Πρόλογος

«Μια φορά και έναν καιρό…», έτσι ξεκινούν συνήθως τα παραμύθια. Σε τούτη όμως την ιστορία δεν θα διαβάσετε ένα παραμύθι. Αντίθετα μάλιστα, εδώ περιγράφεται μια πραγματικότητα χωρίς καμιά αμφιβολία. Σύμφωνα με τον Barkley (2012 third edition), «Attention-deficit/hyperactivity disorder, or ADHD, is a developmental disorder, of self-control. It consists of obvious problems with attention span, impulse control, and a activity level…It is not just a temporary state that will be outgrown in most cases, a trying but normal phase of childhood. It is not caused by parental failure to properly discipline of raise the child, and it is not a sign of some sort of inherent “badness” or moral failure in the child. ADHD is real: areal disorder, a real problem, and often a real obstacle. It can be heartbreaking and nervewracking when not treated properly». 1 Η Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής – Υπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ) είναι μια υπαρκτή διαταραχή που επηρεάζει τη ζωή πολλών παιδιών στη χώρα μας και παγκοσμίως. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο του Δ. Στασινού Η ειδική εκπαίδευση 2020, «η συχνότητα των περιπτώσεων παιδιών σχολικής ηλικίας με ΔΕΠ-Υ, σύμφωνα με την Αμερικάνικη Ψυχιατρική Εταιρεία (American Psychiatry Association 2000), κυμαίνεται στο 3-7%, παρόλο που νεότερα επιδημιολογικά στοιχεία υποδεικνύουν μια αυξητική τάση της διακύμανσης του οικείου φαινομένου (Pliszka et al., 2007)». 2 Από τους πρώτους που μελέτησαν τα συμπτώματα της ΔΕΠ-Υ είναι ο Γάλλος νευρολόγος Desiré Magloire Bourneville, το 1897, και περιγράφει με ακριβείς όρους (χωρίς ωστόσο να διακρίνει τη διαφορά της ΔΕΠ-Υ από τη νοητική υστέρηση): «Η κινητικότητά τους είναι υπερβολική, μετακινούνται διαρκώς, σηκώνονται από το τραπέζι συνεχώς χωρίς αιτιολογία. Αν

1

2 Barkley (2012). Taking charge of ADHD, page 19. (Μετάφραση: Η διαταραχή έλλειψης προσοχής/ υπερκινητικότητας ή η ADHD είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή αυτοελέγχου. Χαρακτηρίζεται από προφανή προβλήματα που αφορούν την προσοχή, τον έλεγχο των παρορμήσεων και το επίπεδο δραστηριότητας... Δεν είναι μόνο μια προσωρινή κατάσταση που θα ξεπεραστεί στις περισσότερες περιπτώσεις, μια δοκιμαστική αλλά φυσιολογική φάση της παιδικής ηλικίας. Δεν προκαλείται από την αποτυχία του γονέα να πειθαρχήσει σωστά στο μεγάλωμα του παιδιού και δεν αποτελεί ένδειξη κάποιας εγγενούς «κακίας» ή ηθικής αποτυχίας στο παιδί. Η ADHD είναι πραγματική: μια πραγματική διαταραχή, ένα πραγματικό πρόβλημα και συχνά ένα πραγματικό εμπόδιο. Μπορεί να είναι σπαραξικάρδιο και σπάσιμο νεύρων όταν δεν αντιμετωπίζεται σωστά.) Στασινός, Δ. (2013). Η ειδική εκπαίδευση 2020, σελ. 382.

παίζουν, περνούν από το ένα παιχνίδι στο άλλο, διακρίνονται για την αδιαφορία στις παρατηρήσεις, την ανυπακοή και την απειθαρχία. Είναι ευερέθιστοι, αντιτίθενται, εκδηλώνουν κλίσεις για καταστροφή επειδή λείπει η αρμονία μεταξύ βιαιότητας και περιορισμού. Αν θέλουμε να τα απασχολήσουμε, πρέπει να ποικίλλουμε τις ασχολίες, με το που αρχίζουν να διαβάζουν θέλουν και να γράψουν». 3 Με το βιβλίο αυτό, ωστόσο, επιδιώκεται να ανοιχτεί ένα παράθυρο στον κόσμο των παιδιών με ΔΕΠ-Υ και ταυτόχρονα να εξοικειωθούν με τη συγκεκριμένη διαταραχή όσοι εμπλέκονται με αυτήν –γονείς και εκπαιδευτικοί–, όπου μέσω κατάλληλων παρεμβάσεων για την ολόπλευρη αντιμετώπισή της, σε ενιαίο επίπεδο, τόσο στο σχολείο όσο και στο σπίτι, ο μικρός μαθητής και εν δυνάμει ενήλικας να διαμορφώσει την καθημερινή του ζωή και την πραγματικότητά του τόσο στις ακαδημαϊκές αίθουσες, όσο και στον στίβο της κοινωνίας, προκειμένου να είναι αποτελεσματική. Το βιβλίο απευθύνεται λοιπόν σε αναγνώστες που θέλουν να γνωρίσουν τα σημεία εκείνα που ξεχωρίζουν τη συνηθισμένη υπερκινητικότητα των παιδιών από εκείνη της ΔΕΠ-Υ, και ένας από τους επιδιωκόμενους σκοπούς είναι να μάθουμε όλοι να βάζουμε «ΤΕΛΟΣ» σε ταμπέλες και να δημιουργήσουμε τις συνθήκες εκείνες που βοηθούν τα παιδιά στην καθημερινή τους ζωή ώστε να αποτελέσουν ζωντανά μέλη της κοινότητας και όχι μεμονωμένα στοιχεία μιας ανάλγητης κοινωνίας που αποβάλλει οτιδήποτε το διαφορετικό. Ένα βιβλίο για τη ΔΕΠ-Υ μπορεί να θεωρηθεί «πολυδιάστατο», αφού τα μηνύματα που μεταδίδει απαντούν σε διαφορετικά επίπεδα. Ένα παιδί με ΔΕΠ-Υ, ωστόσο, αποτελεί ένα μεγάλο στοίχημα για τους εκπαιδευτικούς, αναφερόμενοι στον βαθμό αναγνώρισης της δικής μας ευθύνης για την οικοδόμηση της σχέσης με το παιδί, βάζοντας ως προτεραιότητα τον πλούτο της δικής μας αγάπης, που τόσο έχει ανάγκη για να ισορροπήσει σε έναν χαοτικό κόσμο στον οποίο ζει, σε έναν κόσμο με όρια, προκειμένου να οδηγηθεί σταδιακά στην ολοκλήρωση της προσωπικότητάς του ως ένα υγιές κύτταρο της κοινωνίας που το περιβάλλει.