Krzysztof Komendarek-Tymendorf – Quantum of Silence

QUANTUM OF SILENCE

Krzysztof Komendarek-Tymendorf

1 1

HEINRICH IGNAZ FRANZ BIBER (1644-1704)

01 Passacaglia for solo violin, from Mystery (Rosary) Sonatas, C105 (1676) 08’08

ARAM ILICH KHACHATURIAN (1903-1978)

02 Sonata-Song, for viola solo (1976)

TADEUSZ DIXA (b. 1983)

03 Elegy, for solo viola * (2020)

12’43 04’28

MACIEJ ZIMKA (b. 1989)

04 Strange Waves, for solo viola * (2020)

05’17

KAMIL CIEŚLIK (b. 1991)

05 Impression, for solo viola * (2020)

04’29

MAGDALENA KURDZIEL (b. 1996)

06 Summer Evening, for solo viola * (2020)

03’26

MAREK CZERNIEWICZ (b. 1974)

07 I Play Alone in the Garden of the South, for solo viola * (2020)

KRZYSZTOF PENDERECKI (1933-2020)

08 Tanz, for solo viola (2010) 09 Sarabande (J.S. Bach in memoriam), for solo viola (2000/01) 10 Cadenza, for solo viola (1984)

10’56 01’12 02’39 06’10

ANNA ROCŁAWSKA-MUSIAŁCZYK (b. 1987) 11 12 13 14

Space, for solo viola * (2020) I. Grave lugubre II. Andante con moto III. Allegretto ostinato IV. Largo misterioso

01’57 02’31 02’31 00’40

* Dedicated to Krzysztof Komendarek-Tymendorf

Total Play Time: 67’12 KRZYSZTOF KOMENDAREK-TYMENDORF viola

2 2

3 3

ENG

QUANTUM OF SILENCE is my second album for solo viola, which I would like to dedicate to aunt Eva Gudonis, sister Agnieszka Komendarek, Prof. Irena Albrecht and Dr. Marlena Wieczorek. The album title, which implies a sound where there is silence, a vacuum to be filled by music, alludes to my main idée fixe, namely creating music through my individual experience of time, that space between the notes.

This album presents pieces from three epochs: the Baroque, and the 20th and 21st centuries. The works from the 17th century are as expressive as the Sonata-Song by Khachaturian or the contemporary works on the album, created by distinguished Polish composers and dedicated to me. My performances of works

by Penderecki are a tribute to that most outstanding Polish composer in the year of his death.

While making this album, I reflected on musical time, concluding that what sets performers apart is their treatment of the time in between the notes. I endeavoured to evoke extreme emotions, from pain and longing to exhilaration and happiness, at times permeated with barbarism and even the grotesque.

Slowly, I discovered the souls of these composers and tried to understand their music as though I were creating it myself. I made every effort to capture the emotional charge in the recorded audio material as clearly and meticulously as possible.

Mozart is said to have claimed that “the music is not in the notes, but in the silence between”. Pablo Casals argued that true art lies not only in one’s ability to recreate the score, but in the ability to discern its proper meaning. Mahler believed that “what is best in music is not to be found in the notes”. The artist must find the music between the notes. This sense of nuance and rapture is what Couperin called âme or soul.

My aim is to present an interesting sense of musical time and varied viola colouration, as well as emotions, imagination, and phrasing from my soul. The album represents a journey: each note has a specific meaning; each phrase develops into an inspiring, coherent story. I invite listeners into my world: my musical vision and my sense of time.

Krzysztof Komendarek-Tymendorf

4 4

The viola was developed at the same time as the other members of the new violin family, no later than 1535, in northern Italy. The instrument has been the butt of many jokes, yet its warmth, depth and mellow timbre have made it a favourite of many composers, including Mozart, Dvořák, Hindemith and Britten. The viola was not generally treated as a solo instrument until the 20th century, before which it occupied an essential position in the string quartet and other ensembles, so in order to cover a wide chronological timespan this programme includes both arrangements of violin works, and original works composed for the instrument, many of them composed by contemporary Polish composers for Krzysztof Komendarek-Tymendorf to perform.

Heinrich Ignaz Franz Biber von Bibern (1644-1704) was born in Bohemia and excelled as a composer and a player of both the violin and the viola da gamba. Alongside his skill as a performer, Biber was adept at pleasing his patrons, and enjoyed several promotions during his career, earning a coveted ennoblement (becoming Biber von Bibern) in 1690.

An appendix to his celebrated Rosary (or Mystery) Sonatas, Biber’s Passacaglia (1676, originally for solo violin in G minor but heard here for viola in C minor) is founded on a descending four-note ground bass around which solemn, repeated figure the music becomes increasingly elaborate. Biber relished dazzling listeners with his virtuosic skill.

Charles Burney wrote: “Of all the players of the last [17th] century Biber seems to have been the best, and his solos are the most difficult and fanciful of any I have seen of the period.” Yet the Passacaglia, for all its ornate intricacy, never loses its gravitas.

The ground bass, like a noble procession, moves steadily onwards, anchoring the piece, unruffled by the curlicues entwined around it, and culminating in an ending of spacious radiance.

Like Biber, Christopher Simpson played the viola da gamba, and in the 17th century wrote down specific instructions about improvising around a ground bass. His words illuminate the structure of Biber’s Passacaglia: “The ground being played over, you may then break into crotchets and quavers... This done, and your ground beginning over again, you may then break it into division of a quicker motion... When you have prosecuted that manner of play so long as you think fitting, and shewed some command of hand; you may then fall off to slower descant or binding-notes, as you see cause, playing also sometimes loud or soft, to express humour and draw on attention. After this you may begin to play some skipping division... or what your present fancy or invention shall prompt you to do, changing still from one variety to another; for variety it is which chiefly pleaseth.”

Aram Ilich Khachaturian (1903-1978) was born in Georgia to an Armenian family. He grew up with folk music but received no formal musical education until he was 19, by which time he had moved to Moscow, where he studied at the Conservatory with Myaskovsky. He knew Prokofiev and Shostakovich and as a socialist was successful during Lenin’s rule, but was denounced by Stalin. Khachaturian’s classical Soviet training was balanced by his love of folk music from Armenia, Georgia, Azerbaijan and the Middle East. The intimate, almost timeless SonataSong or Sonata-pesnya (1976) for solo viola bridges the gap between Biber’s Passacaglia and the later music on this programme. It was the last of three works for solo strings (the other two being for violin and cello respectively); Khachaturian’s choice of viola was a tribute to Shostakovich’s last work, also

5 5

for viola and composed in 1975. The Sonata-Song would prove to be Khachaturian’s final work, too; he died a few years later. This cadenza-like piece refers to the wealth of folk styles to which the composer was devoted, with irregular rhythms and repeated notes and ornaments, as well as the prevalent use of adjacent notes, as the composer explained: “… these seconds come from the numerous sounds of folk instruments which I had heard as a child”; instruments such as the sazandartar, a type of long-necked lute; gyamancha, a traditional bowed string instrument, and an Armenian drum played with the hands or a stick.

Tadeusz Dixa (b. 1983) studied at the Academy of Music in Gdańsk, where he graduated in theory of music, composition and conducting. Since 2009 he has been working at his alma mater, currently as Assistant Professor in the Faculty of Composition.

Elegy (2020) for solo viola is an expressive miniature written for Krzysztof Komendarek-Tymendorf. Dixa’s vision for this piece was to demonstrate the viola’s capacity for varied textures, as well as the colouristic and emotional possibilities of the instrument. The Elegy’s moments of nostalgia and melancholy may be expressed with calmness and lyricism, or with what the composer describes as “dynamic dramaturgy”, depending on the emphasis of the performer.

Maciej Zimka (b. 1989) is an accordionist and composer who graduated from the Academy of Music in Kraków before forging a varied career. As a composer he won the Grand Prix at the VII International Composition Competition in Sanok, and since 2011 he has been involved with the Foundation for Art Forum, organising collaborative international cultural projects. Strange Waves (2020) was loosely inspired by natural phenomena that are, in the composer’s words, “often brutal and violent”. The stark contrasts

found in nature, from that violence and brutality to the softer undulations of sea and landscape, are funnelled by the composer into the very structure of this composition, which also features extreme dynamic contrasts and techniques that push the viola to its limits. The instrument is treated as a vibrant, living entity; a vessel for intense expression.

Kamil Cieślik (b. 1991) also studied in Gdańsk and has won numerous awards for his compositions.

Impression (2020) for viola solo is a concise, improvisatory meditation. The basis for the work is a three-note motif comprising the pitches F–D–F, which pervades a tripartite structure in which a contrasting central episode is framed by two parallel outer sections, creating an expressive arc. The central section is an energetic march, juxtaposed with freeform outer sections that are written without barlines and which possess a spontaneous but brooding character. The reprise is a slightly modified version of the first section.

Magdalena Kurdziel (b. 1996) was born in Żary and is a polymath who has specialised in performance on viola and bassoon, as well as the composition of solo, chamber and electroacoustic pieces. Summer Evening (2020) was inspired by the work of the American painter Edward Hopper. Kurdziel describes the piece as “an attempt to reflect history and emotions, but mainly the characteristic atmosphere that he creates. Hopper’s paintings are said to be similar to film frames, but the kind of ones that fill us with a feeling of melancholy.

The painter presents a man talking to a woman who seems to be absent; there is only darkness around them. We don’t know this couple’s story, but it seems like their paths are about to diverge. Perhaps it’s the last such summer evening for them.” Kurdziel sought to convey in her music the emotions she experienced

6 6

while admiring the painting. In parallel with Hopper’s immediate style, she has used conventional elements to create an immediate musical parallel. Kurdziel says of the painting’s inherent sense of loneliness: “In the present situation, in which we all isolate from the world, such feelings accompany us more often. This three minutes of viola solo is like a diary page describing one of those summer evenings.”

Like Tadeusz Dixa, Marek Czerniewicz (b. 1974) studied and now teaches at the Academy of Music in Gdańsk. I Play Alone in the Garden of the South (2020) is Czerniewicz’s first composition for viola solo, but forms part of a larger collection called In the Garden of the South that has been developing over a number of years. The composer relates that “the main, though not the only, impulse that initiated this cycle was a dream from a few years ago. In it, I walked alone through the interior of a deserted, feral baroque garden, full of bright palaces and fabulously beautiful flowers, intertwined, but also strangely blended with alien, wild plants and dark, oriental buildings.”

Czerniewicz “decided to convey the atmosphere of this fascinating place in music”, resulting in a piece that is saturated with a disturbing yet strangely compelling atmosphere, conjuring up a place to which the imagination longs to return.

Krzysztof Penderecki (1933-2020) was one of the greatest of all Polish composers. He wrote a handful of works for solo viola (some of them for violin or viola), of which we hear three. The first to be composed was the Cadenza of 1984, by which time Penderecki had moved on from the experimental string techniques used in his younger years and was immersed in a softer, neoRomantic style. A cadenza usually forms part of a solo concerto; it is a moment when the ensemble sits back and allows the soloist to dazzle the audience with a few

moments of fluid virtuosity. Here, Penderecki divorces the device from its original setting so that the solo viola may arrest our attention in a soulful monologue.

Yet there is a play-on-words early in the piece, too: an implied cadence, the viola ‘resolving’ an A-flat onto a G, its lowest pitch, before Penderecki unleashes a scalic motif that is developed with mesmerising skill.

Tanz (2010) was written for a young violin pupil and is a lively, folk-like fusion of study and encore piece.

The Sarabanda (2000-01) was a tribute to J.S. Bach and is a reworking of a movement from Penderecki’s Divertimento for solo cello (1994). The version for viola is dedicated to the violist-conductor Yuri Bashmet, and in 2006 it was used as a set piece at his eponymous viola competition in Moscow.

Anna Rocławska-Musiałczyk (b. 1987) composed Space (2020) for viola solo at the request of Krzysztof Komendarek-Tymendorf. Like Marek Czerniewicz, this was Anna Rocławska-Musiałczyk’s first composition for solo viola. The work’s title implies that ‘space’ is in itself a musical structure to be inhabited, in this case divided into four regions or sections, performed attacca. The first part of the piece is the longest and slowest, after which each section increases in pace, the composer ratcheting up tension until the acceleration is halted by the slow yet brief final section. The work explores the notion of musical space using different articulations and dynamics in a way that is open to the audience’s interpretation; the unique depth and timbres of the viola are exploited to create an ambiguous atmosphere, a stream-of-consciousness soliloquy that leaves the listener to imagine the next chapter of the story; the next realm of space to be explored.

Joanna Wyld

Text by Joanna Wyld / Odradek Records, LLC is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License. Permissions beyond the scope of this license may be available at www.odradek-records.com.

7 7

Krzysztof Komendarek-Tymendorf has been among the eminent Polish musicians of his generation for many years. He comes from a long line of musicians, including renowned composer Michał Kleofas Ogiński.

In 2012, Krzysztof graduated with honours from the Stanisław Moniuszko Academy of Music in Gdańsk in the Master’s viola class of Irena Albrecht. He honed his skills at the Universität für Musik und darstellende Kunst Wien with Wolfgang Klos and Ulrich Schönauer and at the Swedish National Orchestra Academy in Gothenburg. Aged 24, he began to teach at his alma mater, where he currently works as an Assistant Professor in viola and chamber music. He is regularly invited to give viola masterclasses and to adjudicate competitions.

Krzysztof is a laureate of many competitions and awards, winning First Prizes at the Macroregional Competition for Young Violists in Warsaw, the 25th Young Musician International Competition ‘Città di Barletta’ in Italy, and the Polish Rising Music Stars Competition. In 2016, he won the City of Gdańsk Award for Young Artists, the Gazeta Wyborcza Audience Award, and was made ambassador of the national Save the Music campaign.

Dziennik Bałtycki and Poland Press honoured him with the titles Personality of Pomerania and Personality of Gdańsk of the Year, 2016. In 2017, he was given the Distinguished for Polish Culture honorary award and received an award from the Minister of Culture and National Heritage.

Krzysztof made his debut as a soloist with the Polish Chamber Philharmonic Orchestra Sopot and as a chamber musician with oboist Tytus Wojnowicz. He has performed as soloist with many international orchestras, and developed his knowledge of chamber music with musicians such as Valentin Erben (Alban Berg Quartet), Peter Schuhmayer (Artis Quartet), the Apollon Musagète Quartet, and Quatuor Ebène. He is a founding member of the Balthus Quartet and Duo del Gesù, and has performed at numerous international festivals.

Krzysztof has been Artistic Director of the EURO Chamber Music Festival Gdańsk, Space Art Festival Warsaw, and Viva Viola Festivity. He has given over 20 world premieres, many of them dedicated to him.

8 8

9 9

DEU QUANTUM OF SILENCE ist mein zweites Album für Solobratsche, das ich Tante Eva Gudonis, Schwester Agnieszka Komendarek, Prof. Irena Albrecht und Dr. Marlena Wieczorek widmen möchte. Der Titel, der einen Klang impliziert, wo in Wirklichkeit Stille herrscht, ein Vakuum, das mit Musik angefüllt werden muss, spielt auf meine wichtigste idée fixe an, nämlich Musik durch meine individuelle Erfahrung von Zeit zu schaffen, jenem Raum zwischen den Noten.

Dieses Album präsentiert Stücke aus drei Epochen: dem Barock sowie dem 20. und 21. Jahrhundert.

Die Werke aus dem 17. Jahrhundert sind ebenso ausdrucksstark wie der Sonata-Song von Khachaturian oder die zeitgenössischen Werke, die von bedeutenden polnischen Komponisten geschaffen und mir gewidmet wurden. Meine Aufführungen der Werke von Penderecki sind eine Hommage an diesen herausragenden polnischen Komponisten im Jahr seines Todes.

Während der Entstehung dieser CD habe ich über die musikalische Zeit nachgedacht und bin zu dem Schluss gekommen, dass das, was die Interpreten auszeichnet, ihre Behandlung der Zeit zwischen den Noten ist. Ich bemühte mich, extreme Emotionen hervorzurufen, von Schmerz und Sehnsucht bis hin zu Heiterkeit und Glück, zuweilen durchdrungen von Rohheit und sogar Groteske.

Langsam erkannte ich die Seelen dieser Komponisten und versuchte, ihre Musik so zu verstehen, als würde ich sie selbst schaffen. Ich bemühte mich sehr, die emotionale Botschaft in dem aufgenommenen Audiomaterial so klar und akribisch wie möglich einzufangen.

Mozart soll behauptet haben, dass „die Musik nicht in den Noten ist, sondern in der Stille dazwischen”.

Pablo Casals argumentierte, dass wahre Kunst nicht nur in der Fähigkeit liegt, die Partitur abzuspielen, sondern darin, ihre eigentliche Bedeutung zu erkennen. Mahler glaubte, dass „das Beste der Musik nicht in den Noten zu finden ist”. Der Künstler muss die Musik zwischen den Noten finden. Dieser Sinn für Nuancen und Entrückung ist das, was Couperin âme oder Seele nannte.

Mein Ziel ist es, ein deutliches Gespür für die musikalische Zeit und eine abwechslungsreiche Klangfärbung der Viola zu entwickeln sowie Emotionen, Vorstellungskraft und Phrasierung aus meiner Seele heraus darzustellen. Die CD stellt eine Reise dar: jede Note hat eine bestimmte Bedeutung, jede Phrase entwickelt sich zu einer inspirierenden, schlüssigen Geschichte. Ich lade die Zuhörer in meine Welt ein: meine musikalische Vision und mein Zeitgefühl.

Krzysztof Komendarek-Tymendorf 10 10

Die Viola wurde zur gleichen Zeit wie die anderen Mitglieder der neuen Geigenfamilie, spätestens 1535, in Norditalien entwickelt. Das Instrument war das Objekt manchen Gespötts, doch seine Wärme, Tiefe und seine weiche Klangfarbe haben es zu einem Favoriten vieler Komponisten gemacht, darunter Mozart, Dvořák, Hindemith und Britten. Die Bratsche wurde erst im 20. Jahrhundert allgemein als Soloinstrument behandelt; davor nahm sie eine wesentliche Stellung im Streichquartett und anderen Ensembles ein, so dass dieses Programm, um eine breite chronologische Zeitspanne abzudecken, sowohl Bearbeitungen von Violinwerken als auch für das Instrument komponierte Originalwerke enthält, von denen viele von zeitgenössischen polnischen Komponisten für die Aufführung durch Krzysztof Komendarek-Tymendorf komponiert wurden.

Heinrich Ignaz Franz Biber von Bibern (16441704) wurde in Böhmen geboren und zeichnete sich als Komponist und Spieler sowohl der Violine als auch der Viola da Gamba aus. Neben seinen Fähigkeiten als Interpret verstand es Biber, seine Gönner zufriedenzustellen, und er erfreute sich im Laufe seiner Karriere mehrerer Beförderungen, die ihm 1690 den begehrten Adelstitel (Biber von Bibern) einbrachten. Als Anhang zu seinen gefeierten Rosenkranzsonaten (oder Mysteriensonaten) basiert Bibers Passacaglia (1676, ursprünglich für Solo-Violine in G-Moll, hier aber für Viola in C-Moll zu hören) auf einem absteigenden Grundbass mit vier Tönen, um den herum die feierliche, wiederholte Tonfolge der Musik immer ausgefeilter wird. Biber begeisterte die Zuhörer mit seinem virtuosen Können. Charles Burney schrieb: „Von allen Spielern des letzten [17.]

Jahrhunderts scheint Biber der beste gewesen zu sein, und seine Soli sind die schwierigsten und phantasievollsten, die ich aus dieser Zeit gesehen habe”. Dennoch verliert die Passacaglia trotz aller kunstvollen Feinheiten nie an Tiefe. Der Grundbass bewegt sich wie eine noble Prozession stetig vorwärts, verankert das Stück, unbeeindruckt von den ihn umschlingenden Schnörkeln, und gipfelt in einem Ende von weiträumiger Ausstrahlung.

Wie Biber spielte Christopher Simpson Viola da Gamba und schrieb im 17. Jahrhundert spezifische Anweisungen zur Improvisation für einen Grundbass auf. Seine Worte beleuchten die Struktur von Bibers Passacaglia: „Wird der Basso ostinato gespielt, kann man ihn dann in Viertel- und Achtelnoten zerlegen...

Wird er dann erneut gespielt, kann man ihn in noch kleinere Werte aufteilen... Dieses kann so lange verfolgt werden, bis eine gewisse Beherrschung der Hand erreicht wird. Danach kann man mit langsameren Diskant- oder gebundenen Tönen fortfahren und auch manchmal laut oder leise spielen, um Humor auszudrücken und Aufmerksamkeit zu erregen.

Danach kann wieder unterteilt werden... oder was auch immer die Phantasie einem vorschreibt, wobei ständig von einem Verfahren ins andere gewechselt werden kann.”

Aram Ilich Khachaturian (1903-1978) wurde in Georgien als Sohn einer armenischen Familie geboren. Er wuchs mit Volksmusik auf, erhielt aber keine formale musikalische Ausbildung, bevor er 19 Jahre alt war. Dann zog er nach Moskau, wo er am Konservatorium bei Myaskovsky studierte.

11 11

Er kannte Prokofjew und Schostakowitsch und war als Sozialist während Lenins Regierung erfolgreich, wurde aber von Stalin denunziert. Khatschaturians klassische sowjetische Ausbildung wurde durch seine Liebe zur Volksmusik aus Armenien, Georgien, Aserbaidschan und dem Nahen Osten ausgeglichen. Der intime, fast zeitlose SonataSong oder Sonata-pesnya (1976) für Solobratsche schlägt eine Brücke zwischen Bibers Passacaglia und der späteren Musik dieser CD. Es war das letzte von drei Werken für Solostreicher (die beiden anderen sind für Violine bzw. Violoncello); Khachaturians Wahl der Bratsche war eine Hommage an Schostakowitschs letztes Werk, ebenfalls für Bratsche, komponiert 1975. Auch Sonata-Song sollte sich als das letzte Werk Khatschaturians erweisen; er starb einige Jahre später. Dieses kadenzartige Stück bezieht sich auf den Reichtum der Volksmusikstile, denen sich der Komponist widmete, mit unregelmäßigen Rhythmen und wiederholten Noten und Verzierungen, sowie auf die vorherrschende Verwendung von Nebennoten, wie der Komponist erklärte: „... diese Sekunden kommen von den zahlreichen Klängen der Volksinstrumente, die ich als Kind gehört hatte”, Instrumente wie das Sazandartar, eine Art Langhalslaute, Gyamancha, ein traditionelles Streichinstrument, und eine armenische Trommel, die mit den Händen oder einem Stock gespielt wird.

Tadeusz Dixa (geb. 1983) studierte an der Musikakademie in Gdańsk Musiktheorie, Komposition und Dirigieren. Seit 2009 arbeitet er an seiner Universität, derzeit als Assistenzprofessor an der Fakultät für Komposition. Die Elegy (Elegie, 2020) für Bratsche solo ist eine ausdrucksstarke

Miniatur, die für Krzysztof Komendarek-Tymendorf geschrieben wurde. Dixas Vision für dieses Stück war es, die Fähigkeit der Bratsche zu vielfältigen Texturen sowie die klangfarblichen und emotionalen Möglichkeiten des Instruments aufzuzeigen. Die nostalgischen und melancholischen Momente der Elegie können je nach Schwerpunkt des Interpreten mit Gelassenheit und Lyrik oder mit dem, was der Komponist als „dynamische Dramaturgie” bezeichnet, ausgedrückt werden.

Maciej Zimka (geb. 1989) ist Akkordeonist und Komponist, der die Musikakademie in Krakau absolvierte, bevor er eine vielseitige Karriere einschlug. Als Komponist gewann er den Großen Preis beim VII. Internationalen Kompositionswettbewerb in Sanok, und seit 2011 engagiert er sich bei dem Foundation for Art Forum, das gemeinsame internationale Kulturprojekte organisiert. Strange Waves (2020) wurde in gewisser Weise von Naturphänomenen inspiriert, die in den Worten des Komponisten „oft brutal und gewalttätig” sind. Die starken Kontraste in der Natur, von dieser Gewalt und Brutalität bis hin zu den weicheren Wellen von Meer und Landschaft, werden vom Komponisten in die eigentliche Struktur dieser Komposition gelenkt, die auch extreme dynamische Kontraste und Techniken aufweist, welche die Bratsche an ihre Grenzen bringen. Das Instrument wird als eine pulsierender, lebendiger Körper behandelt; ein Gefäß für intensiven Ausdruck.

Kamil Cieślik (geb. 1991) studierte ebenfalls in Gdańsk und hat für seine Kompositionen zahlreiche Preise erhalten. Impression (2020) für Viola solo ist eine prägnante, improvisatorische

12 12

Meditation. Grundlage des Werkes ist ein Drei-TonMotiv mit den Tonhöhen F-D-F, das eine dreiteilige Struktur erzeugt, in der ein kontrastierender zentraler Abschnitt von zwei äußeren eingerahmt wird, wodurch ein expressiver Bogen entsteht.

Der Mittelteil ist ein energischer Marsch, dem frei geformte Außenteile gegenüberstehen, die ohne Taktstriche geschrieben sind und einen spontanen, aber unruhigen Charakter besitzen. Die Reprise ist eine leicht modifizierte Fassung des ersten Abschnitts.

Magdalena Kurdziel, geboren 1996 in Żary, ist eine Universalgelehrte, die sich auf Bratsche und Fagott sowie auf die Komposition von Solo-, Kammerund elektroakustischen Stücken spezialisiert hat.

Summer Evening (2020) wurde durch das Werk des amerikanischen Malers Edward Hopper inspiriert.

Kurdziel beschreibt das Stück als „einen Versuch, Geschichte und Emotionen, vor allem aber die von ihm geschaffene charakteristische Atmosphäre zu reflektieren. Hoppers Gemälde sollen ähnlich wie Einzelbilder im Film sein, aber solche, die uns mit einem Gefühl der Melancholie erfüllen. Der Maler stellt einen Mann dar, der mit einer Frau spricht, die abwesend wirkt; um sie herum ist nur Dunkelheit. Wir kennen die Geschichte dieses Paares nicht, aber es scheint, als würden sich ihre Wege bald trennen. Vielleicht ist es für sie der letzte Sommerabend dieser Art”. Kurdziel versuchte, in ihrer Musik die Emotionen zu vermitteln, die sie beim Betrachten dieses Gemäldes empfand. Parallel zu Hoppers unmittelbarem Stil hat sie konventionelle Elemente verwendet, um eine direkte musikalische Parallele zu schaffen. Kurdziel sagt über das von dem Gemälde ausgehende Gefühl der Einsamkeit: „In der gegenwärtigen Situation, in der wir uns

alle von der Welt isolieren, begleiten uns solche Gefühle öfter. Dieses dreiminütige Bratschensolo ist wie eine Tagebuchseite, die einen dieser Sommerabende beschreibt”.

Wie Tadeusz Dixa studierte und lehrt Marek Czerniewicz (geb. 1974) an der Musikakademie in Gdańsk. I Play Alone in the Garden of the South (Ich spiele allein im Garten des Südens, 2020) ist Czerniewicz’ erste Komposition für Soloviola, ist aber Teil einer größeren Sammlung mit dem Titel In the Garden of the South, die über mehrere Jahre hinweg entstanden ist. Der Komponist erzählt, dass „der Hauptimpuls, wenn auch nicht der einzige, der diesen Zyklus initiierte, auf einen Traum von vor einigen Jahren zurückgeht. Darin ging ich allein durch einen verlassenen, verwilderten Barockgarten voll prächtiger Paläste und märchenhaft schöner Blumen, ineinander verschlungen, aber auch seltsam vermischt mit fremden, wilden Pflanzen und dunklen, orientalischen Gebäuden.“ Czerniewicz „beschloss, die Stimmung dieses faszinierenden Ortes musikalisch zu vermitteln”, was zu einem Stück führte, das von einer verstörenden, aber seltsam bezwingenden Atmosphäre durchdrungen ist und einen Ort heraufbeschwört, an den sich die Phantasie zurückzukehren sehnt.

Krzysztof Penderecki (1933-2020) war einer der größten aller polnischen Komponisten. Er schrieb eine Handvoll Werke für Solobratsche (einige davon für Violine oder Viola), von denen wir hier drei hören. Das erste, das er komponierte, war die Cadenza von 1984, als Penderecki sich von den experimentellen Saitentechniken seiner jüngeren Jahre entfernt hatte und in einen weicheren, neoromantischen

13 13

Stil eintauchte. Eine Kadenz ist normalerweise Teil eines Solokonzerts; es ist ein Moment, in dem sich das Ensemble zurücklehnt und dem Solisten erlaubt, das Publikum mit Momenten überströmender Virtuosität zu beeindrucken.

Hier trennt Penderecki sein Spiel von seiner ursprünglichen Einstellung, so dass die Solobratsche unsere Aufmerksamkeit in einem gefühlvollen Monolog fesseln kann. Doch es gibt auch ein Wortspiel zu Beginn des Stücks: eine angedeutete Kadenz, mit Auflösung eines As in ein G, den tiefsten Ton, bevor Penderecki einer Tonleiter ähnliches Motiv entfesselt, das mit hypnotisierender Geschicklichkeit entwickelt wird. Tanz (2010) wurde für einen jungen Geigenschüler geschrieben und ist eine lebendige, volkstümliche Verschmelzung aus Studie und Zugabe-Stück. Die Sarabanda (2000-2001) war eine Hommage an J.S. Bach und ist eine Neubearbeitung eines Satzes aus Pendereckis Divertimento für Solocello (1994).

Die Fassung für Bratsche ist dem Bratschisten und Dirigenten Yuri Bashmet gewidmet und wurde 2006 als Pflichtstück bei seinem gleichnamigen Bratschenwettbewerb in Moskau verwendet.

Anna Rocławska-Musiałczyk (geb. 1987) komponierte Space (2020) für Soloviola auf Wunsch von Krzysztof Komendarek-Tymendorf.

Wie bei Marek Czerniewicz war dies die erste Komposition von Anna Rocławska-Musiałczyk für Solobratsche. Der Titel des Werkes legt nahe, dass der „Raum” an sich eine zu belebende musikalische Struktur ist, die in diesem Falle in vier Abschnitte unterteilt ist, die attacca aufgeführt werden. Der erste Teil des Stückes ist der längste und langsamste; danach nimmt jeder Abschnitt an Tempo zu, wobei die Komponistin die Spannung so lange erhöht, bis die Beschleunigung durch den langsamen, aber kurzen Schlussabschnitt gestoppt wird. Das Werk erforscht den Begriff des musikalischen Raums unter Verwendung verschiedener Artikulationen und Dynamiken auf eine Art und Weise, die die Deutung dem Zuhörer überlässt. Die einzigartige Tiefe und die Klangfarben der Bratsche werden genutzt, um eine mehrdeutige Atmosphäre zu schaffen, einen bewusstseins-durchströmten Monolog, der dem Zuhörer überlässt, sich die Geschichte des nächsten Kapitels selbst auszumalen, den nächsten Bereich des Raumes, den es zu erforschen gilt.

Joanna Wyld

Autor des Textes Joanna Wyld (Übers. Antonio Gómez Schneekloth) / Odradek Records, LLC ist im Besitz einer Creative CommonsNamensnennung-Keine Bearbeitungen-4.0 Internationalen Lizenz. Genehmigungen, die über den Geltungsrahmen dieser Lizenz hinausgehen, kann man bei www.odradek-records.com erhalten.

14 14

Krzysztof Komendarek-Tymendorf gehört seit vielen Jahren zu den herausragenden polnischen Musikern seiner Generation. Er stammt aus einer langen Reihe von Musikern, darunter der renommierte Komponist Michał Kleofas Ogiński. Im Jahr 2012 schloss Krzysztof sein Studium an der Stanisław Moniuszko Academy of Music in Gdańsk in der Meisterklasse für Bratsche von Irena Albrecht mit Auszeichnung ab.

Sein Können verfeinerte er an der Universität für Musik und darstellende Kunst Wien bei Wolfgang Klos und Ulrich Schönauer sowie an der Schwedischen National Orchester Akademie in Göteborg. Mit 24 Jahren begann er, an seiner Alma Mater zu unterrichten, wo er derzeit als Assistenzprofessor für Viola und Kammermusik arbeitet. Er wird regelmäßig eingeladen, Meisterkurse für Bratsche abzuhalten und an Wettbewerben teilzunehmen.

Krzysztof ist Preisträger zahlreicher Wettbewerbe und gewann erste Preise beim Macroregional Competition for Young Violists in Warsaw, bei der 25th Young Musician International Competition ‚Città di Barletta‘ in Italien und beim polnischen Wettbewerb „Polish Rising Music Stars Competition”. Im Jahr 2016 gewann er den Preis der Stadt Gdańsk für junge Künstler, den Publikumspreis der Gazeta Wyborcza und wurde zum Botschafter der nationalen Kampagne Save the Music ernannt. Dziennik Bałtycki und Poland Press zeichneten ihn mit den Titeln „Persönlichkeit Pommerns” und „Persönlichkeit von Gdańsk des Jahres 2016” aus. Im Jahr 2017 erhielt er den Ehrenpreis Distinguished for Polish Culture und wurde vom Kulturminister ausgezeichnet.

Krzysztof gab sein Debüt als Solist mit der Polnischen Kammerphilharmonie Sopot und als Kammermusiker mit dem Oboisten Tytus Wojnowicz. Er trat als Solist mit vielen internationalen Orchestern auf und vertiefte seine Kenntnisse der Kammermusik mit Musikern wie Valentin Erben (Alban Berg Quartett), Peter Schuhmayer (Artis Quartett), dem Apollon Musagète Quartett und dem Quatuor Ebène. Er ist Gründungsmitglied des Balthus-Quartetts und des Duo del Gesù und ist bei zahlreichen internationalen Festivals aufgetreten.

Krzysztof war künstlerischer Leiter des Euro Chamber Music Festival Gdańsk, des Space Art Festival Warsaw und der Viva Viola Festivity. Er hat über 20 Werke uraufgeführt, von denen viele ihm gewidmet sind.

15 15

16 16

POL

QUANTUM OF SILENCE to mój drugi album na altówkę solo, który pragnę zadedykować cioci Ewie Gudonis, siostrze Agnieszce Komendarek, prof. Irenie Albrecht oraz dr Marlenie Wieczorek. Tytuł albumu sugeruje dźwięk tam, gdzie jest cisza – próżnię, którą ma wypełnić muzyka – i w ten sposób nawiązuje do mojej głównej idée fixe, czyli tworzenia muzyki poprzez indywidualne doświadczanie czasu, tej przestrzeni pomiędzy nutami.

Na płycie znajdują się utwory z trzech epok: baroku oraz XX i XXI wieku. Zamieszczony na płycie utwór z XVII wieku jest równie wyrazisty, jak Sonata-Pieśń Arama Chaczaturiana czy współczesne dzieła, napisane przez wybitnych polskich kompozytorów i właśnie mnie zadedykowane. Moje wykonania utworów Pendereckiego stanowią hołd złożony temu najwybitniejszemu polskiemu kompozytorowi nagrane w roku jego śmierci.

Tworząc ten album, zastanawiałem się nad czasem muzycznym i doszedłem do wniosku, że to, co wyróżnia wykonawców, to ich podejście do czasu pomiędzy nutami. Starałem się wywołać skrajne emocje, od bólu i tęsknoty po radość i szczęście, niekiedy przesiąknięte barbarzyństwem, a nawet groteską.

Powoli odkrywałem dusze tych kompozytorów, próbowałem też zrozumieć ich muzykę tak, jakbym sam ją tworzył. Starałem się uchwycić ładunek emocjonalny w nagranym materiale audio tak wyraźnie i skrupulatnie, jak to tylko możliwe.

Mozart twierdził, że „muzyką nie są wyłącznie same nuty, lecz czas oraz cisza między nimi”. Pablo Casals mawiał, że „nie sztuką jest odgrywać wyłącznie nuty, ale właściwe ich znaczenie, w odpowiednim kontekście i z odpowiednim sensem”. Mahler uważał, że „to, co najlepsze jest w muzyce, tego nie znajdziemy tylko w nutach”. Artysta musi odnaleźć muzykę pomiędzy nutami. To poczucie niuansu i uniesienia to to, co Couperin nazwał âme, czyli duszą.

Za cel postawiłem sobie, by pokazać interesujący czas muzyczny i zróżnicowaną kolorystykę altówki, a także emocje, wyobraźnię i frazowanie z duszą. Cały album to podróż, gdzie każda nuta ma konkretny sens; każda fraza przekształca się w inspirującą, konsekwentną i spójną opowieść. Zapraszam słuchaczy do mojego świata: mojej wizji muzycznej i autorskiego poczucia czasu.

Krzysztof Komendarek-Tymendorf

17 17

Altówkę skonstruowano w tym samym czasie, co pozostałych członków rodziny skrzypiec, nie później niż w 1535 roku w północnych Włoszech. Instrument stał się przedmiotem wielu żartów, jednak ciepła, głęboka i łagodna barwa jego dźwięku sprawiły, że stał się ulubionym instrumentem wielu kompozytorów, w tym Mozarta, Dvořáka, Hindemitha i Brittena.

Altówki na ogół nie traktowano jako instrument solowy aż do XX wieku. Wcześniej zajmowała ona istotną pozycję w kwartecie smyczkowym i innych ansamblach. Dlatego też, aby przedstawić szeroką chronologię czasową, program zawarty na płycie obejmuje zarówno aranżacje utworów skrzypcowych, jak i oryginalne utwory skomponowane na ten instrument, z których wiele zostało napisanych przez współczesnych polskich kompozytorów specjalnie dla Krzysztofa Komendarka-Tymendorfa.

lubował się w olśniewaniu słuchaczy swym kunsztem wirtuozerskim. Charles Burney napisał: „Spośród wszystkich wykonawców ubiegłego [XVII] wieku Biber jawi się jako najlepszy, a jego sola jako najtrudniejsze i najbardziej wymyślne ze wszystkich, jakie mi przyszło oglądać w tym okresie”. A jednak Passacaglia, mimo wszystkich swych misternych zawiłości, bynajmniej nie traci powagi charakteru. Basso ostinato, zakotwiczając utwór, sunie miarowo niczym szlachetny korowód, niewzruszony splecionymi wokół niego zawijasami, ku zakończeniu w przestrzennym blasku.

Heinrich Ignaz Franz Biber von Bibern (16441704) urodził się w Czechach i doskonalił w kompozycji oraz grze zarówno na skrzypcach, jak i na Violi da gamba. Oprócz umiejętności koncertowych, Biber miał bezsprzeczny dar pozyskiwania sympatii patronów i w swojej karierze cieszył się wieloma awansami, a w 1690 roku uzyskał upragnione szlachectwo (i stał się Biberem von Bibern). Passacaglia Bibera (1676, pierwotnie na skrzypce solo g-moll, ale tutaj można posłuchać utworu w tonacji c-moll na altówkę), czyli dodatek do jego słynnych Sonat Różańcowych (lub Misteryjnych), oparta jest na opadającym czterodźwięku basso ostinato. Muzyka towarzysząca tej uporczywie powracającej uroczystej figurze nabiera coraz to bardziej wyrafinowanego charakteru. Biber

“Kiedy pierwej temat odgrywać zakończysz, rzucić się możesz w wir ćwierćnut i ósemek...

Gdy to już odfajkowane i temat na nowo się poczyna, można go śmiało wprawić w ruch szybszy dyminucją... Pograwszy już tem sposobem czas jakiś, wedle uznania własnego, byle by jakiej zwinności dłoni dać dowód, można tedy zejść w tempo wolniejszego dyszkontu lub związać nuty jako ligaturą, gdy podle tego uwidzisz przyczynę, dźwiękiem czasem głośniejszym a czasem delikatnym humorowi dając wyraz i uwagę słuchających zwracać. Natanczas przejść można w skoczną dyminucję... albo co ci tam fantazja czy własny koncept podsunie, zmieniając bez ustanku z jednego sposobu w drugi; boć to właśnie rozmaitość wszelaka, co nadzwyczaj cieszy”.

Podobnie jak Biber, Christopher Simpson grał na Violi da gamba, a w XVII wieku spisał konkretne instrukcje dotyczące improwizacji na temat owego basso ostinato. Jego słowa naświetlają strukturę Passacaglii Bibera:

18 18

Aram Ilich Chaczaturian (1903-1978) urodził się w Gruzji w rodzinie ormiańskiej. Wychowywał się z muzyką ludową, ale formalnego wykształcenia muzycznego nie otrzymał aż do 19 roku życia, kiedy to przeniósł się do Moskwy, gdzie studiował w Konserwatorium u Miaskowskiego.

Znał Prokofiewa i Szostakowicza, a jako socjalista odnosił sukcesy za rządów Lenina, ale przez Stalina został potępiony. Klasyczne sowieckie wykształcenie Chaczaturiana równoważyła jego miłość do muzyki ludowej z Armenii, Gruzji, Azerbejdżanu i Bliskiego Wschodu. Intymna, niemal ponadczasowa Sonata-Song (Sonata-Pieśń, 1976) na altówkę solo wypełnia lukę między Passacaglią Bibera a późniejszą muzyką z tego programu. Był to ostatni z trzech utworów na smyczki solo (dwa pozostałe napisane są odpowiednio na skrzypce i wiolonczelę); wybór altówki przez Chaczaturiana stanowił hołd złożony ostatniemu utworowi Szostakowicza, również na altówkę i skomponowanemu w 1975 roku.

Sonata-Pieśń także okazała się być ostatnim dziełem Chaczaturiana, który zmarł kilka lat później. Utwór ten przypominający kadencję wirtuozowską (cadenza) nawiązuje do bogactwa stylów ludowych, do których kompozytor był nader przywiązany – do ich nieregularnych rytmów, powtarzających się nut i ozdobników, a także do częstego korzystania z sąsiednich nut, jak wyjaśniał sam kompozytor: „…te sekundy pochodzą z brzmienia wielu instrumentów ludowych, które słyszałem w dzieciństwie”; instrumentów takich jak sazandartar, rodzaj lutni o długiej szyjce; kamancheh, tradycyjny instrument smyczkowy i ormiański bęben, na którym gra się rękami lub kijem.

Tadeusz Dixa (ur. 1983) studiował w Akademii Muzycznej w Gdańsku, gdzie ukończył studia w zakresie teorii muzyki, kompozycji i dyrygentury.

Od 2009 roku pracuje na macierzystej uczelni, obecnie jako adiunkt w Katedrze Kompozycji.

Elegy (Elegia, 2020) na altówkę solo to wyrazista miniatura napisana dla Krzysztofa KomendarkaTymendorfa. W swojej wizji tego utworu Dixa chciał pokazać potencjał altówki w zakresie różnicowania faktur, a także oddania kolorystyki i emocji. Chwile nostalgii i melancholii, które odnajdujemy w Elegii mogą być wyrażone ze spokojem i liryzmem lub tym, co kompozytor określa jako „dramaturgię dynamiczną”, w zależności od tego, na co wykonawca kładzie nacisk.

Maciej Zimka (ur. 1989) jest akordeonistą i kompozytorem, który ukończył Akademię Muzyczną w Krakowie. Jako kompozytor zdobył Grand Prix na VII Międzynarodowym Konkursie Kompozytorskim w Sanoku, a od 2011 roku związany jest z Fundacją Art Forum, gdzie współorganizuje międzynarodowe projekty kulturalne. Strange Waves (Dziwne fale, 2020) to utwór luźno inspirowany zjawiskami naturalnymi, które, jak mówi kompozytor, są „często brutalne i gwałtowne”. Znalezione w przyrodzie ostre kontrasty, począwszy od wspomnianej przemocy i brutalności, a skończywszy na delikatnych falowaniach morza i krajobrazu, kompozytor wprowadza w samą strukturę kompozycji – również ją cechują ekstremalne kontrasty dynamiczne i techniki, które doprowadzają altówkę do granic możliwości. Instrument traktuje się tu jak wibrujący życiem byt, jak środek służący intensywnej ekspresji.

19 19

Kamil Cieślik (ur. 1991) również studiował w Gdańsku i jest laureatem licznych nagród za kompozycje. Impresja (2020) na altówkę solo to zwięzła, improwizowana medytacja.

Podstawę dzieła stanowi trójdźwiękowy motyw (F-D-F) wpleciony w trójdzielną strukturę, w której kontrastujący epizod centralny ujmują w ramy dwie równoległe części zewnętrzne, tworząc wyrazisty łuk. Część środkowa – energiczny marsz – zestawiony jest z częściami zewnętrznymi, napisanymi bez kresek taktowych, o formie swobodnej i żywiołowym charakterze, acz ze złowieszczą nutą. Repryza stanowi nieco zmodyfikowaną wersję części pierwszej.

Magdalena Kurdziel (ur. 1996) urodziła się w Żarach. To osoba wszechstronnie uzdolniona, specjalizująca się w wykonaniach utworów na altówkę i fagot, a także w komponowaniu utworów solowych, kameralnych i elektroakustycznych.

Inspiracją do powstania Summer Evening (Letni Wieczór, 2020) była twórczość amerykańskiego malarza Edwarda Hoppera. Kurdziel określa utwór jako „próbę odzwierciedlenia historii i emocji, ale przede wszystkim charakterystycznej atmosfery, jaką tworzy artysta. O obrazach Hoppera mówi się, że są podobne do kadrów filmowych, ale takich, które napawają nas uczuciem melancholii.

Malarz przedstawia mężczyznę pogrążonego w rozmowie z kobietą, która zdaje się być nieobecna; otacza ich wyłącznie ciemność.

Nie znamy historii tej pary, ale wygląda na to, że ich drogi właśnie się rozchodzą. Może to ich ostatni wspólny letni wieczór.” W swojej muzyce Kurdziel starała się przekazać emocje, których doznała podziwiając obraz. Analogicznie

do bezpośredniej stylistyki zastosowanej przez Hoppera, kompozytorka wykorzystała konwencjonalne elementy tworząc równie bezpośrednią muzyczną paralelę. Kurdziel mówi o właściwym obrazowi poczuciu samotności: „W obecnej sytuacji, kiedy wszyscy izolujemy się od świata, takie uczucia towarzyszą nam częściej. Te trzy minuty altówki solo są jak strona z pamiętnika opisująca jeden taki letni wieczór”.

Podobnie jak Tadeusz Dixa, Marek Czerniewicz (ur. 1974) studiował i obecnie wykłada w gdańskiej Akademii Muzycznej. I Play Alone in the Garden of the South (Gram samotnie w Ogrodzie Południa, 2020) jest pierwszą kompozycją Czerniewicza na altówkę solo, ale stanowi część większego, opracowywanego od wielu lat zbioru pt. In the Garden of the South.

Kompozytor wspomina, że głównym, choć nie jedynym, impulsem, który dał początek temu cyklowi, był sen sprzed kilku lat. Szedł w nim „samotnie przez opustoszały, zapuszczony ogród barokowy, pełen lśniących pałaców i bajecznie pięknych kwiatów. Zdziczałe rośliny przeplatały się, ale też dziwnie wtapiały w osobliwe, orientalne budowle”. Czerniewicz „postanowił oddać klimat tego fascynującego miejsca w muzyce”, czego efektem jest utwór przesycony niepokojącą, lecz dziwnie zniewalającą atmosferą, gdzie miejsce, do którego wyobraźnia pragnie wrócić, pojawia się jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki.

Krzysztof Penderecki (1933-2020) był jednym z największych polskich kompozytorów. Napisał kilka utworów na altówkę solo (niektóre z nich na skrzypce lub altówkę), z czego na płycie

20 20

usłyszymy trzy. Jako pierwsza powstała Cadenza – w 1984 roku. Do tego czasu Penderecki odszedł już od eksperymentalnych technik smyczkowych stosowanych przez niego w młodości i zagłębił się w łagodniejszym, neoromantycznym stylu. Cadenza stanowi zwykle część koncertu solowego; jest to moment, w którym zespół zasiada z powrotem i pozwala soliście olśnić publiczność kilkoma chwilami płynnej wirtuozerii. Tutaj Penderecki odrywa instrument od jego pierwotnego ustawienia, by solowa altówka mogła przykuć naszą uwagę uduchowionym monologiem.

Ale i we wcześniejszej części utworu pojawia się gra słów: kadencja implikowana, altówka „przeobraża” tonację As w G, aż do najniższej wartości, nim Penderecki nie wyzwoli motywu skali, który rozwija z hipnotyzującym wręcz kunsztem. Tanz (2010) został napisany dla młodego skrzypka, ucznia kompozytora, i stanowi połączenie studiów nad formą i powracających znanych motywów o żywiołowym, ludowym charakterze.

Sarabanda (2000-01) była hołdem złożonym dla J.S. Bacha i jest przeróbką ogniwa z Divertimento na wiolonczelę solo (1994) Pendereckiego. Wersja na altówkę dedykowana jest altowioliście i dyrygentowi zarazem, Yuri’emu Bashmetowi, a w 2006 roku

została wykorzystana jako utwór obowiązkowy w poświęconym temu muzykowi konkursie altówkowym w Moskwie.

Anna Rocławska-Musiałczyk (ur. 1987) skomponowała Space (Przestrzeń, 2020) na altówkę solo na zamówienie Krzysztofa Komendareka-Tymendorfa. Podobnie jak w przypadku Marka Czerniewicza, była to pierwsza kompozycja Anny Rocławskiej-Musiałczyk na altówkę solo. Tytuł utworu sugeruje, że „przestrzeń” sama w sobie jest strukturą muzyczną przeznaczoną do zagospodarowania, podzieloną w tym przypadku na cztery regiony lub sekcje i wykonywaną attacca. Najdłuższa i najwolniejsza jest część pierwsza utworu, po czym każda następna nabiera coraz większego tempa, a kompozytorka stopniowo potęguje napięcie, aż jego narastanie zatrzymuje powolna, acz krótka sekcja końcowa. Utwór zgłębia pojęcie przestrzeni muzycznej, wykorzystując różne artykulacje i dynamikę w sposób otwarty na interpretację przez publiczność; unikalna głębia i barwy altówki wykorzystuje się tu do tworzenia niejednoznacznej atmosfery, solilokwium ze strumieniem świadomości, który pozostawia słuchaczowi zadanie wymyślenia sobie kolejnego rozdziału tej opowieści, kolejnej sfery przestrzeni do zbadania.

Joanna Wyld

Tekst Joanna Wyld (prz. Dominika Pieczka) / Odradek Records, LLC jest dostępny na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez Utworów Zależnych 4.0 Międzynarodowa Licencja Publiczna”. Zezwolenia wykraczające poza zakres tej licencji można znaleźć na stronie www.odradek-records.com.

21 21

Krzysztof Komendarek-Tymendorf od wielu lat należy do grona wybitnych polskich muzyków swojego pokolenia. Wywodzi swoje korzenie z długiej linii muzyków, w tym od znamienitego kompozytora Michała Kleofasa Ogińskiego. W 2012 roku Krzysztof ukończył z wyróżnieniem Akademię Muzyczną im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku w klasie altówki prof. zw. dr hab. Ireny Albrecht. Swoje umiejętności doskonalił na Universität für Musik und darstellende Kunst Wien u Wolfganga Klosa i Ulricha Schönauera oraz w Swedish National Orchestra Academy w Göteborgu. W wieku 24 lat rozpoczął pracę pedagogiczną w swojej macierzystej uczelni, gdzie obecnie pracuje jako adiunkt w klasie altówki i kameralistyki. Często otrzymuje zaproszenia do prowadzenia mistrzowskich kursów dla altowiolistów oraz zasiadania jako juror w konkursach.

Krzysztof jest laureatem wielu konkursów i nagród: zdobył I miejsce w Makroregionalnym Konkursie dla Młodych Altowiolistów w Warszawie, w 25. Międzynarodowym Konkursie dla Młodych Muzyków „Città di Barletta” we Włoszech oraz w Polish Rising Music Stars. W 2016 roku został laureatem Nagrody Miasta Gdańska dla Młodych Twórców w Dziedzinie Kultury, Nagrody Publiczności Gazety Wyborczej, a także ambasadorem ogólnopolskiej kampanii Save the Music. “Dziennik Bałtycki” i “Polska Press” uhonorowały go tytułami Osobowość Pomorza i Osobowość Gdańska Roku 2016. W 2017 roku otrzymał nagrodę honorową “Zasłużony dla Kultury Polskiej” oraz nagrodę okolicznościową Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Krzysztof zadebiutował jako solista z Polską Filharmonią Kameralną w Sopocie oraz jako kameralista z oboistą Tytusem Wojnowiczem. Występował jako solista z wieloma orkiestrami, a swoją wiedzę o kameralistyce rozwijał z takimi muzykami jak Valentin Erben (Alban Berg Quartet), Peter Schuhmayer (Artis Quartet), Apollon Musagète Quartet oraz Quatuor Ebène. Jest członkiem założycielem Balthus Quartet i Duo del Gesù, występuje też na wielu międzynarodowych festiwalach.

Krzysztof jest dyrektorem artystycznym festiwalu muzyki kameralnej EURO Chamber Music Festival w Gdańsku, Space Art Festival w Warszawie oraz Viva Viola Festivity. Dokonał ponad 20 światowych prawykonań, z których wiele było jemu dedykowane.

22 22

"Bravo! First-class playing and a wonderfully varied solo viola album!"

Paul Neubauer 23 23

Recorded in Reisescheune - Kulturstiftung Marienmünster, Germany 31st August - 1st September 2020 Master Viola built by Wojciech Topa in 2020 Sound engineer, recording producer, mixing, digital editing and mastering: Piotr Furmańczyk Photos: Grzegorz Gawryszewski (cover) Stylist: Małgorzata Wnorowska Translations: Dominika Pieczka (Polish) Antonio Gómez Schneekloth (German)

Honorary patronage

Media patrons

Realized with the financial participation of the City of Sopot

www.tymendorf.com www.odradek-records.com

℗ & © 2021 Odradek Records, LLC, Lawrence (KS) USA - www.odradek-records.com All rights reserved. Unauthorized copying, hiring, lending, public performance, and broadcasting of this sound recording are strictly prohibited. Made in Czech Republic.

24 24