alle Menschen werden Brüder, wo dein sanfter Flügel weilt”.

(Friedrich von Schiller, Negende symfonie Ludwig van Beethoven)

B

ij hun terugkeer uit Rwanda in 1994 verscheurden enkele VN-blauwhelmen voor het oog van de camera’s woedend hun soldatenmuts, het symbool van de Verenigde Naties en van hun jammerlijk mislukte vredesmissie. Hun aanwezigheid had de genocide niet kunnen verhinderen. Ruim 800 000 mensen kwamen om. Het was een van de vele uiteenlopende conflicten waar de Verenigde Naties hun machteloosheid moesten constateren.

Ingebouwde ongelijkheid De Verenigde Naties ontstonden na de Tweede Wereldoorlog uit de idee dat het ooit mogelijk zou zijn alle landen van de wereld rond een tafel te verenigen om samen de conflicten op te lossen. Wereldvrede als uiteindelijk doel, na de twee verschrikkelijke oorlogen die kort na elkaar over de mensheid raasden.

De structuur zelf van de organisatie droeg in zich van bij haar ontstaan de kiemen van een mislukking. De Veiligheidsraad, waar de belangrijkste beslissingen worden genomen, is samengesteld uit vijf leden, die elk vetorecht hebben: de Verenigde Staten, Rusland (destijds de Sovjet Unie), Groot-Brittannië, Frankrijk en China.

Het kwam er op neer dat de macht ‘gebetonneerd’ lag bij de toenmalige grootmachten. Bij de minste opstoot van internationale spanning blijkt hoe een van de vijf volstaat om elke vredespoging te dwarsbomen. Het einde van de Koude Oorlog, bij de val van de Berlijnse Muur in 1989, heeft daar fundamenteel niets aan veranderd.

Vooral de laatste decennia is er uit de hoek van de opkomende grootmachten - landen zoals Brazilië en India - steeds luider aangedrongen om die scheefgetrokken verhouding recht te trekken, ook in gelieerde organisaties zoals het Internationaal Munt Fonds en de Wereldbank. Tevergeefs.

Belangrijke gesprekken op wereldvlak worden niet binnen maar buiten de Verenigde Naties gevoerd. Wie macht heeft, wil die niet afstaan.

Die macht zit bijvoorbeeld op het niveau van wat we de G7 zijn gaan noemen. Dat is de op

Belangrijke gesprekken op wereldvlak worden niet binnen maar buiten de Verenigde Naties gevoerd.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

tijd en stond bijeenkomende club van grootmachten. Ze zijn met zijn zeven, vandaar de naam: de Verenigde Staten, Canada, Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Italië en Japan. Een tijdlang zijn ze de G8 geweest. Rusland was er toen bij maar die is er eerder dit jaar uitgezet, nadat het de Krim was binnengevallen.

Veranderde wereld Intussen is er maar een militaire grootmacht meer overgebleven, de Verenigde Staten. Maar Washington lijkt steeds meer een reus op lemen voeten.

Het zit verwikkeld in de nasleep van oorlogen die het zelf heeft aangewakkerd en waar zijn optreden de kiemen heeft gezaaid van nieuwe conflicten, zo mogelijk nog onoverzichtelijker dan de vorige.

Naast Afghanistan en Syrië is Irak daar het beste voorbeeld van. Het Irak van Saddam Hoessein was wel een dictatuur maar het was een lekenstaat.

De Verenigde Staten hebben de religieuze en etnische tegenstellingen ten top gedreven om hun greep op het naoorlogse land op te voeren. Het land is nu een oncontroleerbaar kruitvat en het conflict is opnieuw internationaal aan het uitdijen. Daar komen de Verenigde Naties nauwelijks aan te pas. En Irak is geen uitzondering. Steeds vaker zijn de conflicten geen klassieke oorlogen van een land tegen een ander.

De oorlogvoerende partijen zijn ongrijpbare groeperingen met religieuze, etnische of nationalistische drijfveren, die uiteraard niet vertegenwoordigd zijn in de landenorganisatie. Denk maar aan IS in Syrië en Irak, de pro-Russische milities in Oekraïne, rebellenorganisaties in Congo, Boko Haram in West-Afrika. Dat valt zomaar niet te regelen door enkele regeringsleiders rond een vergadertafel.

37

Lichtpunten Toch is alles niet even somber in het verhaal van de Verenigde Naties. De organisatie heeft lessen getrokken uit haar ervaringen op het terrein, onder meer tijdens de Rwandese tragedie. Zo is het mandaat van de blauwhelmen in Oost-Congo uitgebreid, zodat ze niet passief moesten toekijken hoe rebellen en regeringsleger terreur zaaiden onder de burgerbevolking. Elders hebben ze actief en met succes meegewerkt aan de organisatie van verkiezingen in landen waar vrije en eerlijke stemverrichtingen niet tot de gebruiken behoren. Het pas onafhankelijke Namibië was destijds zo’n voorbeeld.

De meest indringende evolutie is wellicht dat de organisatie meer aandacht is gaan schenken aan de sociale problematiek in de wereld. Er is een grootscheeps programma uitgewerkt, de Millenniumdoelen, met een aantal aspecten die zo snel mogelijk moeten worden aangepakt. Extreme armoede en honger, kinder- en kraambedsterfte, ziektes als aids, malaria en tuberculose moeten drastisch worden teruggedrongen. Basisonderwijs, meer in het bijzonder voor meisjes - en overigens gelijkheid tussen mannen en vrouwen op alle vlakken - staat hoog op de agenda. En er moet dringend werk worden gemaakt van een duurzaam leefmilieu, met toegang tot drinkwater voor iedereen. Allemaal uiterst ambitieuze plannen, die zeker niet op een paar jaar kunnen worden verwezenlijkt. Hoopgevend is alleszins dat alle lidstaten van de Verenigde Naties in 2000 die doelstellingen hebben onderschreven.

Tegen 2015 moet er in al die domeinen een belangrijke vooruitgang merkbaar zijn, daartoe hebben ze zich verbonden.

Steeds vaker zijn de conflicten geen oorlogen van een land tegen een ander. De oorlogvoerende partijen zijn groeperingen met religieuze, etnische of nationalistische drijfveren.

Utopie Dat is dus heel binnenkort. Hopelijk moeten we volgend jaar niet vaststellen dat het allemaal wishful thinking is geweest.

En daar botsen we weer op de eerste taak van de Verenigde Naties: de vrede behoeden. Want het volstaat te kijken naar de miljoenen mensen die op de vlucht zijn voor oorlogsgeweld om te beseffen dat de Millenniumdoelen in die concrete situatie dode letter zijn.

Een echte basisontwikkeling voor alle mensen op aarde is maar mogelijk als er vrede heerst. Een wereldvrede waarop de Verenigde Naties zouden toezien. De recente geschiedenis heeft ten overvloede bewezen dat dit een utopie is.

■

Tekst Liesbet Walckiers

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

38

menu

Hemel op aarde De herfst is een ode aan krachtige, aardse smaken, boordevol energie en leven. Een rodekoolsalade met granaatappel, een schorseneer-knolselder soep, patrijs met savooi en boschampignons en een chocoladehazelnoottaart maken deze lofzang compleet.

Schorseneer-knolseldersoep met grijze garnaaltjes

Rodekoolsalade met granaatappel

1 klont boter ✤ 500 gr schorseneren (diepvries) ✤ 500 gr knolselder (schoongemaakt, in blokjes) ✤ 2 teentjes look (gepeld) ✤ 1,5 liter groentebouillon ✤ 20 cl (light)room ✤ 100 gr grijze garnalen ✤ enkele takjes dille ✤ peper en zout

1 kleine rode kool ✤ 1 zure appel ✤ 1 rode ui ✤ 1 granaatappel ✤ 2 el frambozenazijn (of Xeres) ✤ 2 el zonnebloemolie ✤ ½ tl speculaaskruiden ✤ 2 el veenbessengelei met wijn ✤ 1 el fijngehakte dille ✤ 3 el fijngehakte walnoten

Stoof de schorseneren, knolselder en look 5 min. aan op een matig vuur. Overgiet met de groentebouillon en breng aan de kook. Laat op een matig vuur koken tot alles gaar is. Mix de soep met een staafmixer of in een blender en doe er de room bij. Kruid bij met peper en zout. Serveer met wat grijze garnalen en dille.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

Snijd de rode kool en ui in flinterdunne reepjes, rasp de appel grof. Meng alles met de frambozenazijn en laat een dik half uur rusten in de koelkast.

Ontpit ondertussen de granaatappel: laat een grote kom vollopen met koud water. Snijd de granaatappel in twee en dompel onder in het water. Haal met je handen de pitjes uit de granaatappel. De pitjes zinken naar de bodem en de velletjes gaan bovendrijven.

Vis de pitten uit het water en doe bij de rodekool.

Meng de veenbessengelei onder de salade en kruid met de speculaaskruiden. Doe er ook de olie, het sinaasappelsap en de dille onder. Bestrooi met de walnoten en serveer. Heerlijk bij een zeetong of als hoofdsalade met wat blauwe kaas.

39

Patrijs met savooi en boschampignons ✤ 1 patrijs per persoon ✤ 1 savooi of groene kool ✤ 1 bakje boschampignons (geborsteld) ✤ 150 gr echte boter ✤ 1 bosje lente-uitjes ✤ 1 laurierblad ✤ 3 takjes tijm ✤ 4 el cognac ✤ 200 ml wildfond ✤ 1 teentje look (fijngehakt) ✤ peper, zout, muskaatnoot ✤ sausbinder voor donkere sauzen Verwarm de oven voor op 180° C. Zet een gietijzeren kookpot op het vuur (of een andere ovenbestendige kookpot) en smelt er de helft van de boter in tot ze een mooie hazelnootkleur heeft. Bak er de patrijzen 5 min. in aan tot alles mooi goudgeel ziet. Kruid de patrijsjes met peper en zout. Als de boter te donker wordt, moet je er nog een aantal klontjes bijdoen zodat ze niet kan aanbranden. Zet het deksel op de kookpot en zet in het midden van de oven. Laat 15 min. bakken. Hak ondertussen het wit van de ui grof.

Snijd de savooikool in fijne reepjes en blancheer 2-3 min. in gezouten water en giet af. Neem de patrijzen uit de oven en haal ze uit de pan. Bedek ze met aluminiumfolie. Zet de pan terug op het vuur

en doe er de lente-uitjes, laurier en tijm bij en blus met de cognac. Laat inkoken tot de alcoholgeur verdwenen is. Giet er de wildfond bij en laat nog 5 min. inkoken. Zeef de saus en bind met het bindmiddel. Kruid bij met peper en zout.

Doe de rest van de boter in een braadpan en bak er de champignons in aan samen met de look.

Kruid met peper en zout. Doe er na 2-3 minuten de savooi bij en laat goed doorwarmen. Kruid nog eens met peper, zout en muskaatnoot.

Leg een hoopje savooi op de borden en leg hierop de patrijs. Nappeer met de saus. Serveer met kroketjes.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

40

SLAAP- EN ZITCOMFORT - 15 %

op Tempur

VOOR DE BESTE NACHTRUST

Voel het comfort - voel de ondersteuning voel TEMPUR®

15% korting op Tempur.

Actievoorwaarden vind je in de winkel.

DE JUISTE ZETEL

voor maximaal comfort

-15 %

op Revilax zetel

Lekker relaxen in je zetel?

Aangenaam en leuk natuurlijk.

Maar wat als het even moeilijk wordt om er terug uit te geraken?

Chocolade-hazelnoottaart 200 gr hazelnootpoeder ✤ 50 gr hele hazelnoten ✤ 200 gr echte boter ✤ 200 gr zwarte chocolade ✤ 200 gr fijne rietsuiker ✤ 1 zakje vanillesuiker ✤ 6 eieren ✤ 3 flinke el hazelnootpasta ✤ snufje zout

15% korting op je Revilax zetel-op-maat.

Actievoorwaarden vind je in de winkel.

ZORG IN DE BADKAMER Het Aquatec® Sorrento badkamerconcept, modulair aanpasbaar tot douchestoel, douchekruk of badzit.

Bij aankoop van een product uit het Aquatec® Sorrento gamma, ontvang je een GRATIS GRATIS Invacare® badhanddoek*! * Aanbod geldig zolang de voorraad strekt.

handdoek

Actievoorwaarden vind je in de winkel.

Acties geldig in Thuiszorgwinkel van 17 oktober tot 16 november 2014. Niet cumuleerbaar met andere kortingen en/of promotionele aanbiedingen.

De adressen van de Thuiszorgwinkels vind je terug op onze website of via 015 28 61 36.

www.thuiszorgwinkel.be

Verwarm de oven voor op 180°C. Smelt op een heel laag vuur de boter maar laat absoluut niet bruin worden, zet opzij.

Smelt de chocolade au bain-marie.

Doe het hazelnootpoeder in een droge pan en rooster al roerend tot het poeder lichtbruin ziet en naar praliné begint te ruiken. Meng samen met de boter onder de gesmolten chocolade en laat 5 min. afkoelen.

Splits de eieren en klop de eigelen op met de suikers tot een bijna witte massa (het best met een keukenrobot). Voeg het zout toe aan het eiwit en klop stijf.

Meng de eigelen onder de chocolade en vouw er vervolgens het eiwit onder. Doe het deeg in een flink ingevette springvorm en zet 40-45 min. in de oven.

Check met een satéprikker of de cake gaar is (er mogen wat kruimeltjes aanhangen).

Haal uit de oven en laat 20 min. afkoelen in de vorm.

Hak de hele hazelnoten grof. Bestrijk de volledig afgekoelde cake met de hazelnootpasta en besprenkel met de hazelnoten.

■

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

Tekst en foto’s Ann Vertriest

ik weet het nog hoe het was

41

Van kluiten, dikken en kortjes

“Ik was bijna acht toen we met ons hele gezin vanuit het West-Vlaamse Desselgem verhuisden naar Vossem in Brabant. Het was zomer en onze ouders begonnen hier een nieuw leven met meer ruimte voor hun gezin en hun boerenbedrijf. Als speelvogel en jongste van de bende, voelde ik me hier gauw thuis en dat is zo gebleven.”

G

erard Van Lancker is nu 92 en de laatst levende van dit gezin van twaalf. De kunst van het blijmoedig ouder worden is hem niet vreemd en daarvan kunnen zijn kinderen en kleinkinderen en de schaarse leeftijdsgenoten alleen maar genieten. Zijn prille kindertijd zit heel ver maar er zijn nog flarden.

Jongste van twaalf “Mijn ouders waren West-Vlaamse boeren. Ze kweekten vlas maar kochten er ook bij in Frankrijk. In hun vlasfabriekje met drie werkmannen in dienst en de hulp van de oudste kinderen, bewerkten ze het vlas, ook voor andere vlaskwekers. Mijn broer Georges was nog maar vijftien en al een compleet voerman. Hij vervoerde het vlas op een grote wagen, waar je wel 25 are rogge kon op leggen. Die wagen had hoge houten wielen met ijzeren beslag en werd getrokkken door twee of drie paarden. Georges bracht in zijn eentje de lading naar het station van Kortrijk, dat was twaalf kilometer, om ze daar te lossen. In huis hadden we al wel elektriciteit maar nog niet in het fabriekje. Die kwam er pas in 1927. Ik moest regelmatig met de petroleumlamp gaan bijlichten.

‘Ge moet lichten zodat ge het zelf ziet!’ zeiden ze altijd.

In mei kwam er eindelijk een elektrische motor voor het fabriekje. Die is nog mee verhuisd naar Vossem.”

Paling pakken “Mijn vader was een goed mens maar zoals de meesten die in het vlas werkten, dronk hij graag wat en dan kon hij dwars zijn. Ik heb wel eens slaag gehad met het wiske maar dat was vooral als we in de buurt van de dorsmachine kwamen. Dat was gevaarlijk. En ja, zo eens een rammeling, ik heb daar geen last van gehad. Het vlas is rijp in juli. De vier oudsten zijn nog mee naar Frankrijk geweest om vlas te trekken. In de vakantie hielpen de jongsten het vlas aangeven om het in hagen te zetten en

Ò

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

42

ik weet het nog hoe het was

Gerard van Lancker als jongeman met zijn paard.

te laten drogen en in het schooljaar ruimden we het afval van het vlas mee op.

Maar we deden ook plezantere dingen: paling pakken in zo’n zijarm van de Leie.

Niet te geloven welke dikke, lange kastars wij te pakken kregen. We vingen die met een handdoek want anders slibberden die weg. Het enige nadeel: in de Leie werd het vlas geroot tot in Kortrijk en dat kon stinken.”

Hoe meer, hoe beter “Ja, als jongste werd ik een beetje in de watten gelegd. Mijn oudste broer was mijn peter en ik kreeg af en toe kleingeld van hem. Dat bewaarde ik in zo’n bakske. Op een keer hield hij een pakje munten in zijn ene hand en een munt in zijn andere. Ik mocht kiezen. Ik koos het hoopje en dat was 1,90 centiemen en het stuk was 2 frank. Gulzigheid wordt gestraft! We hadden gekke woorden voor die kleine centen. Vijf centiemen was een kluite, tien centiemen nen dikken en 25 centiemen een kortje. Allemaal centen met een gaatje in ’t midden.

Niet te geloven welke dikke, lange kastars van palingen wij te pakken kregen.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

Met Nieuwjaar zei ik het volgende versje: ‘Lieve peter, hoe meer ge geeft, hoe beter. Geeft ge mij een kluite, ik slaag ze in de ruite, geeft ge mij een dikken, ik slaag het in stikken, geeft ge mij een kortje, ik slaag het in een tortje, geeft ge mij een frank, dan zeg ik u dank!’

We kregen thuis weinig zakgeld. Als het kermis was, mochten we een keer op de molen en dan moesten we naar huis. Als we uitgingen - maar dat mocht niet voor we achttien waren - kregen we wel wat geld. Sinterklaas bracht enkel een heel grote speculaas voor de kleintjes, geen speelgoed. Maar ik foefelde zelf speelgoed in elkaar met rekjes en houtjes en een katrolletje. Ik was ook geen lezer.

Ik denk niet dat er boeken in huis waren.

Ik haalde in de bibliotheek stripverhalen over cowboys en ik heb later nog wel boeken gelezen van die Duitse schrijfster Hedwig Courths-Mahler, zo’n dunne romantische boekjes.

In Vossem waren er kleine vijvers in de glooiende weide voor de hoeve. Daar konden onze dieren drinken. Als het hard vroor in de winter maakten we zelf onze ijsstoelen en gleden we tot ’s avonds in het donker van de helling met onze buurjongens Florent en Lowieke. Maar deze en al mijn andere kameraden van toen zijn dood.”

Blaas de kaars uit “Na de lagere school in Vossem ben ik naar de Broeders van Liefde in Leuven geweest, alle dagen met de stoomtram Brussel-Leuven. Ik nam boterhammen mee van thuis en in de buurtwinkel bij de tramhalte haalde ik ons gerief voor op de boterham.

GEZIENOP

TELEVISIE

Hier en daar moest die tram een berg op en dan riepen wij in koor: ‘stoempt een bekke, ik zal trekke!’”

Wij hadden een heel goede moeder, een zeer katholieke vrouw. Toen ik in Vossem naar school ging, was ik hier nog vijf jaar misdienaar. Dat heeft ons moeder mij gelapt.

Maar de veehandelaar van Everberg, die regelmatig op onze boerderij langskwam, zei altijd: ‘jullie moeder moet ik bewonderen, hoe zij met al die kinderen weg kan en nooit een hard woord!’ Onze oude pastoor Huybrechts in Vossem was een plezante kerel. Als die samen kwam met de veldwachter en de stationschef dan was het lachen geblazen.

Moeder had eens een hartaderontsteking. Zij wou dat onze oude pastoor haar kwam berechten en de heilige olie brengen. Daarbij werd een kaars aangestoken en toen de pastoor buitenging zei hij ‘als ’t zover komt dat ge toch moet gaan, vergeet dan niet de kaars uit te blazen, anders staat hier alles in brand.’

Zo’n kerel was dat. Humor in alle omstandigheden.”

Nooit soldaat geweest “Ik was achttien met de mobilisatie en werd niet opgeroepen. Mijn halfzus was getrouwd met een prutser van een boer. Die was wél opgeroepen en dan ben ik van oktober tot mei gaan werken op hun boerderij in Ittre.

Met de fiets daar naartoe, land omploegen, overzaaien, alles wat nodig is op het land.

Op 10 mei 1940 werden plots alle mannen vanaf 18 jaar in het holst van de nacht opgeroepen voor versterking van het leger. Ik ging niet, ik keerde van Ittre terug naar Vossem. Wat zag ik? De stoof was uit de schouw getrokken en op de weide gezet.

Moeder had schrik he, ze had 1918 meegemaakt. Ze hadden de paarden ingespannen en zijn van hier vertrokken door het park van Tervuren, naar Nederbrakel, Nevele en Roeselare als eindpunt. Gevlucht zoals zovele landgenoten.”

Gerard woont nu met zijn dochter schuin tegenover de grote hoeve, waar hij zeventig jaar woonde en werkte en er voor zorgde dat deze prachtige historische vierkantshoeve met mooie weide errond, als Brabants erfgoed bewaard blijft.

■

Tekst Hilde Masui-Wenderickx Foto’s Privécollectie, collectie Texture, Kortrijk, Fonds Johan Desmet

44

met de kleinkinderen

Sport voor

iedereen

Een gezonde geest hoort in een gezond lichaam. Het leek oma Mariette een goed idee om kleindochtertje Alicia (6) mee te nemen naar het Sportimonium in Hofstade. Niet alleen om haar sportieve kant te testen maar ook om te laten zien dat het honderd jaar geleden niet zo vanzelfsprekend was om naar een turnkring te gaan.

H

et Sportimonium is ondergebracht in de oude omkleedhokjes van het BLOSO-domein. Alicia kijkt wat beduusd naar de lange rij sportetalages. Hoe moet ze daar nu aan beginnen? Oma Mariette weet raad: “We nemen het museumspel mee. Met de opdrachtjes komen we vanzelf bij de sportverhalen die voor jou interessant zijn.” Alicia is akkoord en ze mag al meteen een fiets tekenen. “Wat een gekke wielen”, lacht ze. De fiets is dan ook uit 1860, de periode dat sportclubs in ons land volop geïntroduceerd werden. “Toen was sport nog voor rijke mensen”, legt oma uit. “Kijk maar eens naar al die affiches, hoe mooi de atleten uitgedost zijn.” Alicia schudt het hoofd. “In zo’n kleren kan je toch niet turnen, oma?”

Als ze bij de volgende opdracht sportkleding moet verbinden met de juiste schoenen, raakt ze toch onder de indruk van de diamantjes op het showkleedje van schaatsster Katrien Pauwels.

Veel Belgische kampioenen schonken een stuk van hun uitrusting immers aan het museum. Oma blijft hangen bij de fit-ometer. “Hé, daar heb ik zelf nog op getraind in ons dorp”, zegt ze.

De fitheidsoefeningen van BLOSO veroverden in de jaren zeventig inderdaad heel Vlaanderen. Nadat Alicia enkele trofeeën heeft nagetekend - sport is ook winnen - moet ze nog een affiche zoeken van een man die gekke bewegingen maakt op een trapstoeltje. “Welke sport zou dat zijn?” vraagt ze zich af. Ze vindt hem in de tentoonstelling over zwemmen. Vroeger oefende je de zwembewegingen blijkbaar op het droge in.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

Meten met atleten Het wordt stilaan tijd om ook zelf in actie te komen. Hoe sterk ben je? Hoe ver kan je springen? En hoe is het gesteld met je evenwicht? Het zijn maar enkele vragen waarop je in het sportieve gedeelte van Sportimonium een antwoord krijgt. Alicia en oma testen eerst hun kracht met gewichtheffen. Eerlijk verdeeld want Alicia krijgt een halve kilo in handen en oma vijf.

Het lukt hen allebei. Alicia wordt wat overmoedig en neemt de gewichten van oma over. “Oei, dat is zwaar”, schrikt ze.

De evenwichtsoefeningen lukken prima. Ze is niet voor niets bij de turnkring. Met verspringen is ze met 1,05 meter oma zelfs een stapje voor. Als dat geen podiumplaats verdient!

Ò

45

Vayamundo De Kinkhoorn & Ravelingen in Oostende

Geniet van de rust en kalmte van de zee PROMO 4+1 of 3+1 aan de kust INBEGREPEN Aankomst op zondag of maandag / vertrek op vrijdag • 4 of 5 nachten waarvan 1 gratis.

• Lakens inbegrepen • Half- of volpension • Onbeperkte toegang tot zwembad en fitness BESCHIKBAARHEID Beschikbaar elke zondag of maandag (aankomstdag) tot en met 15/12/2014.

Prijs per nacht 1ste en 2de per persoon volwassene

3de volw. of kind +12 jaar

6 - 11 jaar

3 - 5 jaar

- 3 jaar

volpension

€ 56,00

€ 42,00

€ 29,00

€ 18,50

gratis

halfpension

€ 49,00

€ 35,00

€ 21,00

€ 13,00

gratis

Single supplement: € 15,00/nacht RESERVEREN Vayamundo De Kinkhoorn-Ravelingen Zeedijk 290-330, 8400 Oostende 059 70 16 97 of 059 55 27 55 dekinkhoorn.ravelingen@vayamundo.be www.vayamundo.be

46

‘Ik zou hier graag blijven spelen.’

* Tafelkegelspel ** West-Vlaamse variant van gaaibollen

Niet altijd raak De tijd raakt stilaan opgebruikt en oma wil nog enkele volkssporten uitproberen. Herinneringen aan vroeger?

“Niet echt maar ik vind ze wel leuk. Ze lijken eenvoudig, tot je ze zelf probeert.” Dan is dat tolletje in de juiste richting sturen of schijfjes door een opening schuiven plots veel moeilijker. Alicia doet dapper mee en bij de riboulette* wint ze zelfs. Buiten - er lijkt geen einde te komen aan de sport- en spelmogelijkheden - sluiten ze met Trou-Madame** een sportieve namiddag af.

Moe? Alicia: “Nee hoor, ik zou hier graag blijven spelen.”

En oma? “Een fijne en leerrijke belevenis”, zegt ze. “Ik wist niet dat er over sport zoveel te vertellen was.”

■

Tekst Suzanne Antonis Foto’s Frank Bahnmüller

Info Sportimonium, Bloso-domein, ingang: Tervuursesteenweg in Hofstade-Zemst, 015 61 82 22, www.sportimonium.be.

Open van 10.00 tot 17.00 uur, op zon- en feestdagen vanaf 11.00 uur. Zaterdag gesloten.

Tickets: 5 euro, met korting 4 of 2 euro

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

uit

47

In het voetspoor van

Djan Djan

Napoleon

en

Wat heeft kaastaart met de Bende van Nijvel te maken? Wie was de mens onder de monnikskap en wat doet de Leeuw in Waterloo? Drie boeiende verhalen die zich op dezelfde Waals-Brabantse bodem afspeelden in een al dan niet ver verleden.

S

nak je naar adem na 226 treden? Je inspanning wordt gauw beloond. Aan je voeten ligt immers het grote slagveld waar Napoleon tweehonderd jaar geleden zijn laatste slag leverde. Mijlenver geen bloederig spoor meer te bespeuren vandaag. Wel een panorama van driehonderd zestig graden om u tegen te zeggen. De Leeuw, het herdenkingsmonument van de Slag van Waterloo, geeft de plaats aan waar de Prins van Oranje gewond werd. De gietijzeren Leeuw, symbool van de overwinning, steunt op de wereldbol en “kondigt de rust aan die Europa heeft veroverd op de vlakten van Waterloo”.

Aan de voet van de Leeuw stond de wereld niet stil. Het Panorama, een cirkelvormig schilderij van honderd en tien meter lang en twaalf meter hoog, is werelderfgoed en honderd jaar oud. Louis Dumoulin schilderde het in 1912 om het eerste eeuwfeest van de slag te vieren. Het werd recent gerestaureerd en de taferelen zien er weer levensecht uit.

Er wordt momenteel hard gewerkt aan een nieuw bezoekerscentrum.

Van 18 tot 21 juni 2015 vindt immers een spectaculaire reconstructie plaats op de terreinen van het Slagveld met bivakken, animaties en duizenden deelnemers.

Ò

Het panorama vandaag vanop de heuvel van Waterloo oogt iets vrediger dan 200 jaar geleden.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

48

uit

restauratie. De nauwe, sfeervolle straatjes rond de kerk ogen nieuw. “In mei 1940 werd Nijvel zwaar gebombardeerd door brandbommen. Tot aan de Rue du Coq brandde alles af. Toen een brandbom op het dak van de kerk viel, stortte ook de gotische toren achteraan in. In 1973 mocht de bevolking kiezen welke toren zou herbouwd worden, de gotische of de oorspronkelijke achthoekige romaanse toren. Gelukkig stemde zevenenzestig procent voor de romaanse toren”, zucht Erwin opgelucht.

“Voor de oorlog was hier veel economische activiteit. Na de oorlog verlieten vele inwoners de stad maar de leegloop is stilaan voorbij. Iedereen zegt altijd ‘ah, de Bende van Nijvel!’ maar die kerels waren niet van Nijvel zelf doch uit de buurt. Ze zijn zo genoemd naar de rechtbank in Nijvel die de zaak behandelde. Wij noemen hen la Bande du Brabant”, wijst Erwin ons nog terecht.

In de ruïnes van de abdij van Villers-laVille ervaar je de ultieme sereniteit van haar vroegere bewoners.

De beelden onder de preekstoel in de collegiale zijn van Delvaux.

Le Roman Païs Nijvel bevindt zich op een boogscheut van Waterloo. We bevinden ons in Le Roman Païs, het land van de lekkerbekken. In het centrum vinden we verschillende groene oases zoals het park met een groot waterbassin. “Op deze plaats bevond zich tijdens de Middeleeuwen al een meer”, vertelt onze gids, Erwin Furnière, ons. “Het meer was toen een reservebassin voor de watermolens.

Tussen verzorgde bloembedden staan beelden van de oude Brusselse Post en het Zuidstation. Een attente wandelaar herkent vast de communicatiemiddelen die ze uitbeelden. De beelden horen hier want Nijvel was vroeger bekend om zijn beeldhouwers.

Ook het middeleeuwse barokportaal van de collegiale kerk werd naar het park verplaatst sinds de

De kanonnen van de abdis De aanblik van de westbouw van de collegiale kerk Sint-Gertrudis is indrukwekkend. Deze romaanse kerk dateert al uit de 11de eeuw. Erwin: “De westbouw heeft niets te maken met de kerk. Daar werd recht gesproken. In dit gebouw bevond zich de keizerszaal en onderaan de gevangenissen.

Dit is een van de mooiste, grootste en machtigste collegiale kerken (104 meter) in Europa. Boven bevindt zich de schatkamer.

Deze kerk is opgetrokken in Rijnstijl want het is een Duitse kerk.”

De preekstoel is opgesmukt met prachtige beelden van Delvaux. Vooraan in de kerk zie je de gereconstrueerde relikwiekast (1988) van de heilige Gertrudis. De originele was immers grotendeels weggesmolten bij de oorlogsbrand van 1940. Al eeuwenlang worden de beenderrelikwieën van Gertrudis rondgedragen tijdens een jaarlijkse processie van 14 km door Nijvel en omstreken.

De vijfhonderd jaar oude processiekar staat eveneens in de kerk. Gertrudis was de

De aanblik van de westbouw van de collegiale kerk Sint-Gertrudis is indrukwekkend.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

De abdij van Villers-la-Ville ademt nog steeds de stilte, zo typerend voor haar toenmalige bewoners. dochter van Pepijn van Landen. Na zijn dood wou zijn vrouw Ida een klooster laten oprichten in Nijvel, waarvan Gertrudis de eerste abdis werd. Ze moet vrij populair zijn geweest en wordt nogal eens afgebeeld met ratten en muizen. Wellicht symboliseert dit haar bescherming tegen pest, een ziekte die onder meer werd verspreid door knaagdieren. Ook de grote crypte is een bezoek waard. De kloostergang zal je dan weer verrassen: schrik niet van de kanonnen want de abdis had haar eigen leger. In de collegiale kerk worden dagelijks om 14.00 uur rondleidingen gegeven.

Tarte al djote Djan-Djan of de onvermoeibare Jan van Nijvel is de vergulde klokkenluider die je aan de top van het meest zuidelijke torentje van de collegiale kerk ziet. Al vijf eeuwen lang slaat hij om het half uur met zijn hamer op een klok. Hij verwijst naar de figuur die alarm slaat bij brand of gevaar. Volgens de legende weigerde Jean Montmorency, de heer van Nijvel, in de 16de eeuw ten strijde te trekken tegen de hertog van Bourgondië. Sinds hij in 1617 werd overgebracht naar het torentje van de kerk noemt men hem Djan-Djan. Hij staat ook met zijn hond afgebeeld op de gevel van de rechtbank.

Vandaar het populaire gezegde “hij lijkt op die (hond van) Jan van Nijvel die ervandoor gaat als je hem roept”. Lafaard of niet, toch groeide hij uit tot een lokale held en staat hij symbool voor de Nijvelse mentaliteit en goed humeur. “Vive Djan-Djan”, zingen de Nijvelaars. De specialiteit van Nijvel is Tarte al djote, een soort quiche gemaakt van bètchéye (Nijvelse kaas) en djote (snijbiet). Er is al sprake van deze taart in de 12de eeuw. Je eet deze hartige kaastaart warm en spoelt ze bij voorkeur door met een Saint Feuillien, een blond abdijbiertje uit de streek.

Armer dan de armen Van het abdijbiertje naar de abdij. Twintig kilometer verder liggen de ruïnes van een lang vervlogen tijd. De abdij van Villers-la-Ville ademt nog steeds de stilte, zo typerend voor haar toenmalige bewoners, de cisterciënzers. Sommige tekens uit hun gebarentaal gebruiken we vandaag nog.

Stenen spreken niet. Voor een bezoek neem je dus het best een gids onder de arm. Alleen zo komen de gebouwen tot leven. André Sterckx neemt ons mee langs de indrukwekkende restanten: “Het pandhof is het geestelijk en fysiek centrum van de abdij. Het was alleen toegankelijk voor de broeders die hun gelofte gedaan hadden. Niemand van de buitenwereld mocht hier binnen. Anderzijds betekende de eeuwige gelofte ook ‘ik treed binnen in deze abdij en blijf hier tot mijn dood’. Alhoewel ze fysiek wel buiten kwamen om te werken op de velden, keerden ze altijd terug binnen de abdijmuren. De cisterciënzers leefden in vierkante gebouwen.

Het vierkant stond symbool voor het aardse leven. Dit vierkant is perfect georiënteerd met een oostervleugel voor de monniken en een westervleugel voor de lekenbroeders. Het oosten staat voor het geestelijk aspect van het leven, het westen voor het aardse. De monniken waren winter en zomer gehuld in dezelfde kledij, hun pij. Alleen hun schoeisel verschilde. In de zomer droegen ze sandalen, ’s winters

Ò

Uw huis blijft uw thuis! www.amcentrum.be

Een traplift installeren is slim investeren!

Gebruiksvriendelijk - veilig comfortabel

Gratis offerte en advies!

Bel gratis 0800 250 23

Bezoek onze toonzaal en probeer de trapliften!

Grote Leiestraat 205 - Anzegem (300 m afrit Waregem)

Gezocht

Gezonde vrijwilligers 55 tot 80 jaar voor deelname wetenschappelijke studie (beeldvorming van de hersenen, K.U.Leuven).

Billijke vergoeding!

Info: Jolien.Schaeverbeke@med.kuleuven.be

of tel. 016 33 00 64 OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

50

uit

De nauwe, sfeervolle straatjes rond de collegiale kerk van Nijvel. laarzen. Een blinde muur van acht meter hoog scheidde het gedeelte van de lekenbroeders af van het monnikengedeelte.

Ze leefden apart en zagen elkaar weinig of nooit.”

Het waterbassin in het park van Nijvel was eeuwen geleden al een meer.

In die tijd dronk men bier om gezondheidsredenen en het bier bevatte slechts een tot anderhalf procent alcohol.

 Maak kans op een gratis overnachting in Waterloo.

Kijk blz. 53!

Voor de glorie van God “De lekenbroeders verdwenen stilaan. Tegen het einde van het bestaan van de abdij in 1796 waren er nog 46 monniken en geen lekenbroeders meer aanwezig. Het verschil tussen een lekenbroeder en een monnik?

Wie bij het binnenkomen in de abdij kon lezen en schrijven werd monnik, wie dit niet kon, werd lekenbroeder en bleef dit levenslang. Geen promotie mogelijk. Het hele domein is omringd door een muur van zeven kilometer lang, vijf meter hoog en een meter breed. Je kon slechts binnen via een poort van achttien meter hoog. Mensen reisden in die tijd van abdij naar abdij want hotels bestonden niet. Overal in Europa vond je om de dertig kilometer, de afstand die je op een dag te voet kon lopen, een abdij.

Iedereen kreeg er een avondmaal en gratis logies ‘voor de glorie van God’ of pro Deo. Bleef je langer dan een nacht, verwachtte men dat je meewerkte voor je kost en inwoning. Men had hier een bakkerij, een brouwerij en ateliers voor lederbewerking, klederdracht, een smidse enz. De abdij was volledig zelfbedruipend. De monniken mochten wel bier verkopen. De brouwerij is trouwens een van de mooiste gebouwen van de abdij, typisch romaans. In die tijd dronk men bier om gezondheidsredenen en het bier bevatte slechts een tot anderhalf procent alcohol. De monniken van Orval brouwen nog steeds dergelijk bier voor eigen gebruik. De gewelven van de brouwerij zijn ronduit indrukwekkend en een van de mooiste romaanse gebouwen die ik ken”, gaat André geestdriftig verder.

Info

Mystiek moment Tijdens de zomer, staat de zon ’s morgens om negen uur loodrecht op de as van de kerk. Wanneer de lichtbundels door de ramen op de grond vallen, beleef je echt een mystiek moment. De kerk is het grootste gebouw want ze staat symbool voor de voornaamste activiteit van de bewoners.

Iedereen komt acht maal per dag naar de kerk voor zeven getijden en een mis.

Het eerste getijde bidt men om drie uur ’s nachts. Een dag bestaat altijd uit twaalf uur. Dit laat hen toe winter en zomer dezelfde structuur aan te houden.

Alles samen zijn de monniken vijfenzeventig procent van de dag aanwezig in de kerk.

Tijdens de andere vijfentwintig procent moeten ze nog eten en werken. Dus die werktijd valt nog mee! Ook hier is geen enkel fysiek contact tussen monniken en lekenbroeders. Niets mocht de cisterciënzers afleiden van het gebed.

De monnikskap zorgde hier onder andere voor. Afbeeldingen, zelfs gekleurde glasramen, waren verboden.

Men moest volwassen zijn, in die tijd twaalf jaar, om in te treden maar men leefde ook gemiddeld slechts 45 jaar.

Monniken mochten niet communiceren met woorden, alleen met gebaren.

In de 18de eeuw liet de toenmalige abt, die van adel was, verbouwingen doen om zijn collega’s te ontvangen. Daardoor kon hij wel een normaal sociaal leven leiden. De Franse tuin getuigt hiervan. In de nieuw aangelegde tuin ligt de nadruk op kruiden en groenten.

Sierplanten werden niet gekweekt in de abdijtuin. Alles moest functioneel zijn. Deze afgesloten, intieme ruimte verwarmt je met al haar geuren en kleuren. Kuier er rond en geniet van de rust en de ultieme sereniteit van haar vroegere bewoners.

■

Tekst en foto’s Chris Van Riet

✤ Maison du Tourisme du Roman Païs, rue de Saintes 48, Nijvel, 067 22 04 44, www.tourisme-roman-pais.be. ✤ Abdij van Villers-la-Ville, Rue de l’Abbaye 55, Villers-la-Ville, 071 88 09 80, www.villers.be. ✤ De Leeuw van Waterloo, Route du Lion 215, Waterloo, 02 354 99 10.

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

51

✁ Win gratis duoticket Naam en voornaam:

Uit gelezen blz. 47? Iets bijleren over het leven in de abdij enkele eeuwen geleden? Maak kans op een van de vier gratis duotickets (waarde 12 euro) voor een bezoek aan de abdij van Villers-la-Ville.

Stuur deze bon vóór 30 november 2014 naar OKRA-magazine, Villers-la-Ville, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar chris.vanriet@okra.be met de mededeling Villers-la-Ville.

Info blz. 50.

Straat en nr.:

✁

Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

Win gratis duoticket Naam en voornaam:

Cultuur gelezen blz. 26? De kleurenpracht van de meesters uit Siena ontdekken? Maak kans op een van de vijf duotickets (waarde 24 euro) voor de tentoonstelling Schilderkunst uit Siena in de BOZAR te Brussel. Stuur deze bon vóór 30 november 2014 naar OKRA-magazine, Siena, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar chris.vanriet@okra.be met de mededeling Siena.

Info blz. 26.

Straat en nr.:

✁

Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

Win gratis duoticket Naam en voornaam:

Cultuur gelezen blz. 26? Kijken hoe kunst en literatuur zich handhaafde tijdens de Groote Oorlog? Maak kans op een van de tien duotickets (waarde 8 euro) voor de tentoonstelling De Modernen. Kunst in de Groote Oorlog. Stuur deze bon vóór 30 november 2014 naar OKRA-magazine, De Modernen, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar chris.vanriet@okra.be met de mededeling De Modernen.

Info blz. 26.

Straat en nr.:

✁

Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

Win gratis duoticket

Naam en voornaam:

Met de kleinkinderen gelezen blz. 44? Laat je graag je kleinkinderen even kennismaken van enkele oude sportdisciplines? Maak kans op een van de tien VIP-tickets (waarde 24 euro) voor het Sportimonium. Dit VIP-ticket geeft toegang voor twee volwassenen (+26 jaar) en twee kinderen of jongeren (-26 jaar). Na je bezoek neem je vier leuke koffiemokken mee naar huis (met beelden van de Olympische Spelen Antwerpen 1920).

Stuur deze bon vóór 30 november 2014 naar OKRA-magazine, Sportimonium, PB 40, 1031 Brussel of mail naam en adres naar chris.vanriet@okra.be met de mededeling Sportimonium.

Info blz. 46.

Straat en nr.: Postnr.:

Woonplaats:

Telefoon:

E-mail:

Sudoku Vul het diagram zo in dat in elke rij, elke kolom en elk vierkant van

3 bij 3 vakjes alle cijfers van 1 tot en met 9 precies één keer 52 kruiswoordraadsel al 4 Bijbelse figuur 9 organisatie van olielanden 13 oppervlaktemaat 14 hoevoorkomen.

Kruiswoord Europeaan 16 haarlok 18 vierdeurs 19 spijskaart 20 vernis 22 projectieplaatje van hogere rang 25 dicht 27 voegwoord 30 zijrivier van de Wisla 32 eenkleuHORIZONTAAL of 35 graafwerktuig 37 schoffelploeg 40 vervolgens 41 bijwoord 42 dames5 4 2 7 1 volksverhaal 4 Bijbelse figuur 9 organisatie van olielanden 13 oppervlaktemaat ORIZONTAAL knot 44 erg 14 leuk 45 naar omlaag 47 klein hert 48 vogeleigenschap 49 veel, zeer hoeveelheid 15 Europeaan 16 haarlok 18 vierdeurs 19 spijskaart 20 vernis 9 volksverhaal 4 Bijbelse figuur 9 organisatie van olielanden 13 oppervlaktemaat 14 hoe- 8 51 eigen aan de Moren23 53 muzieknoot 56 tijdmaat in Utrecht 22 projectieplaatje rechtbank van hogere rang 25 dicht57 rivier 27 voegwoord 30 eelheid 15 Europeaan 16 haarlok 18 vierdeurs 19 spijskaart 20 vernis 22 projectieplaatje zijrivier van de Wisla 32 eenkleurig 34 kleefstof66 Indisch 35 graafwerktuig 37 1 7 5 opleverend 62 ruwe 64 oprijstrook vleesgerecht 3 rechtbank van hogeresteenmassa rang 25 dicht4127 voegwoord 30 zijrivier van de Wisla schoffelploeg 40 vervolgens bijwoord 42 dameshalsbont 43 knot 44 erg 32 eenkleureta 69 koetsier 70 woonschip 71 bustehouder 72 vouw, plooi 73 eenheid.

8 4 ig 34 kleefstof 35 graafwerktuig 37 schoffelploeg 40 vervolgens leuk 45 naar omlaag 47 klein hert 48 vogeleigenschap 4941 bijwoord veel, zeer 5042 dames-

halsbont 43 knot 44 erg51leuk 45 naar 47 klein hert 48 vogeleigenschap voorzetsel eigen aan deomlaag Moren 53 muzieknoot 56 tijdmaat 57 rivier in 49 veel, zeer 5 2 0 voorzetsel Utrecht 51 eigen de Moren 53 muzieknoot 56 tijdmaat 57 rivier in Utrecht 59 aan voordeel opleverend 62 ruwe steenmassa 64 oprijstrook 66 Indisch stdrank 2 arrondissement 3 water in Nederlands Limburg 4 vordering vleesgerecht 62 ruwe 68 berg op Kreta 69 koetsier 70 woonschip 71 bustehouder 72 9 voordeel opleverend steenmassa 64 oprijstrook 66 Indisch vleesgerecht 8 3 el8 berg van op Azië 7 bonte mengeling 8 in werking 10 persoon, vouw, plooi 73 eenheid.

Kreta 69 koetsier 70 woonschip 71 bustehouder 72 vouw,vent plooi11 telwoord 73 eenheid.

3 2

7

9

5

4 1 8 eem 17 smalle plank 19 handwarmer 21 lage temperatuur 23 dik van zure ERTICAAL VERTICAAL st 26 onbepaald 28 baardje 29 geheel en al4 vordering 30 wapen 31 land 1 6 2 Japanse rijstdrank voornaamwoord 2 arrondissement 3 water in Nederlands Limburg 1 Japanse rijstdrank 2 arrondissement 3 water in Nederlands Limburg 4 5 kwaliteit 36 vrees 38 zeevis 39 op welke wijze 10 persoon, 40 open strook in een bos smart 6 deelvordering van Azië 7 bonte mengeling 8 in werking vent 11 telwoord 5 smart 6 deel van Azië 7 bonte mengeling 8 in werking 10 persoon, 5 2 kernprobleem 17 smalle plank 19 handwarmer 21 lage temperatuur 23 dik en trein 45 nieuw (in samenst.)

46 zeker 48 vod 51 vogeltje 52 tuinkamer vent 11 telwoord 12 kernprobleem 17 smalle plank 19 handwarmer 21 lagevan zure © DENKSPORT PUZZELBLADEN melk 24 zojuist 26 onbepaald voornaamwoord 28 baardje 29 geheel en al 30 wapen 31 land temperatuur dikVerenigde van zure melk 24 zojuist 26 onbepaald voornaamwoord 28 ederbak 56 deel van23de Staten 58 gebarenspel 60 bruingele verf3 inclusief 35 kwaliteit 36 vrees wijze strook bos baardje 29 geheel en al38 zeevis 30 wapen 39 op 31 landwelke 33 inclusief 3540 open kwaliteit 36 vrees in 38 eenSUDOKU oort 63 lofdicht 64 evenzeer 65 kraan 67 vlekkenwater.

3 deel van een trein 45 nieuw (in samenst.) 46 zeker 48 vod 51 vogeltje 52 tuinkamer zeevis 39 op welke wijze 40 open strook in een bos 43 deel van een trein 45

Alle cijfers van 1 tot en met 9 moeten één keer

nieuw (in 56 deel samenst.)van 46 de zeker 48 vod 51Staten vogeltje58 gebarenspel 52 tuinkamer 54 60 bruingele strik 55 4 strik 55 voederbak Verenigde verf- in alle kolommen, in alle rijen en in voorkomen voederbak 56 deel van de Verenigde Staten 58 gebarenspel 60 bruingele tof 61 wijnsoort 63 lofdicht 64 evenzeer 65 kraan 67 vlekkenwater. elk van de 9 vierkantjes van 3 keer 3 vakjes.

1

2

3

verfstof 61 wijnsoort 63 lofdicht 64 evenzeer 65 kraan 67 vlekkenwater.

4

1

13

13

16 20

2

3 14

18 21

25

30

31 30

37

37

41

41

32 31

62

63

A G E R E R U L L A D T A N A A R R T O N I G E E T M U U O T S D A E H A

34

51

45

46 49 52

52

56

53

57

57 64

58

58

69

65 72

69

29

34

49

63

64

28

42

51

64

7

39

48

68

71

39

45

71

68

27 33

38

48

56 62

26

27

42

47

55

6

18

32 33

47

55

8

22

25

38

5

21

44

44

22

26

24

7

14

17

20

24

6

4

17

16

5

72

38

48

63

3

61

19

9

8

10

11

9 15 10

11

12

Winnaars september 2014

12

✤ Naar wie gaat het verblijf in hotel Vent d’Ouest in Le Havre?

15 Andrée Alboort uit Oostende.

19 ✤ Wie krijgt Eilanders in de bus?

19 5 6 3 4 2 9 1 8 7 Liliane Roose uit Koksijde, Gudrun Depestel uit 248137569 23 1 7 9 5 6 8 3 2 4 Hooglede, Raymond Depoorter uit Dilbeek, Lily Langers 791385246 23 6 5 2 9 1 4 7 3 8 uit Hasselt, Georgie Van Broeck uit Bazel.

834276915 29 4 1 7 6 9 2 8 5 3 ✤ Naar wie gaat Barre grond?

28 29 3 8 5 7 4 1 6 9 2 9 2 6 8 5 3 4 7 1 Cecile Van der Heyden uit Burcht, Willy Cruysweegs uit Brasschaat, Simone Vanwijnendael uit Halle, Magda 35 35 36 36 Vancoillie uit Wijtschate, Maria De Belder uit Schoten. ✤ Wie kan straks De sneeuwkoningin navertellen?

40 40 Robert Verswalm uit Wachtebeke, Annemie Kees uit Neerpelt, Johnny Dekoker uit Dadizele, Marc Van 43 Hauwaert uit Oostakker, Simone Deleersnijder uit 43 Aartselaar.

46 ✤ Wie ontvangt Kroniek van Perdepoort?

Marnix Bontinck uit Gent, Margriet Heyligen uit Koersel, 50 Joris Derave uit Nederename, Ignace De Baene uit Sint50 Kruis, Simone Ooms uit Rijkevorsel.

53 54 ✤ Wie vindt 20 x logeren en genieten in de Moezelstreek in de bus?

54 59 60 61 Jeannine Tordeurs uit Koksijde, Ida Braes uit Ramsel, Juliana Stallaert uit Merchtem-Ossel, Dymphna 59 61 65 66 60 67 Huysmans uit Merksplas, Jeanne Selos uit Brakel. ✤ Wie kan pronken met 100 x Umbrië?

70 67 66 Rita Heughebaert uit Schoten, Lisette De Rijck uit Kerksken, Roland Smet uit Zoersel, Julienne Seghers uit 73 Sint-Amands, Robert Darquennes uit Lier.

70 Oplossing september: hoofdkwartier. © DENKSPORT PUZZELBLADEN Antwoord op de extra vraag: Doccle.

73

73

28

44

73

58

Oplossing kruiswoordraadsel NOVEMBER 2014 © DENKSPORT PUZZELBLADEN S A G E

E L I S A O 38 I E N 48T A 63 T L K R U L S E D A N M E L A K D I A H O D T O E A L S O F S A N U N I K I T E LP IA A S RA D E ON PH A E KC T Naam: R T T I EE N T OA EL B IO A E RW R N I G R W A A S EE D A N NME EE N U Straat R E+ Enr: L E G T I G K D IT A M OHOOR FS SX O L OPostnr.: E KA U O N U L US RO FE E M I TA S U N IR O TK SI TO P SR P I D A V O E R M Tel.:

D E N H A K T O E AN N B E H A K N E E P U

64 A R 29E

E

B O A

W R O N G

P E C 61 19 I 3 E R E N U F X O S P A O E N O N G R T S T O T P T SWoonplaats: A T E A R KE-mail: N I T

OKRA-lidnummer N E E R W A A RofTtrefpuntnummer: S Oorlogsmuseum

73

LSchiftingsvraag: E G T I G InTwelke O T gemeente ligt het Sportimonium?

O O R S S O L P R E E M N U T S O P R I T S A T E VVergeet O E Rniet M een A Npostzegel A R van K 0,77 euro toe te voegen!

K N E E P U N I T

28

44

73

58

Stuur je oplossing naar: OKRA-magazine, Kruiswoord NOVEMBER 2014, PB 40, 1031 Brussel, voor 30 november 2014.

De winnaars verschijnen in het februarinummer 2015. Voeg één postzegel van 0,77 euro toe (niet vastkleven).

band 46 erwtensoep 48 troep dieren 50 namelijk 52 vliegende schotel 53 zeehond alleen (muziek) 55 Int.l Monetair Fonds 57 berouw 59 enkele 62 ouderloos kind om 64 ontwikkelingstrap 66 sierplant 68 echtgenote 69 niet parkeren 70 in sterke zangwijsje 73 schipperskreet 75 dierengeluid 76 het arriveren 77 Moorse citadel.

Speel en win

L

53

4prij6zen

efonds 2 transportmiddel 3 nummer 4 deel van Azië 5 aanvankelijk 6 deel van een 7 klein kind 8 Koninklijke Marine 9 Amerikaanse universiteit 10 patiënt 11 regi gevangenis 16 neon 19 sprookjesfiguur 22 vrolijk 24 houding van een ruiter schijnend materiaal 27 fotografische term 28 zuiging 29 polsband 30 soort gramMaak kans opvruchten een van onderstaande prijzen nplaat 31 fijngekookte 32 eten 34 vorstentitel 35 verbruikt 36 boosdoener en stuur je oplossing van het as 38 afdeling (afk.) 39 deel van een fototoestel 41 reuk 43 alstublieft 45 milliliter kruiswoordraadsel naar OKRA-magazine. soort 48 romp van een molen 49 spoedig 51 mijns inziens 53 twijgje 54 open strook bos 56 duizend 58 zwarte, kleverige stof 59 praal 60 vaat 61 bruine waterverf 62 teuw, onverbloemd 65 parvenu 66 afbeelding 67 onzes inziens 68 weldoorvoed term 72 dominee 74 Hare Hoogheid.

een van deze prijzen

1

2

3

4

5 13

12

21

75

O P M I A F B

38

39

43

47

44

48

ontbijt voor twee personen (waarde 65 euro).

62

59

A N K J E U R O E T R IJ R O B E S L A A T M IJ S O B A Z E S O O S N E R T U F O M F S P I W E E L O E K L I N K E K O M

H U N A K O K R Z Z I B O T I G K A K U R O B IJ T S C V R D E U S T

42

S K M F E G E L A A S F D D R P A R O U N K A

64

Y Z A N I L E E E K B E S O I E L R I E E N T S A R F A S W N A H O S H B

72

R E G L P

77

62

50 54

60

63

Info: 68 67 Ontdek de prachtige streek van Waals-Brabant vanuit deze zonnige villa.

72 rijk Ze biedt je alle rust,71 comfort en een cultuurpatrimonium binnen handbereik.

76 Bed & Breakfast Le Vert Bocage, Avenue du vert bocage 9, 1410 Waterloo, 02 387 28 34, www.levertbocage.be.

35

45

49

✤56 Inbegrepen: een57overnachting met 58

30

34

Een overnachting voor twee personen in 53 Waterloo.

B&B52le Vert Bocage,

6

B E U R S

25

33

42

11

20

29

37

41

10 16

28

36

46

70

24

27

9

15

32

35

66

14

23

31

40

8

19

22 26

55

7

18

17

51

6

61

64

65 69

73

Vijfendertig boeken ■ Vijf exemplaren van Marina Bellezza van Silvia Avallone (waarde 19,90 euro).

■ Vijf exemplaren van Tot ziens daarboven van Pierre Lemaitre (waarde 22,50 euro).

■ Vijf exemplaren van Verzwegen moeder van Gisa Klönne (waarde 19,99 euro).

■ Vijf exemplaren van Rode liefde van Jennie Rooney (waarde 19,99 euro).

■ Vijf exemplaren van Champignons à la carte (waarde 24,99 euro).

■ Vijf exemplaren van Het hele jaar koekjes (waarde 17,99 euro).

■ Vijf exemplaren van Uitgelezen Ieper (waarde 29,95 euro).

74

77 © DENKSPORT PUZZELBLADEN 27

11

54

55

13

18

Tien cd’s Sinterklaas zingt.

Bekende artiesten steken traditionele Sinterklaasliedjes in een nieuw jasje.

M L S E P I A

Oplossing kruiswoordraadsel september 2014. hoofdkwartier

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

54

Een greep uit de regionale activiteiten ✤ Antwerpen

■ Cultuur: OKRA zingt!

■ OKRA-ACADEMIE: Mogelijkheden van de I-pad en de Smartphone,

2 december om 14.00 uur Gemeentelijke feestzaal, Zeelaan 21, De Panne

■ OKRA-ACADEMIE: Reisreportage, De Balearen door J.P. Demarsin

9 december om 14.00 uur zaal Griffioen, Stenedorpstraat, Oostende.

door Johan Clijsters 18 november om 14.00 uur CM-gebouw, zaal Forum, Antwerpsesteenweg 261, Mechelen

■ OKRA-ACADEMIE: Een stad van vrouwen.

Over begijnen en hun wereld.

25 november om 14.00 uur CC Mechelen, Minderbroedersgang 5, Mechelen

■ Reisbeurs

■ Provinciale reisbeurs

3 december van 10.00 tot 17.00 uur Populierehoeve 22, Zandhoven Info: kempen@okra.be of 014 40 33 54

4 december van 13.30 tot 15.30 uur Lichtaartseweg 1, Poederlee Info: kempen@okra.be of 014 40 33 51

9 december van 9.30 tot 15.30 uur Abdijstraat 40, Tongerlo Info: kempen@okra.be of 014 40 33 51

■ Ontmoetingsnamiddag Zorg

■ Uitwaaidag Zingeving

■ Wandelcriterium: 2 groepswandelingen van 5 km

11 december om 13.15 uur Winkelstraat 33, Sint-Amands

✤ West-Vlaanderen ■ OKRA-ACADEMIE: Hoe wordt het nieuws gemaakt? door VRT journalist Tijs Mauroo

17 november 2014 om 14.15 uur PC Den Hazelt, Pastoor Slossestraat 1, Rumbeke

■ Herfstwandeling in Lichtervelde

17 november 2014, start tussen 13.30 en 14.30 uur. Afstand 2x3 km. Achteraf oliebollen.

Zaal Lichtenhove, Torhoutstraat 42, Lichtervelde ■ OKRA-ACADEMIE: Kerk in Vlaanderen door bisschop Jozef de Kesel

18 november om 14.30 uur Oude Burg 19, Brugge

■ Dagwandeling 20 km

19 november om 10.00 uur NMBS-station Oostende ■ OKRA-Crea-atelier met vijf technieken

24 november 2014, van 14.00 tot 16.30 uur Zaal Driehove, Gitsestraat, Roeselare Inschrijven 051 26 53 07, veerle.maertens@okra.be

■ OKRA-ACADEMIE: Investeer in je relatie door prof. A. Vansteenwegen

25 november om 14.30 uur Eilandstraat 6, Harelbeke

OKRA-MAGAZINE | NOVEMBER 2014

11 december 2014, van 10.00 u. tot 17.00 uur.

Zalen Het Fabriekspand, Veldstraat 59, Roeselare.

✤ Oost-Vlaanderen ■ OKRA-ACADEMIE: Frans Schubert, zijn zoeken naar melodie, liefde, erkenning en rust

door Wouter De Bruyne 18 november om 14.30 uur LDC De Maretak, Albrechtlaan 119A, Aalst

■ OKRA-ACADEMIE: Osteoporose: oorzaken, gevolgen en behandeling door Stefan Goemare

1 december om 14.30 uur LDC Kerkem, Rerum Novarumplein 24, Kerkem-Aalter

■ Natuurwandeling van 15 km

in domein Drongengoed 8 december, start om 10.00 uur PC Katershoek, Ursel

■ Computerclub: Tablet: twee lessen inleiding gebruik tablet

8 en 15 december om 14.00 uur Sint-Salvatorstraat 28, Gent ■ Koorconcert: Het OKRA Alegriakoor brengt een themaconcert Terra

Kaarten: 09 269 32 18 8 december om 14.30 uur Karmelietenkerk, Brugstraat, Gent

■ OKRA-ACADEMIE: De Schelde van bron tot monding

12 december om 14.00 uur CC Ter Vesten, Gravenplein 2, Beveren ■ OKRA-ACADEMIE: Humor en spiritualiteit

12 december om 14.00 uur Zaal Het Volk, Poststraat, Lokeren ■ Concert: Trio Canto Bello

15 december om 14.30 uur CC Roxy, Stationstraat 29, Temse

✤ Limburg ■ OKRA-ACADEMIE: Tijdig spreken over later door Jean-Paul Vermassen

17 november om 14.00 uur Zaal Berenhof, Berenhofstraat 12, Veldwezelt Info: 089 71 77 33, odette.biets@skynet.be

■ OKRA-ACADEMIE: Pluk je Geluk

door Irene Thoelen 20 november om 14.00 uur De Bammerd, Kleine feestzaal, Paardskerkhofstraat 20, Heers Contactpersoon: José Larminier, 0473 75 39 62

■ Film The Monuments Men, oorlogsfilm van George Clooney

28 november om 13.30 uur The Roxy Theatre, Vanhoudstraat 39, Koersel Info: Robert Put, 011 42 19 09

■ OKRA-ACADEMIE: Jean-Philippe Rameau (1683-1764)

door Hugo Joris 2 december om 14.00 uur CC Hasselt zaal 3, Kunstlaan 5, Hasselt Info: Karel Driessen, 011 22 75 17

■ Reisbeurs

9 december om 10.00 uur CC Muze, Dekenstraat 40, Heusden-Zolder Meer info en inschrijvingen: OKRA Limburg, 011 26 59 30, patricia.schoenaers@okralimburg.be

■ Dansinstuif 60 jaar OKRA

11 december om 14.00 uur CC Muze, Dekenstraat 40, Heusden-Zolder Meer info en inschrijvingen: OKRA Limburg, 011 26 59 30, patricia.schoenaers@okralimburg.be ■ OKRA-ACADEMIE: Cholesterol, ook jouw risico

door Rosette Wouters 12 december om 13.30 uur De Volksmacht, Luikersteenweg 7, Sint-Truiden nfo en inschrijving: Jos Lacroix, 011 68 85 92, lastra@pandora.be

■ OKRA-ACADEMIE: Tot je recht komen in de zorg door Manu Keirse

15 december om 14.00 uur CC Mozaïek, Kerkplein 14, Kortessem Info: Ivo Castro 011 37 66 00, Jaak Simons 0474 72 11 40



: DEEL R O O RSV EZORGD E Z E AL ISB EXTR TIS THU GRA

EXCLUSIEVE LEZERSAANBIEDING OKRA

Zilverbekroonde Bordeaux uit topjaar 2010

 Van 11,98 voor slechts

9 RGD € 5U,9 ISBEZO

GRATIS TH

Le Cavalier d’Or een prachtige Bordeaux wijn uit het topjaar 2010 en werd onlangs bekroond met een zilveren medaille op het Concours Mondial de Bruxelles 2013!

Deze wijn heeft een prachtige geur van zwart fruit als bessen en kersen en een prachtig aroma van specerijen. De smaak van de wijn is vol en sappig en een ware smaaksensatie van zwart fruit, kruiden en vanille. De afdronk is lang en intens en de tannines zijn zijdezacht verweven in de wijn.

Kortom een klassieke Bordeaux wijn uit een topjaar die zijn weerga niet kent en waarbij het drinken van een glas een waar genot is.

aan, waaronder bijvoorbeeld Chateau La Croizille, een schitterend domein grenzend aan beroemde wijngaarden zoals Troplon Mondot en Tertre Roteboeuf.

In de afgelopen jaren combineerde de familie haar kennis en vakmanschap met een uitstekende selectie van alleen de allerbeste druiven van hun wijngaarden om uitsluitend voortreffelijke wijnen te maken, variërend van Bordeaux AC tot statige Grand Cru’s. Le Cavalier d’or is één van hun vlaggenschepen waarbij al diverse jaargangen in de prijzen zijn gevallen en als u de wijn proeft dan weet u ook direct waarom.

De Mour / Familie De Schepper Le Cavalier d’Or is één van de vele schitterende wijnen uit handen van de wijnmakers familie De Schepper die zich reeds 3 generaties bezighouden met het maken van magnifieke Bordeaux wijnen en hierdoor zelfs al jarenlang hofleverancier zijn van de koninklijke familie. Rond 1950 verruilden Emile De Schepper en zijn vrouw Ghislaine De Moor hun woonplaats Gent voor een fraai chateau in Bordeaux.

Als hommage aan zijn vrouw werd het bedrijf “De Mour” genoemd, aangezien dit in de internationale wijnhandel beter klonk dan “De Moor”. In de loop der jaren kocht de familie diverse chateaux

Jaar 2010 Het wijnjaar 2010 in Bordeaux is een spectaculair jaar waarin de meest ideale omstandigheden voor de rijping van de druiven plaatsvonden. Ondanks de zeer droge maanden juli en augustus gaf de juiste hoeveelheid regen in de tweede week van september de druif een geweldige impuls die hierdoor de ideale rijpheid bereikte. De wereldberoemde wijncriticus/journalist Robert Parker en Steven Surrier van Decanter (Het beroemde leidende wijntijdschrift) hebben jaargang 2010 van Bordeaux als een van de hoogwaardigste jaren geprezen!

✁

BESTEL HET SNELSTE VIA www.wijnvoordeel.be/okra

BESTELBON OKRA WIJNAANBIEDING

Ja, Ik bestel: .............. x 6 flessen Le Cavalier d’Or 2010 voor € 5,99 per fles.

Naam: Straat: Postcode:

Nr: Gemeente:

E-mailadres: Tel.:

Geboortedatum:

Stuur deze bon in een voldoende gefrankeerde envelop naar: Wijnvoordeel, Ekkelgaarden 6a, 3500 Hasselt Betaling per factuur na levering. Gemakkelijk en zonder risico.

078 480 121 (ma. t/m vrij. 8.30 - 17.00 uur)

Bus:

Pack me dan!

U wilt alle voordelen van mobiel bankieren? Maar tegelijk persoonlijk advies in onze kantoren. Vraag uw gratis pack Belfius Pulse Start nu aan!

Gratis: zichtrekening • bankkaart(en) • 2 spaarrekeningen • onze mobile banking apps • internet banking + persoonlijk advies!

Verkrijgbaar in onze kantoren of via onze app.

Belfius Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel – IBAN BE23 0529 0064 6991 – BIC GKCCBEBB – RPR Brussel BTW BE 0403.201.185 – FSMA nr. 19649 A.