STARTEL
Stoomt Noord-Nederland
klaar voor het AI-tijdperk
DE FRYSKE MARREN
Helpt bedrijven circulair ondernemen

WAKKER GROEP
Van droom naar oplossing die werkt




![]()
Stoomt Noord-Nederland
klaar voor het AI-tijdperk
DE FRYSKE MARREN
Helpt bedrijven circulair ondernemen

Van droom naar oplossing die werkt


























Jouw bedrijfsafval goed geregeld
Scherp geprijsd
Flexibel contract
Maandelijks opzegbaar














Het is 17 september en op tv doet de BBC in een monsteruitzending van vele uren verslag van het bezoek van de Amerikaanse president aan Groot-Brittannië. Het mag allemaal overduidelijk wel wat kosten, want de uitzending begint al uren voordat Trump en Koning Charles handen schudden. Minutenlang volgt een camera het vage silhouet van een helikopter, die door de grijze lucht van Londen vliegt. Dan gaat het eindelijk van start. Koetsje rijden, paardje kijken en honderden soldaten in museale kostuums met potsierlijke bontmutsen zijn druk in de weer met onzinnige choreografie. De president en de Koning kijken ernaar vanaf een overdekt podiumpje met baldakijn. De totale kosten van dit ‘staatsbezoek’ wist zelfs ChatGPT me niet te geven, maar alleen al over de beveiliging circuleren bedragen van 10 tot 12 miljoen pond.
Wees gerust: het is volkomen gezond wanneer je moedeloos en zelfs misselijk wordt bij die beelden, gekoppeld aan de gedachte dat dit alles puur bedoeld is om een ziekelijk narcistische clown met overduidelijke dictatoriale neigingen op zijn kinderlijke wenken te bedienen. En ik denk dat het ook voor Koning Charles het meest gênante moment van zijn carrière is geweest. Dan wel op een gedeelde eerste plaats met dat moment dat openbaar werd dat hij tegen Camilla fluisterde dat hij haar tampon zou willen zijn.
Maar hoop doet leven; juist in tijden van treurigheid. En in stilte koester ik een warm gevoel voor Charles. Een man die van plein-air schilderen houdt en al jaren een warm pleitbezorger is voor een meer duurzame behandeling van onze aarde kan de kwaadste toch niet zijn. En ik troost mezelf met de gedachte dat deze over the top gênante dagen in september voor Charles wellicht ook een kans waren om nog iets groots te doen voor de wereld. Nog even pieken in de herfst van zijn leven. Trump is op een kinderlijke manier namelijk helemaal idolaat van hem. En misschien kon Charles hem tijdens het
banket, of in de koets bij de arm pakken en hem ervan overtuigen dat de president zich vergiste toen hij zei dat je van het geluid van windmolens kanker kunt krijgen, dat olie op termijn dodelijk is voor de aarde en dat Zelenski écht niet de oorlog is begonnen. Als hem dat lukt kan dat vergaande gevolgen hebben. En zal Charles de geschiedenis ingaan als dé man die als enige in staat was om die legendarisch gestoorde president van de VS in 2025 tot enkele heldere gedachten te brengen. Ik zou zeggen: dat zou écht Nobelprijswaardig zijn.
Meer lezen of reageren? linkedin.com/in/bakkermenno of op https://x .com/OF_nl
Uitgeverij
Brouwer Business
Media BV
Bladmanagement
Ed Klijnman
Coverfoto
Ed Klijnman
Advertentie
exploitatie en administratie
Ondernemend
Friesland BV
Tussendiepen 21
9206 AA Drachten
Telefoon 0512-366326
Jasper van der Sluis
06-46033589
Gerrit Landman
06-18882116
Sharif Sharafeddine
06-45565861
Schrijfteam
Tine van Knijff-van Hijum, Yke Bremer, Erik Riensema en Jelle Teitsma
nieuwsberichten@of.nl
Vormgeving VDS Crossmedia
Drukker
Scholma Druk
ISSN 1383-9314
© De uitgever kan op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van informatie. Uitgever aanvaardt dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor de schade, van welk aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op informatie uit deze uitgave. Uit deze uitgave mag na toestemming van de uitgever met bronvermelding geciteerd worden.
www.of.nl


Agiliq helpt
IT-specialist Agiliq uit Joure staat midden in de digitale transformatie van het Friese mkb. Vorig jaar legde algemeen directeur Eddie Huizinga de nadruk op totaaloplossingen met Dynamics 365, Business Central en werkplekbeheer. Hij bespreekt hieronder de opkomst van AI en de noodzaak om aan te haken. “AI is geen hype meer, het is de nieuwe standaard”, zegt Eddie, “waarbij Agiliq dé partner is om automatisering toegankelijk te maken.”
In een snel veranderende energiemarkt krijgen bedrijven te maken met onzekerheden rond prijzen, wetgeving en netcongestie. Voor veel ondernemers is het een complexe wereld waar keuzes directe impact hebben op de bedrijfsvoering. Wie grip en rust zoekt, vindt in NieuweStroom een betrouwbare partner. Bestuurder Thijs de Graaf benadrukt dat regionale betrokkenheid daarbij het fundament vormt.
Namens Startel, al bijna dertig jaar een vertrouwde IT-opleider en tegenwoordig de grootste van Noord-Nederland, vertelt algemeen directeur Pieter Fokkema samen met hoofd marketing Hylke Bosma over de groei van het bedrijf, de verhuizing naar een nieuw pand en de kansen én verplichtingen die kunstmatige intelligentie met zich meebrengt. Met de AI Act en de snelle opmars van tools als Copilot en ChatGPT staat AI daarbij centraal.

Je hebt je diploma, bent drie jaar aan het werk bij de gemeente en toch lukt het maar niet om je beleidsstuk erdoorheen te krijgen. Detacheringsbureau Kenonz uit Gorredijk ontwikkelde speciaal voor deze frustratie het Mastership programma. Een jaar lang leren jonge ambtenaren de fijne kneepjes van het politieke spel.

Notariskantoor Ellemers combineert kwaliteit met gastvrijheid
Notariskantoor Ellemers uit Sneek is er bij alle belangrijke momenten in het leven. Je kunt er terecht voor notariële zaken op het gebied van het familierecht, ondernemingsrecht, bouwprojecten en onroerend goed. Eigenaresse Femmy Smink is sinds 2003 notaris in Sneek. Zij en haar team doen er alles aan om hun cliënten op basis van de juiste informatie de voor hen beste keuze te laten maken. “We bieden kwaliteit en dat begint bij ons met gastvrijheid”, zegt Femmy.

‘Steeds meer genieten, samen met mijn team en klanten’
Hylke Breman (29) was in augustus 2016 de jongste ondernemer van Drachten, toen hij op 19-jarige leeftijd zijn franchisevestiging van PUUR IJs en Chocolade opende. Inmiddels bestaat de ijssalon en chocolaterie aan de Noorderbuurt negen jaar. Samen met zijn enthousiaste team verkoopt Breman het hele jaar door kwaliteitsproducten aan een zeer brede klandizie. Kleine twist: Breman is naast ondernemer ook werkzaam in de zorg.











In mei vertelden we over onze visie op slimme automatisering en AI voor MKBbedrijven. Drie maanden later hebben we al meerdere klanten geholpen om hun processen écht te optimaliseren met AI-agents.

Deze zomer stonden we op de cover van Ondernemend Friesland. Vandaag helpen we bedrijven met hun eerste AI-successen!








AI-collega’s die we al samen met onze klanten hebben gebouwd:
• HR-recruiter
• CV-beoordelaar
• SEO-copywriter
• Klantenservicemedewerker
• Personal assistant
De toekomst wacht niet. Maar jij kunt er wél op vooruitlopen.


Concrete automatisering: geen vage verhalen, maar werkende oplossingen
Bewezen aanpak: we hebben het zelf getest én bij klanten toegepast
Friese directheid: no-nonsense, transparant, resultaatgericht
Bel of mail Pim vandaag nog: 06-58731688, pim@team.nl
Want mensen doen zaken met mensen. Dat geloven we nog steeds.










Met een inspirerend programma in het SKILL-gebouw bij Philips in Drachten is afgelopen vrijdag Campus Drachten officieel geopend. Bestuurders, studenten, onderzoekers en ondernemers kwamen samen om de start van deze unieke samenwerking te markeren én voor de presentatie van de krachtige nieuwe huisstijl van het merk. Er was een voelbare energie in de zaal: de urgentie is groot, de ambitie helder en de wil om er samen de schouders onder te zetten onmiskenbaar.
Campus Drachten brengt zorg, hightech en onderwijs dichter bij elkaar. Initiatiefnemers NHL Stenden, Rijksuniversiteit Groningen, Firda, Innovatiecluster Drachten, ziekenhuis Nij Smellinghe en de gemeente Smallingerland zetten samen in op grensverleggende samenwerking. Niet ieder voor zich, maar gezamenlijk werken aan oplossingen voor de vraagstukken van vandaag én morgen.
Het programma bestond uit een rondleiding langs innovatieve projecten en een expositie met onder andere VR-toepassingen in de zorg en hightech oplossingen uit de maakindustrie. Tijdens een vraaggesprek met bestuurders en partners werd duidelijk hoe groot de gezamenlijke ambitie is. De officiële onthulling kreeg een symbolisch tintje: bestuurders stapelden kubussen, waarna studenten deze omdraaiden tot het nieuwe logo van Campus Drachten – een krachtig beeld van samenwerken en de toekomst vormgeven.
Campus Drachten kent drie locaties: het SKILL-gebouw bij Philips, Firda en het onderwijsgebouw bij Nij Smellinghe. Vanuit daar werken studenten en onderzoekers samen met bedrijven en zorginstellingen. De focus ligt op twee urgente thema’s: Autonomous Factory Systems en Zorginnovatie – thema’s die niet alleen voor Noord-Nederland, maar ook ver daarbuiten van betekenis zijn.
Drachten als innovatieve maakstad Drachten heeft een rijke hightech

geschiedenis en staat bekend als een plek waar maakindustrie en zorg samenkomen.
Juist hier, in het hart van Noord-Nederland, liggen de ideale voorwaarden om onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven te verbinden en talent aan de regio te binden. Campus Drachten bouwt voort op die sterke basis en geeft er een toekomstgerichte impuls aan.
Als afsluiter gingen de genodigden niet met lege handen naar huis: iedereen kreeg een ware merchandise set van tasjes, petjes en shirts van Campus Drachten mee. Want een échte campus wordt niet alleen figuurlijk, maar zeker ook fysiek gedragen!
“Campus Drachten laat zien waar deze regio toe in staat is: met lef, vakmanschap en samenwerking bouwen we aan de makers van morgen.”
Campus Drachten, From Idea to Impact!
Foto’s: NHLStenden; Fiso Bruins.
Sinds 1988 dé specialist in industriële automatisering. Wereldwijd in sectoren infra-, machine-, proces- en waterindustrie.
Software-engineering Efficiënte besturingssoftware conform IEC 61512.
Machineveiligheid – Volgens ISO 12100, IEC 62061 en ISO 13849-1. Cybersecurity conform IEC 62443-3-3 (NIS2)




Hardware-engineering Ontwerp in EPLAN Pro Panel conform IEC 60204-1, IEC 61439-1 en indien van toepassing ATEX-richtlijnen (IEC 60079-14) en beweegbare bruggen (IEC 6787-1)
Panelenbouw – Efficient door digital twin en digitale aanpak.
24/7 storingsdienst – Wereldwijde service voor machines.
Rietdekkersstraat 1E, 8601VH Sneek | The Netherlands | www.pol-elektro.nl

































DataFryslân is een coöperatie waarin overheden, kennisinstellingen en bedrijven samenwerken aan datagedreven vernieuwing in Fryslân. De coöperatie biedt haar leden directe waarde: toegang tot gedeelde kennis, infrastructuur en innovatiekracht binnen een duurzaam samenwerkingsverband.
Binnen de coöperatie investeren de twintig leden samen in data en kunstmatige intelligentie (AI). Zo ontstaan schaalvoordelen, gedeelde expertise en zeggenschap over eigen digitale middelen. Besluitvorming is democratisch, transparant en gericht op gezamenlijke resultaten en ledenwaarde.
Een belangrijk deel van het werk richt zich op AI die aansluit bij de Friese context – met toepassingen die beleid versterken, processen verbeteren en innovatie versnellen. DataFryslân combineert ondernemerschap met samenwerking, met de Friese taal en waarden als uitgangspunt.
Samenwerken in een coöperatie betekent niet alleen meedoen, maar mede vormgeven aan een datagedreven fundament dat leden versterkt, autonomie vergroot en bijdraagt aan de innovatieve en economische kracht van Fryslân.
In de december editie van Ondernemend Friesland stellen we DataFryslân zeer uitgebreid voor. Stay Tuned!
Wereldwijd marktleider in Titomic Kinetic FusionTM, een cold spray-/additive manufacturing-technologie, kondigt met trots de feestelijke opening aan van haar nieuwe vestiging Titomic Europe in Heerenveen. Deze mijlpaal betekent een belangrijke uitbreiding van de Europese activiteiten van het bedrijf en benadrukt de focus op innovatie en geavanceerde productie.
De nieuwe vestiging in Heerenveen is vijf keer zo groot als de eerdere Europese locatie in Akkrum en biedt een ultramoderne omgeving die gericht is op de groei van cold spray- productie, coatings en reparatieoplossingen. De faciliteit beschikt over vier volledig uitgeruste cold spraycabines, waarmee productie voor meerdere toepassingen en sectoren mogelijk is. Daarnaast is de locatie voorzien van een Titomic Kinetic FusionTM (TKFTM)-systeem met een indrukwekkende capaciteit van
vijf meter, waardoor grootschalige additive manufacturing-oplossingen gerealiseerd kunnen worden.
“Deze nieuwe faciliteit is meer dan alleen een uitbreiding; het toont de groei aan van de vraag naar duurzame, geavanceerde
productieoplossingen in heel Europa. Met meer capaciteit en ultramoderne apparatuur is Titomic Europe nu in staat om klanten niet alleen onze innovatieve cold spray-machines te leveren, maar ook hoogwaardige cold spray-onderdelen,” aldus Klaas Rozema, President Titomic EMEA.



W ilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied?
Download via de app store onze app.
W ilt u persoonlijk contact?
Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.
Wilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied?
Download via de app store onze app.
Wilt u persoonlijk contact?
Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur.
W ilt u op de hoogte gehouden worden van actueel nieuws op notarieel gebied?
Download via de app store onze app.
W ilt u persoonlijk contact?
Meesterlijk in persoonlijk advies.
Gratis inloopspreekuur, elke donderdag van 14.00-17.00 uur. Meesterlijk in persoonlijk advies.

Telefoon 0515 - 42 98 88 E-mail info@notarisellemers nl Website notarisellemers.nl Bezoekadres Oude Koemarkt 79, Sneek

Stienstra en Van der Wal is de specialist in waterwerken. Met hoogwaardig materieel en een team van ervaren vakmensen, verzorgen we heel diverse waterbouwprojecten voor overheden, bedrijven en particulieren



Je kunt onder bij ons terecht voor:
� Damwanden en Beschoeiing
� Steigers en Vlonders
� Trailerhellingen
� Bouwkuipen
� Houten Bruggen
� Remmingswerken
� Klapanker systemen
� Trillingsvrij funderen.
Advies- en ingenieursbureau wsp.com/nl
+31 (0)88 910 20 00

Periodieke keuringen volgens Nen-normen van: - Elektrische gereedschappen NEN 3140 - Trappen en ladders NEN 2484 - Rolsteigers NEN 2718
Reparatie en onderhoud van - elektrische gereedschappen - tuinmachines
Kalibratie, onderhoud en reparatie van lasers
Wytze Veens tra Houtdraaier sstraat 6b 8601 VG Sneek
info@nullast.nl
0515 - 42 69 23 06 - 10 07 32 52
AI is overal. Het schrijft teksten, lost programmeerfouten op en maakt hyperrealistische video’s. Het gevecht om marktaandeel is begonnen, zelfs Google begint met een AI-antwoord. Als ICT’er met dertig jaar ervaring vind ik het fascinerend hoe snel dit allemaal gaat, maar ook een beetje zorgelijk! Waar we in de cybersecurity-wereld altijd bezig zijn om de basis veilig te maken en te houden, bouwen we er ondertussen enthousiast een nieuwe laag bovenop.
Van Copilot tot agent
De nieuwere AI-toepassingen zoals Copilot+ en AI-agents gaan nog verder. Ze lezen mee in documenten, e-mails en Teams-gesprekken. Ze koppelen data, nemen besluiten en kunnen zelfstandig taken uitvoeren. Is het niet geweldig? Tegelijkertijd schuift de grens tussen gemak en afhankelijkheid verder op. Hoe onafhankelijk ben je als kritieke bedrijfsprocessen draaien op systemen die buiten je controle liggen?
Bring Your Own AI
AI is niet meer weg te denken op het werk. Medewerkers gebruiken
ChatGPT of hun privé-Copilot voor tekst, om programmeerfouten op te lossen of om cijfers te analyseren. Handig, efficiënt en vaak goedbedoeld. Bring Your Own AI is daarmee de nieuwe realiteit. Dat vraagt om beleid. Niet om alles te verbieden, maar om bewust te bepalen wat er wél mag. Zo weet je welke risico’s je binnen haalt.
Nieuwe laag, nieuw risico
In de IT-securitywereld spreken we over Zero Trust: vertrouw niets, geef alleen toegang wanneer het écht moet. Opdat de kans op (en schade bij) een datalek wordt geminimaliseerd! Dat principe geldt voor AI misschien nog wel meer. AI-modellen zijn daarnaast black boxes: Antwoorden zijn niet altijd onderbouwd. Zeer overtuigende grafieken kunnen volledig uit de virtuele duim gezogen zijn. Ook het digitale aanvalsoppervlak groeit mee. Elke koppeling, elk script en elke ‘slimme assistent’ opent nieuwe deuren voor misbruik. Door afwijkende instructies in te verwerken data in te bouwen is het al meer dan eens gelukt de werking van AI te beïnvloeden.
Afhankelijkheid en digitale autonomie
We laten AI nu al onze mailbox, documenten en agenda’s beheren. En straks misschien besluitvorming? Als iemand die zowel met cloudsystemen als meer lokale oplossingen werkt, zie ik het contrast: gemak aan de ene kant, afhankelijkheid aan de andere. De grote aanbieders bepalen straks volledig wat “waar” is, en wie wat wanneer te zien krijgt.
Nuchter blijven
Vele miljarden stromen in datacentra, GPU’s en AI-training. Deze investeringen moeten een keer worden terugverdiend, we weten inmiddels wat ‘enshittification’ inhoudt: meer reclame, minder features en minder controle. De slimme ondernemer experimenteert, leert en gebruikt AI waar het waarde toevoegt, maar, hij houdt zelf de regie. Want wie blind vertrouwt, bouwt misschien sneller, maar op een onzekerder basis.
Ronald Zijlstra, ondernemer bij Oké-PC IT ronald@okepc.nl




































Ondernemer, jouw droom moet niet in een la blijven liggen. Zet je wekker, word wakker en bel Douwe Hoogeveen. Hij noemt zichzelf dromenmakelaar: iemand die ondernemers helpt hun ideeën niet te laten liggen, maar te vertalen naar slimme technische oplossingen die écht werken. Met zijn bedrijf WakkerGroep maakt hij dromen concreet. Dat doet hij door bedrijfsprocessen slimmer, sneller en eenvoudiger te maken.
Wakker worden
De naam van zijn bedrijf is niet toevallig gekozen. “Als je bij mij komt, word je wakker. Je ziet weer mogelijkheden, krijgt energie en kijkt met een frisse blik naar je eigen bedrijf”, legt Douwe uit. Ondernemers hebben vaak goede ideeën, maar lopen vast in de uitvoering. Ze missen tijd, kennis of overzicht in de veelheid van technische opties. Soms wordt te snel een app of systeem ontwikkeld, zonder dat duidelijk is of dat de beste oplossing is.
Daar komt WakkerGroep in beeld. Met ruim 25 jaar ervaring met IT-processen en meer dan tien jaar als ondernemer weet Douwe exact wat er mogelijk is, en vooral ook wat níet handig is. “Ik laat ondernemers dromen, maar zorg er ook voor dat die dromen realiteit worden. Ik vertaal ideeën naar plannen, selecteer de juiste ontwikkelpartners en bewaak het proces van begin tot eind.” Daarmee fungeert hij als bemiddelaar tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers: hij zorgt ervoor dat beiden tot hun recht komen en het eindresultaat optimaal is.

De juiste vraag
Veel organisaties kloppen aan bij technische ontwikkelaars met de vraag: ‘We willen een app laten bouwen’. Volgens de dromenmakelaar is dat zelden de juiste beginvraag. “De echte vraag draait vaak om andere zaken: hoe kunnen we ons bedrijfsproces slimmer, eenvoudiger of sneller maken? En bovenal: voor wie doen we dit? Een app kán dan een middel zijn, maar dat hoeft niet altijd.”
Daarom neemt hij de tijd om het vraagstuk helder te krijgen. Dat betekent gesprekken voeren met medewerkers, processen observeren en brainstormen met de ondernemer. Vaak blijkt dat er al technische oplossingen bestaan die grotendeels toepasbaar zijn. Door te onderzoeken, te combineren en waar nodig maatwerk te laten ontwikkelen, ontstaat een oplossing die naadloos aansluit bij wat de organisatie echt nodig heeft.
Tijdwinst in de zorg
“Ik zorg er voor dat dromen van ondernemers werkelijkheid worden.”
De WakkerGroep werd bijvoorbeeld ingeschakeld door een zorginstelling die via de eigen ICT-afdeling een rapportagesysteem had laten ontwikkelen. De basis was aanwezig, maar in de praktijk bleek dat rapporteren nog veel tijd kostte. De echte vraag was eigenlijk: hoe maken we dit proces makkelijker voor zorgverleners, zodat zij hun tijd weer aan cliënten kunnen besteden?
Douwe bezocht verschillende locaties, sprak met medewerkers en inventariseerde wensen en knelpunten. Door goed te luisteren, mee te kijken en samen met de ICT-afdeling slimme technische aanpassingen binnen de bestaande structuur door te voeren, kon het probleem worden opgelost. Het rapporteren kost inmiddels geen anderhalf uur meer, maar slechts tien minuten. Medewerkers ervaren het systeem nu als ondersteunend. “Dat scheelt niet alleen tijd, maar vooral frustratie. En dat is precies het verschil dat ik wil maken.”
Overzicht op de bouwplaats
Ook in de bouwsector bewijst de WakkerGroep zijn waarde. Een groot bouwbedrijf met veel projecten door heel Nederland wilde beter en sneller weten waar hun materieel en containers zich precies bevonden. Hun eigen idee: een systeem met QR-codes. Daar keek Douwe anders naar. “QRcodes buiten gebruiken is onhandig omdat
ze kwetsbaar zijn voor weerelementen en vernieling. Dat moest slimmer kunnen.”
Daarom onderzocht hij alternatieve methodes die beschikbaar zijn in de markt. Samen met het bedrijf koos hij voor een techniek die betrouwbaarder en gebruiksvriendelijker is, en zorgde ervoor dat deze geïntegreerd werd in de werkprocessen. Het uitlezen van informatie gaat nu razendsnel, waardoor het hoofdkantoor en de bouwplaats altijd direct inzicht hebben. Het resultaat: wekelijks worden vele uren zoek- en regelwerk bespaard, en medewerkers hoeven zich niet langer druk te maken over waar het materieel zich bevindt. “Eenvoud is cruciaal. Geen overbodige informatie, maar precies wat nodig is om het proces soepel te laten lopen.”
Vertrouwensband
Wat Douwe onderscheidt, is zijn persoonlijke aanpak. Hij loopt niet in pak met een dik rapport onder zijn arm, maar stapt met opgestroopte mouwen de werkvloer op. “Ik praat graag met medewerkers, want zij weten waar de pijnpunten zitten. Als zij een nieuw systeem omarmen, weet je dat het gaat werken.”
Dat persoonlijke contact maakt dat opdrachtgevers hem blijven bellen. Vaak ontstaat er een langdurige relatie waarin hij niet alleen procesbewaker is, maar ook coach en sparringpartner. “Ik vind het belangrijk dat er vertrouwen is en dat ondernemers weten dat ik er voor hen ben. Soms bellen klanten me maanden later nog eens met een vraag. Dat vind ik prachtig, want dat betekent dat mijn rol waardevol is geweest.”
Valkuilen voorkomen
Veel ondernemers herkennen het wel: een idee dat ze neerleggen bij een technische
“Veel ondernemers laten hun ideeën jaren in een la liggen. Ik help om ze wél waar te maken.”
Missie van de WakkerGroep
Zijn missie is helder: zorgen dat bedrijven hun processen verbeteren, tijd winnen en ruimte creëren om verder te groeien. En dat met een aanpak die persoonlijk, creatief en realistisch is. “Ik noem mezelf dromenmakelaar omdat het precies samenvat wat ik doe. Ik droom mee met ondernemers, maar maak het ook concreet. Van jouw droom naar een oplossing die werkt. Ben jij er klaar voor om je wekker te zetten en wakker te worden? Kom maar op!”
partij wordt wegens tijdsdruk te snel uitgewerkt, zonder dat er goed over is nagedacht. Het gevolg is een systeem dat niet goed aansluit, verkeerde afspraken of het eindeloos uitbreiden van functies. “Hier gaat het heel vaak mis. Een opdrachtnemer zegt zelden nee, maar dat betekent niet dat je de beste oplossing krijgt.”
Hij beschermt beide partijen: de ondernemer tegen verkeerde investeringen en de ontwikkelaar tegen onrealistische verwachtingen. “Ik blijf als bemiddelaar in het proces aanwezig. Ik bewaak de afspraken en zorg dat we niet van het pad raken. Dat bespaart tijd, frustratie en kosten. Zo ontstaat een oplossing die duurzaam werkt.”
Dromen waarmaken
De dromenmakelaar helpt ondernemers graag om hun dromen serieus te nemen. “Veel ondernemers hebben lijstjes met ideeën die na jaren nog in een la liggen. Ondertussen loopt een ander ermee weg. Ik help juist om die dromen wél waar te maken.” Zijn overtuiging: alles wat je vandaag anders doet, draagt bij aan morgen. “Niet door mensen te overvragen, maar door processen simpeler en slimmer te maken. Kwaliteit boven kwantiteit: in minder tijd meer bereiken, zodat er ruimte ontstaat voor nieuwe ideeën.”
www.wakkergroep.nl ■
Werkwijze
Overal waar processen slimmer kunnen, kan de WakkerGroep waarde toevoegen.
De werkwijze:
- Luisteren en doorvragen: wat is de echte wens of droom van de ondernemer?
- Onderzoeken: welke oplossingen bestaan er al, wat kan beter, welke partijen zijn geschikt?
- Plannen en selecteren: Douwe schrijft een helder procesplan en kiest de beste opdrachtnemers.
- Bewaken: hij blijft gedurende het hele traject betrokken en voorkomt dat verkeerde keuzes of eindeloze uitbreidingen het resultaat ondermijnen.

















































































We kunnen er eigenlijk niet meer omheen: het gebruik van AI-tools zoals ChatGPT en soortgenoten is in rap tempo gemeengoed geworden. Deze slimme systemen kunnen razendsnel inhoud genereren — van tekst en afbeeldingen tot programmacode en samenvattingen van lange documenten. Handig en bruikbaar, maar eerlijk gezegd voelen ze nog vooral als een slimme zoekmachine in een nieuw jasje. Ze zijn reactief: je stelt een vraag, en het model genereert een antwoord.

Maar de volgende stap is inmiddels gezet. Ontwikkelaars hebben AI niet alleen een geheugen gegeven, maar ook de mogelijkheid om zelfstandig taken te plannen en uit te voeren. Het resultaat? De opkomst van AI-agents: digitale systemen die zelfstandig doelen begrijpen, acties plannen en uitvoeren, communiceren met andere systemen, en zichzelf verbeteren op basis van feedback.
Stel je een agent voor die je mailbox doorspit, afspraken inplant, offertes opstelt en zelfs checkt of je leveringsvoorwaarden nog voldoen aan nieuwe wetgeving. Niet omdat jij het vraagt, maar omdat de situatie erom vraagt. Deze agent is de ideale digitale collega: zelfstandig, altijd beschikbaar en onvermoeibaar.
Voor ons als ondernemers opent dit een wereld aan nieuwe mogelijkheden. Waar slimme assistenten vroeger alleen beschikbaar waren voor grote bedrijven met diepe zakken, kunnen nu ook mkb’ers beschikken over een team digitale medewerkers. Denk aan agents die inkomende facturen analyseren, automatisch boekingen voorbereiden en deze koppelen aan betalingen — allemaal binnen een veilige, geïntegreerde digitale werkomgeving.
Onlangs zag ik een verkoopagent in actie. Deze was gekoppeld aan een e-mailadres en verbonden met het offerte- en ordersysteem. De agent stelde zelfstandig offertes op en kon deze omzetten in verkooporders zodra de klant akkoord gaf. Alle acties werden eerst als concept gepresenteerd aan de gebruiker, die ze kon controleren en goedkeuren. Ideaal voor bedrijven die dagelijks veel klantverzoeken via e-mail ontvangen.
Het is belangrijk om te beseffen dat deze agent opereerde in een demoomgeving, met perfecte data en ideale omstandigheden. In de praktijk van vandaag zal het gebruik van AI-agents nog wat extra bijschaving en controle vergen. Maar geef deze technologie wat tijd, structuur en de juiste gegevens, en de resultaten zullen ons verbazen. Over tien jaar kijken we hier niet op terug met een glimlach om de naïviteit, maar met verwondering over hoe snel het is gegaan.
“Vertrouwen begint voor ons aan tafel bij de ondernemer”
In een snel veranderende energiemarkt krijgen bedrijven te maken met onzekerheden rond prijzen, wetgeving en netcongestie. Voor veel ondernemers is het een complexe wereld waar keuzes directe impact hebben op de bedrijfsvoering. Wie grip en rust zoekt, vindt in NieuweStroom een betrouwbare partner. Bestuurder Thijs de Graaf benadrukt dat regionale betrokkenheid daarbij het fundament vormt.
NieuweStroom is landelijk actief en levert niet alleen energie, maar ook kennis en begeleiding. Hun kracht zit in transparantie en slimme oplossingen die ondernemers vooruithelpen. Daarbij kun je denken aan dynamische contracten, batterijopslag en begeleiding richting netbeheerders. Terwijl traditionele leveranciers vasthouden aan vaste contracten, introduceerde NieuweStroom als eerste partij in Nederland dynamische prijzen. Daarmee sluiten kosten beter aan op het actuele verbruik en de marktsituatie, waardoor klanten kunnen besparen en duurzame stroom slimmer wordt benut. “Wat
we ook doen, we hebben altijd hetzelfde doel. We laten ondernemers ongeremd ondernemen”, begint Thijs de Graaf.
“Wat we ook doen, we hebben altijd hetzelfde doel: ondernemers ongeremd laten ondernemen.”
Drie pijlers
Thijs is sinds 2014 betrokken bij het bedrijf, dat inmiddels zo’n 350 collega’s telt. “De energietransitie wordt steeds lokaler, omdat steeds meer energie decentraal wordt opgewekt, denk aan zonnepanelen en windmolens in de regio. Dit heeft direct invloed achter de hoofdmeter, maar ook op het lokale net en vraagt dus om inzicht en slimme sturing. Wij zagen deze verschuiving al een tijd aankomen en hebben ons daarom ontwikkeld tot een datagedreven energiepartner die meer doet dan alleen een energiecontract leveren. In een complex speelveld leveren we zo veel mogelijk maatwerk voor onze klant.”

Klantinteractie, datagedreven technologie en flexibele energiehandel zijn de drie pijlers voor NieuweStroom.
Dynamische prijzen en de nieuwe energiewet
Als grondlegger van dynamische prijzen rekent NieuweStroom niet met standaardtarieven, maar met kwartierprijzen voor stroom en dagprijzen voor gas. Dit stimuleert klanten om energie te gebruiken op momenten dat er veel duurzame stroom beschikbaar is. Thijs: “Dat zorgt voor lagere kosten, betere benutting van het net en een directere bijdrage aan verduurzaming.” De nieuwe Energiewet, die in 2026 ingaat en meer ruimte geeft voor flexibele tarieven en slim energiegebruik, biedt bovendien kansen. “Met extra data kunnen wij energie slimmer inkopen en verkopen. Zo krijgt de klant meer zekerheid en keuzevrijheid, terwijl de wet onze dienstverlening verder faciliteert.”
Regionaal betrokken
Hoewel landelijk actief, staat persoonlijk contact bij NieuweStroom centraal. De accountmanagers van Team Noord komen
gewoon langs op de zaak – waar in Friesland je ook zit. Thijs: “We willen weten wie we tegenover ons hebben. Vertrouwen begint aan tafel. Wij werken niet met snelle contracten, maar duiken in de uitdagingen van de ondernemer. Wij bieden oplossingen, de klant houdt regie.” Het kennen van de taal, netwerken, energievraagstukken en de wetgeving van de regio helpt daarbij.
“De energietransitie wordt steeds lokaler –wij vertalen data naar maatwerk voor de klant.”
Praktijkcase: Friese veehouder De regionale betrokkenheid van NieuweStroom blijkt uit praktijkcases die Thijs uitlicht. Zo werkt NieuweStroom samen met een veehouder met meerdere boerderijen die een innovatieve mestverwerker wilde plaatsen, maar op een te laag
aansluitvermogen stuitte. Waar leveranciers geen duidelijkheid gaven, kreeg hij bij het Academy-event van NieuweStroom in Thialf in een halfuur inzicht in zijn opties. “Veehouders zitten vaak in een ingewikkeld speelveld door hoog en wisselend energieverbruik en de druk om te verduurzamen. Daarbij spelen netcongestie, terugleverproblemen en financieringsvraagstukken een rol.” NieuweStroom analyseerde het volledige energievraagstuk en leverde een concreet voorstel met batterijopslag en begeleiding richting de netbeheerder. “We boden zelfs de mogelijkheid om de batterij te leasen of volledig te laten ontzorgen. Zo verandert energie van een uitdaging in een motor voor groei.”
Of je nu wilt verduurzamen, netbeperkingen wilt oplossen of meer grip wilt krijgen op je energie: NieuweStroom denkt mee en helpt je vooruit met diepgaande analyses, praktische oplossingen en strategisch advies. Meer weten? Kijk op NieuweStroom.nl en plan een afspraak, gewoon bij jou op de zaak! ■

De biogasinstallatie bij de rioolwaterzuivering in Drachten.





























‘Vooruitdenken is noodzaak’


Inwoners zo goed mogelijk beschermen tegen wateroverlast en zorgen voor schoon en voldoende oppervlaktewater, dat zijn kerntaken van Wetterskip Fryslân. Maar om alle gemalen en rioolwaterzuiveringen in de provincie te laten draaien, is ook heel veel energie nodig. Juist daar ligt in deze tijd een grote uitdaging, vertelt Klaas Brandsma, coördinator energie en duurzaamheid. “We verbruiken jaarlijks tussen de 40 en 50 miljoen kilowattuur. Daarmee zijn we een grootverbruiker in de provincie. Tegelijk willen én moeten we verduurzamen en slim omgaan met energie.”
Zonnepanelen en biogas
Sinds 2020 investeerde het waterschap fors in zonnepanelen: inmiddels liggen die op meer dan twintig locaties. Daarnaast wordt op drie zuiveringen biogas geproduceerd uit rioolslib. Dat levert jaarlijks meer dan veertien miljoen kilowattuur stroom op. “Die energie gebruiken we zoveel mogelijk direct op onze eigen locaties”, legt Brandsma uit.
“Want terugleveren aan het net wordt steeds minder interessant. Bovendien hebben we het zelf hard nodig: zuiveringen draaien 24 uur per dag, en juist in de avond is er een piek in de afvalwaterstroom.”
Windmolens
Ook windenergie speelt een rol. Samen met de gemeente Súdwest-Fryslân is Wetterskip Fryslân eigenaar van vier windmolens bij windpark Nij Hiddum-Houw. “Die helpen ons enorm, vooral in de winter als ons verbruik hoog is en zonnepanelen minder opleveren.”
Slimme oplossingen
Als grootverbruiker merkt Wetterskip Fryslân dagelijks de gevolgen van netcongestie. Nieuwe aansluitingen of verzwaringen kunnen jaren duren. “Voor sommige locaties hebben we 2029 of zelfs 2036 als indicatie”,
vertelt Brandsma. “Daarom vragen we zo vroeg mogelijk capaciteit aan. Maar we zoeken vooral zelf naar oplossingen. Energieopslag wordt steeds belangrijker. Met batterijen kunnen we in de toekomst zonnestroom vasthouden en gebruiken op het moment dat de vraag het hoogst is.”
Ook slimme inzet van bestaande installaties helpt. “Met ons project Slim Malen kijken we of we gemalen kunnen laten draaien op momenten dat er veel duurzame energie beschikbaar is. Dat helpt niet alleen ons, maar ook het elektriciteitsnet.”
“Zonder energie kunnen wij ons werk niet doen, dus moeten we slim en duurzaam omgaan met stroom.”
Samenwerken en innoveren
Wetterskip Fryslân werkt ook samen met gemeenten, aannemers en andere waterschappen. Dat kan leiden tot innovatieve toepassingen. Zo wordt onderzocht hoe warmte uit afvalwater kan worden gebruikt voor het verwarmen van woonwijken. Ook wordt gekeken hoe overdag opgewekte zonnestroom beschikbaar kan worden gemaakt voor aannemers die elektrisch materieel inzetten, bijvoorbeeld bij dijkversterkingen. “Met mobiele accupacks of laadpunten op onze eigen terreinen kunnen we projecten mogelijk maken die anders zouden vastlopen”, zegt Brandsma. “Daarmee helpen we niet alleen onszelf, maar ook de bouwsector.”
Klimaatneutraal
Het Klimaatprogramma van de waterschappen stelt dat ze in 2025 energieneutraal willen zijn. Wetterskip Fryslân ligt goed op koers. Toch blijft het een

Slim laden voor aannemers
uitdaging: extremere weersomstandigheden zorgen voor meer en grilliger energieverbruik, vooral in de winter. “Daarom kijken we continu naar nieuwe technieken”, aldus Brandsma. “Kleine windmolens op zuiveringen, batterijopslag, maar ook alternatieve opslagvormen die misschien wel tien uur kunnen overbruggen. We volgen de innovaties op de voet.”
Positief vooruit
Hoewel de energievraag steeds groter wordt, blijft Brandsma optimistisch. “We zijn geen energiebedrijf, maar zonder

Bij werkzaamheden aan gemalen of dijken moeten aannemers steeds vaker elektrisch materieel gebruiken, vanwege de stikstofregels. Wetterskip Fryslân denkt daarin mee: op locaties waar zonnestroom over is, kan die wellicht via mobiele accupacks beschikbaar worden gesteld. Zo kunnen aannemers hun machines opladen en lopen projecten geen vertraging op.
energie kunnen we onze kerntaak niet uitvoeren. Daarom investeren we volop in verduurzaming en slimme oplossingen. Dat doen we kosteneffectief en met oog voor samenwerking. Uiteindelijk gaat het erom dat we onze inwoners droge voeten en schoon water blijven garanderen. Dat vraagt om vooruitdenken, creativiteit en samenwerken. En juist dat maakt dit werk zo interessant.” ■
Nieuwsgierig hoe
Wetterskip Fryslân aan klimaatdoelen werkt? Lees hier de energievisie.






















Uw specialist op het hellende dak



Bij ons bent u onder de pannen voor duuurzaame dakrenovaties!








Met onze BIOBASED isolatieplaten voeren wij toekomstbestendige dakrenovaties uit met oog voor mens, dier en milieu.




✓ Professionele dakvernieuwing









✓ Biobased isolatie met hoge RC waarde











✓ Onder KOMO certificaat aangebracht







✓ Erkend door Echteinstallateur.nl


Samen maken we woningen comfortabeler én duurzamer






















Pannen leggen prefab dakelementen isoleren zonnepanelen












In iedere editie staat een van de Freonen fan Fossylfrij Fryslân in de schijnwerpers. Dit keer valt deze eer te beurt aan SolarToday Dokkum.
Wat doen jullie op het gebied van duurzaamheid?
Bij SolarToday Dokkum zetten we ons dagelijks in om de energietransitie in Friesland en daarbuiten te versnellen. Als groothandel en partner voor installateurs leveren wij zonnepanelen, batterijen, omvormers en montagematerialen van topmerken. Hiermee maken we het voor installateurs mogelijk om hun klanten, van particuliere huishoudens tot bedrijven, te voorzien van duurzame energieoplossingen. Daarnaast investeren we zelf in verduurzaming: ons pand in Dokkum is uitgerust met zonnepanelen, wij beperken ons energieverbruik en stimuleren elektrisch vervoer binnen het team.


Waarom doen jullie dit?







Onze missie is helder: samen bouwen aan een fossielvrije toekomst. Friesland loopt daarin voorop en wij willen onze rol als regionale schakel versterken. Als franchisevestiging van SolarToday geloven wij dat persoonlijke service, deskundig advies en lokale aanwezigheid de sleutel zijn. Door dicht bij onze klanten te staan, helpen we installateurs niet alleen aan producten uit voorraad, maar ook aan kennis en ondersteuning om duurzame keuzes te realiseren. Voor ons is duurzaamheid geen trend, maar een overtuiging die al sinds onze start in 2011 de koers bepaalt.

Wat levert het op?
Duurzaamheid levert op meerdere fronten winst op. Voor onze klanten betekent het toegang tot betrouwbare producten, zekerheid over levering en ondersteuning bij complexe projecten. Voor Friesland draagt het bij aan een sterker en schoner regionaal energielandschap. En voor onszelf geeft het veel voldoening om dagelijks te werken aan een betere toekomst voor volgende generaties. Bovendien merken we dat klanten steeds vaker bewust kiezen voor partners die duurzaamheid serieus nemen – iets waar we trots op zijn.
Bij SolarToday Dokkum blijven we investeren in producten, kennis en samenwerking, zodat we samen met onze klanten en partners elke dag een stap dichter komen bij een fossielvrij Fryslân.
IT-specialist Agiliq uit Joure staat midden in de digitale transformatie van het Friese mkb. Vorig jaar legde algemeen directeur Eddie Huizinga de nadruk op totaaloplossingen met Dynamics 365, Business Central en werkplekbeheer. Hij bespreekt hieronder de opkomst van AI en de noodzaak om aan te haken. “AI is geen hype meer, het is de nieuwe standaard”, zegt Eddie, “waarbij Agiliq dé partner is om automatisering toegankelijk te maken.”
Van pionier tot strategisch partner Sinds de oprichting in 2007 ondersteunt Agiliq bedrijven bij het inrichten en optimaliseren van hun bedrijfsprocessen. Waar het ooit begon met ERPimplementaties, levert het bedrijf inmiddels complete oplossingen: van werkplekken en security tot Microsoft-applicaties en AIintegratie. “We zijn begonnen als leverancier van ERP-systemen en zijn uitgegroeid tot een volwaardige digitaliseringspartner”,
begint Eddie. “Klanten waarderen aan ons dat ze alles via één partij kunnen regelen.” De toename in klanten en medewerkers bevestigt dat. Het klantenbestand breidde zicht uit en het team ontwikkelde zich van acht naar tien medewerkers. “We groeien mooi door, maar nooit ten koste van de klant”, aldus Eddie. “Ons doel is altijd hetzelfde gebleven. Wij willen bedrijven succesvoller maken met technologie.”


“Mijn boodschap is om klein en veilig met AI te starten”
AI als nieuwe standaard
Eén van die technologieën is AI. Kunstmatige intelligentie is in korte tijd volwassen geworden. Waar AI enkele jaren terug nog als hype werd gezien, kunnen we er tegenwoordig niet meer omheen. Zo is slim voorraadbeheer, factuurherkenning en klantsegmentatie van Business Central met de nieuwste release aangevuld met onder meer Copilot-integratie, anomaly detection en AI-gedreven workflows. “Met Copilot kun je verbanden leggen die je zelf zo snel niet zou zien”, aldus Eddie. “Je krijgt bijvoorbeeld inzicht in trends in klantgedrag en in omzetverschillen tussen artikelen welke via verschillende kanalen verkocht kunnen worden.”
Copilot als onvermoeibare collega Ook in Microsoft 365 ervaren bedrijven hoe AI taken overneemt en medewerkers ondersteunt bij creativiteit en besluitvorming. “Copilot is als een extra collega die veel weet, altijd meedenkt en nooit moe wordt”, zegt Eddie. “Het helpt je sneller beslissingen nemen en beter onderbouwde keuzes maken. De AI-agents zijn in opkomst, daar verwacht ik veel van.” AI komt in de praktijk al overal terug: in administratie, marketing, personeelsplanning en zelfs voorspellend onderhoud. Eddie nuanceert wel: “Sommige klanten raken in paniek en denken dat ze meteen alles met AI moeten doen. Mijn boodschap is om klein en vooral veilig te beginnen.”
“Copilot is als een extra collega die veel weet, altijd meedenkt en nooit moe wordt”

Hybride werken en veilig beheer
Naast AI blijft werkplekbeheer een belangrijk speerpunt. Hybride werken is inmiddels de norm, maar vraagt om een combinatie van flexibiliteit en veiligheid. Agiliq richt werkplekken zo in dat medewerkers overal kunnen werken, zonder dat de beveiliging in gevaar komt. “Een moderne werkplek moet gebruiksvriendelijk en veilig zijn”, aldus Eddie. “Daarom zetten wij extra beheertools in bovenop de Microsoft-oplossingen. Dat geeft bedrijven een extra laag zekerheid.” De uitdaging zit vaak niet alleen in de techniek, maar ook in de samenwerking binnen teams en afdelingen. “Overleggen via Teams is handig, al mis je soms de kracht van het gesprek die je aan tafel en zelfs bij de koffiemachine wél hebt”, merkt Eddie op. “Wij helpen bedrijven technologie zo in te zetten dat het samenwerken versterkt, niet vervangt.”
Duurzaamheid en toekomstvisie
Naast efficiëntie en veiligheid speelt ook duurzaamheid een steeds grotere rol. Eddie noemde al eerder dat Agiliq partner is op het gebied van digitalisering. Die digitalisering draagt ook bij aan de duurzaamheid van organisaties. Elektronische documentstromen, digitale werkplekken en minder fysieke infrastructuur verkleinen
de ecologische voetafdruk. “Door meer in de cloud te werken en minder te printen, bespaar je in kosten en ben je milieuvriendelijker”, zegt hij. “Daarnaast scheelt hybride werken aanzienlijk in woonwerkverkeer.”
“Onze klanten hebben vaak jarenlang dezelfde contactpersonen”
Agiliq als vertrouwde partner in automatisering
Agiliq staat bekend als een bedrijf waar de Friese nuchterheid wordt gecombineerd met passie voor IT. Eddie: “Ons verloop is laag en klanten hebben vaak jarenlang dezelfde contactpersonen. Dat schept vertrouwen en stabiliteit.” Met bijna twintig jaar ervaring en veel langdurige samenwerkingen staat Agiliq stevig in de markt. “We gaan richting ons 20-jarig bestaan. We lopen al even mee en zijn wat dat betreft een bewezen bedrijf.”
www.agiliq.nl

Mijn eerste ervaring met AI vergeet ik nooit. Nog vóór ChatGPT experimenteerde ik met Jasper AI, een tool die zelf teksten schreef. Toen dacht ik nog: handig trucje, maar dit blijft een speeltje. Inmiddels weet ik beter. Wat toen nog als sciencefiction voelde, is nu dagelijkse realiteit.
In onze branche, marketing en communicatie, gaan de ontwikkelingen razendsnel. AI-tools, automatisering, robotisering: elke week verschijnt er weer iets nieuws. Wij lopen daarin voorop, want wij móéten wel.
Maar als ik met andere ondernemers praat, merk ik dat dit nog lang niet overal leeft. Veel bedrijven zijn vooral bezig met de waan van de dag en laten daardoor enorme kansen liggen.
En dat is zonde. Automatisering en AI zijn geen bedreiging, maar een hulpmiddel om te groeien. Ze besparen tijd en geven ruimte voor meer output, waardoor je sneller schakelt, beter inzicht krijgt en meer ruimte hebt voor creativiteit. Maar – en dit is misschien wel het belangrijkste – de koers bepaal jij als ondernemer. Het zijn nog altijd mensen die bedenken hoe je technologie inzet, die de techniek bouwen en die de verbinding leggen tussen mens en machine.


Technologie kan veel, maar neemt jouw rol als ondernemer nooit over. Het is aan jou om te bepalen waar je de winst pakt: laat je AI een rapport schrijven zodat jij tijd hebt voor een klantgesprek? Automatiseer je je processen zodat je medewerkers ruimte krijgen voor creativiteit? Of kijk je nog steeds naar de korte termijn en schuif je dit voor je uit?
Mijn overtuiging: ondernemers die dit nú omarmen, hebben straks voorsprong. Ondernemers die wachten, lopen straks achter de feiten aan.
Dus mijn oproep: blijf niet stilstaan. Ga vandaag nog experimenteren en maak gebruik van de techniek, maar laat de mens altijd de koers bepalen. Want de toekomst mag dan digitaal zijn, het zijn nog altijd mensen die het verschil maken in jouw bedrijf.

Robert Hoekstra | Brandmerck | brandmerck.nl ■


‘Als je nu instapt in AI, heb je straks een voorsprong’
Namens Startel, al bijna dertig jaar een vertrouwde IT-opleider en tegenwoordig de grootste van Noord-Nederland, vertelt algemeen directeur Pieter Fokkema samen met hoofd marketing Hylke Bosma over de groei van het bedrijf, de verhuizing naar een nieuw pand en de kansen én verplichtingen die kunstmatige intelligentie met zich meebrengt. Met de AI Act en de snelle opmars van tools als Copilot en ChatGPT staat AI daarbij centraal.
Begin dit jaar verhuisde Startel binnen
Drachten naar het Enerzjyhûs. Dit gloednieuwe onderkomen is een van de duurzaamste panden in het noorden. Modern, volledig gelijkvloers en voorzien van ruime, moderne leslokalen. “Alles klopt hier”, begint Pieter trots, “denk aan het licht, de ruimte, temperatuur en faciliteiten.” Hylke aanvullend: “De verhuizing past bij de groei van het bedrijf. We zien een duidelijke stijging in personeel, klanten, cursisten en omzet. Wat dat betreft hebben we de wind in de zeilen.”
Een belangrijk thema voor Startel is de AI Act, de eerste Europese wet die vanaf 2025 regels stelt aan het gebruik en de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Veel bedrijven weten nog nauwelijks dat de wet van kracht is. Hylke: “AI-geletterd zijn wordt verplicht. Organisaties moeten aantonen dat medewerkers weten hoe ze AI op een verantwoorde manier inzetten. Dit geldt nu vooral voor bedrijven die al met AI werken, maar uiteindelijk krijgt elke organisatie ermee te maken. Je loopt het risico om achter te
raken op de concurrentie als je te lang wacht.”
Pieter ziet daar een belangrijke rol voor Startel: “Wij geven inzicht in het toepasbaar maken van AI, bijvoorbeeld om processen te verbeteren, maar óók om het werk in het geheel leuker en makkelijker te maken. Bedrijven worden geholpen met trainingen die aansluiten op hun dagelijkse praktijk.”
“Wij zorgen dat AI voor iedereen toepasbaar, leuk en makkelijk wordt.”
AI is overal – van kinderopvang tot kantoor Dat de interesse in AI groot is, merken ze dagelijks in Drachten. “We zien aanvragen uit sectoren die je misschien niet direct verwacht, zoals de kinderopvang”, zegt Pieter. “Beleidsmakers vragen zich steeds vaker af hoe ze AI veilig en nuttig moeten gebruiken in hun organisatie?” Ook binnen administratie, planning en communicatie
neemt AI snel terrein. De populairste training van dit moment is ‘Copilot in één dag’. “Omdat Microsoft-omgevingen zo breed gebruikt worden, voelt het voor veel bedrijven vertrouwd en laagdrempelig”, legt Hylke uit. “Je werkt in je eigen, veilige omgeving en niet in een open systeem. Dat geeft vertrouwen en verklaart de enorme belangstelling.”
Veiligheid voorop
AI brengt ook risico’s mee. Veel mensen werken al met AI zonder precies te weten wat ze doen. Daardoor ontstaan risico’s: in het nieuws lees je steeds vaker over datalekken en andere gevoelige missers. In sommige gevallen zijn die niet volledig te voorkomen, maar vaak komen ze voort uit menselijk handelen. “Het draait om bewustzijn”, zegt Pieter, “en weten welke informatie je wel en niet moet delen. Ook dit zijn onderwerpen waar wij onze cursisten uitgebreid in meenemen. Doordat wij de enige officiële Microsoft-opleider van Noord-Nederland zijn, zijn we altijd up-to-date met de nieuwste ontwikkelingen en weten we precies wat er speelt.”

“Je ziet steeds meer AI-coaches, maar wij hebben het volledige pakket: officiële partnerschappen, jaren ervaring en een breed aanbod.”
Persoonlijke aandacht maakt het verschil Startel onderscheidt zich door kwaliteit en persoonlijke aandacht. “Onze focus ligt nu echt op Noord-Nederland,” zegt Hylke.
“Daardoor kunnen we dicht bij onze klanten staan en écht aandacht geven aan elke cursist. Mensen voelen zich gezien en gehoord. Steeds vaker zien we zelfs deelnemers uit de Randstad naar ons toe komen, puur vanwege die persoonlijke benadering.”
Die aanpak werkt: Startel is inmiddels de grootste IT-opleider van Noord-Nederland. Met een gemiddelde beoordeling van 9,4 en de meeste Google-reviews van alle IT-opleiders in Nederland is dat een bewijs dat kwaliteit en persoonlijke aandacht gewaardeerd worden.
Beginnen is essentieel
Wat Startel bedrijven wil meegeven? Wacht niet te lang. “We zitten nog in het begin van
het AI-tijdperk”, zegt Hylke. “Wie nu instapt, heeft straks een voorsprong.” Pieter sluit zich daarbij aan: “Begin gewoon. Experimenteer met Copilot of ChatGPT, ontdek wat het voor je organisatie kan betekenen. Wij bieden hier zowel laagdrempelige instapcursussen als verdiepende trainingen aan. Het belangrijkste is dat je de eerste stap zet.”
Van AI en security tot digitale basisvaardigheden en soft skills: Startel helpt jou en je organisatie vooruit. Ontdek het complete trainingsaanbod en alle diensten op startel.nl. ■
‘Of het nu gaat om de maakindustrie, automotive, zorg of cultuur:
wij leveren altijd een oplossing die past’
Gezond doorgroeien, waarbij uitblinken in dienstverlening de norm blijft. Het vormt de basis van het in Heerenveen en Paterswolde gevestigde IT-bedrijf CTNET. Financial director Arjan Beugelsdijk en managing director Jan Hendrik Smit vertellen vol enthousiasme over de ontwikkelingen binnen deze organisatie met Friese wortels.



Met inmiddels 35 collega’s biedt CTNET een breed dienstenpakket: van netwerkbeheer en IToutsourcing tot allround support. Daarmee groeit het bedrijf gestaag door. In een jaar tijd kwamen er vijf nieuwe medewerkers bij. Jan Hendrik Smit (58, woonachtig in Harkstede) staat sinds 2022 aan het roer als managing director, na eerdere functies bij onder andere KPN en NORISK IT groep. Arjan Beugelsdijk (46, woonachtig in Leeuwarden), met een verleden bij onder meer Siemens, trad begin 2018 in dienst bij CTNET. Hij maakte deze zomer de stap naar Financial director.
“We groeien stap voor stap, maar altijd met oog voor kwaliteit en duurzame relaties”
Friese achtergrond CTNET is opgericht in 2003 in Heerenveen. Arjan: “We bestaan ruim twintig jaar en zijn ontstaan in Heerenveen. Onze Friese roots zie je terug in hoe we werken. We zijn nuchter, betrouwbaar en staan dicht bij de klant.” Binnenkort verhuist CTNET binnen Heerenveen naar een authentiek herenhuis
aan de Fok 72. Jan Hendrik: “Die nieuwe locatie geeft ons letterlijk en figuurlijk ruimte om verder te groeien en onze dienstverlening te versterken.”
Klantenkring in Friesland Zakendoen in Friesland heeft volgens Arjan een sterk eigen karakter. “Het is vaak ons kent ons. Friezen zijn nuchter en doen niet aan grootspraak. Als er echt vertrouwen is, dan is dat de basis voor een langdurige relatie.”
Arjan noemt zichzelf een import-Fries, die via verschillende netwerken zijn weg in het bedrijfsleven heeft gevonden. “Ik ben penningmeester bij Friese Zaken en lid van het sportieve Team Flink, waar wielrennen
een gedeelde passie is. Daarin voel ik me een ambassadeur voor CTNET. Voor mij gaat het niet alleen om zichtbaarheid, maar vooral om de verbinding en het bouwen aan duurzame relaties. Dat past precies bij hoe wij als bedrijf werken.”
Van maakindustrie tot zorg Hoewel CTNET actief is in uiteenlopende sectoren, ligt de oorsprong in de maakindustrie en automotive. Arjan: “In Friesland hebben we prachtige productiebedrijven. Van voedsel tot de bouw, van chemie tot energie. Daar liggen nog volop kansen. Ik kan zo een aantal bedrijven noemen die wij uitstekend kunnen bedienen.” Tegelijkertijd neemt de aandacht voor de zorg toe. Jan Hendrik: “In de zorg zien we vergelijkbare uitdagingen: personeelskrapte, behoefte aan automatisering en veel druk rondom security en NIS2. Daar spelen we met onze kennis en partnerships goed op in.”
“Security heeft prioriteit, je wilt niet weten wat wij onderscheppen voor klanten”

Partnership met De Harmonie
Dat de klantenkring van CTNET verder reikt dan eerdergenoemde sectoren, blijkt uit de kersverse samenwerking met stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden. Arjan: “Afgelopen zomer is bekend geworden dat we De Harmonie mogen verwelkomen als klant, waar we het volledige IT-landschap mogen beheren.”
Jan Hendrik vult aan: “De Harmonie is een bekende naam in Friesland en laat zien dat we ook buiten onze focusbranches een inhoudelijke en professionele partner zijn. Of het nu gaat om industrie, automotive, zorg of cultuur: wij kunnen het aan.”
Wet- en regelgeving, AI en security De wereld van IT verandert razendsnel.
Nieuwe wetgeving, securitydreigingen en innovaties als AI volgen elkaar in hoog tempo op. Jan Hendrik: “Neem de Europese NIS2-richtlijn. Daarover gaan we actief met klanten in gesprek, want het raakt iedereen. Uiteraard is AI ook zo’n thema. Richting onze opdrachtgevers denken we hierin groot, maar we beginnen klein. Dat start met bewustwording. Van daaruit kijken we samen wat AI écht kan betekenen.” Intussen blijft security een absolute prioriteit. “De dreiging is enorm”, gaat Arjan verder, “waarbij je geen idee hebt hoeveel wij onderscheppen voor bedrijven. Dit onderwerp staat uiteraard hoog op onze agenda.”
Kennispartner voor klanten
Het ISO-gecertificeerde CTNET wordt door veel organisaties gezien als hun interne IT-afdeling. Jan Hendrik: “Dat is een mooi compliment, maar het schept ook verplichtingen. Je moet er staan zodra er iets aan de hand is.” “En dat doen we zelfs als een bedrijf nog geen klant is”, zegt Arjan met een glimlach. Hij doelt op de hulp die CTNET aan een potentiële klant bood, die tijdens een grote stroomstoring geen toegang tot hun IT-omgeving had. Ze belden of CTNET kon helpen. “Dat konden we. In korte tijd was hun IT-omgeving weer bereikbaar. De handtekening voor een samenwerking is inmiddels gezet.” Jan Hendrik aanvullend: “We zijn er óók in crisissituaties. Zo groeien we met onze klanten mee en helpen we

ze vooruit in een markt waar stilstand achteruitgang betekent.” Die rol als kennispartner maakt CTNET meer dan een leverancier: het is een betrokken adviseur die organisaties richting geeft.
“Recent hebben we zelfs een potentiële klant uit de brand geholpen”
Duurzame relaties en nabijheid Wat CTNET onderscheidt, is de kracht van duurzame relaties en de stabiliteit binnen het team. Arjan: “Blijkbaar doen we iets goed, want klanten blijven. Het interne verloop is laag en onze Servicedesk kent vaste gezichten.” Jan Hendrik: “We begrijpen de klantomgeving en kijken hoe we samen kunnen optimaliseren. Dat levert winst op in efficiëntie en in kosten. Uiteindelijk maken we het verschil door naast de klant te staan,
op elk moment.” Hij versterkt dit door aan te geven dat CTNET sinds kort veel actiever is op sociale media. “Friezen zijn bescheiden, maar dat doorbreken we nu. We laten geregeld zien wie we zijn en wat we doen. En goed om te noemen is dat onze nieuwe website binnenkort gelanceerd wordt. Ook online zetten we mooie stappen”, aldus Jan Hendrik.
Honderd procent zelfstandig
In een markt vol overnames blijft CTNET bewust zelfstandig. Jan Hendrik: “Omdat we niet worden aangestuurd door een omvangrijk moederbedrijf, kunnen we de keuzes maken die we zelf willen. Dat geeft ons flexibiliteit en continuïteit.” Arjan tot slot: “Voor onze Friese klanten voelt het daardoor als service om de hoek, met een personal touch. Je bent bij ons geen nummer. Bekende namen, bekende gezichten: dat maakt ons sterk en dat willen we vasthouden.”
Ben je nieuwsgierig geworden naar hoe CTNET op IT-vlak voor jouw bedrijf of onderneming het verschil kan maken? Neem dan een kijkje op ctnet.nl of neem contact op! ■
Steeds meer mensen beginnen hun zoektocht in ChatGPT, Co-Pilot of Gemini in plaats van Google. Met de komst van AI is een goede website daarom niet meer voldoende. Jasper van Zanten van Zaga Digital Agency waarschuwt dat bedrijven moeten inspelen op deze verschuiving.
Het online marketingbureau uit Leeuwarden, gevestigd in de oude gevangenis de Blokhuispoort, ziet een radicale verandering in het zoekgedrag van consumenten en organisaties. “Vorig jaar begon nog maar acht procent van de zoekacties in een AI chatbot. Nu is dat al dertig procent”, vertelt Van Zanten. “Die groei is explosief en ondernemers die nu niet meebewegen, lopen straks achter de troepen aan.”
Google is niet dood, maar deelt de macht
De angst dat AI zoekmachines overbodig maakt, blijkt ongegrond. Van Zanten deed onderzoek naar het zoekgedrag en ontdekte dat Google-gebruik helemaal niet is afgenomen. “Mensen beginnen tegenwoordig in een AI chatbot en maken hun journey vaak af in Google. Die twee vullen elkaar dus aan.”
Toch is er wel degelijk iets veranderd. Het webverkeer naar websites is dertig procent lager dan vorig jaar. “Zoekmachines geven tegenwoordig ook antwoorden op de tijdlijn. Mensen hoeven dus niet meer altijd door te klikken”, legt Van Zanten uit. Voor ondernemers betekent dit dat ze hun strategie moeten aanpassen.
Jongeren zoeken anders
Voor bedrijven die zich op jongere doelgroepen richten, is de urgentie nog
groter. “Veertig procent van de jeugd gebruikt helemaal geen Google meer. Die gaat naar een AI bot, YouTube, Instagram of TikTok”, aldus Van Zanten. Deze verschuiving vraagt om een compleet andere benadering van online vindbaarheid.
De customer journey staat volgens Van Zanten in twee jaar tijd volledig op zijn kop. “Mensen doen al heel veel research buiten je site om. Ze vragen een chatbot om specificaties op een rij te zetten of partijen met elkaar te vergelijken. Als je die informatie niet aan de AI bots voedt, kom je in de vergelijking slecht uit de verf.”
Content creëren voor chatbots Hoe zorg je ervoor dat AI chatbots jouw bedrijf noemen? Van Zanten benadrukt dat het niet een kwestie is van vaak genoemd worden. “Je moet content creëren die aansluit bij de zoekvragen in chatbots. Als zij een goed antwoord hebben, hoeven ze niks te verzinnen. Dan kunnen ze dat gewoon oplepelen.”
Het belangrijkste advies van Van Zanten aan ondernemers is helder: “Stap erin. Kom in actie. Je moet nu aan de gang met vindbaar worden in die chatbots. Het hoeft niet allemaal in één keer goed, maar begin met testen en proberen. Als ondernemer weet je zelf welke vragen het meest gesteld worden. Daar kun je antwoorden op formuleren.”


“Webverkeer is 30 procent lager dan vorig jaar” - Jasper van Zanten
Kenonz coacht jonge ambtenaren door politiek doolhof

Je hebt je diploma, bent drie jaar aan het werk bij de gemeente en toch lukt het maar niet om je beleidsstuk erdoorheen te krijgen. Detacheringsbureau Kenonz uit Gorredijk ontwikkelde speciaal voor deze frustratie het Mastership programma. Een jaar lang leren jonge ambtenaren de fijne kneepjes van het politieke spel.
“We hoorden steeds hetzelfde verhaal”, vertelt Sjoerd Bakker, strategisch adviseur leren en ontwikkelen bij Kenonz. “Jonge professionals hebben de kennis en kunde, maar krijgen geen impact. Ze lopen vast in de complexe politieke omgeving van gemeenten.” Het bedrijf, dat zo’n 600 mensen detacheert aan vooral lokale overheden, besloot daar iets aan te doen.
Meer dan een traineeship
Waar veel detacheringsbureaus stoppen na het traineeship, gaat Kenonz een stap verder. Het Mastership programma - een woordspeling op traineeship - richt zich volledig op soft skills voor ambtenaren met drie tot vijf jaar ervaring. “Het is net als autorijden”, legt Bakker uit. “Je hebt je rijbewijs, dus technisch kun je het. Maar het echte spel moet je nog leren.”

“Het echte spel moet je nog leren”
Het programma draait om vaardigheden die je niet op school leert. Hoe beïnvloed je anderen? Hoe navigeer je door de politieke arena? En hoe ga je om met een wethouder die jouw zorgvuldig opgebouwde beleid ineens van tafel veegt? “Ambtenaren werken in een bedrijf dat bestuurd wordt door politiek aangestelde mensen. Die wisselen elke vier jaar. Dan ben je vol overgave met beleid bezig en komt er een nieuwe wethouder met een andere visie.”

Van jezelf kennen tot politiek navigeren Het programma is opgebouwd als een cirkel. Eerst ligt de focus op de persoon zelf: stressmanagement, tijden energiemanagement. Daarna volgt communicatie en beïnvloeding. Pas dan komt de politieke sensitiviteit aan bod. “We eindigen met alles combineren”, zegt Bakker. “Ken jezelf, communiceer effectief in die politieke context en pas het toe. Met acteurs erbij om echt te oefenen.”
Kenonz werkt samen met Nocht, het bedrijf van Mark Stam en Herre Zonderland, broer van turner Epke Zonderland. Zij brengen sportmentaliteit mee. “Het zit hem zelfs in

hoe je eet, slaapt en beweegt. Als je jezelf niet scherp houdt, kun je ook geen impact maken.”
Zeventig procent praktijk Het programma volgt het 70-20-10 model van Charles Jennings. Slechts tien procent van het leren gebeurt tijdens de tien lesdagen. Twintig procent is sociaal leren door interactie met collega’s. De overige zeventig procent? Dat gebeurt in de praktijk. “Daar loop je tegen de werkelijke harde realiteit aan”, aldus Bakker. “Daar ervaar je wat je wel en niet kunt.”
“Zeventig procent leer je in de praktijk”
Met maximaal vijftien deelnemers per groep blijft het programma kleinschalig. De eerste groep draait nog, in januari start de tweede. Voor Kenonz past het perfect bij hun filosofie: de mens centraal. “We blijven verbonden met onze mensen, van sollicitatie tot ontwikkeling. Dat maakt ons sterk.” ■
“We zijn er, op ieder moment – ook buiten kantooruren”

Bij Kuiper Verzekeringen uit Heerenveen kun je als ondernemer en particulier terecht voor uiteenlopende verzekeringen. ‘Voelt als familie’, kopt de website. Dat familiegevoel begint bij de receptie, waar een ervaren team dagelijks klaar staat voor de meest uiteenlopende klantvragen. In een tijd waarin AI, robotisering en digitalisering steeds meer terrein winnen, blijft Kuiper zich onderscheiden door persoonlijk contact.
Kuiper Verzekeringen is een gerenommeerde naam in verzekeren en risicobeheer. Als gevolmachtigde ontwikkelt het bedrijf eigen verzekeringsproducten en biedt het maatwerk voor klanten uit binnenen buitenland. Van klassieke auto’s en pleziervaartuigen tot zakelijke risico’s en particuliere verzekeringen: bij Kuiper draait het altijd om betrouwbaarheid, deskundigheid en vertrouwen. Die drie ingrediënten voelen klanten niet alleen bij binnenkomst in het fraaie pand aan het Breedpad 21 in Heerenveen, maar ook bij telefonisch contact. De receptie speelt hierin een sleutelrol.
“Dit directe contact is en blijft een waardevolle service”
Direct contact als visitekaartje Renate Engwerda kwam in 2017 bij Kuiper werken en is inmiddels teamleider van de afdeling receptie. Ze geeft leiding aan Lenie de Jong, Anja de Jong, Jacqueline ten Berge en José van Randen. Een stabiel en hecht team. Bij Kuiper geen keuzemenu’s of lange wachtrijen, maar vijf dames die klanten meteen te woord staan. “Persoonlijk contact, V.l.n.r.:

gastvrijheid en korte lijnen staan bij ons hoog in het vaandel”, benadrukt Renate.
“Klanten zijn soms verbaasd dat ze geen automatisch bandje horen”, vult Lenie – die al ruim 25 jaar aan Kuiper verbonden is – aan. “Onze directe benadering waarderen ze enorm.”
Bereikbaar buiten kantoortijden
Persoonlijke service stopt bij Kuiper overigens niet zodra de werkdag voorbij is. Zo draaien collega’s van de afdelingen schade en commercie bereikbaarheidsdiensten, zodat klanten ook ’s avonds en in het weekend altijd iemand kunnen bereiken. Bijvoorbeeld bij schade aan een voertuig, brand of een boot die à la minute verzekerd moet worden. Renate daarover: “Er is altijd iemand beschikbaar. We hebben recent nog meegemaakt dat een collega de hele nacht in touw was om een klant te helpen. Dat typeert ons. We zijn er, op ieder moment.”
“Klanten zijn soms verbaasd dat ze geen automatisch bandje horen”
De waarde van gastvrijheid
De receptie is veel meer dan een telefooncentrale. Het team zorgt voor de digitale postverwerking en fungeert vaak als eerste aanspreekpunt bij een spontaan bezoek aan kantoor. “Behandel de klant zoals je zelf behandeld wil worden”, zegt Jacqueline. Voor Anja is het menselijke aspect onmisbaar: “Het zou erg jammer zijn als rechtstreeks contact verdwijnt. Dit directe contact is en blijft een waardevol onderdeel van onze service.” Het vaste gezicht bij de balie zorgt bovendien voor herkenning, iets wat klanten volgens de dames bijzonder waarderen.
Tussen digitaal en menselijk
Natuurlijk gaat Kuiper in de dagelijkse werkzaamheden met de tijd mee. Dossiers en stukken worden inmiddels volledig digitaal verwerkt, waardoor het team sneller kan schakelen en vaak al weet waarom een klant belt. Toch blijft de persoonlijke factor het verschil maken. “Het is bij Kuiper nog lekker ouderwets”, zegt José. “We nemen de tijd. Of klanten nu bellen of binnenlopen. Dat geeft vertrouwen.” Renate ziet daar de kracht van haar team: “We zijn geen reguliere receptie. Door de diversiteit aan taken en de warmte die we uitstralen, voelen klanten zich echt gezien en gehoord. We bieden iets extra’s.”
www.kuiperverzekeringen.nl ■
Kunststof kozijnen zijn populairder dan ooit. Bij Select Windows Drachten kunnen klanten de producten zien, voelen en ervaren. Sinds mei heeft het bedrijf een nieuw pand aan de Florijn, met een royale showroom van 250 vierkante meter. “Hier komt de kwaliteit van onze producten écht tot zijn recht”, vertelt eigenaar Jannes Fokkema. “Klanten blijven langer en gaan met een goed gevoel de deur uit. Dat is precies wat wij belangrijk vinden.”
Het team bestaat uit acht vaste medewerkers, plus een flexibele schil. De verhuizing naar een eigen pand was een belangrijke mijlpaal. “We wilden een plek die we helemaal naar eigen inzicht konden indelen. Dat is goed gelukt,” zegt Fokkema.
‘Onze kracht: ervaring’ Fokkema begon met Select Windows Drachten in 2011, voortbouwend op zijn eigen montage-ervaring. “Ik monteerde al jaren kozijnen en ging daarna adviseren. Ook mijn collega-adviseur komt uit de montage. Onze kracht is dat we technisch goed kunnen uitleggen wat er moet gebeuren. Daarmee onderscheiden we ons van een gewone vertegenwoordiger.”
Altijd werk in renovatie
De markt voor kunststof kozijnen blijft stabiel. “Renovatie gaat altijd door”, zegt Fokkema. “Of mensen blijven wonen en verbouwen, of juist verhuizen: er is altijd werk voor ons. Veel opdrachten komen via mond-totmondreclame. Wij verkopen niet op prijs, maar op gevoel, Klanten stappen binnen en
denken meteen: dit voelt goed. ”Hun goede ervaring vertellen ze vervolgens verder.”
Eigen fabriek
Select Windows is een landelijke keten, met een eigen fabriek in Noord-Holland. “Zo weten we precies welke kwaliteit we leveren”,
vertelt Fokkema. “We werken met sterke profielen, extra staal en hoekverbinders, zodat kozijnen nauwelijks kunnen kromtrekken. Daar zijn we vrij uniek in.”
Duurzaam en energiezuinig Duurzaamheid speelt een steeds grotere


“Onze kracht is jarenlange ervaring in montage. We kennen zowel de producten als de techniek en geven gedegen advies.”
rol. “Iedereen wil onderhoudsarm en energiezuinig wonen. Kunststof is veel duurzamer dan hout, en met bijvoorbeeld triple glas besparen mensen flink op hun energierekening. Vaak zijn er ook subsidies beschikbaar via gemeente, provincie of overheid. We wijzen klanten daar actief op.”
Trends in kleuren en stijlen
Qua uitstraling zijn er volop mogelijkheden. “Quartsgrijs, lichtgrijs, antraciet en crèmewit zijn populair. Ook blauw en groen komen terug”, weet Fokkema. Ook wat deuren betreft adviseert hij klanten bewust te kiezen. “Het aanzicht van een huis begint bij de voordeur, die moet echt uitnodigend
zijn. Daarom zeggen wij altijd: kies ook wat deuren betreft iets waar je écht blij van wordt.”
VKG-gecertificeerd
In de showroom kunnen klanten profielen zien, voelen en vergelijken. “Met foto’s en maatvoering van de klant kunnen we een offerte hier bovendien vaak al voor 99 procent maken. Gaat de klant akkoord, dan komen we exact inmeten en daarna volgt de montage. Onze monteurs zijn VKG-gecertificeerd en worden regelmatig gecontroleerd. We leggen de lat hoog en geven met een gerust hart vijftien jaar garantie op onze kozijnen.”
Toekomst: groei
Het werkgebied strekt zich uit van Heerenveen en Leeuwarden tot Leek en Marum. Fokkema ziet nog ruimte voor groei. “We willen naar tien à elf medewerkers, met extra versterking op kantoor. Zelf blijf ik adviseren het leukste vinden. Met een geweldige locatie, een sterk team en tevreden klanten zijn we klaar voor de volgende stap in onze groei.”
www.selectwindowsdrachten.nl ■
Select Windows Drachten is geopend van dinsdag tot en met zaterdag. Door de week van 9.00 tot 17.00 uur, op zaterdag van 10.00 tot 16.00 uur. Op maandag of in de avonduren is bezoek mogelijk op afspraak.
Hylke Breman van PUUR IJs en Chocolade in Drachten:
‘Steeds
klanten’

Hylke Breman (29) was in augustus 2016 de jongste ondernemer van Drachten, toen hij op 19-jarige leeftijd zijn franchisevestiging van PUUR IJs en Chocolade opende. Inmiddels bestaat de ijssalon en chocolaterie aan de Noorderbuurt negen jaar. Samen met zijn enthousiaste team verkoopt Breman het hele jaar door kwaliteitsproducten aan een zeer brede klandizie. Kleine twist: Breman is naast ondernemer ook werkzaam in de zorg.

“PUUR heeft me veel gebracht en is een belangrijk deel van mijn leven”, vertelt Hylke. “Maar 2,5 jaar geleden heb ik ervoor gekozen ondernemen te combineren met een baan in de zorg.” Hylke vervolgt: “Ik volg nu een hbo-opleiding verpleegkunde en loop stage in ziekenhuis Nij Smellinghe. Soms zeggen
mensen: ‘Ik ken jou ergens van…’ en dan leg ik uit dat ik ook ijs verkoop.” De bijzondere combinatie pakt goed uit. “Het geeft mij veel voldoening om voor mensen te kunnen zorgen én ik heb nog meer plezier in het ondernemen.”

Team en klanten
Dankzij een ploeg van tien medewerkers kan Hylke met een gerust hart zijn studie combineren met zijn werk in de winkel. “Ik heb een fantastisch team. Ik heb geleerd los te laten en vertrouwen te hebben. Ook zonder mij doen ze het geweldig. Bij ons allemaal staat service en kwaliteit hoog in het vaandel.”
De klandizie van PUUR komt van dichtbij én van verder weg, en varieert van jong tot oud. “Steeds meer toeristen weten Drachten te vinden. Dat is mooi om te zien. Ze vinden de straten schoon, het winkelaanbod gevarieerd en de terrasjes leuk. Ik beschouw mezelf als ambassadeur van Drachten en zeg graag tegen anderen: wees ook trots op ons dorp.”
Fairtrade en biologisch
PUUR is een kleine keten met vestigingen in Drachten, Heerenveen, Leeuwarden en op Ameland. Het ambachtelijke schepijs en de





handgemaakte bonbons en chocolade komen uit Heerenveen. “Zodra ik bestel wordt het gemaakt, en binnen twee dagen vers bij ons geleverd. Alles is handgemaakt, biologisch en fairtrade. Daar kies ik bewust voor.”
Breman is zelf een echte ijs- en chocoladeliefhebber. “Red velvet en Snickers zijn mijn favoriete ijssmaken. Hier in Drachten is bovendien Cookie Dough erg populair. We
“Het geeft mij veel voldoening om voor mensen te kunnen zorgen én ik heb nog meer plezier in het ondernemen.”
volgen trends goed, maar kwaliteit staat altijd voorop.”
Seizoensproducten
Met de overgang van zomer naar herfst verschuift ook het aanbod van PUUR. “Het is tijd voor herfstchocolade, sinterklaas- en kerstproducten: van grote, ambachtelijke chocoladeletters tot onze bekende ijstaarten, het paradepaardje van PUUR.” Waar een ijsje vaak een impulsaankoop is, worden bonbons en chocoladeproducten bewust gekozen voor genietmomenten. “Mensen willen een goed, smaakvol product. Dat zie je vooral bij onze chocolade. Ze maken er een bewuste keuze voor.”
Genieten
Voor Hylke Breman gaat ondernemen over durven, doorzetten en kwaliteit leveren. “Na mijn switch naar de zorg ben ik alleen maar meer gaan genieten van wat ik doe. Ik weet wat ik verkoop, geniet van onze producten


en ik kan mijn team vertrouwen. Ik neem hen, natuurlijk al onze klanten, graag mee in het plezier dat ik zelf beleef.”
Benieuwd naar het aanbod? Kijk op www.proefpuur.nl ■
Ook voor bedrijven
Ook bedrijven weten PUUR steeds beter te vinden. “In de zomer trakteren ondernemers hun personeel graag op ijsjes, zodra het kwik boven de 25 graden komt. Die komen we graag brengen. En voor de feestdagen leveren we chocoladecadeaus aan organisaties. Een grote, ambachtelijke chocoladeletter is bijvoorbeeld ontzettend leuk om te geven. Het mooie is dat alles fairtrade en biologisch is, waardoor bedrijven ook nog eens een verantwoorde keuze maken.”
“Ons doel is om mensen perspectief te geven en bij te dragen aan een duurzamere wereld”




In Broeksterwâld, midden in het Friese coulisselandschap, ligt Hoeve de Houtwiel. Sinds 2020 hebben Geert en Klaske van der Woude hun hoeve ontwikkeld tot een bijzondere plek. Van dagbesteding en circulair ondernemen tot kamperen en bijeenkomsten: alles komt er samen. “Ons doel is om mensen perspectief te geven en bij te dragen aan een duurzamere wereld”, zegt Geert.







Een van de pijlers van Hoeve de Houtwiel is de inzameling en verwerking van afgedankte elektrische en elektronische apparaten (AEEA). Via kringloopwinkels in de regio, bedrijven, scholen en particulieren komen defecte of onbruikbare apparaten op de hoeve en in hun eigen kringloopwinkel Second Chance in Damwoude terecht, waar ze zorgvuldig worden gedemonteerd. De grondstoffen komen voor hergebruik beschikbaar voor de markt. “Het is sociaal en duurzaam werk”, legt Geert uit. “Mensen in de dagbesteding doen nuttig werk en leren hier vaardigheden. Tegelijk leveren we een bijdrage aan de circulaire economie.”
Uitbreiding dagbesteding
Om dit verantwoord te doen werkt Hoeve de Houtwiel momenteel aan de WEELABEX- en CENELEC-certificering. Daarmee voldoet de organisatie straks volledig aan alle wettelijke eisen voor veilige en duurzame verwerking van elektronica. Als inleverpunt voor Wecycle is de hoeve een betrouwbare schakel in de keten. Inmiddels werken er ongeveer twintig mensen verspreid over de week op de locaties in Broeksterwâld en Damwâld. “We willen dit aantal graag uitbouwen”, vertelt Geert. “Hoe meer apparaten we ontvangen, hoe meer mensen we een plek kunnen bieden. Alles met een stekker is welkom.”
“Hoe meer apparaten we ontvangen, hoe meer mensen we een plek kunnen bieden.”
Oog voor de mens en talent
De dagbesteding vormt het hart van Hoeve de Houtwiel. Van dinsdag tot en met vrijdag werken mensen aan uiteenlopende activiteiten. Het demonteren van apparaten,

het verzorgen van dieren, het onderhouden van de moestuin en siertuin of het maken van eigen wijn en vruchtensappen, er is van alles te doen. “We kijken altijd naar iemands talent, achtergrond en interesse”, legt Geert uit. “De een voelt zich thuis in de werkplaats, de ander is liever buiten.”
Opendeurenbeleid
Dat thuis voelen is te danken aan een prettige cultuur, zegt Geert. “Door een opendeurenbeleid, korte dagelijkse werkbesprekingen en goede begeleiding zorgen we dat iedereen zich gehoord en gewaardeerd voelt.” Om in kwaliteit te verbeteren zijn er tevredenheidsonderzoeken onder de deelnemers en vrijwilligers. De warme aandacht komt jaarlijks tevens tweemaal naar voren in een informatieavond met een barbecue of buffet.
WMO-maatwerk
Sinds april 2025 beschikt de hoeve over het HKZ-certificaat, waardoor het ook WMOmaatwerk mag bieden. Daarmee groeit de professionaliteit en kan de zorg nog beter afgestemd worden op de persoonlijke situatie van iedere deelnemer. Voor Geert en Klaske
gaat het om meer dan werk alleen. “We willen een gemeenschap creëren, een centrum waar mensen structuur, voldoening en plezier vinden. Dat geeft waarde, zowel voor henzelf als voor de samenleving.”
“We kijken altijd naar iemands talent, achtergrond en interesse.”
Uitbreiding camping
Sinds afgelopen voorjaar kreeg Hoeve de Houtwiel een nieuwe dimensie met de opening van een kleinschalige camping. In een prachtige omgeving met fietsroutes, recent opgeleverd sanitair en een nieuw hoofdgebouw kunnen gasten in alle rust verblijven. De huidige vijftien kampeerplekken worden uitgebreid naar 34, inclusief camperplaatsen en stacaravans. Bezoekers van afgelopen zomer reageerden enthousiast. “De positieve reviews bevestigen

Toegankelijk
Betrokken
Oplossingsgericht

www.damstra.nl


Van BHV tot volledige bedrijfsveiligheid


Opleidings- en Kenniscentrum

Training en Advies op het gebied van:
+ BedrijfsHulpVerlening (BHV)
+ Veiligheidsmiddelen
+ Onderhoud & Keuringen
+ VCA Cursussen
+ Brand- en Veiligheidspersoneel
+ RI&E, ontruimingsplannen en plattegronden
Wij leveren maatwerk op elk gebied!
BHV Centrum Friesland B.V. Zwettestraat 3 - 3A | 8912 AH Leeuwarden | (058) 30 30 155 info@bhvcentrumfriesland.nl | www.bhvcentrumfriesland.nl

dat er behoefte is aan een locatie met rust, natuur en gastvrijheid. Daarbij verbazen bezoekers zich vaak over ons aanbod en de diversiteit aan leuke klussen in de dagbesteding”, zegt Geert.
Hoofdgebouw met mogelijkheden
Ook het multifunctionele hoofdgebouw is een trekpleister. Met een zaal, keuken, terras en moderne faciliteiten voor geluid en beeld is het geschikt voor onder meer vergaderingen, workshops en bedrijfsbijeenkomsten. “We kunnen grote groepen ontvangen en combineren dat desgewenst met rondleidingen of een proeverij van onze eigen wijnen”, vertelt Geert. Daarmee biedt Hoeve de Houtwiel ook ondernemers, organisaties en verenigingen een inspirerende ontmoetingsplek. Geert en Klaske doen dat vanuit een christelijke overtuiging. “We helpen een ander graag”, gaat Geert verder. “Dit gebeurt tevens via onze stichting Bijbelse Bron, waarmee we conferenties en een Bijbelschool organiseren in Broeksterwâld, Oldebroek, Putten, Sliedrecht.”
Visie voor de toekomst
De komende jaren willen Geert en Klaske hun missie verder versterken: een plek bieden
waar duurzaamheid, zorg en recreatie elkaar aanvullen. Het doel is om de dagbesteding te laten groeien van twintig naar dertig à veertig deelnemers en de samenwerking met kringloopwinkels en bedrijven in Noordoost-Friesland te intensiveren. Geert: “Wij willen graag dé zorglocatie worden in Noordoost-Friesland en zowel verbinden als samenwerken met andere zorglocaties. Op die wijze bieden we kwetsbare mensen een passende plek. Dat gaat voor ons over gemeentegrenzen heen.”
“Op een prachtige locatie werken we aan duurzaamheid en de circulaire economie.”
Verder bouwen
Hoeve de Houtwiel is daarmee meer dan een zorglocatie of camping. In een aantrekkelijke omgeving – vlakbij Elfstedenstad Dokkum –spelen mens en milieu een centrale rol, terwijl bezoekers van de hoeve zich verbonden voelen met elkaar, de aanwezige dieren en de natuur. De totstandkoming is mede te danken aan de zogeheten LEADER-subsidie via ELFPO. Geert tot slot: “Ons projectplan uit 2018 leeft hier elke dag. Alles wat we toen droomden, krijgt nu vorm. En we zijn nog lang niet klaar.”
Meer weten?
Geert van der Woude komt graag in contact met bedrijven, organisaties en particulieren die willen samenwerken, iets willen organiseren of behoefte hebben aan meer informatie. Bel 06-23846654, mail naar info@hoevedehoutwiel.nl of kijk op Hoevedehoutwiel.nl. ■

“Met
de juiste informatie helpen wij cliënten de beste keuzes te maken”
Notariskantoor Ellemers uit Sneek is er bij alle belangrijke momenten in het leven. Je kunt er terecht voor notariële zaken op het gebied van het familierecht, ondernemingsrecht, bouwprojecten en onroerend goed. Eigenaresse Femmy Smink is sinds 2003 notaris in Sneek. Zij en haar team doen er alles aan om hun cliënten op basis van de juiste informatie de voor hen beste keuze te laten maken. “We bieden kwaliteit en dat begint bij ons met gastvrijheid”, zegt Femmy.
Femmy Smink werd geboren in Joure en groeide op in het dorpje Nijland, gelegen tussen Sneek en Bolsward. Ze volgde de studie Notarieel Recht in Groningen en woonde (en werkte) daarna lange tijd in Rotterdam, waar zij in 2001 als jongste vrouwelijke notaris van Nederland werd benoemd. Voor de rust, ruimte en de watersport keerde zij met haar gezin terug naar Friesland. Femmy: “In 2003 keerden wij terug naar Friesland en dat voelde echt als thuiskomen.”
Brede dienstverlening
Van testamenten, huwelijkse voorwaarden, echtscheidingen tot de oprichting van een onderneming of een waterdichte juridische afhandeling bij de aan- of verkoop van een woning, kantoor of stuk grond, alle facetten van het notariële werk worden behandeld door Notariskantoor Ellemers. “We hebben een grote familiepraktijk, maar hebben het
net zo druk met bouwprojecten, onroerend goed en het begeleiden van ondernemers in hun bedrijf. Er zitten geregeld complexe vraagstukken tussen. Ik houd van een gezonde balans tussen wat minder ingewikkelde zaken en zaken waarbij ik intellectueel word uitgedaagd”, zegt Femmy.
Een hecht en warm team
De kracht van het kantoor ligt volgens
Femmy vooral ook in het team. Ze glimlacht op de vraag hoe ze naar haar collega’s kijkt. “We werken hard en leveren kwaliteit, maar ik hoor de dames geregeld heel hard lachen met elkaar. Er is zeker ruimte voor plezier. Dat warme en toegankelijke merken onze cliënten net zo.” Het blijft voor haar altijd weer bijzonder als er na afloop van een dossier een taart of doos chocolade binnenkomt als blijk van waardering.
“Het voelt altijd warm en bijzonder wanneer een cliënt ons bedankt met taart of chocolade, als waardering voor onze dienstverlening.”

Een breed palet aan cliënten
Notariskantoor Ellemers heeft een veelzijdige en brede clientèle. Het merendeel komt uit Súdwest-Fryslân, maar ook mensen van buiten de regio weten de weg naar Sneek te vinden. “Wanneer mensen wat verder weg wonen, verloopt het eerste gesprek vaak digitaal. Maar of het eerste contact nu digitaal is of persoonlijk, ik vind een gesprek aan tafel wel belangrijk. Vaak zijn mensen dan persoonlijker, vertellen meer. Aan tafel ontstaat vaak een andere verbinding, je ziet meer, hoort meer en begrijpt elkaar vaak beter. Woont een cliënt in de Randstad dan combineer ik dat vaak met een bezoek aan mijn kinderen in Amsterdam. Wij denken in mogelijkheden en blijven flexibel en altijd met aandacht voor wat de cliënt belangrijk vindt”, aldus Femmy.
Laagdrempelig en praktisch
Wat Notariskantoor Ellemers onderscheidt, is de combinatie van deskundigheid en menselijkheid. Naast reguliere afspraken is er ook nog een inloopspreekuur, waarin korte, vrijblijvende adviesgesprekken worden gevoerd. “Ondanks onze drukke praktijk vinden wij het belangrijk dat iedereen op eenvoudige wijze toegang heeft tot de juiste informatie. Wij werken praktisch en duidelijk, maar verliezen nooit de mens achter de vraag uit het oog. Er is altijd ruimte voor iemands verhaal, achtergrond en beweegredenen, want juist die maken het verschil. Bij gevoelige dossiers is dat heel belangrijk.” Het kantoor staat bekend om zijn vermogen complexe zaken begrijpelijk te maken en klanten richting de juiste keuzes te begeleiden. “Bij ons is laagdrempeligheid geen belofte, maar een ervaring. Je voelt het zodra je ons belt of bij ons naar binnen stapt.”
“Laagdrempelig zijn kun je niet pretenderen, dat moet je laten voelen.”
Dat binnenkomen doe je aan de Oude Koemarkt 79 in het sfeervolle kantoor, aan één van de mooiste straten van Sneek, op een steenworp afstand van de fontein en de Waterpoort. Wil je meer weten over Notariskantoor Ellemers? Kijk op notarisellemers.nl en neem contact op.
“Met de bedrijven bouwen we aan een veerkrachtige en duurzame economie”
De ambities van gemeente De Fryske Marren op het gebied van circulaire economie worden concreet benoemd in meerdere programma’s. Doutsje Aukes (Pijlercoördinator Circulaire Economie) en Hester Temme - de Vries (Beleidsmedewerker Duurzaamheid & Milieu) gaan in op de doelen van de gemeente en de hulp die zij bedrijven kunnen bieden, bijvoorbeeld met de subsidie Circulair Ondernemen.
De energie- en warmtetransitie, circulariteit, biodiversiteit, hittestress: het zijn thema’s die door Doutsje Aukes en Hester Temme - de Vries van gemeente De Fryske Marren dagelijkse kost zijn. Dat de gemeente ambities heeft in en rondom deze onderwerpen, is duidelijk.
Diverse doelstellingen zijn door de jaren heen vastgelegd in het Duurzaamheidsprogramma (2021), het Uitvoeringsprogramma Circulaire Economie (2023) en het Coalitieakkoord De Fryske Marren (2022-2025). “Het begon met het geven van het goede voorbeeld als gemeente zelf”, zegt Doutsje, “waarbij wij onder meer grote stappen hebben gezet in ons inkoopbeleid. Vijftig procent van onze inkopen en aanvragen is circulair.”
Halvering gebruik primaire grondstoffen
Om de duurzaamheidsdoelstellingen van de gemeente te realiseren en zowel
de gemeentelijke organisatie zelf te verduurzamen als de verbinding te leggen met het bedrijfsleven, is het daarvoor verantwoordelijke programmateam binnen De Fryske Marren in korte tijd van drie naar vijftien collega’s gegroeid. Hester: “In het Duurzaamheidsprogramma staat de doelstelling dat we het gebruik van primaire grondstoffen willen halveren in 2030. Om dat te halen moet je constant nadenken over hoe we dat gaan bewerkstelligen. Waar willen we op ons richten als gemeente, waar kunnen we waarde toevoegen? En waar hebben we anderen bij nodig?”

Subsidieregeling voor het mkb Doutsje noemde eerder dat De Fryske Marren zelf het goede voorbeeld wil geven. Andersom beaamt ze dat bedrijven in de gemeente een belangrijke rol spelen in het delen van hun kennis, ervaringen en uitdagingen. “Wij hebben bijvoorbeeld de nieuwe subsidieregeling Circulair Ondernemen, waarmee mkb’ers tot vijftig procent van de subsidiabele kosten terugkrijgen, tot een maximum van duizend euro en met een subsidieplafond van tienduizend euro”, zegt Doutsje. Het doel van de regeling is dat uiterlijk eind 2026 minimaal
“Slimme samenwerkingen leiden tot minder afval en energieverbruik, en tot meer hergebruik en duurzame opwekking.”

tien bedrijven stappen hebben gezet richting meer circulair ondernemerschap. Hester: “We roepen ondernemers op om in contact te komen, zodat we met elkaar stappen zetten van lineair naar meer circulair werken. Samenwerken met andere bedrijven zorgt voor minder afval, lagere energiekosten en nieuwe verdienmodellen.”
Ook via het Coalitieakkoord en het nieuwe Programmaplan uit de Regio Deal Zuid-West Friesland (2024-2029) helpt de gemeente bedrijven om aan te sluiten bij de (circulaire) economie. Met slimme samenwerking in een gesloten keten, wat leidt tot afvalafname, meer herge¬bruik, minder energieverbruik en meer duurzame opwekking. “De Regio Deal is een samenwerking tussen gemeenten De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân, Provincie Fryslân en Wetterskip Fryslân. Het programma kent met voorzieningen, leefomgeving,
economie en mienskip vier pijlers. Vanuit het programmateam Duurzaamheid sluiten wij ons voornamelijk aan bij het thema economie, waar verduurzamen en circulariteit centraal staan.”
Toekomstgerichte bedrijventerreinen
In De Fryske Marren krijgen bedrijven volop de ruimte om toekomstgericht te ondernemen. Dat betekent investeren in circulariteit, energiezuinige oplossingen en slimme samenwerking op de huidige én toekomstige bedrijventerreinen. “Daar liggen soms grote uitdagingen rondom hittestress, wateroverlast, groenvoorziening en biodiversiteit. De gemeente helpt daarbij door projecten te koppelen, kennis te delen en obstakels zoals netcongestie integraal aan te pakken. Zo bouwen we samen met bedrijven aan een veerkrachtige en duurzame economie.”
“We komen graag in contact met mkb’s, zodat we samen stappen zetten naar circulair werken.”
Op defryskemarren.nl vind je meer informatie over de subsidieregeling(en) en de diverse netwerkbijeenkomsten die worden georganiseerd om gemeente en bedrijven bij elkaar te brengen. ■
Samenwerking Empatec
Ventura Systems uit Bolsward ontwerpt en produceert deursystemen voor openbaar vervoerbussen die wereldwijd worden verkocht. Voor het transport van deze systemen zijn stevige houten kisten nodig. Die worden nu in grote aantallen gemaakt in Franeker, door de afdeling Maakwerk van sociaal werkleerbedrijf Empatec. Een bijzondere samenwerking, waar beide partijen blij mee zijn.
“Onze missie is om de beste deurenleverancier ter wereld te zijn”, vertelt Arjen Bos, Team Leader Technical Strategic Purchasing bij Ventura. “Onze deursystemen moeten overal ter wereld op tijd, veilig en in de afgesproken kwaliteit aankomen bij onze klanten. Een goede verpakking is daarbij cruciaal. Het belang hiervan wordt vaak onderschat, maar als onze deuren beschadigd aankomen, staat de productielijn bij de klant stil. Dat kan niet.”

Ieder zijn rol
Empatec is al vijftien jaar leverancier van Ventura, voor diverse projecten. “Onze behoefte aan houten kisten groeide zo sterk dat onze bestaande leverancier De Klamp - een werk- en dagbestedingslocatie van Alliade in Surhuisterveen - het niet meer alleen kon”, vertelt Bos. “Daarom hebben we Empatec gevraagd. Zo heeft ieder zijn rol: Empatec maakt nieuwe kisten, De Klamp repareert gebruikte exemplaren. Dankzij dit systeem krijgen kisten een tweede, derde of zelfs vierde leven.”

Ventura Systems
Ventura Systems is wereldwijd specialist in deursystemen voor openbaar vervoerbussen. Wat in 1994 klein begon, is inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijde organisatie met vestigingen in Bolsward, Duitsland, USA, Hong Kong, Australië en Japan. Ventura levert internationaal en hanteert de strenge automotive-kwaliteitsstandaard. Leveranciers die daaraan voldoen - zoals Empatec – kunnen in de productieketen meedraaien.
Nieuwe productielijn
René van der Molen, accountmanager
Hout bij Empatec: “Wij hebben in Franeker een complete hal opnieuw ingericht voor Ventura. Met rollenbanen, luchtleidingen en nieuwe machines hebben we een productielijn opgebouwd waar vijftig mensen werken. We maken zo’n twintig verschillende modellen, waarvan vijf echte hardlopers. Onze medewerkers zijn er trots op: ze leveren vakwerk.”
Marktconform en sociaal
Bos benadrukt dat de samenwerking met Empatec een gelijkwaardig partnerschap is. “Van de honderd leveranciers waarmee we werken, zijn Empatec en De Klamp de enige sociale werkplaatsen. We beoordelen hen zoals elke andere leverancier: marktconform en volgens afspraak. Tegelijkertijd zien we

René
van der Molen, Empatec Maakwerk:
“Wij zijn een sociaal werkleerbedrijf, maar ook een volwaardig houtbewerkingsbedrijf.
Onze mensen werken met plezier en leveren vakwerk.”
dat hun medewerkers veel passie hebben voor hun werk. Het lokale aspect spreekt ons bovendien aan: we kunnen gemakkelijk bij elkaar langskomen en overleggen.”
Volwaardig houtbewerkingsbedrijf
Van der Molen: “Wij hebben altijd voorraad paraat, zodat we de afgesproken levertijden kunnen garanderen. Onze mensen werken met veel plezier. Sommigen moeten we echt met vakantie sturen, omdat ze anders gewoon doorgaan. Dat enthousiasme is onze kracht. We hebben een sociale
werkomgeving, maar we zijn ook een volwaardig houtbewerkingsbedrijf.” Empatec heeft voor Ventura de ISPM 15-certificering voor houten verpakkingen behaald: al het hout is behandeld tegen insecten en voldoet aan internationale exportnormen.
Impact maken
Het werk dat Empatec verricht, heeft impact op zowel de maatschappij als de markt. “Het werken voor bedrijven als Ventura levert maatschappelijke winst op”, aldus Van der Molen. “We laten zien dat wij productie
Sociaal werkleerbedrijf Empatec Empatec is een sociaal werkleerbedrijf dat actief is in Friesland, met onder andere vestigingen in Sneek en Franeker. Bij Empatec werken ruim 1.100 collega’s iedere dag aan hun ontwikkeling en werkgeluk. Het bedrijf biedt een breed palet aan diensten: hout- en metaalbewerking, montage, verpakken, groenvoorziening, schilderwerk of facilitaire diensten.
kunnen draaien zoals elk ander bedrijf. Onze mensen leren vakvaardigheden waarmee ze ook buiten Empatec verder kunnen. Dat geeft erkenning en kansen.”
Bos: “In het bedrijfsleven wordt soms getwijfeld over samenwerking met sociale werkleerbedrijven. Die twijfel is niet nodig. Wij zien dat Empatec marktconform levert én maatschappelijke waarde toevoegt. Voor ons zijn ze een bijzondere en positieve leverancier, waar het ook over andere zaken gaat.”
Het begon als een achteloze krabbel. Een klein tekeningetje, gemaakt op een kassabon. Niets bijzonders, zou je denken. Totdat je er opnieuw naar kijkt—en je beseft: dit ís het werk. Dit is niet om weg te gooien. De eerlijkheid van het moment maakte het écht en oorspronkelijk. Dit is kúnst.
Je hoeft niet beslist op canvas te schilderen om je kunstenaar te voelen. Middeleeuwse miniaturen kwamen tot leven op perkament, en in de 20e eeuw experimenteerden kunstenaars als Jean Dubuffet en Cy Twombly met karton, deuren of oude brieven. De ondergrond was nooit neutraal; ze droeg betekenis.
“De waarde van een kunstwerk komt niet voort uit zijn formaat of ondergrond, maar uit de manier waarop het iets zichtbaar maakt wat eerder onzichtbaar was”, zei de Britse kunsthistoricus John Berger (1926–2017) in zijn boek Ways of Seeing (1972).
Terug naar de kassabon: het is mei 2018. Mijn zoon en ik houden van wielrennen en we hebben het plan om in juli de Croix de Fer te beklimmen. Maar eerst doen we iets dat we nog nooit hebben gedaan: we schrijven ons in voor een flinke kuitenbijter-tocht door de Ardennen. Daar doen dus honderden strak getrainde alfa-amateurs aan mee, met duizelingwekkende testosteron-niveaus en in de bloei van hun leven. Dat ik daar hooguit respect voor mijn leeftijd zal oogsten en meer ook niet is zo klaar als een klontje.
Het mooie is: dat boeit me niet. Ja, ik voel de spanning, maar het is fijn. Als een kind dat op bus
wacht, voor het schoolreisje. Als een deelnemer van de Elfstedentocht, vlak voor de start. Of een wielrenner, klaar en uitgerust aan de voet van de Mont Ventoux.
De avond voor de start eten we wat op een pleintje in Theux. Kasteel, riviertje; een marktplein met wat restaurants. Wijntje? Nou, eentje dan. Niet te gek; de atletische dag van morgen bepaalt ons menu. Kassabon mee voor de fiscus (je blijft ondernemer) en naar bed.
De volgende dag hebben we de klus geklaard. Het was subliem. Voor mij was het ultiem zwoegen, maar de finish halen voelde weldadig. En die Ardennen; wat zijn ze mysterieus. Een autistisch landschap; dan weer gesloten als een oester; dan ineens weer helemaal open.
Bij het ontbijt vind ik in mijn broekzak dat bonnetje en ik krabbel wat bij de laatste koffie. Tekening en woorden komen rechtstreeks uit het onderbewuste; bergen, bomen, een riviertje met een visser, twee fietsers. En ineens merk ik dat die ene krabbel voor mij alles samenvat; sfeer, woorden, momentum.
Niets meer aan doen. Een kunstwerk is geboren.
Hieronder staan QR-codes die je direct op de juiste plek brengen:































Dat een APK-tje belangrijk kan zijn weet je als ondernemer wel, maar het volgende interessante geval bewijst dit nogmaals.
In het slop geraakt.
Wat was hier loos? Man en vrouw waren gescheiden en hadden ruzie over de verrekening van de waarde van de aandelen in de BV van de man. In hun huwelijksvoorwaarden hadden zij opgenomen dat zij buiten elke gemeenschap van goederen waren gehuwd met het bekende periodieke verrekenbeding. Op grond van het periodieke verrekenbeding word je geacht het inkomen of de winst van de onderneming jaarlijks met elkaar te delen. Bijna niemand voert dit verrekenbeding uit. Bij mij aan tafel hoor ik vaak genoeg “we hebben huwelijksvoorwaarden, maar doen er niets (meer) mee”.
Het periodiek verrekenbeding is hier buitenspel gezet!
Maar de ex-echtgenoten hadden op dat verrekenbeding een uitzondering gemaakt door te bepalen dat het verrekenbeding niet werkt als een echtgenoot een onderneming drijft, ook als dit in de vorm van een BV geschiedt. Kortom, er was sprake van een koude uitsluiting van elkaar.
De bedoeling achter deze uitzondering was dat de vrouw in de toekomst de aandelen in de BV van haar vader zou overnemen. De huwelijksvoorwaarden waren zo opgemaakt op advies van de accountant van de vader. In het begin van hun huwelijk werkten man en vrouw allebei in loondienst. Er was toen nog geen sprake van dat de man in dienst van de BV van zijn schoonvader zou treden en ook niet dat hij, in plaats van zijn vrouw, de aandelen van schoonvader zou overnemen.
De huwelijksvoorwaarden waren dus in het voordeel van de vrouw opgesteld als zij de aandelen zou overnemen.
Jaren later heeft de vader van de vrouw zijn aandelen aan zijn schoonzoon, nu de ex van de vrouw en haar zwager overgedragen.
De vrouw voelt zich te kort gedaan. Zij is van mening dat de huwelijksvoorwaarden ongeldig waren. Zij geeft onder meer aan dat zij eigenlijk niet goed wisten wat het gevolg van de huwelijksvoorwaarden zou kunnen zijn en dat de huwelijksvoorwaarden geen recht doen aan de wijze waarop zij geleefd hebben. Zij leefden alsof alles wat zij verdienden en in eigendom hadden eigenlijk samsam van allebei was. Ieder de helft van het vermogen.
Wat zegt de rechter in het kort?
Dat de huwelijksvoorwaarden destijds waren ingericht voor het geval dat de vrouw de aandelen van haar vader zou overnemen. Dat de notaris op de hoogte was van het vermogen van vader en de inkomens-
posities van de nu ex-echtgenoten en hen goed had voorgelicht over de achterliggende bedoeling van de huwelijksvoorwaarden. Volgens de rechter staat ook vast dat bij de bedrijfsoverdracht door vader aan de man geen rekening is gehouden met de huwelijksvoorwaarden. Deze omissie mag niet voor rekening van de man komen. Deze mensen hadden toen, in het kader van de bedrijfsoverdracht, hun huwelijkse voorwaarden kritisch tegen het licht moeten houden. De huwelijksvoorwaarden werken nu juist in het nadeel van de vrouw. Een APK-tje was dan niet zo raar geweest.



Karin Rientjes is notaris en mediator te Sneek en heeft een enorme passie voor haar vak. Heb je vragen?
Wil je sparren? Laat het gerust weten: tel. 0515-4535600 of mail: info@rientjesnotariaat.nl









Midden in het hart van Friesland, omringd door rust, natuur en historie, ligt Stoeterij Het Swarte
Paert: dé locatie voor onvergetelijke bedrijfsevents én inspirerende meetings. Niet zomaar een locatie, maar een bijzondere plek waar het Friese paard — symbool van kracht, gratie en traditie
— centraal staat in een compleet belevingsconcept.
Of u nu een boardmeeting, strategiesessie, brainstorm, klantenevent of eindejaarsfeest organiseert, Stoeterij Het Swarte Paert biedt een indrukwekkend decor dat garant staat voor impact. De klassieke rijhal, sfeervolle ontvangstruimtes, een intieme vergaderzaal, het erf met het museum over het Friese paard en de ruime buitenlocatie vormen samen een veelzijdige setting voor elk type zakelijke bijeenkomst.
Wat deze locatie écht uniek maakt, is de integratie van live shows met Friese paar-
den: denk aan een koetstocht, een demonstratie onder het zadel of een interactieve ringsteekwedstrijd met collega’s — begeleid door professionals. Deze elementen zorgen voor kippenvelmomenten die mensen verbinden en inspireren.
De stoeterij ademt kwaliteit, gastvrijheid en authenticiteit. Van ontvangst met oranjekoek en Friese lekkernijen tot een compleet dinerbuffet of een sfeervolle dinnershow: alles is mogelijk, en altijd op maat. Ook combinaties met streekproducten, museumrondleidingen of meer-
daagse arrangementen behoren tot de opties.
Stoeterij Het Swarte Paert is geen standaard vergaderlocatie of evenementenplek, maar een verhaal op zich — waarin uw bedrijf de hoofdrol speelt, en het Friese paard de trotse ambassadeur is.
Laat u verrassen. Laat u inspireren. Beleef Friesland met karakter. Welkom bij Het Swarte Paert.
Onder de naam (RTB) biedt Raadsma alle mogelijke deurtechnieken en elektronische toepassingen. RTB maakt het mogelijk de toegangsrechten van personen vooraf en op afstand te regelen ten behoeve van veiligheid, beveiliging en comfort. In onze moderne RTB showroom in Leeuwarden ontvangen onze adviseurs u graag om u te laten zien wat er allemaal mogelijk is.
DEURBESLAG . HANG- EN SLUITWERK . DEUREN . IJZERWAREN EN BEVESTIGINGEN CHEMISCHE PRODUCTEN . GEREEDSCHAPPEN . LAND- EN TUINBOUW MACHINES EN ACCESSOIRES . WERKKLEDING . PERSOONLIJKE VEILIGHEID

