Zorg dat je onderweg bent

ONDERNEMERS ROEPEN OP TOT ACTIE

‘Zorg dat je onderweg bent’

Juist op de ochtend van het tafelgesprek over Energietransitie & Circulaire Economie komt het Planbureau voor de Leefomgeving naar buiten met een spraakmakend rapport. Belangrijkste conclusie: voor particuliere woningbezitters is verduurzamen van hun woning niet rendabel. Advies aan hen is om maar even te wachten. Bij de ondernemers aan tafel proeven we juist de wil om bij te dragen aan de overheidsdoelstelling om in 2050 energieneutraal en volledig circulair te zijn. Zij zetten stappen, zoeken naar samenwerking en zijn op weg.

Stil zitten is geen optie, je moet als ondernemer nu stappen zetten op het gebied van verduurzaming wil je in de toekomst nog relevant zijn. Alex Postma, directeur van Dirksen (Bedrijfskleding): “Iedereen krijgt ermee te maken, het raakt alle aspecten van je business. Circulariteit staat bij ons hoog op de agenda. Ik constateer nog wel een gap tussen wat we willen en wat we kunnen.” Bart Hoeijenbosch, commercieel directeur van Zehnder Group Nederland, valt hem bij: “Belangrijk is dat we stappen zetten. Zorg dat je onderweg bent. Door te doen leer je, als branche, als ketenpartners. Ik merk dat we daarin steeds beter worden.”

Het gesprek spitst zich toe op de urgentie van de energietransitie en op de vastgoedopgave. En tot slot, zijn de ondernemers positief gestemd?

Urgentie

Freek Kranen, pionier Energietransitie en regiomanager Zwolle bij Pioneering, gaat een stap verder en benadrukt de urgentie. “Als je op meta-niveau naar het vraagstuk kijkt, dan zijn we de afgelopen jaren niets opgeschoten. Dat betekent dat we steeds minder tijd hebben om de doelstelling 2050 te halen. We krijgen een enorme piek in het uitvoeren van plannen, hoe gaan we dat organiseren? Bij gemeenten liggen vele wijktransitieplannen op de plank, toch lukt het niet deze in uitvoering te brengen. Gemeenten zijn onderbemensd, worden niet goed ondersteund en stuiten op allerlei

barrières. Er is onbewust weerstand tegen verandering. We moeten versnellen, soms denk ik dat het beter is dat we eerst even vertragen. Geef de markt de ruimte om met oplossingen te komen. Gebleken is dat een positieve intrinsieke motivatie het meest effectief is.”

Hoeijenbosch ziet kansen voor baanbrekende innovaties. “De Nederlandse overheid zet sterk in op zon- en windenergie. Dat vraagt overigens ook om andersom denken en managen. Immers, de energie die lokaal wordt opgewekt komt met pieken op het net, dit vraagt om opslag en om een flexibel energienet. Wat mij verbaast is dat we hier zo weinig met waterstof bezig zijn terwijl dit hoog op de EU-agenda staat.”

Postma pleit ervoor dat de overheid de vraag naar duurzaamheid aanjaagt. “Schrijf het in je bestekken voor”, is de oproep die Hoeijenbosch doet. André Edelenbos, commercieel directeur bij Moekotte, vindt dat de overheid wel degelijk het voortouw heeft en neemt. “De overheid doet dit al en stimuleert wel degelijk. Ik zie goede voorbeelden, zoals bij waterschappen. Natuurlijk moet je oppassen dat het niet alleen voor de bühne is.’”

Vastgoed

Voor opdrachtgevers in vastgoed, institutioneel dan wel particulier, komt investeren in duurzaamheid vaak neer op het maken van een rekensom. Dennis Grasdijk, teamleider marketing en communicatie bij Groothuis Bouwgroep, vooral actief in utiliteitsbouw: “Voor ons is ondernemerschap ook rentmeesterschap. We kijken naar duurzaamheid in brede zin. Natuurlijk kijkt onze klant naar de terugverdientijd. Wij leggen de klant, naast de basisoptie, altijd een verduurzamingsoptie voor. We helpen de klant daarbij deze te realiseren, bijvoorbeeld ook met financiering. Opvallend is dat steeds meer opdrachtgevers kiezen voor de verduurzamingsoptie.”

Hoeijenbosch ziet dat dit in de woningbouw en met name voor de particulier anders werkt. “Nieuwe woningen komen straks uit de fabriek. De industrialisatie zet door, steeds meer partijen zoeken ons op om samen te werken en kennis te delen. De bestaande bouw vormt de grootste uitdaging. Investeringen van tachtig- à negentigduizend euro per woning? De particulier wacht af. Wij zoeken naar samenwerkingsverbanden, je kunt het niet alleen. Ventilatie, verwarming, warmteterugwinning et cetera, hoe gaat de roadmap eruit zien? Hoe voorkom je in tussentijd dat ingrepen die de particulier doet toekomstige investeringen in de weg zitten? Daar is visie voor nodig, de particulier moet geholpen worden de juiste keuzes te maken.”

In de kledingindustrie is eerlijke kleding volop onderwerp van gesprek. Textiel is de op een na grootste vervuilende industrie. Postma: “Duurzame kleding is significant duurder. We zijn bezig met recyclen van kleding. Van grote

afnemers gaat alle kleding terug, we recyclen en vervezelen en maken er weer nieuwe kleding van. Voor de sector is het belangrijk dat de grootwinkelbedrijven mee gaan in deze ontwikkeling. Transparantie is vereist. Wij auditeren, alle fabrieken worden gecontroleerd volgens de norm.”

ALEX POSTMA

Directeur Dirksen bedrijfskleding:

‘Ga op zoek naar je intrinsieke motivatie. Zorg dat je wilt én kunt.’

BART HOEIJENBOSCH

Commercieel directeur Zehnder Group

Nederland:

‘Energie besparen en CO2 uitstoot terugdringen is belangrijk, maar wel vanuit de overtuiging dat iedereen het recht heeft om te wonen, werken en recreëren in een gezond, comfortabel en energie-efficiënt binnenklimaat. Zoek de samenwerking en ga samen op weg. Je kunt dit niet alleen.’

Edelenbos werpt de intrigerende vraag op of circulariteit soms strijdig is met duurzaamheid. “Hoeveel energie wordt gebruikt om iets weer te kunnen hergebruiken. Hoe krijg je het totaalplaatje in beeld?” Een medaille heeft twee en misschien wel meerdere kanten, zo weet ook Hoeijenbosch: “We kunnen een woning volledig luchtdicht maken, maar is daar nog wel in te wonen? Energiezuinig ja, maar let ook op gezondheid en comfort, anders spannen we het paard achter de wagen.”

Toekomst is nu

“Zo’n Boyan Slat met zijn Ocean cleaning technology brengt verandering in allerlei processen. De echte verandering komt van diegenen die gáán. Die inspireren anderen en brengen iets teweeg”, aldus Kranen. “Stel je voor, je staat met z’n allen op een randje. Een

stap over het randje is eng. Dan stapt iemand, DENNIS GRASDIJK Teamleider marketing en communicatie bij Groothuis Bouwgroep: ‘Ga de samenwerking aan in de keten, zoek de versterking. Ga van daaruit pionieren.’

nog een en dan volgen er meer. Leiderschap is nodig, alsook perspectief van de overheid. Het bewustzijn van het belang van duurzaamheid moet in alle lagen van organisaties doordringen.”

Grasdijk vertelt over een inspirerend praktijkvoorbeeld: “Samen met een bevlogen opdrachtgever zijn we op zoek naar een te slopen gebouw. Met zoveel mogelijk onderdelen daaruit bouwen we een nieuw pand.” Dit voorbeeld stemt de ondernemers positief voor de toekomst. Edelenbos: “Het is belangrijk je als ondernemer strategisch te positioneren, voorop lopen is belangrijk. Duurzaam is de nieuwe standaard.” Hoeijenbosch: “Falen mag, het is de snelste manier van leren.” <

FREEK KRANEN Pionier Energietransitie en regiomanager Zwolle bij Pioneering:

‘Wordt geen prater die praat over dingen die doeners doen. We hebben doeners

nodig.’

ANDRÉ EDELENBOS Commercieel directeur Moekotte Groep:

‘We hebben straks handjes nodig om al die plannen uit te voeren. Denk aan scholing en opleiding van technisch personeel. Werk hierin samen met andere bedrijven.’